Ka një realitet tjetër dhe këtë nuk po kupton sot publiku evropian pse Rusia nuk po trandet nga sanksionet e vazhdueshme. Një vështrim real për atë që po ndodh e bën një studiues i ri, që pak ditë më parë ka udhëtuar në Moskë dhe mundohet të bëj një panoramë të impaktit ndryshe të këtyre sanksioneve…
Nga Eljanos Kasaj*
Mendimi konvencional sot në Perëndim është se i ashtuquajturi “operacioni special ushtarak” i Presidentit Vladimir Putin në Ukrainë e ka shkëputur Rusinë nga tregu evropian(euro-atlantik) dhe e ka kthyer ekonominë ruse në një ekonomi lufte të ngjashme me atë të viteve të Luftës së Dytë Botërore(1939-1945),duke sjellë rrjedhimit edhe “efektet jehonë” si rritjen e varfërise, rënien e fuqisë punëtore, inflacionin ose kolapsin ekonomik si rezultat i efektit të sanksioneve dhe izolimit ekonomik.
Një raport i porositur nga Ministri rus i Mbrojtjes Andrej Bjellousov nga Qendra për Analiza Makroekonomike dhe Parashikim Afatshkurtër (CMASF) ka identifikuar ndryshime të shpejta në përbërjen e shoqërisë ruse gjatë dy viteve të fundit, që nga fillimi i konfliktit të armatosur në Ukrainë.
Tregu i punës në Rusi po përjeton atë që analistët rus e përshkruajnë si një trend të pazakontë: standardet e jetesës po rriten në të gjitha grupet shoqërore, megjithëse në mënyrë të pabarabartë, raporton prestigjiozja “The Bell”, duke cituar studimin. Ironikisht, konflikti i armatosur duket se ka qenë në të mirë të Rusisë dhe sanksionet dhe përballja me bllokun BE-SHBA-NATO e kanë bërë atë më të fortë,por si mund të dallohet kjo?
-Sektori i pagave
“Pagat mesatare mujore nominale të grumbulluara të punonjësve të organizatave në prill arritën në 97,375 mijë rubla(ose 1055 euro)”, sipas raporteve të Rosstat të publikuara nga Agjencia Telegrafike e Lajmeve Ruse(TASS/ТАСС).
Kjo shifër është 14.3% më e lartë se e njëjta gjate pot e njëjtit muaj në vitin 2024. Përveç kësaj, u bë e ditur se në të njëjtin prill 2025, pagat reale të rusëve u rritën me 3.8%.
Pavarësisht inflacionit të lartë që arriti në 9% në korrik, pagat nominale janë rritur edhe më shpejt, sipas anketës së fundit makroekonomike të Bankës Qendrore të Rusisë , duke çuar në të ardhura reale të disponueshme rekord të larta që janë rritur me 9.6% në korrik – duke thyer rekordin e vendosur në vitin 2013 – dhe po nxisin një bum konsumi.
Më parë, ekspertët rus parashikonin se në vitin 2026 paga mesatare në Rusi mund të arrinte në 118-120 mijë rubla(1278-1300 euro), dhe shkalla e rritjes do të ngadalësohej në 12-14% për shkak të një rritjeje të bazës krahasuese.
Në të njëjtën kohë, u vu re se rritja e të ardhurave do të vazhdonte si në terma nominalë ashtu edhe në ata realë, por disa analistë rus paralajmëruan për një ngadalësim të mundshëm për shkak të një rënieje të mundshme të kërkesës së konsumatorëve, por dhe të impaktit afatgjatë të sanksioneve perëndimore, efekti i të cilave do të ndjehet në ekonominë ruse edhe pas përfundimit të konfliktit të armatosur në Ukrainë.
-Impakti mbi grupet vulnerabël
Numri i personave që marrin të ardhura nën kufirin e varfërisë në Federatën Ruse në tërësi u ul me 2.1 milionë persona nga viti në vit në tremujorin e parë të vitit 2025 dhe arriti në 11.9 milionë persona. Ata përbëjnë 8.1% të popullsisë së përgjithshme ruse-raportohet nga të dhënat e publikuara nga Shërbimi Federal Shtetërorë i Statistikave në Rusi(Rosstat/Росстат).
Vlen të theksohet se dinamika e numrit të njerëzve nën vijën e varfërisë në Rusi është “sezonale”(ashtu si në shumë vende evropianolindore): treguesi është më i lartë gjatë gjysmës së parë të vitit dhe ulet drejt fundit të vitit. Kështu, në tremujorin e parë të vitit 2024, numri i njerëzve të varfër ishte raportuar rreth 14 milionë (17.7 milionë për të njëjtën periudhë në vitin 2023), në tremujorin e dytë – 12.4 milionë (14.7 milionë në vitin 2023), në tremujorin e tretë – 11.8 milionë (13.8 milionë në vitin 2023), në tremujorin e katërt – 7.7 milionë (9.1 milionë në vitin 2023).
Në janar-mars 2025, kufiri i varfërisë u konsiderua të ishte një e ardhur prej 16,621 rublash(179 euro), ndërsa për të njëjtën periudhë të vitit të kaluar ishte 15,096 rubla(163 euro). Kufiri i varfërisë është rritur me 10% gjatë vitit. Vlera mesatare për vitin 2024 ishte 15,552 rubla(168 euro).
