KIEV, 29 korrik /ATSH-DPA/- Presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky tha sot se vendi i tij ishte afër arritjes së një marrëveshjeje financimi me Holandën për prodhimin e dronëve në Ukrainë.
Në fjalimin e tij të mbrëmjes drejtuar kombit, Zelensky tha se priste që marrëveshja të përfundonte këtë javë.
“Do të sigurohen 400 milionë euro shtesë për kompanitë tona ukrainase, për prodhuesit e dronëve – në një marrëveshje financimi me Holandën këtë javë”, tha ai.
Ukraina, aktualisht po zgjeron prodhimin e saj të dronëve me ndihmën financiare perëndimore në mënyrë që të forcojë mbrojtjen e saj kundër Rusisë.
Zelensky kujtoi disa sulme vdekjeprurëse ruse që kishin ndodhur gjatë ditës, më i rëndi prej të cilëve ishte ndaj një burgu pranë qytetit të Zaporizhias.
“Të paktën 17 të burgosur u vranë në sulmin ajror dhe 42 të tjerë u plagosën”, tha guvernatori rajonal i Zaporizhias, Ivan Fedorov, në Telegram. //a.i/
AMSTERDAM, 29 korrik /ATSH-AA/ – Holanda ka shpallur “persona non grata” ministrin e Sigurisë Kombëtare të Izraelit, Itamar Ben-Gvir, të ekstremit të djathtë dhe ministrin e Financave, Bezalel Smotrich, dhe u ka ndaluar atyre hyrjen në vend.
Ministri i Jashtëm holandez, Caspar Veldkamp në një deklaratë me shkrim tha se ministrat e ekstremit të djathtë të Izraelit, Ben-Gvir dhe Smotrich kanë nxitur vazhdimisht dhunë kundër popullit palestinez, kanë mbështetur vazhdimisht zgjerimin e vendbanimeve të paligjshme dhe kanë bërë thirrje për spastrim etnik në Rripin e Gazës.
Ai vuri në dukje se për këtë arsye, ata i kanë shpallur dy ministrat e ekstremit të djathtë, Ben-Gvir dhe Smotrich, “persona non grata” dhe u kanë ndaluar hyrjen në vend.
“Situata e fundit në Gaza është e patolerueshme dhe e pambrojtshme”, tha Veldkamp dhe njoftoi se do të thërrasë në ministri edhe ambasadorin e Izraelit në Hagë.
Kryeministri holandez Dick Schoof tha dje në rrjetet sociale se do të mbështeste një sërë masash në nivel të Bashkimit Evropian (BE), përfshirë largimin e Izraelit nga programi “Horizon” i BE-së dhe nga zona tregtare, nëse Izraeli vazhdon të pengojë ndihmën humanitare për Gazën. /os/
ROME, 29 korrik /ATSH/ – Mungesa e hekurit, e njohur edhe si sideropeni, është një problem i përhapur dhe shpesh i anashkaluar. Hekuri është thelbësor për prodhimin e qelizave të kuqe të gjakut, të cilat transportojnë oksigjen në të gjithë trupin, dhe luan role të rëndësishme në prodhimin e energjisë dhe sintezën e ADN-së, shkruan melarossa.it.
Simptomat më të zakonshme të mungesës së hekurit janë dobësia dhe lodhja e përgjithshme, por mund të shfaqen edhe zbehje, marramendje, rrahje të shpejta të zemrës dhe vështirësi në frymëmarrje.
Tek gratë, simptomat shpesh vijnë për shkak të menstruacioneve dhe lodhjes së shtuar, veçanërisht gjatë shtatzënisë.
Mungesa e tij mund të shkaktojë anemi me simptoma më të theksuara dhe dobësuese. Një dietë e ekuilibruar është thelbësore për parandalimin e kësaj gjendjeje, por në disa raste, nuk është e mjaftueshme.
Në fakt, përveç ushqyerjes së duhur dhe për këtë arsye një fokusi më të madh në ushqimet e pasura me hekur, mund të jetë e nevojshme të drejtoheni në suplemente hekuri, megjithëse zgjidhja më e mirë varet gjithmonë nga shkaku dhe ashpërsia e situatës.
Mungesa e hekurit dhe anemia: Çfarë duhet të dini vërtet
Kjo është një gjendje shumë e zakonshme, shpesh e anashkaluar, por e lidhur ngushtë me rrezikun e anemisë nga mungesa e hekurit. Hekuri është thelbësor për formimin e hemoglobinës, proteina që gjendet në qelizat e kuqe të gjakut që transporton oksigjen në qelizat tona.
Sa hekur i duhet trupit tonë?
Kërkesat ditore ndryshojnë në varësi të moshës, gjinisë dhe kushteve specifike siç është shtatzënia. Një burrë i rritur, për shembull, ka nevojë për rreth 10 mg në ditë, ndërsa kërkesa e një gruaje shtatzënë rritet në rreth 27 mg.
Si mund ta dalloni mungesën e hekurit?
Një analizë e thjeshtë gjaku, një numërim i plotë i gjakut, së bashku me një nivel të ferritinës dhe hekurit (hekurit në qarkullim), është e gjitha që ju nevojitet.
Është e rëndësishme të mbani mend se hekuri i ulët nuk do të thotë gjithmonë anemi. Sipas OBSH-së, anemia diagnostikohet kur hemoglobina bie nën:
13 g/dL tek burrat.
12 g/dL tek gratë e rritura.
11 g/dL tek gratë shtatzëna.
Anemia nga mungesa e hekurit ndodh kur ka një mungesë të konsiderueshme hekuri, e cila dëmton transportin e oksigjenit dhe shkakton simptoma të dobësisë së përgjithshme. Shkaqet nuk lidhen gjithmonë me një dietë të pabalancuar: ato shpesh lidhen me humbje të konsiderueshme gjaku ose gjendje të tjera specifike mjekësore.
Simptomat e mungesës së hekurit
Simptomat fillestare shpesh anashkalohen sepse ato zhvillohen ngadalë dhe mund të ngatërrohen lehtësisht me gjendje të tjera.
Fillimisht, mund të përjetoni lodhje të pazakontë dhe të vazhdueshme, vështirësi në përqendrim, dhimbje koke të shpeshta ose të vini re rënie të tepërt të flokëve.
Anemia nga mungesa e hekurit, e cila shkaktohet nga nivelet e ulëta të hekurit, ndikon jo vetëm në kapacitetin fizik, por edhe në kapacitetin kognitiv dhe mendor.
Simptomat e zakonshme dhe më pak të zakonshme përfshijnë:
Dhimbje koke të vazhdueshme.
Zbehje të fytyrës dhe mukozave.
Lodhje të përgjithshme (asteni).
Vështirësi në frymëmarrje.
Simptoma më pak të zakonshme, por po aq të rëndësishme përfshijnë:
Rënie flokësh (alopeci).
Gjuhë të inflamuar ose të fryrë.
Sindroma e këmbëve të shqetësuara, veçanërisht në mbrëmje.
Lëkurë, flokë dhe thonj të thatë dhe të brishtë.
Forma të pazakonta thonjsh (thonjtë në formë luge, koiloniki).
Takikardi (rrahje të shpejta të zemrës).
Vështirësi në përqendrim dhe memorie të reduktuar.
Dhimbje në gjoks (angina pektoris).
Episode marramendjeje dhe një ndjenjë paqëndrueshmërie.
Tinnitus (zhurmë ose gumëzhitje në veshë).
Nëse përjetoni ndonjë nga këto simptoma, madje edhe ato të lehta, është e rëndësishme të flisni me mjekun tuaj në mënyrë që ai të kryejë teste specifike dhe të kërkojë trajtim të shpejtë.
Shkaqet e mungesës së hekurit
Hekuri i ulët nuk shkaktohet vetëm nga një dietë e pabalancuar, megjithëse një dietë e dobët sigurisht që mund të kontribuojë në problem. Kjo gjendje shpesh lind nga situata që rrisin nevojat për hekur ose shkaktojnë humbje të konsiderueshme.
Gjatë adoleshencës, shtatzënisë dhe ushqyerjes me gji, për shembull, trupi kërkon sasi të rritura hekuri për të mbështetur rritjen dhe zhvillimin.
Në mënyrë të ngjashme, ata që marrin pjesë në sporte intensive mund të kërkojnë sasi më të mëdha të këtij minerali.
Çrregullimet e mëlçisë, terapitë specifike me ilaçe (antacide, antibiotikë, anti-inflamatorë), dietat vegjetariane shumë kufizuese dhe ndërhyrjet mund të kontribuojnë gjithashtu në mungesën e hekurit. /os/
NJU JORK, 29 korrik /ATSH/- Aktori i “The Dark Knight Rises”, Alon Aboutboul ka vdekur sot në moshën 60-vjeçare, sipas “New York post”.
Aboutboul vdiq sot në mëngjes – pasi humbi ndjenjat në plazhin HaBonim, në Tel Aviv.
Kalimtarët pretenduan se aktori izraelit po notonte në ujë dhe kur doli, u tha njerëzve se nuk ndihej mirë përpara se të rrëzohej dhe të humbiste ndjenja.
Paramedikët nxituan në vendngjarje dhe kaluan një orë duke u përpjekur ta ringjallnin Aboutboul, por nuk patën sukses.
Shkaku i vdekjes aktualisht mbetet i panjohur.
