Ka disa zakone të tmerrshme që janë mbajtur në hareme dhe sulltanët i kanë ndëshkuar ashpër robëreshat

Haremet e Perandorisë Osmane kanë qenë gjithmonë të rrethuara nga mite dhe legjenda. Ato janë konsideruar si oaza luksi, ku gratë jetonin me bollëk, por realiteti ka qenë shumë më i errët.

Brenda mureve të haremit janë fshehur intriga, mizori dhe rituale që mund të trembnin këdo. Le të hedhim një vështrim në tetë nga zakonet dhe traditat më rrëqethëse që kanë ekzistuar në këto cepa të fshehur të botës.

1. Kastrimi i eunukëve: dhimbje, rërë dhe mbijetesë

Eunukët, figurat kryesore në harem, i janë nënshtruar disa prej operacioneve më brutale. Ata kastrroheshin në moshë të vogël për të përjashtuar mundësinë e kontakteve me gratë e haremit. Vetë procesi ishte jashtëzakonisht i dhimbshëm dhe i rrezikshëm. Operacioni u kryhej djemve para pubertetit. Për të ndalur gjakderdhjen, plagët mbuloheshin me rërë të nxehtë. Kjo praktikë rriste rrezikun e infeksioneve dhe vdekjes, por ata që mbijetonin bëheshin kujdestarë të haremit. Eunukët ishin shumë të vlerësuar në tregje dhe bliheshin lehtësisht, jo vetëm për pallatin e sulltanit, por edhe për shtëpitë e të pasurve të Perandorisë Osmane, të cilët donin t’i ngjanin sadopak sulltanit. Nëse mjeku dyshonte në cilësinë e kastrimit, ai mund ta përsëriste atë! Është interesante se tredhja ishte e ndaluar me ligj islam, por kjo nuk e pengonte përdorimin masiv të eunukëve “të gatshëm”. Një shembull i hipokrizisë së asaj kohe, transmeton Telegrafi.

2. “Shtëpia e shpendëve”: lufta kundër helmit dhe frika nga tradhtia

Ushqimi i sulltanit kontrollohej gjithmonë për praninë e helmit, pasi helmimi ishte një mënyrë e zakonshme për të eliminuar armiqtë. Brenda Pallatit Topkapi ekzistonte një e ashtuquajtur Shtëpi Zogjsh (Kushkhane), ku përgatitej ushqimi ekskluzivisht për sulltanin. Atje, shijuesit rrezikonin jetën duke provuar çdo pjatë. Pas kësaj, ushqimi “vulosej” dhe dërgohej në tryezën e sulltanit. Çdo shërbëtor ishte gati të jepte jetën për ta mbrojtur sulltanin nga tradhtia e oborrit të tij. Ndërkohë, askush nuk shqetësohej shumë për ushqimin e grave të tij…

3. Dasmat si mjet poshtërimi

Gratë e haremit të sulltanit, pas nëntë vitesh jete në pallat, mund të aplikonin për… martesë. Por jo për t’u martuar me sulltanin, sigurisht, por me ndonjë burrë tjetër, shpesh të afërt me pallatin. Kjo vlente për ato zonja që nuk kishin sjellë në jetë fëmijë të sulltanit dhe nuk i interesonin më si partnere.

Thuhet se një “dhuratë” e tillë (gruaja nga haremi) ishte e dëshirueshme për çdo zyrtar. Megjithatë, shpesh ndodhnin situata të pakëndshme… Sipas zakonit, dhëndri nuk e shihte nusen para martesës, ndaj, nëse zhgënjehej nga pamja e saj, mund ta refuzonte. Madje menjëherë, në dasmë!

Për vajzën kjo nënkuptonte turp për gjithë jetën. Refuzimi shpallej publikisht dhe ajo mund të dërgohej në një pjesë të largët të haremit ose të dëbohej. Fatkeqet nuk kishin ku të shkonin. E vetmja zgjidhje ishte të ktheheshin në harem, ku i priste tallja.

4. Ritet e ushqimit

Ushqimi ishte një rit i vërtetë. Në harem, të ngrënët nuk ishte vetëm kënaqësi, por edhe pjesë e rëndësishme e kulturës. Gratë hanin vetëm me dorën e djathtë dhe rreptësishtë me tre gishta, që të mos ndotnin pjesën tjetër të dorës. Nëse dikush i shkelte këto rregulla dhe, mos o Zot, hante me dorën e majtë (e cila konsiderohej “e ndotur”), kjo shihej si shkelje e rëndë e etiketës. Për këtë, eprorët mund të ndëshkonin të “nënshtruarat”.

5. Dënimi me mbytje

Dënimi më i ashpër për gratë e fajshme të haremit ishte mbytja. Gratë e akuzuara për tradhti ose krime të rënda futeshin në thasë dhe mbyteshin në Bosfor.

Kjo praktikë shërbente jo vetëm si ndëshkim, por edhe si paralajmërim për banorët e tjerë të haremit. Shumë prej tyre kishin frikë edhe nga vetë përmendja e shkeljes së rregullave, nga frika se mos përfundonin njësoj.

Ka të dhëna se sulltani Ibrahim I urdhëroi mbytjen e të gjithë haremit të tij, që përbëhej nga 280 gra, sepse njëra prej tyre u akuzua për tradhti! Sigurisht, kjo mund të jetë legjendë, por përsëri…

6. Argëtime të çuditshme

Gratë e zakonshme të haremit nuk mund të merrnin pjesë në festat madhështore, si rrethprerja e princit apo martesa e vajzës së sulltanit. Festat e tyre mbeteshin të fshehura nga sytë e të tjerëve dhe roli i tyre ishte vetëm të argëtonin sulltanin.

Në serialin “Epoka e Lavdishme” është treguar se ato thjesht kërcenin dhe luanin instrumente muzikore, por shumë sulltanë osmanë dëshironin argëtim më të sofistikuar. Duke ditur që të gjitha këto gra ëndërronin të bëheshin të preferuarat e tij, atyre u organizoheshin “prova speciale”. Për shembull, duhej të kërcenin derisa të prekeshin me dorë një sferë kristali të varur në tavan, ose të zvarriteshin mbi një trarë druri mbi pishinë, pa u lagur. Apo të mblidhnin perla që qëllimisht hidheshin në fund të pishinës. Secila tregonte se në çfarë ishte më e zonja.

7. Jeta pas hekurave

Gratë e haremit nuk kishin të drejtë të dilnin lirisht nga dhomat e tyre. Botën jashtë e shikonin përmes grilave të dritareve ose shëtisnin vetëm në hapësira të kufizuara të pallatit. Si të burgosura, gjithçka funksiononte me regjim të rreptë.

Për shumë gra që kishin lindur të lira në vende jo myslimane, ky burg u bë një torturë. Bota jashtë ishte e paarritshme, ndërsa jeta e tyre kufizohej në intriga dhe shërbim ndaj sulltanit.

8. Kodi i rreptë i veshjes

Veshja kishte rol të madh në harem. Çdo ngjyrë dhe stil tregonin statusin e gruas. Të preferuarat e sulltanit vishnin rroba të çmuara me ngjyra të ndezura, ndërsa banoret e reja të haremit mjaftoheshin me veshje modeste dhe ngjyra të zbehta.

Nëse një vajzë “me rang më të ulët” vishte rroba apo stoli të destinuara për të preferuarat, mund të ndëshkohej. Shkelja e kodit të veshjes shihej si sfidë ndaj hierarkisë së vendosur. /Telegrafi/

The post Çfarë fshihnin vërtet haremet? Tetë rregulla mizore për robëreshat appeared first on Telegrafi.

A e gjeni veten duke ngrënë nga nervoza dhe stresi? Këtë zakon mund ta ndërprisni me këto këshilla për ushqim të shëndetshëm

Ju ndodh që pas një dite stresuese në punë të keni dëshirë për çokollatë? Apo të “sulmoni” një qese me çips? Nuk jeni të vetmit! Ngjarjet stresuese aktivizojnë reagime në trup që lidhin metabolizmin me ndjenjën e shpërblimit dhe ngushëllimit.

I pari që “dëmtohet” është beli, apo jo? Stresi kronik zgjon oreksin dhe çon në të ngrënë emocional. Këtu ka arsye si psikologjike, ashtu edhe fiziologjike. Kur niveli i kortizolit, hormonit të stresit, është i lartë për një kohë të gjatë, kjo sjell oreks të shtuar, rritje të peshës trupore dhe grumbullim të yndyrës në shtresa.

Hulumtuesit e Fakultetit të Mjekësisë Johns Hopkins konfirmojnë se rreziku më i madh për të ngrënë tepër është pasdite vonë dhe në mbrëmje. Prandaj është me rëndësi që ata që janë të prirë ndaj kësaj zakoni, të kenë gjithmonë të planifikuar dhe përgatitur një vakt të lehtë, të përbërë nga ushqime të shëndetshme. Përndryshe, tundimi do t’ju çojë te ushqimet “e shpejta”, transmeton Telegrafi.

Nëse jeni adhurues të të ëmblave, mund të kombinoni një mollë me fruta të thata, gjë që do t’ju ngopë dhe do t’ju sigurojë lëndët ushqyese të nevojshme. Nëse preferoni të kripurat, sigurohuni që gjithmonë të keni humus dhe biskota të kripura, si dhe vezë të ziera fort.

Kur hani, lini anash gjithçka tjetër. Mos u merrni me televizor apo lexime në telefon. Përqendrohuni vetëm tek ushqimi dhe hani ngadalë.

Kontrolloni porcionet tuaja. Asnjëherë mos nxirrni një tas të mbushur plot me arra në tavolinë. Ndani vetëm porcionin ditor, pjesën tjetër ruajeni në vend të freskët. Në fund, nëse ende ndiheni të uritur pasi ta keni përfunduar vaktin, prisni të paktën gjysmë ore. Ka aq nevojë truri që të marrë “lajmin se jeni ngopur”. /Telegrafi/

The post Si ta ndalni të ngrënët nga stresi? Pesë hapa të thjeshtë që funksionojnë appeared first on Telegrafi.

Mishi i viçit përmban hekur që përthithet lehtë dhe është i rëndësishëm për parandalimin e lodhjes dhe anemisë. Shoqërues i përsosur janë makaronat, të cilat thithin lëngjet e pasura të mishit dhe krijojnë një salcë të parezistueshme

Viçi i butë, i mbushur me hudhër dhe erëza, shkrihet në gojë, dhe përveç se është i shijshëm, ky vakt është edhe ushqyes, që do të thotë se është ideal për të gjithë familjen. Nëse ju pëlqen kuzhina tradicionale, ky gatim do t’ju mahnitë.

Përbërësit:

1 kg mish viçi (ramstek)
400 g makarona
60 g mish i thatë në copë
1 kokë qepë
1 karotë
3 thelpinj hudhre
1 gjethe dafine
2 lugë çaji kripë
1 lugë çaji piper
1 lugë gjelle përzierje erëzash
1 lugë gjelle mustardë
2 lugë gjelle gjalpë
3 lugë gjelle vaj
1 degë rozmarine

Përgatitja

Mishin e viçit kriposeni, piperoseni, shtoni përzierjen e erëzave dhe mustardën. Të gjitha përziejini mirë me mishin. Mishin e thatë priteni në shirita dhe skuqeni pak. Me një thikë të gjatë bëni hapësira brenda mishit dhe vendosni aty copat e mishit të thatë dhe thelpinjtë e hudhrës.

