RIO DE ZHANEIRO, 29 korrik /ATSH-DPA/ – Ish-presidenti i Kolumbisë, Álvaro Uribe, u shpall fajtor për manipulim dëshmitarësh dhe mashtrim procedural në një gjyq historik, hera e parë që një ish-kreu i shtetit në vend dënohet për një vepër penale.

Gjatë shpalljes së vendimit që zgjati më shumë se 10 orë, gjyqtarja Sandra Heredia deklaroi se prokuroria kishte provuar përfshirjen e Uribes në këto krime.

Vendimi nuk është ende përfundimtar, dhe ekipi ligjor i Uribes pritet të apelojë. Një gjykatë apelimi duhet të japë vendim deri në mes të tetorit, përndryshe rrezikon që çështja të parashkruhet dhe të mbyllet.

Uribe, 73 vjeç, e ndoqi seancën online. Dënimi do të shpallet në një seancë të veçantë. Ai përballet me deri në tetë vjet burg, mundësisht në arrest shtëpie.

Ai u shpall fajtor për dy nga tre akuzat, ndërsa akuza për ryshfet u hodh poshtë.

Çështja buron nga procedurat që vetë Uribe i nisi më shumë se një dekadë më parë kundër senatorit të krahut të majtë Iván Cepeda, i cili kishte hetuar lidhjet e dyshuara të Uribes me grupet paraushtarake.

Situata u përmbys në vitin 2018 kur vetë Uribe u akuzua se kishte ushtruar presion ndaj ish-të burgosurve paraushtarakë për të dhënë dëshmi shfajësuese për të. Procedurat u vonuan vazhdimisht dhe vetëm në vitin 2024 u ngritën akuza kundër tij.

Uribe, një konservator që shërbeu si president nga viti 2002 deri në vitin 2010, mbetet një figurë përçarëse në Kolumbi. Mbështetësit e shohin atë si një mbrojtës të vendosur të sigurisë kombëtare gjatë një periudhe konflikti të fortë me grupet guerile të krahut të majtë.

Kritikët, megjithatë, e akuzojnë atë për shkelje të të drejtave të njeriut dhe mbajtjen e lidhjeve të ngushta me forcat paraushtarake.

Konflikti i brendshëm dekadash i Kolumbisë midis forcave qeveritare, guerilëve dhe paraushtarakëve të krahut të djathtë ka lënë rreth 220 000 njerëz të vdekur dhe miliona të zhvendosur./  /Ad.Ab./

The post KOLUMBI – Ish-presidenti Uribe shpallet fajtor për manipulim dëshmitarësh appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 29 korrik/ATSH/ Më 29 korrik të vitit 1913 Konferenca e Ambasadorëve në Londër, njohu “de jure” shtetin e pavarur shqiptar.

Në shenjë mospajtimi me shpalljen e pavarësisë, vendet ballkanike vazhdonin të mbanin trupat e tyre në territorin shqiptar. Duke marrë rolin e arbitrit mes palëve ndërluftuese, në maj të 1913-s, u mbajt Konferenca e Ambasadorëve në Londër, ku u nënshkrua Traktati i Paqes, në bazë të të cilit Perandoria Osmane detyrohej të hiqte dorë nga të drejtat sovrane mbi Shqipërinë. Në përfundim të punimeve, më 29 korrik 1913, fuqitë e mëdha vendosën që Shqipëria të shpallej Principatë Autonome, sovrane dhe e trashëgueshme.

Konferenca e Ambasadorëve erdhi si nevojë e zhvillimeve të ndodhura gjatë ndryshimeve të ekuilibrit të forcave, të dalë nga luftrat ballkanike. Kufijtë e Shqipërisë dhe të gjitha çështjet e tjera të lidhura me të, do të zgjidheshin nga Fuqitë e Mëdha sipas marrëveshjeve midis palëve.

Perandoria Osmane kishte humbur shkëlqimin e saj. Shqipëria dhe fati i qytetarëve të saj do të bëhej pjesë e kësaj rrokopuje dhe produkt i një harte që do të prodhonte ndër vite veç tensione, duke lënë rreth 40 për qind të territorit të saj jashtë këtij ridimensionimi të Ballkanit.

/r.e/

The post Konferenca e Ambasadorëve në Londër, njohja “de jure” e shtetit shqiptar nga Fuqitë e Mëdha appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 29 korrik/ATSH/ Të gjitha vatrat e zjarrit në qarkun e Korçës janë neutralizuar tashmë plotësisht.

Lajmin e bëri dot të ditur prefekti i Korçës, Nertil Jole, i cili falënderoi ekipet e emergjencave në çdo bashki të qarkut për punën e pandërprerë deri në neutralizimin e plotë të vatrave të zjarreve.

“Pas përpjekjeve të të gjitha ekipeve të emergjencave civile në çdo bashki të qarkut për neutralizimin e plotë të zjarreve të shfaqura në territorin e rajonit tonë”, tha ai.

Jole vlerësoi po ashtu edhe punën në terren të gazetarëve për informimin në kohë reale të qytetarëve.

“Dëshiroj të shpreh edhe një falenderim për komunitetin e gazetarëve të qarkut e jo vetëm, të cilët kanë pasqyruar në kohë reale zhvillimet sa i takon administrimit të situatave të shkaktuara. Dritaret e komunikimit na kanë ndihmuar të informojmë opinionin publik, si dhe përcjellim thirrjet e përbashkëta për vigjilencë e kujdes të shtuar”, theksoi ai.

