❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Ekspertët: Klima po zhvendos kultivimin e grurit nga Lushnja drejt Korçës

✇BoldNews
By: Oldi

Sipas raportimeve të fundit nga Agjencia Rajonale e Ekstensionit Bujqësor (AREB) në Lushnjë, sipërfaqja e mbjellë me grurë në këtë zonë ka rënë me 30% gjatë vitit 2025. Temperaturat e larta gjatë dimrit dhe thatësirat e vazhdueshme gjatë vitit kanë shkurtuar ciklin jetësor të kësaj kulture, duke ndikuar drejtpërdrejt në zhvillimin e kokrrës dhe në [
]

The post Ekspertët: Klima po zhvendos kultivimin e grurit nga Lushnja drejt Korçës appeared first on BoldNews.al.

↗

Dhoma amerikane kritika pĂ«r klimĂ«n e biznesit: S’ka punonjĂ«s tĂ« kualifikuar, ka korrupsion dhe burokraci

✇BoldNews
By: Enrik Braho

NĂ« njĂ« treg ku rritja ekonomike shpesh matet me optimizĂ«m, raporti i fundit i DhomĂ«s Amerikane tĂ« TregtisĂ« sjell njĂ« “sinjal tĂ« verdhĂ«â€ pĂ«r klimĂ«n e biznesit nĂ« ShqipĂ«ri. Indeksi i Biznesit pĂ«r vitin 2024 ka rĂ«nĂ« nĂ« 46.47 pikĂ«, njĂ« rĂ«nie me 1.1 pikĂ« krahasuar me njĂ« vit mĂ« parĂ«, duke treguar njĂ« perceptim [
]

The post Dhoma amerikane kritika pĂ«r klimĂ«n e biznesit: S’ka punonjĂ«s tĂ« kualifikuar, ka korrupsion dhe burokraci appeared first on BoldNews.al.

↗

Ndërtonin pa leje dhe ndotën lumin Zhullima, arrestohet një person, një tjetër në kërkim

✇BoldNews
By: Ela

Policia e TiranĂ«s ka goditur njĂ« rast tĂ« krimeve mjedisore nĂ« zonĂ«n e fshatit Mushqeta, pranĂ« lumit Zhullima, ku njĂ« objekt po ndĂ«rtohej pa leje dhe ishin hedhur inerte qĂ« ndotnin mjedisin dhe pengonin rrjedhĂ«n natyrore tĂ« lumit. NĂ« pranga u vu S. Ç., 52 vjeç, ndĂ«rsa u shpall nĂ« kĂ«rkim bashkĂ«punĂ«tori i tij, shtetasi [
]

The post Ndërtonin pa leje dhe ndotën lumin Zhullima, arrestohet një person, një tjetër në kërkim appeared first on BoldNews.al.

↗

Si të mos kthehet banesa në saunë kur jashtë është +30: Zgjidhja me dritaret për ata që nuk kanë klimë

✇Telegrafi
By: Gazmend Kajtazi

Kur asfalti “digjet” nĂ«n kĂ«mbĂ«, edhe nĂ«se nuk keni klimĂ«, ekzistojnĂ« disa truke qĂ« ju ndihmojnĂ« tĂ« pĂ«rballoni tĂ« nxehtit dhe tĂ« freskoni hapĂ«sirĂ«n

Duket e pabesueshme, por me pak taktikë, dhoma juaj e ndenjës mund të bëhet një vend më i rehatshëm edhe në ditët tropikale.

ÇelĂ«si Ă«shtĂ« menaxhimi i duhur i ajrit dhe lagĂ«shtisĂ«, kĂ«shtu qĂ« nuk ka arsye pĂ«r t’u dĂ«shpĂ«ruar nĂ«se shtĂ«pia nuk ka klimĂ«. Temperaturat e larta po kthehen sĂ«rish, prandaj ja disa mĂ«nyra qĂ« do t’ju ndihmojnĂ« ta mbani banesĂ«n mĂ« tĂ« freskĂ«t.

Hapni dritaret, por në kohën e duhur

Harroni hapjen e dritareve pa plan. Nëse i hapni kur jashtë është më nxehtë, nxehtësia vetëm hyn brenda. Strategjia e duhur është që gjatë ditës të mbani dritaret të mbyllura dhe të ulni roletat ose perde të trasha.

Vetëm kur temperatura jashtë bie, zakonisht në mbrëmje ose herët në mëngjes, hapini dritaret plotësisht, por me mend.

Krijoni qarkullim ajri (shkuji). Hapni dritaret nĂ« tĂ« dy anĂ«t e banesĂ«s, dhe nĂ«se keni mundĂ«si, vendosni njĂ« ventilator qĂ« tĂ« tĂ«rheqĂ« ajrin e freskĂ«t nga jashtĂ« brenda. MĂ« mirĂ« akoma nĂ«se dritarja mĂ« e vogĂ«l Ă«shtĂ« nga ana prej nga fryn era, dhe ajo mĂ« e madhja nĂ« anĂ«n tjetĂ«r – kjo krijon njĂ« efekt “klime natyrale”, transmeton Telegrafi.

PĂ«rdorni ventilatorin me zgjuarsi

Ventilatori nuk është vetëm një pajisje që fryn erë. Me një truk të thjeshtë, mund të bëhet aleati juaj më i mirë. Vendosni një enë me akull ose shishe uji të ngrira para ventilatorit dhe do të merrni një frymëmarrje të freskët që e ftoh dhomën si klimë improvizuese.

Nëse keni ventilator tavani, kontrolloni drejtimin e rrotullimit. Gjatë verës, ai duhet të rrotullohet në drejtim të kundërt me akrepat e orës për të shtyrë ajrin e ftohtë poshtë.

Nxehtësia nuk qëndron vetëm në ajër

Ushqimet e ngrohta janë të shkëlqyera, por gatimi gjatë verës do të thotë më shumë nxehtësi në shtëpi. Nëse duhet të gatuani, gjithmonë ndizni aspiratorin e kuzhinës. E njëjta gjë vlen edhe për ventilatorët në banjo, ata ndihmojnë që avulli dhe nxehtësia të mos bllokohen brenda.

Një truk tjetër është të hapni dritaret në katet më të larta (nëse jetoni në shtëpi me kate) dhe të vendosni ventilatorin të nxjerrë ajrin e nxehtë jashtë. Në katin përdhes, mbani dritaret hapur që ajri më i freskët të ketë nga të hyjë.

Lagështia, armiku i fshehur

Gjatë verës, ndjenja e zymtësisë vjen shpesh jo vetëm nga nxehtësia, por edhe nga lagështia e tepërt në ajër. Nëse keni përshtypjen se djersiteni por nuk freskoheni dot, ndoshta ka ardhur koha për një dehumidifikues. Duke hequr lagështinë e tepërt, ambienti bëhet shumë më i këndshëm.

Mos harroni: kujdesuni për veten!

Nëse temperaturat janë mbi 30 gradë, bëni pushime të shpeshta, pini ujë, bëni dush me ujë më të ftohtë ose shkoni në një hapësirë të freskuar. Kujdesi për trupin është po aq i rëndësishëm sa freskimi i banesës! /Telegrafi/

The post Si të mos kthehet banesa në saunë kur jashtë është +30: Zgjidhja me dritaret për ata që nuk kanë klimë appeared first on Telegrafi.

↗

Shqipëria përballë krizave klimatike pa sistem të besueshëm monitorimi

✇Citizens.al
By: Citizens.al

Autore: Ola Mitre | Citizens.al | Tiranë

NĂ« dhjetor 2010, Shkodra u pĂ«rfshi nga pĂ«rmbytje masive. ShtĂ«pi, rrugĂ«, ura – gjithçka nĂ«n ujĂ«. Historia u pĂ«rsĂ«rit disa herĂ« nĂ« vitet qĂ« pasuan. NgjashĂ«m ndodhi dhe nĂ« fundvitin 2024 nĂ« VlorĂ«. Mot ekstrem, pasoja shkatĂ«rruese.

Ndryshimet klimatike nuk janë më paralajmërim i së ardhmes për Shqipërinë, por realitet i prekshëm. Përmbytjet, thatësirat ekstreme, stuhitë apo luhatjet e mëdha të temperaturave, janë kthyer në dukuri të shpeshta.

Megjithatë Shqipëria vazhdon të përballet me to pa një sistem qendror funksional paralajmërimi meteorologjik dhe hidrologjik. Një boshllëk kritik ky që po rrezikon menaxhimin e ujërave, bujqësinë dhe vetë sigurinë publike.

“NĂ« errĂ«sirĂ«â€ pĂ«rballĂ« motit ekstrem

Sipas Bankës Botërore, Shqipëria është ndër vendet më të rrezikuara në Evropë nga fatkeqësitë natyrore. 95% e bashkive janë prekur nga përmbytje, zjarre, tërmete apo rrëshqitje dheu në dy dekadat e fundit. Megjithatë, sistemi kombëtar i vëzhgimit meteorologjik dhe hidrologjik është në rënie.

Instituti i Gjeoshkencave (IGJEO), institucioni që monitoron dhe vlerëson rreziqet natyrore me qëllim uljen e riskut, pranon për Citizens.al se numri i vendmatjeve meteorologjike ka rënë nga 116 në vitin 2014 në 95 në vitin 2025.