Mishin skuqeni në tigan nga të gjitha anët që të mbyllen poret dhe të krijohet një kore e shijshme. Pastaj hiqeni mishin dhe vendoseni në një vend të ngrohtë, ndërsa në të njëjtin tigan kaurdisni qepën dhe karotën. Kthejeni mishin në tigan dhe përmbi hidhni lëng mishi ose ujë të nxehtë. Shtoni degën e rozmarinës dhe gjethe dafine.

Piqeni në furrë në 180 gradë për rreth dy orë.

Makaronat i zieni në ujë me kripë, pastaj i kaloni shkurtimisht në tigan me gjalpë. Sipër shtoni majdanoz të grirë dhe servironi bashkë me mishin e pjekur të mbushur. Kur mishi të jetë pjekur, nxirreni në një vend të ngrohtë, prijeni në feta dhe shërbejeni mbi makarona. Sipas dëshirës, dekoroni me erëza të freskëta.

Ju bëftë mirë, – transmeton Telegrafi.

The post Mish viçi me hudhër dhe makarona: Shije dhe ushqim për familjen appeared first on Telegrafi.

Lirë dhe thjeshtë

Nëse keni vënë re që në enët tuaja të gatimit, veçanërisht në tenxhere dhe tava, janë shfaqur gjurmë ndryshku, kjo nuk do të thotë se ka ardhur koha t’i hidhni në kosh. Këtë problem mund ta zgjidhni lehtësisht duke përdorur patate dhe kripë

Materialet që përdoren për prodhimin e tenxhereve ndryshojnë shumë. Disa dëmtohen më shpejt, të tjerat janë më pak të prira ndaj ndryshkut dhe kjo varet edhe nga mënyra si i mirëmbani.

Në kundërshtim me mendimin e zakonshëm, tenxheret dhe tavat e ndryshkura mund të pastrohen fare lehtë dhe këtë mund ta bëni pa përdorur kimikate agresive dhe të shtrenjta. Ekziston një metodë e lirë, efikase dhe e sigurt, e cila përfshin përdorimin e patates.

Nëse po kërkoni një mënyrë efektive për të hequr ndryshkun nga tenxheret, nuk keni pse të kërkoni më larg se kuzhina juaj, sepse këtë papastërti mund ta hiqni me patate dhe kripë, transmeton Telegrafi.

Si bëhet?

Prisni një patate përgjysmë. Pastaj merrni kripë dhe fërkojeni me bollëk në sipërfaqen e prerë të patates. Më pas, me të njëjtën pjesë fërkojeni fort sipërfaqen e ndryshkur të tenxheres.

Përsëriteni këtë proces derisa tenxherja të shkëlqejë sërish. Pastaj shpëlajeni kripën dhe fshijeni mirë që të thahet.

Patatja ka një përmbajtje të lartë të një kimikati natyral të quajtur acid oksalik. Ky acid përdoret shpesh në prodhimin e pastruesve, sepse është i fuqishëm për heqjen e ndryshkut dhe njollave të tjera.

Acidi oksalik që gjendet në patate, në kombinim me kripën si substancë gërryese, shpërbën lehtësisht ndryshkun. /Telegrafi/

The post Njollat e ndryshkut nga tenxheret dhe tavat tuaja hiqen me dy përbërës që i keni në shtëpi appeared first on Telegrafi.

Sillni dikë të ri në shtëpi për t’u njohur me qenin tuaj, por menjëherë përfundoni në një situatë të pakëndshme kur qeni, pa asnjë ndrojtje, vendos hundën pikërisht në një vend shumë intim. Ose, të afërmit tuaj që nuk janë adhurues të qenve ulen për darkë, ndërsa qeni juaj vendos të eksplorojë pikërisht aty ku i shqetëson më shumë

Edhe pse situata të tilla mund të jenë të sikletshme dhe turpëruese, nuhatja e pjesës së poshtme të trupit mbetet një zakon pothuajse universal mes qenve.

Por pse e bëjnë këtë dhe a ka mënyrë që t’i mësojmë ta ndalin?

Shkencëtarët nuk janë plotësisht të sigurt pse qentë e bëjnë këtë, por ekzistojnë disa teori që përpiqen të shpjegojnë këtë sjellje:

1. Nuhatja e jashtëzakonshme

Qentë kanë një nuhatje jashtëzakonisht të zhvilluar, madje deri në 100.000 herë më të fuqishme se të njeriut. Në natyrë, qentë shpesh nuhasin qentë e tjerë për të mbledhur informacion për ta, duke përfshirë gjininë, moshën, shëndetin dhe gjendjen emocionale. Këto sjellje janë të natyrshme dhe të zakonshme për qentë, ndërsa në shtëpi e bëjnë në të njëjtën mënyrë – vetëm se “objekti” i eksplorimit është trupi i njeriut.

2. Mentaliteti i tufës

Në natyrë, qentë zakonisht nuhasin zonën intime të qenve të tjerë me të cilët vijnë në kontakt. Ky veprim mund të jetë pasqyrim i instinkteve të tyre natyrore, sepse në këtë mënyrë shkëmbejnë informacion për statusin, shëndetin dhe veçori të tjera të rëndësishme.

3. Verifikimi i informacionit

Qentë kanë gjëndra të posaçme në zonën e anusit që lëshojnë aroma që mund të zbulojnë shumë gjëra për qenin – moshën, shëndetin, zakonet ushqimore dhe gjendjen emocionale. Është e mundur që qeni nuhat njerëzit për të mbledhur informacione të ngjashme.

4. Përshëndetje

Disa ekspertë besojnë se nuhatja e pjesës së poshtme të trupit mund të jetë një formë përshëndetjeje, e ngjashme me përshëndetjen mes njerëzve me shtrëngim duarsh. Qeni mund ta përjetojë këtë si një ritual shoqëror, nëpërmjet të cilit përpiqet të “lexojë” njerëzit ashtu siç do bënte me qentë e tjerë, transmeton Telegrafi.

Si ta parandaloni?

Edhe pse qentë janë përshtatur mirë me jetën me njerëzit, disa sjellje, si kjo, duket se nuk mund të ndryshohen lehtë. Megjithatë, kjo nuk do të thotë se duhet të pajtoheni plotësisht që qeni juaj të nuhasë njerëzit në këtë mënyrë, sidomos në situata kur kjo është e pakëndshme për ju ose për të tjerët.

Mënyra më e shpejtë për ta parandaluar është t’i jepni urdhër qenit tuaj të ulet dhe të qëndrojë i qetë kur përshëndet një person të ri. Mund ta shpërqendroni me diçka që do ta tërheqë më shumë, si një lojë apo një ushqim të vogël. Nëse është e nevojshme, përdorni qaforen që të siguroni që qeni juaj respekton kufijtë që keni vendosur. Me kohë, durim dhe qëndrueshmëri, qeni do të mësojë se një sjellje e tillë nuk është e pranueshme. /Telegrafi/

The post Pse qentë nuhasin zonën intime të njerëzve: Përgjigjet do t’ju befasojnë appeared first on Telegrafi.

Kjo i ndodh edhe më të mirëve dhe nuk ka asnjë arsye për panik!

Mos bëj drama – ktheje në një mundësi për të forcuar lidhjen, për të treguar mirëkuptim dhe për të ndërtuar intimitet edhe më të fortë. Dashuria, komunikimi dhe durimi janë zgjidhja më e mirë.

Mos harro se një pengesë e vogël mund të shndërrohet në një afrim edhe më të ngushtë mes jush. Jepi siguri, ndihmoje të çlirohet nga turpi dhe shijoni të gjitha format e prekjes, përkëdheljes dhe dashurisë që ju lidhin.

Bëhu e mençur, lexo këto këshilla dhe mëso si ta përballosh këtë situatë pa e lënduar, por duke e afruar edhe më shumë.

1⃣ Mos e fajëso veten

Mos harro: kur ai humb ereksionin, nuk ndodh sepse ti nuk i dukesh seksi apo nuk e tërheq dot. Përkundrazi, shpesh ndodh sepse të dëshiron shumë, ka presion të brendshëm, frikë se mos nuk të kënaq plotësisht, ose e mundon mendimi që ‘nuk po tregon performancë të mjaftueshme’.

2⃣ Bëhu e kuptueshme dhe ofro siguri

Mos e kritiko, mos e ngacmo, mos e përqesh dhe mos i bëj pyetje të sikletshme. Thjesht thuaji: “Herën tjetër çdo gjë do të jetë në rregull, s’ka asgjë për t’u brengosur.” Jepi një puthje, përqafoje dhe vazhdoni të kënaqeni me intimitet në mënyra të tjera, transmeton Telegrafi.

3⃣ Kupto se ka shumë shkaktarë

Humbja e ereksionit nuk është gjithmonë psikologjike. Shkaqet mund të jenë:

Stresi dhe lodhja kronike
Ankthi dhe presioni emocional
Konsumimi i alkoolit, drogës apo barnave
Depresioni
Sëmundjet si diabeti, obeziteti, tensioni i lartë, sëmundjet kardiovaskulare
Niveli i ulët i testosteronit

Nëse kjo ndodh shpesh, bisedoni hapur dhe mos ngurroni të kërkoni ndihmën e një mjeku (urolog, endokrinolog apo psikolog). Shumë burra e kalojnë këtë fazë me trajtime të thjeshta dhe pa turp.

4⃣ Çfarë mund të bësh në moment

Ndryshoni pozën – ndonjëherë një ndryshim i vogël mund të sjellë mrekulli.
Zgjatni paralojën – përqendrohuni më shumë te puthjet, përkëdheljet, prekjet.
Eksperimentoni me lodra seksi, vajra masazhi, ose bëni një dush të përbashkët – kjo mund ta relaksojë dhe ta motivojë.

5⃣ Fillo ti, por me kujdes

Nëse ai ndihet në siklet, ti mund të marrësh iniciativën. Por bëje me kujdes, që të mos e ndiejë sikur po ‘kompensoni’ diçka. Për shembull, përqafoje më shumë, nis një paralojë më të gjatë, por mos e detyro dhe mos i ushqeni ndjenja turpi.

6⃣ Shmang çdo gjë që mund të lëndojë

Mos e krahaso me të tjerët apo me të kaluarën.
Mos i thuaj se duhet ‘ta mendojë më mirë’.
Mos e bëj të ndihet sikur të ka zhgënjyer.

Të gjitha këto thellojnë ankthin dhe e përkeqësojnë situatën.

7⃣ Kënaquni me çdo pjesë të intimitetit

Seksi i mirë nuk varet vetëm nga një penis i fortë! Kënaquni me puthje, përkëdhelje, seks oral, masazhe erotike – intimiteti dhe kënaqësia nuk maten vetëm me ‘performancën’.

8⃣ Kur duhet të kërkoni ndihmë?

Nëse problemi përsëritet rregullisht, mos prisni gjatë. Mos u turpëroni të flisni me një mjek – trajtimi shpesh është i thjeshtë, me medikamente, terapi ose ndryshim të stilit të jetesës. Shëndeti seksual është pjesë e mirëqenies së përgjithshme. /Telegrafi/

The post Kur ai nuk mundet: Si ta ndihmosh me dashuri, pa panik dhe pa faj appeared first on Telegrafi.

