Struktura e Posaçme Anti Korrupsion (SPAK) po heton koncesionin e Aeroportit të Vlorës. Informacioni u konfirmua nga regjistri i kërkesave për të drejtë informimi, publikuar në faqen e institucionit.
Më 20 qershor, SPAK rezulton të ketë administruar një kërkesë për informacion në lidhje me ekzistencën ose jo të një hetimi mbi kontratën koncesionare të Aeroportit të Vlorës dhe nëse po, në çfarë faze ndodhej ai.
NĂ« pĂ«rgjigjen zyrtare, referuar mĂ« 7 korrik, SPAK deklaron se âka regjistruar procedim penal nĂ« lidhje me kontratĂ«n dhe ky procedim ndodhet nĂ« fazĂ«n e hetimeve paraprakeâ.
Hetimi po ndodh teksa aeroporti ka kryer testet e para të fluturimeve nën një valë të shtuar kontestimesh nga organizatat mjedisore për mënyrën se si u konceptua në një zonë të mbrojtur.
Më herët, ka pasur pretendime për mënyrën se si u dha ky koncesion duke nxitur dyshime për favorizime.
Në maj, teksa u kryen fluturimet testuese, Citizens.al përmblodhi pretendimet dhe historikun e kësaj çështjeje në artikullin:
Aeroporti në Vlorë është ide e hershme e qeverisë Rama. Që në fillim ajo u shoqërua me dritëhije ndikimesh dhe favorizimesh politike.
Zyrtarisht për këtë ide u mësua në tetor 2017 kur ministria e Infrastrukturës shpalli fituesin e tenderit për studimin e fizibilitetit nga një studio arkitekture e lidhur ngushtë me projektet e urbanistike të qeverisë: kompaninë Seed Consulting, asokohe në pronësi të ortakëve të Atelier 4, vëllezërit Alban, Andi dhe Olsi Efthimi (Eftimi).
Pista e Aeroportit të Vlorës gjatë testimit, maj 2025/Facebook.
NĂ« janar 2018, kryeministri Rama deklaroi se kishte marrĂ« kĂ«rkesĂ« zyrtare pĂ«r ndĂ«rtimin e aeroportit dhe se ai do tĂ« niste brenda qershorit tĂ« atij viti. Deklarata u bĂ« ende pa u publikuar studimi i fizibilitetit dhe pa u shpallur ndonjĂ« procedurĂ« tenderimi.Â
KĂ«rkesa nĂ« fjalĂ« ishte nga konsorciumi turk i tre kompanive: âCengiz Constr.â (Mehmet Cengiz), âKalyon Constr.â (Ămer Faruk Kalyoncu) dhe âKolin Constr.â (Celal KoloÄlu) â tĂ« njohura pĂ«r lidhjet e tyre tĂ« ngushta me Presidentin turk Recep Tayyip ErdoÄan.
Kjo kĂ«rkesĂ« pasoi njĂ« vizitĂ« tĂ« RamĂ«s nĂ« Turqi, ku ai bĂ«ri tĂ« ditur se ErdoÄan kishte premtuar ndihmĂ« pĂ«r krijimin e njĂ« kompanie ajrore shqiptare â Air Albania dhe se selia e saj do tĂ« ishte pikĂ«risht Aeroporti i VlorĂ«s.Â
Megjithatë, në prill 2019, konsorciumi turk u tërhoq nga koncesioni pa shpjegime dhe ministria njoftoi hapjen e një gare tjetër. Më herët Komisioneri përgjegjës për zgjerimin në BE qe shprehur se do ta shqyrtonte nëse kishte pasur shkelje të Marrëveshjes së Stabilizim-Asociimit (MSA) në rastin e kësaj ujdie.
NĂ« shtator 2019, kryeministri njoftoi se projekti i ri ishte hartuar nga studioja Archea e arkitektit italian Marco Casamonti â edhe ky i lidhur ngushtĂ« me projektet e urbanistike tĂ« qeverisĂ« â dhe njĂ« ditĂ« mĂ« pas, e prezantoi atĂ« nĂ« qytetin e VlorĂ«s.
Qeveria e dha përfundimisht me koncesion 35-vjeçar projektimin, ndërtimin dhe operimin e Aeroportit të Vlorës në dhjetor 2019.
SipĂ«rmarrĂ«sit Behgjet Pacolli (Mabetex, Mabco Constructions) dhe Valon Ademi (2A Group) u shpallĂ«n fitues me njĂ« ofertĂ« prej rreth 104 milionĂ« eurosh. NĂ« garĂ« ishte dhe kompania e Aldi Ăelit (AL-DE Corporation Ltd), por ajo u skualifikua pasi ânuk paraqiti ofertĂ«â, argumentim qĂ« u kundĂ«rshtua nga pĂ«rfaqĂ«suesit e Ăelit, tĂ« cilĂ«t ngritĂ«n pretendime pĂ«r favorizime.
NĂ« ofertĂ«n fituese tĂ« sipĂ«rmarrĂ«sve Pacolli dhe Ademi ishte edhe dyshja e sipĂ«rmarrĂ«sve turq Cuneyt dhe Huseyin Arslan (YDA Insaat Sanayi Ve Ticaret Anonim Sirketi) â tĂ« cilĂ«t njihen gjithashtu pĂ«r afĂ«rsinĂ« me Presidentin turk Recep Tayyip ErdoÄan pasi me urdhĂ«r tĂ« tij ata ndĂ«rtuan Spitalin Rajonal Memorial tĂ« Fierit â por qĂ« nĂ« shtator 2022 ata ia shitĂ«n kuotat (40%) Pacollit pĂ«r vetĂ«m 4,450 euro.
Punimet pĂ«r aeroportin nisĂ«n me njĂ« ceremoni solemne mĂ« 28 nĂ«ntor 2021, pavarĂ«sisht se projekti nuk kishte marrĂ« ende leje mjedisi dhe ndĂ«rtimi â zyrtarisht qe miratuar vetĂ«m âLeja e zhvillimitâ dhĂ«nĂ« nga qeveria nĂ« nĂ«ntor tĂ« atij viti, leja e mjedisit u dha njĂ« muaj mĂ« vonĂ« dhe ajo e ndĂ«rtimit pas 15 muajsh tĂ« tjerĂ«, mĂ« 9 nĂ«ntor 2022.
Shqetësimet për ndikimet në mjedis
Aeroporti i VlorĂ«s nisi tĂ« ndĂ«rtohej pranĂ« fshatit AkĂ«rni nĂ« lagunĂ«n e NartĂ«s â njĂ« zonĂ« e mbrojtur dhe vendbanim pĂ«r mĂ« shumĂ« se 62 lloje shpendĂ«sh tĂ« listuar nĂ« DirektivĂ«n e ShpendĂ«ve tĂ« BE-sĂ«.
Organizatat mjedisore denoncuan se si projekti shkelte ligjet kombëtare dhe konventat ndërkombëtare teksa rrezikonte dëme të rënda në ekosistemin e zonës dhe në rrugët migratore të shpendëve.
Master-Plani i Aeroportit të Vlorës ku bie në sy zhvillimi masiv me ndërtime në zonën mes Hidrovorit dhe grykëderdhjes së Vjosës.
Qeveria mohoi shkeljet dhe nĂ« tĂ« gjitha rastet e mbrojti investimin duke u zotuar se ky aeroport Ă«shtĂ« konform planit strategjik pĂ«r zhvillimin e ekonomisĂ« dhe turizmit, se ai do tĂ« jetĂ« ndĂ«rkombĂ«tar dhe se do tĂ« presĂ« avionĂ« tĂ« mĂ«dhenj.Â
Por mjedisorët druajnë se zhurmat e mëdha dhe fluturimet e avionëve të mëdhenj do të dëmtojnë shpendë të rrezikuar si pelikanët kaçurrelë. Për këtë Konventa e Bernës ka kërkuar disa herë ndalimin e punimeve dhe rishikimin e projektit.
NdĂ«rkohĂ« masterplani i botuar nga ministria gjatĂ« garĂ«s zbuloi se funksioni i vĂ«rtetĂ« i aeroportit do tĂ« jetĂ« pĂ«r tĂ« pritur flukset e turistĂ«ve qĂ« parashikohet tâi drejtohen zonĂ«s sĂ« lagunĂ«s, e cila prezantohet me ndryshime rrĂ«njĂ«sore me ndĂ«rtime resortesh, mjedisesh sportive, agrikulture dhe njĂ« porti jahtesh.
Përmasat e mëdha të aeroportit të Vlorës marrin kuptim edhe nga projektet e tjera me zhvillime kolosale në dëm të mjedisit që parashikohen në zonat përreth si derdhja e Vjosës, Hidrovori, Zvërneci dhe Sazani, dy të fundit, të prezantuara bujshëm vitin e shkuar nga dhëndri i Presidentit amerikan, Donald Trump, Jared Kushner. Ky fitoi statusin e investitorit strategjik në janar 2025.
Në prill 2025, Bashkia e Mynihut njoftoi tërheqjen nga përfshirja e saj si këshilltare në projektin e Aeroportit të Vlorës, pas presionit të vazhdueshëm nga organizatat mjedisore. Komiteti Ekonomik përgjegjës për ekonominë e qytetit gjerman u distancua kështu nga ndikimi negativ mjedisor që paraqet projekti.
Në një kohë kur shpesh emigrimi shihet si zgjidhje, të rinj si Klajdi dhe Anxhela kanë vendosur të qëndrojnë.