Aktori i ndjerë thuhet se ka lënë pas bashkëshorten e tij, Shir Bilia, dhe katër fëmijët e tyre.
Aboutboul luajti rolin e fizikantit bërthamor rus, Dr. Leonid Pavel, në filmin “The Dark Knight Rises” të vitit 2012, filmi i tretë dhe i fundit në trilogjinë “Batman” të Christopher Nolan.
I lindur më 28 maj 1965, në Kiryat Ata, Izrael, Aboutboul pati rolin e tij të famshëm në filmin “Two Fingers from Sidon” në vitin 1986.
Dy vjet më vonë, ai u shfaq në filmin “Rambo III” përkrah Sylvester Stallone.
Aboutboul vazhdoi të luante në filmin thriller aksion të Ridley Scott në vitin 2008 “Body of Lies” dhe në filmin thriller politik të vitit 2016 “London Has Fallen”.
Ai luajti gjithashtu në filmin dramatik “Septembers of Shiraz” me protagonistë Adrien Brody dhe Salma Hayek, premiera e të cilit u shfaq në Festivalin e Filmit në Toronto në vitin 2015.
Në televizion, Aboutboul u shfaq në episodet e “Snowfall”, “Homeland”, “Fringe”, “NCIS”, “The Mentalist”, “Castle”, “The Leftovers”, “Twin Peaks”, “Madam Secretary” dhe “Hawaii Five-0”.
Sipas IMDb-së së tij, Aboutboul do të luante në filmin e ardhshëm “Jacob’s Dream”, i cili është në fazën e para-prodhimit.
Gjatë karrierës së tij, ai fitoi çmimin si Aktori më o Mirë në filmin “Out of the Blue” në Festivalin e Filmit në Jerusalem dhe çmimin si Aktori më i Mirë Mbështetës në Çmimet e Akademisë Izraelite të Filmit (Çmimet Ophir) në vitin 2003. //a.i/
“Malet e zeza” famëkeqe të Zambisë, grumbuj të mëdhenj mbetjesh minerare që shëmtojnë horizontin e rajonit Copperbelt, janë jashtëzakonisht personale për Stary Mwaba, një nga artistët pamorë më të njohur të vendit.
“Kur ishim fëmijë, e quanim ‘mu danger’, që do të thotë ‘në rrezik’,” thotë Mwaba.
“‘Mali i zi’ ishte ai vend ku nuk duhej të shkoje,” thotë piktori, i cili ka lindur dhe jetuar në Copperbelt deri në moshën 18-vjeçare.
“Por ne gjithsesi futeshim fshehurazi, për të mbledhur fruta të egra që, për çudi, arrinin të rriteshin atje,” kujton artisti.
Sot, të rinjtë që shkojnë drejt “mu danger” janë në kërkim të copëzave të xeheve të bakrit mes mbetjeve të gurta të këtyre grumbujve të lartë, trashëgimi toksike e një shekulli prodhimi industrial minerar në Zambi, një nga prodhuesit më të mëdhenj në botë të bakrit dhe kobaltit.
Ata hapin tunele të thella dhe dredha-dredha dhe nxjerrin gurë për t’i shitur kryesisht blerësve kinezë, të cilët më pas nxjerrin bakrin.
Është një punë e vështirë, e rrezikshme, shpesh e paligjshme dhe ndonjëherë fatale. Por mund të jetë edhe fitimprurëse dhe në një rajon ku papunësia tek të rinjtë është rreth 45%, për disa të rinj është mënyra e vetme për të mbijetuar.
Vepra më e fundit e Mwabas e ekspozuar këtë muaj në Muzeun Kombëtar të Lusakës rrëfen historinë e të rinjve që punojnë në malin e zi në qytetin Kitwe dhe kap ritmet e jetës mes banorëve të lagjes Wusakile.
Ata punojnë për drejtues bandash të njohur si “jerabos”, një formë e deformuar e fjalës “jail boys”, që nënkupton perceptimin e tyre si kriminelë.
Artisti ka pikturuar një seri portretesh të mëdha, duke përdorur gazeta të vjetra si kanavacë. Ai pret artikuj që i tërheqin vëmendjen, të cilat i quan “rrëfime të mëdha”, dhe i ngjit në një letër bazë.
Ai përdor një hekur saldimi për të djegur disa nga fjalët dhe për të krijuar një seri vrimash në rrëfimet. Pastaj derdh bojë për të krijuar portretet, apo siç i quan ai, “rrëfime të vogla”.
“I marr këto rrëfime të mëdha, dhe krijoj vrima në mënyrë që të mos mund t’i kuptosh më. Pastaj i imponoj imazhet e njerëzve që njoh mbi to, për të treguar që rrëfimet e vogla, rrëfimet e njerëzve të zakonshëm kanë gjithashtu rëndësi,” shpjegon Mwaba. “Ata kanë histori që janë të rëndësishme dhe që janë pjesë e historisë më të madhe.”/BBC/KultPlus.com
përse, vdekje ku tambli prekë tokën mbinë lufta ku tamblit i sosë gjaku gufon gjak
mendo me zë, vdekje veç kur kësisoj bën nuk ma punon pas shpine o, gjithçka që ke shpikë ndodhet nën dhé.
ke ardhë në çast të fundit, vdekje “nanë” tingëllon si gojë e mbushur gji të vetëdijshme janë për të tyren vdekje
shterru, gji morti ku gojën lagë – aty ku s’ka tambël s’ka as lot as vdekje
LINGUA
(Gjuha)
Epimenidi, kretan, thotë që të gjithë kretanët rrejnë (kurse Epimenidi është vetë kretan) për rrjedhojë, s’është e vërtetë që kretanët rrejnë pra, Epimenidi thotë të vërtetën pra: të gjithë kretanët rrejnë
Mandra, ciganesha, thotë që të gjithë ciganët vdesin (kurse Mandra është vetë ciganeshë) për rrjedhojë, është e vërtetë që ciganët vdesin pra, Mandra thotë të vërtetën sepse Mandra është grua dhe e pavdekshme
* * * (LIRIA) * * *
Liria ashtu si gozhda,
nuk e di se si duket druri në anën tjetër
nëse në anën tjetër s’është syri
Liria ashtu si kungimi
nuk e di kush ka jetuar për bukë e ujë
përderisa nga varri të mos i pikojë vaj i shenjtë
Liria, sikurse fjala,
s’mund ta bëjë të plotë vajtimin
(liria ime, jepmë sy që gjuhën mos ta grijë)
ai që s’e ka dikënd
varroset me shpenzimet e Tokës
pa dyshim
• Tijana Rakoçeviqi (1994) është poete, eseiste dhe dramaturge nga Mali i Zi. E shpërblyer dhe përkthyer disaherësh për cilësitë e saj letrare.
Mbrëmjen e kaluar, arti operistik mori jetë në zemër të Prishtinës, aty ku tingulli u bashkua emocionin dhe e shndërroi hapësirën përballë Bibliotekës Kombëtare të Kosovës në një skenë të magjisë muzikore. ‘Opera Night’, e zhvilluar në kuadër të Rame Lahaj International Opera Festival, solli para publikut kosovar sopranon shqiptare me famë botërore, Marigona Qerkezin, shkruan KultPlus.
Ky rikthim kishte një simbolikë të veçantë. Pas një karriere që ka marrë hov në skena prestigjioze të Evropës, Qerkezi u kthye në vendlindje jo vetëm si një artiste e suksesshme, por si një zë që i përket këtij publiku dhe që flet në gjuhën e shpirtit të saj. Emocionet e saj në skenë u reflektuan qartë edhe në përzgjedhjen e repertorit – një udhëtim muzikor përmes epokave, stileve dhe kulturave të ndryshme, që ndërthuri elegancën franceze, pasionin italian, ndjeshmërinë shqiptare dhe frymën amerikane të shekullit XX.
Mbrëmja u hap me një nga veprat më prekëse të repertorit lirik, ‘Après un rêve’ të Gabriel Fauré. Më tej, Qerkezi solli një nga ariet më të dashura të repertorit operistik, “O mio babbino caro” nga Giacomo Puccini, e cila u interpretua me ndjeshmëri të thellë. Në vijim, u zhyt nën emocionet që u transmetuan përmes ‘Casta Diva’ nga opera Norma, e që u vu në jetë përmes zërit të Qerkezit, shoqëruar nga pianistja, Jess Rucinski.
Pas kësaj, vëmendja u pozicionua tek pianistja Rucinski, e cila interpretoi me finesë veprën “Lied ohne Worte” të Felix Mendelssohn, duke krijuar një atmosferë melankolie përmes tingujve të pastër të pianos.
Marigona Qerkezi u rikthye më pas me një tjetër perlë të Puccinit, “In quelle trine morbide”, pasuar nga aria e fuqishme “Vissi d’arte” nga Tosca – një interpretim që ndërthurte shpirt, kontroll teknik dhe forcë dramatike, për të vazhduar më pas me veprën e fuqishme ‘Merce, dilette amiche’ të Verdit.
Pianistja Rucinski sërish erdhi me një interpretim solo teksa solli në piano veprën impresioniste “Sonatine, II. Animé” të Maurice Ravel.
Pjesa e dytë e mbrëmjes mori një ton më të ngrohtë dhe modern, me interpretimin e këngës “Summertime” të George Gershëin – një përzierje e klasikes me jazz-in, që nxori në pah fleksibilitetin vokal dhe interpretativ të Qerkezit.