Një sëmundje e trashëguar që mund të deformojë kockat dhe të kufizojë jetën nëse nuk trajtohet me kohë

Sëmundja e rrallë, hipofosfatemia e lidhur me kromozomin X (XLH), është një çrregullim gjenetik që burrat nuk mund ta transmetojnë te djemtë e tyre, por e transmetojnë te të gjitha vajzat. Ndërsa gratë e sëmura e transmetojnë këtë çrregullim në 50% të fëmijëve të tyre, qoftë djem apo vajza, prandaj shpeshherë sëmundja prek më shumë anëtarë të një familjeje. Ky informacion mbështetet nga studimet gjenetike të Institutit Kombëtar të Shëndetit.

Sipas National Organization for Rare Disorders – NORD, kjo sëmundje karakterizohet nga një mutacion në gjenin PHEX në kromozomin X, i cili kontrollon sintezën e një enzime (endopeptidazë) që rregullon nivelin e fosfatit në trup. Si pasojë e këtij mutacioni, fosfati humbet tepricë përmes veshkave dhe traktit tretës, duke shkaktuar uljen e fosfatit në gjak. Kjo gjendje pengon mineralizimin normal të kockave dhe dhëmbëve, duke i bërë ato më të dobëta dhe më të prirura ndaj deformimeve dhe problemeve të tjera.

Humbja e fosfatit si mineral i rëndësishëm bën që kockat dhe dhëmbët të humbasin fortësinë dhe fleksibilitetin e duhur. Kjo manifestohet si përkulje e kockave, sidomos në këmbë, që zakonisht vërehet kur fëmija fillon të ecë. Deformitetet e kockave përparojnë gjatë fëmijërisë dhe mund të bëhen shumë të dukshme gjatë jetës, raporton Mayo Clinic, përcjell Telegrafi.

Simptomat kryesore janë ecja e vonuar, vështirësi në vrapim, ecje e paqëndrueshme, dhimbje në kocka dhe nyje, si dhe vështirësi në ngjitjen dhe zbritjen e shkallëve. Gjithashtu, mund të ketë probleme me uljen dhe ngritjen, si dhe vonesë në daljen e dhëmbëve, karies të theksuar për shkak të cilësisë së dobët të smaltit, dhe humbje të hershme të dhëmbëve.

Shenjat e kësaj sëmundjeje ngjajnë me rahitin, por fëmijët nuk reagojnë ndaj terapisë me vitaminë D, që e bën diagnostikimin më të vështirë në mungesë të testeve laboratorike dhe gjenetike. Prandaj, nëse fëmija tregon simptoma të tilla, pavarësisht trajtimit parandalues me vitaminë D, është e rëndësishme të kërkohet vlerësim i specializuar dhe të bëhen analiza laboratorike dhe gjenetike për mutacionin në gjenin PHEX.

Nëse sëmundja nuk trajtohet, mund të shkaktojë komplikime serioze si rritje të ulët disproporcionale, deformime të këmbëve, shtyllës kurrizore dhe duarve, dhimbje kronike, kufizim të lëvizshmërisë së nyjeve dhe rrezik të lartë për fraktura.

Trajtimi përfshin suplementimin me fosfat dhe vitamina D aktive (kalcitriol), që ndihmon në rikthimin e mineralizimit normal dhe parandalimin e komplikimeve. Monitorimi i rregullt laboratorik është i domosdoshëm për përshtatjen e terapisë dhe për të parandaluar efektet anësore. Trajtimi i hershëm ka rëndësi thelbësore për përmirësimin e cilësisë së jetës së pacientit dhe reduktimin e simptomave). /Telegrafi/

The post Humbja e lehtë e ekuilibrit dhe vështirësitë në ecje dhe vrapim tregojnë se fëmija duhet të dërgohet te mjeku appeared first on Telegrafi.

Makina e enëve ka një përdorim të fshehtë që shumë nuk e dinë: ndihmon edhe për fermentimin e brumit

A keni menduar ndonjëherë se makina e enëve mund të bëjë më shumë se thjesht të lajë pjatat? Përveç pastrimit, kjo pajisje mund të shfrytëzohet edhe për një proces që shpesh u merr amvisave kohë dhe durim – fryrjen e brumit.

Nëse nuk keni furrë me funksion prove ose dhomë fermentimi, makina e enëve mund të zëvendësojë fare mirë këtë hap. Pasi të përfundojë një cikël i zakonshëm larjeje, nxehtësia dhe lagështia e mbetur brenda makinës krijojnë ambientin ideal për fermentim.

Mjafton të vendosni brumin në një enë qelqi, ta mbuloni me letër plastike ose kapak, dhe ta lini brenda makinës së enëve të fikur, derisa ambienti të ruajë ngrohtësinë. Brenda vetëm 10-15 minutash, brumi do të fryhet ndjeshëm, duke kursyer kohë dhe duke ju dhënë një rezultat të njëjtë si fermentimi klasik.

Kjo metodë jo vetëm që është praktike, por mund të jetë zgjidhje ideale në ditët e ftohta kur kuzhina është më e freskët dhe brumit i duhet më shumë kohë për të ardhur, transmeton Telegrafi.

Në fakt, shumë pajisje shtëpiake mund të përdoren në mënyra alternative – nga tharësja e rrobave që mund të ngrohë batanijet, te frigoriferi që ruan jo vetëm ushqimin, por edhe qirinjtë gjatë verës që të mos shkrihen.

Ky truk i makinës së enëve ka ngjallur kureshtjen e amvisave dhe kuzhinierëve amatorë në rrjete sociale. Shumë prej tyre tashmë po ndajnë përvoja se si me pak krijimtari, pajisjet që i kemi çdo ditë para syve mund të kursejnë kohë dhe të bëjnë gatimin edhe më argëtues.

A do ta provoni edhe ju? Nëse po, ndani me të tjerët këtë sekret të vogël të kuzhinës – sepse shpesh, ide të thjeshta janë ato që na shpëtojnë kohë dhe na bëjnë të ndihemi si mjeshtër të vërtetë të shtëpisë. /Telegrafi/

The post Makina e enëve ka një përdorim të mrekullueshëm që shumë nuk e dinë appeared first on Telegrafi.

Në vend që të ndërmarrin hapa konkretë drejt ndryshimit, ata mbeten të bllokuar në rrethin e ankesave

Të gjithë njohim dikë që nuk pushon së ankuari për jetën – puna është e keqe, dashuria nuk është e kthyer, njerëzit janë të padrejtë. Dhe ndërsa të ankohesh herë pas here është krejt normale, disa shenja të horoskopit e kthejnë këtë në stil jete.

Në vend që të ndërmarrin hapa realë drejt ndryshimit, ata mbeten të ngujuar në rrethin e njëjtë të pakënaqësisë.

Gaforrja – e burgosur emocionale e së kaluarës

Gaforret janë të njohura për ndjeshmërinë e tyre të thellë, por kjo ndjeshmëri shpesh i tërheq në një vorbull zhgënjimesh dhe keqardhjeje.

Ankesat e tyre lidhen më së shumti me padrejtësitë e së kaluarës dhe ndjesinë se askush nuk i kupton.

Edhe pse e dinë saktësisht çfarë i mundon, rrallë vendosin të ndryshojnë diçka, sepse nuk heqin dorë lehtë nga zona e tyre emocionale e rehatisë – edhe kur kjo rehatí përfshin ankesa të pafundme, transmeton Telegrafi.

Peshqit – ëndërrimtarët që ikin nga realiteti

Peshqit kanë prirje për introspeksion dhe ëndërrim, por kur përballen me probleme reale, shpesh tërhiqen në botën e tyre.

Në vend që të veprojnë, ata dorëzohen tek ankesat se askush nuk i kupton, se jeta është shumë e vështirë, se gjithçka është pa kuptim.

Edhe pse e dinë çfarë i dhemb, rrallë ndërmarrin hapa të qartë. Më e lehtë është të kërkojnë dhembshuri, sesa të disiplinohen.

Peshorja – perfektioniste e bllokuar nga vendimmarrja

Peshoret synojnë harmoninë dhe bukurinë, por kur gjërat nuk janë të balancuara në mënyrë perfekte, nuk reshtin së ankuari. Bota u duket e padrejtë, njerëzit egoistë, jeta e ashpër.

Megjithatë, kur u jepet mundësia të ndryshojnë diçka, të prishin një marrëdhënie toksike apo të ndryshojnë ambientin, i paralizon frika nga konflikti.

Më mirë zgjedhin të mbeten të pakënaqura sesa të rrezikojnë të panjohurën.

Ankesat nuk e ndryshojnë jetën – veprimi ndryshon gjithçka

Këto shenja e kanë të qartë se çfarë i shqetëson, por shpesh u mungon guximi për t’i zgjidhur.

Nëse e gjen veten tek ndonjë prej tyre, ndoshta ka ardhur koha të ndalosh së ankuari dhe të fillosh të ndryshosh atë që të rëndon. Sepse ndryshimi i vërtetë ndodh kur vendos të mos jesh më vetëm një spektator i jetës tënde. /Telegrafi/

The post Këto shenja të horoskopit ankohen vazhdimisht, por nuk ndryshojnë asgjë në jetën e tyre appeared first on Telegrafi.

A dëshironi të jetoni më gjatë dhe më shëndetshëm?

Aktiviteti i rregullt fizik që rrit ritmin e zemrës dhe frymëmarrjes mund të ulë rrezikun e vdekjes së parakohshme nga çdo shkak deri në 40%. Këtë e ka treguar një meta-analizë e madhe që përfshiu 85 studime dhe mbi 7 milionë persona nga e gjithë bota.

“Aktiviteti fizik është i rëndësishëm për shëndetin afatgjatë më shumë nga sa kemi menduar më parë,” thekson George Mielke, bashkautor i studimit nga Universiteti Queensland në Australi.

Me këtë pajtohet edhe Dr. Andrew Freeman, drejtori i parandalimit kardiovaskular në spitalin National Jewish Health në Denver, i cili nuk ka marrë pjesë në këtë studim:

“Ushtrimet janë magji e pastër. Ulin rreziqet në mënyra që asnjë ilaç nuk mund t’i bëjë. Është e pabesueshme. Gjithmonë i them pacientëve të mi se aktiviteti fizik është eliksiri i rinisë”.

Asnjëherë nuk është vonë

Lajmi i mirë është se nuk është kurrë vonë për të adoptuar këtë zakon të shëndetshëm. Edhe ata që kanë filluar të ushtrojnë në moshë më të madhe kanë përfituar ndjeshëm dhe kanë zgjatur jetën e tyre, konfirmon Rui Yu, doktorante në shëndetin publik në Universitetin e Brisbane.

Madje, efektet kanë qenë më të theksuara tek të moshuarit, të cilët shpesh përballen me probleme shëndetësore – tek ata rreziku është ulur për 10-15% shtesë.

“Kjo vetëm tregon se kurrë nuk është vonë për të filluar. Lëvizja në çdo moshë ndihmon për një jetë më të gjatë dhe më të shëndetshme”, shton Mielke, transmeton Telegrafi.