Gjatë 24 orëve të fundit në gjithë vendin janë evidentuar 52 vatra zjarri, ndër të cilat 2 janë ende aktive, 4 vatra janë në monitorim dhe 46 janë shuar.

/m.m/r.e/

The post Jole: Neutralizohen plotësisht vatrat e zjarreve në qarkun e Korçës appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 29 korrik /ATSH/ Në kuadër të plan-operacionit “Plazhi i lirë”, kanë vijuar kontrollet përgjatë gjithë vijës bregdetare, me qëllim lirimin e hapësirave publike të zëna pa lejen përkatëse nga subjekte të ndryshme, përmes vendosjes së çadrave dhe shezlongëve.

Policia njoftoi sot se gjatë kontrolleve, në hapësira publike në plazhin e Valipojës, u hoqën dhe u sekuestruan gjithsej, 80 çadra dhe 160 shezlongë të vendosura në mënyrë të paligjshme nga shtetasi D. M.

Në vijim të veprimeve, u referuan materialet në Prokurori, ku nisi procedimi në gjendje të lirë për shtetasin D. M., 71 vjeç, banues në Velipojë.

Shërbimet e Policisë do të vijojnë kontrollet përgjatë gjithë vijës bregdetare, me qëllim lirimin e hapësirave publike për pushuesit dhe verifikimin e aktiviteteve që kryejnë subjektet gjatë sezonit veror.

/m.q/r.e/

The post Lirohen hapësira në plazhin e Velipojës, sekuestrohen 80 çadra e 160 shezlongë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 29 korrik /ATSH/ Autoriteti Rrugor Shqiptar (ARRSH) njoftoi sot se përgjatë aksit rrugor Skurraj-Burrel, për shkak të reshjeve të dendura të shiut ka pasur shembje të një skarpate dhe rënie gurësh nga shpatet e rrugës.

Sipas ARRSH-së, kompania e mirëmbajtjes ndërhyri menjëherë me mjete dhe punëtorë, për pastrimin e rrugës nga inertet dhe për rikthimin në gjendje normale të qarkullimit të mjeteve në këtë aks rrugor.

Qarkullimi i mjeteve në këtë aks rrugor, vazhdon normalisht ndërkohë që kompania e mirëmbajtjes është në terren për çdo nevojë që mund të paraqitet, njofton ARRSH.

1 nga 2

/r.e/

The post ARRSH: Pastrohen inertet e rëna në aksin Skuraj-Burrel, qarkullim normal i mjeteve appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 29 korrik/ATSH/ Investimet e Ministrisë së Arsimit dhe Sportit në laboratorët e teknologjisë së avancuar në Universitetin Politeknik të Tiranës, kanë krijuar kushte të reja për kërkimin shkencor për studentët dhe stafet akademike të këtij universiteti.

Ministrja e Arsimit dhe Sportit, Ogerta Manastirliu gjatë një vizite në një nga laboratorët e teknologjisë, e shoqëruar edhe nga rektori i UPT-së, Akli Fundo, stafi akademik si edhe përfaqësues të industrisë së teknologjisë së informacionit, panë nga afër laboratorët e teknologjisë në këtë universitet.

Ministrja Manastirliu tha se ky investim është një tjetër qasje për të “fuqizuar urat e bashkëpunimit akademi-biznes”.

“Ky është një hap drejt zgjerimit të bashkëpunimit, me qëllim krijimin e zgjidhjeve të reja SMART për industrinë, duke krijuar partneritete të qëndrueshme për të rritur kapacitetet në pjesëmarrjen e projekteve për inovacionin të Bashkimit Evropian”, tha Manastirliu.

Më herët, Manastirliu nënvizoi rëndësinë e laboratorëve për zhvillimin akademik dhe ndërkombëtarizimin e universiteteve.

“Ne duhet të kemi mundësi që të zhvillohemi edhe për sa i përket aspekteve akademike dhe kërkimit shkencor duke krijuar mundësinë e ndërkombëtarizmit. Shqipëria ka mundësi që të zhvillohet në fushën e inovacionit dhe këtu rol të rëndësishëm luajnë universitetet si dhe bashkëpunimi që universitet kanë më institucionet ndërkombëtare partnere”, u shpreh Manastirliu.

Ministrja e Arsimit dhe Sportit, Ogerta Manastirliu gjatë një vizite në një nga laboratorët e t...

1 nga 20

/e.i/r.e/

The post Laboratorët e teknologjisë në UPT, Manastirliu: Fuqizojmë urat e bashkëpunimit akademi-biznes appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 29 korrik /ATSH/ Gjatë periudhës janar – qershor 2025, numri i aksidenteve rrugore është ulur me 17,1%, krahasuar kjo me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Instituti i Statistikave publikoi sot raportin mbi aksidentet automobilistike për 6-mujorin e parë 2025, sipas të cilit, aksidentet rrugore, në 92,5% të rasteve, kanë ndodhur si pasojë e sjelljes së drejtuesit të mjetit.

Numri më i lartë i aksidenteve, në këtë periudhë, është kryer nga grup-moshat 25-34 vjeç, duke zënë 27,1% të numrit të aksidenteve gjithsej.

Në muajin qershor 2025, numërohen 107 aksidente rrugore, nga të cilat 140 persona janë të aksidentuar (të vrarë ose të plagosur). Ndërkohë që për këtë muaj, numri më i lartë i aksidenteve rrugore ka ndodhur përgjatë ditës së hënë me 19,6%, ndërsa numri më i ulët i aksidenteve ka ndodhur përgjatë ditës së martë me 6,5%.

