Nga Gazeta Si- Një hetim ka zbuluar se të dhënat e rreme të imunizimit, një vaksinë e papërsosur dhe hapat e gabuar kanë bërë që të rikthehet poliomieliti.

Për gati katër dekada, Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) dhe partnerët e saj janë përpjekur të shpëtojnë botën nga poliomieliti, një sëmundje paralizuese që ka ekzistuar që nga kohërat parahistorike.

Ndërsa rastet kanë rënë më shumë se 99 për qind, poliomeliti mbetet i ngulitur në pjesë të Afganistanit dhe Pakistanit.

Në përpjekjen e saj për të eliminuar virusin, OBSH dhe partnerët e saj në Iniciativën Globale për Zhdukjen e Poliomelitit janë penguar nga keqmenaxhimi dhe ajo që njerëzit e brendshëm e përshkruajnë si besnikëri të verbër ndaj një strategjie të vjetëruar dhe një vaksine orale problematike, sipas punonjësve, ekspertëve të poliomelitit dhe materialeve të brendshme të marra nga Associated Press.

Zyrtarët i lavdërojnë sukseset, tre miliardë fëmijë të vaksinuar, rreth 20 milionë njerëz që do të kishin mbetur të paralizuar ndërsa pranojnë sfidat në Pakistan dhe Afganistan.

Drejtori i OBSH-së për poliomelitin, Dr. Jamal Ahmed, mbrojti progresin në këto dy vende por dokumentet tregojnë probleme të mëdha në ekipet e vaksinimit kundër poliomielitit.

Raportet e brendshme të OBSH-së që shqyrtojnë imunizimin e poliomelitit në Afganistan dhe Pakistan gjatë dekadës së fundit tregojnë se që në vitin 2017, punëtorët vendas i njoftonin menaxherët për problemet. Dokumentet tregonin raste të shumta të të dhënave të falsifikuara të vaksinimit, punonjësve shëndetësorë që zëvendësoheshin nga të afërm të patrajnuar dhe punëtorëve që administronin vaksinat në mënyrë të papërshtatshme.

Në shumë raste, zyrtarët e OBSH-së vunë re se “vaksinuesit nuk dinin për menaxhimin e vaksinave”, duke përmendur dështimin për të mbajtur dozat siç duhet të ftohta. Ata gjithashtu gjetën raportim të pakujdesshëm ose të falsifikuar, me punëtorët që vunë re “më shumë shishe vaksine të përdorura sesa ishin furnizuar në të vërtetë”.

Sipas një raporti të gushtit 2017 nga Kandahari, Afganistan, ekipet e vaksinimit punuan “në një mënyrë të nxituar”, thanë raportet, “pa plan për monitorim”.

Një ekip në Naëzad, Afganistan, mbuloi vetëm gjysmën e zonës së synuar në vitin 2017, me 250 familje që humbën plotësisht mundësinë për t’u vaksinuar. Pleqtë e fshatit thanë se askush nuk i vizitoi për të paktën dy vjet.

Punonjësit e poliomelitit thonë se problemet kanë mbetur pa u trajtuar

Zyrtarët e shëndetësisë në Afganistan dhe Pakistan i thanë ‘AP’ se përpjekjet e tyre për të vaksinuar fëmijët shpesh pengohen nga barrierat kulturore, dezinformimi në lidhje me vaksinat dhe varfëria.

Sughra Ayaz ka udhëtuar derë më derë në Pakistanin juglindor gjatë dekadës së fundit, duke u lutur që fëmijët të imunizohen. Disa familje kërkojnë gjërat bazë si ushqimi dhe uji në vend të vaksinave. Të tjerë, pa përmendur prova për bindjet e tyre, përsërisin thashetheme të rreme dhe thonë se mendojnë se dozat e vaksinës kanë për qëllim sterilizimin e fëmijëve të tyre.

Ayaz tha se duke pasur parasysh presionin e madh që fushata të ketë sukses, disa menaxherë i kanë udhëzuar punonjësit që t’i shënojnë fëmijët si të vaksinuar në mënyrë të rreme.

“Në shumë vende, puna jonë nuk bëhet me ndershmëri”, tha ajo.

Disa shkencëtarë fajësojnë vaksinën

Zhdukja e poliomelitit kërkon përsosmëri, zero raste poliomeliti dhe imunizimin e më shumë se 95 për qind të fëmijëve.

Por disa shkencëtarë dhe ish-punonjës të OBSH-së thonë se përpjekjet e fushatës janë larg të qenit të përsosura, duke fajësuar në veçanti vaksinën orale. Është e sigurt dhe efektive, por në raste shumë të rralla, virusi i gjallë në vaksinën orale mund të paralizojë një fëmijë.

Në raste edhe më të rralla, virusi mund të kalojë në mutacion në një formë të aftë për të filluar shpërthime tek njerëzit e paimunizuar ku nivelet e vaksinimit janë të ulëta.

Me përjashtim të Afganistanit dhe Pakistanit, shumica e rasteve të poliomelitit në të gjithë botën janë të lidhura me vaksinën; disa qindra raste janë raportuar çdo vit që nga viti 2021, me të paktën 98 këtë vit.

Shumica e ekspertëve të shëndetit publik pajtohen se vaksina orale duhet të tërhiqet sa më shpejt të jetë e mundur. Por ata pranojnë se nuk ka mjaftueshëm vaksinë të injektueshme, e cila nuk përdor virus të gjallë dhe nuk vjen me rreziqet e vaksinës orale, për të eliminuar vetëm poliomelitin.

Shumë zyrtarë të lartë aktualë dhe ish-zyrtarë të lartë të poliomelitit i thanë AP-së se agjencitë e përfshira nuk kanë qenë të gatshme as të marrin në konsideratë rishikimin e strategjisë së tyre për të marrë parasysh problemet e fushatës.

Vitin e kaluar, ish-shkencëtari i OBSH-së, Dr. T. Jacob John, i dërgoi dy herë email Drejtorit të Përgjithshëm të OBSH-së, Tedros Adhanom Ghebreyesus, duke kërkuar një “korrigjim të madh të kursit”.

John shkroi se “OBSH-ja po vazhdon me kontrollin e poliomelitit dhe po krijon poliomelit me njërën dorë dhe po përpiqet ta kontrollojë atë me dorën tjetër”.

Kritikët thonë se nuk ka përgjegjësi

Dr. Tom Frieden, i cili është anëtar i një bordi të pavarur që shqyrton zhdukjen e poliomelitit, tha se ai dhe kolegët e tij i kanë kërkuar OBSH-së dhe partnerëve të përshtaten me pengesat në Afganistan dhe Pakistan. Që nga viti 2011, bordi ka lëshuar raporte të rregullta rreth dështimeve të programit, por ka pasur pak ndikim.

“Nuk ka menaxhim”, tha ai.

Me një buxhet vjetor prej rreth 1 miliard dollarësh, zhdukja e poliomelitit është ndër iniciativat më të shtrenjta në shëndetin publik. Zyrtarët e OBSH-së kanë pranuar privatisht se mbështetja e financimit do të jetë e vështirë pa shenja progresi.

Roland Sutter, i cili më parë drejtoi kërkimin e poliomelitit në OBSH, tha se donatorët kishin shpenzuar më shumë se 1 miliard dollarë në Pakistan duke u përpjekur të eliminonin poliomelitin në pesë vitet e fundit dhe kanë bërë pak përparim.