Më shumë është më mirë, por deri në një limit

Studimi, i publikuar në British Journal of Sports Medicine, cilësohet si “analiza më gjithëpërfshirëse e aktivitetit fizik nga fillimi i moshës së rritur dhe më tej.” Ai është i veçantë sepse ka ndjekur sjelljen e pjesëmarrësve për një periudhë të gjatë kohe.

“Kjo na mundësoi të studiojmë modelet afatgjata, kush mbeti aktiv, kush filloi më vonë, kush u ndal dhe si ndikon kjo në rrezikun e vdekjes”, shpjegon Mielke.

Studimi u bazua në rekomandimet e Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH):

150–300 minuta në javë aktivitet aerobik me intensitet mesatar, ose
75–150 minuta aktivitet intensiv (p.sh. vrapim, ecje e shpejtë).

Aktiviteti aerobik i rregullt ndihmon sidomos në luftën kundër sëmundjeve të zemrës, shkaku kryesor i vdekshmërisë në botë.

Krahasuar me persona të pavetëdijshëm fizikisht, ata që ushtruan më shumë kishin rrezik për vdekje nga sëmundjet kardiovaskulare rreth 40% më të ulët, ndërsa rreziku i vdekjes nga kanceri ishte 25% më i ulët.

Zgjatja më e madhe e jetës u regjistrua tek personat që ushtruan të paktën 300 minuta në javë.

“Më shumë se kaq nuk sjell përfitime të dukshme shtesë,” thotë Yu.

Megjithatë, edhe ata që sapo kanë filluar të jenë aktivë kanë përfituar, rreziku i vdekjes së parakohshme u ul për 22%. Në anën tjetër, ata që ndalën ushtrimin humbën këto përfitime dhe rreziku i tyre u rikthye në nivelin e personave që kurrë nuk kanë qenë aktivë.

“Kjo ngre pyetjen e rëndësishme: A mbeten përfitimet e ushtrimeve edhe pasi të ndalojmë? Kërkohen studime të mëtejshme për këtë,” përfundon Yu.

Sekreti është qëndrueshmëria

Megjithëse ideal është të ndiqni rekomandimet zyrtare, kjo nuk është e vetmja mënyrë për të përmirësuar shëndetin, thotë Mielke.

“Edhe ata që nuk arritën nivelin e rekomanduar, por ishin të paktën disi aktivë, patën rrezik më të ulët për vdekje të parakohshme krahasuar me totalisht të pavetëdijshëm fizikisht”, thotë ai.

“Ne inkurajojmë njerëzit të lëvizin në mënyrën që u përshtatet më shumë. Më e rëndësishmja është të mbeten aktivë dhe të gjejnë aktivitete që i pëlqejnë.”

Nëse sapo po filloni, është e rëndësishme të nisni ngadalë dhe të konsultoheni me mjekun ose trajnerin fizik.

Qëllimi, sipas Dr. Freeman, është të arrini të paktën 30 minuta ecje të shpejtë në ditë.

“Nëse ecni me një mik apo partner, një test i mirë është që ata të flasin normalisht ndërsa ju të jeni paksa të fryrë nga përpjekja. Kjo është e mirë edhe për marrëdhënien dhe për trupin”, këshillon ai.

Për rezultate edhe më të mira, rekomandohet që ushtrimeve kardio t’u shtohen dhe ushtrime për forcimin e muskujve.

“Kur rekomandoj ecjen, çiklizmin, notin apo vrapimin, shpesh sugjeroj të përfshihen dhe ushtrime fuqie, p.sh. ngritje peshe të lehta, çanta me ngarkesë, çiklizëm në kodër, përdorimi i gishtave në not… Qëllimi është të kombinohen kardio dhe forcimi i muskujve,” përfundon Freeman. /Telegrafi/

The post Mund ta bëni sot: Ky zakon i thjeshtë ul rrezikun e vdekjes deri në 40% appeared first on Telegrafi.

Disa truke të thjeshta bukurie mund t’ju bëjnë të dukeni vite më të rinj

Meqë koha lë shenja në lëkurën tuaj, si linja të holla dhe rrudha, ndryshimi i rutinës së grimit mund të jetë pikërisht ajo që ju duhet për të ruajtur shkëlqimin rinor.

Vendosni konturin më lart mbi mollëza

Artistët e grimit rekomandojnë të aplikoni konturin më shumë mbi mollëza, dhe jo në thellësinë e faqeve.

“Konturi krijon hijen natyrale në fytyrë, por nëse vendoset shumë poshtë, do të dukeni edhe më të vjetër,” këshillon Lauren Hale, për Best Life.

“Prandaj, duke vendosur konturin më lart mbi mollëza, do të ngremë vizualisht faqet,” shton ajo, transmeton Telegrafi.

 original sound – Lauren Hale

Përdorimi i korrektorit nën sytë

Hale thotë se ekziston një gabim tjetër i zakonshëm që bëjnë gratë mbi 40 vjeç kur aplikojnë grimin – përdorimi i keq i korrektorit, duke mbushur kryesisht “këndin” nën sy.

“Problemi është që mendojmë se fshehim rrathët e zinj, por në fakt e vendosim korrektorin në zonën ku janë linjat e holla dhe tekstura e syrit, duke i theksuar edhe më shumë rrudhat për shkak të reflektimit të dritës.”

Hale sugjeron të aplikoni korrektorin në një vijë diagonale lart, duke nisur nga cepi i jashtëm i syrit drejt vijës së flokëve. Kjo do të ndriçojë dhe ngrejë pamjen, pa tërhequr vëmendjen tek linjat e holla apo rrudhat që mund të keni nën sy. /Telegrafi/

The post Nëse bëni këto dy gabime gjatë grimit, do të dukeni më e vjetër appeared first on Telegrafi.

Edhe pse do të mbahet mend si një nga liderët më me ndikim në botën e teknologjisë, Steve Jobs do të kujtohet edhe si “fanatiku” që në një moment vendimtar zgjodhi intuitën para arsyes

Sipërmarrësi amerikan dhe një nga figurat më me ndikim të shekullit 20 dhe 21, Steve Jobs, ndryshoi mënyrën si komunikojmë, punojmë dhe jetojmë me teknologjinë. Ndikimi i tij në industrinë teknologjike ndihet edhe sot, ndërsa Apple – fryt i bashkimit mes kreativitetit, teknologjisë dhe biznesit, është kthyer në sinonim të inovacionit, elegancës dhe cilësisë.

Fëmijëria

Steve Jobs lindi më 24 shkurt 1955 në San Francisko. Nëna e tij, Joanne Simpson, e lindi ndërsa ishte ende studente, ndërsa babai, Abdulfattah John Jandali, një mysliman sirian, kishte lënë vendin e lindjes në moshën 18-vjeçare.

Menjëherë pas lindjes, prindërit biologjikë e dhanë për birësim. Familjen e vërtetë ai e gjeti te Clara dhe Paul Jobs në Silicon Valley. Clara ishte kontabiliste, ndërsa Paul punonte si mekanik në një kompani laserësh.

Motra ishte shoqja më e ngushtë

Si çdo fëmijë, Jobs kishte dëshirë të njihte prindërit biologjikë. Gjatë përpjekjeve për t’u afruar me ta, ai zbuloi motrën, Mona Simpson (lindur Jandali), e cila u bë shoqja e tij më e ngushtë deri në fund të jetës.

“Ne jemi familje. Ajo është shoqja ime më e mirë. E thërras çdo disa ditë dhe i tregoj gjithçka”, – pati rrëfyer Jobs në një intervistë, duke treguar se që në takimin e parë u lidhën shumë ngushtë.

Mona u bë shkrimtare e njohur. Ndër veprat e saj më të famshme është Anywhere But Here (Jeta është diku tjetër), e cila u adaptua në film ku rolet kryesore i luajtën Natalie Portman dhe Susan Sarandon, transmeton Telegrafi.

Nuk e mbaroi kurrë fakultetin

Që i vogël, Jobs tregoi interes të madh për teknologjinë. Orë të tëra i kalonte në garazhin e babait duke punuar në projekte elektronike. Pas shkollës së mesme në Cupertino të Kalifornisë, më 1972 u regjistrua në Reed College, por e la pas semestrit të parë për shkak të vështirësive financiare të familjes.

Megjithatë, ai vazhdoi të ndiqte disa ligjërata sipas dëshirës, si kaligrafia, e cila më vonë pati ndikim të madh në estetikën e produkteve Apple.

“Nuk ishte romantike. Nuk kisha dhomë në konvikt, flija në dyshemetë e shokëve. Ktheja shishet e Koka-Kola-s për depozitën 5 cent dhe blija ushqim. Çdo javë ecja 11 kilometra nëpër qytet që të haja një vakt normal në tempullin Hare Krishna”, – tregoi Jobs në fjalimin e tij të famshëm në Universitetin Stanford më 2005.

Fillimet e karrierës

Më 1976, bashkë me mikun Steve Wozniak, një tjetër gjeni, Jobs themeloi Apple. Produkti i parë ishte kompjuteri personal Apple I, të cilin e montuan dhe e shitën nga garazhi i shtëpisë së Jobs. Edhe emri “Apple” thuhet se lindi pikërisht në atë garazh të mbushur me arka me mollë.

Më 1977, Jobs dhe Wozniak lançuan Apple II, kompjuteri që solli suksesin masiv dhe vendosi themelet për kompaninë që sot është një gjigant i teknologjisë. Pas 7 vitesh inovacion, erdhi revolucioni tjetër: Macintosh (Mac), kompjuteri i parë personal me ndërfaqe grafike (GUI), miun dhe ikonat që e bënë kompjuterin të qasshëm për të gjithë.

Në 1985, Jobs u përplas me CEO-n e atëhershëm të Apple, John Sculley dhe u largua nga kompania. Themeloi firmën NeXT, e cila prodhoi kompjuterë të avancuar, por pa sukses të madh komercial. Megjithatë, sistemi operativ i NeXT u bë baza e macOS që përdoret edhe sot.

Po atë periudhë, Jobs bleu nga Lucasfilm një studio animacioni, të cilën e shndërroi në Pixar, duke revolucionarizuar botën e animacionit. Më 1995, Pixar lansoi “Toy Story”, filmi i parë i animuar plotësisht me kompjuter, duke fituar miliarda. Pixar më vonë u ble nga Disney, por Jobs u bë aksionari më i madh individual i Disney-t.

Në vitet 1990, Apple u përball me krizë të thellë financiare. Në 1997, kompania e thirri Jobs që të kthehej. Ai rifilloi udhëheqjen dhe me lansimin e iMac më 1998 e shpëtoi Apple nga falimentimi, duke e kthyer në gjigantin që njohim sot.

Pastaj erdhën produktet që ndryshuan botën:

iPod (2001) – Pajisja që revolucionarizoi dëgjimin e muzikës.
iPhone (2007) – Smartphone-i i parë me ekran me prekje, që transformoi industrinë.
iPad (2010) – Tableti që ridefinoi përdorimin e kompjuterëve dhe medias.

Perfeksionist deri në detaj, Jobs lidhi teknologjinë me dizajnin elegant. Prezantimet e tij u kthyen në spektakle, ndërsa personaliteti i tij karizmatik hipnotizonte publikun dhe tregun. Megjithatë, për shkak të kërkesave të larta, shpesh hynte në konflikte me punonjësit – por rezultatet gjithmonë e mbanin lart figurën e tij.

