Në kuadër të operacionit policor ndërkombëtar të koduar “The Wanted”, Policia e Shtetit njofton arrestimin në Spanjë të shtetasit shqiptar Juxhin Drazhi, 34 vjeç, i shpallur në kërkim ndërkombëtar.

Arrestimi u bë pas një bashkëpunimi të ngushtë mes Interpol Tiranës, Interpol Madridit dhe policisë spanjolle. Drazhi ishte i kërkuar nga GJKKO, e cila në prill 2025 i kishte caktuar masën “Arrest në burg” për veprat penale të “Trafikimit të lëndëve narkotike”, “Grupit të strukturuar kriminal” dhe veprave të tjera të kryera nga organizata kriminale.

Interpol Tirana dhe homologët në Spanjë vijojnë punën për finalizimin e ekstradimit të Drazhit drejt Shqipërisë.

Vijon operacioni policor ndërkombëtar i koduar “The Wanted”, për kapjen dhe ekstradimin e shtetasve të shpallur në kërkim ndërkombëtar.

Shkëmbimi në kohë i informacionit mes Interpol Tiranës dhe Interpol Madridit vë në pranga një shtetas të kërkuar për veprimtari kriminale në fushën e narkotikëve.

Si rezultat i bashkëpunimit shumë të ngushtë të Interpol Tiranës me Interpol Madridin dhe policinë spanjolle, në kuadër të operacionit policor ndërkombëtar të koduar “The Wanted”, u krye arrestimi në Spanjë, me qëllim ekstradimin drejt vendit tonë, i shtetasit shqiptar J. D., 34 vjeç.

Ky shtetas ishte i shpallur në kërkim ndërkombëtar, pasi Gjykata e Posaçme e Shkallës së Parë për Korrupsionin dhe Krimin e Organizuar, Tiranë, në prill 2025, i ka caktuar masën e sigurisë “Arrest në burg”, për veprat penale “Trafikim i lëndëve narkotike”, kryer në formën e veçantë të bashkëpunimit, “Grupi i strukturuar kriminal” dhe “Kryerja e veprave penale nga grupi i strukturuar kriminal dhe organizata kriminale”.

Interpol Tirana, në bashkëpunim me Interpol Madrid/Spanjë, vijon bashkëpunimin për finalizimin e ekstradimit të këtij shtetasi drejt vendit tonë.

Një ngjarje e rëndë ka tronditur mbrëmjen e sotme fshatin Bogdan në Berat, ku një 57-vjeçar ka humbur jetën pasi dyshohet se është qëlluar aksidentalisht me armë gjahu nga bashkëfshatari i tij 83-vjeçar.

Adriatik Toska, 57 vjeç, ishte duke ruajtur parcelat me misër së bashku me Dhimitër Kuqin, 83 vjeç, për të parandaluar dëmtimin nga derrat. Gjatë një përpjekjeje për të qëlluar një derr, Kuqi ka shtënë aksidentalisht me çifte, duke goditur rëndë Toskan, i cili humbi jetën në vend.

Forcat e policisë kanë mbërritur menjëherë në vendngjarje dhe po kryejnë veprimet hetimore për të zbardhur rrethanat e ngjarjes. Autori i aksidentit, 83-vjeçari Kuqi, është shoqëruar në Komisariatin e Policisë së Beratit për hetime të mëtejshme.

The post E rëndë në Berat/ 57-vjeçari qëllohet me armë aksidentalisht nga bashkëfshatari, humb jetën first appeared on JavaNews.al.

The post Kredia për shtëpi nuk do merret lehtë, pritet shtrëngimi i kushteve nga bankat first appeared on JavaNews.al.

The post Nga Paraguaji në Hamburg, si u fshehën 3.5 mld euro kokainë në kuti boje nga grupi i Çopjas dhe Çelës first appeared on JavaNews.al.

The post Ambasadori amerikan në Izrael shpërthen ndaj kryeministrit britanik: Britania do fliste gjermanisht nëse Starmer ishte në pushtet në Luftën e Dytë Botërore first appeared on JavaNews.al.

Në një intervistë për Top Channel pesë ditë pas ngjarjes, me hematoma ende në fytyrë, Genardi rrëfen sesi nisi konflikti ku fillimisht u dhunua babai i tij nga një klient në lokalin ku ndodhej, dhe më pas u dhunua edhe ai.

Genardi, i njohur për historinë e trishtë të jetës së tij, tregon se nuk ka konflikte me askënd dhe se rastin do e ndjekë deri në instancat më të larta të drejtësisë.

The post “Kush je ti mor…”, personazhi i Tiktok Genard Hajdini rrëfen si u dhunua: Më goditi disa herë, për 7 sekonda… first appeared on JavaNews.al.

Një vatër zjarr është aktivizuar në njësinë administrative Cepo të Gjirokastrës mes fshatrave Picar dhe Humelicë.

Në vendgjarje, aktualisht ka mbërritur i gjithe efektivi i Mzsh Gjirokastër.

Zjarrfikësit po punojnë për parandalimin e avancimit të flakëve drejt zonave të banuara.

The post Zjarr në dy fshatra të Gjirokastrës, zjarrfikësit në vendin e ngjarjes për të shuar flakët first appeared on JavaNews.al.

The post “Ngrirja” e luftës në Ukrainë mund të jetë afër first appeared on JavaNews.al.

Një avion Su-34M i konfiguruar për eksport, i lyer me një ngjyrë kamuflazhi të dallueshme, u vu re në aeroportin Zhukovsky pranë Moskës, gjë që përforcon më tej spekulimet se Rusia po përgatitet për dërgesat e para të atij modeli në Algjeri.

Pamja e avionit, të regjistruara në fillim të kësaj jave, sugjerojnë një përparim të mundshëm në kontratat e eksportit ushtarak të vonuara prej kohësh midis Federatës Ruse dhe Algjerisë.

Në dhjetor të vitit 2019, mediat e specializuara ushtarake algjeriane raportuan përfundimin e kontratave të shumta me Moskën, për një total prej 42 avionësh – duke përfshirë 14 Su 34ME, 14 Su 57E dhe 14 Su 35E – me dërgesa të planifikuara të përfundojnë deri në vitin 2025.

Megjithatë, pushtimi rus i Ukrainës dhe presioni operacional mbi Forcat Ajrore dhe Hapësinore Ruse ngadalësuan zbatimin e programit. Për shkak të humbjeve të luftës dhe rritjes së kërkesës së brendshme, Moska i dha përparësi rinovimit të flotës së saj të avionëve Su-34, duke vonuar më tej afatet e eksportit.

Sipas të dhënave nga grupi i inteligjencës së hapur Oryx, që nga fillimi i agresionit rus kundër Ukrainës, Rusia ka humbur të paktën 35 avionë Su-34 (pesë prej të cilëve janë dëmtuar) dhe një Su-34M. Ky numër i referohet ekskluzivisht humbjeve të konfirmuara vizualisht, kështu që është e mundur që shifra reale të jetë edhe më e lartë.

Su-34ME është një version i përparuar eksporti i avionit sulmues me dy vende, i zhvilluar fillimisht për sulme precize në det të thellë, operacione përgjimi në fushën e betejës dhe sulme ndaj objektivave detare. m.p.

Një ngjarje e rëndë ka ndodhur në fshatin Bogdan të Beratit.

Një 53-vjeçar dyshohet se ka qëlluar me armë gjahu me qëllim për të vrarë një kafshë të egër dhe nga pakujdesia ka plagosur shtetasin A. T., 57 vjeç, i cili si pasojë e plagës së marrë ka ndërruar jetë në spital, shkruan A2.

Njoftimi i policisë:

Rreth orës 21:00, në fshatin Bogdan, Berat, shtetasi Th. K., 53 vjeç, banues në fshatin Bogdan, dyshohet se ka qëlluar me armë gjahu me qëllim për të vrarë një kafshë të egër dhe nga pakujdesia ka plagosur shtetasin A. T., 57 vjeç, i cili si pasojë e plagës së marrë ka ndërruar jetë në spital.

Shtetasi Th. K, është shoqëruar në ambientet e Drejtorisë Vendore të Policisë Berat, për veprime të mëtejshme.

Grupi hetimor ndodhet ne vendngjarje dhe po punon për zbardhjen e plotë të rrethanave të kësaj ngjarje. m.p.

