❌

Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Today — 28 August 2025Main stream

Anketa, Shqipëria me nivelin më të lartë të planeve për emigrim në CESEE, 10 % ikin brenda vitit

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
27 August 2025 at 23:02

Rreth 33% e shqiptarĂ«ve e konsiderojnĂ« emigrimin pĂ«rkohĂ«sisht ose pĂ«rgjithmonĂ« brenda dhjetĂ« viteve tĂ« ardhshme, ndĂ«rsa 10 pĂ«r qind e tyre synojnĂ« largimin brenda vitit. KĂ«to ishin rezultatet e anketĂ«s qĂ« zhvilloi nĂ« nĂ«ntor tĂ« vitit 2024 Banka Qendrore e AustrisĂ« nĂ« vendet e EuropĂ«s, Qendrore, Juglindore dhe Lindore CESEE (Bullgari, Çeki, Hungari, Poloni, Rumani, ShqipĂ«ri, BosnjĂ«, Maqedonia e Veriut dhe Serbi).

Anketa qĂ« kishte si qĂ«llim pĂ«rdorimin e euros nĂ« kĂ«to vende, pĂ«rfshiu edhe pyetjet pĂ«r emigracionin. Rezultatet treguan se ShqipĂ«ria mbetet vendi me pĂ«rqindjen mĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« qytetarĂ«ve me synime pĂ«r emigrim nĂ« rajon. Anketa “Euro e OeNB 2024” tregon se, megjithĂ«se dĂ«shira pĂ«r tĂ« emigruar Ă«shtĂ« nĂ« rĂ«nie nĂ« shumicĂ«n e vendeve tĂ« rajonit, ShqipĂ«ria vazhdon tĂ« qĂ«ndrojĂ« ndĂ«r vendet me pĂ«rqindjen mĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« popullsisĂ« qĂ« synon largimin.

Rreth 10% e shqiptarĂ«ve shprehin synimin pĂ«r tĂ« emigruar brenda 12 muajve tĂ« ardhshĂ«m, duke e renditur ShqipĂ«rinĂ« ndĂ«r vendet me shkallĂ«n mĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« migrimit tĂ« mundshĂ«m, sĂ« bashku me MaqedoninĂ« e Veriut (11%). Pas tyre renditen Serbia, Rumania, Bosnja dhe Hercegovina, Bullgaria dhe Polonia, ku shifrat luhaten mes 2% dhe 5%. Hungaria dhe Çekia kanĂ« pĂ«rqindjet mĂ« tĂ« ulĂ«ta, nĂ«n 2%.

NĂ« pĂ«rgjithĂ«si, dĂ«shira pĂ«r emigrim ka ardhur duke rĂ«nĂ« nĂ« rajon, por ShqipĂ«ria mbetet njĂ« pĂ«rjashtim. NĂ« vitin 2019, para pandemisĂ« COVID-19, 7% e qytetarĂ«ve tĂ« vendeve tĂ« anketuara deklaronin se kishin ndĂ«rmend tĂ« largoheshin brenda njĂ« viti. NĂ« vitin 2021, gjatĂ« pandemisĂ«, kjo shifĂ«r ra nĂ« 5%, ndĂ«rsa nĂ« 2024 zbriti mĂ« tej nĂ« 4.5%. Ky trend shihet si pozitiv pĂ«r shumicĂ«n e vendeve tĂ« CESEE, pasi emigracioni masiv ka thelluar problemet demografike dhe ka sjellĂ« vĂ«shtirĂ«si nĂ« tregun e punĂ«s. NĂ« ShqipĂ«ri trendi nuk ka ndryshuar shumĂ«. PĂ«rveç synimeve pĂ«r emigrim nĂ« periudhĂ«n afatshkurtĂ«r, tĂ« dhĂ«nat e anketĂ«s tregojnĂ« se 33% e shqiptarĂ«ve e konsiderojnĂ« tĂ« mundshme emigrimin pĂ«rkohĂ«sisht ose pĂ«rgjithmonĂ« brenda dhjetĂ« viteve tĂ« ardhshme. Ky Ă«shtĂ« niveli mĂ« i lartĂ« nĂ« rajon, ndĂ«rkohĂ« qĂ« nĂ« Çeki dhe Hungari kjo shifĂ«r Ă«shtĂ« vetĂ«m 7%.