Ndërkaq, me veprën “Sinfonia” të kompozitorit shqiptar Aulon Naçi, Marigona Qerkezi solli në skenë edhe frymën e trashëgimisë kulturore shqiptare, duke emocionuar publikun me një ndjeshmëri të veçantë.
Pas kësaj, ajo interpretoi këngët “Non ti scordar di me” e Ernesto Curtis dhe “I Feel Pretty” nga West Side Story të Leonard Bernstein. Në pjesën finale të koncertit, Qerkezi interpretoi “Klänge der Heimat” të Johann Strauss II, një vals që u përcoll me mjeshtëri dhe finesë të jashtëzakonshme.
E momenti kulminant dhe më emocionues i mbrëmjes erdhi tek vepra e fundit, teksa Qerkezi solli perlën e muzikës shqiptare ‘Margjelo’ të Prenk Jakovës. Interpretuar me një mjeshtëri të rrallë, kjo performancë u përmbyll me ovacione të zjarrta nga publiku.
Si surprizë e veçantë e mbrëmjes, në skenë u ngjit tenori dhe themeluesi i festivalit, Rame Lahaj, i cili bashkë me Marigona Qerkezin solli një duet nga opera Tosca e Puccinit. Ky moment i përbashkët, përveçse një dhuratë për publikun, ishte një dëshmi e vërtetë se opera në Kosovë po jeton përmes emrave që jo vetëm përfaqësojnë vendin me dinjitet në botë, por edhe i rikthehen atij me dashuri dhe përkushtim.
Pas kësaj paraqitje dinjitoze që erdhi si një rikthim për të në Kosovë, Marigona Qerkezi tha për KultPlus se ndjehet shumë e lumtu që ishte pjesë e këtij koncerti, dhe çdo ndjenjë që ka arritur në çdo paraqitje në teatro prestigjioze, iu shtua në këtë mbrëmje teksa performoi përpara publikut të saj.
“Ishte një mbrëmje shumë e bukur dhe shumë e veçantë që me siguri do të mbetet shumë gjatë në zemrën time, një rikthim për publikun tim të dashur, një paraqitje e parë për pesë-vjetorin e këtij festivali madhështor ‘Rame Lahaj International Opera Festival’, po besoj që publiku e ka shijuar shumë po aq sa e kam shijuar edhe unë. Unë erdha nga performancat e mia në Royal Opera House në Londër prej rolit të Leonorës, kjo magjia e punës dhe e asaj që kam zgjedhur ta bëj gjatë gjithë jetës që dashurinë e publikut e mbaj gjithmonë me vete dhe e kam të freskët atë të publikut londinez, ajo mu shumfishua, mu shtua dhe mu thellua edhe më shumë me publikun tim i cili është gjithmonë i veçantë dhe ajo dashuria mbizotëron dhe vullneti për të performuar para publikut tim”, theksoi Qerkezi.
Tutje ajo foli edhe për programin duke theksuar se ka dashur të interpretojë vepra të periudhave të ndryshme, por duke mos lënë anash as krijimtarinë shqiptare.
“Ka qenë një program mjaft i pasur, me kompozitorë të ndryshëm nga periudha të ndryshme stilistike dhe përveç veprave të cilat i kam interpretuar si të plota në skenë, disa prej tyre dhe të tjera do t’i interpretoj edhe në të ardhmen. Kam zgjedhur edhe vepra të kompozitorëve tanë, interpretova veprën e kompozitorit tonë Aulon Naçi, një simfoni që e kam interpretuar për vite e vite në vende të ndryshme. Gjithashtu, përmbylljen e koncertin e kam bërë me një perlë shqiptare siç është ‘Margjelo’”, tha Qerkezi, duke shtuar mes tjerash që ndjehet e lumtur edhe për prezantimin e saj në formë të surprizës, bashkë me tenorin e mirënjohur, Rame Lahaj.
Ndërkaq, për KultPlus foli edhe pianistja Jess Rucinski, e cila përveç se e shoqëroi në piano soprano Qerkezi, dhuroi edhe momente të veçanta teksa performoi dy vepra solo.
“Ishte shumë bukur. Më pëlqeu kjo hapësirë midis qytetit. Ishte kënaqësi të shihja se sa shumë njerëz erdhën dhe se sa shumë e vlerësojnë Marigonën. Për mua, edhe pse nuk kam qenë kurrë në Kosovë dhe kisha vetëm lidhje indirekte me Festivalin, ndihem shumë e mirëseardhur me njerëzit me të cilët kam punuar dhe jam takuar”, tha Jess Rucinski.
Ju kujtojmë se Rame Lahaj International Opera Festival, vazhdon rugëtimin e tij duke sjellë performance të muzikës operistike nën interpretimin e muzikantëve vendor dhe të huaj, ku do të kurorëzohet më datë 2 gusht ku do të mbahet koncerti ‘Rame Lahaj & Friends’./KultPlus.com
Në natën e 28 korrikut, jo si në netët e mbushura me muzikë, ngjyra, pije dhe festë të gjallë, Prishtina e zhurmshme dhe e etur për jetë, perëndoi nën një tjetër frymë, më e heshtur, më e mbyllur, më melankolike. Ajo nuk ishte më qyteti që vallëzonte nën dritat e netëve të verës, por një qytet që kujtonte, që kthehej pas, që dëgjonte zërin e kujtimeve të veta, të tjetrit, apo edhe të vetes e tjetrit së bashku.
Në burgun-muze të Prishtinës, “Burgu i Idealit” aty ku dikur mbylleshin trupat por jetonin idealet, u ngjitën dy net radhazi skenat e shfaqjes “Kujtime nga Lumi”, nga regjisorja dhe dramaturgia Zana Hoxha. Në një hapësirë të ngarkuar me histori dhe heshtje, ku muret janë dëshmitarë të dhimbjeve e shpresave, zërat e aktorëve sollën një rrëfim ndryshe, një udhëtim poetik ndërmjet kujtesës dhe ëndrrës, mes lirisë së mohuar nga tjetri dhe asaj që vazhdon të kërkohet për veten.
Në Prishtinën që kujtonte, përjetonte dhe lëkundej mes harresës dhe rikthimit, perëndimi i diellit i gjeti spektatorët të mbledhur pranë Fontanës së Pallatit të Rinisë. Ajo fontanë, që prej kohësh është vëzhguar si një objekt, mori jetë sërish atë mbrëmje nga fryma e artit, përcjellë KultPlus.
Në këtë hapësirë simbolike, aktorët dolën në skenë mes tingujve të këngës së Minatorit “E di se do të shoh”, një nisje e butë e ngarkuar me ndjesi që paralajmëronte udhëtimin emocional që do të pasonte. Prej aty, publiku u ftua të ndjekë shfaqjen më tej, në një tjetër hapësirë plot domethënie, në Burgun e Idealit, ku zëri i artit bëhet dëshmi.
Që në çastin kur publiku kaloi portën e Burgut të Idealit, u bë e qartë se kjo nuk do të ishte një shfaqje e zakonshme.
Vendosja e shfaqjes në burg, në vetvete, ishte një deklaratë, një zgjedhje e guximshme artistike që i jepte trup shfaqjes para se të niste, që krijonte një tension të ndjeshëm te spektatorët. Nuk kishte nevojë për fjalë, vetë korridoret e ngushta, të mbyllura dhe zhurma e hapave në beton, paralajmëronin se kjo natë do të ishte e ngjethshme.
Njerëzit e ulur aty, mes mureve që kishin dëgjuar klithma dhe heshtje të rënda, tashmë dëgjonin fjalën e artit të shkruar për tu kthyer në një art që vihet në skenë. Dhe secili, në mënyrën e vet, përjetonte dramën jo vetëm si spektator, por si dëshmitar i një historie të përbashkët, që na flet nga e kaluara, por ende ndikon në frymëmarrjen e së tashmes.
Oborri i dikurshëm i të burgosurve ishte zgjedhur për të ndjekur shfaqjen “Kujtime nga lumi”. Në atë hapësirë të heshtur tani ngrihej zëri i aktorëve, dhe qielli që dikur ishte vetëm një copëz lirie për të dënuarit, u bë kupolë e një shfaqjeje që flet për lirinë, dhimbjen, mungesën dhe shpresën.
Burgu, si vend konkret por edhe si metaforë, ishte më shumë sesa një sfond. Ai ishte një personazh i heshtur në vetë shfaqjen, një prani që thellonte çdo fjalë të thënë dhe çdo heshtje të qëllimshme. Kjo hapësirë, që dikur përfaqësonte kontrollin, izolimin dhe nënshtrimin e individit, u kthye në një ide të fuqishme për të eksploruar pikërisht të kundërtën, kërkimin për të qenë vetvetja, nevojën për t’u dëgjuar, për të dalë jashtë strukturave që kufizojnë shpirtin.
Duke ndjekur narrativën e dyfishtë të Mances dhe Hanës, shfaqja ndërtonte ura mes botës së brendshme dhe asaj të jashtme, mes krizës individuale dhe realitetit kolektiv. Sepse liria, ashtu si mungesa e saj, kurrë nuk është vetëm personale, ajo është një përvojë që na bashkon dhe na përplas, një nevojë që na lidhet me tjetrin, me shoqërinë, me sistemin.
