Nga Frrok Ăupi
KĂ«ta po thonĂ« se Amerika e ka lĂ«nĂ« ShqipĂ«rinĂ«, por nuk Ă«shtĂ« kaq e vĂ«rtetĂ«. MegjithatĂ« le ta marrim edhe kĂ«tĂ« si njĂ« âmarrĂ«zi tĂ« vĂ«rtetĂ«â. Amerika nĂ« ikje perceptohet si zonja e madhe qĂ«, teksa tĂ«rheq zvarrĂ« fshesĂ«n gjigande, nĂ«pĂ«r mbetjet e saj rrjedhin marrĂ«zi e tĂ« marrĂ«.
Marrëzia magjeps edhe kur bie nga fshesa e të madhit.
Kaq shumë marrëzi në rrugë nuk ka pasur as vetë Europa në shekullin 16. Atë çfarë tha vite më parë filozofi Mishel Fuko mbi marrëzinë dhe të marrët, e gjejmë në vendin tonë sot në ditë të nxehta vere:
Ngrihet njĂ« âprofesorâ, merr njĂ« makinĂ« amerikane, mbledh pesĂ« a gjashtĂ« hajvanĂ«, i var nĂ« dyert e makinĂ«s si skifterĂ« tĂ« balsamosur, njĂ«zet metra para se tĂ« hyjĂ« nĂ« Theth. Shfaqet si zog pa pupla para pesĂ« njerĂ«zve tĂ« tjerĂ«. ThotĂ« se e ka dĂ«rguar Amerika. Merr frymĂ« dhe lĂ«shon njĂ« zĂ« tĂ« hollĂ« me shqipe tĂ« cunguar: âJam shpĂ«timtari juajâ. I shkon fjala te qeveria dhe thotĂ« se âe hoqa kryeministrinâ. Shan si lac. IkĂ«n nĂ« KosovĂ«; njĂ« makinĂ« tjetĂ«r atje. Aty rregullon KosovĂ«n, por sâi dihet u kthye apo jo, ku rri e ku ha, nĂ«n cilĂ«n urĂ«. TĂ« marrĂ«t sâjanĂ« ankuar kurrĂ« pĂ«r jetesĂ«n, ankohen vetĂ«m pĂ«r kĂ«shtjellat e EuropĂ«s ku i kishin mbyllur.
Shfaqet njĂ« kryetar partie, qĂ« thotĂ« se quhet âPDâ, si dikur; shfaqet çdo ditĂ« nĂ« konferencĂ«, herĂ« me mĂ«ngĂ« tĂ« shkurtra si zogu pa pupla, herĂ« me kostumin enkas pĂ«r tâu treguar demodĂš. Ky thotĂ« âtĂ« anulohen zgjedhjetâ. Deri tani thoshte tĂ« anulohet anĂ«tarĂ«simi nĂ« EuropĂ«; e thotĂ« prapĂ«. I ka ikur koha e mandatit tĂ« tij, por ai bĂ«n si kryetar. Partia nuk Ă«shtĂ« demokratike, por ai thotĂ« âPDâ. Nuk Ă«shtĂ« i sigurt se ku do ta ketĂ« banesĂ«n pas pak, nĂ« Mustafa Matohiti apo ku ta caktojĂ« gjykata vendin e ri. Deri tani thoshte se âkam me vete AmerikĂ«n e Trump!â. Pagoi nja 6 milionĂ« e ca dollarĂ«, por i shkuan dĂ«m. Tani e ka mbyllur me âTrumpâ sepse nuk i doli gjĂ«. MarrĂ«zi totale, si me avokatin francez, si me gjyqin nĂ« LondĂ«r, si me luftĂ«n e 8 janarit nĂ« selinĂ« e PD. Edhe Yuri Kim doli diplomate e vlerĂ«suar e Trumpâ; ky kishte thĂ«nĂ« se âia hĂ«ngra kokĂ«nâ.
NĂ« tĂ« njĂ«jtin arketip si âprof. Pelinciâ.
Ky ka marrĂ«zinĂ« e Pelincit, ndĂ«rsa pĂ«r vete ka krijuar âmatrioshkaâ si veten.
JanĂ« dy kryetarĂ« tĂ« dy partive âtĂ« shpresĂ«sâ qĂ« po hahen me njĂ«ri tjetrin. I kanĂ« ngjarĂ« Sali BerishĂ«s qĂ« e bĂ«ri partinĂ« âe demokracisĂ«â parti familjare. PĂ«r partinĂ« e vitit 1990 ishte angazhuar njĂ« popull i tĂ«rĂ«, por ky tha se âe bĂ«mĂ« bashkĂ« me LirinĂ«â; e shoqja. KĂ«ta dy tĂ« rinjtĂ«, po nĂ« kĂ«tĂ« marrĂ«zi, e bĂ«nĂ« âShqipĂ«rinĂ« bĂ«het e sâbĂ«hetâ, me dajĂ«n, babin, motrĂ«n, vajzĂ«n e tezes. NdotĂ«n gjithĂ« mexhlisin. NjĂ« kopje e marrĂ«zisĂ« paraardhĂ«se.
TĂ« marrĂ« tĂ« tjerĂ« po pritet tĂ« shfaqen si âshpĂ«timtarĂ«â qĂ« nga Ura e Milotit deri te Ura e Mifolit. ĂshtĂ« klima dhe modelet.
Kjo ishte periudha kur Shqipëria prodhoi më shumë marrëzi se vetë gjithë Ballkani ku lulëzon marrëzia.
Vallë çfarë ndodhi?
E gjitha është efekti i dy faktorëve:
I pari, faktori âZgjedhjet e 11 Majitâ:
KĂ«tu u nda uji i lumit; ai qĂ« Ă«shtĂ« i pastĂ«r kaloi nĂ« anĂ«n e degĂ«s sĂ« madhe. NĂ« anĂ«n tjetĂ«r kaluan tĂ« tjerĂ«t, qĂ« nuk kanĂ« dobi. Lumi Ă«shtĂ« populli qĂ« zgjodhi rrugĂ«n nĂ« shumicĂ«. NĂ« vitet e shkuara kur marrĂ«zia ishte nĂ« pushtet, dukej se shumica ishte âujĂ« i turbullâ.
Faktori i dytë, Amerika:
Por jo Amerika si AmerikĂ« e vĂ«rtetĂ«; Amerika si e quajnĂ« kĂ«ta. E quajnĂ« âshoqe me vetenâ, por kjo del marrĂ«zi. E mashtrojnĂ« me 6 milionĂ« dollarĂ«; prapĂ« marrĂ«zi, humbĂ«n edhe paratĂ«. E dinĂ« si tĂ« shurdhĂ«r dhe tĂ« verbĂ«r; por del se i sheh tĂ« gjitha marrĂ«zitĂ« kriminale tĂ« kĂ«tyre. AtĂ«herĂ«, ditĂ«n qĂ« thanĂ« se âikuâ, Amerika la rrugĂ«s sĂ« fshesĂ«s kĂ«to krijesa.
MegjithĂ«se duke u gajasur, njerĂ«zit po i ndjekin nĂ« ekrane. ĂâtĂ« bĂ«jnĂ« tjetĂ«r, verĂ« e nxehtĂ«. Pastaj âmarrĂ«zia magjepsâ, ka thĂ«nĂ« Fuko.
The post Amerika iku duke lënë pas marrëzinë first appeared on JavaNews.al.
Nga Ilir Demalia
Dje, teksa po shfletoja kanalet televizive siç shfletohet njĂ« gazetĂ« e stĂ«rvjetruar qĂ« mblidhinin  bukĂ«n pĂ«r punĂ« nĂ« kohĂ«n e komunizmit, mĂ« zuri syri Euronews Albania nĂ« emisionin NOW (TANI). Aty, nĂ« njĂ« moment  mĂ« kapi  veshi njĂ« âgazetarâ â ose tĂ« paktĂ«n dikĂ« qĂ« e mban veten pĂ«r tĂ« tillĂ«. Emrin nuk po e pĂ«rmend, jo nga mirĂ«sia, por nga paaftĂ«sia pĂ«r ta kujtuar mes gjithĂ« atyre figurave qĂ« dalin çdo ditĂ« e qĂ« e kanĂ« kthyer ekranin nĂ« njĂ« njĂ« kĂ«netĂ« ku llomotitet e llokoçitet gjithĂ« ditĂ«n e lume pa kuptim .
Ky zotëria në fjalë, me vetëbesimin e një psikiatri të famshëm dhe me tonin e trashur të një gardiani të SPAK-ut, deklaroi me plot gojën:
âErion Veliaj Ă«shtĂ« nĂ« depresion tĂ« rĂ«ndĂ« dhe ka pirĂ« 30 kg raki.â
Po pra. Tridhjetë kilogramë. Jo gramë, jo litra, por kilogramë raki. Sepse, siç duket, rakia është tashmë njësi matëse e shëndetit mendor, dhe gazetari shqiptar ka kaluar nga roli i informuesit në atë të diagnozuesit klinik, distileristit dhe analistit të alkoolit të fermentuar nga rrushi.
Ky fenomen Ă«shtĂ« njĂ« reflektim tragji-komik i asaj qĂ« mund tĂ« quajmĂ« âgazetari tĂ« bĂ«rzive (mbetjeve tĂ« rrushit pasi Ă«shtĂ« shrydhur dhe zier pĂ«r raki) tĂ« rrushitâ â ku rrushi nuk Ă«shtĂ« mĂ« fryti i vjeljes profesionale, por metafora mĂ« e mirĂ« pĂ«r pĂ«rmbajtjen e stĂ«rkulluar qĂ« na serviret si âanalizĂ«â.
Dhe meqë ra fjala, po, rrushi bën raki. Por jo çdo rrush bëhet gazetari, e aq më pak çdo gazetari bëhet ekspert për rrushin, për depresionin, për politikën, për moralin dhe për çfarëdo teme tjetër që i vjen përpara mikrofonit.
NĂ« ShqipĂ«ri, lajmi nuk verifikohet, lajmi ndĂ«rtohet. Analiza nuk bĂ«het, sajohen. Gazetari nuk pyet, por deklaron. Ai nuk kĂ«rkon tĂ« informojĂ« publikun, por ta trullosĂ«. Dhe kjo Ă«shtĂ« njĂ« çorbĂ« qĂ« ziet e stĂ«rzihet si çorbĂ« derrash nĂ« kazanin mediatik dhe hidhet nĂ« eter  si pordhĂ« intelektual â sa qelb dynjanĂ«.
Habia e vetme që na ka mbetur është që nuk ka më habi, as kur qelbemi prej pordhëve mediatike dhe as nuk mundohet kush të zërë hundët me dorë prej erës së qelbur të pordhëve të kazanit mediatik.
As kur dĂ«gjojmĂ« deklarata tĂ« tipit âVeliaj ka pirĂ« 30 kg rakiâ, as kur na analizojnĂ« liderĂ« politikĂ« si tĂ« ishin pacientĂ« klinikĂ«. Sot gazetaria ka rĂ«nĂ« nĂ« dorĂ«n e opinionistĂ«ve qĂ« e ndĂ«rtojnĂ« mendimin si njĂ« status Facebook-u, ku lajmi Ă«shtĂ« âçfarĂ« kam dĂ«gjuar unĂ« nga njĂ« shok qĂ« ka parĂ« njĂ« tjetĂ«r qĂ« ka qenĂ« atyâ.
Mjerisht, kjo është fytyra e një pjese të mirë të medias shqiptare. Një media që më shumë prodhon tallava sesa informacion, ku sarkazma zë vendin e fakteve, dhe ku çdo studio televizive është bërë një kazan rakie, ku dehja vjen jo nga alkooli, por nga arroganca, injoranca dhe mosbesimi ndaj çdo etike profesionale.
NĂ« kĂ«tĂ« çorbĂ« ku Ă«shtĂ« zier gjithçka â gazetaria, politika, shĂ«ndeti mendor, rakia dhe rrushi â njĂ« gjĂ« mbetet e qartĂ«:
Ka shumë pak gazetarë dhe shumë rrush të bërë uthull.
The post Mjerë gazetaria dhe gazetarët: Kur rakia bëhet analizë dhe rrushi koment politike first appeared on JavaNews.al.
