Koha ikën shpejt: 1 gushti është afati i fundit i Presidentit të SHBA-së, Donald Trump. Pastaj vendosen tarifa prej 30 përqind në mosmarrëveshjen tregtare me Bashkimin Evropian nëse nuk ka zgjidhje në konfliktin për tarifat me evropianët. Trumpi fillimisht e kishte kërcënuar BE-në me tarifa ndëshkuese prej 50 përqind duke filluar nga 9 korriku. Por dy ditë para kësaj date, Shtëpia e Bardhë e zgjati afatin deri në fillim të gushtit. Negociatat me Bashkimin Evropian janë në vazhdim.
Mbetet tĂ« pritet, nĂ«se do tĂ« ketĂ« njĂ« pĂ«rshkallĂ«zim me tarifa tĂ« larta nga ana e SHBA. E paqartĂ« Ă«shtĂ« po ashtu, se me çfarĂ« masash do tĂ« reagonte BE-ja. Por, pavarĂ«sisht presionit tĂ« madh tĂ« ushtruar nga administrata amerikane nĂ«n Trumpin nĂ« muajt e fundit, investorĂ«t ndĂ«rkombĂ«tarĂ« tani po e shohin ekonominĂ« amerikane me mĂ« shumĂ« skepticizĂ«m dhe, nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«, po tregojnĂ« interes nĂ« rritje pĂ«r EvropĂ«n â dhe veçanĂ«risht pĂ«r ekonominĂ« mĂ« tĂ« madhe tĂ« BE-sĂ«, GjermaninĂ«.
Ndërsa indeksi i aksioneve amerikane S&P 500 ka fituar vetëm rreth shtatë përqind që nga fillimi i vitit, barometri i tregut gjerman të aksioneve DAX është rritur me pothuajse 20 përqind, duke vendosur rekorde të reja në këtë proces. Që kur Trumpi mori detyrën, dollari amerikan ka humbur më shumë se dhjetë përqind të vlerës së tij kundrejt euros.
Shtetet e Bashkuara po pĂ«rballen me kritika: Fondi Monetar NdĂ«rkombĂ«tar (FMN) ka kritikuar mundĂ«sinĂ« e daljes jashtĂ« kontrollit tĂ« borxhit amerikan. Presidenti i BankĂ«s Federale Gjermane, Joachim Nagel, paralajmĂ«roi nĂ« samitin financiar tĂ« G7 nĂ« Kanada pĂ«r trazira tĂ« reja nĂ« tregjet financiare, nĂ«se mosmarrĂ«veshja tregtare me Shtetet e Bashkuara nuk zgjidhet. âNdonjĂ«herĂ«, nĂ« ditĂ« tĂ« caktuara, kisha ndjesinĂ« se nuk ishim larg njĂ« krize drastike nĂ« tregjet financiareâ, tha kreu i BankĂ«s Qendrore gjermane. MĂ« parĂ« ishte ZĂ«vendĂ«sdrejtoresha Menaxhuese e FMN-sĂ«, Gita Gopinath, e cila kishte paralajmĂ«ruar nĂ« njĂ« intervistĂ« me Financial Times se deficitet buxhetore tĂ« SHBA-sĂ« ishin shumĂ« tĂ« mĂ«dha dhe se vendi duhej tĂ« pĂ«rballonte barrĂ«n e borxhit âgjithnjĂ« nĂ« rritjeâ.
Sipas Departamentit tĂ« Thesarit tĂ« SHBA-sĂ«, Shtetet e Bashkuara kanĂ« njĂ« mal masiv borxhesh prej mĂ« shumĂ« se 36 trilionĂ« dollarĂ«sh. Vitin e kaluar, kjo shumĂ« arriti nĂ« mĂ« shumĂ« se 120 pĂ«rqind tĂ« produktit tĂ« brendshĂ«m bruto (PBB) â pothuajse dyfishi i kuotĂ«s sĂ« borxheve nĂ« Gjermani. Borxhe tĂ« reja shtohen çdo vit.
SHBA shihet me sy gjithnjë e më kritik
Ekonomisti Hans-Werner Sinn beson se hapsĂ«sirat pĂ«r modelin aktual tĂ« borxheve amerikan po zvogĂ«lohet. âAmerikanĂ«t duhet tĂ« shtrĂ«ngojnĂ« rripat. Ky standard jetese, kjo botĂ« e pĂ«rbĂ«rĂ« nga qendra tregtare dhe pak fabrika, nuk mund tĂ« rezistojĂ« mĂ« nĂ« planin afatgjatĂ«â, tha ish-Presidenti i Institutit Ifo me seli nĂ« Mynih nĂ« njĂ« intervistĂ« me DĂ.
Kryeekonomisti i OrganizatĂ«s BotĂ«rore tĂ« TregtisĂ« (OBT), Ralph Ossa shprehet, se mund ta kuptojĂ« qĂ« SHBA-tĂ« po kĂ«rkojnĂ« mĂ«nyra pĂ«r tĂ« ulur deficitin tregtar me BE-nĂ«. Por edhe ai mendon si shumica e kolegĂ«ve tĂ« tij. âNga njĂ« perspektivĂ« ekonomike, tĂ« gjithĂ« ekonomistĂ«t nĂ« thelb bien dakord se tarifat nuk janĂ« mjeti i duhur pĂ«r tĂ« adresuar deficitet tregtareâ, tha Ossa pĂ«r DĂ.
Qasjen e SHBA-së Ossa e krahason me një individ privat që blen më shumë sesa fiton përmes punës së tij dhe për këtë arsye hyn në borxhe.