Ngjarja nis në vitin 1994, në një kohë të turbullt, por në një moshë kur njeriu nuk e kupton ende peshën e historisë. Mance dhe Hana, dy adoleshentë, luajnë buzë një lumi, lumi i tyre që i mbledh të gjitha: kujtimet, turpin, heshtjen, dhimbjen, dëshirën për të qenë dikush tjetër dhe për të shpëtuar.
Hapësira e skenës ishte ndërtuar me kujdes për të ripërjetuar kujtimet. Lumi i improvizuar në mes të skenës nuk ishte thjesht vendi ku ndodhte veprimi. Ai ishte vetë kujtesa, ai që rrjedh dhe kurrë nuk qëndron i njëjtë.
Dritat kaltëroshe që ndriçonin skenën krijonin një atmosferë të brishtë, gati të tejdukshme, si një ëndërr që nuk e di nëse po ndodh apo po kalon. Kjo dritë nuk ishte ndriçim, ishte ndjesi, ajo e një kujtese të papërpunuar, që endet si mjegull mbi të tashmen.
Ideja e krijimeve të tilla, improvizimeve skenike në një hapsirë jo të zakonshme, dritat e zbehta por të forta në të njëjtën kohë, kostumet secili me domethënie të veten deri te robdishambri simbolik i vdekjes e tretjes, duhet të kenë qenë sfidë për krijuesit e organizatorët. Sa i përket kësaj pjese Zana Hoxha u shpreh se procesi i provave ka qenë shumë i mirë.
“Kemi filluar diskutmet për shfaqjen në prill, në maj kemi filluar provat, pastaj kemi vazhduar në fund të qershorit e në korrik. Nuk kemi pasur hapsirë tonën të rregullt për prova dhe ka qenë sfiduese në aspektin teknik, po në aspektin njerëzor jo, sepse të gjithë e kanë dashur projektin.”- thotë regjisorja dhe njëkohësisht edhe dramaturgia e shfaqjes.
Në strukturën e rrëfimit të shfaqjes u përjetua një narrativë e dyfishtë mes Mances dhe Hanës, duke pasuar shpesh me anakroni. Të dy personazhet bartën kujtime të thella dhe të pathëna.
Hana, e lënduar nga lufta, nga trauma e një dhune që nuk ka pasur emër, ndërsa Mance, i dhunuar nga shtëpia, nga vetja, nga shoqëria që nuk e lejon të jetë ashtu siç është.
Kujtimi i Hanës, e rrahur nga një i rritur si fëmijë, nuk përçoi vetëm kujtimin e një personazhi, por kujtimin e vetë regjisores, i vënë në skenë jo për të rrëfyer vetëm një të kaluar, por për të kuptuar se si kjo e kaluar vazhdon të formësojë çdo të tashme.
Në atë çast, ndodh një ndërprerje, regjisorja, Zana, del vetë në skenë. Nuk është më teatri që po luhet. Është jeta. Është rrëfimi i saj, kujtimi i saj. Një rrëfim që nuk është më pjesë e skenarit, por një hapje e vetes. Ajo flet për atë që ka qenë dhe për atë që është, dhe befas, kufiri mes publikut dhe skenës tretet.
Në një intervistë për KultPlus, regjisorja Hoxha, kur u pyet rreth zanafillës së idesë së shfaqjes u shpreh se ka qenë në një rezidencë artistike në Vjenë, këtë vit në maj, “Mu kthyen kujtimet e shokut tim Mance që unë i kisha harruar gati krejt dhe e ndieva si nevojë t’i trajtoj këto kujtime dhe të bëj diçka.” – shtoi regjisorja.
Publiku gjatë shfaqjes u ftua të ndajë kujtime, ato që njeriu i ka ngulitur thellë në harresë e nuk e di pse nuk i ka thënë kurrë. Sepse, në të vërtetë, kjo është forca e kujtesës, ajo nuk jeton vetëm në vetëdije.
Frojdi do të thoshte se shumë nga ato që na përcaktojnë, që na bëjnë ata që jemi, qëndrojnë në nëndijen tonë, të shtypura, të fshehura, por gjithsesi veprojnë. Kujtimet që i kemi harruar me vetëdije, jo sepse nuk vlejnë, por sepse na kanë lënduar, janë ato që shpesh na formësojnë në heshtje.
Arketipi, siç do ta quante Jungu, lind pikërisht këtu, kur një përvojë e veçantë bëhet e përbashkët. Kur kujtimi i një individi nis të flasë për shumëkënd. Në këtë shfaqje, Mance nuk është më vetëm një djalë i rrahur dhe i heshtur, ai bëhet arketip i të gjithë atyre që janë mbyllur në ndonjë mënyrë, për shkak të identitetit, zërit, dëshirës, kujtesës. Ai është kujtim, por edhe pasqyrë.
Mance, personazhi më i brishtë, por ndoshta edhe më i thelli, është një shpirt që kërkon një zë. Ai është ndryshe, jo vetëm sepse këndon, jo vetëm sepse nuk ndihet si vetja në veten e tij, por sepse ka guximin të mos e fshehë veten. Dhe për këtë, dënohet. Rrihet. Izolohet. Në një nga momentet më tronditëse, ai vesh robdishambrin e nënës së tij dhe kapet duke kënduar në një çast intimiteti, gëzimi të pastër por që i ndalet menjëherë. Muzika fiket, ai mbyllet. Është një simbol i asaj se si sistemi, familja, shoqëria, të gjitha ndërhyjnë për të ndalar të bukurën nëse ajo nuk është “në rregull”.
Mance është një personazh real i kujtimeve të Zana Hoxhës. Për KultPlus ajo tregoi se Mance ka qenë miku i saj që është vetëvrarë.
“Mance ka vdekur, ia ka marrë jetën vetes dhe unë kam dashur të kthej vëmendjen te fenomenet e tilla kur personat ndihen që nuk i sheh askush dhe janë të pashpresë. Kam dashur të kthej njëlloj shprese dhe ta bëj në një mënyrë që edhe publiku t’i ndaj përvojat e veta bashkë me aktorët”- u shpreh regjisorja.
Po në zemër të shfaqjes “Kujtime nga lumi” qëndron edhe një tekst, vepra “Lum Lumi” nga Ali Podrimja. Kjo vepër, e shkruar pas humbjes së birit të poetit, nuk është thjesht elegji. Është një akt i zhveshjes së shpirtit, një përpjekje e dëshpëruar për të gjetur kuptim në një dhimbje.
Ali Podrimja shkroi “Lum Lumi” për të birin, por si çdo vepër e madhe, ajo del përtej kontekstit personal. Në këtë shfaqje, dhimbja e Podrimjes përthithet nga dhimbjet e Mances, Hanës, regjisores, e më pas edhe nga vetë publiku. Po ashtu si Podrimja që nuk mund të gjejë përgjigje pse ndodhi humbja, edhe shfaqja nuk ofron përgjigje, por ndan të njëjtin boshllëk, të njëjtën plagë, të njëjtën heshtje që pason.
Lidhja mes poezisë dhe skenës është një urë që nuk shihet, por që ndihet. Fëmija i humbur në poezinë e Podrimjes gjendet sërish në Mancen, një jetë e mohuar para kohe, një dritë që nuk u lejua të rritet. Dhe ashtu si Podrimja i flet birit të tij që nuk i përgjigjet më, edhe aktorët i flasin kujtimeve të veta, personave të humbur, vetes që nuk është më.
Përmes poezisë, shfaqja arrin një dimension më universal, ajo nuk është më vetëm për Kosovën e viteve ’90, për luftën, për identitetin, për seksualitetin apo për dhunën. Ajo bëhet për çdo humbje që s’mund të thuhet plotësisht, për çdo të afërm të zhdukur, për çdo vetvete të shtypur, për çdo dashuri që s’arriti të jetojë.
Në fund të shfaqjes Mance vdes. Pas gjithë kësaj rruge që ndjek shfaqja, nga lumi si lojë, në lumin si dëshmitar i dhimbjes, nga kujtimet që përpiqemi t’i harrojmë, në kujtimet që na formojnë, ajo që mbetet në fund është Hana, e vetme. Ajo nuk është më ajo vajza që luante buzë lumit. Tani ajo qëndron në heshtje përballë gjithë asaj që ka humbur, Mancen, zërin e tij, shpresat e papërmbushura, kohët që nuk kthehen, e vetveten që është detyruar të mbijetojë duke bartur gjithçka.
Ky fund i heshtur, pa zgjidhje dhe pa kthim, nuk është pessimist,është i vërtetë. Sepse ndonjëherë, nuk ka shërim të plotë. Ka vetëm vazhdimësi. Dhe në këtë vazhdimësi, Hana mbetet si një figurë që kujton, që nuk harron, që zgjedh të mbajë kujtimet jo si barrë, por si dëshmi.
Mesazhi i shfaqjes nuk është vetëm për të kujtuar të kaluarën por për të kuptuar se sa shumë nga ajo që jemi, edhe sot, vjen nga gjëra që nuk i themi me zë. Që kujtimet nuk janë të padëmshme, por kanë fuqi. Dhe se, për t’u bërë vërtet të lirë, duhet të guxojmë të shohim përbrenda, të përballemi me to, t’i ndajmë, edhe nëse na lëndojnë.