Nga Ylli Pata
Vendimi i Gjykatës së Apelit të Posaçëm për të rikthyer nga e para dosjen në ngarkim të Alqi Bllakos përbën një akt që sipas të gjitha gjasave është një precedent që do të pësojë një efekt domino.
Deri tani reforma në drejtësi, ka përjetuar fazën e parë të ndjekjes penale, ku SPAK ka tundur e shkundur piramidën politike në vend, me akuza dhe polemikat e veta. Përkatësisht nga viti 2021 ne kemi parë një zinxhir të gjatë hapje dosjesh penale për një numër të madh zyrtarësh të lartë e shumë të lartë, thuajse në të gjithë piramidën shtetërore.
SPAK, që në fillimet e punës së tij, ka ndjekur një taktikë në nisjen e hetimeve, ku thelbin e saj e kanë pasur denoncimet që janë paraqitur në prokurorinë speciale. Ku siç dihet akulli u thye në denoncimin e Monika Kryemadhit pas zgjedhjeve të 2021 për dosjet e inceneratorëve, e më pas një seri të gjatë denoncimesh nga PD, Nisma thurje, LSI, por edhe PS-ja, si dhe qytetarë e gazetarë për çështje që akuzonin mjaft zyrtarë e politikanë.
Deri tani, nga të gjithë këto çështje që ka hapur SPAK, nuk kemi parë një process shterues dhe ballafaques të shqyrtimit të fakteve mes prokurorisë, mbrojtjes e dëshmitarëve, por përgjithësisht procse inerci. Ku përgjithësisht gjyqtarët e GJKKO-së në shkallë të parë apo apel, kanë mbajtur linjën e akuzës, përkatësisht SPAK.
Pra kemi pasur njĂ« politikĂ« penale denoncuese, e cila nĂ« tĂ« gjitha aspektet e saj ka qenĂ« njĂ« axhendĂ« dhe taktikĂ« politike e partive pĂ«r tĂ« dĂ«mtuar kundĂ«rshtarĂ«t dhe mbrojtur veten. Madje shiriti i hetimeve u inagurua pikĂ«risht me njĂ« taktikĂ« deterrence tĂ« LSI-sĂ« qĂ« pĂ«rdori taktikĂ«n: âMbrojtja mĂ« e mirĂ« Ă«shtĂ« sulmiâ.
QĂ« nĂ« rastin e vendimit pĂ«r Saimir Tahirin, e me radhĂ« mĂ« rastin Lefter Koka apo Alqi Bllako, seancat e procesit kanĂ« qenĂ« thuajse tĂ« panevojshme, pasi trupa gjyqĂ«sore e kishte parafabrikat vendimin, i cili ka qenĂ« pĂ«rgjithĂ«sisht njĂ« konfirmim i dispozitivit tĂ« SPAK. Kjo shikohet qartĂ« nĂ« vendimet, qĂ« kanĂ« vendosur vula kryesisht pĂ«r veprĂ«n âShpĂ«rdorim detyreâ, qĂ« Ă«shtĂ« njĂ« vepĂ«r penale evasive, gjĂ« qĂ« penalizon zyrtarin, por nuk bind publikun dhe shteron argumentin pĂ«r veprat qĂ« pĂ«rfshijnĂ« korrupsionin.
I cili si vepër penale është shumë e vështirë për tu trajtuar, pasi nuk gjenden lehtë faktet e kapjes me bukë në traste të marrjes së parave. Ndaj akuza, përkatësisht prokuroria, ën punën fillestare të arsyetimit të dyshimit dhe gjetjes së të dhënave për ta vërtetuar korrupsionin si vepër.
Ndërkaq, procesi gjyqësor është krejt tjetër. Ai duhet të jetë një arenë e hapur dhe polemike e diskutimit të të dhënave, të cilat kanë mundësinë të përballen me kontradiktoren, nga avokati apo prokurori sipas rastit. Ndërkaq, dëshmitarët janë baza e çdo procesi, që i japin publikut një panoramë më të qartë të ngjarjes.
Rikthimi nga e para e procesit për Alqi Bllakon, nuk është gjë tjetër, veçse një akt që mund të shërbejë si precedent për të gjithë proceset e tjera ndaj zyrtarëve dhe politikanëve.
Ku të gjithë faktet e dëshmië duhet të shterohen me kujdes e durim, e vendimi në fund të merret me pjekuri dhe drejtësi. Ndërkaq, e rëndësishme është krijimi i një standardi që duhet i njëjtë për të gjithë, ku të mos trajtohen të akuzuarit sipas fuqisë politike.
Por âprova reale e zjarritâ e drejtĂ«sisĂ«, pĂ«rkatĂ«sisht GjykatĂ«s Speciale Ă«shtĂ« procesi âPartizaniâ, qĂ« po shtyhet vazhdimisht, e sipas vendimit tĂ« fundit u la nĂ« shtator. Deri tani paragjykimet pĂ«r trupin gjykues janĂ« pafund, por ajo qĂ« do tĂ« vendosĂ« si standard trupa gjyqĂ«sore, Ă«shtĂ« zhvillimi i njĂ« procesi tĂ« thellĂ« dhe zhbirilues pĂ«r çështjen, duke lĂ«nĂ« palĂ«t qĂ« tĂ« mbrojnĂ« qĂ«ndrimet e tyre.
Procesi ndaj Sali Berishës do të jetë dhe thyerja e akullit të drejtësisë së re, e cila në thelb është gjykata. Nëse ngec në këtë provë, atëherë besimi i madh sipas të gjitha gjasave do të përmbyset.
The post Rasti âBllakoâ: Pse vendimi i Apelit rihap reformĂ«n nĂ« drejtĂ«si? first appeared on JavaNews.al.
Nga Ben Andoni
Edi Rama, kryetari i PartisĂ« Socialist, i bĂ«n vetĂ« lajmet dhe tĂ« gjithĂ« strukturĂ«n e tyre, madje duket sikur mendon dhe pĂ«r impaktin e tyre. Nis fushata, denoncon parregullsitĂ« e strukturave tĂ« pushtetit vendor dhe mĂ« gjerĂ«, akuzon pĂ«r dĂ«shtime dhe parashikon se çdo tĂ« bĂ«jĂ« nĂ« tĂ« ardhmen. Opozita nĂ«pĂ«rmjet z. Berisha pothuaj pĂ«rditĂ« po jep skemĂ«n e asaj qĂ« i dĂ«mtoi nĂ« zgjedhje dhe akuzon, ndĂ«rsa e vendos theksin tek pĂ«rdorimi i administratĂ«s dhe njĂ«jtĂ«simin e maxhorancĂ«s me shtetin, njĂ« fenomen qĂ« e realizuan dhe vetĂ« dikur nĂ« krye tĂ« vendit. Kryetari i PD-sĂ«, Berisha, i gjendur vazhdimisht nĂ«n pyetjet e njĂ«jta tĂ« gazetarĂ«ve pĂ«r tĂ« ashtuquajturin nenin e statutit âBashaâ, e ka gati pĂ«rgjigjen standarte: âTani, statuti Ă«shtĂ« nĂ« rregull, nuk ka nevojĂ« pĂ«r momentin pĂ«r ndonjĂ« ndryshim. Sigurisht qĂ« pasi tĂ« finalizojmĂ« denoncimin nĂ« ShqipĂ«ri dhe botĂ« tĂ« farsĂ«s elektorale, PD do bĂ«jĂ« njĂ« analizĂ« tĂ« plotĂ« tĂ« tĂ« gjitha problemeve nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« modernizohet dhe tĂ« hapet gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ«.â
Ka njĂ« sens qĂ« vazhdohet nga njerĂ«zit e PD-sĂ«, ndĂ«rkohĂ« qĂ« nuk po shikojnĂ« dot ndryshimin dhe atĂ« qĂ« u kĂ«rkon publiku: Jemi nĂ«n njĂ« regjim dhe duhet tĂ« luftojmĂ« me kĂ«tĂ« regjim, duket sikur Ă«shtĂ« lajtmotivi i tĂ« gjithĂ«s. NĂ« fakt, regjimi pas viteve â90 Ă«shtĂ« demokratik, por hibridizimi i saj tashmĂ« Ă«shtĂ« larguar nga demokracia dhe kĂ«tĂ« e kemi pĂ«rballĂ« me mĂ«nyrĂ«n sesi bĂ«hen zgjedhjet, ndarjen e pushteteve dhe mĂ«nyrĂ«n sesi ndahet pasuria publike, pĂ«r tĂ« mos renditur njĂ« mal tjetĂ«r me çështje.
Duket se e gjithĂ« pesha e humbjes dhe realitetit tĂ« PD-sĂ« i Ă«shtĂ« lĂ«nĂ« BerishĂ«s jo thjesht, si manovĂ«r pĂ«r tâu shmangur nga pĂ«rgjegjĂ«sia, por edhe pĂ«r tĂ« kĂ«naqur pĂ«rfitimet e tĂ« qĂ«nurit nĂ« opozitĂ« tĂ« njĂ« pjese tĂ« madhe tĂ« tyre. NdĂ«rkaq, referencat pĂ«r analizĂ«n mungojnĂ« ndĂ«rsa Ă«shtĂ« marrĂ« kaq qetĂ« kjo gjendje nga ana e kampit tĂ« PD-sĂ«, saqĂ« vĂ«rtetĂ« shqetĂ«simi mbetet i madh: Mos vallĂ« po mĂ«sohen dhe janĂ« mirĂ« me kĂ«tĂ« gjendje?! A nuk duhet tĂ« mendojnĂ« pĂ«r njĂ« mĂ«nyrĂ« sesi tĂ« ngjallin njĂ« projekt tĂ« ri, duke bashkuar tĂ« gjithĂ« copĂ«zat dhe tĂ« nisin tĂ« mendojnĂ« pĂ«r tĂ« ardhmen, e cila me sa duket do ketĂ« shumĂ« sfida?! Jo, pĂ«r kĂ«tĂ« sâka pĂ«rgjigje. NdĂ«rkohĂ« inercia e lĂ«vizjes sĂ« ShqipĂ«risĂ« drejt integrimit po shkon sipas planifikimit, pasi vendit shpejt do i hapet edhe njĂ« grup-kapitulli i ri, paçka rezultateve tĂ« zgjedhjeve dhe fushatave tĂ« befta tĂ« RamĂ«s dhe akuzave tĂ« opozitĂ«s. A duhet tĂ« mendojnĂ« vallĂ« pĂ«r analizĂ«n te PD-ja, apo po mĂ«sohen me humbjen?! Kjo do zbulohet me shumĂ« gjasĂ« nĂ« VjeshtĂ«, por nuk Ă«shtĂ« çudi qĂ« atĂ«herĂ« lajme tĂ« cilat futen si pykĂ« mund tâia humbasin gravitetin aksionit tĂ« PD-sĂ«. (Javanews)
Â
The post A duhet ta nisë PD-ja analizën e zgjedhjeve?! first appeared on JavaNews.al.
Nga Mero Baze
Prokuroria ka komunikuar sot akuzat për Erion Veliajn, Ajola Xoxën dhe i ka shtrirë më tej akuzat ndaj gjashtë biznesmenëve, në përpjekje për të justifikuar arrestimin paraprak të tij dhe linçimin në qeli.
Të gjashtë biznesmenët janë nën akuza të ndryshme, kryesisht për korrupsion aktiv, pastrim parash apo fitime të padeklaruara, meqë kanë bashkëpunuar me fondacionin kulturor të Ajola Xoxës si sponsorë.
NdĂ«rkohĂ«, nĂ« shtĂ«pinĂ« e hetimit Ă«shtĂ« futur i gjithĂ« rrethi familjar dhe fisi i Ajola XoxĂ«s â qĂ« nga babai i vdekur, nĂ«na, xhaxhai, tezja, kushdo qĂ« mund tĂ« lidhet.
Ky zgjerim i rrethit jo vetĂ«m pĂ«r hetime, por edhe pĂ«r marrje tĂ« pandehurish, Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« justifikuar nĂ« opinion zbulimin e njĂ« grupi âarmiqĂ«sorâ tĂ« rrezikshĂ«m. NĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«, Ă«shtĂ« njĂ« formĂ« torturimi psikologjik e social ndaj tĂ« akuzuarve, duke i futur nĂ« konflikt me gjithĂ« fisin dhe miqtĂ« e tyre, vetĂ«m sepse nuk faktohen dot akuzat pĂ«r korrupsion.