âDhe nĂ«se unĂ«, si Ralph, kam njĂ« problem me borxhet â pĂ«r shembull, sepse blej shumĂ« makina â atĂ«herĂ« padyshim qĂ« Ă«shtĂ« njĂ« mundĂ«si tĂ« taksosh makinat nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« mos blej aq shumĂ«. Por padyshim qĂ« nuk Ă«shtĂ« mĂ«nyra mĂ« e drejtpĂ«rdrejtĂ« pĂ«r tĂ« adresuar probleminâ, thotĂ« Ossa, duke pĂ«rshkruar qasjen e SHBA-sĂ«.
Ndryshon atmosfera kundrejt Europës e Gjermanisë
Politika agresive tregtare dhe tarifore e Trumpit po i tremb investitorĂ«t dhe po i bĂ«n tâi hedhin sytĂ« nga Evropa. Stefan Wintels, drejtues i bankĂ«s shtetĂ«rore gjermane tĂ« zhvillimit KfĂ, nĂ« njĂ« intervistĂ« tĂ« kohĂ«ve tĂ« fundit me gazetĂ«n âHandelsblattâ tha se âe vĂ«rej nĂ« aktivitete promovuese nĂ« rrugĂ« nĂ« Nju Jork, LondĂ«r dhe Cyrih se interesi i investitorĂ«ve ndĂ«rkombĂ«tarĂ« pĂ«r GjermaninĂ« po rritet. ShumĂ« investitorĂ« institucionalĂ« kanĂ« mbiinvestime nĂ« SHBA dhe do tĂ« donin tĂ« investonin mĂ« shumĂ« nĂ« EvropĂ« e brenda EvropĂ«s, veçanĂ«risht nĂ« Gjermaniâ.
VetĂ«m brenda pak muajsh, atmosfera ndaj EvropĂ«s dhe GjermanisĂ« Ă«shtĂ« pĂ«rmbysur plotĂ«sisht mes investitorĂ«ve ndĂ«rkombĂ«tarĂ«. âNĂ« mĂ« shumĂ« se 30 vjet pĂ«rvojĂ« profesionale, nuk kam parĂ« kurrĂ« njĂ« ndryshim kaq tĂ« shpejtĂ« tĂ« mentalitetit. Ne duhet tĂ« bĂ«jmĂ« gjithçka qĂ« mundemi pĂ«r tĂ« shfrytĂ«zuar kĂ«tĂ« moment pozitiv pĂ«r GjermaninĂ« dhe EvropĂ«nâ, tha drejtori ekzekutiv i KfĂ.
Evropa po tĂ«rheq gjithashtu edhe gjigantĂ« ndĂ«rkombĂ«tarĂ« investimesh si Blackstone, menaxhuesi mĂ« i madh i aseteve financiare alternative nĂ« botĂ«. Drejtori ekzekutiv i Blackstone, Steve Schwarzman, njoftoi planet pĂ«r tĂ« investuar deri nĂ« 500 miliardĂ« dollarĂ« (437 miliardĂ« euro) nĂ« EvropĂ« gjatĂ« dhjetĂ« viteve tĂ« ardhshme. NĂ« njĂ« kohĂ« trazirash gjeopolitike, Evropa po bĂ«het gjithnjĂ« e mĂ« tĂ«rheqĂ«se pĂ«r investitorĂ«t â jo vetĂ«m pĂ«r shkak tĂ« paketave tĂ« investimeve shumĂ«miliardĂ« euro pĂ«r infrastrukturĂ«n dhe mbrojtjen nĂ« Gjermani.
âNe e shohim kĂ«tĂ« si njĂ« mundĂ«si tĂ« shkĂ«lqyer pĂ«r ne,â tha kreu i Blackstone-t, SchĂ«arzman, pĂ«r Bloomberg TV nĂ« fillim tĂ« qershorit. âAta po fillojnĂ« tĂ« ndryshojnĂ« qasjen e tyre, gjĂ« qĂ« ne besojmĂ« se do tĂ« çojĂ« nĂ« norma mĂ« tĂ« larta rritjeje.â
Gjermania magnet investimesh
Evropa po pĂ«rfiton qĂ« tani nga perspektiva e re drejt kontinentit tĂ« vjetĂ«r. NĂ« konferencĂ«n e investorĂ«ve âSuperReturn Internationalâ nĂ« fillim tĂ« qershorit, mijĂ«ra investitorĂ« tĂ« mĂ«dhenj u mblodhĂ«n nĂ« Berlin, duke pĂ«rfshirĂ« fonde pensionesh, kompani sigurimi dhe fonde shtetĂ«rore nga e gjithĂ« bota â me asete nĂ«n menaxhim qĂ« arrinin nĂ« total afĂ«rsisht 46 trilionĂ« euro.
Sipas Bloomberg-ut, menaxherët nga investitorë të mëdhenj si BC Partners, Permira dhe Brookfield Asset Management folën në favor të Evropës si një vend investimi për shkak të rritjes së rreziqeve ekonomike globale. Dhe gjigandi financiar me seli në Nju Jork, Apollo Global Management, i cili tashmë ka investuar afërsisht 100 miliardë dollarë nga asete të tij prej afërsisht 800 miliardë dollarësh në Evropë, planifikon të përfshihet edhe më shumë, veçanërisht në Gjermani, gjatë dhjetë viteve të ardhshme.
âNe shohim mundĂ«si qĂ« vetĂ«m nĂ« Gjermani tĂ« mund tĂ« investojmĂ« 100 miliardĂ« dollarĂ« gjatĂ« 10 viteve tĂ« ardhshmeâ, tha Presidenti i Apollo-s, Jim Zelter, pĂ«r Financial Times, duke shtuar se kjo Ă«shtĂ« ânjĂ« shifĂ«r qĂ« do tĂ« jetĂ« e vĂ«shtirĂ« pĂ«r tâu tejkaluar kudo nĂ« botĂ«â. (DW) m.p.