Shumica e njerëzve deklarojnë se duan të emigrojnë për arsye të lidhura me punësimin, rreth 46% mesatarisht në të gjitha vendet e anketuara. Arsyeja e dytë më e rëndësishme është kërkimi i kushteve më të mira të jetesës jashtë vendit.

Të dhënat e vitit 2024 tregojnë gjithashtu se Shqipëria ka një përqindje shumë të lartë të qytetarëve që kanë jetuar më parë jashtë vendit. Sipas raportit, 28% e popullsisë shqiptare deklaron se ka pasur një periudhë emigrimi, duke e renditur vendin tonë ndër më të prekurit në rajon.

Mesatarja për vendet e CESEE është 14%, ndërsa Hungaria ka përqindjen më të ulët me vetëm 7%. Në shumicën e vendeve të tjera, përqindja e personave që kanë jetuar jashtë varion nga 11% deri në 16%.

Studimi tregon se qëndrimet afatshkurtra, pra më pak se një vit, janë më të zakonshmet dhe përbëjnë rreth 35% të të gjitha rasteve. Megjithatë, Shqipëria shfaqet më afër vendeve me qëndrime më të gjata. Në Bosnjë dhe Hercegovinë, rreth 50% e emigrantëve të rikthyer kanë qëndruar më shumë se tre vjet jashtë vendit. Pas Bosnjës, renditen Bullgaria, Shqipëria dhe Serbia, ku rreth 40% e emigrantëve të rikthyer kanë pasur një emigracion afatgjatë./ B.Hoxha

The post Anketa, Shqipëria me nivelin më të lartë të planeve për emigrim në CESEE, 10 % ikin brenda vitit appeared first on Revista Monitor.

Pas hetimit të OLAF, institucionet vendase mbyllin auditimin e IPARD II për 2023

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
27 August 2025 at 23:01

Përveç hetimit të ndërmarrë 2 vite më parë nga OLAF për programin IPARD II ka përfunduar auditimi nga institucionet shtetërore vendase për vitin financiar 2023 të programit, ndërsa është në proces 2024.

Agjencia e Auditimit të Programeve të Asistencës, Akredituar nga BE (AAPAA) një institucion në varësi të Këshillit të Ministrave, që ka në fokus auditimin e transaksioneve të fondeve nga programet e BE, para dhe pas anëtarësimit ka publikuar raportin vjetor për 2024.

NdĂ«r tĂ« tjera nĂ« raportin e publikuar nga AAPAA theksohet se pĂ«r vitin financiar 2023 tĂ« programit IPARD II ka pĂ«rfunduar auditimi i operacioneve, auditimi i llogarive, raporti dhe opinioni vjetor i auditimit, si dhe ndjekja e gjetjeve dhe rekomandimeve tĂ« mĂ«parshme. PĂ«r vitin financiar 2024 tĂ« programit IPARD  auditimi i sistemit Ă«shtĂ« pĂ«rmbyllur nĂ« shtator 2024, ndĂ«rsa auditimi i operacioneve vijon i parashikuar tĂ« pĂ«rfundonte nĂ« muajin janar 2025. Po ashtu Ă«shtĂ« finalizuar edhe Strategjia e Auditimit pĂ«r periudhĂ«n 2025–2027, me afat dorĂ«zimi nĂ« nĂ«ntor 2024.

Ndërkohë mësohet se në raport janë përfshirë, një sërë gjetjesh, shkeljesh dhe opinione (të cilat nuk janë publikuar në faqen zyrtare), por ato paraqiten pranë Komisionit Europian dhe Këshillit të Ministrave.

Programi IPARD II, i cili pĂ«rfshinte njĂ« fond total prej 94.6 milionĂ« eurosh, prej tĂ« cilave 71 milionĂ« euro ishin financime tĂ« Bashkimit Evropian, u implementua gjatĂ« periudhĂ«s 2018–2023. GjatĂ« kĂ«saj periudhe, fondet u shpĂ«rndanĂ« nĂ« sektorĂ« si investime nĂ« ferma, pĂ«rpunim tĂ« qumĂ«shtit, mishit dhe fruta-perimeve. NĂ« thirrjet e para dhe tĂ« dyta u shpĂ«rndanĂ« rreth 57.6 milionĂ« euro, ndĂ«rsa nĂ« thirrjen e tretĂ« u financuan 29.1 milionĂ« euro pĂ«r investime nĂ« ferma dhe pĂ«rpunim.