Disa biznesmenë janë nën akuzë thjesht sepse kanë dhënë donacione; të tjerë sepse i kanë shitur banesë; të tjerë sepse i kanë dhënë zyrë me qira. Pra, janë në një farë mënyre nën akuzë pse njohin Ajola Xoxën, pse e kanë kushëri apo pse e kanë vajzë.
Kjo formë e torturës familjare, fisnore apo shoqërore, e përdorur si mjet nënshtrimi për të kapur të pandehurin kryesor, është në fakt radiografia më e saktë e një prokurorie të politizuar dhe të fokusuar jo te vepra penale, por te emri i personit që ka vendosur të dënojë.
Shtrirja e akuzĂ«s te biznesmenĂ«t qĂ« kanĂ« dhĂ«nĂ« donacione pĂ«r njĂ« OJQ qĂ« bĂ«nte shfaqje nĂ« Operan e TiranĂ«s, apo te gjithĂ« rrethit familjar, Ă«shtĂ« thjesht njĂ« skemĂ« torture pĂ«r tĂ« poshtĂ«ruar dhe vendosur nĂ« pozitĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« sociale â gati mbijetese â tĂ« akuzuarin kryesor, pĂ«r tĂ« cilin nuk mund tĂ« lidhen dot faktet me veprĂ«n penale.
Të favorizuar dhe nga sjelljet politike të shumicës në pushtet, që po përpiqet të mbushë me të drejtë boshllëkun që ka lënë Veliaj në Tiranë me katër ministra, dhe padyshim të inkurajuar nën zë nga disa ndërlidhës të tyre me pushtetin që kontrollon drejtësinë brenda PS-së, kjo skemë po merr përmasa edhe më viktimizuese për Veliajn dhe rrethin e tij shoqëror dhe familjar.
Tani qĂ« nuk gjejnĂ« dot asnjĂ« fakt pse Erion Veliaj duhet tĂ« mbahet 7 muaj nĂ« burg pa akuzĂ«, dhe tĂ« ruhet sikur Ă«shtĂ« Bin Ladeni, kemi pĂ«rballĂ« njĂ« listĂ« me gjashtĂ« biznesmenĂ« tĂ« akuzuar dhe gjithĂ« rrethin familjar tĂ« tij dhe tĂ« gruas nĂ«n hetim â vetĂ«m qĂ« tĂ« krijohet ideja se âku ka zĂ«, nuk Ă«shtĂ« pa gjĂ«â.
Kjo skemĂ« shantazhi dhe presioni mbi gjashtĂ« biznesmenĂ« dhe rrethin e tyre familjar tani do tĂ« zhvendoset te gjyqtarĂ«t e GJKKO-sĂ«, qĂ« tĂ« âruajnĂ« nderinâ e prokurorĂ«ve. E vetmja shpresĂ« qĂ« kjo histori tĂ« zbardhet mbetet kalimi nĂ« GjykatĂ«n e Apelit dhe mĂ« tej nĂ« Strasburg.
Deri atĂ«herĂ«, kĂ«ta prokurorĂ« do tĂ« vazhdojnĂ« tĂ« forcojnĂ« hijen e rĂ«ndĂ« tĂ« njĂ« pushteti jashtĂ« kontrollit dhe jashtĂ« çdo standardi tĂ« lirive dhe tĂ« drejtave themelore tĂ« njeriut, ku jo vetĂ«m qĂ« tĂ« heqin tĂ« drejtĂ«n pĂ«r tâu mbrojtur, por pĂ«r shkak tĂ«nd vuan i gjithĂ« fisi dhe rrethi yt shoqĂ«ror â njĂ«soj si nĂ« kohĂ«n e Arianit ĂelĂ«s, ku prioritet ishte biografia dhe jo faji.
Por edhe atëherë, deri te motra dhe vëllai shkonte. Tek dajat, tezet dhe shokët⊠vetëm këta po e çojnë.
The post SPAK krijon njĂ« grup tĂ« dĂ«nuar pĂ«r âbiografi tĂ« keqeâ pĂ«r lidhjet me Veliaj first appeared on JavaNews.al.
Nga Flogert Muça
Kur âpronarĂ«tâ marrin mandatin, dhe tĂ« ndershmit marrin respektin.
Ajo që pritej, ndodhi. Sot, mandatin në Kuvend e mori motra e Adriatik Lapajt, ose e thënë saktë, Shabani ja la mandatin Lapajt, siç ishte zotuar.
Bashkëshortja e Endri Shabanit, Livia, që ishte e dyta në listë, refuzoi mandatin që ta marrë e katërta në listë, motra e Lapajt. Sigurisht që ky është një akt politik i Shabanit. Ai e dorëzoi mandatin me qetësinë e dikujt që nuk ka ardhur për karrige, por për të dhënë një mësim.
Dhe e dha mĂ«simin, e mĂ« pas ja la mandatin Lapajt dhe klasĂ«s politike qĂ« vetĂ«m bindet ndaj mashtrimit politik. KĂ«shtu, Shabani nuk fitoi njĂ« mandat, por njĂ« kapitull tĂ« ri nĂ« moralin politik shqiptar. Tregoi se kur flet pĂ«r parimin, sâe ka fjalĂ«n pĂ«r karrierĂ«n. Dhe kur flet pĂ«r fjalĂ«n e dhĂ«nĂ«, e ka seriozisht e jo pĂ«r status nĂ« Facebook, por pĂ«r statusin normal si njeri.
âKur dikush tĂ« tregon kush Ă«shtĂ«, besoje qĂ« herĂ«n e parĂ«â , thoshte Maya Angelou. Shabani e besoi dhhe tĂ« gjithĂ« ne e pamĂ«. NĂ« njĂ« vend ku deputetĂ«t bĂ«jnĂ« çdo manovĂ«r pĂ«r tĂ« hyrĂ« nĂ« listĂ«, e mĂ« pas pĂ«r tĂ« mos dalĂ« kurrĂ« prej andej, tĂ« shohĂ«sh dikĂ« qĂ« lĂ« mandatin pĂ«r tâi treguar parimin tjetrit, Ă«shtĂ« mĂ« shumĂ« se njĂ« akt politik: Ă«shtĂ« njĂ« akt civilizimi.
Dhe ironia e madhe është se në fund Lapaj e mori gjithsesi atë që donte: Një vend në Kuvend. E mori, po nga Shabani. Nga njeriu që për pak kohë ndau me të kauzën, idealin dhe mikrofonin. Mori leksionin që fjala duhet mbajtur, dhe mandatin që Shabani se pretendoi kurrë!
E mori siç merren gjërat në këtë vend: me ndihmën e dikujt që të do të mirën, por nuk të do ta keqpërdorësh.
Po pse e bëri Shabani këtë akt?
Ka shumĂ« pĂ«rgjigje. Por le tĂ« pĂ«rdorim ironinĂ« e Churchill-it: âNdonjĂ«herĂ«, mĂ«nyra mĂ« e mirĂ« pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« dikujt njĂ« leksion, Ă«shtĂ« ta lĂ«sh tĂ« fitojĂ«.â
Sot Lapaj ka mandatin. Shabani ka dinjitetin. Dhe historia, ajo e vërteta, do ta mbajë mend se kush ia dha kujt, dhe kush e kishte nevojën më shumë.
The post Pse bashkëshortja e Shabanit ja la mandatin motrës së Adriatikut? first appeared on JavaNews.al.
Nga Endri Tafani
âLuftaâ e vĂ«rtetĂ« Lapaj Shabani, pĂ«r tĂ«
Nisma Thurrje ka marrë financime publike disa vjet rresht për rezultatin e saj në zgjedhjet e 2021 sepse Partitë politike që marrin mbi 0.5% të votave në rang kombëtar marrin financime publike nga buxheti i shtetit për 4.vite rresht deri në zgjedhjet e tjera të përgjithshme.
Në zgjedhjet e 2025 Nisma Thurrje nuk merr si më parë sepse Shqipëria Bëhet është zyrtarisht partia që ka konkurruar pasi koalicionet nuk njihen.
Kërkesa e Nismës Thurrje që Shqipëria Bëhet ti japë një ojese të fondeve që do marrë nga KQZ është e bazuar moralisht se kandidatët e Nismës Thurrje kanë marrë mbi 0.5% të votave ne rang kombëtar dhe nëse do konkurronin veçmas do merrnin prapë financime nga buxheti i shtetit dhe mund të vazhdonin aktivitetin politik.
Do ishte mirĂ« qĂ« çështja e financimit pas zgjedhjeve tĂ« kishte qenĂ« pjesĂ« e marrĂ«veshjes duke qenĂ« se ligji penalizon partitĂ« qĂ« futen nĂ« âkoalicioneâ se vota e tyre i llogaritet partisĂ« pĂ«rfaqĂ«suese nĂ« KQZ.
Fakti që kjo marrëveshje për financimet publike nuk është bërë dhe për më tepër as është pranuar dhe as nuk po diskutohet seriozisht e bën më tepër fajtor Shqipëria Bëhet.
Veprimet deritanishme tregojnë sikur Shqipëria Bëhet do që ta nxjerrë fare nga loja politike Nismën Thurrje, pavarsisht se prej votave të saj merr deputet në Tiranë.
Kjo sjellje është identike me mënyrën sesi partitë e vjetra e sidomos Rama e kane bere politikën deri tani.
The post âLuftaâ e vĂ«rtetĂ« Lapaj Shabani, pĂ«r tĂ« nxjerrĂ« jashtĂ« loje nga politika âNisma Thurrjenâ first appeared on JavaNews.al.
Nga Edison Ypi
Nga kthesa për në Muhërr, e deri rrëzë maleve në perëndim të Dibrës te ura mbi Drinin e Zi, gjallon gjelbërimi më i larmishëm që ekzison vetëm në 2 vende: atje, dhe nëpër ëndërra.
Duket sikur në këto dhjetë kilometra një kopështar gjenial, në bashkëpunim me një arkitekt, një botanist, dhe një ambientalist, i kanë dhënë jetë kopështit më të madh në botë me të gjitha bimët, drithërat, frutat, vreshtat, ullishtat, madje dhe ferrat dhe hithrat e të gjitha specieve dhe nënspecieve që ekzistojnë nën diellin. Kalimi përmes kësaj parajse të gjelbër kalon nëpër një rrugë herë të drejtë, herë rrethore, harkore, eliptike, sinusoidale, prarabolike, hiperbolike dhe të gjitha vijat e tjera vizatuar me kujdesin më të madh të merakliut matematicien në bordin dhe nën urdhërat e kopështarit në fjalë.
Me të hedhur lumin mbi urën e famshme të vjetër, e cila, për fat, nga pesha e makinës time nuk u shemb, nisin malet.
Te një urë tjetër më e vogël, më e shkurtër, më e sigurtë se ajo mbi Drin, një dibran i moshuar imcak dhe fytyrëmprehtë flet për rrugën deri në Burgajet, në formën e një profecie të dyshimtë prej Hoxhe ose magjistricash: Rruga është edhe e mirë edhe e keqe, edhe kalohet, edhe nuk kalohet, rëndësi ka të vazhdosh i qetë, i patrembur nga asnjë vështirësi dhe i pa entuziazmuar tej mase nga asnjë pamje sado mahnitëse.
Pas Hoxhës profetik ose magjistricës dinake, nis menjëherë një e përpjetë.
Pak minuta pasi lë pas kopështin mahnitës dhe gjigand sa një mijë Kopështe të Edenit, duket sikur Zonja Dibër ma ka mbyll derën nga pas, dhe më ka dhënë urdhër: Vazhdo. Nuk mbaj më përgjegjësi për një të krisur.
Ruga përpjetë malit të parë ka taban të fortë shkëmbor, dhe pafund kthesa, disa prej të cilave janë të ngushta dhe të frikëshme.
Gjurma kalldrëmi të vjetër gjatë gjithë rrugës.
Nëpër kthesa, mbrojtëse të ulëta dhe të trasha betoni tipike për këto lloj rrugësh të kohës së Diktaturës.