Jeta private

Që në adoleshencë, Jobs u magjeps nga zen budizmi dhe shpesh udhëtoi në Indi. Ky ndikim e formësoi si në jetën personale, ashtu edhe në filozofinë e dizajnit.

Në moshën 23-vjeçare, nga lidhja me të dashurën e shkollës së mesme, Chrisann Brennan, pati vajzën Lisa Brennan-Jobs, e lindur në prag të suksesit të Apple më 1978. Megjithëse nuk u martua kurrë me Chrisann, Jobs kishte edhe tre fëmijë të tjerë dhe i pagoi Lisas studimet në Harvard, ku ajo diplomoi më 2000 dhe u bë gazetare.

Në vitin 1991, Jobs u martua me Laurene Powell sipas traditës budiste. Që nga ajo kohë, jetën private e mbajti larg syve të publikut. Laurene punoi në Universitetin e Pensilvanisë dhe më vonë doktoroi në Stanford, aty ku u njohën.

“Isha në parking, mendova: ‘Po të ishte dita ime e fundit, do ta kaloja në një takim pune apo me këtë grua?’ Vrapova pas saj dhe i kërkova të dilnim për darkë. Ajo pranoi dhe që atëherë nuk jemi ndarë kurrë”, rrëfente Jobs.

Sipas biografisë The Second Coming of Steve Jobs të Alan Deutschman, Jobs pati lidhje edhe me këngëtaren Joan Baez, ish e dashura e Bob Dylan. Edhe biografia iCon: Steve Jobs përmend një martesë sekrete me Baez, megjithëse nuk pati fëmijë, pasi ajo ishte 41 vjeçe.

Jobs adhuronte Beatles dhe muzikën klasike, dhe ishte pescatarian, nuk hante mish, vetëm peshk. Veshja e tij karakteristike – golf i zi dhe xhinse, ishte simbol i thjeshtësisë: “S’dua të harxhoj kohë duke menduar çfarë të vesh”, thoshte ai.

Fëmijët nuk i lejoi të përdornin teknologjinë

Edhe pse e gjithë jeta e tij ishte ndërtuar mbi teknologjinë, Jobs nuk ua lejonte fëmijëve pajisjet Apple në shtëpi.

“Ata pothuajse nuk i përdorin. Më shumë preferojmë të ulemi në tryezë dhe të flasim për histori apo librat që kemi lexuar”, – i kishte treguar Jobs gazetarit të The New York Times, Nick Bilton.

Lufta me kancerin e pankreasit

Më 2003, gjatë një vizite tek mjeku për një gur në veshkë, iu zbulua një “hije” në pankreas. Analizat treguan një tumor neuroendokrin të rrallë, një formë e kancerit të pankreasit që mund të shërohet nëse operohet në kohë. Por Jobs e refuzoi operacionin, pavarësisht lutjeve të mjekëve.

“S’doja që të ma hapnin trupin. Nuk doja ta shihja veten të ‘prerë’ në atë mënyrë”, – pranoi Jobs. Nëntë muajt e parë pas diagnozës, ai provoi vegjetarianizmin, akupunkturën, ilaçet bimore, pastrimin e zorrëve dhe metoda të tjera alternative. Thuhet se madje kërkoi edhe ndihmën e një fallxhori.

Asgjë nuk ndihmoi. Kanceri u përhap shpejt dhe Jobs më në fund pranoi të operohej. Më 2004 ai u shkroi të gjithë punonjësve të Apple një email ku tregonte diagnozën.

“Kam një formë shumë të rrallë kanceri pankreatik, një tumor neuroendokrin, që përbën rreth 1% të rasteve dhe mund të shërohet me operacion nëse kapet herët, si në rastin tim”, – shkroi Jobs.

Në vitin 2009, pas humbjes drastike në peshë, u bë e qartë se sëmundja kishte avancuar. Ai iu nënshtrua një transplanti të mëlçisë dhe u tërhoq nga drejtimi i Apple.

“Ai kishte të vetmin lloj kanceri pankreatik që mund të kurohej. Në thelb, ai kreu vetëvrasje”, – thanë më pas disa ekspertë, duke theksuar se mjekimi në kohë do ta shpëtonte.

Por Jobs gjithmonë besoi më shumë te instinkti sesa te mjekët dhe, për fat të keq, as miliona dollarët nuk ia blenë jetën.

Ditët e fundit

Në javët e fundit të jetës, Jobs u përpoq të linte një trashëgimi shpirtërore për fëmijët. Në bashkëpunim me biografin Walter Isaacson, krijoi biografinë për të shpjeguar vendimet e tij.

Steve Jobs ndërroi jetë më 5 tetor 2011, në shtëpinë e tij në Palo Alto të Kalifornisë, i rrethuar nga familja. Shkaku zyrtar i vdekjes ishte ndalimi respirator si pasojë e tumorit të pankreasit. /Telegrafi/

The post Një ‘jo’ që i kushtoi jetën: Pse vdiq vërtet Steve Jobs dhe si mund të shpëtonte appeared first on Telegrafi.

Intervistë ekskluzive me Prof. Zeqirja Rexhepin, artistin që jeton e vepron në Kanada, por shpirti dhe zemra i flasin në Dardani

„Ekspozita kam pasur që nga korriku i vitit 1999 e deri më tash. E fundit ka qenë në mars të këtij viti. Deri tash kam pasur 19 ekspozita të pavarura në vende të ndryshme, institucione dhe galeri. Më e rëndësishmja është ekspozita e parë nga një artistë shqiptarë më 2001 në Galerinë Shtetërore të Artit, ku numri i pjesëmarrësve ishe marramendës dhe është publikuar nëpër të gjitha mediet e Kanadasë. Tema ka qenë mbijetesa “Rezistenca”- realiteti i përshkruar në pëlhurë, nga artisti i cili ishte pjesë e persekutimeve dhe shpërnguljes masive, dëshmitar real që do të dëshmojnë në histori dhunën dhe asimilimin e shqiptarëve“, na tha ndër të tjera Prof.Rexhepi

Intervistoi: Dashnim Hebibi, Gjilan

Ka njerëz që flasin me fjalë.
Ka të tjerë që flasin me heshtje.
Por ka edhe nga ata të rrallët – që flasin me ngjyrat.

Profesor Zeqirja Rexhepi është një nga ata që nuk i përdor ngjyrat vetëm për të pikturuar forma, por për të rrëfyer ndjenja, për të shpalosur kohë dhe kujtime, për të komunikuar me botën pa thënë asnjë fjalë.

Ai e njeh alfabetin e ngjyrave. I njeh si shkronjat e zemrës. I kupton. I ndien. U flet. Dhe ato i përgjigjen me një botë që shtrihet në telajo, por shpërthen në shpirt. Nga Kosova në Kanada, nga rinia në pjekuri, ai ka ndërtuar një jetë përmes dritës dhe hijes, përmes të kaltres së thellë dhe së kuqes që digjet si mall.

Sot, kur feston 70 vjet jetë dhe 45 vjet krijimtari artistike, ai vjen në atdhe jo vetëm për të qëndruar, por për të ndarë me ne atë që e ka ndërtuar ndër dekada – një ekspozitë që nuk është thjesht art, por rrëfim, një udhëtim i jetuar përmes ngjyrave që e kanë ndjekur dhe udhëhequr. Intervista që pason nuk është thjesht një bisedë, por një takim me një shpirt të mbështjellë me dritë arti.

Zeqirja Rexhepi -një emër që nuk njeh kufij

Profesor Zeqirja Rexhepi është një nga emrat më të çmuar të artit shqiptar, një krijues që ka shtrirë pikturën dhe shpirtin e tij artistik përtej kufijve të Kosovës, në Evropë, Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe Kanada. Ai është një artist i rrallë, i lidhur fort me rrënjët, por njëherësh edhe me horizontin, duke bartur me vete Kosovën në çdo ngjyrë, në çdo telajo.

Sot, kur ai qëndron për pushim në vendlindje, pata nderin dhe kënaqësinë ta takoj dhe të realizoj një intervistë ndryshe – jo të ftohtë, jo vetëm për klikime, por një rrëfim për shpirtin e artit, për jetën që e ka kaluar ndër ngjyra, për emocionin që mbetet i freskët edhe pas 70 viteve jetë dhe 45 viteve krijimtari.

Kjo nuk është një intervistë e zakonshme, sepse për mua është më e lehtë – unë e njoh profesorin. Dhe prandaj nuk di as si ta ndalim bisedën… Thjesht, shpresoj që lexuesit ta ndiejnë atë që ne e përjetuam gjatë këtij rrëfimi: një frymëzim i vërtetë.

Me Prof. Zeqirja Rexhepi mendova se brenda një ore do të zhvillojmë intervistën, por nuk ishte ashtu. Po ju lë ta lexoni këtë intervistë me fjalë të mjalta nga Profesor Rexhepi.

Profesor të falënderoj për kohën që po ndani për këtë intervistë.

Ju lutem edhe unë kam nderin dhe kënaqësinë, kur e di edhe punën tuaj të çmuar për tre dekada në profesionin fisnik të gazetarisë.

Profesor Rexhepi, nga data 15 deri më 28 korrik, në Gjilan do të hapet ekspozita juaj e radhës. Na tregoni: sa punime do të paraqiten dhe si titullohet kjo ekspozitë?

Ashtu është. I falënderoj edhe mediat tjera që i kanë dhënë hapësirë të mjaftueshme ekspozitës e intervista është e para me juve. Ekspozita restrospektive në kuadër të 45 vjetorit të krijimtarisë sime dhe 70 vjetorit të lindjes, ku janë gjithsejtë 45 piktura të përmasave të mëdha. Është një punë e madhe dhe me copa shpirti.

Jetoni e veproni prej vitesh në Kanada. Gjatë cilës periudhë janë realizuar veprat që do të ekspozohen në Gjilan?

Po. Jetoj e veproj në Kanada, por shpirti është në Kosovë. Veprat janë të realizuara nga viti 1977 deri më tani (2025).

A ka në mesin e tyre punime të krijuara pikërisht në Kanada? Si ndikojnë ambienti dhe përditshmëria e atjeshme në veprat tuaja?

Në mesin e pikturave në Kanada, janë të ekspozuara 36 piktura, apo vetëm 2 janë të vitit 1977 të cilat kanë mbijetuar nga lufta e vitit 1999. Të tjerat janë djegur në shtëpinë time në Përlepnicë dhe po ashtu edhe instrumentet muzikore e gjësendet e tjera të familjes. Të gjithë fëmijët e mi kanë pasur instrumentet e tyre.

Kjo ekspozitë hapet në një moment të veçantë – 45-vjetori i krijimtarisë suaj artistike dhe 70-vjetori i lindjes. Si e ndjeni këtë përmbledhje emocionale të një jete në ngjyra dhe shpirt?

Kjo ekspozitë, është një ndër ngjarjet më të rëndësishme të jetës sime pas luftës e dëbimit masiv nga fshati Përlepnicë i Komunës së Gjilanit. Gjithnjë jo që kam ëndërruar, por kam pasur qëllim shpirtëror dhe moral që ta kryej një premtim timin, që të kthehem në vendlindje jo vetëm fizikisht, por edhe me krijimtari. Kjo po ndodh dhe jam tejet i lumtur, duke i’u falënderuar të gjithëve që po angazhohen si dhe organizatës kanadeze “Arts NS” për mbështetjen e realizmit të kësaj ekspozite.

