Analiza e mĂ«poshtme mban firmĂ«n e tre ish-ambasadorĂ«ve amerikanĂ« nĂ« Rumani, Mark Gitenstein (2009â2012), Adrian Zuckerman (2019â2021) dhe Jim Rosapepe (1998â2001), tĂ« cilĂ«t i njohin nga afĂ«r sfidat dhe arritjet e kĂ«tij vendi nĂ« rrugĂ«n drejt demokracisĂ«. Duke folur me autoritetin e pĂ«rvojĂ«s diplomatike nĂ« Rumani, ata zbulojnĂ« njĂ« tjetĂ«r betejĂ« tĂ« papritur nĂ« vitin 2024: pushtimin e heshtur tĂ« vendit nga Vladimir Putin, jo me tanke, por me propagandĂ« dhe manipulim dixhital. NĂ« kĂ«tĂ« analizĂ« tĂ« sjellĂ« nĂ« shqip nga Lapsi.al, ata tregojnĂ« se si demokracia mund tĂ« sulmohet pa pasur nevojĂ« edhe pĂ«r njĂ« armĂ« tĂ« vetme, dhe si reagimi i qytetarĂ«ve rumunĂ« tregoi se e vĂ«rteta dhe guximi mund tĂ« fitojnĂ« edhe nĂ« kĂ«tĂ« epokĂ« tĂ« re lufte hibride.
Mark Gitenstein, Adrian Zuckerman dhe Jim Rosapepe pĂ«r Politico:Â
Të gjithë e dimë që Presidenti rus Vladimir Putin pushtoi Ukrainën me tanke në vitin 2022. Por shumë nuk e dinë se në vitin 2024, ai pushtoi Rumaninë, me cicërima (postime ne rrejtin X, ish-Twitter).
NĂ« tĂ« dy rastet ai dĂ«shtoi, pĂ«r tani. Por agresioni i Putin-it Ă«shtĂ« i pĂ«rqendruar ndaj SHBA-sĂ« dhe tĂ« gjithĂ« aleatĂ«ve tĂ« saj. Ai po shpenzon miliona dollarĂ«, duke bombarduar votuesit europianĂ« me rrjete sociale manipuluese dhe fushata dezinformuese nĂ« shkallĂ« tĂ« gjerĂ«. ĂshtĂ« njĂ« lloj i ri lufte ndaj demokracisĂ« qĂ« eliminon nevojĂ«n pĂ«r tĂ« shtyrĂ« tanke drejt kryeqyteteve.
Plani në zhvillim i Putin-it është rezultat i fushatës së tij të dështuar ushtarake për të kapur Kievin dhe për të mbytur demokracinë ukrainase. Ai hasi në qëndresën e pathyeshme të Ukrainës, dhe si rezultat, filloi të zbatojë një strategji të vjetër ruse (dhe sovjetike) për të shkatërruar demokracitë perëndimore nga brenda duke mbështetur dhe kultivuar kandidatë politikë pro-Putin. Dhe TikTok, Telegram dhe kanale të tjera të rrjeteve sociale tani janë armë në këtë lloj të ri lufte.
Asnjëherë larg rrënjëve të tij në KGB, presidenti rus e kupton që opinioni publik mund të manipulohet dhe formësohet nga përfaqësues politikë dhe propagandë që i detyrohen njeriut të fortë të Rusisë. Mjafton të shqyrtohen zgjedhjet e fundit në Rumani për të konfirmuar këtë të vërtetë të errët.
Në vitin 2024, Putin shpenzoi miliona për të zgjedhur një president pro-rus në Rumani. Metoda e tij: të infiltojë zgjedhjet, të mbështesë kandidatë me prirje autoritare dhe të manipulojë platformat digjitale për të përkulur perceptimin publik.
KĂ«shtu, udhĂ«heqĂ«si rus ngriti kandidatin CÄlin Georgescu nga anonimiteti, dhe brenda vetĂ«m dy javĂ«sh, Georgescu kishte kapur 21 pĂ«r qind tĂ« votĂ«s, duke lĂ«nĂ« tĂ« habitur njĂ« fushĂ« tĂ« ndarĂ« prej 15 kandidatĂ«sh.
Duke shkelur logjikën e shëndoshë, realitetin, si dhe ligjin rumun, Georgescu pretendoi se ai nuk kishte mbledhur kontribute për fushatë dhe as nuk kishte patur shpenzime fushate. Në vend të këtyre, ai kishte një përkrahës keqdashës, Putinin.
Fushata rrĂ«nqethĂ«se nĂ« rrjetet sociale pĂ«rbĂ«hej nga âdezinformimâ dhe njĂ« pĂ«rpjekje shumĂ«-milionĂ« dollarĂ«she nĂ« stilin leninist pĂ«r tĂ« shkatĂ«rruar demokracinĂ« nĂ« Rumani. Dizajni i pĂ«rpjekjes pĂ«rfshinte gjithashtu minimin e interesave tĂ« sigurisĂ« sĂ« SHBA-sĂ«, NATO-s dhe BE-sĂ«. Ky pushtim i fshehtĂ« i procesit zgjedhor tĂ« RumanisĂ« u zbulua nĂ« kohĂ« nga shĂ«rbimet e inteligjencĂ«s rumune dhe perĂ«ndimore.
Duke cituar shkelje serioze të ligjit zgjedhor dhe ndërhyrje të huaj, gjykata kushtetuese e vendit anuloi raundin e parë të zgjedhjeve dhe urdhëroi një përsëritje.
Kur u mbajt raundi i dytë, pjesëmarrja e votuesve u rrit mbi mesataren prej 51 për qind në gati 65 për qind, ndërsa rumunët iu përgjigjën krizës me qartësi dhe guxim.