Rrugë të ngushta ose shtigje anësore që dëshmojnë ekzistencën e fshtrave andej rrotull. Do ishte kënaqësi me i pa, qoftë edhe nga larg ato fshatra. Por nuk duken. I mbulon gjelbërimi, ose janë prapa malit.
Pak kilometra dhe, tashmë nga toka deri në qiell, ka vetëm male. Kaq male ska as Skrapari, as Nepali.
Ndjehesh nĂ« mesin e kurrkundit. Ku i mahnitur nga thepisjet e shkĂ«mbinjve dhe pĂ«rrenjtĂ« me shkumĂ«, sâtĂ« duhet me ditĂ« çfarĂ« thotĂ« harta, çfarĂ« tregon navigatori, sa Ă«shtĂ« ora, dita, data, madje as shekulli.
E pabesueshme, por nĂ« mesin e kurrkundit ka edhe bunkerĂ«, pĂ«r tu mbrojtur nga armiq imagjinarĂ« qĂ« sâerdhĂ«n kurrĂ«.
Shumë shkurre të larta, dhe dushknaja. Të gjitha të ngjeshura. Në disa vende rruga kalon përmes ryre si brenda një tuneli të gjelbër nëpër xhungël.
Ik e ik, gjatë shumë kilometrash, para dhe pas, vetëm male të blertë dhe thepisje shkëmbinjsh të bardhë, asgjë tjetër.
Fund korriku, dhe shumë lagështirë, ujë gjithandej.
Rrugën e kalojnë tërthor ca kanale me ujë që, sa kohë në luginë nuk ka ara për ttu vaditur, nuk kuptohet kush dhe për pse i ka bërë.
Aty-këtu anës rrugës ka ca si shpella të gërryera brenda malit. Duket si ngjyrë kromi, çka të vete mendja se ndoshta kanë bërë sondazhe për me gjet mineralin e çmuar. Por më tutje dikushnta rrëzon këtë hipotezë. Nuk kërkojnë krom, marrin gurë.
Diku, pas nja njĂ« ore kacavjerrje nĂ«pĂ«r male, nĂ« tre a katĂ«r vende, anĂ«s rrugĂ«s janĂ« hedhur blloqe kubikĂ« mermeri me brinjĂ« nga 1 nĂ« 2 metra. Duket si mermer i zi. Por, si e qartĂ«sova mĂ« vonĂ«, Ă«shtĂ« mermer i kuq, i nxirĂ« nga myshqet me kalimin e kohĂ«s. Mbi mermerat duken shenjat e prerjes sĂ« blloqeve tĂ« mermerit tĂ« kohĂ«s sĂ« DiktaturĂ«s me brima tĂ« thella çpuar me baromina tĂ« gjata. Sa duket ai mermer sot nuk i intereson askujt. Kur kishte heronj, sâkishte mermer. Tani qĂ« mermer ka, sâka heronj pĂ«r tu bĂ«rĂ« shtatore.
Sado të bukura pamjet, nuk mund të ndal në çdo kthesë se vonohem, ose nuk arrij kurrë.
Rruga vazhdon njësoj. Jo fort e ngushtë, me shumë kthesa, po aq të përpjeta dhe të tatëpjeta, tabani shkëmbor me thepa shkëmborë të frikshëm poshtë, fort e rrezikëshme për makinat e ulëta.
Asnjë kalimtar dhe asnjë makinë, as para as pas.
Selishta, fshat që e mban çdo hartë karte, letre, dhe e tregon çdo navigator elektronik, është një fshat relativisht i madh. Shtëpitë nënë rrugë, të shpërndara poshtë në luginë pa ndonjë rregull apo simetri, shumica e të cilave janë të reja, kanë çati të pjerrëta me tjegulla ose llamarina.
NĂ« kĂ«to anĂ«, erĂ«rat e ngrohta mesdhetare qĂ« fryjnĂ«, nuk mundĂ«sojnĂ« tĂ« bjerĂ« shumĂ« dĂ«borĂ«, nuk e lĂ«nĂ« tĂ« trashet, e shkrijnĂ« shpejt. Duket sikur kot i bĂ«jnĂ« çatitĂ« e pjerrĂ«ta. Por qĂ« bie rrallĂ« dĂ«borĂ«, sâdo tĂ« thotĂ« qĂ« nuk do bĂ«het 1 metĂ«r kurrĂ«. MirĂ« bĂ«jnĂ« me çatitĂ« e pjerrĂ«ta.
Nën rrugë kafene. Një dibran i ri dhe i sjellshëm u përgjigjet me përpikmëri pyetjeve mbi fshatin, njerëzit, emigrimin, largimin, pyllin malin, luginën.
Mbi rrugĂ«, ish-dyqani i braktisur dhe bosh, menca, zyrat e pushtetit nĂ« kohĂ«n e kooperativĂ«s, Ă«shtĂ« pĂ«rmbytur nga cicĂ«rimat e miliona zogjve qĂ« hyjnĂ« e dalin brenda varrit bosh tĂ« SelishtĂ«s si âThe birdsâ i Alfred Hitchcock-ut.
Mali mbi SelishtĂ«, i quajtur âMali i RunjĂ«sâ, Ă«shtĂ« mal qeros, pa bimĂ«si mbi krye. Ja si ndodhi qĂ« Runja mbeti qeros: NjĂ« dimĂ«r bĂ«ri shumĂ« ftohtĂ«. RunjĂ«s i erdhi keq pĂ«r njerĂ«zit poshtĂ«. E tundi fort kokĂ«n. E hodhi krejt gjelbĂ«rimin e vetes, si batanije, si jorgan, mbi fshatin, fshatarĂ«t, tĂ« mos mbĂ«rdhifnin. Dhe vetĂ« mbeti qeros. Sâka problem, tha, jam mal, jam shkĂ«mb, ngricĂ«n sâe kam problem.
Më tej rruga shkon përgjatë luginës së përroit Murrë.
Murra rrjedh rrezikshĂ«m si âUjana e Keqeâ e KadaresĂ«. Kush ka lexu dy libra, ka pak imagjinatĂ«, dhe njĂ« zemĂ«r nĂ« kraharor, kupton, e bĂ«n kĂ«tĂ« asocim. NĂ« mos, Ă«shtĂ« njĂ« derr katunar qĂ« njeri sâbĂ«het kurrĂ«.
PĂ«rroi i Vermoshit dhe PĂ«rroi i ĂĂ«rravĂ«s nuk qĂ«nkan tĂ« vetmit pĂ«rrenj tĂ« ShqipĂ«risĂ« qĂ« burojnĂ« nĂ« perĂ«ndim dhe derdhen nĂ« lindje. PĂ«rroi Murra gjithashtu buron nĂ« perĂ«ndim dhe derdhet nĂ« lindje nĂ« Drini i Zi.
Përgjatë Murrës nevoze dhe të rrezikshme që i kanë parë sytë tmerre në shekuj, ja 1, ja 2 ja 3, ja 4, ja 5, me siguri dhe më tepër Kulla malsie.
Ja, më së fundi, një kalimtar, një banor lokal.
-Kush banon në këto kulla ?
-Askush. JanĂ« bosh. BanorĂ«t e ikur tĂ« kullave vijnĂ« i shohin ndonjĂ«herĂ«. Ankohen se nuk mund tâi bĂ«jnĂ« kullat bujtina pĂ«r shkak tĂ« distancĂ«s dhe mungesĂ«s sĂ« asfaltit, dhe ikĂ«n me kryt poshtĂ«, mĂ« tĂ« mĂ«rzitur sesa erdhĂ«n.
VĂ«shtirĂ« tâi kenĂ« ngritur gjithato kulla sepse ka ardhur ndonjĂ« pushtues kaq thellĂ«.
Në këtë vend sa të bukur dhe të egër, Kullat me frëngjira dhe mure të trashë guri, i kanë ngrejt për me u mbrojt nga njëritjetri, për mbijetesë, për darvinizëm.
Një, pastaj një tjetër, dy shkaba në fluturim. Vetëm këtu ! Kurrkund tjetër në Shqipëri nuk kanë mbetur shkaba.
Lutjuni BashkisĂ«, qeverisĂ«, zyrave, ta quajnĂ« kĂ«tĂ« vend me emrin qĂ« meriton âLugina e Shkabaveâ.
Me kullat, disa shtëpi, disa ara të mbjella, përroin, pyllin, fshati përgjatë Murrës quhet Qafë Muhurr.
Emër i çuditshëm. I bie që Muhurri të jetë një farë gjirafe me kokën te Drini i Zi dhe qafën dhjetra kilometra të gjatë deri lart te Kalaja e Stelushit.
Tjetër kafene-restorant. E dyta dhe e fundit e krejt këtij udhëqimi.
Më tutje rruga ngjitet dhe përkeqësohet.
Aty afër të dalin përpara dy shkëmbinj gjigandë. Legjenda thotë se ishte vetëm 1 shkëmb të cilin Skënderbeu e ndau me shpatë në 2 shkëmbinj. Ka dhe shkëmbinj të tjerë në Shqipëri që i ka ndarë Skënderbeu me shpatë.
Mbas qindra përdredhjeve dhe ngjitje-zbritjeve, përpara më del e vetmja makinë e krejt këtij udhëqimi: Një BMV e bardhë e vogël, pothuaj qesharake, krejt e papërshtatëshme për këtë udhëqim përmes kurrkundit.
Në timon një gocë me syze nja 20 vjeç, pasagjer miku i saj, po i asaj moshe.
-Ku po shkon ?
-Peskopia. Speak English ? We are from Switzerland.
U llahtarisa.
I thashë se deri te Paskopia ka përpara mijëra kthesa dhe miliona gropa, makinën e ka të ulët, rrugën nuk e njeh, duhet të ktheheni mbrapsh.
Ăuni hapte dhe mbyllte sytĂ« nga habia e refuzimit, por nuk foli.
Gocës në timon nuk i lëvizi qerpiku, as nervi. Vetëm buzëqeshi, dhe shtoi se ishin të ambientuar me malet e Zvicrës, kishin përvojë me rrugët malore, ja futi marshin, dhe iku.
Diku mĂ« tutje disa tabela njoftojnĂ« se aty rrotull ishte âVarri i Turkutâ.
Sâma merr menia se ka qenĂ« ndonjĂ«herĂ« turku nĂ«pĂ«r kĂ«to zgafella. Sâka pas arsye. Turku ja bĂ«ri varrin shqiptarit pesqint vjet rrjesht, kĂ«tu shqiptari ja paska bĂ«rĂ« varrin turkut. Aman lĂ«rini kĂ«to burracakĂ«rira se na e shpifĂ«t lugatin nĂ« mes tĂ« ditĂ«s.
Pas zviceranes trime dhe boyfriendit të saj disi të hutuar, çfarë mbeti nga ky udhëtim ishte një serpentinë zbritëse fort e rrezikëshme deri në Lis, ku fillonte asfalti, dhe pak më tutje, Fshati i Mbretit, Burgajeti.
Me tĂ« rĂ«nĂ« nĂ« qytetĂ«rim, ndala makinĂ«n te njĂ« hije anĂ«s udhĂ«s. HĂ«ngra çâkisha marrĂ« me vete: njĂ« copĂ« djath, dy riska buk, dhe piva ujĂ«.
Pasi pushova pak minuta, mora në telefon kafenenë në Selishtë. Zviceranët sapo kishin kaluar para syve të kafexhiut. Aq ishte aventura. Deri te Drini i Zi nuk është fort e vështirë. Kanë arrit kuq si molla.
U turpĂ«rova pakĂ«z me veten qĂ« fjalĂ«t e mia rioshave helvetianĂ« sâu kishin bĂ«rĂ« asnjĂ« efekt, e ndoshta edhe mĂ« keq nĂ«se u ishin dukur patetike, moralistike.
Kështu mbaroi ky udhëqim duke ndjekur Diellin në perëndim të vendit tim, ku të gjitha paret i vidhni ju, të gjitha lotët i derdh un.
Po bereqaves, thuaj, që me këtë rast zonjën e bukur Dibër ja shtova haremit tim.
The post Zonja Dibër first appeared on JavaNews.al.