Në korrik 2023, Komisioni Europian ndërpreu përkohësisht financimin e programit IPARD II pas dyshimeve për korrupsion dhe hetimeve nga Zyra Europiane Kundër Mashtrimit (OLAF). Në vitin 2024, OLAF njoftoi se kishte identifikuar si të papërshtatshme 33 milionë euro fonde të thirrjes së parë dhe të dytë të programit.

Pas mbylljes së programit në dhjetor 2023, Brukseli dha një leje shtesë njëvjeçare për pagesat e fondeve të mbetura, duke parashikuar që subjektet të plotësojnë dokumentacionin brenda afatit 6-mujor.

“IPARD II Ă«shtĂ« mbyllur nĂ« muajin dhjetor 2023. Pati edhe njĂ« shtyrje afati pĂ«r pagesat qĂ« nuk arritĂ«n dot tĂ« kryheshin nĂ« 2023, u dha leja 1 vjeçare nga Brukseli qĂ« pagesat tĂ« vazhdojnĂ«.

NĂ« rastet qĂ« me strukturat e brendshme monitorojmĂ« dhe konstatojmĂ« qĂ« subjektet nuk kanĂ« sjellĂ« dokumentacionin nĂ« afatin e duhur, nuk mund t’i paguajmĂ«. Rregullorja pĂ«rcakton nĂ« mĂ«nyrĂ« strikte se afati pĂ«r plotĂ«simin e dokumentacionit Ă«shtĂ« 6 muaj”, sqaroi mĂ« herĂ«t ministrja e BujqĂ«sisĂ« dhe Zhvillimit Rural Anila Denaj nĂ« njĂ« takim me gazetarĂ«t.

Ministrja Denaj, njoftoi gjithashtu se në vitin 2026 pritet vlerësimi nga Brukseli dhe çelja e 9 masave të reja të programit IPARD III, i cili parashikohet të ketë një fond total prej 146 milionë eurosh, duke shënuar një rritje prej 55% krahasuar me IPARD II. Ky program do të përfshijë 9 masa të reja financimi, ndërsa IPARD II kishte vetëm 3 masa.

Programi IPARD II i cili u përfshi në një proces hetimi nga OLAF kishte në total një fond prej 94,6 mln euro në total, nga të cilat 71 mln euro ishin financime të BE-së.

Gjatë zbatimit të tij nga viti 2018 deri më 2022, sipas të dhënave të Ministrisë së Bujqësisë në vitin 2018 u disbursuan 20,6 mln euro, në 2019 u dhanë 15,6 mln euro, 26,8 milionë euro u shpërndanë në 2020 dhe për vitet 2021-2022 janë dhënë 31,6 mln euro.

Në vitin e parë me grantet e programit IPARD II u mbështetën investimet në ferma, në sektorin e përpunimit të qumështit, mishit dhe fruta-perimeve. Buxheti i përgjithshëm në dispozicion të thirrjes të parë dhe të dytë ishte 57,6 milionë euro.

Në thirrjen e tretë IPARD II financoi 29,1 mln euro në dy masa mbështetëse për investime në ferma dhe përpunim./ D.Azo

The post Pas hetimit të OLAF, institucionet vendase mbyllin auditimin e IPARD II për 2023 appeared first on Revista Monitor.

Në vetëm 4 profesione gratë paguhen më shumë se burrat, por ua kalojnë në drejtim

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
27 August 2025 at 23:00

Në vitin 2024, një mashkull në vend paguhej mesatarisht me 79.3 mijë lekë në muaj bruto, me një rritje prej 9.1% në krahasim me një vit më parë. Një grua merrte 75.4 mijë lekë/muaj, ose 10.6% më shumë se në 2023-n. Të dhënat janë bërë të ditura nga INSTAT.

Teksa pagat mesatare të grave janë rritur me ritme më të shpejta se të burrave, hendeku është ngushtuar në 4.9%, nga 6.2% një vit më parë. Kjo do të thotë se burrat paguhen mesatarisht rreth 5% më shumë sesa gratë. Hendeku mbetet gjithsesi më i lartë se në vitin 2021 kur diferenca e pagave mes dy gjinive arriti në nivelin më të ulët historik prej 4.5%.