-Tregtia dhe ushtria-bazat e klasës së re ruse
Punonjësit e sektorit publik, veçanërisht ata që punojnë në sektorin ushtarako-industrial, do të ndihen më të sigurt dhe të begatë se pjesa tjetër të shoqërisë ruse.
Qindra mijëra luftëtarë dhe miliona anëtarë të familjeve të tyre kanë marrë ose po marrin pagesa, duke filluar nga 195,000 rubla (2,500 dollarë) në pagesa mujore deri në 3 milionë rubla (40,000 dollarë) për plagosje dhe 12.4 milionë rubla (160,000 dollarë) në rastin e humbjes së jetës në fushëbetejë (e cila përveç benefiteve monetare shoqërohet dhe me titullin e “heroit të popullit”).
Benefitet duket se nuk janë të kufizuara vetëm për luftëtarët rus në llogore.
Shoferët e kamionëve mburren sot me paga që do ta bënin sektorin e teknologjisë të kishte zili!
Pagat mesatare të shoferëve të kamionëve arritën në 131,000 rubla (rreth 1419/1420 euro) në muaj në janar-qershor 2024, një rritje prej 74% krahasuar me të njëjtën kohë të vitit të kaluar. Kërkesa për shoferë kamionësh thuhet se ishte më e larta në qytetet e mëdha dhe industriale, si në Moskë, Shën Petersburg, Rostov-mbi-Don,Kazan dhe Novosibirsk.Pa harruar të përmendim këtu edhe “tregun e zi” të produkteve dhe mallrave kontrabandë që shoferët që punojnë në rrugët internacionale (si me Kaukazin, Azinë Qendrore, Mongolinë, etj) sjellin në tregun rus për ti tregtuar me çmime shpesh dy ose tre fishi i atyre aktuale.
-Realitetet e reja të jetës në Rusi
Me imponimin e sanksioneve ekonomike prej vendeve të Bashkimit Evropian dhe NATO-së (pra, SHBA-së, Kanadasë, etj), prej tri vitesh Rusia ka filluar atë që mund të quhet “ndërtimi i instancave komerciale, bankare dhe konsumatore ruse”, ndërsa shkëmbimet tregtare sot janë riorientuar prej Gjermanisë, Francës ose Beneluksit drejt vendeve të BRICS(Republikës Popullore të Kinës,Republikës Islamike të Iranit, Indisë, Azisë Qendrore, etj) të cilat jo vetëm që kanë treguar se Perëndimi ka vepruar në një mënyrë krejtësisht të pamatur duke sjellë jo-vetëm humbjen e tregut rus 150 milionësh banorësh, por duke sjellë edhe lindjen e një “konsumerizmi nacionalist” në publikun rus.
Sot, në Rusi aplikacionet Perëndimore të përdorimit të përditshëm(delivery, media sociale, Booking, etj) pothuajse janë zhdukur nga përdorimi i jetës së përditshme ruse: Yandex sot ka zëvendësuar Google,Google Map,Bolt ose Uber;VK(V-Kontaktje) është sot Facebook-u rus, i cili mbulon edhe boshllëkun e lënë prej Tinder,Badoo ose Spotify;Telegram,platforma më e njohur ruse e komunikimit në botë, ka pasur një bum prej miliona përdoruesish të rinj të cilët e përdorin sot aplikacionin për të mbyllur hapësirën e lënë prej Tëiter(sot platforma X),Instagram ose Ëhatssapp; ndërsa markat komerciale të konsumit si McDonalds,KFC ose PizzaHunt, sot janë marrë nën dorëzim prej investitorëve të mëdhenj rus dhe janë ri-emërtuar nën emrat e rinj të “Вкусно и точка/E shijshme dhe pikë”,Rostics dhe Pizza H.Ndërsa vendin e automobilëve gjerman,francez ose amerikan sot po e zënë gjithmonë e më shumë modelet kineze,bjelloruse dhe ruse(si Lada,Moskviç,Aurus).
Ndërsa dhe periudhën e vakancave rusët preferojnë ti kalojnë vendet reja ekzotike orientale-duke zgjedhur Egjiptin,Indonezinë,Bjellorusinë,Kinën,Iranin,Abhazijan,Katarin ose dhe Korenë e Veriut(!)-duke e thelluar edhe më tej diferencën midis lifestyle-it të popullit rus dhe popujve evropian.
-Rezultatet
Si përfundim mund të themi se impakti i sanksioneve, ekonomisë së luftës dhe përjashtimit kultural (cancel culture) prej vendeve Perëndimore kanë sjellë krijimin e realiteteve të reja socio-ekonomike në Rusi dhe gjithashtu kthimin e një mënyre të re jetese(lifestyle) ruse,e cila sot mund të vërehet në promovimin e markave konsumeriste ruse, publicitetit të slloganeve patriotike(si “любов по-русский/dashuri si rusët”,”дружит по-русский/miqësi si rusët” etj) dhe rritjes së “konsumerizmit nacionalist” nën shembullin e Mahatma Gandit, të cilat synojnë të favorizojnë konsumin nacional dhe velart tradicionale përpara atyre të huaja,duke e materializuar zyrtarisht idenë e unikalitetit të “Botës Ruse/Русский Мир” me baza aktuale dhe të përditshmërisë.
*Fakulteti i Shkencave Politike. Universiteti i Wroclaw (Uniwersytet Wrocławski), Poloni
The post A po ndikojnë sanksionet perëndimore për realitete të reja ruse socio-ekonomike?! first appeared on JavaNews.al.