Sipas INSTAT, numri më i lartë i aksidenteve rrugore ka ndodhur përgjatë harkut kohor 19:00 – 24:00, duke zënë 22,4% të numrit të aksidenteve rrugore gjithsej.

/r.e/

The post INSTAT: Ulet numri i aksidenteve rrugore appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

MYNIH, 29 korrik /ATSH-DPA/ – Fatkeqësitë natyrore si zjarret, stuhitë dhe tërmetet shkaktuan dëme prej 131 miliardë dollarësh në të gjithë botën në gjysmën e parë të vitit 2025, totali i dytë më i lartë për një periudhë të gjysmës së parë që nga viti 1980, sipas kompanisë gjermane të sigurimeve “MunichRe”.

Vetëm zjarret në Kaliforni shkaktuan dëme prej rreth 53 miliardë dollarësh në janar, duke i bërë ato katastrofën më të kushtueshme nga zjarri të regjistruar ndonjëherë, sipas “MunichRe”.

Në përgjithësi, Shtetet e Bashkuara të Amerikës  u goditën veçanërisht rëndë, me stuhi dhe tornado të shumta të forta që i çuan humbjet totale në 92 miliardë dollarë ,që përfaqësojnë 70% të dëmeve globale.

Ngjarja më vdekjeprurëse ishte një tërmet i 28 marsit në Mjanmar, i cili shkakto vdekjen e 4 500  vetave.

Shkencëtarët në ”MunichRe” thonë se fatkeqësitë natyrore të lidhura me motin po bëhen më të shpeshta dhe të rënda për shkak të ngrohjes globale.

Nga totali i dëmeve prej 131 miliardë dollarësh, 80 miliardë dollarë ishin të siguruar, të dy shifrat janë shumë mbi mesataren e rregulluar nga inflacioni për dekadat e fundit.

Vetëm gjysma e parë e vitit 2011, e shënuar nga tërmeti dhe cunami i Japonisë, pa humbje të përgjithshme më të larta./  /Ad.Ab./

The post FOKUS – Fatkeqësitë natyrore shkaktuan 131 miliardë dollarë dëme në 2025 appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 29 korrik /ATSH/ Policia e Tiranës ka arrestuar kreun e një organizate kriminale ndërkombëtare, i dënuar me 18 vjet burgim.

Policia njoftoi sot se si rezultat i një pune të mirorganziuar informative dhe operacionale, shërbimet e Seksionit të Kërkimit të Sektorit të Forcës së Posaçme për Operacione Speciale dhe Kërkime, në bashkëpunim me shërbimet e Forcës së Posaçme “Shqiponja”, finalizuan me sukses operacionin “Hierarkia”, gjatë të cilit u vu në pranga shtetasi: Ilir Kociaj (Koçiaj), 59 vjeç.

Sipas policisë 59-vjeçari, u kap në flagrancë teksa tentonte të largohej me automjetin e tij, në autostradën Tiranë–Elbasan.

“Shtetasi Ilir Kociaj (Koçiaj) ishte shpallur në kërkim nga Drejtoria Vendore e Policisë Elbasan, në zbatim të vendimit të Gjykatës së Apelit Tiranë për njohjen e vendimit të Gjykatës së Firences, Itali, që e dënon atë me 18 vite burgim, për veprën penale “Trafikimi i lëndëve narkotike”, kryer në kuadër të një organizate kriminale”, njoftoi Policia.

59-vjeçari iu dorëzua Policisë së Elbasanit, për kryerjen e veprimeve të mëtejshme.

/m.q/r.e/

The post Tiranë, arrestohet kreu i një organizate kriminale ndërkombëtare, i dënuar me 18 vjet burgim appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

TIRANË, 29 korrik /ATSH/ Në 6 muajt e parë të këtij viti, përmes portalit qeveritar e-Albania janë regjistruar 4 701 aplikime drejt Qendrës Kombëtare të Biznesit për të marrë licencë të re për aktivitet ekonomik.

Aplikimi online ka lehtësuar procesin dhe u ka kursyer kohë qytetarëve për marrjen e licencës së biznesit.

Sipas të dhënave të publikuara nga portali e-Albania, gjatë vitit 2024 u regjistruan 9 082 aplikime drejt QKB-së për të marrë licencë të re për aktivitet ekonomik.

Ndërkohë që nga viti 2019 e deri në vitin 2023 shënohen 21 269 aplikime të tilla.

Qeveria ka në fokus avancimin e vazhdueshëm të digjitalizimit dhe lehtësimit të procedurave për bizneset në Shqipëri.

Në kuadër të reformës së digjitalizimit, bizneset kryejnë të gjitha shërbimet e nevojshme që marrin nga Qendrën Kombëtare të Biznesit, online nëpërmjet portalit e-Albania, duke shkurtuar kohë, procedura si dhe radhët e pritjes.

Po ashtu, përmes ndryshimeve ligjore të ndërmarra vitin e kaluar, janë eliminuar një sërë tarifash për aplikim që paguheshin më parë nga biznesi dhe ekstraktet lëshohen vetëm në format elektronik dhe pa pagesë nëpërmjet sportelit elektronik.

/r.e/

The post QKB: Mbi 4 700 biznese aplikuan për licencë të re, në 6-mujorin e parë appeared first on Agjencia Telegrafike Shqiptare.