“Nëse kjo do të ishte një kompani private, ne do të kërkonim rezultate,” tha ai.

The post Pse OBSH vazhdon të shpenzojë miliona dhe ende nuk po e zhduk poliomielitin appeared first on Gazeta Si.

Një ngjarje e rëndë ka ndodhur ditën e sotme në Bulqizë, ku si pasojë ka humbur jetën një person.

F. V. 66 vjeç me detyrë armator ka humbur jetën gjatë punës në minierën e Bulqizës.

Ngjarja ka ndodhur teksa po punonte për ndërtimin e një armature për të punuar minatorët e tjerë, ku një masiv minerali është shembur duke e zënë poshtë.

The post Bulqizë/ Masivi i mineralit e zë poshtë, humb jetën minatori appeared first on Gazeta Si.

Një aksident i rëndë ka ndodhur në rrethrrotullimin e Levanit, ku janë përfshirë dy automjete.

Si pasojë e përplasjes së fortë, një person ka humbur jetën, ndërsa katër të tjerë kanë mbetur të plagosur në gjendje të rëndë.

Të lënduarit janë transportuar me urgjencë drejt Spitalit Rajonal të Fierit, ku po marrin ndihmën mjekësore. Në vendngjarje kanë mbërritur tre autoambulanca për të shoqëruar të plagosurit, si dhe forca të shumta policie.

The post Aksident i rëndë në rrethrrotullimin e Levanit, një i vdekur dhe katër të plagosur appeared first on Gazeta Si.

Autoriteti i Standardeve të Reklamimit (ASA) tha se hijet dhe një model flokësh me topuz të mbledhur mbrapa e bënin një modele të dukej “e dobët”, ndërsa poza dhe dizajni i prerjes së një këmishe në një imazh tjetër tregonin klavikulat e theksuara të modeles.

Autoriteti mbikëqyrës vendosi që reklamat “e papërgjegjshme” nuk duhet të shfaqen përsëri në formën e tyre aktuale dhe se Zara duhet të sigurojë që të gjitha imazhet e saj të jenë “të përgatitura me përgjegjësi”.

Zara i ka hequr reklamat dhe tha se të dy modelet në fjalë kishin certifikatë mjekësore që vërtetonte se ishin në gjendje të mirë shëndetësore kur u bënë fotot.

Dy reklamat e ndaluara u shfaqën më parë në aplikacionin dhe faqen e internetit të shitësit me pakicë.

Një reklamë ishte për një fustan të shkurtër dhe ASA mendonte se hijet u përdorën për t’i bërë këmbët e modeles të dukeshin “dukshëm të holla”.

Gjithashtu tha se pozicionimi i krahëve të saj dhe nyjeve të bërrylave e bënte atë të dukej “jashtë proporcionit”.

ASA hetoi dhe dy reklama të tjera të Zara-s, por asnjëra nuk u ndalua.

Në korrik, një reklamë nga Marks & Spencer u ndalua sepse modeli dukej të ishte “i dobët në mënyrë të pashëndetshme”.

Më parë këtë vit, shitësi tjetër me pakicë Next gjithashtu ndaloi një reklamë për xhinse të ngushta blu.

ASA tha se reklama theksonte hollësinë e këmbëve të modeles duke përdorur këndet e kameras dhe e konsideroi atë “të papërgjegjshme”.

Next tha se nuk ishte dakord me vendimin e mbikëqyrësit të reklamave dhe tha se modelja, ndërsa e hollë, kishte një “fizik të shëndetshëm dhe të tonifikuar”.

The post Modelet janë ‘të dobëta në mënyrë të pashëndetshme’/ Ndalohen reklamat e ZARA-s appeared first on Gazeta Si.

“WhatsApp ka mbyllur 6.8 milionë llogari të lidhura me mashtrues që synojnë njerëz në mbarë botën në gjysmën e parë të këtij viti”, kështu thuhet në njoftimin e Meta-s.

Shumë prej tyre ishin të lidhur me qendra mashtrimi të drejtuara nga kriminelë të organizuar në Azinë Juglindore, të cilët shpesh përdornin punë të detyruar në operacionet e tyre.

Meta e bëri njoftimin ndërsa WhatsApp nxori masa të reja kundër mashtrimit për të njoftuar përdoruesit për aktivitete të mundshme mashtruese, siç është shtimi i një përdoruesi në një bisedë në grup nga dikush që nuk është në listën e tij të kontakteve.

Masa goditëse synon një taktikë gjithnjë e më të zakonshme në të cilën kriminelët marrin llogaritë e WhatsApp ose shtojnë përdorues në biseda në grup duke promovuar skema të rreme investimi dhe mashtrime të tjera.

Meta tha se WhatsApp “zbuloi dhe mbylli llogaritë në mënyrë proaktive përpara se qendrat e mashtrimit të ishin në gjendje t’i vinin ato në funksionim”.

Në një rast, WhatsApp punoi me Meta-n dhe OpenAI-në, zhvilluesin e ChatGPT, për të penguar mashtrimet e lidhura me një grup kriminal kamboxhian që ofronte para në dorë për pëlqime në postimet në mediat sociale për të promovuar një skemë piramidale të rreme të qirasë së skuterëve.

Thuhej se mashtruesit kishin përdorur ChatGPT për të krijuar udhëzimet e lëshuara viktimave të mundshme.

Zakonisht, mashtruesit do të kontaktonin fillimisht objektivat e mundshëm me një mesazh teksti përpara se ta zhvendosnin bisedën në mediat sociale ose aplikacionet e mesazheve private.

The post Meta aksion pastrimi, WhatsApp mbyll 6.8 milionë llogari: Merreshin me mashtrime appeared first on Gazeta Si.

Ditën e sotme territori shqiptar do të përfshihet nga kushte të qëndrueshme të motit në pjesën më të madhe, me alternime kthjellimesh dhe vranësirash kalimtare, të shoqëruara me rritje të temperaturave dhe mundësi për reshje të izoluara në disa zona gjatë pasdites.

Sipas meteorologëve, paraditja do të nisë me mot të kthjellët dhe temperatura të freskëta që do të variojnë nga 15 në 17 gradë Celsius në zonat malore dhe rreth 20 gradë në ultësirën perëndimore.

Gjatë paradites do të mbizotërojë dielli, ndërsa pas mesditës priten zhvillime vranësirash që mund të shoqërohen me reshje të shkurtra shiu dhe ndonjë stuhi lokale, kryesisht në veri dhe zonat qendrore të vendit.

The post Paradite diell, pas mesditës priten reshje lokale appeared first on Gazeta Si.

Një vrasje ka ndodhur orët e vona të mbrëmjes së të hënës në Vaun e Dejës në Shkodër.

Në rrugë është gjetur trupi i një 65-vjeçari, që është qëlluar me armë zjarri.

Ngjarja raportohet se ka ndodhur rreth orës 21:00, në fshatin Paçram.

Viktima është Frrok Lleshaj dhe mësohet se ka qenë më parë i dënuar për vrasje, ndaj edhe pista kryesore e hetimit mbetet ajo e një gjakmarrjeje të mundshme.