Pajisjet moderne shpesh janĂ« tĂ« mirĂ«financuara – nga Banka BotĂ«rore, GIZ, apo Universiteti Politeknik i TiranĂ«s – por tĂ« mirĂ«mbajtura keq. Stacionet manuale mbeten dominuese, por ofrojnĂ« tĂ« dhĂ«na njĂ« herĂ« nĂ« ditĂ« – njĂ« ritĂ«m qĂ« lĂ« vend pĂ«r tragjedi.

Ekspertët si Kristi Bashmili dhe Prof. Dr. Petrit Zorba ngrenë shqetësimin për mungesën e të dhënave të besueshme në kohë reale dhe për moskoordinimin e institucioneve. Shqipëria, thonë ata, ka nevojë urgjente për sistem qendror të dhënash dhe një rrjet të modernizuar paralajmërimi.

Bashmili, thotĂ« se shkalla e lartĂ« e cenimit nga faktorĂ«t e mjedisit “vjen veçanĂ«risht nga mungesa e kapaciteteve pĂ«r tĂ« pĂ«rballuar ndryshimet klimatike dhe pasojat nĂ« sektorĂ« tĂ« ndryshĂ«m”.

Për përballimin pa dëme të situatave emergjente, Bashmili thekson se nevojiten parashikime në kohë, të dhëna të besueshme shumëvjeçare, sistematike si dhe paralajmërimi i hershëm dhe efektiv.

“Nuk kemi sistem tĂ« integruar paralajmĂ«rimi pĂ«r pĂ«rmbytjet apo rrĂ«shqitjet e dherave,” thotĂ« Prof. Dr. Zorba, nga IGJEO, sipas tĂ« cilit tĂ« dhĂ«nat qĂ« disponohen janĂ« fragmentare, shpesh tĂ« vjetĂ«rsuara dhe qĂ« nuk pĂ«rcillen nĂ« kohĂ« reale pranĂ« institutit.

Profesori analizon se ajo që i mungon sistemit aktual është standardi në përdorimin dhe mirëmbajtjen e pajisjeve, pasi mund të qëllojë që pajisjet të jenë edhe moderne, por të mungojnë këto elementë.

Ai merr si shembull 24 stacione të ngritura nga Korporata Elektroenergjitike Shqiptare, të cilat ai thotë se pavarësisht se janë të rregullta, kanë mangësi në mirëmbajtje dhe standard përdorimi.

“Standard nuk do tĂ« thotĂ« tĂ« kesh celularin e fundit, qĂ« kushton 1.5 milionĂ« lekĂ«, duhet qĂ« dhe tĂ« dish ta pĂ«rdorĂ«sh siç duhet, aq mĂ« tepĂ«r pajisjet meteorologjike,” vijon Prof. Zorba.

“NĂ«se njĂ« stacion ti e vĂ« mbi njĂ« pllakĂ« betoni, betoni tĂ« nxjerr temperatura tĂ« larta, nĂ«se e vĂ« nĂ« njĂ« zonĂ« ku bari shkon 25cm, nuk do tĂ« tĂ« dallojĂ« elementĂ«t dhe do tĂ« tĂ« raportojĂ« pĂ«r borĂ« nĂ« korrik, pra kĂ«to elementĂ« teknikĂ« duhen konsideruar, pasi pajisja e mirĂ«, po nuk pati mirĂ«mbajtjen dhe metodologjinĂ« e duhur tĂ« pĂ«rdorimit nuk do tĂ« nxjerrĂ« tĂ« dhĂ«nat e duhura,” thekson Zorba.

Situata paraqitet e ngjashme edhe për stacionet e monitorimit në sektorin bujqësor dhe aeroportual. Në tërësi sistemi konsiderohet i dobët në raport me infrastrukturën, dendësisë së rrjetit, digjitalizimin e të dhënave dhe kapaciteteve njerëzore.

“Rrjeti i stacioneve meteorologjike pĂ«rfaqĂ«sohet nga shumĂ« stacione manuale, tĂ« cilat nuk ofrojnĂ« informacione nĂ« kohĂ« reale dhe kanĂ« nevojĂ« pĂ«r staf tĂ« shtuar,” shpjegon Bashmili.

Sipas Kontrollit tĂ« LartĂ« tĂ« Shtetit, “Plani KombĂ«tar pĂ«r PĂ«rshtatjen ndaj Ndryshimeve Klimatike” mbetet pa njĂ« metodologji zyrtare monitorimi dhe vlerĂ«simi. Ministria e Turizmit dhe Mjedisit nuk e ka miratuar njĂ« metodologji tĂ« tillĂ«.

“Me qĂ«llim realizimin e objektivave tĂ« kĂ«tij veprimi prioritar duhet tĂ« hartohet dhe aprovohet njĂ« program monitorimi i integruar si dhe tĂ« vlerĂ«sohet rregullisht njĂ« paketĂ« treguesish,” thotĂ« KLSH nĂ« njĂ« auditim tĂ« kryer planit.

Përmbytjet në Shkodër gjatë vitit 2022/Franc Zhurda.

Pasojat dhe nevoja për ndërhyrje

Në vitin 2023, dëmet nga fatkeqësitë natyrore në bujqësi, industrinë ushqimore dhe sektorë të tjerë të ekonomisë kapërcyen për herë të parë shifrën prej 100 milionë eurosh. Një pjesë e kësaj shifre mund të ishte shmangur nëse vendi do të kishte një sistem efikas paralajmërimi.

Eksperti i mjedisit Kristi Bashmili tregon se ndryshimi i vazhdueshëm i klimës me valë të shtuara të nxehti dhe të ftohti ka ndikuar negativisht në rendimentin bujqësor, cilësinë e jetës dhe përparimit të detit drejt tokës, faktor që po ndikon ndjeshëm në turizëm dhe ekosistemet lagunore dhe bregdetare.

“Kemi tĂ« bĂ«jmĂ« me emergjenca tĂ« nxitura nga kushtet e motit, tĂ« cilat duhet tĂ« parashikohen nĂ« kohĂ« dhe hapĂ«sirĂ«, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« mĂ« pas tĂ« merren masa pĂ«r parandalimin e dĂ«meve tĂ« mundshme,” thotĂ« Bashmili, sipas tĂ« cilit sistemi shqiptar i paralajmĂ«rimit kĂ«rkon fuqizim tĂ« rrjetit dhe shĂ«rbimeve hidrometeorologjike.

Por, përballë nevojës për investime fondet mbeten të kufizuara.

Raporti i fundit i Bankës Botërore tregon qartë: kostoja e investimit në përshtatje me ndryshimet klimatike është e lartë, por mosveprimi kushton edhe më shumë. Shqipëria ka nevojë për mbi 6 miliardë dollarë për të përballuar ndryshimet klimatike, por mungesa e koordinimit e bën edhe këtë objektiv të largët.

“PĂ«rshtatja me ndryshimet redukton nĂ« masĂ« tĂ« madhe humbjet njerĂ«zore dhe ekonomike nga fatkeqĂ«sitĂ« dhe ngjarjet klimatike”, thekson BB nĂ« Raportin e KlimĂ«s dhe Zhvillimit tĂ« Vendit, tĂ« publikuar nĂ« tetor tĂ« vitit tĂ« kaluar.

IGJEO thotĂ« se vendit i duhen jo vetĂ«m mĂ« shumĂ« stacione matĂ«se – sĂ« paku njĂ« pĂ«r çdo 100km2 – por edhe njĂ« shumĂ«llojshmĂ«ri pajisjesh tĂ« tjera automatike, tĂ« cilat do tĂ« mund tĂ« gjeneronin tĂ« dhĂ«na periodike me njĂ« frekuencĂ« dhe saktĂ«si mĂ« tĂ« lartĂ«.

Sipas Prof. Dr. Petrit Zorba, krahas kësaj nevoje për pajisje dhe stacione, duhet dhe një sistem qendror për mbledhjen, analizimin dhe shpërndarjen e të dhënave në mënyrë të standardizuar.

“Nuk po them ndonjĂ« shpikje tĂ« madhe, por atĂ« qĂ« kanĂ« bĂ«rĂ« vendet e tjera, nĂ« gjithĂ« botĂ«n tĂ« dhĂ«nat grumbullohen nĂ« njĂ« qendĂ«r dhe ajo mĂ« pas i pĂ«rpunon me pĂ«rgjegjĂ«si sa i takon standardeve dhe i nxjerr si produkt,” pĂ«rfundon Zorba.

Nëse Shqipëria nuk ndërton një sistem të integruar, çdo stuhi, thatësirë apo situatë e pazakontë natyrore rrezikon të kthehet në një krizë kombëtare.

The post Shqipëria përballë krizave klimatike pa sistem të besueshëm monitorimi appeared first on Citizens.al.

↗

Peshkimi dhe akuakultura nën kërcënimin e klimës

✇BoldNews
By: Oldi

Ngrohja globale po sjell transformime të dukshme në sektorin e peshkimit dhe akuakulturës, duke i vendosur fermerët dhe peshkatarët shqiptarë përballë sfidave të reja. Ekspertët paralajmërojnë se, ndërsa disa specie po zhduken, të tjera po përshtaten me mjedisin e ndryshuar, duke ndikuar drejtpërdrejt në ekosistemet ujore dhe ekonominë e sektorit. Sipas Bankës Botërore (2022), sektorët [
]

The post Peshkimi dhe akuakultura nën kërcënimin e klimës appeared first on BoldNews.al.

