
Nga Leonard Veizi
Në përditshmërinë tonë, sikur jemi mësuar që andej nga Vlora edhe kërcet sherri, edhe kërcet koburja, edhe vritet ndokush – si me dashje.
Po Pogradeci…?
Kam shkuar dhe shkoj me qejf në Pogradec. Qytet me frymë të butë, me një klimë që të shpon mushkëritë me freski të shëndetshme, që duket si i bekuar nga Zoti. Aty, në ditët e verës, mbështillesh me një shall të hollë në vend të jorganit të dimrit. Klima – një fllad i bekuar që të jep shëndet.
Qyteti të flet me zë të ulët dhe të mirë, si mik i vjetër që s’të mban hatër pse mungove gjatë. Ajri i pastër, liqeni që rrëzëllin si pasqyrë e një bote të përkorë, njerëz të qeshur, të qetë, që të ofrojnë kafet e mëngjesit me një mikpritje të natyrshme – jo me ngut e hile. Të qeshur e mikpritës sa s’ka më.
Liqeni – ai pasqyrë blu i qetësisë ballkanike – të fton të harrosh hallet dhe të përtypësh qetësisht një koran të pjekur, me një gotë verë nga treva që s’të tradhton kurrë.
Pra, ç’të mungon në Pogradec? Asgjë – do të thoshte dikush që nuk e ka parë qytetin në vitet e fundit.
Ky është Pogradeci.
Por mund të themi: Ky ka qenë Pogradeci.
Sepse ka nja tre behare, – që ashtu si në përrallë, – edhe andej ndodhin bëma. Kërcet sherri, kërcet grushti. Por ndodh që edhe vriten njerëz.
– “Pogradecarët kështu…?!” Thagmë e madhe. Do përmbyset bota, me siguri.
Mos ka të bëjë kjo me ngrohjen globale? Se duket se ajo po na merr në qafë të gjithëve…
Sepse koha ka filluar të trazojë edhe këtë qytet të heshtur. Nuk po flas për erëra nga Mali i Thatë apo ndonjë rritje të lagështisë mbi liqen. Po flas për një nxehtësi tjetër, që s’vjen prej diellit. Një tension i padukshëm, por i ndjeshëm. Sepse në vitet e fundit, nga ky qytet kanë ardhur lajme që të lënë pa fjalë: krime të rënda, ngjarje makabre, veprime që s’i përshtaten aspak fizionomisë së vërtetë të Pogradecit.
Sezoni veror rezulton të ketë sjellë incidente të ndjeshme brenda ambientit social: vrasje tragjike dhe thikëzime në ambiente publike, që shkundin strukturën e zakonshme të komunitetit.
Për së fundmi u dha lajmi se “në qytetin e Pogradecit, një grua 52-vjeçare humbi jetën si pasojë e zjarrit që përfshiu banesën e saj”. Por hetimet e para dolën në përfundimin se gruaja nuk kishte vdekur nga asfiksia, sepse ishte vrarë më parë. Ndërkohë që banesa nuk ishte përfshirë nga ndonjë shkëndijë elektrike, por një mik i viktimës i kishte vënë flakën pas vrasjes, me qëllim që të humbte gjurmët.
E ku nuk i vete mendja njeriut.
Një vit më parë, më 10 gusht 2024, Egli Proga, 42 vjeç, u sulmua dhe u vra gjatë orëve të vona të mbrëmjes, në barin ku punonte. Kjo ngjarje pati një jehonë të madhe mediatike,
E të flasim për burrin 49 vjeç, që në shtator 2024 vrau me sqepar bashkëshorten e tij, po 49 vjeç.
Pogradecar ky? Me sqepar në dorë sikur do priste dru në pyll?
-Po ku e paske fshehur gjithë këtë xhepane Mato evlati?
Ndërsa më 25 gusht 2023, një i ri 22-vjeçar u arrestua pasi kishte goditur me thikë një tjetër 24-vjeçar gjatë një konflikti banal në një bar në lagjen Nr. 1 të qytetit.
Bravo djema…
Dhe pyetja lind vetvetiu: A janë vërtet pogradecarë këta që i bëjnë këto krime?
E kjo të kujton një batutë emblemë të kinemasë shqiptare, atë që thotë Pandi Raidhi si aktor tek filmi “Shtigje Lufte”:
“Të jetë katandisur dhe Shabani ynë kështu?”
Apo është sjellë në këtë qytet një frymë tjetër, më e egër, më e shpejtë, më e ngatërruar?
A mos është shfaqur ndonjë “bir i nxehtësisë”, që s’e njeh klimën dhe as kodin e qetësisë që mbante ky vend prej dekadash?
Mos vallë po e paguajmë edhe ne – në Pogradec – faturën e ngrohjes globale? Jo vetëm në temperaturë, por në karakter, në moral, në sjellje. Sepse nxehtësia e klimës, siç duket, po e shkrin edhe akullin e qetësisë qytetare, duke nxjerrë në sipërfaqe një nervozizëm të pazakontë.
Dikur, një “Shaban” i urtë, me shall në qafë, kapele stofi në kokë dhe gotën e rakisë në dorë, e mbyllte çdo bisedë me shprehjen:
“Këtu te ne nuk ndodhin gjëra të rënda, se liqeni i qetëson të gjithë.”
Po sot, “Shabani” ndoshta s’është më. Apo ndoshta është aty, por s’e dëgjon njeri. Sepse sot, zërat e lartë, prirjet e dhunshme, nevojat që bërtasin dhe zgjidhjet që mungojnë, kanë mbërritur edhe në këtë skaj të Shqipërisë, ku dikur jeta rridhte si ujë liqeni.
Pogradeci s’ka faj. Ndoshta as banorët e tij. Por duket se ka diçka që po fermentohet në heshtje – një ndryshim që vjen pa bujë, por që të trazon stomakun dhe shpirtin.
Këto ishin disa nga rastet kryesore të përfshira në raportet publike gjatë verave të fundit në Pogradec – ngjarje që sjellin dyshime serioze mbi ndërtimin e imazhit të një qyteti të qetë dhe mikpritës.
Na shastisi Pogradeci.
Dhe ndoshta do të na duhet të mësohemi me këtë klimë të re: jo vetëm atë që na djeg në verë, por edhe atë që po na shkrin përbrenda – ngadalë, në mënyrë të padukshme, por të sigurt.
Në fund të fundit, edhe liqenet janë të qetë për vite me radhë… derisa ndodh një përmbysje e papritur në thellësi.