Paraprakisht thuhet se 65-vjeçari ka qenë duke ecur në rrugët e fshatit kur është qëlluar me armë zjarri. Trupi i tij u gjet nga një kalimtar i rastësishëm, që informoi menjëherë policinë.

Nga informacionet e para, mësohet se tre dekada më parë viktima ka ushtruar detyrën e efektivit të Policisë së Shtetit, nga radhët e të cilës ka dalë në vitin 1994.

Më pas, ai ka kryer një vrasje për të cilën është arrestuar më 1995, por është arratisur në vitin 1997 nga burgu gjatë trazirave.

65-vjeçari është arrestuar më vonë dhe ka vuajtur dënimin e Gjykatës së Shkodrës të vitit 2006, për vrasjen e kushëririt të tij. Ai është liruar nga burgu në mars të vitit 2023. 

The post Vrasja në Paçram, ish-polici dyshohet se është ekzekutuar për hakmarrje appeared first on Gazeta Si.

Izraeli ka marrë vendimin që të pushtojë Rripin e Gazës, ndërsa sipas mediave izraelite, Trump është dakord me operacionin, që deklarohet se do bëhet me qëllim për të goditur Hamasin përfundimisht.

“Ne do ta pushtojmë Rripin e Gazës. Vendimi është marrë”, tha një zyrtar i lartë nga zyra e kryeministrit Benjamin Netanyahu, informon “La Republica”.

Më shumë se 600 zyrtarë izraelitë të sigurisë i kanë shkruar Trump për t’i kërkuar atij që të bëjë presion ndaj Netanyahut për t’i dhënë fund luftës në Rripin e Gazës.

Ndërkohë, sipas burimeve mjekësore, të paktën pesë civilë u vranë dhe shtatë të tjerë u plagosën të hënën në një sulm izraelit me dron ndaj një grupi punëtorësh humanitarë pranë rrethrrotullimit Al-Tawam në Rripin verior të Gazës. Lajmi është bërë i ditur nga agjencia e lajmeve palestineze Wafa.

Dhe Ministria e Shëndetësisë në Gaza raporton se 5 persona të tjerë kanë vdekur nga uria në 24 orët e fundit. 

“Të paktën 250 kamionë ndihma humanitare në ditë në Rripin e Gazës si parakusht për t’u kthyer në tryezën e bisedimeve,” tha Hamasi sipas Jerusalem Post.

The post Netanyahu merr vendimin: Do pushtojmë plotësisht Gazën! Media: Trump është dakord appeared first on Gazeta Si.

Prokuroria e Posaçme ka mbyllur hetimet dhe ka dërguar për gjykim 5 persona të akuzuar për blerje votash në zgjedhjet lokale të përsëritura të 23 korrikut të vitit 2023 në Rrogozhinë, mes tyre edhe kandidati për kryebashkiak i Partisë Demokratike në këtë qytet, Shkëlqim Hoxha.

Rasti i hetimit të krimit elektoral është konfirmuar sot nga vetë SPAK, ku jepen edhe detaje të hetimit dhe emrat e 5 të pandehurve. Të akuzuarit janë Limon Shala, Fatmir Thaçi, Florant Saraçi, Engjëll Cara dhe Shkëlqim Hoxha.

Katër prej tyre akuzohen se kanë ofruar bileta udhëtimi të parapaguara për persona të ndryshëm në 64 raste, për të votuar Hoxhën si kryebashkiak, nën akuzën për “Korrupsion aktiv në zgjedhje”.

Ndërsa Shkëlqim Hoxha akuzohet për veprën penale “moskallëzim i krimit”.

Hetimet treguan se në bashkëpunim me njëri-tjetrin, kanë siguruar dhe ofruar bileta udhëtimi të parapaguara për persona të ndryshëm, të dokumentuara në 64 raste, me qëllim që të votonin në favor të kandidatit Shkëlqim Hoxha.

SPAK thotë se “kandidati demokrat, edhe pse ishte në dijeni, nuk e ka kallëzuar rastin, duke shkelur ligjin”.

Hetimet fillestare i nisi Prokuroria e Durrësit dhe Policia, që më pas për mungesë kompetence ia kaluan Prokurorisë së Posaçme, teksa tani të pestë janë marrë të pandehur me akuzat e ngritura nga SPAK dhe dosjen që është referuar për gjykim në GJKO.

Në numërimin e 54 kutive, socialisti Memolla doli fitues me diferencë ndaj Shkëlqim Hoxhës së PD-së, në zgjedhjet e përsëritura.

The post Korrupsion zgjedhor në 64 raste në zgjedhjet e 2023 për Bashkinë Rrogozhinë, SPAK çon në gjyq kandidatin e PD dhe 4 të tjerë appeared first on Gazeta Si.

Shkencëtarët kanë zbuluar lidhje të forta midis enodmetriozës dhe një game të gjerë gjendjesh shëndetësore, duke përfshirë kancerin dhe migrenën,.

Endometrioza është një gjendje e dhimbshme dhe shpesh e anashkaluar që prek rreth një në dhjetë gra në nivel global. Pavarësisht përhapjes së saj, diagnoza mund të zgjasë me vite dhe mundësitë e trajtimit mbeten të kufizuara.

Tani, një studim i ri zbulon qindra lidhje midis endometriozës dhe sëmundjeve të tjera, duke shtuar në një numër gjithnjë e në rritje provash që tregojnë se nuk është vetëm një çrregullim riprodhues, por një çrregullim që prek të gjithë trupin.

“Ndikimet varionin nga ajo që tashmë dihet sic janë infertiliteti, sëmundjet autoimune dhe reflukset deri tek ajo që nuk dihej, si disa lloje kanceri, astma dhe sëmundje të lidhura me sytë”, tha në një deklaratë Umair Khan, një nga autorët e studimit.

Për studimin, Khan dhe kolegët e tij analizuan më shumë se 43,000 të dhëna pacientësh.

Ata shqyrtuan historikun mjekësor të pacientëve për të gjetur lidhje midis endometriozës dhe problemeve të tjera shëndetësore.

Disa pacientë kishin migrenë, duke mbështetur studimet e mëparshme që sugjeronin se ilaçet për migrenën mund të ndihmojnë në trajtimin e endometriozës.

Në total, ata gjetën më shumë se 600 korrelacione.

“Ky është lloji i të dhënave që na duhen për të lëvizur”, tha në një deklaratë Dr. Linda Giudice, një nga autoret e studimit.

“Më në fund po i afrohemi një diagnoze më të shpejtë dhe, përfundimisht, shpresojmë, një trajtimi të përshtatur për miliona gra që vuajnë nga endometrioza”, shtoi Giudice.

The post Studimi i ri zbulon se endometrioza ndikon shumë më tepër sesa shëndetin riprodhues appeared first on Gazeta Si.

Vendi ynë do të jetë në ndikimin e kushteve atmosferike të paqëndrueshme.

Moti parashikohet fillimisht me kthjellime dhe gradualisht shtim vranësirash mesatare deri të dendura (në male), të cilat do të pasohen me reshje lokale shiu me intensitet të ulët në pjesën më të madhe të territorit.

Temperaturat maksimale në zonat malore, do të zbresin në 25 gradë, ndërsa në vendet e ulëta dhe në bregdet, temperaturat do të jenë 35 gradë celsius.