↗

“Planeti ynĂ« po ngrohet”/ Efektet e ngrohjes globale, flet astrofizikantja: Klima po ndryshon nĂ« njĂ« drejtim dramatik

✇Sot News | Lajme
By: sosiana aliaj

Astrofizikantja, Mimoza Hafizi e ftuar në një intervistë televizive u shpreh se planeti ynë po ngrohet dhe se klima po ndryshon në një drejtim të padëshiruar.

Mimoza Hafizi:

Këto janë shfaqjet më alamante të një situate që dihet prej kohësh. Që planeti ynë po ngrohet, klima po ndryshon në një drejtim të padëshiruar edhe dramatik.

Sidomos këto shfaqje të cilat prekin miliona e miliarda njerëz në të njëjtën kohë, janë këmbana të cilat mendoj se Toka po na i dërgon për të na bërë më të ndërgjegjshëm për mënyrën se si po sillemi me të.

ËshtĂ« detyra e secilit prej nesh tĂ« ndihmojĂ« nĂ« kĂ«tĂ« ndĂ«rgjegjĂ«sim tĂ« publikut nĂ« formĂ«simin tĂ« themi tĂ« njĂ« koshience kolektive qĂ« ne duhet tĂ« reagojmĂ«, tĂ« ndryshojmĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« e ardhmja tĂ« jetĂ« e mirĂ« pĂ«r pasardhĂ«sit tanĂ«.

Shkenca ka treguar që Toka po ngrohet, kjo është një fakt i cili nuk mund të anashkalohet. Gjithçka tregon se temperatura e Tokës, temperatura mesatare e Tokës po rritet në mënyrë të vazhdueshme.

Planetit Tokë dhe as njerëzimit nuk i ka ndodhur ndonjëherë të jetë në situata të tilla. Kjo është një sfidë e panjohur për njerëzit.

The post “Planeti ynĂ« po ngrohet”/ Efektet e ngrohjes globale, flet astrofizikantja: Klima po ndryshon nĂ« njĂ« drejtim dramatik appeared first on Sot News | Lajme.

↗

Ja pse gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« njerĂ«z po pĂ«rjetojnĂ« skuqje tĂ« lĂ«kurĂ«s tĂ« lidhura me klimĂ«n qĂ« zgjasin gjithĂ« verĂ«n – gabimet qĂ« bĂ«jnĂ« tĂ« gjithĂ«

✇Telegrafi
By: Arigona Bytyçi

Pas një dite të kaluar nën diellin e nxehtë, gjithçka që dëshiron është të futesh në shtëpi, të ndezësh kondicionerin dhe të shijosh ajrin freskues.

Por a e dinit qĂ« qĂ«ndrimi i gjatĂ« nĂ« njĂ« dhomĂ« tĂ« kondicionuar mund t’i shkaktojĂ« dĂ«me lĂ«kurĂ«s suaj? KondicionerĂ«t punojnĂ« duke larguar lagĂ«shtinĂ« nga ajri pĂ«r tĂ« ftohur ambientin, por nĂ« kĂ«tĂ« proces, ata largojnĂ« edhe hidratimin e nevojshĂ«m nga lĂ«kura, duke e lĂ«nĂ« atĂ« tĂ« thatĂ«, tĂ« dehidratuar dhe tĂ« prirur ndaj plakjes sĂ« parakohshme.

Si ndikon klima në lëkurë: Pse shkakton tharje dhe ndjeshmëri

Nëse keni vënë re që lëkura juaj ndihet e tendosur, e shkëputur ose e zbehtë pasi keni qëndruar gjatë në një dhomë me klimë, kjo nuk është imagjinatë.

Ja një shpjegim më i detajuar për mënyrën se si kondicioneri ndikon në lëkurën tuaj dhe çfarë mund të bëni për ta mbrojtur atë.

Klima mund tĂ« thajĂ« lĂ«kurĂ«n dhe t’u shkaktojĂ« kruajtje

Kondicionerët nuk largojnë vetëm nxehtësinë nga ajri, por edhe lagështinë. Mungesa e lagështisë ndikon drejtpërdrejt në lëkurë, duke shkaktuar tharje të tepruar.

Shtresa më e jashtme e lëkurës, epidermisi, është e para që dëmtohet, dhe kur nuk është mjaftueshëm e hidratuar, ndikon edhe në shtresat më të thella. Me kalimin e kohës, kjo shkakton kruarje, skuqje dhe irritim.

Efekti i kondicionerit në lëkurë mund të bëjë që këto simptoma të jenë edhe më të dukshme, ndaj është e rëndësishme të mbani hidratimin dhe të përdorni produkte që riparojnë lagështinë dhe mbrojnë lëkurën.

Si ta përmirësoni situatën:

Përdorni një hidratues që mban lagështinë;

Pini shumë ujë për të hidratuar lëkurën nga brenda;

Mendoni të përdorni një lagështues ajri (humidifier) për të rikthyer lagështinë në ambient, veçanërisht në dhomat e kondicionuara.

Klima dehidraton lëkurën dhe e zbehë atë

Kondicioneri ul temperaturĂ«n e ambientit nĂ« rreth 18-26°C, dhe trupi juaj redukton djersitjen – pĂ«rveç nĂ« zona si sqetullat, pĂ«llĂ«mbĂ«t dhe shputat.

Kjo bën që toksinat të mbeten të bllokuara në lëkurë, në vend që të nxirren natyrshëm përmes djersitjes. Gjithashtu, ekspozimi ndaj kondicionerit mund të ulë prodhimin e vajit natyral të lëkurës, duke e bërë atë të duket e zbehtë dhe e jo e shëndetshme.

Klima shkakton plakje të parakohshme dhe rrudha

Hidratimi është thelbësor për elasticitetin dhe shëndetin e lëkurës. Kur kondicioneri largon lagështinë nga ambienti, lëkura humbet hidratimin natyral, duke u tkurrur, duke u zbehur dhe duke krijuar rrudha të holla. Me kalimin e kohës, ekspozimi i zgjatur ndaj ajrit të thatë mund të shkaktojë rrudha të parakohshme dhe zbehje të lëkurës. /Telegrafi/

The post Ja pse gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« njerĂ«z po pĂ«rjetojnĂ« skuqje tĂ« lĂ«kurĂ«s tĂ« lidhura me klimĂ«n qĂ« zgjasin gjithĂ« verĂ«n – gabimet qĂ« bĂ«jnĂ« tĂ« gjithĂ« appeared first on Telegrafi.

↗

ÇfarĂ« kuptimi kanĂ« simbolet nĂ« kondicionerin tuaj qĂ« askush nuk i di, mĂ«nyra mĂ« e mirĂ« pĂ«r tĂ« mbajtur gjithçka tĂ« freskĂ«t duke kursyer para

✇Telegrafi
By: Arigona Bytyçi

Kondicionerët janë bërë një pjesë e domosdoshme e çdo shtëpie. Megjithatë, edhe pse shumica prej nesh e përdorin kondicionerin çdo ditë, shumë prej nesh nuk e dinë kuptimin e të gjitha simboleve dhe funksioneve të disponueshme në telekomandë.

KondicionerĂ«t nuk janĂ« vetĂ«m pĂ«r ftohje – ato janĂ« sisteme shumĂ«funksionale qĂ«, me pĂ«rdorimin e duhur, mund tĂ« rrisin ndjeshĂ«m rehatinĂ« dhe tĂ« ulin kostot e ngrohjes dhe ftohjes.

MĂ«soni tĂ« lexoni simbolet nĂ« telekomandĂ«, pĂ«rfitoni nga mĂ«nyrat e pĂ«rparuara tĂ« funksionimit dhe mirĂ«mbajeni rregullisht pajisjen nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« t’ju shĂ«rbejĂ« pĂ«r vite me radhĂ« pa probleme.

Funksionet dhe simbolet bazë në telekomandë

Shumica e kondicionerëve përdorin simbole universale për mënyrat bazë të funksionimit. Ja çfarë do të thotë secili simbol:

❄ FlokĂ« dĂ«bore (Modaliteti i Ftohjes)

PĂ«rdoret nĂ« verĂ«. Kondicioneri ul temperaturĂ«n nĂ« dhomĂ« duke nxjerrĂ« ajrin e ftohtĂ«. Temperatura e rekomanduar pĂ«r ftohje Ă«shtĂ« 24–26°C. Temperaturat mĂ« tĂ« ulĂ«ta rrisin konsumin e energjisĂ« elektrike dhe e sforcojnĂ« trupin.

☀ Dielli (Modaliteti i Ngrohjes)

PĂ«rdoret gjatĂ« muajve tĂ« ftohtĂ«. Kondicioneri nxjerr ajĂ«r tĂ« ngrohtĂ«. ËshtĂ« efektiv deri nĂ« njĂ« temperaturĂ« tĂ« caktuar tĂ« jashtme (zakonisht -5°C deri nĂ« -15°C, varĂ«sisht nga modeli). Temperatura ideale pĂ«r ngrohje Ă«shtĂ« 20-22°C.

💧 PikĂ«za (Modaliteti i Tharjes)

Largon lagĂ«shtinĂ« e tepĂ«rt nga ajri, veçanĂ«risht i dobishĂ«m nĂ« zonat me lagĂ«shti tĂ« lartĂ« (bodrume, kuzhina, banjo). Nuk e ftoh dhomĂ«n si modaliteti “Ftohje”, por mund tĂ« ftohet kĂ«ndshĂ«m falĂ« lagĂ«shtisĂ« mĂ« tĂ« ulĂ«t.