Pas kaosit të krijuar, heqjes së shiritit tē kapitenit, moslargimit dhe operimit, reagon portieri i Barcelonës, Ter Stegen.

Deklarata e Marc-André Ter Stegen:

“Këto muajt e fundit kanë qenë të vështirë për mua, si fizikisht ashtu edhe personalisht. Prioriteti im ka qenë gjithmonë të kthehem në fushë dhe të ndihmoj ekipin.”

“Vendimi për t’iu nënshtruar një ndërhyrjeje kirurgjikale u mor me profesionistë mjekësorë dhe u miratua nga Klubi, me qëllim mbrojtjen e karrierës sime afatgjatë.”

“Ka pasur shumë spekulime të pabaza. Dua të sqaroj se të gjitha nënshkrimet dhe rinovimet u përfunduan para ndërhyrjes sime kirurgjikale. Është e padrejtë të sugjerohet se dëmtimi im është përdorur për të regjistruar të tjerë.”

“Gjithmonë kam vepruar me profesionalizëm dhe respekt. E dua shumë Barçën, këtë qytet dhe tifozët. Angazhimi im ndaj Klubit është absolut.”

“Jam gati të bashkëpunoj me menaxhmentin e Klubit për ta zgjidhur këtë situatë në mënyrë konstruktive.”

“Shumë gjëra mund të kenë ndryshuar, por një gjë nuk do të ndryshojë kurrë: dashuria per Barcelonën. Ju dua, tifozë!”. m.p.

Një zjarr i madh që po përhapet me shpejtësi në veriperëndim të Los Anxhelosit ka shkaktuar evakuime të detyrueshme për mijëra banorë, pasi nxehtësia ekstreme dhe kushtet e thata nxisin përhapjen e tij të shpejtë.

Zjarri, i quajtur Zjarri i Kanionit, shpërtheu të enjten pasdite përgjatë kufirit të qarqeve Ventura dhe Los Angeles.

Më shumë se 2,700 banorëve u është kërkuar të evakuohen, ndërsa 14,000 njerëzve të tjerë u janë dhënë paralajmërime për evakuim, tha Departamenti i Zjarrfikësve i Qarkut Ventura në një deklaratë.

Zjarri është vënë pjesërisht nën kontroll, me 25% të perimetrit të tij nën kontroll që nga e premtja, thanë zyrtarët.

Nxehtësia ekstreme dhe kushtet e thata po i ndërlikojnë përpjekjet për shuarjen e zjarreve. Shërbimi Kombëtar i Motit parashikon që temperaturat të arrijnë në 37.7°C në ditët në vijim.

Zjarri Gifford, flakët më të mëdha aktive në shtet, kanë përfshirë pothuajse 100,000 hektarë dhe po digjen në të gjithë qarqet San Luis Obispo dhe Santa Barbara. m.p.

Një në dy shqiptarë ka një automjet. Të dhënat e INSTAT tregojnë se aktualisht në rrugët e Shqipërisë qarkullojnë mbi 1 milion mjete.

Ndër to, autoveturat përbëjnë 81% të mjeteve gjithsej, të ndjekura nga mjetet për transport të përzier dhe motorët, me nga 5,9% secili.

Vetëm në tremujorin e dytë të këtij viti janë regjistruar për herë të parë 27 mijë mjete, nga të cilat 81% ishin autovetura.

Krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë, numri i mjeteve në qarkullim është rritur me 9,6%, duke sjellë jo pak vështirësi në lëvizje dhe fluks trafiku në zonat urbane.

E ndërsa infrastruktura rrugore mbetet e njëjtë, makinat vijojnë të shtohen, kryesisht ato për përdorim personal dhe jo për transport publik. Nga mbi 1 milion automjete që janë në qarkullim, afro 35% i përkasin qarkut të Tiranës. Më pas vjen Durrësi me 13,6%. Ndërkohë, Gjirokastra dhe Kukësi kanë numrin më të ulët të mjeteve, përkatësisht me 2,1% dhe 2,4%. m.p.

Një vatër zjarri është aktivizuar rishtazi në njësinë administrative Cepo të Gjirokastrës mes fshatrave Picar dhe Humelicë.

Në vendngjarje aktualisht kanë mbërritur të gjithë efektivët zjarrfikës të Gjirokastrës me qëllim parandalimin e avancimit të flakëve drejt zonave të banuara. m.p.

Roli i prindërve në ndihmën e fëmijëve për të përballuar emocionet pas rrëzimeve dhe situatave të vështira

Shpesh herë, kur fëmijët rrëzohen dhe fillojnë të qajnë, prindërit natyrshëm u thonë të ndalojnë qarjen, duke u përpjekur të qetësojnë situatën. Megjithatë, sipas specialistëve të zhvillimit emocional dhe psikologëve, kjo sjellje mund të ketë pasoja negative në zhvillimin emocional të fëmijës në afat të gjatë.

Jacks Anderson, këshilltare prindërore dhe nënë, thekson se fjalitë si “je mirë”, “është vetëm një gërvishtje” apo “të jesh trim” mund të dëmtojnë aftësinë e fëmijëve për të njohur dhe përballuar emocionet e tyre natyrale. Këto fraza, përkundër qëllimit të mirë, mund t’i bëjnë fëmijët të ndjehen të pavlefshëm ose të injoruar në përjetimin e dhimbjes apo frikës.

“Në vend që t’u mësojmë fëmijëve se si të përballojnë emocionet e tyre, ne shpesh i nxisim të shtypin dhe fshehin ato,” shpjegon Anderson.

Dhimbja është reale, qoftë dhimbje fizike apo emocionale dhe fëmijët kanë nevojë për mbështetje për ta menaxhuar atë, jo për t’u thënë të mos e ndiejnë, transmeton Telegrafi.

Psikologët e zhvillimit sugjerojnë që, në situata kur fëmija qajë për shkak të një rrëzimi apo një dëmtimi, prindërit duhet t’i japin hapësirë për ta shprehur dhimbjen dhe frikën, duke përdorur fjalë që reflektojnë mirëkuptim, si:

“Më vjen keq që u lëndove.”
“Është krejt normale të ndihesh i trishtuar.”
“Të kuptoj që të dhemb, le të shohim se si mund ta ndihmojmë.”

Një tjetër hap i rëndësishëm është t’i ndihmoni fëmijët të flasin për ndjenjat e tyre, duke i pyetur me butësi: “Si ndihesh tani?” apo “Çfarë do të të ndihmonte tani?”

Mental Health Foundation raporton se rreth 10% e fëmijëve dhe të rinjve përballen me sfida në shëndetin mendor, dhe mënyra se si prindërit reagojnë ndaj emocioneve të fëmijëve mund të ndikojë shumë në këtë.

Psikoterapistja amerikane Amy Morin thekson se shtypja e ndjenjave gjatë fëmijërisë mund të lidhet me vështirësi të shprehjes emocionale dhe stres të përhershëm në të ardhmen.

Kujdesi që u jepet emocioneve të fëmijëve në këto momente të vështira është themeli për zhvillimin e tyre të shëndetshëm emocional dhe aftësinë për të përballuar sfidat jetësore më vonë. /Telegrafi/

The post Pse nuk duhet t’i ndaloni fëmijët të qajnë kur rrëzohen dhe si kjo ndikon në zhvillimin e tyre emocional appeared first on Telegrafi.

Interi ka marrë një fitore të rëndësishme para nisjes zyrtare të sezonit, duke triumfuar 2-1 në fushën e Monacos pas një përmbysjeje të madhe. Miqësorja në “Stade Louis II” u zhvillua nën hijen e një episodi vendimtar në minutën e 35-të, kur Hakan Calhanoglu u përjashtua me karton të kuq pas dy të verdhëve, duke lënë zikaltërit me një lojtar më pak. Sfida kishte nisur keq për ekipin italian…

Source

EDITORIAL / Nga një histori suksesi me rritjen dyshifrore të flukseve turistike dy vitet e fundit, turizmi shqiptar po përballet sot me një provë të vështirë: një “test acidi”.

Ky është një term i huazuar nga financat, që përdoret për të matur aftësinë e një biznesi për të përballuar detyrimet afatshkurtra duke u mbështetur vetëm te burimet më të qëndrueshme dhe më likuide – pa pasur nevojë për të shitur aktive më pak likuide për t’i shndërruar në para.