Të shtunën në Strugë, para një auditoriumi të zgjedhur, me miqë e dashamirë të librit, të ardhura nga Tirana, Prishtina, Shkupi e Tetova, u bë promovimi i librit “Populli i pandalur” të autorit Prof.dr. Agim Vinca. Ky libër vjen i ribotuar nga Shtëpia botuese AGORAPRINT e Shkupit, pas 33 viteve.

“Ky libër ribotohet pa ndryshime. Janë ndrequr vetëm gabimet e shtypit dhe asgjë tjetër. Ribotimi i këtij libri mund të shërbejë si një rifreskim i kujtesës për rrugën nëpër të cilën kanë kaluar veçanërisht shqiptarët në Maqedoni, për çka kemi shumë nevojë si shoqëri”, nënvizoi prof. Agim Vinca i cili me këtë rast tërhoqi vëmendje e audtoriumit me disa momente që përbënin segmentet më thelbësore të strukturës së librit.

“Ky libër dëshiron të jetë dëshmi e një kohe të pakohë; zë i ndërgjegjes intelektuale dhe i protestës individuale kundër dhunës, gënjeshtrës dhe errësirës”, nënvizoi Vinca.

Ai vuri në dukje edhe rëndësinë e ribotimit të këtij libri për kohën e tanishme, sepse, sipas autorit janë shumë çështj politike e etnike të shqiptarëv, sidomos në Maqedoni, e që edne nuk janë mbyllur. Prandaj, sipas Vincës, ky libër mund të jetë një vizion dhe rrugëtregues për politkbërjen dhe elitën inelektuale shqiptare. Për poetin dhe studiuesin Agim Vinca, në mënyrë telegrafike foli Prof.dr. Sherif Bundo, sekretar shkencor i Akademisë Shqiptare të Shkencave dhe Arteve, kurse Prof. dr. Begzat Baliu gjithashtu në fjalën e tij përshëndetëse theksoi rëndësinë që ka ky libër në kontekstin aktual. Me të njejtat vlerësime për librin dhe autorin, u paraqit edhe aktori dhe regjizori Mevlan Shanaj, i cili Agim Vincën e quajti poetin më (gjithë)shqiptar.

Botuesi i këtij libri, Emin Azemi në vështrimin e tij përmbledhës vuri në dukje se “Populli i pandalur” është një libër që tejkalon dimensionin e një kohe të caktuar. Ai është një testament moral, intelektual dhe kombëtar. Është një pasqyrë ku shqiptarët duhet të shohin jo vetëm plagët e së kaluarës, por edhe përgjegjësinë e tyre për të mos lejuar që ato plagë të hapen sërish.

“Në kohën e sotme, kur sfidat kanë marrë forma të tjera – nga globalizimi i pakontrolluar deri te kolonizimi kulturor dhe marginalizimi i heshtur – mesazhi i këtij libri është më i domosdoshëm se kurrë. Ai na kujton se nuk mjafton të mbijetojmë si kolektivitet biologjik, por se duhet të mbijetojmë dhe të zhvillohemi si subjekt politik, kulturor dhe historik. Në këtë kuptim, “Populli i pandalur” është më shumë sesa një libër: është një akt i ndërgjegjes kolektive, një flamur rezistence dhe një thirrje për t’u zgjuar, për të mos harruar dhe për të mos lejuar që historia të përsëritet. Është dëshmi se fjala, kur lind nga ndërgjegjja dhe nga dashuria për të vërtetën, bëhet më e fortë se çdo armë, më e qëndrueshme se çdo pushtet dhe më e pavdekshme se çdo kohë”, nënvizoi Azemi.

Brezi i ri nuk e di sa e rrezikshme ishte që t’i botoje shkrimet si ato që janë përfshirë në këtë libër, tha recensenti i këtij libri, poeti dhe studiuesi Salajdin Saliu, sipas të cilit ky libër që dikur e rrezikonte, sot e nderon profesor Agim Vincën, poetin që jeton për të bukurën dhe intelektualin që jeton për të vërtetën.

“Agim Vinca si poet është lirik, kurse si mendimtar është kritik dhe racional. Ai shkroi për shumë dukuri negative, polemizoi me guxim dhe kulturë me shumë autorë serbë e maqedonas, duke mbrojtur edhe personalitetet më të shquara të historisë dhe kulturës shqiptare nga sulmet e politikës shoviniste. Në librin Populli i pandalur shfaqet një protestë e fuqishme kundër dhunës, gënjeshtrës dhe errësirës nga një zë i ndërgjegjes intelektuale që nuk pranoi të heshtë”, theksoi Salajdi Saliu.

Atmosferën e këtij eventi kulturor e bëri më interesant edhe deklamimi i disa fragmenteve të librit, nga ana e aktorit Arsim Kaleci, kurse një surprizë-dhuratë për autorin, ishte një pikturë me portretin prof. Agim Vincës./GazetaFAKTI

Edhe një herë, qyteti i Prizrenit dëshmoi se është vatër e artit dhe kulturës. Edicioni i katërt i Prizren Fest u përmbyll me një mbrëmje të mbushur me emocione, reflektim dhe solidaritet, pavarësisht kushteve atmosferike që detyruan zhvendosjen e ceremonisë nga Teatri mbi Lum në sallën e Teatrit të Qytetit “Bekim Fehmiu”. Salla ishte e tejmbushur , një dëshmi e dashurisë së qytetarëve për artin e bukur dhe të vërtetën e fuqishme që ai përcjell.