🔁 Ventilator (Modaliteti i Ventilatorit)

Kondicioneri vetëm qarkullon ajrin, pa ftohje ose ngrohje. Ideal për freskimin e hapësirës kur nuk kërkohet rregullimi i temperaturës.

🔄 Modaliteti Automatik

Kondicioneri vetë zgjedh midis ngrohjes dhe ftohjes, në varësi të temperaturës aktuale dhe të dëshiruar. I përshtatshëm për periudhat kalimtare (pranverë/vjeshtë).

Cilësimet dhe veçoritë e përparuara që mund të mos i keni përdorur

🕑 KohĂ«matĂ«si

Ju lejon të planifikoni ndezjen ose fikjen e pajisjes në një kohë specifike. Shumë e dobishme nëse dëshironi të përballeni me një dhomë të freskët në mëngjes ose nëse dëshironi që kondicioneri të fiket pasi të flini.

🌙 Modaliteti i gjumit

Optimizon temperaturën dhe zvogëlon zhurmën. Zakonisht rrit gradualisht temperaturën gjatë natës në modalitetin e ftohjes (ose e ul atë në modalitetin e ngrohjes) për të kursyer energji dhe për të përmirësuar rehatinë e gjumit.

đŸ“¶ Modaliteti Eko

ZvogĂ«lon konsumin e energjisĂ« duke ruajtur temperaturĂ«n e caktuar. Pajisja punon nĂ« modalitetin “ekonomik”, shpesh me njĂ« fuqi mĂ« tĂ« ulĂ«t tĂ« kompresorit.

The post ÇfarĂ« kuptimi kanĂ« simbolet nĂ« kondicionerin tuaj qĂ« askush nuk i di, mĂ«nyra mĂ« e mirĂ« pĂ«r tĂ« mbajtur gjithçka tĂ« freskĂ«t duke kursyer para appeared first on Telegrafi.

↗

Gjendet e pajetë në qese TikTok-erja 19-vjeçare në Peru

✇BoldNews
By: Elva

NjĂ« ngjarje tronditĂ«se Ă«shtĂ« regjistruar nĂ« Lima, kryeqyteti i PerusĂ«, ku punonjĂ«s tĂ« njĂ« impianti tĂ« trajtimit tĂ« ujĂ«rave nĂ« zonĂ«n “La Atarjea” kanĂ« zbuluar trupin e pajetĂ« tĂ« njĂ« vajze tĂ« futur nĂ« qese plastike. Viktima Ă«shtĂ« identifikuar si Fabiola Alejandra Caicedo Pina, 19 vjeçe, njĂ« e re e njohur nĂ« rrjetin social TikTok, [
]

The post Gjendet e pajetë në qese TikTok-erja 19-vjeçare në Peru appeared first on BoldNews.al.

↗

Del LISTA/ Këta janë 50 restorantet më të mirë në botë për vitin 2025

✇Lapsi
By: user 6

Duket se kryeqyteti i PerusĂ«, Lima do tĂ« mirĂ«presĂ« shumĂ« adhurues tĂ« kuzhinĂ«s luksoze nĂ« muajt nĂ« vijim. Dy restorante nĂ« kryeqytetin peruan u renditĂ«n nĂ« 10 vendet e para nĂ« listĂ«n e vitit 2025 tĂ« “50 Restoranteve mĂ« tĂ« Mira nĂ« BotĂ«â€, duke pĂ«rfshirĂ« edhe vendin e lakmuar tĂ« “numrit njĂ«â€.

Çmimi i konsideruar si “Oscar i kuzhinĂ«s luksoze inovative” u nda nĂ« njĂ« ceremoni nĂ« Torino, Itali, tĂ« enjten nĂ« mbrĂ«mje ku restoranti “Maido” nĂ« Lima qĂ« mori çmimin kryesor. I renditur nĂ« vendin e pestĂ« nĂ« listĂ«n e vitit tĂ« kaluar ai Ă«shtĂ« nĂ« pronĂ«si dhe drejtohet nga shefi i kuzhinĂ«s Mitsuharu “Micha” Tsumura.

El restaurante peruano Maido es uno de los 5 mejores del mundo

“Maido” shĂ«rben atĂ« qĂ« njihet si kuzhina Nikkei, “duke pĂ«rzier teknikat e kujdesshme japoneze me pĂ«rbĂ«rĂ«s tĂ« gjallĂ« peruanĂ« pĂ«r tĂ« krijuar njĂ« pĂ«rvojĂ« ngrĂ«nieje qĂ« Ă«shtĂ« si e pasur nga ana kulturore ashtu edhe moderne nga ana inovative”.

“KĂ«to do tĂ« jenĂ« 16 vitet e “Maido” tha Tsumura teksa pranoi çmimin. “Mendoj se gastronomia – ushqimi dhe mikpritja – mund tĂ« bĂ«jnĂ« gjĂ«ra tĂ« mahnitshme. Ato mund t’i bĂ«jnĂ« Ă«ndrrat realitet.”

MUST EAT: Maido In Lima, Peru Restaurant Review - Nomadic Foodist

NĂ« vendin e dytĂ« u rendit “Asador Etxebarri” nĂ« Atxondo tĂ« SpanjĂ«s, ndĂ«rsa “Quintonil” i Meksikos zuri vendin e tretĂ«, i ndjekur nga “Diverxo” nĂ« Madrid (Nr. 4) dhe “Alchemist” i Kopenhagenit duke plotĂ«suar pesĂ«shen mĂ« tĂ« mirĂ«.

Duke u zhvendosur nĂ« Azi, Bangkoku doli si fituesi i madh i natĂ«s, me gjashtĂ« restorante qĂ« u renditĂ«n nĂ« listĂ«n e 50 mĂ« tĂ« mirĂ«ve, pĂ«rfshirĂ« “Gaggan” nĂ« ‘vendin e gjashtĂ«. (foto poshtĂ«)

Bangkok restaurant Gaggan earned the number six spot this year.

NĂ« vendin e shtatĂ« ishte “SĂ©zanne” i Tokios, i ndjekur nga “Table by Bruno Verjus” nĂ« Paris nĂ« numrin tetĂ«. Vendi i nĂ«ntĂ« shkoi te “Kjolle” nĂ« Lima, ndĂ«rsa restoranti tjetĂ«r amerikanojugor “Don Julio” nĂ« Buenos Aires mbajti vendin e dhjetĂ« – pikĂ«risht aty ku u rendit vitin e kaluar.

I vetmi restorant amerikan qĂ« u rendit nĂ« listĂ«n e 50 mĂ« tĂ« mirĂ«ve ishte “Atomix” i Nju Jorkut, nĂ« vendin e 12-tĂ«, i cili gjithashtu u nderua edhe me çmimin “Mikpritje e Shquar”.

50 më të mirët

Lista vjetore është hartuar bazuar në votat e Akademisë së 50 Restoranteve më të Mira në Botë, e cila përbëhet nga 1080 ekspertë ndërkombëtarë të industrisë së restoranteve, përfshirë shkrimtarë dhe shefa kuzhine, në 27 rajone anembanë botës.

Restorantet mund ta fitojnĂ« çmimin kryesor vetĂ«m njĂ« herĂ«, pas sĂ« cilĂ«s ato futen nĂ« njĂ« program tĂ« veçantĂ« “MĂ« tĂ« mirĂ«t”.

AnĂ«tarĂ«t e kĂ«tij grupi elitar pĂ«rfshijnĂ« “Geranium” dhe “Noma” nĂ« Kopenhagen, si dhe “Eleven Madison Park” tĂ« Nju Jorkut, “The Fat Duck” pranĂ« LondrĂ«s, “Osteria Francescana” nĂ« Modena, Itali, “Mirazur” nĂ« Menton, FrancĂ«. Fituesi i vitit tĂ« kaluar i çmimit “50 Restorantet mĂ« tĂ« Mira”, “Disfrutar” i BarcelonĂ«s Ă«shtĂ« gjithashtu tani nĂ« atĂ« listĂ«.