I përkthyer në kontekstin e turizmit, testi i acidit është një mënyrë për të kuptuar nëse sektori ka mjaftueshëm “kapacitete reale” për të përballuar pritshmëritë afatshkurtra, presionet dhe sfidat që po shfaqen, pa u mbështetur më tek entuziazmi kalimtar, reklama organike apo rritja mekanike e numrave.

Ky është një moment maturimi, ku bëhet dallimi midis suksesit të qëndrueshëm dhe bumit të përkohshëm.

Dikur, Shqipëria përfitonte nga pritshmëritë e ulëta të turistëve. Ata vinin me skepticizëm dhe iknin të habitur pozitivisht.

Ky efekt solli një valë reklame organike, ku vetë turistët e bënin vendin të njohur nëpërmjet rrjeteve sociale. Por kjo reklamë krijoi edhe një mbivlerësim të realitetit.

Tashmë, turistët që vijnë nuk janë më thjesht kureshtarë — ata presin më shumë, dhe kur përballen me të njëjtat problematika të vjetra, zhgënjimi është edhe më i madh.

Të dhënat e marra nga shoqatat e turizmit dhe shifrat zyrtare të hyrjeve të shtetasve të huaj tregojnë për një sezon të ngadalësuar në turizmin e rërës dhe detit.

Nga një kërkim i “Monitor” në Booking, rezulton se për javën e parë të gushtit, kapacitetet akomoduese ishin ende të lira, me një zënie prej mesatarisht 70%, nga mbi 90% në të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Një problematikë e rëndësishme mbetet infrastruktura. Uji, energjia, kanalizimet, mungesa e menaxhimit të trafikut apo pastërtisë janë kthyer në barrikada që nuk i kapërcejnë dot më as çmimet e ulëta dhe as natyra e mrekullueshme.

Vetë operatorët turistikë shprehen hapur: “Është turp që kemi ende probleme të tilla jetësore”.

Turistët e huaj, veçanërisht ata të “klasës së mesme”, që kërkojnë një minimum standardesh, si për infrastrukturën, ashtu dhe për shërbimin, po ikin të zhgënjyer — një sinjal alarmi që nuk duhet shpërfillur.

Janë pikërisht këta turistë që po largohen më shumë, në një kohë që vendi po bën përpjekje për t’u larguar nga turizmi i çmimeve të ulëta, drejt atij më elitar!

Infrastruktura, që këtë vit jo vetëm nuk është përmirësuar por është përkeqësuar, duke iu shtuar edhe problemi i furnizimit me ujë, vetëm sa i bashkëngjitet zhvillimit kaotik që ka pasur turizmi këto vite.

Në gjysmën e parë të vitit të kaluar, hyrjet e shtetasve të huaj u rritën me 30% mesatarisht, me shifra që e kaluan dhe 50% në shkurt e 47% në mars. Kjo krijoi eufori tek operatorët, që “nxituan” të rrisnin çmimet, sidomos në Jug.

Në një vend që po tërheq turistë, kryesisht për shkak të çmimeve të lira, reagimi ishte i shpejtë. Në korrik dhe gusht, ngadalësimi ishte i shpejtë, madje dhe negativ.

Fakti që rritjet e shtetasve të huaj nuk arritën më nivele dyshifrore pas asaj periudhe tregon sa të ndjeshëm dhe sa shpejt reagojnë të huajt.

Edhe zhvendosja në kohë e pushimeve për shkak të motit të nxehtë sërish nuk duket të jetë faktor, pasi dhe në pjesën e dytë të 2024-s dhe muajt e parë të 2025-s, rritjet dyshifrore nuk u panë më.

Ndonëse janë “detyruar” të ulin çmimet këtë vit, “nami ka dalë” dhe konkurrenca rajonale është shtuar, duke tërhequr jo vetëm turistët e Europës, por dhe ata vendas.

Turizmi shqiptar, sot më shumë se kurrë, po kalon një provë kritike.

Ai nuk është më një sektor dytësor, por është kthyer në një shtyllë të rëndësishme të ekonomisë kombëtare, që po tërheq investime të shumta private dhe interes ndërkombëtar.

Kjo e bën edhe më urgjente nevojën për reflektim dhe ndërhyrje serioze.

Ky është momenti për të kaluar nga entuziazmi te profesionalizmi. “Testi i acidit” po e tregon qartë: pa infrastrukturë moderne, standarde shërbimi dhe menaxhim të kujdesshëm, turizmi nuk do të jetë më as avantazh, as reklamë — por një bumerang që mund të godasë pikërisht atë çfarë Shqipëria ka ndërtuar me përpjekje ndër vite.

Dhe krahas infrastrukturës, turizmi sfidën më të madhe e ka me veten.

The post “Testi i acidit” i turizmit, pas suksesit, po vjen rreziku i bumerangut appeared first on Revista Monitor.

Banka Qendrore licencoi në muajin gusht hapjen e degës së bankës turke Ziraat në Shqipëri. Kjo do të jetë e para licencë e re e dhënë në tregun bankar shqiptar pas pothuajse 20 vjetësh dhe shënon fillimin e një faze të shtimit të numrit të bankave në treg, pas një cikli të gjatë përqendrimi.

Ersuin Shehu

Banka e Shqipërisë licencoi në muajin gusht bankën më të madhe në Turqi, Ziraat, për të nisur aktivitetin në Shqipëri. Ziraat do të licencohet fillimisht si degë e bankës mëmë në Turqi.

Licencimi i Ziraat përfaqëson një pikë të rëndësishme kthese për strukturën e tregut bankar në vend. Që nga viti 2015 e në vazhdim, sektori bankar në Shqipëri ka ndjekur një cikël konsolidimi dhe përqendrimi.

Mes viteve 2015 dhe 2022, numri i bankave tregtare në vend u ul nga 16 në 11. Me licencimin e Ziraat, numri i bankave në treg do të rritet përsëri.

Ky është i pari licencim i një banke të re tregtare në Shqipëri prej afërsisht 20 vjetësh. Licenca e fundit për aktivitet bankar në Shqipëri ishte dhënë në fillim të vitit 2006, për bankën me kapital vendas, Union Bank.

Ziraat do të bëhet banka e dytë me kapital turk në Shqipëri, pas bankës më të madhe në vend, Banka Kombëtare Tregtare (BKT), zotëruar nga grupi turk i biznesit, Çalik.

Megjithatë, ndryshe nga Çalik, Ziraat është një investitor institucional i specializuar në sektorin bankar.

Hyrja në treg e Ziraat dëshmon rritjen e interesit për sektorin bankar në Shqipëri, në vijim të një cikli pozitiv disavjeçar, që po shoqërohet me ritme të larta të rritjes së kredisë dhe përmirësim të treguesve të përfitueshmërisë.

Duke qenë një bankë me kapital shtetëror, hyrja e Ziraat në Shqipëri mund të lexohet edhe në këndvështrimin e interesit gjeopolitik të Turqisë për të rikthyer ndikimin e saj në rajonin e Ballkanit Perëndimor.

Ziraat, banka më e madhe në Turqi

Ziraat Bank (në turqisht Banka Bujqësore) është bankë me kapital shtetëror turk. 100% e aksioneve zotërohen nga Fondi Turk i Pasurisë, fond publik në pronësi të shtetit të Turqisë. Ziraat e ka origjinën që në shekullin e 19-të, në epokën e Perandorisë Osmane.

Ajo u themelua në vitin 1863, fillimisht si një fond kooperativ për financimin e bujqësisë, ndërsa në vitin 1888 u shndërrua zyrtarisht në bankë, me emrin që mban edhe sot, Ziraat.

Aktualisht, Ziraat Bank është banka më e madhe në Turqi, ku mban afërsisht 16.5% të tregut, me asete totale për një vlerë prej rreth 133 miliardë USD, në fund të vitit 2024.

Në bilancin e konsoliduar, në nivel grupi (duke përfshirë edhe bankat dhe kompanitë e tjera të zotëruara prej saj brenda dhe jashtë Turqisë),

Ziraat raporton asete totale për afërsisht 147 miliardë USD. Përveç bankave dhe kompanive financiare në Turqi, Ziraat zotëron banka të kontrolluara prej saj në Gjermani, Rusi, Kazakistan, Uzbekistan, Gjeorgji, Azerbajxhan, Bosnjë-Hercegovinë, Mal të Zi dhe Kosovë.