Në intervale të shkurtra kohore në mënyrë të izoluar, kryesisht në veri nuk do të mungojnë shtrëngata me shkarkesa elektrike e breshër.

The post Temperaturat shkojnë deri në 35 gradë, në veri ka reshje appeared first on Gazeta Si.

Nga Lagos në Cape Town, nga Santiago në Seul, njerëzit duan të jenë ‘Cool’. Kjo është një fjalë që e dëgjojmë kudo, në muzikë, në modë, në mediat sociale dhe kryesisht përdoret për të përshkruar lloje të caktuar njerëzish.

Por çfarë e bën saktësisht dikë ‘cool’? A ka të bëjë vetëm me të qenit popullor apo në modë? Apo ka diçka më të thellë?

Në një studim të kohëve të fundit, profesorë të marketingut, vendosën t’i përgjigjen një pyetjeje të thjeshtë, por çuditërisht të paeksploruar. Cilat janë tiparet dhe vlerat e personalitetit që e bëjnë dikë të duket ‘cool’- dhe a ndryshojnë ato në kultura të ndryshme?

Ekspertët u kërkuan gati 6,000 njerëzve nga 12 vende të mendonin për dikë që e njihnin personalisht, i cili ishte “cool”, “jo cool”, “i mirë” ose “jo i mirë”. Pastaj u kërkuan të përshkruanin tiparet dhe vlerat e atij personi duke përdorur masa psikologjike të validuara.

U përdorën këto të dhëna për të shqyrtuar se si ndryshon të qenit i mirë nga pëlqyeshmëria ose morali i përgjithshëm.

Të dhënat treguan se të jesh ‘cool’ shoqërohet në mënyrë unike me të njëjtat gjashtë tipare në të gjithë botën: njerëzit ‘cool’ kanë tendencë të jenë ekstrovertë, hedonistë, aventureskë, të hapur, të fuqishëm dhe autonomë.

Këto gjetje ndihmojnë në zgjidhjen e një debati të gjatë rreth asaj që do të thotë të jesh ‘cool’ sot.

Një histori e shkurtër e ‘cool’

Shkrimet e hershme mbi këtë term e përshkruanin atë si përmbajtje emocionale: të qenit i qetë, i përmbajtur dhe i pashqetësuar.

Disa nga studiuesit e gjurmojnë te skllavëria dhe segregacioni, ku përmbajtja emocionale ishte një strategji mbijetese midis afrikanëve të skllavëruar dhe pasardhësve të tyre, duke simbolizuar autonominë dhe dinjitetin përballë shtypjes. Të tjerë propozojnë se përmbajtja cool’ ekzistonte shumë kohë para skllavërisë.

Sidoqoftë, muzikantët e xhazit në vitet 1940 ndihmuan për herë të parë në popullarizimin e këtij termi, ku përshkruhej relaksi, përmbajtja emocionale dhe eleganca, një imazh që më vonë u përqafua nga të rinjtë dhe kundërkultura të ndryshme.

Kompanitë si Nike, Apple dhe MTV e komercializuan, duke e shndërruar një qëndrim kundërkulturor në një estetikë globale më miqësore.

Kjo është ajo që e bën dikë ‘cool’

Gjetjet sugjerojnë se kuptimi i fjalës “cool” ka ndryshuar. Është një mënyrë për të identifikuar dhe etiketuar njerëzit me një profil specifik psikologjik.

Njerëzit “cool” janë të hapur dhe socialë (ekstrovertë), ata kërkojnë kënaqësi (hedonistë), marrin rreziqe dhe provojnë gjëra të reja (aventureskë), janë kuriozë dhe të hapur ndaj përvojave të reja (të hapur), kanë ndikim (të fuqishëm) dhe ndoshta mbi të gjitha, ata i bëjnë gjërat sipas mënyrës së tyre (autonomë).

Ky zbulim mbeti jashtëzakonisht i qëndrueshëm në të gjitha vendet. Pavarësisht nëse ishin në SHBA, Korenë e Jugut, Spanjë apo Afrikën e Jugut, njerëzit kanë tendencë të mendojnë se individët “cool” kanë të njëjtin “profil.

Gjithashtu u zbulua se edhe pse “cool” mbivendoset me të qenit i mirë ose i favorshëm, të qenit “cool” dhe të qenit i mirë nuk janë të njëjta gjë. Të qenit i sjellshëm, i qetë, tradicional, i sigurt dhe i ndërgjegjshëm ishin më të lidhur me të qenit i mirë sesa me të qenit “cool”. Disa tipare “cool” nuk ishin domosdoshmërisht të mira, si hedonizmi.

Po në lidhje me Afrikën e Jugut dhe Nigerinë?

Një nga aspektet më interesante të studimit ishte të shihje se sa konsistente ishte kuptimi i të qenit ‘cool’ në të gjitha kulturat, madje edhe në vendet me tradita dhe vlera shumë të ndryshme.

Në Afrikën e Jugut, pjesëmarrësit i shihnin njerëzit ‘cool’ si ekstrovertë, hedonistë, të fuqishëm, aventureskë, të hapur dhe autonomë, njësoj si pjesëmarrësit nga Europa në Azi. Megjithatë, në Afrikën e Jugut, të qenit i ftohtë është veçanërisht i ndryshëm nga të qenit i mirë

Fakti që kaq shumë kultura bien dakord për atë që e bën dikë “cool” sugjeron se “cool” mund të shërbejë për një funksion të përbashkët shoqëror. Tiparet që i bëjnë njerëzit “cool” mund t’i bëjnë ata më të prirur të provojnë gjëra të reja, të krijojnë stile dhe moda të reja dhe të ndikojnë të tjerët. Këta individë shpesh shtyjnë kufijtë dhe prezantojnë ide të reja, në modë, art, politikë ose teknologji. Ata frymëzojnë të tjerët dhe ndihmojnë në formësimin e asaj që shihet si moderne, e dëshirueshme.

Burimi: The Conversation. Përshtati: Gazeta Si.

The post Çfarë e bën një person ‘Cool’? Studimi global ka disa përgjigje appeared first on Gazeta Si.

E lënë pas dore prej kohësh nga shkenca, “fëmijëria e mesme” midis moshës 6 dhe 12 vjeç është një periudhë transformuese që i përgatit fëmijët për t’u rritur. Çfarë po ndodh në kokat e tyre gjatë kësaj kohe të trazuar dhe si ta përballoni atë.

Në Gjermani ka një fjalë për këtë periudhë: Wackelzahnpubertät, që fjalë për fjalë përkthehet në “pubertet me dhëmbët që bien” dhe përshkruan se si fëmijët 6-vjeçarë fillojnë të shfaqin humorin e keq karakteristik të adoleshencës.

Ndryshe nga periudhat e tjera, kjo periudhë nuk nxitet nga ndryshimet hormonale. Përkundrazi, ajo përkon me fillimin e “fëmijërisë së mesme”, një periudhë ndryshimesh të thella psikologjike në të cilën truri hedh themelet për mendime dhe ndjenja më të pjekura.

“Është një fazë vërtet kyçe në të cilën një fëmijë po ndërton identitetin e tij dhe po përpiqet të kuptojë se kush është në lidhje me njerëzit e tjerë”, thotë Evelyn Antony, studente doktorature në psikologji.

“Dhe bota e tyre emocionale po zgjerohet gjithashtu.”