Mbrëmja filloi me shfajen “Oranges and Stones” nga Palestina, një shfaqje pa tekst nga teatri “Ashtar” në Ramallah – Palestinë. Përmes veprimit fizik dhe muzikës origjinale, shfaqja solli një rrëfim prekës për kolonializmin, pushtimin dhe dëbimin. Historia e një burri refugjat që përpiqet të zërë shtëpinë e një gruaje në tokën e saj, u bë një metaforë vizuale e tragjedisë shumëvjeçare palestineze.

Më tej Prizren Fest vazhdoi me “The Gaza Monologues” , zëri i të rinjve nga Gaza, një projekt i lindur nga dhimbja dhe shpresa e të rinjve palestinez, monologjet nga Gaza, solli histori personale të mbijetesës, humbjes dhe forcës shpirtërore. Kjo shfaqje në Prizren Fest u bë në bashkëpunim me aktorë të njohur nga Kosova dhe Shqipëria, rrëfime që me fuqinë e tyre emocionale nga kthen në kohë, në përjetime jo të largëta të popullit tonë.

Prizren Fest 2025 dëshmoi edhe një herë se arti ka fuqinë për të ndriçuar edhe momentet më të errëta. Nga dramë pa fjalë deri te rrëfime të dhimbshme e të vërteta./KultPlus.com

Edicioni i 11-të i festivalit HAPU, një ndër ngjarjet më kreative të verës në Kosovë, do të mbahet nga 1 deri më 5 gusht në dy qytete: Gjakovë dhe Prishtinë. Për herë të parë, ky festival ndërkombëtar i artit në hapësirë publike do të shtrihet edhe në Gjakovë, në bashkëpunim me Fondacionin “Për Gjakovën”.

Ky edicion sjell performanca të guximshme nga artistë ndërkombëtarë nga Franca, Gjermania, Portugalia dhe Argjentina, të cilët do ta kthejnë qytetin në një skenë të hapur plot energji, muzikë, transformim dhe ndërveprim me publikun.

Festivali do të hapet më 1 gusht në Parkun Kulturor “Ali Podrimja” në Gjakovë me performancën “L’Instant T!” nga artisti Juan Ignacio Tula (Francë/Argjentinë), një shfaqje që kombinon elementë të cirkut bashkëkohor me rrotullime hipnotizuese të frymëzuara nga dervishët.

Më pas, publiku do të ftohet të bëhet pjesë aktive e veprës “Origami së bashku” të artistit gjerman Frank Bölter, ku do të ndërtohen figura gjigande prej letre me ndihmën e qytetarëve – për t’u ricikluar më vonë në forma të reja kreative.

Spektakli vazhdon me artistët francez të kolektivit Tac o Tac, të cilët do të sfidojnë gravitetin me performancën “Take Off”, në një paradë mbi kingala dhe makina futuriste, që shndërrojnë rrugët në një udhëtim qiellor.

Prishtina do të marrë stafetën nga 2 gushti, duke kulmuar më 5 gusht me mbylljen madhështore të festivalit nga grupi portugez Mimo’s Dixie Band, që me ritmet e Dixieland-it do të sjellin atmosferën e rrugëve të Nju Orlinsit në zemër të kryeqytetit.

Drejtori artistik Florent Mehmeti thotë se HAPU 2025 nuk është vetëm një festival, por një thirrje për të rigjetur qytetin ndryshe: “Luani, përjetoni transformimin, bëhuni pjesë e këtij rizbulimi dhe dëshmitarë të mahnitjes.”/KultPlus.com

67 vjet më parë, më 29 korrik 1958, Kongresi Amerikan miratoi ligjin që çoi në krijimin e NASA-s, Agjencisë Kombëtare të Aeronautikës dhe Hapësirës. Ky ishte një hap i rëndësishëm në një periudhë kur Lufta e Ftohtë dhe gara për dominim në hapësirë po merrte intensitet. Ky akt ligjor erdhi si përgjigje ndaj suksesit të Bashkimit Sovjetik në vitin 1957, kur ata lëshuan satelitin Sputnik, duke hapur një fazë të re në eksplorimin e hapësirës.

Krijimi i NASA-s nuk ishte vetëm një reagim ndaj rivalitetit ndërkombëtar, por një hap i rëndësishëm drejt zhvillimit të një shkence dhe teknologjie që do të revolucionarizonte mënyrën si njerëzit e shihnin botën dhe hapësirën përreth. Gjatë dekadave që pasuan, NASA udhëhoqi disa nga arritjet më të mëdha të njerëzimit, përfshirë uljen e njeriut në Hënë në vitin 1969, misionet hulumtuese në Mars, zhvillimin e teleskopëve që na ofrojnë pamje mahnitëse nga universi, dhe sondat që kaluan përtej sistemit tonë diellor, shkruan KultPlus.

Sot, NASA mbetet një simbol i përpjekjeve njerëzore për të kaluar kufijtë e njohjes dhe për të eksploruar mundësitë e pafundme të hapësirës. Çdo mision, çdo teleskop, çdo hap i ri është një dëshmi e ëndrrës dhe guximit njerëzor për të kapërcyer gjithçka që është e njohur dhe për të prekur atë që duket e pamundur.

Në këtë përvjetor, është e qartë se ndikimi i NASA-s është shumë më i thellë se vetëm një agjenci shkencore; ajo është një katalizator i imagjinatës kolektive të njerëzimit dhe një dritare e mundësive të pafundme që na presin përpara./KultPlus.com

Në një letër të vitit 1809, të dërguar nga Preveza për nënën e tij, Lord Bajroni ka lënë një pasqyrë të veçantë dhe të thellë për shqiptarët, duke i përshkruar ata me fjalë që shpesh ngjallin emocione dhe reflektime mbi natyrën e tyre të lashtë dhe traditat e forta.