Banka turke është e pranishme me degët e saj (që nuk veprojnë si banka të ndara) dhe në Angli, Irak, Greqi, Bullgari, Arabinë Saudite, Qipron Turke, Bahrejn, ndërsa ka zyra përfaqësie edhe në Emiratet e Bashkuar Arabe dhe në Egjipt.

Të dhënat e mësipërme tregojnë se Ziraat është e pranishme edhe në rajonin e Ballkanit Perëndimor. Pas Bosnjë-Hercegovinës, Malit të Zi dhe Kosovës, zgjerimi në Shqipëri duket si një hap i mëtejshëm në strategjinë e pranisë rajonale.

Ziraat Bank është e pranishme prej vitit 2015 edhe në tregun bankar të Kosovës, me pesë degë gjithsej.

Sipas të dhënave më të fundit të publikuara nga Shoqata e Bankave të Kosovës, në fund të 3-mujorit të parë 2025, Ziraat Bank zotëronte 1.7% të tregut të Kosovës, për një total aktivesh prej afërsisht 143 milionë eurosh.

Pjesa e Ziraat ishte pak më e lartë në tregun e kredisë, me 1.9% të portofolit total të sektorit bankar në Kosovë në fund të periudhës së mësipërme.

Më herët këtë vit, Banka Qendrore e Kosovës miratoi shndërrimin e Ziraat Bank – Dega në Kosovë, nga degë e një banke të huaj në një bankë të licencuar dhe themeluar në Kosovë, me emrin Ziraat Kosova Sh.a.

Izraelitët duan të ngrenë bankën e parë dixhitale

Licencimi i Ziraat, me shumë mundësi, nuk do të jetë i fundit në atë që duket të jetë një cikël i ri i rritjes së numrit të subjekteve në tregun bankar.

Në Bankën e Shqipërisë është paraqitur zyrtarisht shprehja e interesit nga një grup investitorësh izraelitë të përfaqësuar nga Gal Bar Dea, që deri para pak muajsh mbante detyrën e drejtorit të përgjithshëm One Zero Digital Bank.

Aplikimi në fjalë nuk është finalizuar ende, por megjithatë, burime nga Banka e Shqipërisë bëjnë të ditur se subjekti në fjalë është në fazën e plotësimit të dokumentacionit.

Besohet se modeli që investitorët izraelitë duan të ndërtojnë në Shqipëri është i ngjashëm me bankën dixhitale One Zero Digital Bank, e ngritur në vitin 2019.

One Zero është një bankë relativisht e re, e themeluar në vitin 2019, si e para bankë dixhitale në Izrael, por shumë shpejt ka shfaqur plane ambicioze zgjerimi edhe në tregje të tjera, duke përfshirë edhe një projekt të përbashkët për ngritjen e një banke dixhitale në Itali, në bashkëpunim me bankën italiane, Banca Generali.

Megjithatë, mjedisi i pafavorshëm gjeopolitik dhe tensionet e larta në Lindjen e Mesme kanë bërë që për momentin, banka izraelite t’i pezullojë planet e zgjerimit në tregjet e huaja.

Ish-drejtori i përgjithshëm, Gal Bar Dea, u largua pikërisht për shkak të tërheqjes së One Zero nga strategjia e zgjerimit ndërkombëtar dhe duket se interesi për të hyrë në Shqipëri është pjesë e përpjekjeve për të ndërtuar një model të ngjashëm të bankingut dixhital në vende të tjera, por në mënyrë të pavarur nga One Zero.

Cikli pozitiv i bankave zgjon “lakminë” e investitorëve të rinj

Sektori bankar në Shqipëri po kalon një cikël pozitiv, i karakterizuar nga zgjerimi i aktiveve, rritja dyshifrore e kreditimit dhe përfitueshmëria pranë niveleve më të larta historike.

Sipas statistikave nga Shoqata Shqiptare e Bankave, në fund të vitit 2024 totali i aktiveve të sektorit arriti në afërsisht 2.1 trilionë lekë. Vlera e aktiveve u rrit me 7% krahasuar me një vit më parë dhe me 41% krahasuar me fundin e vitit 2019, përpara pandemisë.

Rritja, megjithatë, është “gërryer” ndjeshëm nga efekti negativ i forcimit të Lekut në kursin e këmbimit. E zhveshur nga efekti i kursit të këmbimit, rritja e sektorit gjatë pesë viteve do të kishte qenë më shumë se 50%.

Portofoli i kredisë ka arritur vlerën e 812 miliardë lekëve, 13% krahasuar me një vit më parë dhe 47% më shumë krahasuar me fundin e vitit 2019.

Me bazë vjetore, rritja e kredisë në fund të vitit të kaluar shënoi nivelin më të lartë në më shumë se 15 vjet.

Burimi: Shoqata Shqiptare e Bankave

Zgjerimi i aktivitetit, përmirësimi i cilësisë së aktiveve dhe rritja e normave të interesit kanë sjellë edhe përmirësim të ndjeshëm në treguesit e përfitueshmërisë së sektorit.

Shifrat e Shoqatës Shqiptare të Bankave, mbështetur në Standardet Ndërkombëtare të Raportimit Financiar, treguan se për vitin 2024, kthimi mesatar nga kapitali i sektorit bankar arriti në afërsisht 19.1%, në rënie nga niveli rekord prej 22.17% i vitit 2023, por në rritje të ndjeshme nga niveli 12.03% i vitit 2019.

Burimi: Shoqata Shqiptare e Bankave

Rritja e fortë e fitimeve në periudhën 2023-2024 është e lidhur në një masë të madhe me rritjen e shpejtë të normave të interesit të periudhës 2022 – 2023.

Por, nga ana tjetër, kjo rritje reflekton edhe zgjerimin e aktiveve të sektorit dhe sidomos të kredisë, por edhe përmirësim të vazhdueshëm të raportit të kredive me probleme.

Raporti i kredive me probleme ka zbritur pranë kufirit të 4%, që përfaqëson edhe nivelin më të ulët në 17 vitet e fundit.

Por ekonomia ngelet e nënkredituar

Megjithëse kreditimi i është kthyer rritjes me ritme dyshifrore, shifrat krahasuese tregojnë se Shqipëria ngelet ende ekonomia më pak e kredituar në rajonin e Ballkanit Perëndimor.

Sipas statistikave të Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN), në fund të vitit 2024, portofoli i kredisë në Shqipëri ishte sa 32% e Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB), në rritje nga niveli prej afërsisht 30% i vitit 2022.

Kredia në vlerë absolute është rritur me ritme të përshpejtuara në periudhën pas pandemisë, por kjo rritje ka ndjekur rimëkëmbjen e shpejtë ekonomike.

Për këtë arsye, kreditimi, në terma realë nuk ka shënuar rritje shumë të madhe dhe ngelet në nivelet më të ulëta të rajonit të Ballkanit Perëndimor.

Ekonomia me kreditimin më të lartë në rajon në fund të vitit të kaluar ishte Kosova, me 56.4% e PBB-së, e ndjekur nga Maqedonia e Veriut, me një portofol sa 52.4% e PBB-së (2023), Mali i Zi, me 47.4%, Bosnjë-Hercegovina, me 46.5%, dhe Serbia, me 38.6% e PBB-së (2023).

Shqipëria ka pasur nivele të ulëta të kredisë në raport me PBB-në gjatë gjithë periudhës postkomuniste. Një rritje e shpejtë e këtij raporti u regjistrua sidomos gjatë periudhës 2005-2011, që përkon me zgjerimin e sektorit bankar në vend.

Në vitin 2011, raporti i kredisë ndaj PBB-së arriti nivelin më të lartë historik, me më shumë se 41%.

Në vitet që pasuan, ky raport pësoi rënie të vazhdueshme, për shkak të krizës së kredive me probleme, që solli stanjacion të kreditimit për vite me radhë dhe më pas pastrimit të vazhdueshëm të portofolave prej kredive të humbura.

Burimi: FMN. Të dhënat për Serbinë dhe Maqedoninë e Veriut i takojnë vitit 2023

Numri i bankave drejt një zgjerimi të ri

Në vitin 2006, sektori bankar shqiptar arriti numrin më të madh të bankave tregtare aktive, 16 të tilla.