Ndërsa foshnjëria dhe adoleshenca tani kuptohen mirë, fëmijëria e mesme, e cila përfshin moshat 6 deri në 12 vjeç, është lënë pas dore shumë në kërkimin shkencor. Disa psikologë shkojnë aq larg sa e përshkruajnë atë si “vitet tona të harruara”. “Shumë nga kërkimet përqendrohen në vitet e hershme, kur foshnjat flasin dhe ecin, dhe pastaj në adoleshencë kur keni pak më shumë rebelim”, thotë Antony.

“Por dihet më pak për fëmijërinë e mesme.”

Kjo tani po ndryshon, me kërkime të reja që identifikojnë karakteristikat kryesore të metamorfozës mendore të fëmijëve. Transformimi përfshin një kapacitet më të madh për të reflektuar mbi ndjenjat e tyre dhe për t’i modifikuar ato kur është e nevojshme, së bashku me një “teori të avancuar të mendjes” që u lejon atyre të mendojnë më sofistikuar rreth sjelljeve të të tjerëve dhe të reagojnë në mënyrë të përshtatshme. Ata gjithashtu fillojnë të zotërojnë bazat e hetimit racional dhe deduksionit logjik, në mënyrë që të mund të marrin më shumë përgjegjësi për veprimet e tyre.

Siç ilustron koncepti i pubertetit me dhëmbë që bien, fillimi i fëmijërisë së mesme mund të shoqërohet me disa dhimbje rritjeje, por një kuptim më i thellë i ndryshimeve neurologjike dhe psikologjike të përfshira po ofron njohuri të reja mbi mënyrat më të mira për të mbështetur një fëmijë gjatë gjithë udhëtimit.

Le të fillojmë me rregullimin emocional. Në fillim të fëmijërisë së mesme, shumica e fëmijëve do të kenë bërë tashmë disa përparime të mëdha në aftësinë e tyre për të kontrolluar ndjenjat e tyre. Si të porsalindur, ata ishin plotësisht të varur nga të rriturit përreth tyre për të qetësuar ankthin e tyre, i cili më shpesh shkaktohet nga stresorë fizikë si uria, lodhja ose dhimbjet e barkut. Gjatë disa viteve të ardhshme, ata zhvillojnë një repertor më të madh emocional që përfshin gëzimin, si dhe zemërimin dhe frikën, por ata nuk dinë si t’i rregullojnë ato, duke çuar në ato shpërthime.

Gjuha në zhvillim e një fëmije mund të ofrojë njëfarë lehtësimi nga ato vorbulla. Kjo pjesërisht sepse i lejon fëmijës të shprehë nevojat e tij më saktë, në mënyrë që të tjerët të mund të përgjigjen në mënyrë të përshtatshme para se të grumbullohet frustrimi. Nuk ka nevojë të bërtasësh kur dëshiron më shumë ushqim nëse thjesht mund të thuash “Kam uri” dhe një i rritur i kujdesshëm përgjigjet. Megjithatë, fjalët që shprehin emocione mund të sjellin një përfitim edhe më të menjëhershëm. Emërtimi i një emocioni duket se ndryshon përgjigjen e tij nervore, duke angazhuar pjesë të korteksit paraballor, që është një zonë e përfshirë në mendimin më abstrakt, ndërsa qetëson amigdalën, rajonin e përfshirë në ndjesinë e emocionit të papërpunuar.

Megjithatë, ndërsa një fëmijë mbush pesë ose gjashtë vjeç, ai përballet me sfida të reja që e vënë në provë kuptimin e tij emocional, thonë Antony dhe studiues të tjerë. Në vend që të mbështeten te të rriturit për të udhëhequr çdo veprim të tij, pritet që ata të kenë pavarësi më të madhe, duke krijuar pasiguri dhe paqartësi që mund të ngjallin frustrim.

Ata duhet të krijojnë miqësi vetë, të shkojnë mirë me njerëz që nuk i pëlqejnë dhe t’u binden rregullave të të rriturve. Siç thekson Antony, ata gjithashtu po zhvillojnë një ndjenjë më të fortë të vetvetes, me nevojën për të përcaktuar se kush janë kundër të tjerëve.

Ky tranzicion mund ta shtrijë rregullimin emocional të një fëmije deri në kufijtë e tij, gjatë të cilit fëmija mund të bëhet i trishtuar dhe i ngjitur, ose të kalojë në shpërthime të papritura zemërimi.

Për fat të mirë, truri i fëmijëve kap shpejt ritmin me kërkesat e reja. Ky proces zakonisht përfshin zhvillimin e një fjalori më të gjerë për të përshkruar dhe kuptuar atë që ata ndiejnë, duke përfshirë konceptin e emocioneve të përziera. (Deri në moshën nëntë vjeç, shumica e fëmijëve mund ta dallojnë se fundi i hidhur dhe i ëmbël i Sirenës së Vogël të Disney-t është njëkohësisht i lumtur dhe i trishtuar.)

Ata gjithashtu mësojnë strategji të reja për të ndryshuar mënyrën se si ndihen vetë, pa u mbështetur te një prind ose mësues për t’i qetësuar. Gjatë fëmijërisë së mesme, njerëzit bëhen më të aftë në përdorimin e “rivlerësimit kognitiv”, për shembull, që përfshin ndryshimin e interpretimit të një ngjarjeje për të ndryshuar ndikimin e saj emocional.

Nëse ata po përballen me një detyrë në shkollë, për shembull, një fëmijë mund të fillojë duke menduar “Nuk mund ta bëj këtë” ose “Jam i pa ditur”, ose ata mund ta njohin zhgënjimin e tyre si një nxitje për të miratuar një strategji të re, e cila ka të ngjarë të qetësojë zemërimin e tyre dhe të rrisë këmbënguljen e tyre.

Pjesa më e madhe e rrugës së tyre drejt pjekurisë vjen nga vëzhgimi i të rriturve përreth tyre. “Fëmijët do të mësojnë se si prindërit e tyre përballen me konfliktin dhe çështje të ndryshme që dalin në jetën e tyre”, thotë Antony.

Bota sociale e fëmijës po ndryshon gjithashtu.

“Fëmijëria e mesme është një periudhë ku fillojnë të zhvillohen ‘miqësitë reciproke’”, shpjegon Simone Dobbelaar, studiuese post-doktorale në psikologjinë zhvillimore dhe arsimore.

Me fjalë të tjera, ata fillojnë të kuptojnë dhënien dhe marrjen në marrëdhënie, të cilat bëhen një fokus më i madh në jetën e tyre.

“Fëmijët fillojnë të kalojnë më shumë kohë me bashkëmoshatarët e tyre brenda dhe jashtë kontekstit shkollor.”

Gjatë fëmijërisë së mesme, individët ndërtojnë mbi këto aftësi sociale dhe njohuri mendore për të mbajtur gjurmët e mendimeve dhe ndjenjave të shumë njerëzve.

Imagjinoni, për shembull, një histori për një fëmijë, Nick, i cili dëshiron të jetë në një ekip futbolli, por nuk mendon se do të kalojë fazën. Trajneri është i vetëdijshëm për pasigurinë e Nick, por e dëshiron atë në ekip. Pasi të ketë bërë zgjedhjen e tij, a e di trajneri që Nick nuk është ende i vetëdijshëm për vendimin e tij për ta përfshirë atë në ekip? (Përgjigja e saktë është po.)