1. Maido (Lima, Peru)

2. Asador Etxebarri (Atxondo, Spanjë)

3. Quintonil (Mexico City, Meksikë)

4. Diverxo (Madrid, Spanjë)

5. Alkimist (Kopenhagë, Danimarkë)

6. Gaggan (Bangkok, Tajlandë)

7. SĂ©zanne (Tokio, Japoni)

8. Tabela nga Bruno Verjus (Paris, Francë)

9. Kjolle (Lima, Peru)

10. Don Julio (Buenos Aires, Argjentinë)

11. Wing (Hong Kong)

12. Atomix (Nju Jork)

13. Potong (Bangkok)

14. Plénitude (Paris, Francë)

15. Ikoyi (Londër, Angli)

16. Lido 84 (Gardone Riviera, Itali)

17. Sorn (Bangkok, Tajlandë)

18. Reale (Castel di Sangro, Itali)

19. Kryetari (Hong Kong)

20. Atelier Moessmer Norbert Niederkofler (Brunico, Itali)

21. Narisawa (Tokio, Japoni)

22. Suhring (Bangkok, Tajlandë)

23. BoragĂł (Santiago, Kili)

24. Elkano (Getaria, Spanjë)

25. Odette (Singapore)

26. MĂ©rito (Lima, Peru)

27. TrĂšsind Studio (Dubai, Emiratet e Bashkuara Arabe)

28. Lasai (Rio de Janeiro, Brazil)

29. Mingles (Seul, Koreja e Jugut)

30. Le Du (Bangkok, Tajlandë)

31. Le Calandre (Rubano, Itali)

32. Piazza Duomo (Alba, Itali)

33. Steirereck (Vjenë, Austri)

34. Enigma (Barcelona, ​​SpanjĂ«)

35. Nusara (Bangkok, Tajlandë)

36. FlorilĂšge (Tokio, Japoni)

37. Orfali Bros (Dubai, Emiratet e Bashkuara Arabe)

38. Frantzén (Stokholm, Suedi)

39. Mayta (Lima, Peru)

40. Septime (Paris, Francë)

41. Kadeau (Kopenhagë, Danimarkë)

42. Belcanto (Lisbonë, Portugali)

43. Uliassi (Senigallia, Itali)

44. La Cime (Osaka, Japoni)

45. Arpege (Paris, Francë)

46. ​​Rosetta (Mexico City, MeksikĂ«)

47. Vyn (Skillinge, Suedi)

48. Celele (Kartagena, Kolumbi)

49. Kol (Londër, Angli)

50. Restorant Jan (Mynih, Gjermani). /PĂ«rgatiti LAPSI.al

The post Del LISTA/ Këta janë 50 restorantet më të mirë në botë për vitin 2025 appeared first on Lapsi.al.

↗

KANADA – Trump: Kina nĂ« G7? Nuk Ă«shtĂ« ide e keqe!

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Oliver Serani

KANANASKIS, 16 qershor /ATSH-ANSA/ – TĂ« ulet Kina nĂ« G7? Nuk Ă«shtĂ« ide e keqe, nuk mĂ« shqetĂ«son nĂ«se dikush dĂ«shiron tĂ« sugjerojĂ« hyrjen e KinĂ«s, tha sot presidenti i Shteteve tĂ« Bashkuara, Donald Trump nĂ« kuadĂ« tĂ« njĂ« takimi dypalĂ«sh me kryeministrin e KanadasĂ«, Mark Carney.

“Por, ju duhen njerĂ«z me tĂ« cilĂ«t mund tĂ« flisni. Ata nuk flasin. Putini flet me mua. Putini flet me mua dhe me askĂ«nd tjetĂ«r sepse ai u fye kur u pĂ«rjashtua nga G8, siç do tĂ« kisha bĂ«rĂ« unĂ« dhe siç do tĂ« kishte bĂ«rĂ« kushdo tjetĂ«r”, shtoi ai.

“Ai u pĂ«rjashtua nga Obama dhe Trudeau. Ai nuk Ă«shtĂ« i lumtur pĂ«r kĂ«tĂ«â€, theksoi Trump.
Atyre qĂ« e pyetĂ«n nĂ«se Putini duhet tĂ« rikthehet nĂ« tryezĂ«n e “TĂ« MĂ«dhenjve”, presidenti amerikan u pĂ«rgjigj se “nuk po them qĂ« ai duhet tĂ« jetĂ« pjesĂ« e kĂ«saj nĂ« kĂ«tĂ« pikĂ«, sepse shumĂ« ujĂ« ka kaluar nĂ«n urĂ«, por ishte njĂ« gabim i madh”.

“Obama nuk e donte RusinĂ«. Nuk do tĂ« kishim pasur luftĂ« nĂ«se do ta kishim pasur armikun nĂ« tryezĂ«, edhe nĂ«se nĂ« atĂ« kohĂ« unĂ« as nuk e konsideroja armik. NĂ«se Putini do tĂ« kishte qenĂ« anĂ«tar i G8-Ă«s, nuk do tĂ« kishim luftĂ« tani”, deklaroi Trump./ /os/

The post KANADA – Trump: Kina nĂ« G7? Nuk Ă«shtĂ« ide e keqe! appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Tërmet i frikshëm/ Kryeqyteti Peruan goditet rëndë nga kjo fatkeqësi natyrore, ja sa ishte magnituda

✇Sot News | Lajme
By: sosiana aliaj

Tërmeti u regjistrua rreth orës 11:35 (ora lokale; 18:35 sipas orës tonë), rreth 30 kilometra në jugperëndim të Callao, një qytet bregdetar rreth dhjetë kilometra nga Lima, sipas Qendrës Kombëtare Sizmologjike Peruane.

Tërmeti me magnitudë 6.1 ballë të shkallës Rihter goditi kryeqytetin peruan dhe rrethinat e tij të dielën, duke vrarë një person dhe duke plagosur 36 të tjerë, duke shkaktuar rrëshqitje toke dhe dëme në infrastrukturën shëndetësore dhe shkollore, thanë autoritetet.

Policia njoftoi se një 36-vjeçar humbi jetën kur një mur u shemb mbi automjetin me të cilin po udhëtonte, në lagjen Independencia të kryeqytetit peruan. Nga ana e saj, qendra kombëtare e operacioneve të emergjencës (COEN) raportoi për 36 persona të plagosur në Lima, njëri prej të cilëve është shtruar në spital.

“U bĂ«j thirrje qytetarĂ«ve tĂ« qĂ«ndrojnĂ« tĂ« qetĂ«â€, tha presidentja Dina Boluarte, duke shtuar se nuk ishte lĂ«shuar asnjĂ« paralajmĂ«rim pĂ«r cunami.

Peruja ndodhet në të ashtuquajturën Unaza e Zjarrit të Oqeanit Paqësor, një zonë e gjerë me aktivitet të fortë vullkanik dhe sizmik që shtrihet pjesërisht përgjatë bregdetit perëndimor të kontinentit amerikan. Vendi regjistron qindra tërmete të dukshme çdo vit.

The post Tërmet i frikshëm/ Kryeqyteti Peruan goditet rëndë nga kjo fatkeqësi natyrore, ja sa ishte magnituda appeared first on Sot News | Lajme.

↗

BE në udhëkryq: Korporatat e mëdha për të ardhmen e klimës?

✇Agjencia Telegrafike Shqiptare
By: Almarina Gegvataj

BERLIN, 16 qershor/ATSH/- Një numër kompanish të mëdha evropiane po kërkojnë më shumë qartësi nga BE-ja mbi mbrojtjen e klimës dhe zbatim më të shpejtë të objektivave ekonomike.

Në një letër të hapur në fund të majit, rreth 150 kompani kërkuan uljen e emetimeve të gazrave serrë në Bashkimin Evropian me të paktën 90 për qind deri në vitin 2040.

Nënshkruesit argumentuan se një objektiv i fortë klimatik dhe dekarbonizimi i ekonomisë do të përmirësonin qëndrueshmërinë, sigurinë energjetike dhe konkurrueshmërinë.

Nënshkruesit janë anëtarë të Grupeve të Liderëve të Korporatave, të mbledhura nga Instituti për Lidership të Qëndrueshëm i Universitetit të Kembrixhit.

Letra iu drejtua Komisionit Evropian, përfaqësuesve të Parlamentit Evropiandhe krerëve të shteteve dhe qeverive të BE-së. Midis nënshkruesve janë korporata të mëdha, duke përfshirë SAP, Grupin Otto dhe Allianz.

Deri më sot, BE ka vendosur një objektiv për uljen e emetimeve të CO2me 55 për qind deri në vitin 2030 krahasuar me nivelet e vitit 1990 dhe arritjen e neutralitetit klimatik deri në vitin 2050. Një objektiv i përkohshëm detyrues për vitin 2040 ende nuk ekziston.

Gara në tregtinë globale dhe hezitimi i BE-së

Objektivat e qarta tĂ« pĂ«rkohshĂ«m mund t’u ofrojnĂ« kompanive mĂ« shumĂ« qartĂ«si. Kjo sinjalizon edhe nĂ«se Evropa vazhdon nĂ« rrugĂ«n e saj klimatike. Tani ka dyshime pĂ«r kĂ«tĂ«. Komisioni Evropian kohĂ«t e fundit ka rihapur disa drejtime pĂ«r diskutim. Proceset duhet tĂ« thjeshtohen.

“NĂ«se kjo do tĂ« mbetet kĂ«shtu apo nĂ«se rregulloret e dakorduara mĂ« parĂ« do tĂ« zbuten Ă«shtĂ« aktualisht “e paparashikueshme”, thotĂ« Manon Dufour. Kjo do t’i bĂ«nte investitorĂ«t tĂ« hezitonin, thotĂ« drejtori i pĂ«rgjithshĂ«m i zyrĂ«s sĂ« njĂ« organizate ndĂ«rkombĂ«tare nĂ« Bruksel EG3, e specializuar pĂ«r diplomacinĂ« ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« klimĂ«s.

PĂ«r Dufour, Ă«shtĂ« e qartĂ«: Pas thirrjes pĂ«r ambicie mĂ« tĂ« mĂ«dha klimatike qĂ«ndron shpresa se kjo do tĂ« rezultojĂ« nĂ« njĂ« avantazh konkurrues pĂ«r kompanitĂ« nga BE-ja. Duke pasur parasysh investimet masive tĂ« gjelbra nĂ« KinĂ«, “tranzicioni teknologjik nĂ« EvropĂ« nuk Ă«shtĂ« mĂ« njĂ« projekt ekskluzivisht evropian”, por kjo duhet parĂ« nĂ« kontekstin e konkurrencĂ«s globale.