Bajroni shkruan për shqiptarët si “të lindur të ndershëm dhe besnikë”, megjithatë të ashpër, dhe i lavdëron ata si ndoshta “racën më të bukur në botë për nga paraqitja”. Ai nuk harron të përmend dhimbjen që e shoqëronte jetën e grave shqiptare, të cilat, sipas tij, përdoren si skllave dhe vuajnë nga trajtimi i keq i burrave, të cilët janë të gjithë luftëtarë, të fokusuar në luftë dhe gjah,shkruan KultPlus.

Këto fjalë të Bajronit janë një pasqyrë e thellë e përceptimit të tij për shqiptarët, por gjithashtu janë një ndërthurje e admirimit për bukurinë dhe ashpërsinë e jetës shqiptare, dhe e kritikës ndaj padrejtësisë që gratë përballojnë në këtë shoqëri:

“… Të gjithë shqiptarët janë të lindur të ndershëm dhe besnik, janë të ashpër… por janë ndoshta raca më e bukur në botë për nga paraqitja. Gratë e tyre janë përherë një gjë fisnike, por burrat i përdorin si skllave, i godasin, pra me pak fjalë janë si nën zgjedh’. Ato punojnë tokën, mbjellin dhe korrin. Merren me prerjen e drurëve në pyll e deri në rregullimin e rrugëve publike. Burrat janë të gjithë luftëtarë. Lufta dhe gjahu janë të vetmet zeje me të cilat ata merren”.

Dyqind vjet më parë, hipur mbi një anije me vela që voziste lumit Rhin, ylli i madh i poezisë botërore, lordi “me gjak blu”, Bajroni, u kthehet e iu thotë shokëve. “Tani më dëgjoni se do t’ju këndoj nja dy këngë arbërore.”
Dhe pastaj ia dha një sokëllime me një o-ooo të gjatë rrëqethëse sa i shastisi të gjithë e i la pa mend. Fjalët e kënduara shqip prej poetit të madh nuk i kuptonin. Por drithërima e melodisë së saj ta çante zemrën më dysh.

Në të njëjtën kohë, Bajroni është një nga poetët e parë perëndimorë që është mahnitur dhe frymëzuar nga kulturat e tjera, përfshirë shqiptaren. Ai ka pasur një dashuri të veçantë për këngët dhe traditat e popujve të Ballkanit. Madje, një episod shumë i njohur është ai që e ka shoqëruar me këndimin e këngëve arbërore në anijen e tij, duke kënduar një o-ooo që ngjalli drithërimë në zemrat e të gjithë atyre që e dëgjuan. Kjo melodiozitet i tij u bë një frymëzim dhe një kujtim i fortë për shqiptarët, të cilët asokohe nuk kishin asnjë mundësi të kuptonin fjalët, por i ndienin thellë emocionet e melodisë.

Lord Bajroni, një personalitet i njohur i letërsisë botërore, është një nga ata figura që, me shkëlqësinë e poezisë së tij dhe ndjeshmërinë për kulturore të popujve të tjerë, mbetet një ndër figurat që ka pasuruar pasur një lidhje të pazgjidhshme me Shqipërinë dhe shqiptarët./KultPlus.com

Çka është toksiciteti dhe ku fillon ai? A është vetëm në lumenjtë e ndotur dhe në tokën e helmuar, apo jeton edhe në sistemet që lejuan të bëhet kështu? A e mbajti gjallë fryma jonë, apo ishim thjesht indiferentë që nuk deshëm me pa?

Në edicionin e 15-të, Green Fest e vendos në qendër të reflektimit një temë që është njëkohësisht biologjike, sociale dhe shpirtërore: “Toxicity”. Toksiciteti nuk është veç një term shkencor për përbërjet e rrezikshme; është edhe një realitet i përditshëm – i mishëruar në vendimet që tolerojmë, në strukturat që nuk i sfidojmë dhe në heshtjen që shpesh zgjedhim.

Siç e përshkruan akademiku Rob Nixon, toksiciteti është “dhunë e ngadalshme” – një proces i ngadaltë, shpesh i padukshëm dhe i paemërtuar, që lë pasoja të përhershme te më të pambrojturit. Nga ajri që thithim e uji që pimë, te marrëdhëniet sociale dhe drejtësia mjedisore – gjithçka ndikohet nga ky helm i heshtur.

Green Fest këtë vit nuk e sjell temën për të tronditur, por për të shfaqur të padukshmen, për të pyetur, për të kërkuar kuptim:

A është Toka toksike, apo jemi ne toksikë për Tokën?
 Çka do të thotë me u detoksifiku si individë, si komunitet dhe si shoqëri?

A mund të shërojë arti atë që e ka dëmtuar shoqëria?

Përmes një programi artistik, kulturor e rekreativ, festivali synon të krijojë hapësira për reflektim, ndjeshmëri dhe shërim kolektiv – aty ku ndotja nuk është vetëm mjedisore, por edhe morale./KultPlus.com

Fundjava solli në Pazarin e Vjetër të Korçës një udhëtim muzikor nga zemra e Arbërisë, aktivitetin ArbNight – Ethno Pulse.

Ky aktivitet u organizuar nga Qendra e Artit, Kulturës dhe Inovacionit, në bashkëpunim me COD-in (Qendra për Hapje dhe Dialog) si dhe me mbështetjen e Bashkisë Korçë.