Për t’iu përgjigjur këtij lloj pyetjeje, një fëmijë duhet të marrë në konsideratë atë që trajneri di rreth asaj që Nick di rreth mendimit të trajnerit. Me fjalë të tjera, ata po marrin në konsideratë teorinë e mendjes së një personi rreth teorisë së mendjes së një personi tjetër, e cila njihet si një proces “rekursiv”.

Fillimi i dyshimit në vetvete

Pavarësisht shumë përfitimeve, arsyetimi i sofistikuar shoqëror mund të ketë një anë negative: vetëdije dhe dyshim më të madh në vetvete. Një studim i kohëve të fundit nga Ëouter Ëolf, i cili tani jep leksione në Universitetin e Utrechtit, zbuloi se boshllëku i pëlqimit shfaqet për herë të parë në moshën pesë vjeç dhe rritet vazhdimisht gjatë fëmijërisë së mesme. Sa më të sintonizuar bëhemi me jetën mendore të të tjerëve, duket se aq më shumë fillojmë të shqetësohemi se pikëpamja e tyre për ne nuk është aq miqësore dhe pozitive sa do të donim të ishte.

Fuqia e një bisede

Të rriturit në jetën e një fëmije mund ta lehtësojnë zhvillimin e këtyre aftësive përmes bisedave të rregullta. Antony, për shembull, i referohet hulumtimeve që demonstrojnë fuqinë e “trajnimit të emocioneve”. Kjo përfshin dëgjimin e fëmijës pa gjykim, vlerësimin e asaj që ai/ajo ndjen dhe më pas sugjerimin e mënyrave që ai/ajo të ecë përpara më pozitivisht.

“Nuk ka të bëjë me përpjekjen e të rriturit për t’i rregulluar gjithçka, por me udhëzimin e tij/saj përmes këtij procesi të menaxhimit të emocioneve të tij/saj”, thotë ajo. Një i rritur mund të inkurajojë rivlerësimin kognitiv, për shembull, duke i treguar fëmijës se si një ngjarje fillimisht shqetësuese mund të interpretohet në mënyra të ndryshme. Fëmija mund ta zbatojë këtë kur të mërzitet herën tjetër, duke e armatosur atë kundër streseve të ardhshme.

Një prind ose kujdestar mund të flasë edhe për dilemat sociale, qoftë në jetën reale apo në trillim. Mund t’i pyesni, pse reagoi ky person në atë mënyrë? Pse e tha? Kjo i ndihmon ata të mendojnë më me kujdes për gjendjet mendore të njerëzve të tjerë, gjë që duhet të inkurajojë një teori më të avancuar të mendjes.

Ndonjëherë, të dyja qasjet do të përkojnë natyrshëm. Nëse një fëmijë është i tronditur sepse shoku i tij më i mirë ka qenë i pasjellshëm, mund ta inkurajoni të vërë në pikëpyetje arsyet e mundshme për sjelljen e keqe. Ndoshta shoku ishte i lodhur ose kishte kaluar një ditë të keqe ose ndoshta nuk kishte asgjë personale.

Si çdo aftësi që ia vlen të mësohet, këto aftësi kanë nevojë për praktikë të vazhdueshme. Megjithatë, gjatë shumë momenteve të tilla, fëmija do të jetë i pajisur mirë për të kuptuar mendjen e vet dhe të të tjerëve, duke e udhëhequr atë përtej fëmijërisë së mesme në aventurat e adoleshencës dhe më tej.

Burimi: BBC. Përshtati: Gazeta Si.

The post ‘Vitet e harruara’\ Si ndryshon truri i fëmijëve në moshën gjashtë vjeçare appeared first on Gazeta Si.

Është gjetur pas disa orësh kërkimesh nga palombarët peshkatari Dedë Qoku, i cili u raportuar paraditen e sotme se ishte mbytur në lumin Mat.

Polumbarët e RENEA-s kanë bërë të mundur gjetjen dhe nxjerrjen nga uji të trupit të pajetë të 68-vjeçarit.

Peshkatari u denoncua i zhdukur nga shoku i tij rreth orës 13:40.

Dyshohet se ai ishte futur në ujë në afërsi të Urës së Zogut për të hedhur rrjetat e peshkimit dhe nuk ishte rikthyer më në sipërfaqe.

The post U mbyt teksa peshkonte në lumin Mat, gjendet pas disa orësh trupi i pajetë i të moshuarit appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- “Isha unë, dhe e di që ajo që bëra ishte monstruoze.” Kjo është ajo që Lorena Venier, një grua 61-vjeçare nga Gemona (Udine), tha kur u mor në pyetje. Ajo konfirmoi se vrau dhe copëtoi djalin e saj 35-vjeçar, Alessandro. Vrasja ndodhi një javë më parë, natën e së premtes, 25 korrik. Trupi i pajetë i të riut u gjet i copëtuar me sëpatë në një kazan të vjetër në bodrumin e shtëpisë ku banonte me nënën, partneren dhe vajzën e vogël, të lindur para disa muajsh. Kufomës i ishte hedhur sipër gëlqere për të fshehur erën.

“Asnjë argument specifik nuk u raportua si shkaktar”, sqaroi Giovanni De Nardo, avokati mbrojtës i gruas.

“Gjatë marrjes në pyetje, ajo shpjegoi në detaje sekuencën e ngjarjeve, duke përjashtuar plotësisht përfshirjen e palëve të treta përveç njerëzve që jetonin në shtëpi me të”, shpjegoi ai.

“Klientja ime bëri një rrëfim të plotë para zëvendësprokurorit që e mori në pyetje”, konfirmoi avokati.

“Siç mund ta imagjinoni, ajo ishte dukshëm e tronditur nga mizoria e veprimit të saj dhe shkelja e çdo ligji natyror”.

Gruaja veproi së bashku me partneren e djalit të tij dhe të dyja tani po mbahen në burgun Coroneo në Trieste.

Nëna, një infermiere e respektuar nga Gemona, zotëronte shtëpinë.

Çfarë dihet për rrethanat

Ishin dy gratë që telefonuan në stacionin e policisë në orën 10:37 të mëngjesit më 31 korrik. Alessandro Venier, ishte pa një punë fikse.

Partnerja e tij Marylin Castro Monsalvo, është shtetase kolumbiane 30-vjeçare dhe bashkë kishin një vajzë 6-muajshe.

Alessandro ishte rritur nga nëna e tij në shtëpinë e tyre në Gemona. Babai i tij, egjiptian, i kishte braktisur menjëherë, prandaj ai mori mbiemrin e nënës së tij. Ajo, një kryeinfermiere në spitalin Gemona, ishte e vetmja në shtëpi me një punë të qëndrueshme.

Pas një kursi infermierie, partnerja mbeti shtatzënë dhe mbeti pa punë.

Grindje të vazhdueshme

Sipas raporteve të publikuara, dy gratë kanë thënë se disa netë më parë ato dhe viktima kishin pasur një grindje të dhunshme. Kjo nuk ishte rastësi: thuhet se ishte një tjetër përplasje në një klimë përplasjesh në rritje. Para se të uleshin për darkë, grindja filloi sepse Alessandro Venier, i cili duhet të ishte kujdesur të paktën për darkën, në fakt nuk kishte përgatitur asgjë.