Në fund, “Kujtime nga lumi” është një shfaqje për ata që janë ndryshe, për ata që kanë humbur në vete dhe për vete, për ata që kanë heshtur dhe për ata që guxojnë ta thyejnë këtë heshtje. Është një kujtim i përbashkët që bëhet ujë i përbashkët, dhe ndoshta, në atë ujë, gjenden copëza nga vetja.
Sepse siç lumi rrjedh gjithmonë, edhe kujtimi, edhe dhimbja vazhdojnë. Dhe ajo që mbetet është njeriu që kujton, e që nuk lejon që tjetri të harrohet. Këtë bën Hana. Këtë bën Zana. Këtë bën Mance. Këtë bën shfaqja.
Ndërkaq ju kujtojmë që në këtë shfaqje lujnë aktorët Qendresa Kajtzati dhe Edon Shileku, në rolet kryesore, si dhe Flamur Ahmeti dhe Elsa Belegu. Kompozitor Liburn Jupolli, skenografe Grace Ramsey, menaxhere produksioni Venera Ismaili dhe Elira Lluka Qorrolli, si dhe teknik i dritave Skënder Latifi./KultPlus.com
Në epokën e “ChatGPT”, (ku kompjuteri mendon si njeri), teknologjisë së informacionit dhe investimeve pa fund të dixhitalizimit të gjithë sistemit të shërbimeve shtetërore, dorëzimi i një bilanci online duhet të ishte veprimi më i thjeshtë.
Por, një procedurë që teorikisht duhet të zgjaste vetëm 7 minuta, është kthyer në një kalvar të vërtetë për shumë financierë e kontabilistë që po e shpenzojnë jo vetëm ditën, por edhe natën për të ngarkuar në Qendrën Kombëtare të Biznesit (QKB), që menaxhohet përmes sistemit E-Albania, pasqyrat financiare të 2024-s.
Që në datën 24 korrik, një javë para afatit final që është 31 korriku, ekonomistët raportuan se nuk po arrinin të dorëzonin bilancet.
Sistemi u rregullua përkohësisht, ndonëse ishte i ngadaltë, teksa problemet nisën sërish në fillim të kësaj jave. Sa herë që “Monitor” kontaktoi me “Ministrinë e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit”, në varësi të së cilës është Qendra Kombëtare e Biznesit, përgjigjja ishte që puna vazhdon normalisht.
Ndërsa “Agjencia Kombëtare e Shoqërisë së Informacionit” (AKSHI) që menaxhon sistemin e E-ALbania e pranuan që kishte probleme dhe po punonin.
Financierët dhe kontabilistët sollën për “Monitor” rastet se si po shpenzonin kohë dhe energji për të kryer procedurën. Në videon më poshtë duket qartë që aplikimi është i pamundur që të kryhet.
“Procesi i ngarkimit të bilanceve ditët e fundit ka hasur në vështirësi. Sistemi nuk ka punuar dhe nuk na ka lënë të bënim asnjë veprim për më shumë se 24 orë, ose punonte disa orë dhe pastaj shkëputej. Nuk mund të bëje asnjë aplikim për bilancin apo për të ngarkuar dokumentet. Ato mund të të dilnin me gabime validimi sepse dhe validimi do kohën e vet që zgjat.
Edhe nëse është validuar në rregull, e del dorëzuar, duhet të presësh nëse del aprovuar. Bilani është dorëzuar në rregull, kur del dhe në QKB apo del i refuzuar dhe në këtë rast të japin dhe arsyen. Si rrjedhojë e defekteve të sistemit ka pasur raste që bilanci të merrej në dorëzim me sukses por të nesërmen sistemi e nxjerr refuzuar duke dhënë si arsye që nuk është dërguar formulari i nënshkruar ndërkohë, që një ditë më parë e kishte nxjerrë në rregull.
Këto vonesa po penalizojnë të gjithë kontabilistët e ekonomistët, sepse gjoba nëse nuk dorëzohet brenda 31 korrikut është 60 mijë lekë. Përgatitja e dokumenteve nuk është se do shumë kohë sepse ne vetëm bëjmë ndarjen sipas formatit që kërkon QKB, teksa puna më e madhe është bërë deri në 31 mars kur dorëzohet bilanci tek tatimet.
Por, në këto formate mund të ketë dhe shifra që mund të validohen me gabime nga sistemi. Në këtë rast, sistemi jep opsionin shiko gabimet, të cilat duhen rregulluar e korrigjuar. Sikur një gabim të jetë, duhet ti ringarkojmë nga e para të gjitha dokumentet gjë që kërkon kohën e vet”, pohon I.Çarçani, kotabilist.
Kjo procedurë po u kalit durimin financierëve. “Është një procedurë për ta kthyer dhimbjen në forcë: që të jesh financier veç te tjerash duhet të kesh nerva, të jesh kameraman, informaticien që të kuptosh si e do sistemi, dhe mbi të gjitha asistent zyre për ndërlidhje”, konstaton me ironi Gladiola, kontabiliste.
Diella “ngre supet”
Në janar të këtij viti, u prezantua me bujë Diella asistentja e re virtuale me zë dhe figurë të e-Albania. “Mirëmëngjes dhe me Diellën, ndihmësen tuaj zadrimore që sapo ka dalë nga inkubatori i Inteligjencës Artificiale të AKSHI-t dhe për disa muaj do të jetë gati jo vetëm t’ju asistojë gjatë ndërveprimit tuaj me platformën e-Albania po edhe t’i kryejë shërbimet për ju me një lutje të vetme, ju uroj të diel sa më të qetë”, shkruate në atë kohë në rrjetet sociale kreu i qeverisë.
Po, situata e krijuar duket pak e komplikuar për Diellën.
“Ju lutem si duhet të veproj pasi kam disa subjekte për dorëzim bilanci dhe pas aplikimit nuk vjen kodi i nënshkrimit. Nënshkrimi është aktiv ndërkohë. Pas kalimit me sukses, aplikimi refuzohet për arsye të firmës, ndërkohë është ”, është pyetja që bën Gladiola.
Përgjigjja që vjen nga sistemi është: “Bazuar në problemin e raportuar nga ju, ju lutemi verifikoni paraprakisht në Platformën e Nënshkrimit Elektronik, përkatësisht në lidhjen: https://esign.akshi.gov.al/Login nëse keni një certifikatë elektronike aktive apo jo.
Nëse në formularin e aplikimit, në shërbimin që po përdorni, zgjidhni opsionin “Aplikanti është i njëjtë me administratorin”, ju lutemi sigurohuni që NID që administratori ka regjistruar në QKB, të jetë i njëjtë me NID për të cilin është lëshuar nënshkrimi elektronik.
Nëse opsioni “Person i autorizuar” është zgjedhur në formularin e aplikimit, ky i fundit duhet patjetër të jetë i pajisur me një nënshkrim elektronik të vlefshëm. Në rast se aplikanti ka një nënshkrim elektronik të vlefshëm, për të provuar që nënshkrimi është aktiv, ju lutemi nënshkruani një dokument përmes platformës esign.
Nëse nënshkrimi është aktiv dhe vazhdoni të hasni probleme, konfirmojeni duke specifikuar NID-in e aplikantit. Përndryshe, nëse nënshkrimi juaj ka skaduar, ose gjatë procedurës së nënshkrimit elektronik të një dokumenti në Platformën e Nënshkrimit Elektronik, nuk ju dërgohet asnjë kod autorizimi, ju lutemi na kontaktoni në adresën e emailit: pki@akshi.gov.al.”
Kjo përgjigje që është funksionale kur sistemi është në rregull, nuk e zgjidh problemin aktual të kontabilistëve.
“Nëse ti i çon email për problemet ka raste kthejnë përgjigje brenda ditës ka raste brenda 24 orëve, por gjithmonë me arsyetimin që sistemi u rregullua provojeni nëse ka sërish probleme na thoni. Por nëse sistemi nuk punon i bie të na penalizojë e të na lërë pa punë, sepse nuk arrijmë të ngarkojmë bilancet”, thotë I.Çaçani.
Gladiola tregon një rast kur ajo nuk arrin të filloë aplikimin, d.m.th që në hapin 1, ndërsa përgjigja që i vjen me mail është që ka gabuar në hapin 5!!!
E-Albania: Afati 31 korrik 2025 mos e lini ditën e fundit
Pas problemeve që kanë hasur subjektet ditët e fundit për dorëzimin online të pasqyrave financiare, Shoqata Aleanca e Profesionistëve të Lirë (APL) ka kërkuar të merrej në konsideratë një shtyrje e afatit të dorëzimit, derisa platforma të funksionojë në mënyrë të qëndrueshme dhe me kapacitet të plotë.
Megjithatë, në rrjetet sociale të portalit qeveritar për shërbimet publike, E-Albania, është publikuar së fundmi njoftimi që u kujton subjekteve që të dorëzojnë pasqyrat financiare dhe raportin e auditimit në kohë.
Afati i fundit, është 21 korriku 2025. Në njoftim, subjekteve u tërhiqet vëmendje që të mos e lënë dorëzimin për ditën e fundit dhe të aplikojnë tani.
“Vetëm fakti që thonë mos e lër për datën 31 tregon që dhe ata janë të ndërgjegjshëm për këtë që po ndodh. Pasi nëse një aplikim zgjat maksimumi 10 minuta, kjo nënkupton që sado bilance të kemi të arrijmë ti dorëzojme brenda një dite. Dhe fakti që kemi filluar që në më 16 korrik ishte se kishte disa ditë që dilte error (gabim)”, thotë Gladiola.