Ata e refuzuan kandidatin e Putin-it dhe zgjodhën rrugën demokratike, pro-NATO-s, me një diferencë vendimtare 54 për qind me 46 për qind.
SĂ« bashku me njĂ« grup bipartizan prej shtatĂ« ish-ambasadorĂ«sh amerikanĂ« nĂ« Rumani, ne i kishim bĂ«rĂ« thirrje publikisht rumunĂ«ve qĂ« tĂ« refuzonin kandidatin e Putin-it. Nuk mund tĂ« qĂ«ndronim nĂ« heshtje dhe tĂ« lejonim qĂ« propaganda haptazi e rreme e drejtuar nga Rusia tĂ« mbetej e pakundĂ«rshtuar. âNe pamĂ« me sytĂ« tanĂ« ngjitjen e suksesshme tĂ« RumanisĂ« nga diktatura e imponuar nga Rusia drejt lirisĂ«, dhe integrimin me pjesĂ«n tjetĂ«r tĂ« EuropĂ«s nĂ« BE dhe aleancĂ«n me SHBA-nĂ« pĂ«rmes NATO-s,â shkruam ne nĂ« njĂ« letĂ«r tĂ« hapur.
Ne e kuptuam mundĂ«sinĂ« pĂ«r ta paraqitur saktĂ« zgjedhjen historike qĂ« rumunĂ«t do tĂ« duhej tĂ« bĂ«nin nĂ« kutitĂ« e votimit, dhe e bĂ«mĂ« tĂ« qartĂ« rĂ«ndĂ«sinĂ« e saj: âNĂ«n Putin-in, Rusia Ă«shtĂ« sĂ«rish nĂ« marshim. SĂ« pari pushtoi UkrainĂ«n. A do tĂ« jetĂ« Rumania shĂ«njestra e radhĂ«s ashtu siç ishte nĂ« kohĂ«n e Stalinit?⊠RumunĂ«t pĂ«rballen me njĂ« zgjedhje tĂ« qartĂ« historike: dominim nga Rusia apo tĂ« ardhmen tuaj tĂ« lidhur me AmerikĂ«n nĂ« NATO.âÂ
Ndërkohë që përpjekjet e Putin-it në Rumani përfundimisht dështuan mjerueshëm, dëmi real mund të ishte bërë. Për fat, institucionet demokratike të vendit dhe zërat e qytetarëve refuzuan të tremben nga taktikat më të fundit të tij. Dhe tani ne i inkurajojmë të tjerët që të ngrejnë zërin për të kundërshtuar përpjekjet e Putin-it për të prerë kokën e demokracisë përmes kutive të votimit.
RumunĂ«t me tĂ« drejtĂ« morĂ«n pĂ«rgjegjĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« ardhmen e tyre, dhe zgjodhĂ«n lirinĂ« dhe mirĂ«qenien nĂ« vend tĂ« putinizmit. Pas fitores sĂ« Nicusor Dan nĂ« garĂ«n presidenciale, presidenti amerikan Donald Trump i siguroi rumunĂ«t se ai do tĂ« âforcojĂ« lidhjet tona me RumaninĂ«, do tĂ« mbĂ«shtesĂ« partneritetin tonĂ« ushtarak, dhe do tĂ« promovojĂ« e mbrojĂ« interesat ekonomike dhe tĂ« sigurisĂ« tĂ« AmerikĂ«s jashtĂ« vendit.âÂ
Fatkeqësisht shumë njerëz, që duhet të dinë më mirë, ende po afrohen me Putin-in, duke mbështetur kandidatët e tij pro-rusë dhe duke minuar sigurinë e SHBA-së dhe të aleatëve të tjerë demokratikë. Influenceri i përkrahur nga Elon Musk, Mario Nawfal ishte në Moskë në maj, ndërsa babai i miliarderit të teknologjisë Elon Musk dhe komentuesit e diskutueshëm të krahut të djathtë amerikan Jackson Hinkle dhe Alex Jones morën pjesë në forumin Future 2050 në Moskë në qershor. Në forum folën shumë aleatë të Putin-it: filozofi i krahut të djathtë rus Alexander Dugin, zëdhënësi i Kremlinit Dmitry Peskov dhe ish-presidenti Dmitry Medvedev.
Beteja nĂ« Rumani u fitua, por lufta e Putin-it ndaj demokracisĂ« vazhdon. Kush Ă«shtĂ« i radhĂ«s nĂ« listĂ«n e tij? Zgjedhjet e kĂ«saj vjeshte nĂ« Moldavi, Estoni, Gjeorgji, HolandĂ«, Ăeki dhe vende tĂ« tjera europiane janĂ« tĂ« gjitha tĂ« pjekura pĂ«r ndĂ«rhyrje. Por pĂ«rpara se propaganda e tij tĂ« mund tĂ« zĂ«rĂ« vend, Ă«shtĂ« thelbĂ«sore tĂ« goditen shkeljet e tij ndaj ligjeve zgjedhore.
Lufta për demokracinë tani është shtrirë edhe në hapësirën kibernetike, ku taktikat e pushtimit të Putin-it duhet të pengohen, ashtu siç janë penguar edhe në fushën e betejës. Fusha e re e betejës është online, dhe në lojë është sovraniteti demokratik.
Mësimi nga Rumania është i qartë: Mbrojtja më e mirë ndaj propagandës është e vërteta, dhe guximi për ta thënë atë.
PĂ«rgatiti ©LAPSI.ALÂ
The post Analiza e tre ish-ambasadorëve amerikanë: Putin po pushton më shumë se Ukrainën appeared first on Lapsi.al.