Ishte një situatë e tensionuar, sepse të gjithë mbaheshin vetëm nga rroga e Lorenës, e cila, pavarësisht se ishte një kryeinfermiere në spitalin lokal, nuk fitonte një pagë shumë të lartë.

Viktima, duke u ndjerë i kritikuar nga dy gratë dhe pavarësisht premtimeve të tij për bashkëpunim, dyshohet se i sulmoi të dyja.

Vazhdimi më i mundshëm është se nëna dhe partnerja, pas sulmit, i kanë dhënë drogë, pa e ditur dozën e tepërt që mund të kishte shkaktuar vdekjen e tij. Por nuk mund të përjashtohet mundësia që veprimi, në atë pikë krimi do të kishte qenë i paramenduar, kishte për qëllim të sigurohej që viktima të mos ishte në gjendje të reagonte, veçanërisht duke pasur parasysh se ai ishte një burrë me trup të madh.

Trupi i Alessandro Venier u pre në tre pjesë dhe u vendos në një kosh, i cili më pas u mbulua me një shtresë gëlqereje. Dje, një automjet special zjarrfikës u desh të dërgohej në vendngjarje për të hequr koshin.

Deri më tani, nuk janë gjetur gjurmë të dukshme gjaku në shtëpi dhe kjo mund të vijë pasi kanë kaluar disa ditë nga krimi dhe dy autoret e kanë pastruar gjakun.

Komuniteti në shok, nëna një infermiere e njohur

Komuniteti lokal i qytetit të vogël Friulian është në shok nga natyra brutale e krimit. Fqinjët nuk mund ta besojnë se nëna e viktimës mund të jetë e përfshirë në krim: ajo është një infermiere e njohur, e cila gjithmonë është kujdesur për të tjerët.

Fqinjët po bëjnë thirrje për kujdes dhe para se të japin gjykimin, ata duan të kuptojnë se si ishin dy gratë të përfshira në procesin pas vdekjes, duke përfshirë fshehjen dhe shkatërrimin e trupit.

The post Itali/ 35-vjeçari u gjet i copëtuar me sëpatë, mamaja e tij pranon gjithçka: Bëra diçka monstruoze appeared first on Gazeta Si.

Artikuj të ndryshëm na kujtojnë vazhdimisht se duhet të flemë më shumë pasi të flesh pak është keq për trurin, zemrën dhe shëndetin në përgjithësi.

Po çfarë ndodh me të fjeturit “shumë”? Raportet e fundit se të flesh më shumë se nëntë orë mund të jetë më keq për shëndetin sesa të flesh shumë pak i ka bërë njerëzit të dyshojnë në atë që dinë.

Sa gjumë na duhet? Dhe çfarë mund të na tregojë vërtet gjumi i gjatë për shëndetin tonë?

Gjumi është thelbësor për shëndetin tonë

Së bashku me ushqyerjen dhe aktivitetin fizik, gjumi është një shtyllë thelbësore e shëndetit.

Gjatë gjumit, ndodhin procese fiziologjike që i lejojnë trupat tanë të funksionojnë në mënyrë efektive kur jemi zgjuar. Këto përfshijnë procese të përfshira në rikuperimin e muskujve, konsolidimin e kujtesës dhe rregullimin emocional.

Ekspertët kanë rekomanduar që të rriturit të flenë shtatë deri në nëntë orë gjumë çdo natë por disa njerëz flenë pak nga natyra dhe mund të funksionojnë mirë me më pak se shtatë orë.

Megjithatë, për shumicën prej nesh, të fjeturit më pak se shtatë orë do të ketë efekte negative. Këto mund të jenë afatshkurtra; për shembull, ditën pas një gjumi të keq nate mund të keni më pak energji, humor më të keq, të ndiheni më të stresuar dhe ta keni më të vështirë të përqendroheni në punë.

Në planin afatgjatë, mosmarrja e gjumit të mjaftueshëm dhe cilësor është një faktor kryesor rreziku për problemet shëndetësore. Është i lidhur me një rrezik më të lartë të zhvillimit të sëmundjeve kardiovaskulare, siç janë sulmet në zemër dhe goditja në tru, çrregullimeve metabolike, duke përfshirë diabetin e tipit 2, shëndetin e dobët mendor, siç janë depresioni dhe ankthi, kancerin dhe vdekjen.

Është e qartë se mosmarrja e gjumit të mjaftueshëm është e dëmshme për ne. Por çfarë ndodh me gjumin e tepërt?

A mund të jetë i dëmshëm gjumi i tepërt?

Në një studim të kohëve të fundit, studiuesit shqyrtuan rezultatet e 79 studimeve të tjera që ndoqën njerëzit për të paktën një vit dhe matën se si kohëzgjatja e gjumit ndikon në rrezikun e shëndetit të dobët ose vdekjes për të parë nëse kishte një trend të përgjithshëm.

Ata zbuluan se njerëzit që flinin për periudha të shkurtra, më pak se shtatë orë në natë, kishin një rrezik 14% më të lartë për të vdekur gjatë periudhës së studimit, krahasuar me ata që flinin midis shtatë dhe tetë orëve. Kjo nuk është për t’u habitur duke pasur parasysh rreziqet e përcaktuara shëndetësore të gjumit të dobët.

Megjithatë, studiuesit zbuluan gjithashtu se ata që flinin shumë, të cilën e përcaktuan si më shumë se nëntë orë në natë, kishin një rrezik më të madh për të vdekur: 34% më të lartë se njerëzit që flinin shtatë deri në tetë orë.

Kjo mbështet një hulumtim të ngjashëm nga viti 2018, i cili kombinoi rezultatet nga 74 studime të mëparshme që ndoqën gjumin dhe shëndetin e pjesëmarrësve përgjatë kohës, duke filluar nga një deri në 30 vjet. Ai zbuloi se gjumi më shumë se nëntë orë shoqërohej me një rrezik më të lartë prej 14% për të vdekur gjatë periudhës së studimit.

Hulumtimet kanë treguar gjithashtu se gjumi shumë i gjatë (që do të thotë më shumë sesa kërkohet për moshën) është i lidhur me probleme shëndetësore si depresioni, dhimbja kronike, shtimi në peshë dhe çrregullimet metabolike.

Kjo mund të tingëllojë alarmante. Por është e rëndësishme të mbani mend se këto studime kanë gjetur vetëm një lidhje midis gjumit shumë të gjatë dhe shëndetit të dobët dhe kjo nuk do të thotë që gjumi shumë i gjatë është shkaku i problemeve shëndetësore ose vdekjes.

Cila është lidhja?

Faktorë të shumtë mund të ndikojnë në marrëdhënien midis gjumit të tepërt dhe shëndetit të dobët.

Është e zakonshme që njerëzit me probleme kronike shëndetësore të flenë vazhdimisht për periudha të gjata. Trupat e tyre mund të kenë nevojë për pushim shtesë për të mbështetur rikuperimin, ose ata mund të kalojnë më shumë kohë në shtrat për shkak të simptomave ose efekteve anësore të ilaçeve.

Njerëzit me probleme kronike shëndetësore gjithashtu mund të mos marrin gjumë me cilësi të lartë dhe mund të qëndrojnë në shtrat për më gjatë për të provuar të flenë pak më shumë.