Klajdi Koka nga Peza e TiranĂ«s, me dĂ«shirĂ«n pĂ«r tâiu kthyer rrĂ«njĂ«ve tĂ« familjes, ka vendosur tĂ« kthejĂ« shtĂ«pinĂ« e vjetĂ«r nĂ« bujtinĂ« qĂ« ruan kujtesĂ«n dhe hap dyert pĂ«r tĂ« tjerĂ«t.
Në Hamallaj të Durrësit, Anxhela Meta është frymëzuar nga të afërmit e saj bletarë për të ndërtuar idenë e një sipërmarrjeje sociale që prodhon mjaltë dhe jep mundësi për të rinjtë e zonës.
TĂ« dy janĂ« pjesĂ« e programit âToka JonĂ«â â RipĂ«rdorimi i tokave tĂ« konfiskuara pĂ«r promovimin e bujqĂ«sisĂ« sociale, njĂ« iniciativĂ« pĂ«r ripĂ«rdorimin e tokave tĂ« konfiskuara nĂ« funksion tĂ« bujqĂ«sisĂ« sociale, qĂ« mbĂ«shtetet nga Bashkimi Evropian.
Ajo po zbatohet nga njĂ« tĂ«rĂ«si organizatash tĂ« udhĂ«hequra nga âCoordinamento delle Organizzazioni per il Servizio Volontarioâ (COSV), nĂ« partneritet me Rrjetin Shqiptar pĂ«r Zhvillimin Rural (ANRD) dhe Consorzio Nazionale della Cooperazione di solidarietĂ sociale Gino Matterelli (CGM).
âMendova tĂ« bĂ«j restaurime dhe ta kthej nĂ« shtĂ«pi tĂ« dytĂ« pĂ«r pushime familjare. Aty lindi ideja pĂ«r ta ngritur bujtinĂ« apo agroturizĂ«mâ, tregon Klajdi pĂ«r Citizens.al.
Klajdi Koka gjatë prezantimit të projektit/Citizens.al
âKam parĂ« gjyshin ,nĂ«nĂ«n, prindĂ«rit qĂ« kanĂ« punuar tokĂ«n. Nga njĂ«ra anĂ« mĂ« vjen keq se pĂ«rfitimet e tyre nuk kanĂ« qenĂ« tĂ« mĂ«dhaja. Por fshati ka diçka tĂ« bukur sepse tĂ« lejon tĂ« jetosh nĂ« komunitetâ, thotĂ« Anxhela.
Ajo dëshiron që në të ardhmen të investohet në këtë ide, duke krijuar një sipërmarrje sociale për prodhimin e mjaltit, propolisit dhe dyllit të bletës.
âDua tĂ« pĂ«rfshij edhe tĂ« rinj tĂ« tjerĂ« nga zonaâ, rrĂ«fen Anxhela, ndĂ«rsa shprehet se nuk dĂ«shiron tĂ« largohet nga ShqipĂ«ria, edhe pse vĂ«shtirĂ«sitĂ« janĂ« tĂ« shumta.
Anxhela dhe Klajdi janë në mesin e 15 të rinjve që janë mentoruar nga ANRD për të përmirësuar aftësitë e tyre në krijimin dhe menaxhimin e sipërmarrjeve sociale në bujqësi.
Alba Tema, oficere projekti pranë ANRD-së tregoi se qëllimi kryesor i projektit ishte mbështetja e të rinjve dhe përfshirja e tyre në sipërmarrjet sociale në sektorin e bujqësisë.
âĂshtĂ« qasje e re e sipĂ«rmarrjes sociale bujqĂ«sore ashtu edhe pĂ«r tokat e konfiskuara. Rritja e kapaciteteve lidhur me kĂ«tĂ« tematikĂ«, hartimi i ideve tĂ« biznesit pĂ«r tĂ« rinj dhe pĂ«rmirĂ«simi i aftĂ«sive tĂ« tyre lidhur me hartimin e projekteve, menaxhimin dhe aksesin nĂ« fonde ishin disa nga arritjetâ, u shpreh Alba.
Anxhela Meta gjatë prezantimit të projektit/Citizens.al
Saimir Bakalli, drejtues i Fondacionit âJosleynâ, i pranishĂ«m nĂ« aktivitet, u shpreh se qĂ«llimi Ă«shtĂ« qĂ« pĂ«rmes kĂ«tyre ideve, tĂ« rinjtĂ« tĂ« pĂ«rfshijnĂ« edhe tĂ« tjerĂ« qytetarĂ« nĂ« pamundĂ«si ekonomike.
âNuk do bĂ«hesh milioner apo biznes i madh, por nĂ«se ke fokus social Ă«shtĂ« mundĂ«sia mĂ« e mirĂ« pĂ«r tâu integruar. Keni ndĂ«rmarrĂ« hapin, keni guximin, e keni idenĂ«, tani ju duhet ta çoni mĂ« tej idenĂ« tuajâ, iu drejtua ai tĂ« rinjve.
Për Evelina Azizajn, drejtuese e ANRD-së, në ndryshim nga biznesi i zakonshëm, sipërmarrja sociale nuk përqëndrohet vetëm te të ardhurat monetare, por adreson edhe probleme sociale në komunitet.
âSipĂ«rmarrjen sociale e pĂ«rdor si njĂ« mĂ«nyrĂ« pĂ«r tâu integruar qoftĂ« nĂ« tregun e punĂ«s, qoftĂ« pĂ«r njĂ« mirĂ«qenie mĂ« tĂ« mirĂ« nĂ« komunitetet rurale pĂ«r shembull ku ka papunĂ«si, mungesĂ« perspektive, Ă«shtĂ« sipĂ«rmarrje qĂ« integron tĂ« gjitha dimensionetâ, deklaroi Evelina Azizaj.
Sipas drejtueses së ANRD-së, fakti që ky program vë në fokus të rinjtë jep mesazhe të rëndësishme.
âFakti qĂ« sipĂ«rmarrjet i kanĂ« tĂ« lidhura me tokĂ«n e gjyshit, me tokĂ«n e prindĂ«rve, me komunitetin ku janĂ« rritur, kjo tregon qĂ« rrĂ«njĂ«t e tĂ« rinjve janĂ« aty dhe ata po e shikojnĂ« tĂ« ardhmen pĂ«r ta ndĂ«rtuar atyâ, tha Azizaj pĂ«r Citizens.al
Evelina Azizaj dhe Saimir Bakalli gjatë eventit/Citizens.al
Ripërdorimi i tokave të konfiskuara duke promovuar bujqësinë sociale
Një pemëtore me agrume zuri vend në Shijak, në një nga tokat e konfiskuara nga krimi, duke u kthyer në një nismë komunitare me fokus ripërdorimin social të trojeve.
âADAD Maloreâ, organizata qĂ« po zbaton kĂ«tĂ« nismĂ«, duke e quajtur âFermĂ« Sociale, e ShĂ«ndetshme dhe e QĂ«ndrueshmeâ e sheh edhe njĂ« lloj fuqizimi social dhe ekonomik pĂ«r zonĂ«n.
Hafuz Domi nga âADAD Maloreâ thotĂ« se sfidat kanĂ« qenĂ« tĂ« mĂ«dha dhe hezitimi nga komuniteti ka qenĂ« i pranishĂ«m.
âFillimisht kam qenĂ« i rezervuar, por hap pas hapi ne arritĂ«m qĂ« tâia dalim me suksesâ, u shpreh Domi.
Tanimë, ferma është e përshtatur me teknologji të re, me sistem ujitës me pika e shoqëruar me mulçërim me plastmas bio-degjenerues, që sipas Domit aplikohet për herë të parë në agrume dhe shërben edhe si model për fermerët e zonës.
Sipas një raporti të ANRD-së, të dhënat e AAPSK-së tregojnë se në Shqipëri deri më tani vlera e aseteve të konfiskuara ka arritur në 140 milionë lekë.
Hafuz Domi nga âADAD Maloreâ/Citizens.al
Sipas Evelina Azizajt, projekti për ripërdorimin e trojeve të konfiskuara zhvillohet për herë të parë në Shqipëri, ndaj dhe ka nevojë të diskutohet dhe të ndahen rezultatet me të tjerët.
ââŠmund tĂ« replikohet nĂ« tĂ« ardhmen si instrument pĂ«r zhvillimin e qĂ«ndrueshĂ«m, gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«s dhe mbi tĂ« gjitha qĂ« tregon sundimin e ligjit, qĂ« tokat e pĂ«rfituara pĂ«rmes krimit tĂ« mund tâi kthehen komunitetitâ, u shpreh Azizaj.
Deri më tani është punuar me komunitete në Yzberisht, Durrës dhe Shijak, duke promovuar këtë lloj bujqësie që synon të adresojë problematikat sociale, ekonomike dhe mjedisore.
Edukimi për tokën
âZĂ«ri i TokĂ«sâ ishte pjesa teatrale e sjellĂ« nga tĂ« rinjtĂ« e Yzberishtit nĂ« TiranĂ« qĂ« solli pĂ«rmes zĂ«rave mesazhe tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r menaxhimin e trojeve.
Të vendosur në rolin e qytetarit, shtetit, pronarit, tokës ata sollën mes fjalëve të thjeshta një panoramë të përgjithshme se si është menaxhuar deri më sot toka në Shqipëri.