Nga Fatbardh Kadilli
Shkak u bĂ« njĂ« shkrim fare kaps i njĂ« deputeti tĂ« opozitĂ«s. Nisi si njĂ« debat mbi arkitekturĂ«n mes meje dhe njĂ« miku tĂ« çmuar, mbĂ«shtetĂ«s i zĂ«shĂ«m i BerishĂ«s dhe PD-sĂ« berishiste dhe pastaj, si profanĂ« tĂ« mjeshtĂ«risĂ« sĂ« nderuar tĂ« arkiteturĂ«s dhe urbanistikĂ«s, u kthyem tek ato qĂ« dimĂ« mĂ« mirĂ«, punĂ«t e politikĂ«sâŠ
Miku im, si shumica fataliste e opozitës, kur nuk ka më asnjë justifikim për dështimin e radhës të opozitës, mua
dhe atyre si unĂ«, u vĂ« pĂ«rpara pyetjen ndarĂ«se â âa pranon qĂ« Ă«shtĂ« regjim, apo jo?â Po nuk pranove qĂ« Ă«shtĂ« regjim, ai nuk gjen mĂ« arsye tĂ« debatojĂ«, po pranova, atĂ«here jam unĂ« qĂ« nuk kam pse kritikoj opozitĂ«n. Secila pĂ«rgjigje mbyll debatin. Pra, pyetja Ă«shtĂ« dakordĂ«sia e mosdebatimit qĂ« shpesh Ă«shtĂ« me nerv dhe pasion.
Prandaj e kam mik të çmuar se ai, edhe në ndasitë tona të forta, e gjen mundësinë të mbetemi miq.
Por, askush nga ne nuk heq dorë nga provokimi i debatit të radhës. Kjo na mundëson të mbetemi të angazhuar.
Siç po thosha, debati nisi pĂ«r arkitekturĂ«n, por nĂ« njĂ« debat âremiâ, sigurisht do dilnim tek politizimi, ose trajtimi politik i asaj dhe i atij, tĂ« famshmit, âregjimâ. PĂ«r mikun tim nuk ka dyshime, âjemi nĂ« regjim dhe po shkojmĂ« nĂ« diktaturĂ«. Ka vetĂ«m njĂ« inerci demokracie dhe disa elemente nĂ« venitje. Kjo Ă«shtĂ« çështjaâ. Por çështjet zgjidhen duke kĂ«rkuar rrugĂ«n e duhur. A e kemi kĂ«rkuar rrugĂ«n e duhur? A e kemi gjetur thelbin e problemit, apo mbetemi vetĂ«m tek fotografimi i problemeve, çështjeve qĂ« kanĂ« vĂ«nĂ« nĂ« diskutim jo vetĂ«m formĂ«n, por edhe elzistencĂ«n e vetĂ« demokracisĂ« shqiptare.
Prej të paktën katër vite opozita është në krizë të thellë. Trauma e katër vjetëve të fundit mbetet për mua po aq fotografi e realitetit, saç është fotografi e realitetit të thuash Rama ka instaluar një regjim. Problemi i opozitës nuk ka filluar para katërvjetësh. Si denoncues i parë të krizës pas humbjes së dytë në opozitë në Prill të 2021, kam shpallur bindjen se ajo humbje ishte prova e fundit e nevojshme për të kuptuar se kishte mbaruar një projekt politik dhe duhej një projekt i ri politik. E shoqëruar kjo deklaratë me shpalljen e kandidaturës për Kryetar PD ndihmoi që të gjithë të mos mendonin, por të merreshin me mua. Pse ishte prova e fundit e nevojshme? Sepse, ajo humbje konsumoi edhe mundësinë e dytë për të provuar se eksperimenti me Bashën si gjoja Kryetar nuk funksionojë, se miti i aleancës me një pjesë të të majtës nuk funksionojë. As miti i dy mandateve nuk funksionojë.
Pra, ra çdo taktikë. Por askush nuk donte të dinte për mungesën e një strategjie. Të gjithë shpjegojnë rezultatin me teknikalitete dhe takticizma.
Thelbi është dhe mbetet moskuptimi deri në dhimbje i opozitës i deformimit që ajo vetë mbart. Askush në PD nuk i dha kur përgjigjje pyetjes, pse humbëm në 2013? Pse humbëm qendrat urbane në 2011, dhe 2007? Pse dhe në vitin më të favorshëm, 2009, pas mandatit më rezultativ të tranzicionit, ne dolëm forcë e dytë?
Edhe sot, askush nuk do të flasë për këto. Askush nuk do të pranojë që e shkuara nuk bëhet e ardhme. Dhe, PD dhe mbështetësit e zëshëm publik vazhdojnë me të njëjtën rrugë dhe jabitshëm, shpresojnë zgjidhje.
Por miku im këmbëngul, a jemi në regjim? Sikur të jetë gjendje lufte, ku vepron ligji i luftës dhe çdo dyshim, pikëpyetje, debat, refuzim është baraz me tradhëti. Për ti lëshuar pe balonës së debatit, i them mikut tim, po, është regjim, por është tango regjim. Se kemi mbetur në regjimin e Ramës, i cili projekton forcën e regjimit dhe shuan çdo alternativë. Ashtu siç kemi mbetur në regjimin e Berishës, i cili projekton forcën në opozitë, jo alternativën.
Secili ka krijuar regjimin e vet. Rama të shumicës dhe pushtetit, Berisha të pushtetit mbi pakicën.
Ngrirja e opozitës dhe më e keqja, ngecja e saj, si rezultat force, tek modeli i pushtetit të pakicës, e bën të pamundur rotacionin si ndryshim dhe projekton vetëm rotacion pa ndryshim. Kjo i zgjat jetën pushtetit të shumicës, e cila, vetiu tenton të shkojë drejt pushtetit dhe jo qeverisjes. Dhe loja e pushtetit, vetiu shkon drejt imponimit si fillim, dominimit në vazhdim dhe regjimit në përfundim.
Zgjidhja e këtij ekuacioni nuk arihet me shkëmbim e të njëjtit model të materializuar në shumicë dhe në pakicë, por me model krejt të kundërt.
Që të shpëtojmë nga mundësia e instalimit të një regjimi alla Putin, duhet më parë të çlirojmë opozitën nga modeli identik me modelin e pushtetit, por që është thjeshtë më i vogël dhe më i pafuqishëm.
UnĂ« kĂ«tu e shoh zgjidhjen e vetme. Ndryshe, uroj qĂ« fati tĂ« mos na detyrojĂ« tĂ« lutemi âZoti na dhĂ«ntĂ« durimâ, siç na dha pĂ«r vitet e komunizmit.
The post Regjimi Tango first appeared on JavaNews.al.
Nga Ilir Yzeiri
Dje shkrimtari dhe publicisti i njohur Ben Blushi botoi shkrimin «Ku mund tâi gjejnĂ« studentĂ«t universitetet tona?», fillimisht nĂ« profilin e tij nĂ« FB dhe pastaj qĂ« aty ai u mor dhe u botua nĂ« disa media on-line. Reagimi i parĂ« erdhi nga Artan Fuga i cili, po ashtu, nga profili i tij nĂ« FB e rrĂ«zoi pretendimin e Blushit se universitetet tona mund tâi gjejnĂ« studentĂ«t edhe nga vende si India, Pakistani e ndonjĂ« tjetĂ«r, duke lĂ«nĂ« tĂ« kuptohet se kĂ«to vende i kanĂ« universitetet nĂ« nivele tĂ« larta dhe nĂ« rankimin e pĂ«rgjithshĂ«m janĂ« nĂ« pozicione tĂ« lakmueshme. Nuk dua tĂ« merrem me FugĂ«n, sepse ai Ă«shtĂ« njĂ« vizion qĂ« vjen nga gjendja aktuale e sistemit arsimor shqiptar, por dua tĂ« shpall hapur se e mbĂ«shtes vizionin e Blushit dhe do pĂ«rpiqem ta argumentoj pĂ«rse.
Qysh në fillim më duhet të them se universitetet shqiptare dhe stafet akademike tonat vuajnë nga deliri provincial i asgjësë dhe nuk e pranojnë që, veç tyre, ka edhe pedagogë e profesionistë të arsimit të lartë shqiptar sot në botë të cilët, qysh në vitin 2016, kanë shprehur dëshirën dhe kanë hartuar platforma për ndërkombëtarizimin e arsimit të lartë dhe kërkimit shkencor në Shqipëri.
Një ndër ta është Instituti ALB-shkenca që ka në gjirin e tij pedagogë e studiues shqiptarë të diasporës nga Shqipëria, Kosova e Maqedonia. Mjaft të kujtojmë që këtë institut në fillim e ka drejtuar Prof. Niko Qafoku, shkencëtari më i shquar shqiptar dhe ndër dy apo tre të rrallët që ka hyrë për të tretin vit radhazi në 2% e shkencëtarëve më me ndikim në botë, sipas depozituesit të të dhënave Elsevier (https://elsevier.digitalcommonsdata.com/datasets/btchxktzyë/7).
Ky organizëm që sot drejtohet nga një pedagog shqiptar, nga prof Gentian Zeneli, pedagog i së drejtës ndërkombëare dhe i të drejtave të njeriut në Oslo, Norvegji, që në vitin 2016 i ka dërguar një platformë qeverisë shqiptare dhe asaj të Kosovës në të cilën kanë parashtruar idetë dhe angazhimin e tyre në mënyrë që universitetet shqiptare të bëhen pjesë e rrjeteve ndërkombëtare të universiteteteve botërore dhe kështu të krijohet mundësia që këtu të vijnë të studiojnë edhe studentë të huaj.
Informacionet për të gjitha këto mund të gjenden këtu (https://alb-shkenca.org/#). Ornela Dardha është një tjetër pedagoge ekselente në universitetin e Glasgout në Skoci. Ajo ka mbaruar universitetin La Sapienza në Romë dhe që aty ka fituar postin e pedagoges në Glazgou. Para dy vjetësh ajo u nderua nga qeveria italiane si një nga 5 shkencëtaret më të mira në botë në fushën e shkencave kompjuterike. Unë e kam intervituar dy herë në emisionin tim ADN https://www.youtube.com/results?search_query=rtsh+adn+ornela+dardha dhe kam mësuar se ajo është e para që revolucionarizoi gjuhën e kompjuterit, dhe ky zbulim i saji përdoret sot në të gjithë ata që programojnë gjuhën e kompjuterave. Me të kam biseduar edhe për mundësinë që ajo të kontribuojë në Shqipëri, dhe ajo vetë më ka thënë që Tirana është një mundësi e artë që të thithë studentë nga Omani fjala vjen të cilët vijnë në Skoci dhe paguajnë kosto të mëdha, por fare mirë mund të vinin në Tiranë nëse universitet shqiptare do të ishin të njohura në botë. Artan Fuga ka të drejtë kur thotë se si mund të vijnë te ne studentë nga India apo Pakistani.
Po, është e vërtetë, nuk mund të vijnë sepse nëse ti kërkon në google ndonjë informacion për universitetet shqiptare ti nuk gjen asgjë të shkruar në anglisht, ose edhe ato faqe në anglisht kanë vetëm propogandë për titullarët dhe ndonjë provincializëm tjetër. Platforma e Alb-Shkencës që i është drejtuar qeverisë shqiptare që në vitin 2016 e deri në vitin 2023 është një thirrje e dëshpëruar për të bërë rrjetëzimin e universiteteve shqiptare në rajon me stafet akademike shqiptare që punojnë në universitetet e huaja. Por kjo ka një kosto. Publikimet. Dhe ata kanë propozuar se si mund të ndërtohen revista dhe platforma ku të botojnë shkencëtarët e pedagogët shqiptarë në mënyrë që të njihen nga opinion shkencor në botë. Por kjo kërkon mund dhe frymëzim.
Eda Derhemi, njĂ« studiuese e pasionuar e albanologjisĂ« nĂ« njĂ« shkrim tĂ« sajin nĂ« revistĂ«n « Peizazhe tĂ« FjalĂ«s », me titullin ĂAM, pasi tregon masakrat e grekĂ«ve mbi çamĂ«t, ndĂ«r tĂ« tjera, thotĂ« pastaj se stereotipia dhe gĂ«njeshtra qĂ« çamĂ«t kanĂ« masakruar grekĂ«t nĂ« bashkĂ«punim me gjermanĂ«t dhe se ata kanĂ« qenĂ« mbi 2000 tĂ« rekrutuar nĂ« batalione apo çeta, Ă«shtĂ« ngulitur deri edhe nĂ« narrativĂ«n e profesorĂ«ve tĂ« GreqisĂ« me tĂ« cilĂ«t ajo ka biseduar, sepse po tĂ« kĂ«rkosh nĂ« google pĂ«r kĂ«tĂ« masakĂ«r, tĂ« dalin vetĂ«m tekstet e historianĂ«ve dhe institucioneve greke.