Sektori bankar ndodhej në një fazë zgjerimi të shpejtë, ku investitorë vendas dhe sidomos ndërkombëtarë po hynin në një treg që premtonte potenciale të mëdha të pashfrytëzuara, duke qenë një nga ekonomitë më të nënkredituara në Europë.

Në vitin 2004, në treg kishte hyrë Raiffeisen Bank, nëpërmjet privatizimit të ish-Bankës së Kursimeve, ndërsa në atë periudhë, edhe bankat me kapital grek, të pranishme në treg prej vitesh, nisën një strategji zgjerimi.

Deri në vitin 2009, sektori u karakterizua nga një rritje e shpejtë e kreditimit dhe hyrje e aktorëve të tjerë të rinj nga jashtë, si grupet Intesa Sanpaolo, Societe Generale, Veneto Banka dhe indirekt, edhe Credit Agricole, nëpërmjet blerjes së grupit bankar grek Emporiki.

Megjithatë, numri i bankave nuk u rrit më shumë se 16. Grupet e huaja në përgjithësi preferonin blerjen e bankave ekzistuese, për të pasur një bazë tregu mbi të cilën të tentonin zgjerimin.

Kriza që nisi të shfaqej në vitin 2009 shënoi edhe fillimin e fazës rënëse të tregut.

Pas disa vitesh stanjacioni dhe rënieje të kreditimit dhe rritjes së shpejtë të kredive me probleme, disa prej grupeve të huaja bankare vendosën të dilnin nga Shqipëria, duke zgjedhur të konsolidonin aktivitetin në tregjet më të mëdha.

Pas vitit 2015, Credit Agricole, Banka Kombëtare e Greqisë, Grupi Bankar i Pireut, Societe Generale, ICB Banking Group, Alpha Bank dhe Banka Islamike për Zhvillim (IDB) vendosën të largoheshin nga tregu, duke i shitur bankat e tyre në Shqipëri.

Grupi italian Veneto Banca në Itali u përthith nga grupi Intesa Sanpaolo për ta shpëtuar nga falimentimi, duke sjellë edhe bashkimin e bankave në tregun shqiptar, ndërsa grupi kuvajtian Al-Kharafi e mbylli me likuidim Bankën e Kreditit të Shqipërisë.

Ky proces solli edhe disa bashkime me përthithje dhe uljen e numrit të bankave, nga 16 në 11 të tilla.

Njëkohësisht, ai shënoi edhe rënien e ndjeshme të peshës së bankave nga vendet e BE-së dhe ato me kapital të huaj në përgjithësi, duke faktorizuar ndjeshëm investitorët vendas në tregun bankar.

Edhe në vitet e fundit nuk ka munguar interesi për operacione që do të sillnin përqendrim të mëtejshëm të sektorit. Grupi BALFIN, nëpërmjet Tirana Bank, tre vite më parë ishte shumë pranë blerjes së Raiffeisen Bank Shqipëri.

Ndërsa grupi hungarez OTP ka shpalosur disa herë publikisht interesin për blerje të tjera në tregun bankar shqiptar, pas atyre të Societe Generale Albania dhe Alpha Bank Albania.

Por, në një moment ku mundësitë për ndryshime strukture në tregun bankar dukeshin kryesisht në kahun e një përqendrimi të mëtejshëm, hyrja në treg e Ziraat Bank sjell përsëri rritje të numrit të bankave të pranishme në tregun shqiptar.

Kapitali i huaj mbetet dominues, por rriten bankat vendase

Bankat me kapital të huaj vazhdojnë të jenë dominuese në strukturën e pronësisë së sektorit bankar shqiptar, por megjithatë, në dekadën e fundit, vërehet qartë një rritje e ndjeshme e peshës së bankave me kapital vendas.

Nga 11 banka aktive në tregun shqiptar, gjashtë janë me kapital të huaj dhe pesë me kapital mbizotërues vendas.

Bankat me kapital të huaj, sipas madhësisë, janë Banka Kombëtare Tregtare (BKT), Banka Raiffeisen Shqipëri, Banka Intesa Sanpaolo Shqipëri, Banka OTP Albania, Banka ProCredit Shqipëri dhe Banka e Parë e Investimeve Shqipëri (Fibank).

Tre prej tyre klasifikohen nga Banka e Shqipërisë si banka me rëndësi sistemike.

Statistikat e Shoqatës Shqiptare të Bankave tregojnë se në fund të vitit 2024, bankat me kapital të huaj zotëronin 62.8% të totalit të aktiveve të tregut bankar shqiptar. Por, pesha e tyre e tregut ka rënë ndjeshëm nga niveli prej 84.5% i një dekade më parë.

Rënia e peshës së kapitalit të huaj në tregun bankar nisi sidomos pas vitit 2015, kur një pjesë e grupeve bankare të Eurozonës vendosën gradualisht të dalin nga tregu shqiptar, me objektiv kryesor për të rimëkëmbur aktivitetet e tyre në tregje të tjera, pas efekteve të krizës financiare që pati zanafillën në vitin 2008.

Kjo krijoi hapësira për rritjen e peshës së kapitalit vendas në tregun bankar, qoftë nëpërmjet blerjes së bankave me kapitalit të huaj, por qoftë edhe duke treguar oreks më të madh për rritje organike, në një periudhë kur bankat me kapital të huaj në përgjithësi e frenuan rritjen, duke u fokusuar kryesisht në ruajtjen e cilësisë së portofolave.

Burimi: Shoqata Shqiptare e Bankave

Investimet turke kanë arritur në gati 1.2 miliardë euro

Turqia në dekadat e fundit ka qenë një ndër investitorët e huaj më të rëndësishëm në Shqipëri, ndërsa vlera e investimeve turke ka ardhur në rritje të vazhdueshme në vitet e fundit.

Sipas statistikave të Bankës së Shqipërisë, në fund të vitit të kaluar 2024 stoku i investimeve turke arriti vlerën e rreth 1.3 miliardë eurove. Në dekadën e fundit, vlera e investimeve turke është rritur me më shumë se tre herë.

Madje, vitin e kaluar, Turqia ishte investitori më i madh i huaj edhe për flukset e reja të Investimeve të Huaja Direkte.

Sipas të dhënave nga Banka e Shqipërisë, për vitin 2024, investimet e kompanive me kapital turk arritën vlerën e 257 milionë eurove, me rritje prej 44% krahasuar me një vit më parë.

Ndërmarrjet turke kanë rol të rëndësishëm në disa sektorë të ekonomisë shqiptare, sidomos në sektorin financiar, atë energjetik, në industrinë nxjerrëse apo edhe në ndërtim.

Vlera e investimeve të huaja përfshin jo vetëm flukset e reja, por edhe fitimet e riinvestuara të ndërmarrjeve ekzistuese. Ky zë ka fituar një peshë në rritje gjatë viteve të fundit në strukturën e Investimeve të Huaja Direkte.

Disa prej investitorëve më të rëndësishëm turq në Shqipëri janë grupi Çalik në Bankën Kombëtare Tregtare, Grupi Yildirim, në Albchrome, Ayen Enerji, në Ayen AS Energji, Kurum, në Kurum International, etj.

Burimi: Banka e Shqipërisë

The post Banka e Shqipërisë “hap derën” për Ziraat appeared first on Revista Monitor.

Kur libri konsiderohet si aksesor i verës për foto në rrjete sociale nga të rinjtë, vera pa libra është simptomë e një sëmundjeje më të thellë: mungesës së politikave të qëndrueshme për kulturën dhe edukimin. Dhe si çdo simptomë që injorohet, kostoja shfaqet më vonë…

Nga Deada Hyka

Në rrjetet sociale, vera është stina e “perëndimeve dhe selfie-ve”. Por në shumicën e vendeve europiane, ajo është edhe sezoni i listave të librave që lexohen në plazh, në avion apo në qetësinë e një fundjave në fshat.

Në Shqipëri, edhe pse librat në dukje janë pjesë e valixhes së pushimeve, shifrat tregojnë një tjetër realitet: leximi mbetet i ulët dhe i rastësishëm.

Disa ditë më parë, rrjeti zjeu prej deklaratës së një influencereje që pranoi në një televizion kombëtar se “libri ishte aksesori i fotove të saj të plazhit”.