âProjekti ka punuar me grupet komunitare siç janĂ« tĂ« rinjtĂ« e shkollave, tĂ« cilĂ«t janĂ« edukuar mbi sipĂ«rmarrjen bujqĂ«sore dhe mbi pĂ«rdorimin e drejtĂ« tĂ« tokĂ«sâ, u shpreh Azizaj.
ĂĂ«shtja e pronĂ«s nĂ« ShqipĂ«ri mbetet delikate. Pas vitit 1991 u ndĂ«rmor njĂ« reformĂ« radikale duke e shpĂ«rndarĂ« tokĂ«n nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« barabartĂ« me tĂ« gjitha familjet nĂ« zonat rurale, duke mos marrĂ« parasysh pronĂ«sinĂ« para komunizmit.
âKjo qasje krijoi probleme me sigurinĂ« e tĂ« drejtave pronĂ«sore dhe u krijuan konflikte midis pĂ«rfituesve tĂ« rinj dhe ish-pronarĂ«ve qĂ« nuk u kompensuan pĂ«r humbjenâ, thuhet nĂ« dokumentin e politikave tĂ« hartuara nga ANRD.
Gjatë pjesës teatrale të sjellë nga të rinjtë e Yzberishtit/Citizens.al
Sot, edhe pse shumë vite pas reformës shqetësimet mbeten aktuale, duke çuar edhe në konflikte të rënda mes pronarëve dhe ish-pronarëve. Këto konflikte u reflektuan edhe në zbatimin e projektit në Shijak dhe Yzberisht.
AAPSK zgjati vënien në dispozicion të trojeve në 6 muaj, më shumë se sa ishte parashikuar.
âNĂ« pĂ«rfundim AAPSK kaloi nĂ« pĂ«rdorim tre toka bujqĂ«sore tĂ« konfiskuara duke pĂ«rfshirĂ« njĂ« parcelĂ« prej 2930 mÂČ nĂ« Shijak dhe dy nga 1000 mÂČ secila nĂ« Yzberishtâ, thuhet nĂ« dokumentin e ANRD-sĂ«.
Sipas zbatuesve tĂ« projektit âToka JonĂ«â pĂ«rdorim i tokave tĂ« konfiskuara pĂ«r promovimin e bujqĂ«sisĂ« sociale krijon mundĂ«si konkrete pĂ«r punĂ«simin dhe fuqizimin e tĂ« rinjve, grave dhe grupeve vulnerabĂ«l, mirĂ«po ka nevojĂ« pĂ«r njĂ« seri nismash pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar qeverisjen e mirĂ«.
Mes të tjerash organizatat sugjerojnë forcimin e kapaciteteve të AAPSK-së, kryerjen e një analize paraprake të detajuar për asetet e konfiskuara, krijimin e një regjistri publik digjital për të aksesuar asetet e konfiskuara me të dhëna të përditësuara për vendndodhjen, statusin ligjor, sipërfaqen e tyre dhe përdoruesit aktualë.
MĂ« 11 maj 2025, ShqipĂ«ria voton nĂ« zgjedhjet e pĂ«rgjithshme parlamentare. GjatĂ« kĂ«tij muaji, Citizens.al zgjodhi njĂ« formĂ« ndryshe tĂ« raportimit tĂ« fushatĂ«s elektorale, duke u distancuar nga propaganda e partive politike, pĂ«r tâu fokusuar tek ajo qĂ« ndodh realisht.
ĂfarĂ« na tregoi kjo fushatĂ«? MĂ« shumĂ« sesa njĂ« garĂ« idesh politike, partitĂ« e vjetra vunĂ« nĂ« skenĂ« njĂ« lojĂ« tĂ« pabarabartĂ«, me shumĂ« zhurmĂ« dhe pak substancĂ«. AktorĂ«t kryesorĂ« shfrytĂ«zuan çdo aset pĂ«r tĂ« ndikuar te publiku, ndĂ«rsa partitĂ« e reja u fokusuan kryesisht me fushata njerĂ«zore dhe aktivitet nĂ« rrjetet sociale.
NĂ«n kĂ«tĂ« dinamikĂ« qytetarĂ«t u lanĂ« shpesh pĂ«rballĂ« njĂ« oferte tĂ« mjegullt dhe tĂ« pashtjelluar politike teksa premtimet variuan nga âPasaporta Evropianeâ, te âPastrimi i ShqipĂ«risĂ«â, âHeqja e vizave me SHBA-nĂ«â, âVendosja e euros si monedhĂ« zyrtareâ etj.
Ky artikull sjell njĂ« panoramĂ« tĂ« asaj qĂ« ndodhi â nga premtimet qĂ« sfidojnĂ« logjikĂ«n ekonomike, te heshtja pĂ«rballĂ« komuniteteve tĂ« margjinalizuara; nga televizionet qĂ« pĂ«rqafuan pushtetin, te diaspora e trajtuar si rezervuar votash.
Një vështrim kritik përtej retorikës, për të kuptuar dhe shpjeguar ofertën politike 2025.
Ne analizuam retorikën e zbrazët për përfaqësim dhe barazi, duke treguar se vetëm dy parti ofruan një qëndrim të qartë për barazinë gjinore. Për pjesën tjetër, kjo çështje trajtohet si një instrument për stabilitet familjar, jo si një çështje e demokracisë.
Premtimet pĂ«r fuqizimin e vajzave dhe grave mbeten mĂ« shumĂ« njĂ« dekor elektoral sesa njĂ« synim konkret. PĂ«r kĂ«tĂ« çështje Citizens i kushtoi edhe njĂ« nga seritĂ« e podkastit âZĂ«raâ.
Nga âShqipĂ«ria bĂ«het!â te âShqipĂ«ria MadhĂ«shtoreâ, e deri te slogane si âShqipĂ«ria 2030 nĂ« BE vetĂ«m me Edi RamĂ«n dhe PSâ, fushata e vitit 2025 u karakterizua nga mesazhe tĂ« mĂ«dha dhe tĂ« personalizuara.
Partitë shqiptare vijuan të shmangin apo ngatërrojnë pozicionimin e qartë ideologjik, duke harruar konceptet tradicionale të së majtës dhe së djathtës.
Në këtë kontekst, Citizens i kushtoi vëmendje mënyrës sesi sloganet u përdorën si mjete të fuqishme emocionale për të tërhequr votues, më shumë sesa për të artikuluar vizione politike të qarta.
Monitorimi i edicioneve informative të tre televizioneve kombëtare për tre javët e para të fushatës tregoi një prirje të qartë favorizuese ndaj partisë në pushtet dhe partisë më të madhe të opozitës, ku figura si Edi Rama dhe Sali Berisha dominuan ekranin.
Diversiteti politik u mbyt nga njĂ« propagandĂ« e drejtuar te pushteti, duke lĂ«nĂ« zĂ«rat alternativĂ« pa mbulim. PartitĂ« e reja nuk gjetĂ«n hapĂ«sira duke u shtyrĂ« kĂ«shtu gjithmonĂ« e mĂ« shumĂ« nĂ« njĂ« fushatĂ« online, si njĂ« zgjidhje pa shumĂ« kosto dhe pĂ«rtej âduopolit mediatik PS-PDâ.
Edhe në këto zgjedhje, komuniteti rom dhe egjiptian u la jashtë vëmendjes. Jeta e tyre në skajet e politikës pasqyron një mungesë të thellë të vullnetit për përfshirje dhe integrim të barabartë.
Ndërkohë PS me kandidimin e një figure të spikatur në shoqërinë civile nga ky komunitet u mundua ta portretizojë veten si alternativën e duhur që mund të japë zgjidhje dhe përfaqësim.
Por kjo dukej lëvizje e qëllimshme, pasi kështu PS la menjëanë përgjegjësitë e 12 viteve qeverisje për këtë komunitet.
Raportimet tĂ« ndryshme treguan pĂ«r shfrytĂ«zim tĂ« aseteve publike â shkolla dhe zyra shtetĂ«rore â nĂ« funksion tĂ« partisĂ« nĂ« pushtet. Kjo praktikĂ« qĂ« thellon mosbesimin ndaj institucioneve dhe dĂ«mton integritetin e procesit zgjedhor u theksua nĂ« rrethe.
Mësues të ndryshëm treguan për trysninë që ndeshën nga politika, teksa shkollat dhe profilet e tyre online u kthyen në një makineri për të përzgjatur propagandën e qeverisë.
âOferta e gjelbĂ«râ mbeti njĂ« deklaratĂ« pa substancĂ« nga ana e partive politike duke e lĂ«nĂ« tĂ« pashpresĂ« idenĂ« se qeveria e ardhshme mund tâu japĂ« zgjidhje problemeve tĂ« mjedisit pĂ«rballĂ« ndryshimeve klimaterike, projekteve pĂ«r zhvillim dhe trysnisĂ« pĂ«r tĂ« prodhuar mĂ« shumĂ« energji.
Premtimet për të kaluar nga hidrocentralet drejt energjisë diellore dhe erës përballen me sfida dhe pikëpyetje mbi qëndrueshmërinë dhe realizueshmërinë e tyre në një raport të balancuar ndërmjet interesave ekonomike dhe sociale.
Diaspora, me gjithë të drejtën historike për të votuar për herë të parë nga jashtë, u trajtua më shumë si një burim votash sesa një zë për përfaqësim të sinqertë.
Në një përpjekje për të siguruar mbështetjen e emigrantëve për zgjedhjet parlamentare, partitë politike kryesore kanë zhvilluar dhjetëra takime me diasporën, nga Evropa në Amerikë, por asnjë prej tyre nuk ofroi transparencë për shpenzimet, ndërsa kandidatët që vinin nga diaspora ishin të paktë.