NdrĂ«sa e vĂ«rteta jonĂ« nuk gjendet askund, sepse ne nuk kemi institucione as universitete as katedra dhe aq mĂ« keq as Akademi qĂ« tĂ« jetĂ« e pranishme nĂ« rrjetet informative shekncore me botime e hulumtime mbi masakrĂ«n e grekĂ«ve mbi çamĂ«t. Ndaj dhe njĂ« amerikan, njĂ« francez apo njĂ« polak nuk mund tĂ« dijĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«n mbi ĂamĂ«rinĂ« se ne nuk dimĂ« tĂ« tregojmĂ« atĂ«, sepse institucionet tona akademike janĂ« tĂ« vdekura. PikĂ«risht kĂ«tĂ« ringjallje propozojnĂ« Instituti Alb-shkenca dhe tĂ« tjerĂ« shkencĂ«tarĂ« shqiptarĂ« qĂ« janĂ« nĂ« katedrat e universitetetev perĂ«ndimore. PĂ«r ta pĂ«rfunduar, po sjell edhe njĂ« shembull qĂ« e kam ndjekur vetĂ«. NjĂ« tjetĂ«r personalitet i shkencĂ«s shqiptare, prof Arben Merkoçi, qĂ« ka sjellĂ« pĂ«r tĂ« tretin apo tĂ« katĂ«rtin vit me radhĂ« veprimtaritĂ« mĂ« tĂ« mĂ«dha shkencore tĂ« NanoteknologjisĂ«, madje duke sjellĂ« kĂ«tu edhe nobelistĂ« qĂ« tĂ« referojnĂ« nĂ« kĂ«to veprimtari, prej disa vjetĂ«sh ka kĂ«rkuar dhe ka bĂ«rĂ« platformĂ«n pĂ«rmes akademisĂ« sĂ« shkencave qĂ« tĂ« ngrihet nĂ« TiranĂ« Instituti NdĂ«rkombĂ«tar Ballkanologjik i NanoteknologjisĂ«. U duk se qeveria do ta mbĂ«shteste. Madje, vetĂ« zoti Rama mori pjesĂ« nĂ« dorĂ«zimin e njĂ« godine nĂ« Universitetin BujqĂ«sor pikĂ«risht pĂ«r kĂ«tĂ« projekt.
Po kanë kaluar tre vjet dhe godina është bosh. Përse ? Sepse ai projekt nuk përputhet me narcizizmin dhe provinacializmin e përfytyrimit të dijes e të shkencës në Shqipëri. Nëse ai Insitut do të ishte vënë në punë, sipas zotit Merkoçi, aty do të vinin të punonin edhe nobelistë, sepse kushtet e jetesës dhe të klimës në Tiranë janë fantastike. Por ata do të tërhiqinin me vete edhe qindra e qindra doktorantë që do të ambientoheshin në Universitetin Bujqësor apo kudo tjetër në Tiranë. Niko Qafoku, që përmenda në fillim punon sot në Laboratorin Kombëtar PACIFIK NORTHWEST. Edhe ai është gati që të sjellë në Shqipëri një laborator me ato përmasa e me po atë cilësi si ai që punon vetë dhe të krijojë mundësinë që të vijnë këtu studentë e doktorantë nga ata vende të ndryshme të botës.
Ndaj Ben Blushi ka tĂ« drejtĂ«. Por problemi Ă«shtĂ« se qeveria shqiptare ka njĂ« vizion tjetĂ«r. Mjaft tâju them qĂ« platforma e ALb-ShkencĂ«s ka vite qĂ« qĂ«ndron nĂ« zyrat e qeverisve tĂ« ShqipĂ«risĂ« e KosovĂ«s dhe askush nuk pĂ«rgjigjet. Nuk mjafton kjo. NĂ« TiranĂ« janĂ« organizuar dy Kuvende tĂ« DiasporĂ«s por nĂ« tĂ« dyja kĂ«to kuvende, tĂ« vetmit qĂ« nuk janĂ« ftuar janĂ« pĂ«rfaqĂ«suse tĂ« ALB-ShekncĂ«s. Sepse vizioni i folklorit nuk mund tĂ« bashkĂ«jetojĂ« me atĂ« tĂ« shkencĂ«s.
The post Mbi debatin për pranimin e studentëve të huaj në Shqipëri first appeared on JavaNews.al.
Nga Auron Tare
Avioni im donte edhe disa orë të nisej. U ula në një ndenjëse të lirë, nxora një libër nga çanta e shpinës dhe fillova të ndjek historinë që e kisha lënë përgjysmë.
Ndërkohë, një zë nga pas shpinës sime më shkëputi nga trallisja e leximit.
Zoti Tare?  më tha një zotëri i veshur hijshëm.
Po, iu përgjigja.
A mund tâju ftoj pĂ«r kafe? pyeti ai.
Me kënaqësi, iu përgjigja duke u ngritur ne kembe.
Zotëria mori një çantë të vogël në dorë dhe, pasi më prezantoi me zonjën e tij që rrinte pak më larg, priu përpara. Zgjodhëm një prej kafeneve të aeroportit dhe, sapo u ulëm, më pyeti:
Doni një uiski apo diçka më të shtrenjtë?
Faleminderit, i thashë, por një kafe është e mjaftueshme.
Pas shkëmbimit të fjalëve të mirësjelljes, me kureshtje prisja arsyen e kësaj ftese. Më tha emrin dhe priste reagimin tim, por përveç një mbiemri të njohur në botën e biznesit shqiptar, zotërinë nuk e njihja fare.
Unë të njoh, më tha ai. Jemi takuar dikur në lumin e Bunës.
Duke qeshur, më tregoi edhe rrethanat e takimit.
Që prej atëherë të kam ndjekur në media. Të pashë këtu, vetëm, në aeroport dhe mendova ta pinim një kafe.
Pse jo, i thashë. Të falënderoj shumë.
Të kujtohem tani, apo jo? më pyeti me kureshtje.
Kishin kaluar gati 30 vjet dhe sigurisht që nuk e mbaja mend fare zotërinë e aeroportit, por rrethanat e takimit i kisha të fiksuara në kujtesë.
Sigurisht e mbaj mend shumë mirë atë ditë, iu përgjigja. Por ju nuk më kujtoheni fare.
ĂshtĂ« normale, tha ai. UnĂ« isha njĂ« prej kontrabandistĂ«ve. Qeshi me zĂ«. E mban mend, tha, ty dhe grupit qĂ« ishe i shoqĂ«ruar, ju dhamĂ« edhe drekĂ«.
Sigurisht që nuk e kisha harruar atë histori të rrallë.
Prej disa ditësh, së bashku me nje gazetar të New York Times dhe një fotoreporter te Magnum, kishim ndjekur autobotët me karburant që niseshin nga rafineria greke afër Athinës deri në kufirin e Kakavijës. Radhët kilometrike të autobotëve qëndronin gjithë ditën, dhe pasi binte nata, trau hapej dhe autokolona nisej drejt Shkodrës.
Një prej këtyre autokolonave e kishim ndjekur deri sa, në mëngjes, u gjendëm pranë lumit të Bunës. Në një shesh të hapur, disa prej autobotëve shkarkonin naftën në bidona dhe fuçi të mëdha. Ishte një rrëmujë e madhe, dhe ngjante më shumë me një treg të madh, ku makina të ndryshme, karroca me kuaj apo autobotë më të vegjël merrnin naftën që vinte nga Greqia.
Duke ndjekur këtë turmë shumëngjyrëshe, mbërritëm në një anë të lumit, ku dy apo tre trapë lundrues ishin lidhur në bregun e Bunës. Fuçitë, pasi vendoseshin në lundrat e improvizuara, tërhiqeshin me litar nga bregu i Malit të Zi ku shkarkoheshin me shpejtësi. Dukshem, askush nuk ishte i shqetësuar dhe lëvizja vazhdonte gjatë gjithë ditës.
Të dy gazetarët amerikanë, megjithë përvojën e tyre në zonat e luftës, hezitonin të afroheshin pranë grupit që vendoste fuçitë në lundra. Deri në atë moment, qeveria e Berishës e kishte kundërshtuar fort çdo zë që fliste për një trafik shtetëror në ndihmë të ushtrisë serbe që po luftonte në Bosnje.
Gazetarët që ishin me mua në Bregun e Bunës kishin pyetur edhe në selinë e PD-së z. Shehu, në atë kohë drejtues i firmës së famshme Shqiponja, I cili kishte mohuar kategorikisht çdo lajm që Shqipëria ishte vend kalimi për naftën e makinës luftarake serbe.
MegjithĂ«se ishim afĂ«r âtrafikantĂ«veâ, fotografi njĂ« emĂ«r i njohur i Magnum nĂ« Paris hezitonte tĂ« fotografonte njerĂ«zit e djersitur qĂ« ngarkonin fuçitĂ« me naftĂ« nĂ« çdo mjet tĂ« mundshĂ«m transporti.
Ishte ende herët në mëngjes, dhe për të krijuar një ide se çfarë mund të bënim, vendosëm të pinim një kafe në një barakë prej druri. Duke pirë kafe dhe vështruar peizazhin e Bunës, më erdhi një ide.
Ne të tre ishim ornitologë. Sigurisht që, në atë rrëmujë të madhe, askush nuk dinte çfarë ishte një ornitolog.
Jemi ornitologë, u thashë gazetarëve amerikanë. Kemi ardhur për të fotografuar speciet e rralla të Bunës.
Mesa duket, ideja u pëlqye. Të tre iu afruam grupit të parë dhe i pyetëm ku mund të gjenim tufat e zogjve që ishin në shtegtim. Të çuditur, por shumë të sjellshëm, shkodranët e zonës na drejtuan drejt brigjeve të lumit, prej nga mund të vëzhgonim zogjtë.
Kështu, për pjesën më të madhe të ditës, jo vetëm fotografuam një mori zogjsh shtegtarë, por bashkë me ta, edhe gjithë trafikun ditor të fuçive me naftë që kalonin në disa pika të lumit.
Ishte ky momenti kur bashkëbiseduesi im në aeroport na kishte hasur dhe kishte biseduar lirisht me ne për atë që ndodhte në të dy brigjet e Bunës.
E pyeta me kureshtje nëse bashkë me naftën grupi i tij kishte trafikuar edhe armë.
Jo, më tha. Ne jo, por të tjerë po.
NĂ« fakt, gjatĂ« âekspeditĂ«s sonĂ« pĂ«r zogjtĂ« e rrallĂ«â, kishim parĂ« disa makina tĂ« vogla tĂ« mbushura me kuti fishekĂ«sh qĂ« dukeshin se kalonin nĂ« anĂ«n tjetĂ«r tĂ« BunĂ«s.
Artikulli i New York Times, i publikuar pas disa javësh, ishte dëshmia e parë e një trafiku të organizuar shtetëror, i cili lejonte naftën të kalonte drejt makinës së luftës serbe. Edhe pse në atë kohë i gjithë lidershipi i PD-së jo vetëm e mohoi, por mori masa të rrepta për të fshehur sadopak këtë rrjedhje.
Në Shqipëri jehona e atij artikulli ishte i mpakët, por tjeterkund kishte pasur shume efekt edhe pse nuk kishte asnje dyshim se Trafiku i naftes qe vinte nga Greqia dhe perfundonte ne Serbi nuk kishte si te mos i shpetonte syve te ambasadave ne Tirane.
Kur u ngritĂ«m nga tavolina, e falĂ«nderova pĂ«r kafenĂ«. Sot, ai Ă«shtĂ« njĂ« nga emrat e njohur tĂ« biznesit shqiptar, i mbĂ«shtetur fort edhe nga qeveria â njĂ« biznes qĂ«, nĂ« fakt, nisi nga brigjet e BunĂ«s, duke kaluar naftĂ« pĂ«r palĂ«t ndĂ«rluftuese nĂ« Bosnje, pa pyetur pĂ«r moralin e trafikut.