„Ekspozita e parë personale ishte më 1974“

Ju kujtohet puna juaj e parë artistike? Çfarë ndjesie ju kthehet kur e rikujtoni?

Puna e parë e cila mbahet mend tërë jetën time, janë punimet e provimit pranues për tre ditë në Shkollën e Mesme të Artit në Pejë në vitin 1970. Ishte ndjesi e pa harruar vendimtare e jetës. Këto ishin titujt e punimeve: Natyrë e qetë, portret nga skulptura dhe akuarel në natyrë-motiv. Ndërsa ekspozita e parë personale ishte më 1974 në Sh.L.P. Shkup, pastaj në Gjilan më 1974-1975 apo 50 vjet më parë.

Cila është ngjyra juaj më e dashur – ajo që e riktheni më shpesh në punime dhe që ndoshta ju përfaqëson më shumë?

Si artist profesional, ngjyrat janë sipas momentit dhe ngjarjeve që ka koha t’i imponon. Te unë tri ngjyrat kryesore dhe dy neutrale në kombinim, dominojnë herë të mbyllura e herë të çelëta. Njihem me kolorit të çelët dhe optimist në jetë.

A ndodh ndonjëherë t’u “bërtisni” ngjyrave, t’u kërkoni më shumë se sa ato japin?

Kjo është pyetje me vend dhe ndodh në momentin që i largohesh konceptit të planifikuar. Edhe mundohesh që të dali më mirë. Ajo fillon me u bërë konfuze, del nga kompozicioni, ngatërrohet kontrasti me harmoninë dhe fillon me humb origjinalitetin. Është një botë e veçant.

A e njihni “alfabetin” e ngjyrave? Si komunikoni me to përtej formës vizuale?

Me ngjyrën komunikon në rregull, ruhet dinamika dhe personaliteti, origjinaliteti i artistit gjithherë duke e krijuar skenarin dhe temën e serisë deri në përfundim të përgatitjes profesionale të komponimit. Ngjyrat keni të drejtë se e kanë një alfabet që duhet mësuar mirë, po nuk e dite, atëherë nuk ke krijuar, por ke bërë zhurmë.

Ku e gjeni muzën e frymëzimit sot? Dhe a ka ndryshuar ajo me kalimin e viteve, nga rinia deri në këtë moshë kur arti juaj është më i pjekur se kurrë?

Kur lind fëmija, urimi më i mirë është të urohet: „Inshalla i ngjan kohës“. Tek unë prej fillimit të luftës punët e mia artistike kanë qenë të imponuara sipas ngjarjeve që artisti i ka përjetuar. Ndoshta në këto periudha të ndryshme të jetës kam bërë ndryshimet shpirtërore të kohës e cila ka qenë e imponuar në shoqëri dhe janë bërë vepra artistike universale në globe.

Jeni nderuar me shumë medalje dhe mirënjohje. Sipas jush, a vlerësohen artistët sa duhet në kohën e sotme?

Për artistin vlera dhe medalja më me vlerë është prania e audiencës në ekspozitë, përshtypjet e vizitorëve, kritikave të artit për vlerësimin e punës që artisti i ofron dhe kontribuon për komunitetin. Kjo është vlera dhe respekti që i nevojitet krijuesit sa i përket shpërblimeve të tjera e çmimeve. Jam shumë me fat që jetojë dhe veprojë në një vend si Kanadaja, që vlerësohet dhe shpërblehet çdo kush që kontribuon në afirmimin e vlerave kombëtare brenda dhe jashtë vendit. Mbështetja bëhet sipas rregullave dhe numrave që i përcakton Ligji për Mbështetje nga institucionet e kulturës.

Na e zbuloni sekretin e mosplakjes – si qëndroni kaq vital, kaq krijues pas 70 viteve jetë?

Këtu nuk ka sekrete arti, mua më ka mbajt optimist, kam jetuar pa stres, pasi që me pikturë e çliron nga brendësia çdo gjë që të mundon e që nuk mundesh me thënë. Mendoni pozitiv dhe bëni mirë, sinqerisht do ju harroj plakja.

A është ndoshta mbështetja e bashkëshortes dhe dashuria për familjen, me nipër, mbesa dhe një jetë artistike bashkë – “arma” juaj sekrete?

Gjithsesi mbështetësja apo shtysa kryesore për këto 50 vjet, ka qenë dhe është gruaja dhe shoqja ime Bedrija. Ajo vet është artiste dhe ne kemi përkrahur pa rezervë njëri-tjetrin. Edhe pse ajo ka pasur dy herë më tepër angazhim me rritjen e 6 fëmijëve, në kushte të ndryshme politike ku kemi jetuar dhe obligimi kombëtar ka qenë nataliteti dhe nuk kemi kursyer që me çdo mjet ta fitojmë luftën. Pikërisht falë nënës shqiptare. Zoti i bekoftë për vuajtjet dhe sakrificën që ato kanë përjetuar. Edhe qubrilloviqët, kanë thënë se luftën e fituan nënat shqiptare. Duke jetuar me 6 fëmijë, në fillim ishte vështirë, por kemi punuar shumë që ata të rriten shëndetshëm e të edukohen, pastaj të krijojnë familjar. Ia arritëm që tani të kemi 17 nipa e mbesa. Jetë jashtëzakonisht e bukur me plotë dashuri, e pa përshkruar. Edhe pikërisht koloriti i pasur në pikturat e mia vjen nga dashuria e nipave e mbesave të mi. Nganjëherë ne duhet me aktruar në momente të caktuara me i fsheh dhimbjet që kemi përjetuar, për mos me i merakos. Kënaqësi shumë e vërtetë që na e ruajnë freskinë, lum ai që i ka.

Si ju ka pritur komuniteti shqiptar dhe ai vendas në Kanada? Si është rruga juaj artistike atje?

Kohën që ne u dëbuam nga vendlindja, destinacioni u imponua në Halifaks të Kanadasë, një qytet pa komunitet me shumë pak popullatë të re, të cilët kishin migruar nga Suedia edhe në kushte jashtëzakonisht të vështira me nga dy javë udhëtim me anije ilegale. Ne refugjatët nga Kosova, krijuam komunitetin në Halifaks, ku kanadezët nuk kishin parë shqiptarë deri tash kur na panënëve për herë të parë. Pastaj ne filluam me aktivitete e me sjellje të mira, ku integrimi ishte dinamik dhe shumë i shpejt. Shoqëria kanadeze filloi të na adhuroi dhe kemi pasur përkrahje maksimale. Kështu që kjo mbështetje që i’u dha komuniteti shqiptarë u pagua dhe tani jemi duke dhënë kontribut të çmuar e me vlerë në Kanada. Rrugëtimi im artistik, ka filluar që në 10 ditëshin e parë, kur u prezantova në Festivalin gjithë kombëtar si violinist. Aty filloi karriera ime, pastaj në teatër e film si skenaristë në 20 filma dhe anëtarë i unionit.

„Ekspozita kam pasur që nga korriku i vitit 1999 e deri më tash“

Sa ekspozita keni realizuar deri më tani, dhe cilën do ta veçonit si më të veçantën?

Ekspozita kam pasur që nga korriku i vitit 1999 e deri më tash. E fundit ka qenë në mars të këtij viti. Deri tash kam pasur 19 ekspozita të pavarura në vende të ndryshme, institucione dhe galeri. Ndërsa kolektive janë aq shumë saqë vështirë të numërohen. Më të rëndësishme janë ekspozita e parë nga një artistë shqiptarë më 2001 në Galerinë Shtetërore të Artit, ku numri i pjesëmarrësve ishe marramendës dhe është publikuar nëpër të gjitha mediet e Kanadasë. Tema ka qenë mbijetesa “Rezistenca”- realiteti i përshkruar në pëlhurë, nga artisti i cili ishte pjesë e persekutimeve dhe shpërnguljes masive, dëshmitar real që do të dëshmojnë në histori dhunën dhe asimilimin e shqiptarëve.

A e keni menduar ndonjëherë se me rastin e 100-vjetorit të lindjes, do të realizoni një ekspozitë të madhe? Dhe nëse po, cili do të ishte titulli apo tema e saj?

Atë nuk e mendoj, pasi që unë punojë sikurse kurrë nuk kam me vdekur, ndërsa mendoj që sikur nesër të vdes, çfarë kam me lënë pas. Përpiqem që jetën ta bëjë kualitative. Piktura më ndihmon shumë që të mos mendoj negativisht. Për 100 vjetorin është vështirë të mendosh, por nëse edhe ajo ndodh, do të isha shumë i lumtur që të le, shëndetin edhe premtoi se arti im kishte me vazhduar sipas situatës që shoqëria ka me përjetuar. Unë kam me qenë një përshkrues i jetës. Ekspozita im për 100 vjetorin do të ishte në dy shtete, pasi që kam shtetësi të Kosovës dhe Kanadasë, kurrë nuk do të heqi dorë nga vendlindja ime. Titullin e kam “Albanian canadian artist”, integrues i dy kulturave, ky është misioni im.

„Instrumentet dhe muzika janë simbol i jetës, harmonisë së bashkuar me ngjyrat e koloritin e pasur të jetës“

Njihet dashuria juaj për vallen e burrave. A ka vend kjo dashuri edhe në telajot tuaja? A gjeni energji pozitive në atë lëvizje ritmike që pastaj e përcillni përmes penelit?

Është pyetje me vend, në rininë e hershme e kam pas pasion muzikën, instrumentet, këndimin dhe sidomos vallëzimin, ku e kam trashëguar nga gjyshi që ishte një valltar i rrallë i asaj kohe. Prandaj instrumentet dhe muzika janë simbol i jetës, harmonisë së bashkuar me ngjyrat e koloritin e pasur të jetës, ashtu si unë e dëshirojë për jetën e kam kaluar duel muzikë dhe pikturë.

„Kurrë nuk jam ndarë nga vendlindja“

Vizitat tuaja të shpeshta në Kosovë nga Kanadaja tregojnë lidhjen tuaj të fortë me atdheun. I keni thënë ndonjëherë vetes: ‘Do ta kaloj pleqërinë në Kosovë’?

Shpirtërisht kurrë nuk jam ndarë nga vendlindja. Fizikisht qëndrimi im deri në momentin e pensionimit ka qenë më pak kohë dhe tani jam ma gjatë, por nuk jam ndarë nga puna dhe punoj edhe i kam lasat e pikturës me një orar të shkurtuar derisa të qëndroi mirë me shëndet dhe interesimi i studentëve ende ekziston. E ndaj kohën, verës në Kosovë e dimrit në Kanada dhe kontribuojmë në edukimin e nipave. Pra ky ka qenë fati i jetës dhe nuk mund ta ndryshojmë. Njëri i kishte thënë babait, baba e zura hajdutin, mbaje tha. Sun po e mbaj, tha lëshoje, spo më lëshon. Kështu është jeta e ndarë në dy pjesë.

Për fund, edhe pse do të donim ta zgjatnim këtë bisedë shumë më tepër: pse duhet të vijnë artdashësit në ekspozitën tuaj në Gjilan? Përveçse për t’ju uruar ditëlindjen, çfarë duhet të presin ata nga kjo ekspozitë?