Sipas të dhënave zyrtare të KQZ-së, rreth 245 mijë shqiptarë jorezidentë në Shqipëri u regjistruan për të votuar nga jashtë. Shumica ishin nga Italia (36.5%), Greqia (27.3%), Gjermania (10.2%) dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës (8.2%).
Me këtë numër dhe shpërndarje, votat e diasporës mund të ndikojnë në fatet e deri 4 mandateve në Tiranë dhe të paktën të 6 mandateve në Durrës, Fier dhe Elbasan.
Partitë e mëdha përfituan më shumë nga fondet publike, ndërsa të rejat mbetën jashtë skemës. Ndërkohë në listat zgjedhore u përfshinë 16 kandidatë nën hetim nga SPAK.
Ky fakt e vë në pikëpyetje besueshmërinë e sistemit të filtrimit etik të kandidatëve ndërsa ngarkon me përgjegjësi direkte partitë politike, dhe kryetarët e tyre të cilët jo vetëm që i përfshinë në lista, por disa prej tyre i vunë edhe në lista të mbyllura.
Fushata në rrjetet sociale u shoqërua edhe me angazhimin e profileve anonime dhe manipulimeve vizuale ku u përdor edhe inteligjenca artificiale. Kjo shndërroi informimin publik në një terren të vështirë për të dalluar të vërtetën nga publiku dhe qytetarët.
Këta të fundit u ekspozuan rrezikshëm përballë manipulimit, teksa mediat tradicionale dështuan të bëjnë filtrin e duhur.
Në prag të zgjedhjeve, ekspertja e të drejtave të njeriut dhe çështjeve të integritetit në politikë, Edlira Cepani, iu përgjigj pyetjeve të ndjekësve të Citizens.al mbi financimin e partive politike, premtimet elektorale dhe transparencës gjatë fushatës.
Zgjedhjet Parlamentare tĂ« vitit 2025 nĂ« ShqipĂ«ri mund tĂ« pĂ«rshkruhen si njĂ« garĂ« formale e zhvilluar nĂ« njĂ« âskenografi tĂ« kontrolluarâ.
Edhe pse procesi u shënua nga një klimë më e qetë se në të shkuarën, zgjedhësit shpesh mbetën të painformuar, të papërfaqësuar dhe të papërfshirë realisht. Në një muaj ku format ishin të shumta, batutat të zëshme dhe ngjyrat të forta, ajo që mungoi më së shumti ishte përmbajtja.
Citizens.al do të vazhdojë të jetë këtu, pavarësisht fushatave dhe propagandës, për të ndjekur, analizuar dhe raportuar me integritet, ngjarjet që kanë vërtetë rëndësi.
Rilindja Urbane 2 nĂ« Pogradec u konkretizua sĂ« fundmi me njĂ« aksion tĂ« IKMT-sĂ« pĂ«r çlirimin e trotuarit pĂ«rgjatĂ« shĂ«titores âDĂ«shmorĂ«t e PojskĂ«sâ, njĂ« zonĂ« qĂ« prej vitesh ishte privatizuar nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« paligjshme nga interesa individuale. Tani po flitet pĂ«r âkthim nĂ« normalitetâ, por ky Ă«shtĂ« njĂ« kthim qĂ« ngre mĂ« shumĂ« pyetje sesa jep pĂ«rgjigje. Sepse pĂ«r tĂ« rikthyer normalitetin, do tĂ« thotĂ« qĂ« pĂ«r njĂ« kohĂ« tĂ« gjatĂ« qytetarĂ«t janĂ« detyruar tĂ« pranojnĂ« e tĂ« jetojnĂ« brenda njĂ« anormaliteti.
Pyetjet lindin natyrshëm:
Si shpjegohet që biznesmeni shqiptar ndërmerr investime të konsiderueshme në prona që nuk i zotëron, pa asnjë garanci, pa asnjë dokument të ligjshëm?
Pse një pjesë e sipërmarrjes bie me aq lehtësi në konflikt me interesin publik, duke e sfiduar qytetarin edhe në gjëra bazike e utilitare, si e drejta për të ecur lirshëm në një trotuar?
Po publiku?
Pse qytetari është kaq i nënshtruar, kaq fatalist, i bindur se nuk ka çfarë të bëjë tjetër veçse të pranojë faktin e kryer, produkt i njerëzve me oreks të shfrenuar dhe i zyrtarëve të korruptuar që mbyllin sytë, në këmbim të përfitimeve personale?
Të gjitha këto janë pyetje që shkojnë përtej një rasti të izoluar në Pogradec. Ato janë simptomë e një sëmundjeje më të thellë shoqërore dhe institucionale: të jetuarit në anormalitet derisa anormalja të bëhet e zakonshme. Kur një shkelje përsëritet mjaftueshëm gjatë, ajo nuk ngjall më indinjatë, përkundrazi, tolerohet, racionalizohet, madje edhe justifikohet.
Prandaj, edhe pse Ă«shtĂ« pĂ«r tâu pĂ«rshĂ«ndetur fakti qĂ« mĂ« nĂ« fund shteti ndĂ«rhyn pĂ«r tĂ« mbrojtur hapĂ«sirat publike, nuk duhet tĂ« gĂ«zohemi me pak. Ălirimi i njĂ« trotuari nuk duhet tĂ« na emocionojĂ« sikur po na falet njĂ« privilegj, Ă«shtĂ« e drejta jonĂ«. Ajo qĂ« duhet tĂ« na shqetĂ«sojĂ« mĂ« shumĂ« Ă«shtĂ« se sa gjatĂ« kemi jetuar pa kĂ«tĂ« tĂ« drejtĂ«.
Dhe mbi të gjitha, nëse Pogradecit iu shkulën disa çibanë të vegjël pa leje, shpresa e vetme është që të mos lejohen më çibanët e mëdhenj, ata që, edhe pse me leje në dorë, kanë mbirë mbi themelet e pandershmërisë, mbi korrupsionin, mbi pazaret nën dorë dhe mbi heshtjen e institucioneve.Rilindja urbane nuk duhet të jetë thjesht një operacion kozmetik. Ajo duhet të jetë një filozofi e re mbi hapësirën publike, mbi interesin kolektiv, mbi sjelljen qytetare. Në të kundërt, do të mbetet thjesht një fasadë që fsheh brenda saj të njëjtin realitet të kalbur.
Në politikë, shpeshherë më shumë kuptim kanë ato që nuk thuhen sesa ato që shfaqen para kamerave me buzëqeshje diplomatike apo fjalime të përgatitura me kujdes. Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, e dëshmoi këtë përsëri gjatë vizitës së saj të fundit në Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe në konferencën pasuese në Prishtinë. Nga njëra anë, në ShBA ajo bëri përpjekje për të ngjallur simpati e mbështetje politike për vetveten, madje duke mos kursyer as lavdërimet për presidentin Trump, e nga ana tjetër në konferencën në Prishtinë mbajti një qëndrim të tensionuar dhe pa asnjë reflektim mbi realitetin e brendshëm dhe të jashtëm të shtetit që ajo udhëheq. Por, në gjithë këtë shfaqje politike, ajo çfarë spikat më shumë janë pikërisht ato që Vjosa Osmani nuk tha.
NĂ« vizitĂ«n e saj nĂ« Shtetet e Bashkuara, Osmani befasoi opinionin me tonin e lartĂ« lavdĂ«rues ndaj Donald Trumpit dhe administratĂ«s sĂ« tij. âPresidenti Trump ishte ndĂ«r tĂ« parĂ«t qĂ« mbĂ«shteti marrĂ«veshjen pĂ«r njohjen e ndĂ«rsjellĂ«â, deklaroi ajo, duke lĂ«nĂ« tĂ« nĂ«nkuptohet se ai ka qenĂ« faktor i rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r shtetĂ«sinĂ« e KosovĂ«s. NjĂ« qĂ«ndrim i tillĂ« Ă«shtĂ« thellĂ«sisht hipokrit nĂ«se e krahasojmĂ« me pozicionimin e saj dhe tĂ« sektit partiak Guxo nĂ« vitin 2020, kur marrĂ«veshja e Uashingtonit, nĂ«nshkruar nga kryeministri Abdullah Hoti, u denoncua si e dĂ«mshme, jokushtetuese dhe proserbe. Vjosa atĂ«herĂ« nuk kurseu deklaratat pĂ«r ta quajtur atĂ« marrĂ«veshje si âkĂ«rcĂ«nim pĂ«r sovranitetinâ dhe âdorĂ«zim tĂ« Veriutâ, ndĂ«rkohĂ« qĂ« sot, pĂ«r interesa personale dhe pĂ«r ndĂ«rtimin e imazhit nĂ« arenĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare, ajo e lavdĂ«ron me entuziazĂ«m pikĂ«risht atĂ« platformĂ« tĂ« cilĂ«n dikur e konsideronte si kapitulluese. Kjo Ă«shtĂ« njĂ« ndĂ«r kontradiktat mĂ« tĂ« mĂ«dha politike tĂ« saj, qĂ« tregon jo vetĂ«m mungesĂ« konsekuence, por edhe pĂ«rpjekje tĂ« qĂ«llimshme pĂ«r tĂ« manipuluar opinionin ndĂ«rkombĂ«tar e qe besa edhe opinion e brendshĂ«m.