Në mungesë të politikave publike për promovimin e leximit, mbështetjes për libraritë dhe autorët vendas, si dhe incentivave për botuesit, tregu i librit në Shqipëri po përballet me një stinë të zgjatur “në hije”.

Vera, që në vende të tjera është moment i artë për industrinë e librit, këtu kalon pa shumë gjurmë.

Dhe kjo ka kosto më të thellë sesa duket: një popullatë që nuk lexon është më e ekspozuar ndaj manipulimit, konsumit të cekët dhe paaftësisë për të ndërtuar mendim kritik, elemente që ndikojnë drejtpërdrejt në cilësinë e demokracisë dhe zhvillimit ekonomik.

Tregu që nuk e njeh sezonin

Ndryshe nga vendet perëndimore, ku shtëpitë botuese nxjerrin posaçërisht tituj për pushime, në Shqipëri nuk ka një “sezon vere” për librin.

Nuk ekziston një strategji e përbashkët mes botuesve, librarive dhe institucioneve për t’i kthyer muajt e verës në një moment të favorshëm për qarkullimin e ideve, mendimeve dhe përmbajtjes cilësore nëpërmjet librit.

Në mungesë të statistikave të detajuara për shitjet mujore të librit, botues dhe librarë tregojnë se vera është një periudhë me ritme të ngadalta.

“Në vend që leximi të shtohet për shkak të kohës së lirë, bie, sepse libri nuk është pjesë e kulturës së pushimeve” thotë për “Monitor”, menaxheri i librarisë “TiranaBook” në Tiranë.

Ndërsa nga Libraria Adrion po në kryeqytet pohojnë se ka lëvizje për blerje librash në këtë sezon, por janë kryesisht nga të njëjtët njerëz që lexojnë libra gjatë gjithë vitit.

Turizëm pa kulturë

Shqipëria po njeh rritje rekord të turistëve, por me pak përfitime për industrinë kulturore. Në shumë zona bregdetare mungojnë libraritë ose bibliotekat publike.

Madje, edhe vetë qytetet kryesore nuk kanë nisma për të integruar librin në paketën e përvojës kulturore për pushuesit vendas apo të huaj.

Ndryshe nga Franca, ku në disa plazhe gjen “plazhe bibliotekë”, ose si në Itali, ku stacionet e trenave dhe hotelet ofrojnë libra falas, në Shqipëri mungon ky dimension kulturor.

Turizmi mbetet i lidhur fort me konsum mekanik, jo me përmbajtje që edukon, frymëzon apo formon.

Kosto afatgjata

Leximi është investim në kapitalin kulturor dhe njerëzor të një vendi. Një popullatë që nuk lexon prodhon më pak dije, më pak debat cilësor dhe më shumë varësi nga informacioni i shpejtë dhe i paverifikuar.

Elda Vela, nga shtëpia botuese “Mediaprint”, pohon për “Monitor” se mungesa e leximit ka pasoja të drejtpërdrejta në tregun e punës: më pak aftësi kritike, më pak kreativitet dhe fleksibilitet mendor, cilësi të domosdoshme në ekonominë e sotme që kërkon të menduar kompleks dhe zgjidhje jolineare.

“Kemi dëshmuar shpesh se mungesa e leximit gjatë pushimeve përforcon idenë se libri është një barrë, jo një kënaqësi.

Kjo ndikon në edukimin e brezave të rinj, që e shohin librin si detyrim shkollor, jo si zgjedhje personale për rritje”, – përfundon ajo.

Një industri që kërkon mbështetje reale

Pavarësisht përpjekjeve të disa botuesve për të sjellë tituj të rinj dhe përkthime cilësore, industria e librit në Shqipëri përballet me sfida të mëdha: nga kostot e larta të shtypjes, mungesa e mbështetjes fiskale (p.sh. mungesa e TVSH-së së reduktuar), te qasja e kufizuar në distribucion dixhital dhe mungesa e fondeve për promovim.

Duke qenë një treg i vogël dhe pa incentiva të qarta, botuesit stepen për të krijuar “ofertë verore” ose për të promovuar leximin si pjesë të kulturës së pushimit.

Arlinda Dudaj, nga shtëpia botuese “Dudaj”, thotë për “Monitor” se vetëm nismat e botuesve nuk mjaftojnë dhe se duhet një strukturim e bashkëpunim më i gjerë i tregut. Sipas saj, panairi ende shihet si momenti i vetëm për të blerë masivisht libra.

Sipas saj, nëse duam të kemi një shoqëri më të informuar, më krijuese dhe ekonomikisht më të zhvilluar, leximi duhet të jetë pjesë e përditshmërisë – edhe gjatë verës.

Institucionet publike mund të marrin hapa të thjeshtë por të rëndësishëm, si p.sh. Ministria e Kulturës mund të hapë thirrje për projekte verore të leximit në zonat turistike; apo bashkëpunime mes botuesve dhe operatorëve turistikë mund të sjellin libra në hotele, bujtina dhe struktura akomoduese.

REKOMANDIMI I LIBRAVE PËR T’U LEXUAR:

“Nexus” i Yuval Noah Harari

Në “Nexus”, Yuval Noah Harari ndërthur historinë e rrjeteve të informacionit — nga tregimet me gojë të epokës së gurit, burokracia e shteteve të mëdha, shpërthimi i shtypit, e deri te rrjetet dixhitale dhe inteligjenca artificiale — për të treguar se si informacioni është themeli i lidhjes së njerëzve në të gjitha kohërat.

Harari argumenton se informacioni shpesh nuk pasqyron realitetin, por është një mekanizëm lidhjeje që mund të ndërtojë mitologji dhe mashtrime masive, siç ndodhi me gjuetinë e magjistarëve apo totalitarizmin.

Rrjetet moderne të AI-së përbëjnë një lloj burokracie, që mund të manipulojë sjelljet njerëzore pa ndërhyrje fizike./ The Times.uk

“Ditari i CEO-s” i Steven Bartlett

The Diary of a CEO nga Steven Bartlett është një reflektim personal dhe praktik mbi mësimet më të rëndësishme që autori ka nxjerrë nga përvoja si sipërmarrës dhe nga intervistat me figura të njohura në podcast-in e tij me të njëjtin emër.

Libri, i ndarë në katër pjesë – vetja, historia, filozofia dhe ekipi – përmbledh 33 “ligje” që lidhen me zhvillimin personal, ndërtimin e kulturës së një organizate dhe mënyrën se si të krijosh një jetë dhe biznes me qëllim.

Në vend të teorive klasike, Bartlett ofron rregulla që burojnë nga eksperimentimi dhe përballja reale me sfida, duke nxitur lexuesin të mendojë ndryshe për suksesin, lidershipin dhe vendimmarrjen./ The Times.uk

“Parimet e suksesit” të Jack Canfield

“Parimet e suksesit” nga Jack Canfield është një udhëzues i detajuar dhe frymëzues për këdo që synon të ndërtojë një jetë të suksesshme në aspektin personal, profesional dhe shpirtëror.

I ndërtuar mbi 60 parime konkrete, libri shtjellon ide të tilla si marrja e përgjegjësisë së plotë për jetën, vendosja e objektivave të qarta, zhvillimi i vetëbesimit dhe kultivimi i një qëndrimi pozitiv, duke i shoqëruar me shembuj të shumtë realë dhe ushtrime praktike.

“Manifesti kapitalist” i Robert Kiyosakit

“Manifesti Kapitalist” i Robert Kiyosakit është një thirrje kundër sistemit arsimor tradicional dhe një mbrojtje e hapur e kapitalizmit sipërmarrës.

Në këtë libër, autori i njohur për bestsellerin Babai i Pasur, Babai i Varfër argumenton se arsimi modern nuk përgatit njerëzit për botën reale, por i formëson ata për t’u bërë punonjës që varen nga paga, borxhi dhe siguria e rreme financiare.

Ai paraqet “manifestin” e vet si një kundërpërgjigje ndaj ideve socialiste dhe përhapjes së “kapitalizmit të korruptuar”, duke theksuar se forma e vërtetë e kapitalizmit është fuqizimi i individit përmes edukimit financiar, sipërmarrjes dhe pronës private.