Mes tingujve të historisë dhe atmosferës magjike të rrugicave korçare, publiku u magjeps nga interpretimet e veçanta të fizarmonicistit arbëresh Pierpaolo Petta nga Piana degli Albanesi (Sicili), i shoqëruar nga këngëtari Bledi Polena dhe kitaristi Nuçiel Doko, shkruan atsh.

Koncerti pati pjesë të rralla të folklorit arbëresh të Sicilisë, si dhe këngë të dashura të muzikës arbëreshe, duke e bërë këtë mbrëmje të paharrueshme për qytetarët dhe turistët që qëndruan për ta shijuar deri në fund. ArbNight solli në çdo hap, një kujtim ku çdo tingull fliste arbërisht.

Popullsia në moshë pune në Itali pritet të bjerë me më shumë se një të pestën gjatë 25 viteve të ardhshme, paralajmëroi agjencia kombëtare e statistikave Istat, duke theksuar sfidat e thella demografike me të cilat përballet vendi.

Italia po përballet me një normë lindshmërie në rënie dhe me një popullsi që po zvogëlohet. Vitin e kaluar, lindjet e reja ranë në nivelin më të ulët historik, me rreth 370,000 fëmijë të lindur, ndërsa popullsia e përgjithshme u tkurr me 37,000 persona, duke zbritur në 58.93 milionë, një tendencë që ka vazhduar për më shumë se një dekadë.

Në parashikimin më të fundit demografik, Istat vlerësoi se numri i njerëzve në grupmoshën 15–64 vjeç do të bjerë nga 37.4 milionë në vitin 2024 në 29.7 milionë në vitin 2050, duke e ulur përqindjen e tyre në popullsinë totale nga 63.5% në 54.3%.

Në të njëjtën periudhë, përqindja e banorëve mbi moshën 65 vjeç pritet të rritet në 34.6% të totalit, nga 24.3% që është aktualisht, ndërsa pjesa e fëmijëve deri në moshën 14 vjeç do të bjerë në 11.2% nga 12.2%.

Rënia e gjatë e normës së lindshmërisë konsiderohet një emergjencë kombëtare në Itali. Por pavarësisht premtimeve të kryeministres Giorgia Meloni dhe paraardhësve të saj për të trajtuar këtë krizë, askush deri më tani nuk ka arritur të ndalë këtë rënie.

Istat vlerësoi se popullsia rezidente e Italisë do të bjerë në 54.7 milionë deri në vitin 2050, edhe pse shtoi se parashikimi i saj përmban një nivel të lartë pasigurie dhe variabiliteti, veçanërisht në varësi të tendencave të emigracionit.

Në një raport të publikuar vitin e kaluar, agjencia e vlerësimit Scope Ratings deklaroi se treguesit demografikë të Italisë janë më të këqijtë në Europë për sa i përket potencialit të rritjes ekonomike mes viteve 2023 dhe 2040, duke theksuar se një popullsi që plaket me ritme të shpejta përbën kërcënim për financat publike tashmë të tendosura të vendit. / Reuters

The post Italia do humbasë një të pestën e fuqisë punëtore brenda 25 viteve appeared first on Revista Monitor.

Presidenti amerikan Donald Trump dhe Presidentja e Komisionit Europian, Ursula von der Leyen, kanë shpallur një marrëveshje të gjerë tregtare që vendos tarifa 15% mbi shumicën e mallrave europiane, duke shmangur kështu kërcënimin e Trump për një tarifë 30% nëse nuk arrihej marrëveshje deri më 1 gusht.

Tarifat, ose taksat mbi importin që paguhen kur amerikanët blejnë produkte europiane, mund të rrisin çmimet për konsumatorët amerikanë dhe të godasin fitimet e kompanive europiane dhe partnerëve të tyre që sjellin mallra në SHBA.

Detaje ende të pazgjidhura

Njoftimi i Trump dhe von der Leyen, bërë gjatë një vizite të Trump në një nga fushat e tij të golfit në Skoci, lë pa përcaktuar shumë detaje thelbësore.

Shifra kryesore është tarifa 15% mbi rreth 70% të mallrave europiane që hyjnë në SHBA, përfshirë makinat, çipat kompjuterikë dhe produktet farmaceutike. Kjo është më e ulët se tarifa 20% që Trump kishte propozuar fillimisht, dhe shumë më e ulët se kërcënimet e mëparshme për tarifa 50% dhe pastaj 30%.

30% e mbetur e mallrave mbetet ende për t’u diskutuar dhe negociuar.

Von der Leyen tha se të dyja palët ranë dakord për tarifa zero në të dy anët për një gamë mallrash “strategjike”: aeroplanë dhe pjesë aeroplanësh, disa kimikate, pajisje për gjysmëpërçues, produkte bujqësore dhe disa burime natyrore dhe lëndë të para kritike. Por munguan specifikimet.

Ajo shtoi se të dyja palët “do të vazhdojnë të punojnë” për të shtuar më shumë produkte në listë.

Gjithashtu, kompanitë e Bashkimit Europian do të blejnë, sipas Trump, energji në vlerën e 750 miliardë dollarëve për tre vitet e ardhshme, gaz natyror, naftë dhe karburant, për të zëvendësuar furnizimet nga Rusia që Europa po përpiqet t’i braktisë.

Ndërkohë, kompanitë europiane do të investojnë edhe 600 miliardë dollarë në SHBA nën një angazhim politik që, sipas zyrtarëve, nuk është ligjërisht i detyrueshëm.