Por, ajo që nuk tha Vjosa Osmani në atë fjalim, ishte se vetë ajo, për katër vjet, ka qenë pjesë aktive në pengimin e integrimit të Kosovës në organizata ndërkombëtare, duke ndjekur politikën e Albin Kurtit për të bllokuar çdo marrëveshje që nuk vinte nga qeveria e tyre. Ajo nuk tha se nuk ka bërë asgjë për të avancuar dialogun me partnerët evropianë dhe se, përkundrazi, ka kontribuar në ftohjen e raporteve me ta.
NĂ« PrishtinĂ«, pas kthimit nga ShBA-ja, Osmani doli para mediave pĂ«r tĂ« pĂ«rsĂ«ritur tĂ« njĂ«jtin diskurs pĂ«r rrezikun nga Serbia dhe âqĂ«ndrueshmĂ«rinĂ« e institucioneve tĂ« KosovĂ«sâ. Por, ajo qĂ« nuk tha dhe qĂ« Ă«shtĂ« shumĂ« mĂ« e rĂ«ndĂ«sishme, Ă«shtĂ« se vetĂ« Presidenca nuk ka pasur asnjĂ« informacion tĂ« besueshĂ«m dhe tĂ« hershĂ«m pĂ«r rrezikun konkret nga Serbia gjatĂ« krizave nĂ« Veri, pĂ«rfshirĂ« edhe sulmin terrorist nĂ« BanjskĂ« nĂ« shtator tĂ« vitit 2023. Shih kĂ«tu deklaratat e AmbasadĂ«s gjermane nĂ« PrishtinĂ«. Dhe, nĂ«se paska qenĂ«, ta supozojmĂ« e vĂ«rtet, pra nuk e tha me kohĂ« dhe nĂ« PrishtinĂ«, por ca muaj me vonesĂ« dhe atĂ« nĂ« ShBA. Ajo nuk e pranoi se shĂ«rbimet inteligjente kishin dĂ«shtuar dhe as nuk ofroi ndonjĂ« shpjegim se pse Presidenca nuk ka njĂ« mekanizĂ«m funksional tĂ« sigurisĂ«. Ajo nuk tha se kishte mashtruar opinionin publik se âinstitucionet janĂ« tĂ« informuara pĂ«r çdo kĂ«rcĂ«nimâ, ndĂ«rkohĂ« qĂ« reagimet e tyre vinin gjithmonĂ« me vonesĂ« dhe shpesh tĂ« koordinuara pĂ«r propagandĂ« mĂ« shumĂ« sesa pĂ«r veprim efektiv. NĂ« fakt, zonja Osmani nuk tha as se ka gĂ«njyer nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pĂ«rsĂ«ritur pĂ«r raportimet qĂ« i ka bĂ«rĂ« komunitetit ndĂ«rkombĂ«tar, sidomos kur pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« BE-sĂ« apo ShBA-sĂ« e akuzonin KosovĂ«n pĂ«r mungesĂ« koordinimi dhe pĂ«r retorikĂ« tĂ« dĂ«mshme politike.
Presidentja nuk tregoi se pĂ«r kĂ«to katĂ«r vjet tĂ« mandatit tĂ« saj, Kosova nuk ka pasur asnjĂ« progres domethĂ«nĂ«s nĂ« politikĂ«n e jashtme. Nuk pati njohje tĂ« reja, nuk pati asnjĂ« anĂ«tarĂ«sim nĂ« organizata ndĂ«rkombĂ«tare, madje as nĂ« UNESCO apo Interpol â objektiva qĂ« ishin shpallur si prioritete tĂ« politikĂ«s sĂ« jashtme. Nuk tha se dĂ«shtimet diplomatike janĂ« pasojĂ« e qasjes konfliktuoze tĂ« saj dhe tĂ« qeverisĂ«, duke pĂ«rjashtuar opozitĂ«n nga tĂ« gjitha proceset, duke denigruar çdo marrĂ«veshje qĂ« nuk Ă«shtĂ« nĂ«nshkruar nga Qeveria Kurti dhe duke mos ndĂ«rtuar konsensus kombĂ«tar pĂ«r çështjet madhore. Zonja Osmani nuk e tha tĂ« vĂ«rtetĂ«n se e ka kthyer PresidencĂ«n nĂ« njĂ« zgjatim tĂ« partisĂ« sĂ« Albin Kurtit dhe tĂ« sektit brenda saj, Guxo, dhe nĂ« njĂ« zyrĂ« shĂ«rbimi pĂ«r militantet e tyre. Ajo nuk pranoi kurrĂ« publikisht se nĂ« vend qĂ« tĂ« jetĂ« mbi palĂ«t, siç e kĂ«rkon Kushtetuta, ajo ka funksionuar si zĂ«dhĂ«nĂ«se politike e VetĂ«vendosjes.
NjĂ« prej mĂ«kateve politike mĂ« tĂ« rĂ«nda tĂ« Vjosa Osmanit Ă«shtĂ« mĂ«nyra se si e ka trajtuar marrĂ«veshjen e nĂ«nshkruar nga kryeministri Abdullah Hoti nĂ« vitin 2020. PĂ«r katĂ«r vjet rresht, ajo e ka demonizuar kĂ«tĂ« marrĂ«veshje, e ka paraqitur si âtradhti kombĂ«tareâ dhe si âpĂ«rkulje para SerbisĂ«â. MegjithatĂ«, nĂ« mĂ«nyrĂ« ironike dhe hipokrite, shumĂ« nga pikat e asaj marrĂ«veshjeje janĂ« pĂ«rdorur si bazĂ« edhe nga Qeveria Kurti pĂ«r tĂ« negociuar mĂ« tej. Madje, edhe pas ndĂ«rhyrjes sĂ« ndĂ«rkombĂ«tarĂ«ve pĂ«r tĂ« vĂ«nĂ« rend nĂ« procesin e dialogut, shumĂ« nga sugjerimet e marrĂ«veshjes Hoti janĂ« rikthyer nĂ« tavolinĂ«. Por, Vjosa Osmani nuk kĂ«rkoi falje. Ajo nuk tha âmĂ« falniâ qĂ« kam mashtruar qytetarĂ«t e KosovĂ«s me retorikĂ« tĂ« pabazĂ« dhe ideologjike, qĂ« kam ndihmuar nĂ« pĂ«rçarjen e skenĂ«s politike pĂ«r interesa tĂ« ngushta personale. Ajo nuk tha qĂ« i ka detyruar strukturat shtetĂ«rore tĂ« veprojnĂ« nĂ« funksion tĂ« partisĂ« dhe jo tĂ« interesit publik.
Ajo që Vjosa Osmani nuk tha, është sigurisht më e rëndësishme sesa ajo që tha. Nuk tha që nuk është më përfaqësuese e unitetit qytetar. Nuk tha se ajo dhe Donika Gërvalla kanë mbushur ambasadat me dilitantë politikë dhe analfabetë.
NĂ« asnjĂ« moment, presidentja Osmani nuk e pranoi qĂ« gjatĂ« katĂ«r vjetĂ«ve tĂ« mandatit tĂ« saj â njĂ« periudhĂ« tejet kritike pĂ«r shtetin e KosovĂ«s â politika e jashtme e vendit ka pĂ«suar regres tĂ« dukshĂ«m. Ajo nuk tha se pĂ«rkundĂ«r pozicionit tĂ« saj, qĂ« nĂ« çdo shtet funksional shfrytĂ«zohet pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar ura diplomatike dhe pĂ«r tĂ« rritur prestigjin ndĂ«rkombĂ«tar tĂ« vendit, ajo nĂ« fakt ka shĂ«rbyer si zĂ«dhĂ«nĂ«se dhe mbrojtĂ«se e njĂ« linje tĂ« vetme politike â asaj tĂ« kryeministrit, Albin Kurti. PĂ«r mĂ« keq, ajo nuk e tha se Ă«shtĂ« mashtruar ose e ka fshehur tĂ« vĂ«rtetĂ«n kur u raportua se Serbia gati e kishte sulmuar KosovĂ«n â njĂ« situatĂ« qĂ« kĂ«rkon transparencĂ« tĂ« menjĂ«hershme pĂ«r popullin.
Për një presidente, e vërteta nuk është zgjedhje taktike, është detyrim moral. Ajo nuk tha se ajo marrëveshje solli njohje të rëndësishme për Kosovën në arenën ndërkombëtare, si ajo nga Izraeli. Nuk tha që marrëveshja përfshinte projekte të rëndësishme për zhvillimin ekonomik të Kosovës dhe integrimin rajonal. Dhe, nuk tha që, me gjithë propagandën e saj të ashpër kundër kësaj marrëveshjeje, në fund asnjë hap konkret nuk është bërë për ta zëvendësuar atë me një marrëveshje më të mirë. As falje nuk kërkoi për këtë linçim publik të një përpjekjeje serioze për avancimin e interesave shtetërore. Ajo nuk tha se për katër vite nuk ka ndërtuar një model të ri qeverisës presidencial, por vetëm ka ndjekur linjën e partisë në pushtet, pa asnjë kritikë, pa asnjë distancë. Në thelb, Vjosa Osmani nuk është sjellë si presidente, por si zëdhënëse e Albin Kurtit.
Ajo që populli i Kosovës do të dëshironte të dëgjonte prej saj, ndoshta nuk është asgjë më shumë sesa një fjalë e thjeshtë: Falje.