Shifrat e qershorit tregojnë për një çoroditje të turizmit këtë fillimvere duke lëkundur për herë të parë seriozisht qëndrueshmërinë e tre viteve të fundit që sektori ka treguar në tërësi.
Të dhënat tregojnë se polakët dhe spanjollët, dy grupe që po rriteshin në mënyrë të vazhdueshme nga viti në vit, kanë shënuar rënie. Polakët ranë me 11.96% në 6-mujorin e parë 2025 krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë, kurse spanjollët me 8.8% për të njëjtën periudhë.
Kjo rënie duket se ka të bëjë me vizitorët individualë të këtyre dy vendeve që i janë drejtuar Shqipërisë nën valën e promovimit të gjerë në mediat ndërkombëtare dhe në rrjetet sociale dhe jo segmentit të turizmit të organizuar që vjen nga këto vende.
Operatorët turistikë konfirmuan më herët se Polonia po u përmbahet numrave që kishte rezervuar sa i takon kontratave me garanci të cilat ishin 25 për qind rritje në raport me vitin 2024.
Ajo që në fakt nuk u vërejt këtë vit ndryshe nga viti i kaluar ishte rritja e kërkesës brenda sezonit për vende të lira diçka që ishte shumë e dukshme verën e kaluar.
Edhe Spanja ka pasur një rritje të turizmit të organizuar në vend nxitur jo vetëm nga prania e disa strukturave që janë marka ndërkombëtare por edhe nga disponueshmëria e strukturave të tjera që kanë gjetur kryesisht në zonën e Durrësit dhe të Golemit.
“Numri i turistëve polakë këtë vit është në rritje në raport me vitin 2024 sa u takon grupeve të organizuara dhe ne këtë e kishim të qartë që vitin e shkuar kur lidhëm kontratat paraprake.
Këtë vit, kërkesa e tyre është sërish në rritje për vende brenda këtij sezoni, por kjo rritje është e lehtë jo si vitin e shkuar kur ne e kishim të pamundur të gjenim hapësira.
Turistët spanjollë, nga ana tjetër, kanë njëfarë rritjeje dhe është një treg që po ecën ngadalë por qëndrueshëm dhe kjo është diçka e mirë.
Po vijnë si te hotelet që janë marka që ata i njohin, edhe në hotele të tjera me standard që Durrësit dhe Golemit nuk i mungojnë, por edhe nuk kanë gjetur shumë hapësira pasi vendet ishin parablerë nga tregje të tjerë”do të shprehej kreu i Unionit Turistik Shqiptar Rrahman Kasa në një intervistë të fundit për “Monitor” pak javë më parë.
Pavarësisht ecurisë së mirë të turizmit të organizuar ai mbetet në totalin e sektorit me një peshë të ulët dhe pjesën më të madhe e mban turizmi individual. Të tjera grupe që kanë shfaqur rënie gjatë 6 mujorit të parë të vitit janë rumunët me rreth 18 për qind.
Rritja e shteteve që pësojnë rënie të hyrjeve edhe pse deri diku mund të kompensohet me rritjen që vjen nga shtetet e tjera sërish duhet të jetë një sinjal i shtuar për të kuptuar se cilat janë arsyet që po sjellin këtë tërheqje.
Në qershor edhe italianët që janë grupi më i madh pas Kosovës shënuan një tkurrje me 4 për qind diçka që nuk ishte vërejtur viteve të fundit qysh nga nisja e bumit turistik të shtetasve fqinje drejt vendit tonë.
Në janar-qershor në vendin tonë hynë 4.76 milionë të huaj me një rritje 4.8 për qind në raport me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Vetëm në qershor sipas shifrave ishin 1.32 milionë të huaj./ N.Maho
Çdo përdorues shpenzoi vitin e kaluar mesatarisht pothuajse 9200 lekë për shërbime të komunikimeve celulare. Sipas të dhënave nga Autoriteti i Komunikimeve Elektronike dhe Postare (AKEP), vitin e kaluar shpenzimi mesatar i shqiptarëve për këto shërbime u rrit me rreth 16% krahasuar me një vit më parë.
Kjo vlerë mbështetet në treguesin e të ardhurave mesatare për përdorues të operatorëve celulare (ARPU) dhe llogaritet si raport i të ardhurave nga shërbimet me pakicë me numrin total të përdoruesve aktivë. Sipas këtij treguesi, shpenzimi mesatar i shqiptarëve për shërbimet celulare u rrit për të katërtin vit radhazi.
Gjithashtu, shpenzimi mesatar i shqiptarëve për çdo minutë thirrje celulare vitin e kaluar u rrit në 5.54 lekë për minutë, 16% më shumë, krahasuar me një vit më parë.
Kjo vlerë bazohet në treguesin e të ardhurave mesatare për minutë (ARPM), që llogaritet si raport i të ardhurave nga shërbimet me pakicë me sasinë e minutave dalëse dhe tregon të ardhurat e sipërmarrësit për një minutë.
Ulja e numrit të operatorëve celularë në vend ka ndikuar në shtrenjtimin e paketave të komunikimit. Operatorët celularë kanë rritur çmimet për paketat bazë të komunikimit, si me parapagesë, ashtu edhe me kontratë, por ndërkohë kanë ulur edhe njësitë e përfshira të komunikimit në to, duke sjellë si rezultat një shtrenjtim edhe më të lartë të shprehur për njësi.
Ndërkohë, në fillim të vitit 2024, të dy operatorët celularë, kanë përcaktuar në kushtet e përgjithshme të kontratës të drejtën e tyre për të indeksuar çdo vit çmimin e paketës me inflacionin mesatar vjetor.
Sipas informacionit të raportuar në Autoritetin e Komunikimeve Elektronike dhe Postare (AKEP), dy operatorët celularë fituan afërsisht 1.68 miliardë lekë për 2024, ndërsa viti 2023 ishte mbyllur me një fitim neto në vlerën e 370 milionë lekëve.
Vodafone Albania arriti një fitim neto në vlerën e rreth 1.2 miliardë lekëve, ndërkohë që një vit më parë kishte realizuar një fitim neto prej rreth 300 milionë lekësh.
Një fitim më të vogël ka raportuar operatori i dytë One Albania, por që gjithashtu e ka përmirësuar ndjeshëm rezultatin krahasuar me një vit më parë. Sipas AKEP, One Albania e mbylli vitin 2024 me një fitim neto në vlerën e 476 milionë lekëve, nga 70 milionë lekë që kishte qenë rezultati i raportuar një vit më parë.
Dy operatorët e rrjeteve celulare, Vodafone Albania dhe One Albania, vitin e kaluar raportuan të ardhura prej komunikimeve elektronike në vlerën 27.93 miliardë lekë, në rritje me 8.9% krahasuar me një vit më parë.
Të dhënat e AKEP tregojnë se numri total i abonentëve celularë ose kartave SIM në fund të vitit 2024 arriti në rreth 3.4 milionë, e thënë ndryshe çdo banor në Shqipëri posedon rreth 1.4 karta SIM, shifёr kjo mё e lartё se mesatarja europiane prej 1.25 karta SIM pёr banorё.
Ndërsa, numri i kartave SIM aktive (numri i kartave tё përdorura për të kryer komunikime elektronike gjatë tre muajve të fundit) arriti në rreth 2.5 milionë, në rënie vjetore me 3.8%. / E.Shehu
Donald Trump ka rritur presionin ndaj Rusisë dhe presidentit Vladimir Putin. Gjatë kthimit për në Uashington nga vizita 5 ditore në Skoci, Trump deklaroi se Rusia ka 10 ditë afat për të rënë dakord për armëpushim me Ukrainën.
Një ditë më parë Trump u shpreh se nëse Rusia nuk do të arrinte te binte dakord për të nënshkruar armëpushim me Ukrainën, ai do të sanksionojë ekonominë ruse me tarifa marramendëse. Kujtojmë që më parë Trump kishte njoftuar afatin 50-ditor për Rusinë, ndërsa tashmë presioni është rritur dhe Putin ka kohë deri më 8 Gusht për të marrë një vendim.
“Ne do të vendosim tarifa dhe masa të tjera”, tha Trump. “Nuk e di nëse ato do të ndikojnë në Rusi, sepse është e qartë se ata duan të vazhdojnë luftën”, shtoi ai. m.p.
Dy kongresiste amerikane, Claudia Tenney dhe Chrissy Houlahan u kanë dërguar një letër presidentit amerikan, ku propozojnë njohjen reciproke mes Kosovës dhe Serbisë.
Siç bënte ditur vetë kongresistja republikane Tenney, e cila ka publikuar letrën në rrjetet sociale, ato i bëjnë thirrje Donald Trumpit të ndërmjetësojë një marrëveshje për normalizim të marrëdhënieve, që do të përfshinte paqe afatgjatë dhe njohje reciproke.
“Pasi u takuam me zyrtarë kyçë të qeverisë si në Serbi ashtu edhe në Kosovë, besojmë se ju dhe administrata juaj keni një moment unik në histori për të mundësuar një paqe të qëndrueshme dhe afatgjatë mes këtyre dy shteteve kyçe në Ballkan.
