Ndërsa spërkatja e kulturave me pesticide bëhet gjithnjë e më e kushtueshme, fermerët në rajonet bujqësore të Greqisë kanë gjetur një alternativë më të lirë: produkte të lëngshme në shishe plastike pa etiketë, që kontrabandohen nga toka dhe deti.
Një duzinë fermerësh në fushën e Thesalisë thonë se këto produkte janë më efektive. Por ato janë edhe potencialisht më të dëmshme: testet laboratorike tregojnë se shishet përmbajnë pesticide të ndaluara në Bashkimin Europian prej vitesh, për shkak të rreziqeve të dyshuara për njerëzit ose mjedisin.
Situata në Greqi, e shpjeguar nga fermerë, zyrtarë, oficerë ligjzbatues dhe ekspertë të industrisë së pesticideve, pasqyrohet në të gjithë BE-në, ku autoritetet thonë se përdorimi i pesticideve të ndaluara dhe të falsifikuara është më i lartë se kurrë. Kjo ndodh pikërisht kur blloku synon të ulë madje edhe përdorimin e produkteve të lejuara për kulturat, si pjesë e tranzicionit të gjelbër.
Të paktën 14 % e pesticideve të përdorura sot në fushat bujqësore të BE-së janë të paligjshme, nga rreth 10 % në vitin 2015, tregojnë të dhënat e vetë BE-së. Në disa zona të Greqisë, kjo shifër arrin 25 %, sipas Shoqatës Greke të Mbrojtjes së Bimëve (ESYF), që përfaqëson kompanitë e pesticideve në vend. Një rekord prej 2 040 tonësh pesticide të paligjshme u sekuestruan nga policia në Europë në vitin 2022, sipas të dhënave më të fundit të Europol-it, katërfish më shumë se në 2019.
Problemi ka gjasa të jetë edhe më i madh, pasi shumë mallra kontrabandë kalojnë pa u zbuluar, thanë autoritetet në Greqi dhe në disa nga prodhuesit kryesorë bujqësorë të Europës, si Francë, Gjermani dhe Spanjë.
âKy Ă«shtĂ« njĂ« shqetĂ«sim i hershĂ«mâ, tha njĂ« zĂ«dhĂ«nĂ«s i Komisionit Europian. Ai shtoi se lufta kundĂ«r kontrabandĂ«s u takon shteteve anĂ«tare, por Komisioni po pĂ«rpiqet tĂ« pĂ«rshpejtojĂ« miratimin e substancave tĂ« reja, pĂ«r tâi ndihmuar fermerĂ«t tĂ« luftojnĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« ligjore.
Ministri grek i Bujqësisë, Kostas Tsiaras, tha se Greqia po punon për të mbrojtur shëndetin publik, për të mbështetur fermerët dhe për të promovuar një prodhim bujqësor të sigurt e të ligjshëm.
Fermerët grekë janë veçanërisht të cenueshëm ndaj tregtisë së pesticideve të paligjshme, për shkak të pasojave të krizës financiare 2010-18 dhe ndryshimeve klimatike, që kanë tharë tokën dhe kanë sjellë përdorime të gjera të substancave të ndaluara për produktet bujqësore.
Pesticidet mund të arrijnë deri në 50 % të kostove vjetore, pohuan disa fermerë. Një litër insekticidi grek i përdorur gjerësisht kushton deri në 380 euro; një imitim në tregun e zi mund të blihet për 200-230 euro.
Ămimet e larta rrezikojnĂ« jetesĂ«n nĂ« Thesali, zonĂ« kryesore bujqĂ«sore nĂ« GreqinĂ« qendrore, qĂ« prodhon mollĂ«, bajame, drithĂ«ra dhe pambuk. Pemishtet janĂ« braktisur teksa fermerĂ«t kĂ«rkojnĂ« punĂ« diku tjetĂ«r.
âPĂ«r tĂ« mbijetuar duhet tĂ« bĂ«hesh kriminel?â, pyet Giorgos Zeikos, fermer i gjeneratĂ«s sĂ« katĂ«rt i mollĂ«ve, qĂ« drejton njĂ« kooperativĂ« nĂ« fshatin Agia. âĂshtĂ« njĂ« gjĂ« tĂ« thyesh ligjin pĂ«r tĂ« fituar; Ă«shtĂ« tjetĂ«r ta bĂ«sh thjesht pĂ«r tĂ« mbijetuarâ. Zeikos thotĂ« se ka refuzuar oferta pĂ«r pĂ«rdorimin e pesticideve tĂ« paligjshme. Por fermerĂ« nĂ« gjashtĂ« fshatra tĂ« luginĂ«s pranojnĂ« se ata, apo tĂ« afĂ«rm a fqinj, i kanĂ« provuar.
Shtysa tjetër është efektiviteti i perceptuar i pesticideve të ndaluara. Fermerë pambuku në Metamorfosi kujtojnë se pesticidet e vjetra, tani të ndaluara, ishin aq të forta sa zogjtë nuk fluturonin mbi arat pas spërkatjes. Tani, thonë ata, përdorin dyfishin e dozës së rekomanduar të produktit të ligjshëm.
George Pontikas, president i ESYF dhe drejtues i degĂ«s greke tĂ« gjigantit zviceran Syngenta, mohon pretendimet se pesticidet ligjore janĂ« tĂ« shtrenjta dhe joefikase, dhe thotĂ« se autoritetet nuk ndĂ«shkojnĂ« mjaftueshĂ«m shkelĂ«sit. âKush helmon furnizimin tonĂ« ushqimor pĂ«r fitim duhet trajtuar si kriminelâ, thekson ai.