Falje pĂ«r mashtrimet; falje pĂ«r dĂ«shtimet; falje pĂ«r arrogancĂ«n; falje pĂ«r heshtjen; falje qĂ« i trajtoi qytetarĂ«t si spektatorĂ« tĂ« njĂ« teatri politik, ku fjala âshtetâ pĂ«rkthehej nĂ« interes partiak, e fjala âpresidenteâ nĂ« heshtje tĂ« qĂ«llimshme.
NĂ« fund, kjo analizĂ« nuk Ă«shtĂ« thjesht njĂ« kritikĂ« ndaj njĂ« figure tĂ« vetme politike, por njĂ« reflektim mbi mĂ«nyrĂ«n se si udhĂ«heqĂ«sit tanĂ« pĂ«rdorin fjalĂ«t pĂ«r tĂ« fshehur tĂ« vĂ«rtetat mĂ« thelbĂ«sore. Vjosa Osmani Ă«shtĂ« simbol i njĂ« politike qĂ« jeton nĂ« dritĂ«n e kamerave, por hesht pĂ«rballĂ« pasqyrĂ«s sĂ« pĂ«rgjegjĂ«sisĂ«. Ajo qĂ« nuk tha flet mĂ« shumĂ« se çdo konferencĂ« shtypi. Dhe, pikĂ«risht kjo Ă«shtĂ« tragjedia politike e KosovĂ«s sot â njĂ« RepublikĂ« qĂ« endet nĂ« mjegullĂ«n e premtimeve tĂ« pambajtura dhe heshtjeve tĂ« qĂ«llimshme.
TIRANĂ- Ministrja e BujqĂ«sisĂ« dhe Zhvillimit Rural, Anila Denaj, nĂ« njĂ« intervistĂ« pĂ«r emisionin âSheshi i Dollaritâ komentoi aksionet qe kryhen nĂ« kuadĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«simit tĂ« kushteve tĂ« sigurisĂ« ushqimore.
Ajo theksoi se ka ardhur koha që inspektimet nuk mund të bëhen nga hiçi, por ato duhet të bazohen në të dhënat e sistemit, që reflektojnë prezencë risku.
Ministrja theksoi se kontrollet në subjekte duhet të bëhen në mënyrë të dinjitetshme, ku komunikimi të ketë parësore, e shoqëror kjo dhe me paralajmërim për gjoba.
âNga 13 maj ka hyrĂ« nĂ« fuqi âLigji i Inspektoratitâ dhe Ă«shtĂ« njĂ« ligj shumĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m, i cili Ă«shtĂ« aprovuar nga Parlamenti i ShqipĂ«risĂ« nĂ« shtatorin e vitit tĂ« kaluar. Deri nĂ« fund tĂ« vitit kemi detyrimin pĂ«r tĂ« organizuar shumĂ« elementĂ« tĂ« mĂ«nyrĂ« sĂ« si bĂ«het inspektimi nĂ« territor, duke marrĂ« praktikat mĂ« tĂ« mira, por mbi bazĂ« risku. Nuk mund tĂ« shkojĂ« asnjĂ« inspektor nĂ«se tĂ« dhĂ«nat nĂ« sistem nuk tregojnĂ« nĂ«se ka njĂ« risk tĂ« shtuar dhe duhet shkuar me lajmĂ«rim, me kĂ«shillim dhe nĂ«se masat nuk janĂ« marrĂ« , tĂ« vendosen gjoba.
KĂ«to janĂ« praktikat ndĂ«rkombĂ«tare. Ky standardizim Ă«shtĂ« nĂ« frymĂ« tĂ« ligjit. Ne kemi marrĂ« shumĂ« ankesa, dhe jo vetĂ«m tani. Kemi pasur probleme. UnĂ« sâjam duke thĂ«nĂ« se AKU nuk do ketĂ«Â funksionet e kontrollit deri sa tĂ« bĂ«het Inspektorati Qendror i MinistrisĂ« sĂ« BujqĂ«sisĂ« nĂ« raport me ushqimin, ku do bashkojĂ« dhe pjesĂ«n e analizĂ«s sĂ« produktit final nĂ« treg, por edhe disa elementĂ« tĂ« analizave qĂ« bĂ«hen nga veterinaria, shĂ«rbimi i bimĂ«ve dhe i peshkimit.
Ka ardhur koha qĂ« inspektimi tĂ« bĂ«het jo vetĂ«m nĂ« bazĂ« tĂ« riskut, por tĂ« bĂ«het me dinjitet, por tĂ« bĂ«het nĂ« raport me komunikimin me biznesin, ku jo vetĂ«m mĂ« ndĂ«rgjegjĂ«simin, por edhe masat pĂ«r tâu marrĂ« nga biznesi tĂ« vendosen me afate kohore dhe tĂ« shkohet pĂ«r kĂ«to afate kohore, tĂ« cilat kanĂ« nevojĂ« pĂ«r tĂ« rritur nga ana e biznesit sigurinĂ« ushqimore. Ne nuk mund tĂ« themi se kjo nuk Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« totalit, por ka dhe praktika jo tĂ« mira.â, tha ajo.
Ajo theksoi se i gjithë personeli i Agjencisë Kombëtare të Ushqimit do të kalojë në verifikim të plotë nga një Komision, i cili është ngritur tashmë dhe drejtohet nga Universiteti Bujqësor i Tiranës në bashkëpunim me Ministrinë e Bujqësisë.
Ajo theksoi se kjo âsitĂ«â do tĂ« ndihmojĂ« dhe MinistrinĂ« e BujqĂ«sisĂ« pĂ«r tĂ« parĂ« se si duhen riorganizuar inspektoratet, me qĂ«llim qĂ« tâi pĂ«rgjigjen sfidave qĂ« kĂ«rkon siguria ushqimore.
:Kryeministri e bĂ«ri tĂ« qartĂ« dhe nĂ« fjalĂ«n e tij ishte shterues nĂ« tre elementĂ«: njĂ« inspektorat, i cili funksionon nĂ« bazĂ« tĂ« riskut, ndikon nĂ« pĂ«rmirĂ«simin e sigurisĂ« dhe i gjithĂ« personeli do tĂ«Â kalojĂ« nĂ« njĂ« vlerĂ«sim tĂ« profilit tĂ« analizĂ«s sĂ« punĂ«s qĂ« ka bĂ«rĂ« nga secili nga njĂ« Komision i posaçëm, i ngritur tashmĂ«, i drejtuar nga njĂ« pĂ«rfaqĂ«sues nga Universiteti BujqĂ«sor i TiranĂ«s, komisioni pĂ«rbĂ«het nga pesĂ« veta, tre janĂ« nga UBT-ja dhe dy janĂ« nga Ministria e BujqĂ«sisĂ« dhe ky komision do tĂ« marrĂ« nĂ« analizĂ« tĂ« gjithĂ« punonjĂ«sit dhe do shikojĂ« profilin e punĂ«s me CV, performancĂ«s, do vlerĂ«sojĂ« eksperiencat mĂ« tĂ« mira apo jo tĂ« mira dhe do ndihmojĂ« MinistrisĂ« me njĂ« rekomandim se cilat do ishin ato struktura qĂ« do duhet tĂ« riorganizohen ndryshe dhe nĂ« frymĂ« tĂ« inspektoratit qendrorâ, tha ajo/abcnews.al
Ministrja Anila Denaj theksoi domosdoshmĂ«rinĂ« pĂ«r faturĂ«n nĂ« çdo blerje. NĂ« njĂ« intervistĂ« nĂ« emisionin âSheshi i Dollaritâ nĂ« ABC News, Denaj u shpreh se Ă«shtĂ« shumĂ« e rĂ«ndĂ«sishme marrja e faturĂ«s nĂ« çdo blerje. Gjithashtu shtoi se tashmĂ« ka ardhur koha qĂ« tĂ« kuptohet se tĂ« blesh pa faturĂ« nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« dĂ«m fiskal, por edhe njĂ« dĂ«m pĂ«r sigurinĂ« ushqimore.
âUnĂ« dhe ministri kemi qenĂ« nĂ« terren dhe evidentuar nga afĂ«r nevojĂ« pĂ«r tĂ« kĂ«shilluar marrjen e faturĂ«s nĂ« çdo blerje. Ka ardhur koha qĂ« tĂ« tĂ« gjithĂ« duhet tĂ« kuptojnĂ« se tĂ« blesh pa faturĂ« nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« dĂ«m fiskal, por Ă«shtĂ« edhe njĂ« dĂ«m pĂ«r sigurinĂ« ushqimore. Pra ne duhet tĂ« kuptojmĂ« qĂ« nĂ« tĂ« gjithĂ« zinxhirin e kalimit tĂ« njĂ« produkti nga fara nĂ« tryezĂ« nĂ«se ka faturĂ«, ne ndihmojmĂ« gjurmueshmĂ«rinĂ«, ndihmojmĂ« sigurinĂ« ushqimore dhe ndihmojmĂ« nĂ« shĂ«ndetin tonĂ« publik dhe tĂ« kĂ«rkosh kĂ«tĂ« faturĂ« Ă«shtĂ« detyrim. Ministria e Financave ka marrĂ« pĂ«rsipĂ«r tĂ« rishikojĂ« procesin pĂ«r rimbursimin e fermeritâ, tha ajo.
Ministrja e Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural, Anila Denaj foli për bujqësinë, agroturizmin dhe sfidat me të cilët përballen këto sektorë, por edhe mbështetjen e madhe të dhënë nga qeveria.