Pyetje shumë interesante, pse duhet publiku i Gjilanit edhe më gjerë me ardhur në ekspozitë. Qëndron fakti se unë dua t’i shoh ata që më kanë përkrahur dhe kemi kaluar jetë dhe sfida të përbashkëta. Ky takim do të jetë një bashkim shpirtëror me të gjithë ata që i desha. E kjo është vetëm një “sebep” i takimit jo se unë kam me iu dhuruar shumë nga arti im. Atë që kam krijuar për 50 vjet me një galeri modeste, puna ka qenë e ndryshme. Duke filluar për herë të parë si mësimdhënës i artit nga viti 1976, pastaj dizajni, muralet, skena, muzika, ansamblet e shumë veprimtari tjera. 5 dekada i kam kaluar me brushë dhe muzikë, duke i shërbyer komunitetit të gjerë.

Dhe përtej kësaj ekspozite, dua të besoj se pas pak ditësh do të dëgjoj nga ju sërish – se tashmë po punoni për ekspozitën e 100-vjetorit në vendin tuaj të lindjes. A do ta kemi këtë privilegj?

U kënaqa me këtë bashkëbisedim. Intervistë interesante. Në fund miku im të përshëndes, të uroj shëndet që puna dhe kontributi i yt të vazhdoi pafundësisht.

E sa i përket ekspozitës për 100 vjetorin e lindjes, fjala jote në vesh të Zotit dhe mos harro, je apo nuk je i zënë une të pres në ekspozitë. Përshëndes edhe të gjithë ata që kanë rast ta lexojnë këtë intervistë dhe meqë jemi në prag të pushimeve verore të gjithë mërgimtarëve ju uroj rrugë të mbarë dhe pushime të mbara. Të mos harrohet mërgimtari, sepse me shpirt e zemër është me atdheun. Edhe njëherë shumë faleminderit dhe falënderoj bashkëshorten, fëmijët e mi me familjet e tyre, gjithë familjen, miqtë e shokët që më kanë përkrahur e po më përkrahin. /SAM24.info

The post Ai që flet me ngjyrat – Prof. Zeqirja Rexhepi dhe alfabeti i shpirtit të tij krijues appeared first on Telegrafi.

Supa verore me perime të freskëta është një zgjedhje perfektë, gatuhet shpejt, është plot shije dhe mund të konsumohet edhe e ngrohtë, edhe e ftohtë

Përbërësit (për 4 persona)

1 kungulleshkë mesatare
2 karota të freskëta
1 spec i kuq
1 patate mesatare
1 qepë e vogël
1 thelb hudhër
2 domate të pjekura mirë (ose 200 ml domate të grira)
700 ml lëng perimesh (ose ujë me një kubëz perimesh)
2 lugë vaj ulliri
kripë dhe piper sipas shijes
disa fletë borziloku të freskët ose majdanoz për zbukurim

Opsionale: pak lëng limoni ose kos i ftohtë për servirje

Përgatitja

1. Përgatisni perimet: Qëroni dhe prisni në kubikë të vegjël kungulleshkën, karotat, pataten dhe specin. Qepën grijeni hollë, ndërsa hudhrën shtypeni lehtë.

2. Skuqini lehtë: Në një tenxhere të mesme, ngrohni vajin e ullirit. Shtoni qepën dhe hudhrën dhe skuqini për 2-3 minuta derisa të marrin aromë dhe të zbuten.

3. Shtoni perimet: Hidhni kungulleshkën, karotën, pataten dhe specin. Përziejini për disa minuta që të marrin shije.

4. Domatet dhe lëngu: Shtoni domatet e grira ose domatet e freskëta të prera në kubikë. Pastaj hidhni lëngun e perimeve dhe lëreni të vlojë.

5. Ziejeni: Kur supa të marrë valë, zvogëloni zjarrin dhe gatuajeni për rreth 15-20 minuta, derisa perimet të zbuten.

6. Rregulloni shijen: Shtoni kripë dhe piper sipas shijes. Nëse dëshironi një aromë më freskuese, mund të shtoni disa pika lëng limoni.

7. Servirja: Supa mund të shërbehet e ngrohtë ose e ftohtë. Dekorojeni me gjethe borziloku ose majdanoz të freskët. Për më shumë freski, mund ta shoqëroni me një lugë kos të ftohtë sipër.

Këshillë shtesë

Kjo supë mund të ruhet në frigorifer për 2-3 ditë. Shërbejeni në një tas të ftohtë për një efekt akoma më freskues gjatë vapës.

Shijojeni, – transmeton Telegrafi.

The post Supë verore me perime të freskëta: E lehtë, hidratuese dhe plot me vitamina appeared first on Telegrafi.

Litarin në dorë dhe… kërceni!”

Kur keni më së paku kohë në dispozicion për ushtrime, mund të merrni vetëm një litar dhe të stërviteni kudo.

Kërcimi me litar është një nga kardio-ushtrimet më efikase për djegien e kalorive dhe forcimin e trupit. Vetëm 10 minuta kërcim me litar janë pothuajse sa 30 minuta vrapim në park dhe kjo është arsyeja pse boksierët dhe atletët profesionistë e kanë pjesë të pandashme të stërvitjes së tyre.

Me kërcimin me litar mund të digjni nga 800 deri në 1300 kalori për orë, duke angazhuar pothuajse të gjithë trupin: krahët, shpatullat, shputat, këmbët, shpinën dhe muskujt e barkut. Gilcat (nyjat) punojnë si amortizatorë natyralë, duke zbutur goditjet dhe ulur rrezikun e lëndimeve, nëse kërceni mbi një sipërfaqe të përshtatshme (të butë, jo beton).

Përfitimet nuk ndalen me kaq: kërcimi me litar përmirëson koordinimin, ekuilibrin dhe ritmin, forcon sistemin kardiovaskular, përmirëson qarkullimin e gjakut dhe rrit qëndrueshmërinë. Për më tepër, mund të kërceni si në ambient të hapur ashtu edhe në shtëpi, madje pa pasur nevojë për pajisje shtesë, transmeton Telegrafi.

Si të filloni?

Filloni lehtë: Bëni 15 kërcime në ditë dhe shtoni gradualisht numrin. Për shembull, çdo javë shtoni nga 10 kërcime derisa të ndiheni më të fortë.
Pauza të shkurtra: Kërceni për një minutë, pushoni disa sekonda dhe vazhdoni sërish.
Pozicioni i trupit: Qëndroni drejt, shikoni para dhe mbani barkun të shtrënguar.
Kërcimi: Nuk keni nevojë të kërceni shumë lart – mjafton lartësia që litari të kalojë nën shputat, rreth 5 cm.
Ritmi: Përqendrohuni në ritëm dhe frymëmarrje të qetë.

Kujdes!

Kërcimi me litar nuk rekomandohet për ata që kanë probleme me kurrizin apo gjunjët. Po ashtu, këshillohet të zgjidhni këpucë sportive me amortizim të mirë.

Vetëm pak minuta në ditë mund të përmirësojnë gjendjen fizike, të djegin kaloritë dhe t’ju japin energji për gjithë ditën.

Merrni litarin dhe provoni! /Telegrafi/

The post Litar, ritëm dhe djersë: Si të digjni kalori më shumë se me vrap appeared first on Telegrafi.

Një studim i ri tregon se për disa njerëz me tension të lartë, marrja e ilaçeve për presionin e gjakut para gjumit mund të japë rezultate më të mira se sa në mëngjes

Sipas studiuesve, ulja e presionit të gjakut gjatë natës mund të ndihmojë në uljen e rrezikut për sulm në zemër apo tru.

Në revistën JAMA Network Open, studiuesit kinezë zbuluan se pacientët që pinin ilaçet para gjumit kishin ulje më të madhe të presionit sistolik gjatë natës, krahasuar me ata që i merrnin në mëngjes.

Ulja mesatare ishte rreth 3 mmHg, dukshëm e mjaftueshme për të reduktuar rrezikun kardiovaskular, sipas autorit të studimit, Dr. Shao-Liang Chen, profesor i kardiologjisë në Spitalin e Kinës Perëndimore, Universiteti Sichuan, transmeton Telegrafi.

Pse ka rëndësi ora kur i pini ilaçet?

Tensioni i gjakut nuk është konstant gjatë ditës: zakonisht ulet natën gjatë gjumit dhe rritet në mëngjes. Për disa persona, marrja e ilaçeve para gjumit mund të ndihmojë që tensioni të kontrollohet më mirë gjatë natës, kur trupi është në pushim. Kjo mund të mbrojë enët e gjakut dhe zemrën nga dëmtimet e fshehta që ndodhin gjatë gjumit, transmeton Telegrafi.

Çfarë është hipertensioni?

Tensioni i lartë i gjakut është një nga faktorët më të mëdhenj të rrezikut për sëmundjet e zemrës dhe tru. Kur presioni është vazhdimisht i lartë, dëmton arteriet dhe rrit mundësinë për infarkt apo goditje në tru.

A duhet ta ndryshoni vetë orën e marrjes së ilaçeve?

Ekspertët paralajmërojnë se nuk duhet të ndryshoni kohën e marrjes së ilaçeve pa u këshilluar me mjekun. Për disa ilaçe, marrja në mëngjes është më e sigurt për të shmangur efektet anësore, ose për të mos ndërhyrë me ilaçe të tjera që pini.

Kombinimi i barnave

Në këtë studim, pacientët morën një kombinim të dy ilaçeve të zakonshme: Olmesartan dhe Amlodipinë, të cilat ndihmojnë në zgjerimin e enëve të gjakut. Ky kombinim përdoret gjerësisht edhe në Evropë dhe SHBA për trajtimin e tensionit të lartë.

A mund të vlejë për të gjithë?

Studiuesit theksojnë se këto rezultate janë arritur tek pacientët kinezë pa sëmundje të rënda të zemrës. Kjo do të thotë se duhen më shumë kërkime për të parë nëse ky efekt është i njëjtë për të gjithë dhe për barna të ndryshme.

Përfundimi?

Të gjithë që vuajnë nga hipertensioni duhet të kenë një plan të qartë trajtimi dhe të bisedojnë me mjekun për orën më të mirë për të marrë ilaçet. Marrja e rregullt është më e rëndësishmja – pa ndërprerje dhe pa ndryshime të vetë-inicuara. /Telegrafi/

The post Pini ilaçet për tension në mëngjes? Ja pse nata mund të jetë zgjidhje më e mirë appeared first on Telegrafi.

A jeni menduar ndonjëherë pse frigoriferi ndizet me dritë sapo e hapni, ndërsa ngrirësi, edhe pse është pjesë e të njëjtit pajisje, zakonisht nuk ka ndriçim të brendshëm?

Kjo pyetje që e bëjnë shumë njerëz ka marrë një përgjigje interesante nga profesori i ekonomisë në Universitetin e Cornell-it, Robert H. Frank. Sipas tij, arsyeja është më e thjeshtë se sa duket – është çështje kostoje dhe leverdie.

“Nuk ka dritë në ngrirës sepse raporti mes kostos dhe përfitimit nuk e justifikon. Instalimi i një drite në ngrirës ka një kosto të vazhdueshme, pavarësisht sa herë hapet. Përfitimi është që ju e gjeni më lehtë ushqimin, por meqë ngrirësi hapet shumë më rrallë se frigoriferi, kostoja nuk ja vlen krahasuar me leverdinë. Kështu, prodhuesit zgjedhin të kursejnë,” shpjegon profesori Frank.