“NĂ« disa sektorĂ«, Evropa mund ta ketĂ« mĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« tĂ« ruajĂ« avantazhin e saj konkurrues. MegjithatĂ«, nĂ« tĂ« tjera, Evropa Ă«shtĂ« shumĂ« mirĂ« e pozicionuar”, thotĂ« Dufour.

Evropa Ă«shtĂ« lidere nĂ« tĂ« gjitha fushat qĂ« lidhen me teknologjitĂ« e rrjetit ose kabllove, si dhe nĂ« disa fusha tĂ« teknologjisĂ« CCS, e cila blen dhe ruan CO2 nga impiantet industriale. “Evropa mund tĂ« pĂ«rfitojĂ« ende kĂ«tu”, beson Dufour.

Politika funksionon: më shumë kompani me objektiva klimatike

Nuk është rastësi që gjithnjë e më shumë kompani po i bëjnë thirrje BE-së të veprojë më me vendosmëri. Që kur BE miratoi Marrëveshjen e Gjelbër në vitin 2019, qindra miliarda euro janë investuar në teknologjinë dhe industrinë e gjelbër. Janë miratuar edhe rregullore të shumta për qëndrueshmëri në biznes. Që atëherë, ka pasur një ndryshim të thellë në qëndrimin e kompanive ndaj politikës klimatike në të gjithë Evropën.

Analiza nga organizata jofitimprurëse InfluenceMap me bazë në Mbretërinë e Bashkuar arrin në përfundimin: kjo politikë po tregon rezultate.

Sot, 23 pĂ«r qind e kompanive nĂ« BE zbatojnĂ« strategji qĂ«, sipas analizĂ«s, ndihmojnĂ« nĂ« arritjen e qĂ«llimeve klimatike. NĂ« vitin 2019, kjo shifĂ«r ishte 3 pĂ«r qind. NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«, pjesa e kompanive tĂ« klasifikuara si “tĂ« papranueshme nga klima” ra nga 34 pĂ«r qind nĂ« 14 pĂ«r qind.

Politika klimatike është në interesin e kompanive

QĂ«llimi i uljes sĂ« emetimeve me 90 pĂ«r qind deri nĂ« vitin 2040, i kĂ«rkuar nga nĂ«nshkruesit e letrĂ«s sĂ« hapur, “do tĂ« na jepte njĂ« rrugĂ« tĂ« qartĂ« pĂ«r tĂ« zgjeruar veprimet dhe investimet tona nĂ« kalimin nĂ« modele biznesi mĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme dhe uljen e shpejtĂ« tĂ« emetimeve tona”. NĂ« fund tĂ« fundit, nĂ«nshkruesit pohojnĂ« se rreziku klimatik Ă«shtĂ« njĂ« rrezik ekonomik dhe financiar.

Sipas Raportit të Qëndrueshmërisë të firmës konsulente Deloitte, pothuajse të gjithë menaxherët e anketuar në Gjermani (97 për qind e tyre) deklaruan që në vitin 2022 se kompania e tyre është prekur negativisht nga ndryshimet klimatike. 50 për qind thanë se biznesi i tyre është i lidhur drejtpërdrejt me ndryshimet klimatike.

Industria e rëndë

Pavarësisht kësaj, Agjencia Federale Gjermane e Mjedisit zbuloi në një studim të vitit 2021 se vetëm gjysma e kompanive gjermane DAX raportojnë mbi rreziqet ekonomike të krizës klimatike.

Sondazhi i fundit i Deloitte për vitin 2024 tregon se shumica e mbi 2.000 drejtuesve të anketuar nga 27 vende të botës i japin përparësi projekteve të qëndrueshmërisë në vendimmarrjen e tyre. 85 për qind e të anketuarve thanë se po rrisin investimet e tyre në këtë fushë, krahasuar me 75 për qind vitin e kaluar.

Megjithatë edhe ata që bëjnë thirrje për mbrojtje më pak ambicioze të klimës deri në vitin 2040 janë të zëshëm në Bruksel. Kjo përfshin, në veçanti, kompanitë në industrinë e rëndë evropiane, industrinë kimike gjermane, Konfederatën e Industrisë Gjermane, industrinë evropiane të çimentos dhe shqetësimet e naftës dhe gazit.

Transformimi i vonuar i ekonomisĂ« jo vetĂ«m qĂ« do tĂ« ndikojĂ« nĂ« biznese, por do t’u kushtojĂ« taksapaguesve shuma tĂ« mĂ«dha parash nĂ« dĂ«met e shkaktuara nga kriza klimatike.

Një studim nga shkencëtarët në Institutin e Potsdamit për Kërkimin e Ndikimit të Klimës (PIK) tregon se edhe nëse emetimet e gazrave serrë do të reduktoheshin në mënyrë drastike që tani e tutje, të ardhurat globale për frymë do të binin me 19 përqind deri në vitin 2050.

Kjo është e barabartë me rreth 38 trilionë dollarë në vit, që është rreth gjashtë herë kostoja e vlerësuar e veprimit klimatik.

Shkëputja e rritjes ekonomike nga emetimet e CO2

Ndërkohë, rritja ekonomike po shkëputet nga emetimet e CO2 në të gjithë botën. Nga viti 2015 deri në vitin 2022, produkti i brendshëm bruto (PBB) global u rrit me 22 për qind, ndërsa emetimet u rritën vetëm me shtatë për qind.

Më shumë se 40 vende kanë rritur PBB-në e tyre duke ulur njëkohësisht emetimet, sipas një studimi të vitit 2025 nga OECD dhe Kombet e Bashkuara. Ky trend ka fituar vrull që nga vitet 1990.

Investimet në energji të pastër dhe të qëndrueshme tani janë dyfish më të larta se ato në lëndët djegëse fosile, duke ofruar zgjidhje të përballueshme për klimën, inovacion, vende pune dhe rritje ekonomike, thonë nënshkruesit e letrës.

Tregjet e energjisë së pastër janë rritur me shpejtësi, të nxitura fillimisht nga politikat dhe më pas nga kërkesa e tregut. Sot, siç thuhet në letër, 87 për qind e ekonomisë globale ka objektiva zero kur bëhet fjalë për emetimet e CO2.

Në të njëjtën kohë, qeveritë, rajonet, qytetet dhe kompanitë kanë marrë masa për të kufizuar emetimet e gazrave serrë.

Vrulli kur bĂ«het fjalĂ« pĂ«r mbrojtjen e klimĂ«s aktualisht po dobĂ«sohet. “Politikat e paqarta rrezikojnĂ« tĂ« vonojnĂ« investimet private dhe tĂ« ulin PBB-nĂ« me 0.75 pĂ«r qind qĂ« nĂ« vitin 2030”, deklarojnĂ« autorĂ«t.

Vitin e kaluar, Komisioni Evropian rekomandoi uljen e emetimeve të gazrave serrë me të paktën 90 për qind krahasuar me nivelet e vitit 1990. Propozimi përkatës legjislativ pritet të publikohet para pushimeve verore. Megjithatë, ai ende duhet të negociohet nga shtetet anëtare të BE-së dhe Parlamenti Evropian. Disa anëtarë të Parlamentit Evropian shprehën shqetësim se objektivi i propozuar mund të jetë shumë ambicioz. Një numër gjithnjë e në rritje i përfaqësuesve të ekonomisë padyshim i shohin gjërat ndryshe. /DW/

The post BE në udhëkryq: Korporatat e mëdha për të ardhmen e klimës? appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

↗

Klima e Antarktidës varet nga jashtëqitjet e pinguinëve, thonë shkencëtarët

✇BoldNews
By: Mirgen

Në betejën globale kundër ndryshimeve klimatike, një ndihmës i papritur po del në skenë që janë pinguinët dhe jashtëqitjet e tyre. Një studim i ri nga shkencëtarët e Universitetit të Helsinkit ka zbuluar se guanoja, përzierja e jashtëqitjeve të zogjve detarë, mund të ndikojë ndjeshëm në klimën e Antarktidës duke stimuluar formimin e reve që [
]

The post Klima e Antarktidës varet nga jashtëqitjet e pinguinëve, thonë shkencëtarët appeared first on BoldNews.al.

↗

Klima e Antarktidës varet nga jashtëqitjet e pinguinëve, thonë shkencëtarët

✇Albeu
By: M C

Në betejën globale kundër ndryshimeve klimatike, një ndihmës i papritur po del në skenë që janë pinguinët dhe jashtëqitjet e tyre.

Një studim i ri nga shkencëtarët e Universitetit të Helsinkit ka zbuluar se guanoja, përzierja e jashtëqitjeve të zogjve detarë, mund të ndikojë ndjeshëm në klimën e Antarktidës duke stimuluar formimin e reve që ndihmojnë në uljen e temperaturave.

Guanoja e pinguinëve, e pasur me amoniak dhe dimetilaminë, lëshon gazra që ndikojnë drejtpërdrejt në atmosferë.

Këto substanca nxisin formimin e grimcave aerosoli dhe reve, të cilat pasqyrojnë rrezatimin diellor dhe kontribuojnë në ftohjen e klimës në këtë rajon të ndjeshëm.