Ndonëse hendeku është ngushtuar, janë vetëm 4 grup profesione, ku gratë u paguan më shumë se burrat në vitin 2024, nga 5 një vit më parë. Profesionet ku gratë paguhen më shumë janë: Drejtues administrativë dhe komercialë;  Ligjvënës, nëpunës të lartë të administratës shtetërore dhe drejtorë ekzekutivë; Punonjës në profesionet e elektro-teknologjisë; Punëtorë shërbimi dhe ndihmës.

 

Gratë drejtuese paguhen më shumë

Ndonëse në pjesën më të madhe të profesioneve, gratë marrin më pak sesa burrat, ka një kategori ku ato gjithmonë dominojnë, atë të drejtuesve, duke qenë madje më të paguarat nga të gjithë.

Sipas INSTAT, nĂ« grup-profesionin “Drejtues administrativĂ« dhe komercialĂ«â€, gratĂ« u paguan mesatarisht me 214 mijĂ« lekĂ« nĂ« muaj nĂ« 2024-n, me  rritje prej 6% nĂ« raport me vitin e mĂ«parshĂ«m. Ky Ă«shtĂ« grup-profesioni mĂ« i paguar nĂ« vend. NĂ« krahasim me burrat qĂ« punojnĂ« nĂ« tĂ« njĂ«jtin profesion (200.7 mijĂ« lekĂ«), femra drejtuese paguhen 6.5% mĂ« shumĂ«.

Edhe nĂ« shtet, gratĂ« paguhen mĂ« shumĂ«. NĂ« grup-profesionin “LigjvĂ«nĂ«s, nĂ«punĂ«s tĂ« lartĂ« tĂ« administratĂ«s shtetĂ«rore dhe drejtorĂ« ekzekutivĂ«â€, paga mesatare mujore e femrave ishte 118 mijĂ« lekĂ«, ose 7.9% mĂ« shumĂ« sesa e meshkujve nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kategori.

Profesionet me diferencat më të mëdha të pagave

Profesioni që i paguan më pak gratë se burrat është industria, me një diferencë prej 29%, për shkak të vështirësive fizike që ka ky aktivitet, ku nga vetë natyra preferohen meshkujt.

Burrat në industri paguhen 71 mijë lekë në muaj, përkundrejt 50 mijë lekë gratë, me këto të fundit që janë të punësuara kryesisht në industrinë e tekstileve e këpucëve.

AftĂ«sitĂ« nĂ« mĂ«simdhĂ«nie nĂ« lĂ«ndĂ«t shkencore vlerĂ«sohen mĂ« pak tek femrat. Diferenca nĂ« grup profesionin “SpecialistĂ« tĂ« shkencave tĂ« fizikĂ«s, matematikĂ«s dhe inxhinierisĂ«â€ Ă«shtĂ« 17%, me burrat qĂ« paguhen 107 mijĂ« lekĂ« dhe gratĂ« rreth 88 mijĂ« lekĂ« nĂ« muaj.

Edhe në arsim në përgjithësi, mësueset femra paguhen 13% më pak sesa ata meshkuj. Diferencë të lartë ka dhe në shëndetësi, me gratë që paguhen 94 mijë lekë, ose 15.6% më pak sesa burrat. Barazia më e madhe në paga është në Punonjës të shërbimeve personale dhe të mbrojtjes (rreth 48 mijë lekë secili).

The post Në vetëm 4 profesione gratë paguhen më shumë se burrat, por ua kalojnë në drejtim appeared first on Revista Monitor.

Yesterday — 27 August 2025Main stream

BE përgatitet të mbrojë industrinë e aluminit nga goditja e tarifave të Trump

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
27 August 2025 at 13:57

Brukseli po përgatit masa emergjente për të mbështetur industrinë e aluminit në BE, e cila po përballet me kriza të mëdha pasi regjimi i tarifave i Donald Trump po e tërheq skrapin europian drejt SHBA-së, duke lënë impiantet e riciklimit në kontinent në luftë për mbijetesë.

Tarifat amerikane i kanë dhënë një goditje të dyfishtë sektorit që gjeneron rreth 40 miliardë euro në vit, punëson drejtpërdrejt 250 mijë persona dhe mbështet mbi 1 milion vende pune të tjera në Europë. Eksportet drejt SHBA-së përballen me një taksë prej 50%, ndërsa dërgesat e skrapit janë të përjashtuara nga çdo detyrim doganor.