 “Arti i negocimit” i Vasil Naçit

“Arti i negocimit” nga Vasil Naçi është një udhëzues praktik dhe frymëzues për këdo që dëshiron të zhvillojë aftësitë e veta në komunikim, bindje dhe arritje marrëveshjesh të suksesshme, si në biznes ashtu edhe në jetën e përditshme.

I ndërtuar mbi përvojën personale të autorit si sipërmarrës dhe trajnues i njohur në fushën e zhvillimit personal dhe profesional në Shqipëri, libri paraqet teknika konkrete, shembuj realë dhe parime universale që ndihmojnë në përgatitjen, ndërtimin e besimit dhe arritjen e rezultateve përmes negocimit etik dhe të zgjuar.

Naçi thekson rëndësinë e dëgjimit aktiv, të kuptuarit të nevojave të palës tjetër dhe të orientimit drejt zgjidhjeve ku fitojnë të dyja palët.

Stili i librit është i thjeshtë dhe i drejtpërdrejtë, duke e bërë të qasshëm për profesionistë të niveleve të ndryshme dhe duke shërbyer si një manual i vlefshëm për zhvillimin e aftësive ndërpersonale në çdo fushë të jetës.

“Kap majat” i Gary Vaynerchuk

“Kap majat” (në anglisht: Crush It!) nga Gary Vaynerchuk është një thirrje energjike dhe motivuese për të ndjekur pasionin personal dhe për ta kthyer atë në një karrierë të suksesshme përmes fuqisë së internetit dhe rrjeteve sociale.

I botuar fillimisht në vitin 2009, libri shërben si një guidë praktike për ndërtimin e markës personale në epokën digjitale, duke theksuar se çdo individ ka mundësi reale të krijojë ndikim dhe të gjenerojë të ardhura nëse angazhohet me përkushtim dhe autenticitet.

Vaynerchuk ndan eksperiencën e tij personale në ndërtimin e “Wine Library TV” dhe më pas të agjencisë së tij mediatike VaynerMedia, për të treguar se suksesi në biznesin online nuk ka më nevojë për ndërmjetës apo struktura tradicionale — por kërkon pasion të vërtetë, përmbajtje të vazhdueshme dhe një marrëdhënie të sinqertë me ndjekësit.

The post Verë me (pa) libra, rekomandimet për tu lexuar në plazh appeared first on Revista Monitor.

Flet Albert Gjoka, drejtues i “Leximtari”

Në një kohë kur vera shihet si stinë e arratisjes dhe rikthimit te vetja, leximi mbetet një nga shprehitë më të vlefshme për mendjen dhe shpirtin.

Por çfarë lexojnë shqiptarët gjatë muajve të verës?

Si ndryshon sjellja e tyre si lexues në këtë periudhë dhe si ndikon teknologjia, rrjetet sociale apo marketingu në përzgjedhjet që bëjnë?

Albert Gjoka nga “Leximtari” ndan tendencat e leximit në muajt e verës, problematikat e tregut dhe profilin e lexuesit shqiptar..

Z. Gjoka, vera shpesh lidhet me lexime “të lehta”. Çfarë tregojnë të dhënat apo prirjet nga platforma juaj “Leximtari”? Çfarë zgjedhin të lexojnë shqiptarët gjatë pushimeve verore?

Gjatë periudhës së verës, secili prej nesh ka më shumë kohë të lirë për t’iu përkushtuar vetes. Fatmirësisht, leximi mbetet një ndër aktivitetet me më pak kosto për t’u zbavitur dhe konsiderohet si një mjet fantastik për t’u arratisur përkohësisht në një realitet tjetër.

Referuar përvojës së gjatë në tregtimin e librit në kanalet online dhe shitjen fizike me pakicë, gjatë stinës së verës, lexuesi ka një sjellje tjetër “konsumatore”.

Më shumë pëlqehen romancat, kryesisht romancat e errëta, thrillerat dhe sagat. Të rinjtë i pëlqejnë këto zhanre, por shumica e tyre i duan në gjuhën angleze.

Ndërsa te fëmijët mbizotëron kërkesa për librat e aventurave dhe fantazisë. Kohët e fundit ka një rikthim te klasikët, përfshirë edhe klasikët modernë, ku mes lexuesve që i duan këto libra ka edhe shumë të rinj.

A keni vënë re ndonjë ndryshim në mënyrën si blihen librat gjatë verës? Nga përvoja juaj prej shumë vitesh në sektor, a dominojnë më shumë blerjet online, apo libraritë fizike mbeten zgjedhja kryesore?

“Po iki me pushime, prandaj më jep një libër”, – këtë shprehje e dëgjon më së shumti në libraritë fizike kur para fundjavës, gjatë stinës së verës, pushuesit e vendosin edhe një libër në çantën e plazhit.

Muaji korrik shënon rritje të kërkesave në tregun e librit, gjithmonë nëse do ta krahasojmë me dy muajit paraardhës, – konkretisht me muajt maj dhe qershor.

Në të gjitha kanalet e shitjes konstatohet një rritje e kërkesës, ndonëse libraritë fizike ende mbajnë një peshë të madhe në tregtimin e librit.

Cilat janë zhanret që mbizotërojnë këtë sezon? (janë romanet e huaja, biografitë, librat motivues apo titujt e autorëve shqiptarë që gjejnë më shumë lexues në verë?)

Zhanret më të pëlqyera janë romancat, sagat dhe thrillerat. Gjatë dekadës së fundit kanë shënuar rritje të konsiderueshme romanet mister dhe thriller, por janë shfaqur edhe fenomene të tjera si BookToks.

BookToks janë të gjithë librat që janë promovuar nëpërmjet TikTok-ut dhe tashmë kjo kategori librash ka zëvendësuar gjithnjë e më shumë konceptin bestsellers.

Në këtë grupim bëjnë pjesë romancat e errëta apo thrillerat.

Po konstatohet një rënie e lehtë e librave të zhvillimit personal gjatë muajve të fundit, gjë që mund të lidhet edhe me praninë e madhe të “ofertës” në treg.

Janë shumë shtëpi botuese që botojnë libra të tillë. Çuditërisht, biografitë nuk ecin shumë në tregun tonë.

Po ashtu, gjatë verës nuk ka rritje të kërkesës për autorët shqiptarë. Mbi 85% e letërsisë që lexohet në vendin tonë u përket autorëve të huaj.

Ky është një fenomen që shkon ngjashmërisht me kërkesën konsumatore të çdo produkti tjetër, ku mbizotëron importi, – edhe për faktin se librat vijnë të mirëmarketuara nga jashtë si bestsellera të mediave apo platformave të mëdha të tregtimit të librit në botë.

Fatkeqësisht, ende nuk ka një mekanizëm promovimi apo strategji që e vendos fokusin në promovimin e letërsisë shqipe.

Në botën e sotme dixhitale, sa konkurron libri fizik me formate si audiolibrat apo ebook? A ka të dhëna për përdorimin e tyre nga shqiptarët në verë?

Prej disa vitesh, libri fizik (hard copy) po mban një pozicion të fortë kudo në botë, dhe në Shqipëri është zgjidhja kryesore për lexuesit. Sipas të dhënave, mbi 85% e lexuesve në vendin tonë duan librin tradicional.

Ndonëse ka një rritje të numrit të të rinjve që përdorin mjetet teknologjike për leximin e librit në formatet dixhitale.

Fatkeqësisht nuk ka të dhëna të sakta në këtë fushë, edhe për faktin se lexuesit elektronikë si Kindle, Nook, etj., janë të lidhur me platformat përkatëse dhe pajisjet e tjera smart nuk janë aq komode për të lexuar për një kohë të gjatë.

Sipas jush, çfarë roli ka sezoni i verës për të rikthyer zakonin e leximit, sidomos për ata që nuk lexojnë gjatë vitit? Është një mundësi, apo një iluzion veror? (Debati libri si aksesor)

Vera mbetet koha më e mirë e vitit për të lexuar për ata që gjejnë justifikime se nuk kanë kohë për të lexuar.

Botuesit dhe libraritë e fokusojnë marketingun e tyre te kjo periudhë, duke u përpjekur për të promovuar shprehitë e leximit me lista rekomandimesh, apo edhe forma të tjera të sjelljes “konsumatore”.