Studimi, i drejtuar nga kërkuesi Mattheë Boyer, përfshiu matje të kryera pranë Bazës Marambio në Gadishullin Antarktik, gjatë verës së vitit 2023.

Në këtë zonë, afër një kolonie me rreth 60,000 pinguinë Adelie, u vu re një rritje drastike e amoniakut në atmosferë, deri në 1,000 herë më shumë se nivelet bazë.

“KolonitĂ« e pinguinĂ«ve janĂ« njĂ« burim kryesor i amoniakut nĂ« bregdetin e AntarktidĂ«s, ndĂ«rsa kontribuimi nga Oqeani Jugor Ă«shtĂ« i papĂ«rfillshĂ«m”, theksoi Boyer.

Ai shtoi se dimetilamina, një tjetër komponent me origjinë nga guanoja, rrit ndjeshëm formimin e grimcave deri në 10,000 herë më shumë.

Edhe pasi pinguinĂ«t emigruan nga zona, nivelet e larta tĂ« amoniakut u mbajtĂ«n pĂ«r mĂ« shumĂ« se njĂ« muaj, pĂ«r shkak tĂ« ‘ujitjes’ sĂ« tokĂ«s me guano, qĂ« mbeti aktive si burim kimik pĂ«r atmosferĂ«n.

PĂ«rgjatĂ« bregdetit tĂ« AntarktidĂ«s, studiuesit identifikuan ‘pika tĂ« nxehta’ tĂ« emetimeve tĂ« amoniakut, tĂ« krahasueshme me ato tĂ« tokave bujqĂ«sore nĂ« verĂ«.

Kjo tregon se kolonitë bregdetare të pinguinëve mund të jenë një burim i rëndësishëm aerosoli edhe për zonat përtej brigjeve.

Ky zbulim merr rëndësi të veçantë në një kohë kur Antarktida po ngrohet me ritme dy herë më të shpejta se pjesa tjetër e botës.

Humbja e akullit detar po kërcënon habitatet, ushqimin dhe ciklet riprodhuese të shumë specieve të pinguinëve, disa prej të cilave mund të zhduken deri në fund të këtij shekulli.

MegjithatĂ«, ky rol i ri i guanos si ‘agjent klimatik’ jep njĂ« perspektivĂ« tĂ« re pĂ«r mĂ«nyrat se si jeta e egĂ«r dhe ekosistemet lokale ndikojnĂ« nĂ« klimĂ«n globale.

Pinguinët, nëpërmjet jashtëqitjeve të tyre, mund të ndihmojnë në ngadalësimin e disa prej efekteve më të rënda të ngrohjes globale në rajonin polar.

The post Klima e Antarktidës varet nga jashtëqitjet e pinguinëve, thonë shkencëtarët appeared first on Albeu.com.

↗

PĂ«rmbytjet – na mori lumi tokĂ« dhe para

✇Faktoje
By: FAKTOJE

Fenomeni i përmbytjeve në vendin tonë, pasojat në bujqësi dhe dëmi i madh ekonomik. Përse po përmbytemi?

Nga SEBI ALLA

“Sa herĂ« vjen lumi, toka ime Ă«shtĂ« pothuaj e para qĂ« pĂ«rmbytet”-thotĂ« Bardhi, njĂ« 40-vjeçar nga fshati Darragjat

Lumi Drin, nĂ« mesin e majit Ă«shtĂ« i qetĂ« dhe ngjan sikur nuk bĂ«n dĂ«m, por mjaftojnĂ« shirat e vjeshtĂ«s dhe dimrit, e sidomos nĂ«se ndodh hapja e digĂ«s sĂ« Hidrocentralit tĂ« Vaut tĂ« DejĂ«s, qĂ« thuajse e gjithĂ« zona e NĂ«nshkodrĂ«s tĂ« pĂ«rmbytet, duke sjellĂ« pas pasoja ekonomike dhe jo vetĂ«m. “Çdo tokĂ« e pĂ«rmbytur nuk Ă«shtĂ« mĂ« si mĂ« parĂ«. PĂ«rmbytjet nĂ« disa raste e pasurojnĂ« tokĂ«n me lym, por ka edhe fenomene tĂ« ledhizimit, gĂ«rryerjeve dhe inerteve tĂ« ngurta tĂ« cilat tokat bujqĂ«sore mund t’i degradojnĂ«â€-thotĂ« pĂ«r Faktoje.al eksperti i çështjeve mjedisore, Lavdosh Ferruni. PĂ«rveç panikut, dĂ«mtimit tĂ« banesave, stallave, bagĂ«tive dhe dhe bimĂ«ve bujqĂ«sore, fatura qĂ« vjen pas Ă«shtĂ« e lartĂ«. NjĂ« studim i BankĂ«s BotĂ«rore i publikuar nĂ« vitin 2022 pĂ«rllogariti njĂ« dĂ«m prej 2.3 miliardĂ« dollarĂ« i shkaktuar nĂ« 33 vitet e fundit nĂ« ShqipĂ«ri. PĂ«rveç ndryshimeve klimaterike qĂ« ndikojnĂ« nĂ« pĂ«rmbytje, prerja e pyjeve dhe dĂ«mtimet e shtrateve tĂ« lumenjve sollĂ«n pasoja tĂ« mĂ«dha nĂ« vendin tonĂ«.

Rreziku në prag

Foto Atdhe Mulla

Vendi ynĂ« renditet me risk tĂ« lartĂ« nga rreziku i pĂ«rmbytjeve. Zonat mĂ« problematike janĂ« ultĂ«sira pĂ«rĂ«nĂ«dimore, veçanĂ«risht pjesa e NĂ«nshkodrĂ«s, kryesisht nga vĂ«rshimi i lumenjve Drin dhe BunĂ«, por edhe Vjosa nĂ« jug tĂ« vendit.  “NĂ« vitet 2010-2011 kemi pasur shumĂ« dĂ«me. NjĂ« pjesĂ« e banorĂ«ve mori dĂ«mshpĂ«rblim, nga 1-3 milionĂ« lekĂ« tĂ« vjetra”-thotĂ« njĂ« banor i fshatit Dajç, ndĂ«rsa shton se u dhanĂ« edhe ushqim pĂ«r bagĂ«titĂ«. Ai gjithashtu shton se edhe nĂ« vitet 2017-2018 patĂ«n dĂ«me nga pĂ«rmbytjet, por nuk kanĂ« marrĂ« ende dĂ«mshpĂ«rblim, pavarĂ«sisht se ekipet e emergjencave civile dhe tĂ« pushtetit lokal plotĂ«suan disa formularĂ« mbi dĂ«men e konstatuara. NĂ« tĂ« dyja anĂ«t e Lumit Drin, sidomos nĂ« afĂ«rsi tĂ« grykĂ«derdhjes janĂ« ngritur disa argjinatura, duke sjellĂ« njĂ« lloj stabiliteti, i cili mĂ« shumĂ« ka ardhur nga intesiteti i ulĂ«t i rreshjeve. “Ushtria ngriti disa argjinatura nĂ« vitet 2010-2011, ndĂ«rsa mĂ« pas ka pasur ndĂ«rhyrje nĂ« pastrimin e kanaleve”-thotĂ« pĂ«r Faktoje.al njĂ« tjetĂ«r banor i fshatit Darragjat.

ÇfarĂ« e “tĂ«rbon” Drinin?

Tre kaskada Hidrocentralesh mbi lumin Drin pĂ«rveç prodhimit tĂ« anergjisĂ« elektrike do tĂ« shĂ«rbenin edhe si tampon pĂ«r tĂ« mos lejuar pĂ«rmbytjet nga intesiteti i lartĂ« i rreshjeve, por nĂ« disa raste keqmenaxhimi i digave solli pĂ«rmbytje masive. “Prania e 3 digave tĂ« mĂ«dha nĂ« njĂ« seri favorizon ruajtjen e vĂ«llimeve tĂ« mĂ«dha tĂ« ujit, megjithĂ«se, nĂ« rast mosfunksionimi, ose vonesa nĂ« rregullimin e derdhjes mund tĂ« favorizojnĂ« pĂ«rmbytjet nĂ« drejtim tĂ« rrjedhĂ«s sĂ« poshtme, veçanĂ«risht nĂ«se ka njĂ« mbivendosje me valĂ«t e pĂ«rmbytjeve qĂ« vijnĂ« nga Mali i Zi (Liqeni i ShkodrĂ«s)”-thuhet nĂ« raportin e hartuar nga Agjencia KombĂ«tare e Mbrojtjes Civile, e cila i referohet lumit Drin dhe BunĂ«.

Ndërtime pranë zonës së rrezikut

Ndonëse shkakun kryesor të përmbytjeve ekspertët e lidhin më dëmtimin masiv të pyjeve dhe devijimin nga shfrytëzimi pa kriter i shtratit të lumenjve, një tjetër fenomen lidhet me ndërtimet.