Tregtia e paligjshme
Produktet kontrabandohen nĂ« Greqi nga Bullgaria, tĂ« fshehura nĂ« gomat rezervĂ«, ose transportohen me goma tĂ« fryra me ajĂ«r qĂ« trafikantĂ«t pĂ«rdorin pĂ«r tĂ« sjellĂ« emigrantĂ« nga Turqia, thonĂ« fermerĂ«t dhe zyrtarĂ«t. NĂ« njĂ« fshat, njĂ« fermer bajamesh tregon se ka udhĂ«tuar vetĂ« nĂ« Bullgari pĂ«r tĂ« blerĂ« pesĂ« kuti mall tĂ« falsifikuar pĂ«r tĂ« dhe pĂ«r fqinjĂ«t. NĂ« njĂ« tjetĂ«r fshat, vendasit veprojnĂ« si ndĂ«rmjetĂ«s pĂ«r njĂ« person tĂ« njohur si âbullgariâ. Pasi marrin porositĂ«, fermerĂ«t paguajnĂ« cash, spĂ«rkatin natĂ«n dhe djegin shishet bosh pĂ«r tĂ« zhdukur gjurmĂ«t.
âKush kĂ«rkon, gjenâ, thotĂ« Thanasis Kostis nga Metamorfosi, i cili vetĂ« thotĂ« se nuk ka pĂ«rdorur produkte tĂ« paligjshme.
Autoritetet bullgare thonë se prej tetorit kanë shtuar inspektimet ndaj tregtisë dhe përdorimit të produkteve të paautorizuara. Ministria turke e Tregtisë nuk iu përgjigj kërkesës për koment.
Tregtia po bëhet gjithnjë e më e strukturuar, e ngjashme me krimin e organizuar ekonomik, thotë një zyrtar i lartë i policisë greke, nën kushte anonimiteti: rolet ndahen në import, magazinim dhe shpërndarje. Ndërkohë, policia vepron kryesisht pas sinjalizimeve, shtojnë tre zyrtarë policie dhe të industrisë.
Dimitris Stavridis, drejtues i Drejtorisë së Bujqësisë në Thesali, pranon se mund të bëhen më shumë kontrolle në tregjet e fermerëve, por thotë se disa rajone vuajnë nga mungesa e personelit.
Rreziqet shëndetësore
Produktet e sekuestruara dërgohen për analizë në Institutin Fitopatologjik Benaki në Athinë. Shumë vijnë me etiketa bullgare, turke ose të shkruara me dorë. Disa imitime duken si produkte të miratuara nga BE, por mund të përmbajnë zëvendësues të rrezikshëm. Sipas ligjit grek, vetëm pesticidet me etiketa në gjuhën greke janë të ligjshme.
Policia greke dhe Europol thonë se shumë prej këtyre substancave vijnë nga Kina. Ministria e Jashtme kineze thotë se u kërkon kompanive të respektojnë ligjet lokale dhe se Pekini është i gatshëm të forcojë bashkëpunimin me BE-në për doganat.
Ndalesat e BE-së lidhen me rreziqe të identifikuara për shëndetin, përfshirë dëmtimet e mundshme në mëlçi, veshka dhe mushkëri ose si kancerogjenë të mundshëm. Disa prej këtyre kimikateve lejohen në vende të tjera, përfshirë SHBA-të. Vetëm në Greqi, testet e vitit 2024 zbuluan më shumë se një duzinë pesticidesh të ndaluara që prej 2009.
âKjo Ă«shtĂ« seriozeâ, thotĂ« guvernatori i ThesalisĂ«, Dimitris Kouretas, profesor toksikologjie, duke iu referuar kĂ«rkimeve pĂ«r ndikimin e mundshĂ«m shĂ«ndetĂ«sor.
Në vitin e fundit, dhjetë pesticide të ndaluara u zbuluan në prodhime greke si ullinj, qershi, domate, rrush dhe portokaj, sipas të dhënave të Ministrisë së Bujqësisë. Organizata Botërore e Shëndetësisë thotë se rreziku për konsumatorët nga nivelet e ulëta të pesticideve është minimal, por nga përdorimi i kimikateve të paligjshme mund të përballen me rrezik më të madh.
NĂ« fillim tĂ« viteve 2000, mjekĂ«t pneumologĂ« nĂ« spitalin e Universitetit tĂ« LarisĂ«s vunĂ« re se shumĂ« pacientĂ«, qĂ« pinin duhan dhe ekspozoheshin ndaj pesticideve, zhvillonin njĂ« formĂ« tĂ« rrallĂ« sĂ«mundje tĂ« mushkĂ«rive. NĂ« vitin 2006, studimet e tyre, sĂ« bashku me kĂ«rkime tĂ« ngjashme nĂ« FrancĂ«, çuan nĂ« njohjen zyrtare tĂ« sĂ«mundjes qĂ« sot njihet si FibrozĂ« dhe EmfizemĂ« Pulmonare e Kombinuar (CPFE). âPothuajse tĂ« gjithĂ« pacientĂ«t, qĂ« pinin duhan dhe ekspozoheshin ndaj pesticideve zhvilluan kĂ«tĂ« formĂ« tĂ« veçantĂ« sĂ«mundjejeâ, thotĂ« mjeku Ilias Dimeas.
Në rajone të tjera bujqësore në Greqi, mjekët raportojnë shtim të sëmundjeve respiratore vitet e fundit, që mund të lidhen me ekspozimin ndaj pesticideve dhe kanë nisur të evidentojnë historinë profesionale të pacientëve. / Reuters
The post Tregtia e paligjshme e pesticideve në Europë rritet ndërsa fermerët ulin kostot appeared first on Revista Monitor.
Login