Prandaj ju inkurajojmë të shfrytëzoni influencën tuaj për të ndihmuar në arritjen e një marrëveshje normalizimi mes Kosovës dhe Serbisë, ndoshta duke i vizituar të dyja ato. Mendojmë se një ujdi e mundshme paqeje dhe njohje reciproke do të krijojë kushtet për një Ballkan më të qëndrueshëm dhe paqësor”.
Dy kongresistet theksojnë se tensionet mes dy vendeve kanë sjellë efekte zinxhir në rajonin e brishtë teksa paralajmërojnë se destabiliteti në Ballkan është pararendës i konflikteve globale. Lëvizja serbe “Ne jemi fuqia e popullit”, teksa njofton lajmin, kujton se kongresistja që ka shkruar letrën është vlerësuar gjatë vizitës në Beograd me urdhrin e flamurit serb, prandaj iniciativa përnjohje reciproke mund të përkthehet si diçka që ka bekimin e Beogradit zyrtar. m.p.
Izraeli ka kritikuar planet e Britanisë për të njohur shtetin palestinez në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së në muajin shtator. Sipas mediave të huaja, ministria e Jashtme izraelite thotë se ky vendim është një shpërblim për Hamasin dhe dëmton përpjekjet për të arritur një armëpushim në Gaza.
“Ndryshimi i qëndrimit të qeverisë britanike në këtë kohë, pas veprimit francez dhe presioneve të brendshme politike, përbën një shpërblim për Hamasin dhe dëmton përpjekjet për të arritur një armëpushim në Gaza dhe një kornizë për lirimin e pengjeve”, thuhet në deklaratë.
Kryeministri britanik, Keir Starmer ka deklaruar se Izraeli duhet të plotësojë katër kushte, që mos të ndodhë njohja e Palestinës.
Starmer ka deklaruar se Izraeli duhet të ndërmarrë hapa thelbësorë për t’i dhënë fund situatës së tmerrshme në Gaza, të arrijë një armëpushim, të bëjë të qartë se nuk do të ketë aneksim të Bregut Perëndimor dhe të angazhohet për një proces paqeje afatgjatë që ofron një zgjidhje me dy shtete. m.p.
Objektivi i madh i Juventusit për sulmin është padyshim rikthimi i Randal Kolo Muani. Bardhezinjtë po punojnë për një transferim përfundimtar të sulmuesit francez. Në rast se nuk gjehet gjuha e përbashkët me PSG-në, Juventus ka piketuar një tjetër emër të njohur për sulmin siç është Darwin Nunez.
Me përforcimet që ka bërë Liverpool këtë verë, shanset e Nunez që të jetë titullar janë shumë të pakta, ndaj largimi i tij është një opsion shumë i mundshëm. Juventus dhe Serie A mund të ishte destinacioni ideal për sulmuesin uruguian për të rilindur, pas mungesës së qëndrueshmërisë që ka shfaqur te Liverpool.
Marrëveshja mes klubeve nuk do të jetë aspak e lehtë. Liverpool është i gatshëm ta lërë të lirë Nunez për një shifër të majme 60-65 milionë euro, gjë që vështirë të pranohet nga Juventus. Pavarësisht kësaj, klubi anglez është i gatshëm të shqyrtojë mundësi të tilla si një huazim me mundësi blerjeje, gjë që do të ishte më e favorshme për bardhezinjtë. m.p.
Deputetët e Kuvendit të Kosovës tentuan pa sukses 54 herë të mbyllin seancën konstituive. Pavarësisht seancave çdo 48 orë dhe ndonjëherë më shpesh, puna e tyre efektive llogaritet e ulët pasi ato mbylleshin shpejtë.
Megjithatë deputetët vijuan të paguheshin rregullisht me pagën e tyre bazë mujore. Kuvendi i Kosovës i ka konfirmuar A2 CNN se nga data e betimit të deputetëve që është 19 prill e deri më 30 qershor për pagat e deputetëve, janë shpenzuar 530 mijë e 540 euro. Shuma e përgjithshme e pagave për muajin prill: 95 633.93 €. Shuma e përgjithshme e pagave për muajin maj: 234 998.98 € Shuma e përgjithshme e pagave për muajin qershor: 199 907.67 €.
Kryeministri Albin Kurti dhe 16 ministra të tjerë që janë zgjedhur deputetë nuk janë paguar nga Kuvendi i Kosovës, pasi kanë përfituar pagën si pjesë e ekzekutivit. Deputetët kanë të drejtë të angazhojnë edhe staf mbështetës politikë, ose ndryshe që njihen si zyrtarë të lartë personal apo asistentë, paga e të cilëve është 900 euro. Për muajin maj dhe qershor, për pagat e këtyre zyrtarëve nga buxheti i shtetit janë shpenzuar 136 mijë e 802 euro. Shuma e përgjithshme e pagave për muajin maj: 59 860.27 €. Shuma e përgjithshme e pagave për muajin qershor: 76942.71 €. Gjatë muajve maj dhe qershor deputetët shpenzuan edhe për mbushje telefonike ne vlerë mbi 4 mijë euro. Shuma e përgjithshme e mbushjeve telefonike për deputetët për muajin maj: 1849.64 euro. Shuma e përgjithshme e mbushjeve telefonike për deputetët për muajin qershor: 2159 euro.
Deputetët u privuan vetëm nga dietat dhe nga shpenzimet e udhëtimit.
“Deputetët dhe stafi mbështetës politik nuk marrin mëditje për pjesëmarrje në seancë dhe nuk u janë kompensuar shpenzimet e udhëtimit”, thuhej në njoftimin e Kuvendit të Kosovës.
Kuvendi nuk ka treguar për shpenzimet e korrikut, meqë ende nuk është mbyllur muaji. Mirëpo me vendim qeveritar të gjithë zyrtarëve publikë, përfshirë edhe deputetëve, pagat e korrikut do të ekezekutohen me rritje prej 55 eurosh. Kështu nga paga 1859 euro për deputetin deri në qershor, nga ky muaj ata do të paguhen me 1914 euro në muaj. m.p.
Kodi i ri penal ka qenë tema e diskutimit mbrëmjen e të martës në “Now” në Euronews Albania me një grup ekspertësh dhe opinionistësh.
Lidhur me draftin e Kodit të ri ka folur dhe juristi Ylli Manjani, i cili ka thënë se, kryeministri Rama sipas tij po hesht qëllimisht dhe po bën mirë.
Sipas tij, Rama është duke parë se sa po përqafohet ky Kod nga shoqëria.
Nga ana tjetër, Manjani ka thënë se Prokurori i Përgjithshëm në deklaratën e ditës së sotme ka pasur të drejtë.
“Dua të them që ne mund të marrim gjëra qesharake sa të duash, ajo që i mungon këtij projekti është boshti logjik proporcional dhe mendimi politik. Edhe shikon, kryeministri i vendit nuk flet dhe mendoj që ka bërë qasjen e duhur. Kemi rënë dakord që mund të ketë probleme, por budalla nuk është përderisa është aty. Unë mendoj që qasja është e duhur, mendoj që po e bën për të parë sa shoqëria është e gatshme dhe grupet e interesit të gatshme. Ky projekt ka nevojë për një kod të ri të procedurës penale dhe këtu ka të drejtë Prokurori i Përgjithshëm.”-tha Manjani. m.p.
Një shëtitje në mëngjes nuk është vetëm një aktivitet fizik, por një zakon i fuqishëm që hedh themelet për një ditë të shëndetshme dhe produktive.
Vetëm 20-30 minuta ajër të pastër menjëherë pas zgjimit e ndihmojnë trupin tonë të zgjohet, që trupi të fillojë metabolizmin e tij.
Ky zakon nuk kërkon pajisje, trajnim të shtrenjtë ose shumë kohë, dhe efektet janë të dukshme nëpërmjet një përqendrimi më të mirë, një humori më të ndritshëm, gjumit cilësor dhe një trupi më elastik.
Gjashtë arsye pse një shëtitje në mëngjes është e rëndësishme:
Një shëtitje e shkurtër në mëngjes nxit qarkullimin e gjakut, ju hap për ditën e re dhe siguron një burim energjie afatgjatë – dhe pa kafeinë.
Dalja jashtë rrit rrjedhën e oksigjenit në tru, gjë që përmirëson përqendrimin, kreativitetin dhe kujtesën. Ecja zvogëlon tensionin dhe ofron një ndjesi qetësie që zgjat gjatë gjithë ditës.
Ekspozimi ndaj dritës së mëngjesit ndihmon trupin tuaj, e bën më të lehtë të bjerë në gjumë dhe sjell një gjumë më të thellë dhe më qetësues.
Ecja stimulon qarkullimin e gjakut dhe rrit rezistencën e trupit ndaj infeksioneve. Ecja e rregullt mund të zvogëlojë ndjeshëm numrin e ditëve të sëmura, duke ju bërë më rezistentë ndaj sëmundjeve sezonale.
Një shëtitje e lehtë në mëngjes aktivizon muskujt e këmbëve dhe të torsos dhe përmirëson lëvizshmërinë e kyçeve. Kjo kontribuon në një qëndrim më të mirë dhe gjendje të përgjithshme fizike.
Ecja e rregullt ndihmon në djegien e kalorive, nxit një metabolizëm më aktiv dhe mund të ndihmojë në kontrollin e peshës trupore – të gjitha pa përpjekje dhe pa dieta të rrepta, shpesh joefektive.