Ende jo në formë të shkruar

Brukseli dhe Uashingtoni do të publikojnë së shpejti një deklaratë të përbashkët që përshkruan marrëveshjen, por që ende nuk është e detyrueshme ligjërisht, në përputhje me politikat e Komisionit Europian.

Deklarata do të përmbajë “disa angazhime shumë të sakta dhe të tjera që do të duhet të specifikohen në mënyra të ndryshme”, tha një zyrtar i Komisionit.

Zyrtarët e BE-së thanë se lista me tarifa zero mund të përfshijë arra, ushqim për kafshët shtëpiake, produkte bulmeti dhe prodhime deti.

Tarifa e çelikut mbetet

Trump deklaroi se tarifa 50% mbi çelikun e importuar në SHBA do të mbetet. Von der Leyen tha se palët ranë dakord për negociata të mëtejshme për të luftuar mbiprodhimin global të çelikut, për të ulur tarifat dhe për të vendosur kuota importi, që do të thotë sasi të përcaktuara që mund të importohen me tarifa më të ulëta ose pa tarifë.

Trump po ashtu tha se produktet farmaceutike, një kategori kryesore importi nga BE në SHBA, nuk janë përfshirë në marrëveshje. Von der Leyen konfirmoi se kjo çështje ishte “në një faqe të veçantë” nga marrëveshja e së dielës.

Ajo shtoi se për produktet bujqësore, BE-ja bëri të qartë se “kishte tarifa që nuk mund të uleshin”, pa specifikuar cilat produkte bëhej fjalë.

“Më e mira që mundëm të bënim”

Tarifa 15% shmang kërcënimin e Trump për tarifë 30%, por në fakt e rrit tarifën mesatare mbi mallrat e BE-së nga 1.2% që ishte vitin e kaluar, në 17%. Kjo do të ulë produktin e brendshëm bruto të bllokut me 0.5%, sipas Jack Allen-Reynolds, zëvendës kryeekonomist për Eurozonën në Capital Economics.

Tarifat më të larta, ose taksat mbi importet, për mallrat europiane do të thotë që shitësit në SHBA ose do të rrisin çmimet për konsumatorët, duke rrezikuar humbje pjese tregu, ose do të përballojnë koston shtesë në formën e fitimeve më të ulëta. Këto tarifa pritet të dëmtojnë të ardhurat nga eksporti për kompanitë europiane dhe të ngadalësojnë rritjen ekonomike.

Von der Leyen tha se tarifa 15% ishte “më e mira që mundëm të bënim”, duke vlerësuar marrëveshjen për ruajtjen e aksesit në tregun amerikan dhe sigurimin e “stabilitetit dhe parashikueshmërisë për kompanitë nga të dyja palët”.

Çmimet e makinave

E pyetur nëse prodhuesit europianë të makinave mund të vazhdojnë të operojnë me fitim me tarifën 15%, von der Leyen tha se kjo normë ishte shumë më e ulët se 27.5%, tarifa aktuale që përfshin 25% nga Trump për të gjitha vendet dhe tarifën ekzistuese 2.5% për makinat e importuara.

Efekti pritet të jetë i rëndësishëm për disa kompani. Prodhuesi i automjeteve Volkswagen raportoi një goditje në fitime 1.3 miliardë euro gjatë gjysmës së parë të vitit, si pasojë e tarifave më të larta.

Shitësit e Mercedes-Benz në SHBA thanë se po mbanin të pandryshuara çmimet për modelet e vitit 2025 “deri në një njoftim të dytë”. Kompania gjermane ka një mbrojtje të pjesshme nga tarifat, pasi 35% e automjeteve Mercedes-Benz që shiten në SHBA prodhohen në Tuscaloosa, Alabama. Megjithatë, kompania deklaroi se pret rritje “të konsiderueshme” të çmimeve në vitet në vijim.

BE-ja pranoi gjithashtu të ulë tarifën për makinat e importuara nga SHBA në 2.5%, nga 10%.

Pabarazia tregtare

Para rikthimit të Trump në detyrë, SHBA dhe BE mbanin nivele të ulëta tarifash në marrëdhënien më të madhe dypalëshe tregtare në botë, me rreth 1.7 trilionë euro tregti vjetore.

Së bashku, SHBA dhe BE përbëjnë 44% të ekonomisë globale. Tarifa mesatare e SHBA për mallrat europiane ishte 1.47%, ndërsa ajo e BE-së për mallrat amerikane ishte 1.35%, sipas think tank-ut Bruegel në Bruksel.

Trump është ankuar për suficitin tregtar të BE-së prej 198 miliardë eurosh në mallra, që tregon se amerikanët blejnë më shumë nga bizneset europiane sesa anasjelltas, dhe ka deklaruar se tregu europian nuk është i hapur sa duhet për makinat amerikane.

Megjithatë, kompanitë amerikane kompensojnë një pjesë të kësaj pabarazie përmes shitjeve më të mëdha në shërbime, si cloud computing, rezervime udhëtimesh dhe shërbime ligjore dhe financiare. Për më tepër, rreth 30% e importeve europiane vijnë nga kompani në pronësi amerikane, sipas Bankës Qendrore Europiane. / Euronews

The post Marrëveshja tregtare SHBA-BE shmang përshkallëzimin e tarifave, por kërcënon rritjen ekonomike appeared first on Revista Monitor.

The post Heqja e tarifave tregtare me SHBA, koha për veprim të përbashkët appeared first on Revista Monitor.