NĂ« emisionin âSheshi i Dollaritâ, nĂ« ABC News, Denaj nĂ«nvizoi se janĂ« ndĂ«rtuar vitet e fundit 122 agroturizma dhe se janĂ« mbĂ«shtetur 400 pika grumbullimi, megjithatĂ« ka ende nevojĂ« pĂ«r mbĂ«shtetje.
Një tjetër sektor që mori vëmendje gjatë intervistës ishte edhe sektori i bujqësisë.
âA jemi nĂ« gati sot tĂ« jemi dhe tĂ« aplikojmĂ« pĂ«r 150 mijĂ« fermerĂ«, mendoj qĂ« jo, por shumĂ« shpejt do tĂ« jemi gati NĂ« 2030 do jemi me tĂ« njĂ«jtĂ«n skemĂ« subvencionesh si ne BE. JanĂ« fonde tĂ« pĂ«rllogaritura pĂ«r ShqipĂ«rinĂ«, janĂ« gati 300 milion euro qĂ« presin. KĂ«rkesa pĂ«r fonde nga fermerĂ«t Ă«shtĂ« legjitime. Ne flasim pĂ«r gati 70 milion euro nĂ« vit pĂ«r subvencione. Kryeministri ka vendosur nĂ« fokus skemĂ«n kombĂ«tare pĂ«r mbĂ«shtetje tĂ« bujqĂ«sisĂ«. IPARD2 mbylli ciklin e tij nĂ« 2023. UnĂ« jam shumĂ« besimplotĂ« qĂ« nĂ« fund tĂ« vitit tjetĂ«r ka shanse tĂ« larta qĂ« hapet. Dhe nĂ« kĂ«tĂ« kohĂ« qeveria ka vĂ«nĂ« fonde. Vitin e kaluar patĂ«m 400 kĂ«rkesa. UnĂ« i bĂ«j thirrje tĂ« gjithĂ« fermerĂ«ve qĂ« tĂ« aplikojnĂ« pĂ«r tĂ« gjitha nevojat e tyre nĂ« thirrje qĂ« do tĂ« hapen nĂ« fund tĂ« korrikut. KanĂ« mundĂ«si tĂ« marrin 50 % grant. Ne do tĂ« jemi gjithĂ« kohĂ«n nĂ« terren, skema Ă«shtĂ« pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar shtĂ«pizat e prodhimit, pĂ«rpunimit dhe magazinimit. NĂ«se ne nuk ndĂ«rtojmĂ« mĂ« shumĂ« stabilimente tĂ« mbarĂ«shtimit tĂ« kafshĂ«ve ne atĂ« qĂ« na kĂ«rkon tregu nuk do e realizojmĂ« dot. Ky proces nĂ« katĂ«r vitet e ardhshme ka shumĂ« pĂ«r tĂ« arriturâ, tha ajo.
TIRANĂ- Ministrja e BujqĂ«sisĂ« dhe Zhvillimit Rural, Anila Denaj, theksoi se 70% tĂ« riskut pĂ«r garancinĂ« sovrane e merr pĂ«rsipĂ«r shtetit dhe kjo ndihmĂ« ka ndikuar qĂ« bankat e nivelit tĂ« dytĂ«Â tĂ« hapin dyert pĂ«r bizneset e vogla dhe tĂ« mesĂ«m, qĂ« operojnĂ« nĂ« sektorin e bujqĂ«sisĂ«.
Ai theksoi nĂ« âSheshi i Dollaritâ se bujqĂ«sia nuk ka qenĂ« asnjĂ«herĂ« kaq shumĂ« nĂ« vĂ«mendje saç Ă«shtĂ« tani.
Sipas saj, në pesë vitet e fundit janë mbështetur me kredi dhe subvencione 400 pika grumbullim.
âGarancia sovrane me 70% e riskut tĂ« mbuluar nga shteti e ul normĂ«n e interesit nĂ« 2%, ne kemi sot njĂ« ofertĂ« pĂ«r tĂ« gjithĂ« Bizneset e angazhuara nĂ« sektorin e bujqĂ«sisĂ« nĂ« prodhimin e produkteve bujqĂ«sore; nĂ« mbjellje tĂ« reja, nĂ« ndĂ«rtimin e sera, nĂ« linjat e pĂ«rpunimit, me njĂ« ofertĂ« qĂ« shkon nĂ« 2% normĂ« interesi.
BujqĂ«sia nuk ka qenĂ« asnjĂ«herĂ« mĂ« nĂ« foks se kĂ«to vitet e fundit. NĂ« vitet e fundit, po i referohemi pesĂ« viteve tĂ« fundit janĂ« mbĂ«shtetur 400 pika grumbullimi me dhoma frigoriferike me kredi tĂ« butĂ« dhe me subvencione. JanĂ« 122 agroturizma tĂ« ndĂ«rtuar vitet e fundit.â, theksoi ajo/abcnews.al
TIRANĂ- Ministrja e BujqĂ«sisĂ« dhe Zhvillimit Rural, Anila Denaj, nĂ« njĂ« intervistĂ« pĂ«r âSheshi i Dollaritâ analizoi paketĂ«n e garancisĂ« sovrane, qĂ« ka ofruar qeveria shqiptare pĂ«r tĂ« ndihmuar sektorin e bujqĂ«sisĂ«.
Sipas saj, kjo paketë ndihme u krijon bizneseve të vogla dhe të mesme të kenë akses në financime, me norma interesi që shkon nga 2-3.5 %.
Ajo theksoi se kjo normë interesi është shumë e ulët në krahasim me normën mesatare që ka tregu i kredive në vend.
âKemi prezantuar kredinĂ« e butĂ«, njĂ« kredi qĂ« pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« ShqipĂ«ri mundĂ«sohet nga bankat e nivelit tĂ« dytĂ« nĂ« njĂ« shumĂ« 250 mln euro dhe qĂ« i kontribuon aksesit nĂ« financĂ« tĂ« gjithĂ« bizneset e vogla dhe tĂ« mesme nĂ« ShqipĂ«ri, qĂ« nĂ« fakt kanĂ« nevojĂ« pĂ«r njĂ« kreditim me njĂ« normĂ« mĂ« tĂ« ulĂ«t interesi dhe kjo normĂ« interesi nga BSH dhe bankat e nivelit tĂ« dytĂ« u mundĂ«sua nĂ« 15 janar tĂ« kĂ«tij viti.
Ka një diapazon nga 2-3.5%, por gjithsesi është një normë interesi shumë më e reduktuar se sa normat mesatar të tregut.
VetĂ«m pĂ«r bujqĂ«sinĂ«, me mbĂ«shtetjen tĂ« qeverisĂ« shqiptare dhe posaçërisht tĂ« kryeministrit Rama, qĂ« ka vendosur nĂ« foks aksesin nĂ« financĂ«, por jo vetĂ«m pĂ«r tĂ« ndihmuar me kredi tĂ« butĂ«, sepse fermerĂ«t jo gjithmonĂ« kanĂ« gjetur mundĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« pasur akses nĂ« fanancime pĂ«r tĂ« pasur njĂ« financim me norma tĂ« reduktuara interesiâ, tha ajo./abcnews.al
Nga e hëna 14 korrik 2025, inspektorë të tatimeve, në bashkëpunim me punonjës të bashkisë dhe me policinë bashkiake, kanë nisur kontrollet në tregje, pika grumbullimi, baxho, dyqane dhe njësi shitjeje të produkteve bujqësore dhe blegtorale.
Po kontrollojnë imtësisht tregjet e shitjes së produkteve të bulmetit dhe të mjaltit, duke kërkuar për çdo shitje nxjerrjen e faturës përkatëse tatimore. Kjo nismë, e ndërmarrë me urdhër të kryeministrit, është pjesë e fazës së re të luftës kundër informalitetit në sektorin e bujqësisë dhe blegtorisë.
Deri tani, 90 përqind e qumështit që tregtohet tek ne shitet pa faturë. Qëllimi i nismës është të formalizojë aktivitetin ekonomik të fermerëve dhe bletarëve, të sigurojë transparencë për konsumatorin mbi origjinën dhe cilësinë e qumështit dhe mjaltit që blejmë, si dhe të krijojë mundësi më të mëdha për përfitim nga skemat e subvencioneve (parave falas) shtetërore, për fermerët tanë që lëshojnë faturë, duke u regjistruar dhe duke marrë një NIPT (numër regjistrimi pranë organeve tatimore).
Informaliteti në qumështin dhe mjaltin e shitur
â QumĂ«shti i shitur viti 2024              90%
â Mjalti i shitur viti 2024                   60%
Marrja e NIPT-it pĂ«r fermerĂ«t bĂ«het shumĂ« thjesht. Mjafton qĂ« ata tĂ« aplikojnĂ« pranĂ« drejtorisĂ« rajonale tĂ« tatimeve tĂ« fshatit dhe rrethit tĂ« tij. Ădo fermer apo tregtar i produkteve ushqimore, qĂ« shet qumĂ«sht ose mjaltĂ«, duhet tĂ« lĂ«shojĂ« faturĂ« tatimore elektronike pĂ«r çdo shitje, pavarĂ«sisht sasisĂ«.