Ai shton se gjithçka varet nga tregu, nëse konsumatorët tregojnë gatishmëri të paguajnë për këtë shtesë, atëherë prodhuesit mund ta përfshijnë edhe dritën në ngrirës, transmeton Telegrafi.

A mund të ndryshojë kjo?

Në fakt, ndryshimet teknologjike dhe rritja e standardit të jetesës kanë bërë që disa modele të reja frigoriferësh “premium” të kenë ndriçim të integruar edhe në pjesën e ngrirësit. Prodhuesit konkurrojnë vazhdimisht për t’u ofruar klientëve më shumë komoditet, nga raftet që rrëshqasin lehtë, te ndriçimi LED dhe sensorët inteligjentë.

“Sapo të ketë kërkesë, tregu do ta sjellë këtë opsion. Me rritjen e fuqisë blerëse, është vetëm çështje kohe kur shumica do të kërkojë edhe ndriçim në ngrirës, dhe prodhuesit do t’ua ofrojnë,” përfundon profesori Frank.

Sa shpesh duhet të hapet ngrirësi?

Ndërkohë, ekspertët e ruajtjes së ushqimit këshillojnë që ngrirësi të hapet sa më pak, që temperatura të mos luhatet dhe produktet të mos prishen nga ndryshimet e lagështisë dhe kristalizimi i akullit. Ndriçimi brenda nuk është domosdoshmëri, por një komoditet që, me gjasë, do të bëhet standard në të ardhmen.

A do ta blinit frigoriferin me dritë edhe në ngrirës?

Na tregoni mendimin tuaj! /Telegrafi/

The post Pse frigoriferi ka dritë, ndërsa ngrirësi jo? Ja çfarë thonë ekspertët appeared first on Telegrafi.

Nëse kemi dikë në familje që është tashmë i infektuar, mundësia që edhe anëtarët e tjerë të familjes të infektohen është e madhe

Ndjenja gjithnjë e më e shpeshtë e fryrjes pas ngrënies, por edhe ngopja e hershme, dhimbja mbi kërthizë, poshtë koshit të kraharorit, janë simptoma që duhet t’ju shtyjnë të kërkoni ndihmën e një mjeku. Ka shumë mundësi që të jeni infektuar me Helicobacter pylori!

Është vërtetuar se 50% e popullsisë sonë e ka në trup këtë “bashkëbanues” jashtëzakonisht të pakëndshëm, ndoshta që në fëmijëri, i cili, nëse nuk trajtohet, mund të shkaktojë kancer. Por lajmi i mirë është se ky bakter eliminohet shpejt!

Si transmetohet sëmundja

Më shpesh përmes duarve të pista, frutave dhe perimeve të palara mjaftueshëm, ujit që nuk është i pastër ose është i kontaminuar me mbetje fekale. Mund të transmetohet edhe nëpërmjet pikave të pështymës, është i pranishëm në zmaltin e dhëmbëve, është shkaktar i disa sëmundjeve të lëkurës dhe mund të gjendet edhe te lotët… Edhe kafshët shtëpiake mund të jenë bartëse, transmeton Telegrafi.

Si të mbrohemi

Duhet të kemi shumë kujdes për higjienën, sidomos higjienën e duarve, ushqimin që konsumojmë dhe cilësinë e ujit.

A shfaqet sëmundja menjëherë?

Gjithçka varet nga virulenca e baktereve, faktorët mjedisorë dhe gjendja imunitare e të infektuarit. Disa mund të mos kenë simptoma për një kohë të gjatë, por mund ta transmetojnë helikobakterin te një person tjetër. Infeksioni i zgjatur mund të çojë në kancer; 15% e pacientëve me Helicobacter kanë ulcerë duodenale dhe shumica vuajnë nga gastriti i zakonshëm.

Cilat janë simptomat

Ndjenja e fryrjes pas ngrënies, ngopja e hershme, dhimbja nën koshin e kraharorit. Alarmante është gjithashtu kur pacienti humbet më shumë se 10% të peshës trupore brenda gjashtë muajve, nëse vjell vazhdimisht, vjell gjak të freskët ose ka jashtëqitje të zeza si katrani. Njerëzit shpesh hezitojnë të shkojnë te mjeku nëse gromësijnë shumë, por duhet të dini se edhe kjo mund të jetë simptomë e infektimit me Helicobacter pylori.

Rekomandime parandaluese për të prekurit

Duhet të shmangin ushqimet që nxisin aciditet të lartë, ushqimet shumë pikante, të tymosura ose me shumë erëza, si dhe alkoolin dhe duhanin. Nëse konsumoni produkte të pasura me nitrite (si sallamrat, produktet e konservuara, turshitë), këto substanca në trup shndërrohen në nitrate, të cilat më pas mund të kthehen në komponime kancerogjene si nitrozamina dhe nitrozamide.

Para ekzaminimit – udhëzime për pacientët

Dy javë para ekzaminimit nuk duhet të merren terapitë e zakonshme (bllokuesit e pompës protonike dhe H2 bllokuesit), pasi gjatë biopsisë së mukozës së stomakut mund të jepet një rezultat i rremë (negativ). Gjatë trajtimit, që zakonisht përfshin edhe antibiotikë, duhanpirësit duhet të përmbahen nga duhani të paktën për 14 ditë, për të arritur efektin e plotë të terapisë. Te duhanpirësit, efektiviteti i trajtimit është rreth 30% më i ulët.

Nëse në familje kemi dikë që është tashmë i infektuar, mundësia që të infektohemi edhe ne është e madhe. /Telegrafi/

The post Nëse Helicobacter pylori nuk trajtohet, mund të shkaktojë probleme serioze appeared first on Telegrafi.

Ekspertja tregon pse është e rëndësishme që fëmijët ndonjëherë të luajnë jashtë vetëm, pa mbikëqyrjen e të rriturve – sigurisht, kur janë mjaft të rritur dhe mjaftueshëm të pjekur për këtë

Fëmijët e gjeneratave të mëparshme luanin jashtë gjatë gjithë ditës, shumë shpesh pa mbikëqyrjen e të rriturve, gjë që nuk ndodh shpesh sot.

Koha dhe rrethanat ishin të ndryshme, megjithatë drejtoresha e organizatës Early Childhood Ireland, Teresa Heeney, paralajmëron se fakti që prindërit vëzhgojnë çdo lëvizje të fëmijëve të tyre, veçanërisht kur ata janë jashtë, ndikon keq në zhvillimin e të vegjëlve.

“Kur u jepni fëmijëve kohë, besim dhe mundësi për të luajtur, loja mund të fillojë në një mënyrë dhe më pas të kthehet në diçka krejtësisht ndryshe ditën tjetër. T’u japësh fëmijëve mundësinë të enden të lirë dhe besimin se nuk duhet të jenë vazhdimisht nën mbikëqyrje, u mundëson atyre ta çojnë lojën në nivele që as nuk e dinin se mund t’i arrinin. Është shumë e rëndësishme të kesh besim tek fëmijët, sepse ata bëhen mjeshtër të lojës së tyre, thotë Teresa Heeney, transmeton Telegrafi.

Fëmijët mësojnë duke vepruar vetë

Teresa Heeney thekson se fëmijët mësojnë kur bëjnë gjërat vetë: “Ata e dëgjojnë dhe kuptojnë çfarë do të ndodhë dhe kanë diçka që vetë e kontrollojnë. Kjo do të thotë se mësojnë si të përdorin diçka, cili është qëllimi i saj. Mësojnë për njerëzit me të cilët luajnë, mësojnë si funksionojnë familjet dhe kulturat e tjera,” thekson ajo.

Loja dhe shoqërimi

Heeney thotë se fëmijët, duke luajtur vetëm jashtë, mësojnë jo vetëm rregullat e lojës, por edhe sa të rëndësishme janë marrëdhëniet shoqërore.

“Kur fëmijët luajnë vetë, ndryshe nga kur të rriturit i mbikëqyrin apo i drejtojnë vazhdimisht, ata bëhen të rritur shumë më të sigurt dhe më të pavarur,” shpjegon ekspertja.

Duke i krahasuar fëmijët që janë rritur pa mbikëqyrje të vazhdueshme me ata të sotmit, të cilët prindërit nuk i lënë asnjë çast vetëm, Heeney thotë: “Mendoj se ne dikur dinim më shumë për botën. Ndoshta kishim më shumë njohuri edhe për rreziqet jashtë.” /Telegrafi/

The post Lërini fëmijët të luajnë vetëm jashtë: Pse është e rëndësishme të mos jenë gjithmonë nën mbikëqyrje appeared first on Telegrafi.

Nëse ëndërroni flokë që duken më të dendur dhe plot jetë, këto dy prerje janë zgjedhja ideale

Rrallimi i flokëve është një shqetësim i zakonshëm për shumë gra. Shkaqet janë të shumta: ndryshimet hormonale, procesi i plakjes, stresi i zgjatur apo edhe faktorët gjenetikë.

Përveç produkteve të posaçme dhe kujdesit të rregullt, shpesh pikërisht prerja e flokëve është ajo që sjell ndryshimin më të madh, si në pamje, ashtu edhe në vetëbesim. Një model i zgjedhur me kujdes jo vetëm që maskon flokët e holluar, por i jep fytyrës freski dhe stil.

Një prerje e mirë mund të shtojë volum, lëvizshmëri dhe elegancë, edhe flokëve më të vështirë për t’u menaxhuar. Me fjalë të tjera, nuk ka rëndësi vetëm sa flokë keni, por si i stiloni.

Nëse po kërkoni një zgjidhje të shpejtë dhe efektive, konsultohuni me një stilist. Dy modelet e mëposhtme janë ndër më të rekomanduarat për të krijuar pamjen e flokëve të pasur dhe të shëndetshëm, transmeton Telegrafi.

Ja cilat janë ato dy prerje që krijojnë iluzionin e flokëve të dendur dhe plot volum:

1. Balluket e gjata, lehtë të çrregullta

Inspirimin mund ta gjeni tek e rafinuara dhe gjithmonë elegante Lily Collins, balluket e saj të gjata, pak të lëshuara e të parregullta vizualisht rrisin dendësinë e flokëve dhe sjellin atë sharmë të parezistueshëm parisian.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Lily Collins (@lilyjcollins)

Ky model i jep flokëve lëvizje, teksturë dhe një energji të re rinore. Është zgjedhja ideale për ato që duan të duken spontane dhe natyrale, por njëkohësisht të kuruara deri në detaj.

2. Shtresimet e theksuara

Ky është modeli që me të drejtë përshkruhet si seksi dhe i freskët. Mbretëresha e këtij stili është Jennifer Lopez, flokët e së cilës duken gjithmonë të pasur dhe me volum falë shtresimit.

 

View this post on Instagram

 

A post shared by Chris Appleton (@chrisappleton1)

Sekreti qëndron tek shtresat e qarta që ndryshojnë gjatësi, pjesa përpara është më e shkurtër dhe e gjallë, ndërsa pjesa e pasme bie në onde të buta. Rezultati? Një model që duket natyrshëm i plotë, me një efekt të sofistikuar. /Telegrafi/

The post Doni të fshihni flokët e rralluar? Këto dy modele bëjnë mrekulli appeared first on Telegrafi.