Kjo ka bërë që çmimet e aluminit në tregun amerikan të rriten ndjeshëm, duke u dhënë prodhuesve atje mundësinë të paguajnë më shtrenjtë për metalin e përdorur, i cili riciklohet për të prodhuar produkte të reja. Si pasojë, furnizimi me skrap në Europë është tkurrur, duke detyruar shumë impiante riciklimi dhe shkrirjeje të reduktojnë ose mbyllin kapacitetet.

“PĂ«r ricikluesit tanĂ« nuk bĂ«het fjalĂ« pĂ«r fitime mĂ« tĂ« ulĂ«ta, por pĂ«r mbijetesĂ«. Fabrikat tashmĂ« po ndalin prodhimin dhe kemi vetĂ«m disa javĂ« kohĂ« pĂ«r tĂ« gjetur njĂ« zgjidhje”, paralajmĂ«roi Paul Voss, drejtues i shoqatĂ«s European Aluminium.

Komisioni Europian po shqyrton disa masa qĂ« pritet t’i shpallĂ« nĂ« shtator. ZyrtarĂ« tĂ« BE-sĂ« thanĂ« se njĂ« ndĂ«r opsionet Ă«shtĂ« vendosja e njĂ« tarife mbi eksportet e skrapit drejt vendeve tĂ« treta, pĂ«r tĂ« siguruar furnizime tĂ« mjaftueshme brenda tregut. MegjithatĂ«, asnjĂ« vendim pĂ«rfundimtar nuk Ă«shtĂ« marrĂ« ende.

Alumini është i domosdoshëm për teknologjitë e gjelbra, nga automjetet elektrike te turbinat me erë. Por prodhuesit europianë kanë vështirësi të konkurojnë me SHBA-në dhe Kinën, ku kostot e energjisë janë shumë më të ulëta. Për më tepër, tregu i skrapit është global dhe metalet shiten aty ku ka ofertën më të lartë.

MarrĂ«veshja e fundit BE-SHBA, e arritur nĂ« Skoci muajin e kaluar, nuk solli lehtĂ«sim tĂ« tarifave mbi aluminin dhe çelikun. Ajo u fokusua vetĂ«m tek rregullat e zinxhirit tĂ« furnizimit, duke synuar uljen e varĂ«sisĂ« amerikane nga Europa dhe pĂ«rjashtimin e KinĂ«s nga tregu transatlantik. NdĂ«rkohĂ«, Brukseli po kĂ«rkon kuota qĂ« do t’i lejonin njĂ« pjese tĂ« eksporteve tĂ« aluminit dhe çelikut nga BE tĂ« shpĂ«tonin nga tarifat.

Të dhënat tregojnë se midis 2019 dhe 2024, eksportet e skrapit të aluminit nga BE u rritën me 53%, ndërsa përdorimi i brendshëm vetëm me 5%. Dy të tretat e këtij skrapi shkonin drejt Azisë, por kohët e fundit SHBA është bërë blerësi kryesor, me importet që u trefishuan vetëm në tre muajt e parë të vitit. Sot, çmimi i skrapit në SHBA është 20% më i lartë se në Europë.

Kërkesa për alumin të ricikluar është rritur edhe nga konsumatorë të mëdhenj, si prodhuesit e kanaçeve të pijeve, të cilët kërkojnë përmbajtje më të lartë të materialeve të ripërdorura. Sektori europian ka investuar miliarda në furra riciklimi, por aktualisht merr rreth 2 milionë tonë më pak skrap sesa kapaciteti që ka përpunuar.

Megjithatë, kufizimi i eksporteve të BE-së pritet të shkaktojë tensione me Uashingtonin. Përpara marrëveshjes së fundit, Brukseli madje kishte kërcënuar me ndalim të plotë të eksporteve të skrapit të çelikut dhe aluminit drejt SHBA-së.

Nga ana tjetĂ«r, tregtarĂ«t e skrapit paralajmĂ«rojnĂ« se masat drastike mund tĂ« dĂ«mtojnĂ« konkurrueshmĂ«rinĂ« e industrisĂ« europiane tĂ« riciklimit pa sjellĂ« domosdoshmĂ«risht mĂ« shumĂ« lĂ«ndĂ« tĂ« parĂ« pĂ«r prodhuesit vendas. “Duhet pasur kujdes tĂ« mos goditet vetĂ« industria e riciklimit”, tha Olivier François, president i shoqatĂ«s EuRIC.