“Leximtari” e ka fokusuar punën e tij në përzgjedhjen e listave të librave që mund të lexohen gjatë verës nga fëmijët dhe të rriturit, bazuar mbi zhanret, shitjet e titujve dhe autorëve të pëlqyer për momentin, etj.

Organizimi i lojërave shpërblyese, minikonkursve me foto, video apo përshtypje synon pikërisht këtë gjë.

Leximi po shihet gjithnjë e më tepër si një mënyrë jetese krahas shumë aktiviteteve të tjera që bëjmë në përditshmëri si palestra, joga, meditimi, udhëtimi në mal, etj.

Përdorimi i rrjeteve sociale për promovimin e librit i ka dhënë një ngjyresë tjetër edhe mënyrës sesi libri shkon te lexuesit apo sesi vetë lexuesi e përdor librin.

A ka ndryshuar profili i lexuesit shqiptar në vitet e fundit? Sa ndikojnë rrjetet sociale dhe influencerët e librit në promovimin apo “modën” e leximit?

Po, ka ndryshuar profili i lexuesit shqiptar, jo thjesht për shkak të zgjerimit të portofolit të botimeve, kategorive të reja dhe shijeve të reja.

Përveç fenomenit të BookTok-ut, i cili tashmë është shfaqur edhe në letërsinë shqipe, ka edhe rritje të interesit të lexuesve për zhanre si manga.

Ky zhanër është një rikthim i ndikimit të kinemasë dhe imazhit te libri. Ka shumë të rinj që pëlqejnë libra të këtij lloji, përfshirë edhe të ashtuquajturit “comics”.

Sigurisht, sot akti i të lexuarit po bëhet gjithnjë e më i vështirë, për shkak se jemi të tejngopur me informacion dhe në mjedise të tilla shpërqendrimi kthehet në sëmundjen e kohës sonë.

Por, sot më shumë se kurrë, kemi nevojë për njohuri cilësore, për libra që na vlejnë dhe që na ndihmojnë të kuptojmë botën, që na edukojnë dhe që na mprehin mënyrën e të menduarit kritik.

Rrjetet sociale kanë ndikim gjithnjë e më të madh në receptimin e librit nga lexuesi, në mënyrën sesi libri shkon te lexuesit dhe te mënyra sesi reagon lexuesi. Bota e influencerave sot ka formësuar edhe fatin e të ashtuquajturit bestsellers.

Nëse dikur një bestseller prodhohej në laboratorin e radios, gazetës apo televizionit, sot atë e prodhon Instagram-i, Facebook-u, YouTube apo TikTok-u.

Shumë autorë kanë shitur miliona kopje për faktin e thjeshtë se një personazh me shumë ndjekës në rrjete sociale e ka ndarë librin apo përvojën e leximit me ndjekësit e tjerë.

Edhe në Shqipëri ka shumë raste kur influencerit (jo domosdoshmërisht të lexuar) kanë pasur fuqinë e ndikimit te ndjekësit e tyre.

Nëse dikur libri promovohej efektivisht “mouth to mouth” (gojë më gojë) sot ka një fuqi të jashtëzakonshme nëpërmjet rrjeteve, të cilat shfaqen si një mundësi e madhe edhe për vetë librin, autorin, botuesin apo tregtarin e botimeve.

Platforma juaj “Leximtari” ka sjellë një mënyrë të re për të bashkuar lexues dhe autorë. Si ka qenë ndërveprimi gjatë verës? Ka më shumë komente, përfshirje, klube leximi?

Ne jemi një sipërmarrje e re librore, e cila ka një pikë fizike në një qendër tregtare, pikërisht aty ku ka njerëz.

Qyteti ka libra plot, por ne kemi vendosur që ta çojmë librin mes njerëzve dhe të krijojmë një kontakt të parë krejt ndryshe me librin, duke ju dhënë argumente dhe fakte për fuqinë jetëndryshuese të librit dhe për domosdoshmërinë e njohurive cilësore të cilat ende sot ruhen më mirë se kudo tjetër te libri.

Tregu i librit po kalon momente sfiduese që nga periudha e pandemisë, ku çmimet e librave janë rritur, është rritur konkurrenca dhe ku ka ulje të numrit të lexuesve në gjuhën shqipe. Në këtë mjedis të vështirë, edhe mundësitë janë më të mëdha.

Gjatë periudhës së verës kemi përzgjedhur me kujdes libra të cilët ua rekomandojmë fëmijëve që duan t’i kenë me aventura tre muajt e pushimeve.

Të njëjtën gjë kemi bërë me të rriturit, duke përzgjedhur rekomandime librash të pëlqyer nga zhanre të ndryshme, botime të listuara si më të shiturit apo edhe prurjet më të fundit të cilët premtojnë një botë përndezëse në mendjen e lexuesve gjatë ditëve të verës.

Klubet e librit janë një mjet shumë i mirë për të ngritur dhe për të mbajtur komunitete.

Njëri prej tyre është edhe Bytes and Books, i cili synon që të përzgjedhë librat më të mirë që trajtojnë ndikimin e teknologjisë dhe Inteligjencës Artificiale në jetën reale dhe të ndajmë këndvështrime me njerëz që kanë formime profesionale dhe qasje të shumëllojtë.

A janë të pranishëm librat për fëmijë dhe të rinj në listat e librave më të kërkuar në verë? Si mund ta nxisim më shumë leximin te brezi i ri në këtë sezon?

Po, padyshim që janë të pranishëm. Shkolla e përgatit një listë rekomandimesh.

Profesionistët e librit, botuesit, librarët, pedagogët, prindërit e lexuar dhe njerëzit e suksesshëm do të duhet të ndajnë përvoja leximi dhe të rekomandojnë libra që i kanë ndihmuar në jetën e tyre personale dhe profesionale te të tjerët.

Ne duhet ta bëjmë pjesë gjithnjë të jetës sonë publike librin dhe leximin, duhet të promovojmë autorët që shkruajmë, duhet të përvetësojmë shprehi të reja leximi dhe duhet që të mësojmë sesi çdo libër mund të na japë kuptueshmëri më të mirë në jetën tonë.

Sa ndikojnë çmimet e librave në zgjedhjen që bëjnë lexuesit gjatë verës? A ka oferta apo tituj “verorë” me çmim të reduktuar?

Edhe në botën e librit përgatiten tashmë fushata dhe oferta. Konkurrenca mes operatorëve të tregut ka bërë që të ketë “outlet” librash ku lexuesit përfitojnë nga uljet e shumta që bëjnë libraritë, por edhe vetë botuesit.

Ne kemi bërë disa fushata të shkurtra, falë edhe bujarisë së disa botuesve shqiptarë.

Ky fenomen është një gjë tejet pozitive që tashmë po ndodh edhe në tregun e librit, sepse lexuesi meriton jo vetëm shërbim të mirë, por edhe çmimet më të mira.

Çfarë titujsh do t’i sugjeronit një lexuesi shqiptar këtë verë?

E kam të vështirë që të rekomandoj libra për audienca kaq të gjera, por për lexuesit e revistës “Monitor” e kam disi më të thjeshtë:

Në morinë e botimeve në gjuhën shqipe, do të përzgjedhja librat më të mirë që janë për botën e marketingut, komunikimit, shitjes, produktivitetit, etj., – pra libra që na përmirësojnë të ashtuquajturat aftësi të buta.

Konkretisht, për ata që lexojnë “Monitor”, do të rekomandoja leximin e këtyre librave gjatë kësaj vere: “Nexus” të Yuval Noah Harari, Ditari i CEO-s i Steven Bartlett, “Parimet e suksesit” të Jack Canfield, “Manifesti kapitalist” i Robert Kiyosakit, “Arti i negocimit” i Vasil Naçit dhe “Kap majat” të Gary Vaynerchuk.

Secili prej librave ofron perspektiva dhe njohuri të cilat na ndihmojnë për t’u përshtatur në një mjedis që ndryshon përherë, që na jep aftësinë për të prodhuar mesazhe ndryshe nga normaliteti për produktet dhe shërbimet që ofrojmë, që na jep mjeshtërinë për të negociuar apo për të ndërtuar një markë personale më të mirë dhe që na bën të kuptojmë sesi po zhvillohet bota e kapitalit sot.

The post “Profili i lexuesit shqiptar po ndryshon në epokën dixhitale” appeared first on Revista Monitor.