Thënë thjesht, gjumi mund të jetë një simptomë e shëndetit të dobët, jo shkaku.

The post A është gjumi i tepërt i dëmshëm për shëndetin appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Gjykata Europiane e Drejtësisë (GJED) ka vendosur kundër qeverisë italiane që po e shtyn gjithnjë e më shumë shfrytëzimin e plotë të qendrave të ndërtuara në Shqipëri.

Për shumë muaj tashmë, këto qendra janë menduar të strehojnë 25-30 emigrantë në zonën e caktuar CPR, ndërsa afërsisht 400 vendet që, sipas planit fillestar të Giorgia Melonit, duhej të strehonin azilkërkuesit e shpëtuar në det mbeten bosh.

Gjyqtarët nga gjykata të ndryshme italiane, përfshirë ata nga Gjykata e Kasacionit, të cilave Ministria e Brendshme iu drejtua pas anulimeve të përsëritura të ndalimeve të migrantëve të sjellë në Shqipëri (por edhe në dy qendrat e tjera italiane të azilit), i kanë ngritur dy pyetje GJED-së: e para kishte të bënte me vetë përkufizimin e një vendi të sigurt, edhe kur ka kategori njerëzish ose zona në rrezik. Kjo pyetje, duke pasur parasysh se i takon secilës qeveri të krijojë një listë të vendeve të sigurta, në mënyrë efektive kushtëzon përfshirjen në listën e shteteve individuale që nuk i plotësojnë këto kërkesa.

Pyetja e dytë ka të bëjë me përfshirjen në listën e vendeve ku një ose më shumë kategori personash janë gjetur se kanë shkelur të drejtat e patjetërsueshme të përcaktuara në Konventën Europiane për Mbrojtjen e të Drejtave të Njeriut dhe Lirive Themelore.

“Një Shtet anëtar nuk mund të përfshijë në listën e vendeve të sigurta të origjinës një vend që nuk ofron mbrojtje të mjaftueshme për të gjithë popullsinë e tij.” Kjo është ajo që Gjykata e Drejtësisë e Bashkimit Evropian (GJED) përcaktoi në vendimin e saj mbi marrëveshjen dhe përkufizimin e një vendi të sigurt të origjinës.

Gjykata specifikon se ky kusht është i vlefshëm deri në hyrjen në fuqi të rregullores së re të BE-së, “e cila lejon përcaktime me përjashtime për disa kategori personash qartësisht të identifikueshme”, që pritet më 12 qershor 2026.

Gjykata e BE-së, gjyqtarët duhet të jenë në gjendje të vlerësojnë zgjedhjen e vendeve të sigurta

Gjykata gjithashtu përcakton se një vend i BE-së “mund të përcaktojë vende të sigurta të origjinës me akt legjislativ, me kusht që një përcaktim i tillë t’i nënshtrohet shqyrtimit efektiv gjyqësor”.

Përkufizimi i një vendi të sigurt

Çështja kryesore ka të bëjë me përkufizimin dhe zbatimin e konceptit të “vendit të tretë të sigurt” në kontekstin e procedurave të përshpejtuara për shqyrtimin e kërkesave për azil.

Vendet e BE-së mund të shqyrtojnë më shpejt kërkesat për mbrojtje ndërkombëtare, përfshirë në kufi, nëse ato vijnë nga qytetarë të vendeve të konsideruara mjaftueshëm të sigurta. Gjyqtarët e Luksemburgut vërejnë se, duke filluar nga tetori 2024, në Itali, lista e të ashtuquajturave vende të sigurta të origjinës përcaktohet me akt legjislativ.

Bangladeshi është midis tyre, shpjegon Gjykata e BE-së, duke rindërtuar faktet që çuan në dy apelime të paraqitura nga emigrantët në Gjykatën e Romës. Gjyqtari italian kishte ngritur shqetësime në lidhje me ligjin e ri italian, i cili nuk arrin të identifikojë burimet e përdorura për të vlerësuar sigurinë e vendit, duke argumentuar se kjo kufizon si të drejtën e aplikantëve për të kundërshtuar vendimin ashtu edhe të drejtën e gjyqtarëve për të verifikuar legjitimitetin e tij, pasi nuk është e mundur të vlerësohet besueshmëria dhe aktualiteti i informacionit mbi të cilin bazohet supozimi i sigurisë.

The post Qendrat në Shqipëri/ Gjykata Europiane vendos kundër qeverisë italiane appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta Si- Gërmimet arkeologjike në kalanë e Argjirosë në Gjirokastër kanë nxjerrë në pah zbulimet e para.

Zbulimet e para përfshijnë gjurmë të një kulle të periudhës së antikitetit të vonë, ndërsa punimet gjithashtu kanë nxjerrë në dritë skeletin e një kali dhe të një luftëtari pranë tij.

Në fazën përmbyllëse të kërkimeve është zbuluar skeleti i një mashkulli, i vendosur brenda një strukture murale të periudhës së antikitetit të vonë, ndërkohë që në afërsi të saj është zbuluar edhe skeleti i një kali.

Sipas specialistëve, kjo strukturë mendohet t’i përkasë një ndërtimi fortifikues më të hershëm, ndoshta të shekullit VI të erës sonë, i cili më vonë është dëmtuar dhe është përdorur si bazë për ndërtimet e periudhës mesjetare.

Ndërkohë, janë zbuluar edhe objekte arkeologjike të periudhës së Bronzit të Mesëm dhe të Vonë, që dëshmojnë për fazat më të hershme të ndërtimit dhe funksionit të kalasë së Gjirokastrës.

The post Skeleti i një ushtari dhe kali/ Zbulime arkeologjike në kalanë e Gjirokastrës appeared first on Gazeta Si.

Policia e Lezhës ka vënë në pranga një 20-vjeçar nga Tirana, i cili akuzohet për ngacmim seksual ndaj një vajze të mitur në plazhin e Shëngjinit.

Sipas njoftimit zyrtar, K. N., 20 vjeç, banues në Tiranë, u arrestua pas kallëzimit të një shtetaseje 16-vjeçare, e cila deklaroi se ishte ngacmuar seksualisht prej tij një ditë më parë, teksa ndodhej në zonën bregdetare.

The post Ngacmoi seksualisht një të mitur në plazh, arrestohet 20-vjeçari në Shëngjin appeared first on Gazeta Si.

Sot vendi ynë do të ndikohet nga kushte atmosferike të qëndrueshme, duke sjellë një mot kryesisht të kthjellët në pjesën më të madhe të territorit. Termometri do rritet gjatë ditës, duke shkuar deri në 35 gradë Celsius.

Sipas parashikimeve meteorologjike, moti do të karakterizohet nga kthjellime dhe vranësira të pakta kalimtare. 

Era do të fryjë e lehtë, me drejtim kryesor nga kuadrati i veriut, me një shpejtësi mesatare prej 6 m/s. Në zonat bregdetare dhe lugina, herë pas here, era do të intensifikohet deri në 10 m/s.

Sa i përket detit, pritet një valëzim i ulët, me forcë 1 deri në 2 ballë, duke e bërë të favorshme lundrimin dhe aktivitetet detare.

The post Rriten temperaturat, shkojnë deri në 35 gradë appeared first on Gazeta Si.