Mungesa e faturimit po ndëshkohet me gjoba dhe paralajmërime për pezullim aktiviteti për rastet e përsëritura. Shoqata të fermerëve kanë kërkuar më shumë informim dhe mbështetje teknike për procesin e fiskalizimit, duke kërkuar kohë adaptimi për fermerët e vegjël. Qeveria është shprehur se nuk ka kthim pas në zbatimin e ligjit dhe se do të ofrojë asistencë për ata që janë të gatshëm të formalizohen. Ministria e Financave ka folur për trajnime për fermerët dhe tregtarët e produkteve ushqimore, mbi përdorimin e sistemit të fiskalizimit dhe mënyrat e deklarimit të shitjeve të tyre. Këto trajnime duhet të fillojnë sa më shpejt, pasi nevoja për dije nga fermerët është e madhe.
Në këto dhjetë vitet e fundit, kemi humbur 700 mijë krerë bagëti të trasha(lopë) dhe të holla(dhen, dhi). Ose 35 përqind më pak tufa se në vitin 2015. Kjo duhet të na shqetësojë shumë. Nëse subvencioni për blegtorinë bëhet për njësi prodhimi, sikurse e permendi kryeministri, do të shohim rritje të fortë të prodhimit të qumështit, të numrit të krerëve bagëti dhe të formalitetit në bujqësi.
Rënia drastikë e numrit të bagëtive tek ne
â  Numri i lopĂ«ve, dhenve dhe dhive nĂ« 2015                            2.4 milionĂ« krerĂ«
â   Numri i lopĂ«ve, dhenve dhe dhive nĂ« 2024                            1.7 milionĂ« krerĂ« (-35%)
Fatura tatimore për shitjen e produkteve bujqësore dhe blegtorale nuk është vetëm një detyrim ligjor, por edhe një instrument i rëndësishëm që sjell dobi konkrete për fermerët, bletarët, konsumatorët dhe shtetin. Po cilat janë këto përfitime?
Së pari, bujqit, fermerët dhe bletërritësit do të mund të përfitojnë nga subvencionet (paratë falas) shtetërore dhe skemat mbështetëse të Ministrisë së Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural. Deri tani, pa NIPT-in tatimor, nuk e kishin këtë mundësi.
Së dyti, fermerët që punojnë të formalizuar dhe lëshojnë faturë tatimore, do të mund të përfitojnë edhe nga programet e mbështetjes financiare të Bashkimit Evropian.
Së treti, me shitjen e produkteve ushqimore me faturë tatimore online, si konsumatorë përfitojmë nga një siguri më e madhe në treg. Ai fermer që ka menduar të shesë qumësht të skaduar apo me ujë, apo mjaltë që të tillë e ka vetëm emrin, me faturën që lëshon kapet shumë kollaj dhe ti si qytetar, po u ankove nga malli i blerë me këtë lloj mashtrimi, e gjen shumë kollaj mashtruesin. Fatura i bën të gjithë shitësit tanë ushqimorë më të disiplinuar dhe të përgjegjshëm për mallin që shesin dhe që ka të bëjë me jetën tonë.
Së katërti, me faturë dhe dokumentacion të rregullt, fermerët dhe bletarët mund të hyjnë më lehtë në kontrata me baxhot, pikat e grumbullimit dhe edhe me vetë supermerkatot e tregjet e mëdha, duke siguruar shitje të qëndrueshme.
Së pesti, formalizimi përmes faturës tatimore online për qumështin dhe mjaltin e shitur, i hap rrugën zhvillimit të mëtejshëm të biznesit për shitësit dhe grumbulluesit, për aplikim për kredi të buta, investime në pajisje moderne dhe për rritje të prodhimit.
Së gjashti, fatura tatimore barazon kushtet e lojës në treg, duke i mbrojtur të gjithë ata që e lëshojnë, nga konkurrenca e pandershme në treg.
Së shtati, si konsumatorë, kur blejmë me faturë na shtohet besimi në produktet vendase, pasi fatura për qumështin apo mjaltin që blejmë, është një lloj garancie se po marrim një produkt të kontrolluar dhe të çertifikuar.
Së teti, fatura që marrim na jep të drejtë si konsumatorë të ankohemi, të na kthehen paratë e shpenzuara, ose të fillojë një hetim nga organet ligjvënëse, në rast mashtrimi me çmimin apo me cilësinë.
Së nënti, mijëra faturat e lëshuara në qumështin apo mjaltin e blerë, na e zvogëlojnë ndjeshëm informalitetin në ekonominë tonë. Ato na japin të dhëna të sakta për politikat bujqësore. Këto të dhëna ndihmojnë qeverinë të hartojë politika më të drejta për zhvillimin e sektorit bujqësor dhe blegtoral.
Së dhjeti, ne, si vend kandidat për në Bashkimin Evropian, e kemi detyrim të afrohemi me praktikat e Bashkimit Evropian në fiskalizim dhe siguri ushqimore. Faturimi i qumështit dhe mjaltit është një hap drejt integrimit dhe tregut të përbashkët europian.
Fatura për qumështin dhe mjaltin: mundësi, jo pengesë
Fatura tatimore për qumështin dhe mjaltin nuk është një pengesë, por një mundësi zhvillimi për ne. Nuk është një taksë shtesë për fermerët tanë, por një shans që ata të ndihmohen nga subvencionet e Shtetit. Ajo është një element themelor për ndërtimin e një tregu të drejtë, të sigurt dhe të formalizuar, ku prodhuesi përfiton më shumë, konsumatori blen më me siguri dhe shteti vepron më me drejtësi.
Zbatimi korrekt i faturës tatimore në shitjet e qumështit dhe mjaltit është një test për seriozitetin e Shtetit tonë, në raport me sektorin informal, si dhe një thirrje për vetëdijesim për fermerët tanë, në bujqësi dhe blegtori./e.t
BRUKSEL, 18 korrik /ATSH-AA/ â Shefja e politikĂ«s sĂ« jashtme tĂ« Bashkimit Evropian (BE), Kaja Kallas, ka bĂ«rĂ« tĂ« ditur se blloku evropian ka miratuar njĂ« nga paketat âmĂ« tĂ« ashpraâ tĂ« sanksioneve ndaj RusisĂ«, duke pĂ«rfshirĂ« njĂ« ndalim tĂ« importeve nga tubacionet e âRrjedhĂ«s Verioreâ dhe kufizime mĂ« tĂ« ashpra nĂ« eksportet e naftĂ«s.
âNe qĂ«ndrojmĂ« tĂ« vendosur. BE-ja sapo miratoi njĂ« nga paketat e saj mĂ« tĂ« fuqishme tĂ« sanksioneve kundĂ«r RusisĂ« deri mĂ« sotâ, shkroi Kallas nĂ« platformĂ«n sociale X.
âTubacionet e RrjedhĂ«s Veriore (importet) do tĂ« ndalohen. Do tĂ« vendoset njĂ« kufi mĂ« i ulĂ«t pĂ«r çmimin e naftĂ«s. Po ushtrojmĂ« mĂ« shumĂ« presion mbi industrinĂ« ushtarake tĂ« RusisĂ«, bankat kineze qĂ« mundĂ«sojnĂ« shmangien e sanksioneve dhe po bllokojmĂ« eksportet e teknologjisĂ« qĂ« pĂ«rdoren nĂ« dronĂ«â, theksoi ajo.
Kallas tha se paketa gjithashtu vë në shënjestër 105 anije të tjera të lidhura me të ashtuquajturën flotë hije të Rusisë dhe kufizon qasjen e bankave ruse në mekanizmat ndërkombëtar të financimit.
âPo ia ulim edhe mĂ« tej buxhetin e luftĂ«s Kremlinitâ, shtoi ajo, duke iu referuar luftĂ«s Rusi-UkrainĂ«, e cila ka qenĂ« shkaku kryesor i shumicĂ«s sĂ« sanksioneve tĂ« BE-sĂ« ndaj MoskĂ«s.
Kallas gjithashtu njoftoi se BE-ja, për herë të parë, do të sanksionojë një regjistër të huaj flamuri dhe do të vendosë sanksione ndaj rafinerisë më të madhe në Indi, e cila është në pronësi të kompanisë ruse Rosneft.
âSanksionet tona godasin gjithashtu ata qĂ« indoktrinojnĂ« fĂ«mijĂ«t ukrainasâ, tha ajo, duke shtuar se âdo tĂ« vazhdojmĂ« tĂ« rrisim kostot, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« ndalimi i agresionit tĂ« jetĂ« rruga e vetme pĂ«rpara pĂ«r MoskĂ«nâ.  /os/
Nga Artan Shkreli
âŠ
Polonia gjate luftës humbi gati 40% të trashëgimisë arkitekturore dhe vetem Varshava u shkatërrua mbi 85%.
Krenaria e polakëve për trashëgiminë e tyre u zgjua sapo u krijuan kushtet dhe një politikë e tërë u vu në funksion të ringritjes së traditës duke e bërë vendin simbol ndërkombëtar të restaurimit.
U krijua Zyra e Përgjithshme për Rindërtimin e Qytetit (BOS) që kishte mision të rindërtonte Varshavën sipas dokumenteve arkivore, fotove historike, gravurave të Canaletto-s etj. U zbatua modeli i anastilozëss, që nënkuptonte përdorimin maksimal të materialit origjinal kur ishte e mundur, por edhe rindërtimin e saktë historik, kur kjo nuk qe e mundur. Modeli, u dhjetëfishua në shumë qendra tradicionale të vendit dhe frymëzoi mbarë Europën.
Procesi vijon ende pa ndĂ«rprerjeâŠ
Ne foto: Vila âHugon Nitscâ nĂ« Poloni, para dhe pas restaurimit, zhvilluar mes viteve 2023-2024.
Login