“Prerjet e pyjeve janĂ« shkaktari kryesor i pĂ«rmbytjeve, pasi eleminimi i pemĂ«ve tĂ« larta bĂ«n qĂ« uji tĂ« vĂ«rshojĂ« me intesitet tĂ« lartĂ« nĂ« lumenj dhe tejmbushja e tyre shkakton pĂ«rmbytje”-thotĂ« eksperti i çështjeve mjedisore Lavdosh Ferruni, ndĂ«rsa sugjeron se pĂ«rmbytja nĂ« tĂ« vĂ«rtete nis nga zonat malore pĂ«r tu kthyer nĂ« mjaft problematike nĂ« ultĂ«sirĂ«n perĂ«ndimore, veçanĂ«risht nĂ« afĂ«rsi tĂ« grykĂ«derdhjes sĂ« lumenjve. Nga ana tjetĂ«r banesa tĂ« shumta dhe njĂ«si shĂ«rbimi janĂ« ndĂ«rtuar pas viteve 90’ nĂ« zona fushore dhe shumĂ« pranĂ« brigjeve tĂ« lumenjve. “NĂ« dekadat e fundit, presioni antropogjen nĂ« fushĂ«n e pĂ«rmbytjeve Ă«shtĂ« rritur ndjeshĂ«m, duke pĂ«rfshirĂ« zhvillimin e paplanifikuar, urbanizimin e shpejtĂ« dhe ndĂ«rtimin e vendbanimeve tĂ« reja nĂ« zonat me risk tĂ« lartĂ« pĂ«rmbytjeje”-konstaton Agjencia KombĂ«tare e Mbrojtjes Civile.

Përmbytjet në qytete

NĂ« dy vitet e fundit po shihet njĂ« problematikĂ« pĂ«rmbytjesh edhe nĂ« zonat urbane, tĂ« cilat mĂ« parĂ« nuk pĂ«rfshiheshin nĂ« pjesĂ«n e rrezikut. NjĂ« prej tyre Ă«shtĂ« edhe Vlora dhe sipas eskspertit tĂ« mjedisit Lavdosh Ferruni kjo situatĂ« lidhet me intesitetin e ndĂ«rtimeve. “NdĂ«rtimet me intesitete tĂ« lartĂ« dhe betonizimi i pjesĂ«ve periferike ka bĂ«rĂ« qĂ« tĂ« shtohen rastet e pĂ«rmbytjeve edhe nĂ« zonat urbane, veçanĂ«risht nĂ« VlorĂ«, por edhe qytetate tĂ« tjera”-thotĂ« Ferruni. Sipas tij, nĂ« situatĂ« tĂ« tillĂ« pĂ«r tĂ« ndaluar kĂ«tĂ« fenomen nevojiten edhe ndĂ«rhyrje ligjore. “Nevojitet detyrim ligjor qĂ« njĂ« hapĂ«sirĂ« e caktuar e territorit pranĂ« zonave urbane tĂ« mos preket nga ndĂ«rtimet, por tĂ« lihet nĂ« mĂ«nyrĂ« natyrale, sepse nĂ«se preket ndikon drejtĂ«pĂ«drejtĂ« nĂ« prishjen e skosistemit dhe pĂ«rmbytjet janĂ« pasojĂ«â€-shprehet eksperti mjedisor Lavdosh Ferruni.

Foto Atdhe Mulla

Investimet e munguara

PavarĂ«sisht shtimit tĂ« fondeve pĂ«r ngritje argjinaturash dhe hapjes sĂ« kanaleve kulluese, pĂ«r dy vitet e ardhshme parashikomet buxhetore pĂ«r parandalimin e pĂ«rmbytjeve janĂ« mĂ« tĂ« ulĂ«ta dhe mund tĂ« sjellĂ« rrezik pĂ«rmbytjesh, e ndikuar edhe nga ndryshimet klimaterike. NĂ« parashikimet e buxhetit fillestar 2025 dhe buxhetet paraprake pĂ«r 2026 pĂ«r programin e MinistrisĂ« sĂ« BujqĂ«sisĂ« “Menaxhimi i infrastruktures se kullimit dhe ujitjes”, kemi njĂ« rritje tĂ« buxhetit tĂ« planifikuar, duke shkuar nga realizuar 2.15 miliard lekĂ« nĂ« 2023, dhe planifikuar2.55 miliard lekĂ« nĂ« 2024, duke shkuar pĂ«rkatĂ«sisht 2.88 miliard lekĂ« nĂ« 2025 dhe 2026. “Ajo çfarĂ« vĂ«rĂ«het si problematike pĂ«r buxhetin paraprak tĂ« vitit 2027 Ă«shtĂ« njĂ« ulje e shpenzimeve kapitale, pra e investimeve, ndĂ«rkohĂ« qĂ« shpenzimet korrente, ato administrative dhe paga janĂ« planifikuar qĂ« tĂ« rriten”-thotĂ« pĂ«r Faktoje.al eksperti i ekonomisĂ« Ilir Brasha, teksa shton se “buxheti 2027 parashikon mĂ« pak investime nĂ« pĂ«rmirĂ«simin e ujitjes dhe kullimit por edhe nĂ« parandalimin e pĂ«rmbytjeve”.

12 projekte, më shumë se gjysma në pikëpyetje

Nga monitorimi i statusit të zbatimit të 12 masave për ujitjen, kullimin dhe mbrojtjen nga përmbytjet rezistente ndaj klimes, 4 nuk kanë filluar, 1 është bërë plan

i pĂ«r zbatim nĂ« afat tĂ« shkurtĂ«r, 5 janĂ« nĂ« vazhdim, dhe 2 janĂ« tĂ« pasigurtĂ«. “Shumica e projekteve tĂ« ndĂ«rmarra pĂ«r parandalimin e pĂ«rmbytjeve nuk janĂ« filluar akoma, gjĂ« qĂ« tregon njĂ« realizim tĂ« ulĂ«t tĂ« masave qĂ« duhet tĂ« ndĂ«rmerren pĂ«r tĂ« siguruar digat dhe mbrojtjen nga pĂ«rmbytjet”-konstaton eksperti Brasha.

PĂ«rfundimi

Vendi ynë vijon të jetë i rrezikuar nga përmbytjet ku përveç ndikimit nga faktorë lokalë si prerja e pyjeve, dëmtimi i lumenjve dhe ndërtimet pa kriter shtohen edhe ndryshimet klimaterike që kanë ulur ditët me shi, por rritur rrezikun e përmbytjeve nga intesisiteti i lartë në periudha që nisin rreshjet. Investimet për ngritjen e argjinaturave dhe pastrimin e kanaleve kryesore kulluese nuk janë në nivelin e kërkuar, ndërsa plani kombëtar për mbrojtjen nga fatkeqësitë natyrore, përfshi edhe përmbytjet nuk shoqërohet me buxhetin e nevojshëm.

The post PĂ«rmbytjet – na mori lumi tokĂ« dhe para appeared first on Faktoje.al.

↗

Përplaset autobusi me studentë dhe profesorë në Kolumbi, 10 të vdekur dhe 11 të plagosur

✇Sot News | Lajme
By: Geriol Kupe

Ditën e djeshme një aksident i rëndë ka ndodhur në Kolumbi. Një autobus me studentë dhe profesorë univeristeti teksa po shkonin në ekskursion u përplas. Si pasojë u vranë 10 persona dhe 11 të tjerë u plagosën.

Shoferi humbi kontrollin e automjetit, i cili po transportonte 26 pasagjerë nga Tolima në Quindio.

Universiteti Humboldt ka shpallur dy ditë zie pas humbjes së dhimbshme të disa kolegëve, studentëve, profesorëve dhe administratorëve në aksident.

Autobusi mbante 22 studentë, dy mësues dhe një oficer komunikimi, tha rektori i universitetit Diego Fernando Jaramillo Lopez.

The post Përplaset autobusi me studentë dhe profesorë në Kolumbi, 10 të vdekur dhe 11 të plagosur appeared first on Sot News | Lajme.

↗

Nuk jemi 28 748 kilometra katrorë, kush e mori Shqipërinë?!

✇BoldNews
By: Ela

ShqipĂ«ria nuk Ă«shtĂ« mĂ« 28 748 kilometra katrorĂ«. TokĂ«n e ka marrë deti, ndĂ«rsa qindra mijĂ«ra hektarĂ« terren bujqĂ«sor, kullota, livadhe dhe brigje lumenjsh, u zhdukĂ«n si pasojĂ« e erozionit (gĂ«rryerjes sĂ« tokĂ«s). MĂ« shumĂ« se natyra, fenomeni njeri ndikoi nĂ« rrĂ«shqitjen masive, duke e vendosur ShqipĂ«rinĂ« nĂ« hartĂ«n e kuqe tĂ« rrezikut, rreth 11 herĂ« mĂ« tĂ« lartĂ« [
]

The post Nuk jemi 28 748 kilometra katrorë, kush e mori Shqipërinë?! appeared first on BoldNews.al.

↗

Tirana, një oaz i nxehtë betoni

✇BoldNews
By: Ela

NĂ« zemĂ«r tĂ« TiranĂ«s, aty ku dikur kumbonte zĂ«ri i filmave tĂ« vjetĂ«r nga kinema “Dajti”, njĂ« projekt ndĂ«rtimi po trazon qetĂ«sinĂ« e banorĂ«ve tĂ« rrugĂ«s “Myslym Shyri”. BĂ«het fjalĂ« pĂ«r rikonstruksionin e qendrĂ«s TEN – njĂ« qendĂ«r shumĂ« funksionale pĂ«r rininĂ« qĂ« u krijua nĂ« vitin 2010 duke ruajtur strukturĂ«n e vjetĂ«r tĂ« ish-kinema “Dajtit”. [
]

The post Tirana, një oaz i nxehtë betoni appeared first on BoldNews.al.

❌