Zotëria më zgjati dorën dhe tha:
Isha i bindur që nuk do të më njihje. Por doja të të kujtoja atë ditë. Ishte histori, apo jo?
Po, ishte histori.
Dhe pĂ«r mua, njĂ« rikujtim se ndonjĂ«herĂ«, edhe njĂ« kafe nĂ« aeroport tĂ« kthen pĂ«rballĂ« tĂ« shkuarĂ«s dhe tĂ« kujton se nĂ« çâanĂ« tĂ« historisĂ« ke zgjedhur tĂ« qĂ«ndrosh.
Por⊠a ishte ana e duhur?
The post âNĂ« anĂ«n e duhur tĂ« historisĂ«?â first appeared on JavaNews.al.
Nga Baton Haxhiu
Presidentja kĂ«rkon kohĂ«, jo zgjidhje. Dhe kjo Ă«shtĂ« mĂ« shumĂ« se njĂ« gabim. ĂshtĂ« shenja se edhe figura qĂ« duhej tĂ« garantonte funksionimin e shtetit po bĂ«het pjesĂ« e krizĂ«s sĂ« paralizĂ«s.
Në vend që të ruajë integritetin e Kushtetutës, ajo kërkon që të pezullohet një afat kushtetues, jo nga ndonjë emergjencë, por nga frika se çfarë ndodh nëse partitë politike nuk arrijnë marrëveshje.
Dhe këtë e bën në ditën e fundit. Kur gjithçka është konsumuar në heshtje. Kur Kuvendi ka hyrë në ditën e 30-të. Kur gjithkush po kalkulon për pazarin e 12 nëntorit. Presidentja ka pyetur atë që nuk guxon ta pyesë asnjëherë një President: çfarë ndodh nëse nuk zbatohet Kushtetuta?
Vjosa Osmani, e para e vendit nuk kemi ide pse i është drejtuar Gjykatës Kushtetuese me një kërkesë që në pamje të parë mund të duket si kujdes institucional, por në thelb është një veprim i vonuar dhe politikisht i motivuar.
Duke kërkuar sqarim për pasojat e tejkalimit të afatit 30-ditor për konstituimin e Kuvendit, dhe njëkohësisht duke kërkuar edhe pezullimin e këtij afati, Presidentja jo vetëm që hap një precedent të rrezikshëm, por edhe zbulon me vonesë një shqetësim që është dashur ta trajtonte ditën e parë pas certifikimit të rezultatit zgjedhor.
Sepse nuk mund të ketë seriozitet institucional kur kreu i shtetit shtiret sikur pyetjen më themelore të një procesi kushtetues nuk e ka ditur për një muaj. Dhe më keq, e bën këtë pyetje kur të gjitha palët janë të ngujuara në llogaritë e tyre për zgjedhjet e tetorit.
NĂ« kĂ«tĂ« kontekst, kĂ«rkesa e Presidentes pĂ«r âmasĂ« tĂ« pĂ«rkohshmeâ, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« pezullohet afati qĂ« buron drejtpĂ«rdrejt nga neni 66 i KushtetutĂ«s, Ă«shtĂ« mĂ« shumĂ« njĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« fituar kohĂ« sesa njĂ« akt pĂ«r tĂ« mbrojtur rendin kushtetues.
ĂshtĂ« e pakuptimtĂ« tĂ« kĂ«rkosh nga Gjykata tĂ« pezullojĂ« vetĂ« KushtetutĂ«n, kur ajo Ă«shtĂ« aty pikĂ«risht pĂ«r ta mbrojtur atĂ«. Afati nuk Ă«shtĂ« opinion, nuk Ă«shtĂ« vendim administrativ, nuk Ă«shtĂ« akt normativ i lĂ«shuar nga ndonjĂ« institucion tjetĂ«r. ĂshtĂ« normĂ« themelore. TĂ« kĂ«rkosh pezullim tĂ« saj Ă«shtĂ« tĂ« kĂ«rkosh mosfunksionimin e shtetit nĂ« emĂ«r tĂ« stabilitetit. Absurd mĂ« i madh nuk ekziston.
Por pse tani? Pse me kaq vonesë? Sepse asnjë palë nuk ka interes të veprojë. Sepse partitë politike kanë gjetur një datë të përbashkët për të zgjidhur gjithçka, jo në tavolinën e institucioneve, por në atë të marrëveshjeve zgjedhore.
E vërteta është se zgjedhjet e 12 tetorit, që në letër janë për qeverisje lokale, janë menduar tashmë si platforma e ndarjes së madhe: kush do të jetë në qeveri, kush do ta udhëheqë Kuvendin, kush do të bëhet President. Të gjitha këto duan të ndodhin në mënyrë paralele. Dhe në mënyrë jo transparente.
Kushdo qĂ« e kupton mekanizmin politik tĂ« KosovĂ«s e di se shumĂ« mĂ« shumĂ« rĂ«ndĂ«si kanĂ« katĂ«r qytetet qĂ« priten tĂ« shkojnĂ« nĂ« balotazh mĂ« 12 nĂ«ntor â Prishtina, Prizreni, Peja dhe Mitrovica â sesa vetĂ« funksionimi i Kuvendit. Sepse aty bĂ«hen pazaret e mĂ«dha.
Në Ferizaj, Gjilan dhe Gjakovë, pazaret janë të nivelit të dytë, por gjithsesi pjesë e të njëjtës paketë. Në qytetet tjera, ku nuk ka kalkulim të qartë elektoral, nuk ka as interes. Ato thjesht do të mbahen në pritje.
Dhe kjo është edhe arsyeja pse asnjë parti nuk po nxiton për ta shtyrë përpara zgjidhjen në Kuvend. Sepse të gjithë presin që nga balotazhi të lindin kombinime më të favorshme për ndarjen e pushtetit qendror. Në këtë kuptim, Kuvendi është bërë peng i zgjedhjeve lokale dhe pazari i pushtetit është bërë më i rëndësishëm se vetë rendi kushtetues.
Presidentja, nĂ« vend se tĂ« vendoste njĂ« afat pĂ«r veprim dhe tĂ« kĂ«rkonte urgjencĂ« nga palĂ«t, po kĂ«rkon nga Gjykata qĂ« ta fshijĂ« afatin qĂ« Kushtetuta ia ka dhĂ«nĂ«. Dhe ky Ă«shtĂ« momenti kur institucioni i Presidentit nuk e mbron mĂ« rendin kushtetues, por bĂ«het pjesĂ« e frikĂ«s nga pasojat e tij. NjĂ« President nuk pyet âçfarĂ« ndodh nĂ«se nuk e zbatojmĂ« KushtetutĂ«nâ, por kujdeset qĂ« ajo tĂ« zbatohet. Dhe e bĂ«n kĂ«tĂ« nĂ« kohĂ«.
Në këtë qetësi të heshtur, është edhe më shqetësuese mungesa totale e interesimit ndërkombëtar. As nga Amerika nuk ka ndonjë sinjal, sepse më nuk kanë motiv të intervenojnë për të zgjidhur krizën e paralizës institucionale.
Ata e kanë dhënë mesazhin, dhe natyrisht, është lënë në vesh të shurdhër. Evropa, ndërkaq, nuk ka më as fuqi morale e as teknike për ta kthyer dinamikën institucionale në binarë. Të gjithë janë bërë spektatorë të një vendi që më shumë merret me marifete zgjedhore sesa me ndërtimin e një qeverisjeje funksionale.
Dhe kjo është ironia më e madhe: në vend që të funksionojnë institucionet për të mbajtur zgjedhje të lira dhe të rregullta, po mbahen zgjedhje që të krijohen institucione në mënyrë të pazarshme.
NdĂ«rsa Presidentja, nĂ« vend qĂ« tĂ« veprojĂ«, po kĂ«rkon tĂ« pezullojĂ« afatet. NĂ« vend qĂ« tĂ« thotĂ« âky vend ka KushtetutĂ«â, po thotĂ« âçfarĂ« ndodh nĂ«se nuk e kemiâ. Dhe kjo Ă«shtĂ« njĂ« ndĂ«r pasqyrat mĂ« tĂ« errĂ«ta tĂ« kĂ«tij tranzicioni pa ide, pa pĂ«rgjegjĂ«si dhe pa mbikĂ«qyrje.
NĂ« fund tĂ« ditĂ«s, nuk Ă«shtĂ« as pĂ«rplasja politike qĂ« na ka sjellĂ« kĂ«tu, por bashkĂ«punimi i heshtur pĂ«r tĂ« mos bĂ«rĂ« asgjĂ«. Sepse tĂ« gjithĂ«, edhe Presidentja, edhe partitĂ«, edhe liderĂ«t lokalĂ«, janĂ« nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n faqe: duan kohĂ«, duan pazare dhe nuk duan tâi hapin rrugĂ« askujt qĂ« nuk Ă«shtĂ« pjesĂ« e marrĂ«veshjes sĂ« tetorit.
Dhe kjo është arsyeja pse kërkesa e Presidentes nuk është thjesht absurde, është simptomë e sëmundjes së një sistemi që po shpik vonesa për të mos zbatuar Kushtetutën.
Me këto pyetje Presidentja i dha fundin edhe vetes së vet. Ajo nga sot ka humbur autoritetin moral dhe kushtetues. Sepse nuk di çka don nga posti që ka.
The post Presidentja që pyet vonë dhe keq first appeared on JavaNews.al.
Nga Ylli Pata
Nga mjediset e reporterĂ«ve qĂ« pĂ«rcjellin âzhvillimetâ nĂ« selinĂ« e PD-sĂ«, ka dalĂ« çuditshĂ«m njĂ« lajm, sikur Ervin Saljanji po zhvillon takime pĂ«r tĂ« krijuar njĂ« parti tĂ« re nĂ« opozitĂ«.
ZĂ«rat e dalĂ«, nĂ« formĂ«n siç dalin shabllone âlajmet me burimeâ nga zyra e PS apo e SPAK, ngjajnĂ« as mĂ« pak e as mĂ« shumĂ« veçse parafabrikate tĂ« spinĂ«ve tĂ« doktorit.
Pasi lajmi pĂ«r âkrijimin njĂ« partie tĂ« reâ nuk Ă«shtĂ« njĂ« kafshim shalqiri tĂ« shartuar nĂ« kĂ«to ditĂ« vape. ĂshtĂ« lajm shumĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m, e si i tillĂ« nuk mund tĂ« trajtohet njĂ«soj si kĂ«shon farat e shalqirit nĂ« tokĂ«.
Së paku, kush e ka dëgjuar këtë informacion, pyet të zotin e punës, përkatësisht Ervin Saljanjin. i cili natyrisht që do ta përgënjeshtrojë, edhe sikur të jetë vërtetë duke u përpjekur për të krijuar një parti të re.
Por një gazetar, nga mënyra dhe forma e përgjigjes, arrin të kuptojë çfarë po luhet, e kështu nis e gjen ato sinjale që vijnë si nga zyra e propagandës së Berishës, apo nga Saliajanji.
Që ka një zhvillim në orë e sipër kjo u kuptuar qoftë nga qëndrimet, qoftë nga heshtja e Saljanjit. U kuptuar nga deklarata e kryebashkiakut të Kavajës, i cili është aleat i Saljnajit, siç u kuptuar edhe nga qënrimet e ndrojtura e të sikletshme të Sali Berishës.
Sipas tĂ« gjitha gjasave, Saljanji nuk do tâi pĂ«rgjigjet pyetjeve nĂ« lidhje me kĂ«tĂ« provokacja tĂ« spinĂ«ve âamerikanĂ«â tĂ« doktorit, e sipas gjasave nuk do tĂ« trazojĂ« pĂ«r ca kohĂ« situatĂ«n.
As Saljanji e askush në PD, që ka pak mend dhe nuhatje politike nuk i leverdis që të bëjë zhurmë apo të nisë të trazojë ujrat. Për ta përmbysur Sali Berishën, mënyra më e mirë është ta lenë krejt qetë të menaxhojë gjithçka në duart e tij, deri në zgjedhjet e ardhshme.