Justin Timberlake ka ngritur shqetësime të mëdha mes fansave pas disa paraqitjeve të fundit në turneun e tij botëror “Forget Tomorrow”, ku shumë prej tyre e kanë quajtur këngëtarin “të lodhur” dhe performancën e tij “të vakët” dhe “të pasinqertë”.
Gjatë koncertit të parafundit në Georgia, 44-vjeçari u kritikua për mungesë energjie, për sinkronizim buzësh dhe për mungesë të vokalit të drejtpërdrejtë.
Fansat kanë shpërndarë mesazhe përkrahëse, duke pranuar se ai mund të jetë i rraskapitur dhe ka nevojë për pushim, por të tjerë nuk i kursyen komentet negative, shkruan DailyMail.
“Justin nuk po jep më as minimumin”, “600 dollarë për karaoke live? Jo faleminderit”, ishin disa nga komentet e ashpra në rrjetet sociale.
Sipas burimeve për Daily Mail, bashkëshortja e tij Jessica Biel është duke i bërë presion për të ndalur turneun, pasi ai është emocionalisht dhe fizikisht i rraskapitur.
Burime pranë çiftit thonë se edhe martesa ka ndjerë pasojat, me Jessica të shqetësuar për ndikimin që po ka ky ritëm mbi familjen e tyre dhe dy fëmijët e vegjël.
Përveç kritikave, në rrjet po shtohen zërat që kërkojnë një ribashkim të Justin-it me grupin NSYNC, duke theksuar se nëse ai nuk ka më dëshirë të performojë vetëm, atëherë duhet të rikthehet me ish-kolegët për të rikthyer emocionin e dikurshëm.
Ndërkohë, përfaqësuesit e Timberlake nuk kanë dhënë ende një koment zyrtar për situatën. /Telegrafi/
Britania e Madhe njoftoi të martën se është e gatshme të njohë një shtet palestinez në muajin shtator, përveç nëse qeveria izraelite ndërmerr hapa të rëndësishëm për t’i dhënë fund “situatës së tmerrshme” në Gaza dhe të përmbush disa kushte.
Vendimi i kryeministrit britanik, Keir Starmer, vjen pas shembullit të Francës, ku presidenti Emmanuel Macron konfirmoi synimin e vendit të tij për ta njohur shtetin palestinez dhe, në këtë mënyrë, të inkurajojë edhe partnerët e tjerë që të veprojnë njësoj.
Reuters ka analizuar njoftimin e Starmerit, i nxitur nga zemërimi në rritje shkaku i urisë dhe shkatërrimit të Gazës gjatë luftës së Izraelit kundër militantëve të Hamasit, si dhe pozicionet e vendeve të tjera mbi njohjen e shtetit palestinez.
Çfarë tha Starmer?
Kryeministri britanik përsëriti se “nuk ka barazi midis Izraelit dhe Hamasit dhe se kërkesat tona ndaj Hamasit mbeten të njëta: duhet të lirohen të gjitha pengjet, të pranojnë një armëpushim, të pranojnë se nuk do të kenë rol në qeverisjen e Gazës dhe të çarmatosen”.
Starmer tha se Britania do të bëjë hapin përkatës në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara, përveç nëse Izraeli ndërmerr hapa të dukshëm për të lejuar më shumë ndihma humanitare në Gaza, deklaron qartë se nuk do të aneksojë Bregun Perëndimor dhe angazhohet për një proces paqeje afatgjatë që synon një “zgjidhje me dy shtete” – një shtet palestinez që bashkëjeton në paqe përkrah Izraelit.
Ai tha se qeveria e tij do të bëjë një vlerësim në muajin shtator mbi “sa larg kanë shkuar palët në përmbushjen e këtyre hapave”, por shtoi se askush nuk do të ketë të drejtë vetoje mbi këtë vendim.
Pse e ndërmori këtë hap Starmer?
Qeveritë e njëpasnjëshme britanike kanë deklaruar se do ta njohin zyrtarisht një shtet palestinez kur të vijë momenti i duhur, por asnjëherë nuk kanë vendosur një afat kohor apo nuk kanë përcaktuar qartë kushtet e nevojshme.
Starmer tha se vendimi është marrë në një kohë kur situata në terren në Gaza është shumë e rëndë dhe kur perspektiva për një zgjidhje me dy shtete është në rrezik të madh, transmeton Telegrafi.
Një numër gjithnjë e më i madh deputetësh nga Partia Laburiste e Starmerit kanë kërkuar prej tij që të njohë shtetin palestinez për të ushtruar presion mbi Izraelin.
Si mund të ndikojë kjo në marrëdhëniet SHBA-Britani e Madhe?
Starmer ka qenë në përpjekje për të ndërtuar marrëdhënie të ngrohta me presidentin amerikan, Donald Trump, dhe Britania rrallëherë ka devijuar nga qëndrimi i SHBA-së në çështjet e politikës së jashtme. Dy liderët u takuan të hënën në Skoci, por Trump tha se nuk kishin diskutuar planin britanik gjatë atij takimi.
I pyetur të hënën nëse ishte dakord me pozicionin e mëhershëm të Starmerit për shtetësinë palestineze si një hap konkret drejt paqes së qëndrueshme, Trump tha se “nuk kam problem që ai merr një qëndrim. Unë tani dua që njerëzit të kenë ushqim – ky është prioriteti numër një. Ka shumë njerëz që po vuajnë shkaku i urisë”.
Pas njoftimit të Francës, Sekretari amerikan i Shtetit, Marco Rubio, e hodhi poshtë plotësisht planin, duke e quajtur “një vendim të pamatur që i shërben vetëm Hamasit”.
Si reagoi Franca ndaj vendimit të Britanisë?
Ministri i Jashtëm francez, Jean-Noel Barrot, shkroi në platformën X se Britania po “i bashkohet vrullit të nisur nga Franca për njohjen e shtetit të Palestinës”.
Le Royaume-Uni se joint aujourd’hui à l’élan créé par la France pour la reconnaissance de l’Etat de Palestine.
Ensemble, par cette décision capitale et nos efforts conjugués, nous enrayons le cycle infini de la violence et rouvrons la perspective de la paix dans la région.
Së bashku, përmes këtij vendimi vendimtar dhe përpjekjeve tona të përbashkëta, po i japim fund ciklit të pafund të dhunës dhe po rihapim perspektivën për paqe në rajon,” tha Barrot. “Asgjë nuk mund ta pengojë një ide të drejtë dhe të qartë,” shtoi ai.
Cili ka qenë qëndrimi i Britanisë ndaj izraelit që nga 7 tetori?
Në fillim të luftës në Gaza në tetor të vitit 2023, kur Starmer ishte ende në opozitë, ai e mbështeti plotësisht të drejtën e Izraelit për t’u vetëmbrojtur.
Por, qëndrimi i tij ka ndryshuar gjatë viteve, duke u bërë më i ashpër ndaj Izraelit, veçanërisht që nga zgjedhja si kryeministër pak më shumë se një vit më parë.
Qeveria e tij hoqi dorë nga kundërshtimi i administratës së mëparshme ndaj urdhrave të arrestit të lëshuara nga Gjykata Penale Ndërkombëtare për kryeministrin izraelit, Benjamin Netanyahu dhe pezulloi shitjen e disa armëve për Izraelin.
Muajin e kaluar, Britania vendosi sanksione ndaj dy ministrave të ekstremit të djathtë në qeverinë izraelite, Itamar Ben-Gvir dhe Bezalel Smotrich, duke i akuzuar për nxitje të vazhdueshme të dhunës kundër palestinezëve.
Kush tjetër e ka njohur shtetin e Palestinës?
Vitin e kaluar, Irlanda, Norvegjia dhe Spanja e njohën një shtet palestinez me kufijtë që ishin para luftës së Lindjes së Mesme në vitin 1967, kur Izraeli pushtoi Bregun Perëndimor, Gazën dhe Jerusalemin Lindor.
Megjithatë, ato gjithashtu e pranuan se këta kufij mund të ndryshojnë në një marrëveshje përfundimtare, dhe se vendimet e tyre nuk e cenojnë bindjen se Izraeli ka të drejtë themelore për të ekzistuar në paqe dhe siguri.
Rreth 144 nga 193 shtetet anëtare të Kombeve të Bashkuara e njohin Palestinën si shtet, përfshirë Rusinë, Kinën dhe Indinë.
Por, vetëm një numër i vogël nga 27 vendet anëtare të Bashkimit Evropian e kanë bërë këtë – kryesisht shtete ish-komuniste, si dhe Suedia dhe Qiproja.
Asambleja e Përgjithshme e OKB-së miratoi njohjen de facto të shtetit sovran të Palestinës në muajin nëntor të vitit 2012, duke e ngritur statusin e saj nga “entitet” në “shtet jo-anëtar”.
Kush mund të jetë në radhë?
Vendimi i Starmerit mund të ushtrojë presion mbi vende të tjera të mëdha si Gjermania, Australia, Kanadaja dhe Japonia që të ndjekin të njëjtën rrugë.
Gjermania tha të premten se nuk planifikon ta njohë shtetin palestinez në një afat të shkurtër, duke theksuar se prioritet është arritja e “përparimit të vonuar prej kohësh” drejt zgjidhjes me dy shtete – Izraeli dhe një shtet palestinez që bashkëjetojnë në paqe.
Login