Rruga e Sali Berishës është në ngjitje, pasi në shtator nis procesin penal për rastin partizani, i cili d të kthehet sipas të gjitha gjasave në mankth në komunikimin publik për opozitën, sa herë të ketë seanca. Plus dosjet e tjera që pritet të happen, e që u pa qartë nga fytyra e Fatmir Mediut që doli sot nga SPAK. Nga shtatori në majin e ardhshëm, Sali Berishën, nuk ka kush leverdi ta besdisë. Së paku ndonjë deklaratë tek tuk në ndonjë tv, siç foli kryebashkiaku i Kavajës.
Nga ana tjetër, Ervin Saljanjit nuk i leverdis që të krijoi parti të re. Gjthë ajo akrobaci e bërë pas 8 janarit 2022, pore dhe ndihmë për reabilitimin legal të Berishës, nuk ka sesi të hidhet poshtë, duke krijuar një parti të re, që është një odise e tmerrshme.
Natyrisht qĂ« tâI marrĂ«sh partinĂ« doktorit Ă«shtĂ« njĂ« mision i pamundur, njĂ« utopi, por megjithatĂ«, duke qĂ«ndruar aty brenda, mund tĂ« mos e marrĂ«sh krejt partinĂ«, por njĂ« copĂ« edhe mundet. QoftĂ« duke ta dhuruar Berisha, qoftĂ« duke e zĂ«nĂ« pak nga pak si ato lokalet qĂ« marrin leje legalizimi pak nga pak. KĂ«tĂ« e ka kuptuar i pari Sali Berisha, i cili Ă«shtĂ« i vetmi qĂ« nuk ka folur pas provokacjave tĂ« hidhura tĂ« Saljanjit dhe kryetaret tĂ« bashkisĂ« sĂ« KavajĂ«s.
Ndaj prodhoi njĂ« âdisinformacjaâ alla GRU, por qĂ« tani janĂ« bĂ«rĂ« bozĂ« si logjikĂ« e tejpĂ«rdorur dhe keqpĂ«rdorur. TĂ« ishte pĂ«r parti tĂ« re: si Saljanji, si Grida Duma apo edhe Gaz Bardhi qĂ«ndronin nĂ« partinĂ« e Lulzim BashĂ«s. Por ata ikĂ«n, pasi Basha u bĂ«ri tĂ« ditur se nuk do tu japĂ« asgjĂ«, duke i treguar ekipin e qarqeve si udhĂ«heqje e ardhshme.
Si kundĂ«rpĂ«rgjigje Bardhi me Saljanjin e tĂ« tjerĂ«t i rrĂ«zuan planet, duke u bashkuar me Sali BerishĂ«n. i cili pĂ«rfitoi çfarĂ« donte, Ă«r ta pĂ«rdorur selinĂ« e partinĂ« si bunker. Por qĂ« me kalimin e kohĂ«s dhe proceseve, mund tâi kthehet nĂ« boomerang gjithçka. E natyrisht qĂ« kush qĂ«ndron aty brenda do ta hajĂ« ndonjĂ« dardhĂ«.
Ajo qĂ« mund tĂ« planifikojĂ« Saljanji, kryebashkiaku i KavajĂ«s apo grupi i tyre, Ă«shtĂ« qĂ« tĂ« ndalojnĂ« Sali BerishĂ«n pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« njĂ« spastrim masiv nĂ« PD. KĂ«tĂ« edhe mund tâja arrijnĂ«, ndĂ«rsa pĂ«r tĂ« krijuar parti tĂ« re ka pak shanse pĂ«r tĂ« gjetur aleatĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m. NgaqĂ«a ta qĂ« u larguan janĂ« tĂ« shpĂ«rndarĂ« dhe e urrejnĂ« njĂ«ri-tjetrin. KĂ«shtu qĂ« shansi i vetĂ«m tani pĂ«r tani Ă«shtĂ« tĂ« qĂ«ndrojnĂ« nĂ« strehĂ«n e SHQUP, duke priturâŠ
The post Salianji me parti të re, apo çorbë dizinformuese e spin-ëve të Berishës first appeared on JavaNews.al.
Nga Ben Blushi
KU MUND TâI GJEJNĂ STUDENTĂT UNIVERSITETET TONA
Gati një vit më parë isha i ftuar për një bisedë me studentë të gjuhë letërsisë në Universitetin e Korcës. Nuk ishin më shumë se 12 nxënës.
Njëzet vjet më parë, në atë degë studionin disa qindra djem dhe vajza që besonin se një diplomë mund të të sigurojë një punë të mirë.
Po sot kjo nuk është më e vërtetë.
Jo të gjithë janë të bindur se një diplomë universitare mjafton për të të siguruar punë.
Dhe cështja për shumë familje është, a ja vlen ta cosh fëmijën në shkollë të lartë?
A i kthen paratë e investuara në arsim cdo lloj dege dhe cdo lloj shkolle?
Kam frikë se jo.
Të kushtëzuar nga komplekset sociale, familet kursejnë për ti cuar fëmijët në shkolla të larta, por këto para që mund të investoheshin diku tjetër, në shumicën dërrmuese të rasteve nuk kthehen më.
Për fat të mirë shumë prindër po e kuptojnë këtë.
Shumë shpejt njerëzit do fillojnë të heqin dorë nga diplomat.
Të kesh një diplomë nuk do të thotë se ke edhe një punë të garantuar, apo një punë të paguar mirë.
Në tregun shqiptar një hidraulik fiton më shumë se një jurist.
Një elektricist fiton më shumë se një mësues.
Një kuzhinjer fiton më shumë se një biolog.
Një agjent imobiliar fiton më shumë se një ekonomist.
Ndërtuesi i një brigade me dhjetë veta, fiton më shumë se një arkitekt.
Nëse një famije i duhen të paktën 50 mijë euro në katër vjet, për të mbajtur një fëmijë në universitet, për të edukuar një elektricist duhen dhjetë herë më pak dhe mundësia që ai të kthejë mbrapsht investimin, është shumë më e shpejtë.
Në përgjithësi arsimi në gjithë botën është në krizë dhe për më pak se një dekadë përparimet teknologjike jo vetëm do mbyllin shumë vende pune por do mbyllin edhe laboratorët që bëjnë njerëzit gati për punë : vetë universitet.
Shqipëria nuk do bëjë përjashtim.
Nëse në dhjetë vitet e ardhshme nuk vjen në pushtet ndonjë qeveri ultra e majtë, që merr para nga taksat për të lehtësuar dramat sociale,shumica e universiteteve do mbyllen.
Thonë që universitetet private janë pak më mirë.
Derisa mbeten të hapura duhet të jenë pak më mirë.
Megjithatë shumë shpejt edhe ato do rrudhen sic janë rrudhur.
Zgjidhja e parë e fëmijëve shqiptarë sot janë universitet e huaja, zgjedhja e dytë janë ato private dhe zgjedhja e tretë janë universitetet publike.
Por shumë shpejt familjet shqiptare do jenë përballë një dileme shumë të madhe:
Pse i duhet një diplomë fëmijës tim?
Unë vetë, nëse do kthehesha 40 vjet përpara natyrisht nuk do zgjidhja më degën që kam zgjedhur gjuhë letërsi, e cila nuk më mësoi asgjë, por ndoshta nuk do zgjidhja të shkoja fare në Universitet.
Jeta më ka mësuar më shumë gjëra se shkolla.
Puna më ka mësuar se shkolla nuk të mëson të punosh.
Shumica e njerëzve që i mbaruan shkollat në fund të viteve 1990 nuk i përdorën asnjëherë diplomat e tyre.
Ata bënë punë të tjera që mund ti bënin edhe pa diplomë.
Sot mund të jetosh shumë më mirë duke i investuar kostot e shkollimit diku tjetër, në një start up apo në një biznes familjar apo në turizëm apo në bujqësi.
Atëherë si zgjidhet kriza e universiteteve?
Unë besoj se asnjë reformë që nuk zgjeron tregun nuk mjafton.
Integrimi i Shqipërisë në BE do ti shkatërrojë edhe më keq universitetet tona.
Si një vend antar i BE, fëmijët shqiptarë mund të studjojnë gratis në cdo vend europian që do të thotë se kostot që paguan sot një familje për të cuar djalin apo vajzën në Gjermani do jenë dy herë më të ulëta.
Kjo do tâia marri edhe kafshatĂ«n e fundit universiteteve tona publike por edhe atyre private.
Shqipëria do e ketë të garantuar arsimin e fëmijëve të vet, por do rrezikojë mbylljen e universiteteve të veta.
Sa herë flas me miq, që administrojnë universitete private, ju them se e vetmja rrugë që ata ti mbajnë hapur bizneset e tyre është hapja e tregut ndaj të huajve.
Universitetet tona janë pjesa më e izoluar e shoqërisë. Edhe ekipet e varfra të futbollit kanë të huaj pa folur për restorantet, shërbimet, bankat apo kompantë.
Cuditërisht universitetet duken si laborarorë të pastër etnik.
Aty ka vetëm shqiptarë që nuk mësojnë.
Natyrisht Shqipëria nuk mund të joshë dot studentë gjermanë, as belgë, as sllovenë ndoshta as turq.
Por nisur nga vendodhja gjeografike, klima dhe kostot e ulëta të jetesës, Shqipëria mund të kthehej në një hub të lirë evropian për mijëra studentë kinezë, indianë, pakistanezë, bangladeshas, irakenë, egjiptianë, vietnamezë etj.
Të gjitha këto vende cojnë cdo vit në universitet e tyre më shumë se 200 milion studentë. Ndoshta edhe më shumë.
Në të gjitha këto vende që kanë një popullsi sa gjysma e botës, afro 4 miliardë njerëz, shtresa e mesme po rritet me shpejtësi. Gjithmonë e më shumë njerëz po dalin nga varfëria në Kinë në Indi, në Egjipt në Nigeri dhe në Vietnam ku ekonomia po lulëzon.
Kjo do të thotë se në dhjetë apo njëzet vitet që do vijnë, familjet do cojnë edhe më shumë fëmijë në shkolla të larta.
Por kaq shumë fëmijë nga familjet e mesme kineze, indiane dhe pakistaneze që ëndërrojnë të shkollohen në Evropë, nuk shkojnë dot në Londër, as në Paris dhe as në Berlin apo në Amerikë që po mbyllet si treg universitar.
Përvec politikave izolacioniste në këto vende, kostot janë shumë më të larta dhe kuotat shumë të kufizuara.
Por një pjesë e tyre mund të vinin në Shqipëri, si në një vend evropian.
Unë habitem se si univesitetet private harxhojnë ende para për të reklamuar në tregun e vogël shqiptar, kur duhet të hapnin agjensi rekrutimi në Kinë, në Indi apo në Pakistan apo në Egjipit.
Ky duhet të ishte një biznes kombëtar. I ndihmuar nga shteti. I udhëhequr nga shteti.
Qeveria mund ti eksplorojë këto tregje fillimisht për të mbushur universtetet publike që sot po japin shpirt.
ĂshtĂ« mĂ« mirĂ« qĂ« universitet tona tĂ« mbahen me paratĂ« e kinezĂ«ve dhe indianĂ«ve sesa me taksat tona.
Nga 200 milion studentë aziatikë që shkojnë cdo vit në shkollë të lartë qoftë edhe 0.1 për qind të vinin në Shqipëri janë dy herë më shumë se gjithë numri i studentëve shqiptarë në total.
Shteti mund të kthehej në një agjensi për të mbledhur studentë nga vende të tjera përmes marrëveshjesh dypalëshe.
Imagjinoni sikur Universiteti i Korcës që po vdes, të ishte një destiacion për studentë kinezë.
Universiteti i Gjirokastës për vietnamezë, Vlora për egjiptainë, që meqë ra fjala po mbajnë në këmbë sot industrinë tonë tonë të peshkimit, apo Elbasani për indianë.
Ky migrim arsimor, nuk gjallëron vetëm universitetet por mund kthehet në ekonomi për vetë qytetet tona të mpakura.
Prandaj them se nëse duam Universitet duhet të gjejmë studentë, sepse megjithëse mësues ka, nxënës do ketë gjithmonë e më pak.
The post Pse duhet të marrim studentë nga Kina, Nigeria, Vietnami! first appeared on JavaNews.al.
Login