Një zëdhënës i Komisionit Europian deklaroi se mbikapaciteti global është një kërcënim serioz për fitueshmërinë e sektorit dhe se të dhënat për tregtinë e skrapit po monitorohen ngushtësisht përpara se të merren hapa të mëtejshëm./ The Financial Times

The post BE përgatitet të mbrojë industrinë e aluminit nga goditja e tarifave të Trump appeared first on Revista Monitor.

Britania synon të heqë tarifat e eksportit të ushqimeve drejt BE-së deri në vitin 2027

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
27 August 2025 at 13:30

Bizneset britanike shpenzuan deri nĂ« 65 milionĂ« paund vitin e kaluar pĂ«r licencat e nevojshme pĂ«r tĂ« eksportuar ushqime dhe produkte bujqĂ«sore drejt Bashkimit Europian – njĂ« kosto qĂ« qeveria premton ta eliminojĂ« brenda 18 muajve, pĂ«rmes njĂ« marrĂ«veshjeje tĂ« re me Brukselin.

Të dhënat zyrtare treguan se vetëm në vitin 2024 u lëshuan mbi 328 mijë licenca të tilla, me çmim që varionte nga 113 deri në 200 paund secila, duke e vendosur barrën financiare totale për kompanitë midis 37 dhe 65 milionë paund.

Nick Thomas-Symonds, ministri që drejton negociatat me BE-në, do të shpallë këtë javë planin për të hequr këto tarifa, duke premtuar një marrëveshje të re deri në vitin 2027. Në një aktivitet të organizuar në Londër nga Michael Gove, ai pritet të argumentojë se afrimi me BE-në është në interes të ekonomisë britanike.

Thomas-Symonds ka paralajmëruar gjithashtu se manifesti i Nigel Farage për zgjedhjet e ardhshme synon ta kthejë Britaninë prapa, duke shkurtuar të paktën 9 miliardë paund nga ekonomia dhe duke sjellë rrezikun e humbjes së vendeve të punës dhe rritjes së çmimeve të ushqimeve.

Ai shtoi se modeli politik i Farage ushqehet me dështimin, duke ofruar përgjigje të lehta, duke ndarë komunitetet dhe duke nxitur zemërim.

Kryeministri Keir Starmer shpalli nĂ« maj nisjen e njĂ« serie marrĂ«veshjesh tĂ« veçanta me BE-nĂ«, pĂ«rfshirĂ« edhe atĂ« pĂ«r ushqimet dhe produktet bujqĂ«sore. Por nĂ« atĂ« kohĂ«, liderja konservatore Kemi Badenoch e akuzoi pĂ«r rikthim nĂ« BE, ndĂ«rsa Farage e quajti “tradhti tĂ« Brexit-it”.

Qeveria laburiste, nga ana tjetër, është kujdesur të theksojë se nuk bëhet fjalë për rikthim të unionit doganor apo lirisë së lëvizjes, por për heqje të pengesave tregtare që rëndojnë bizneset.

Një raport i Ministrisë së Mjedisit dhe Bujqësisë thekson se kostot e licencimit janë ndjerë veçanërisht nga bizneset e vogla, të cilat nuk kanë kapacitetin për të përballuar burokracitë dhe kërkesat e shumta, duke u vendosur kështu në disavantazh përballë operatorëve të mëdhenj.

NĂ« prill, zinxhirĂ« tĂ« mĂ«dhenj ushqimorĂ« si Marks & Spencer dhe Sainsbury’s i bĂ«nĂ« thirrje BE-sĂ« tĂ« pĂ«rmbyllte marrĂ«veshjen, duke e cilĂ«suar sistemin aktual si “njĂ« burokraci tĂ« panevojshme”.

NjĂ« zĂ«dhĂ«nĂ«s i LaburistĂ«ve tha se “marrĂ«veshja e Brexit-it e konservatorĂ«ve ishte njĂ« dĂ«shtim i plotĂ«, qĂ« u ngarkoi bizneseve kosto tĂ« pajustifikuara dhe dĂ«mtoi ekonominĂ«â€, ndĂ«rsa akuzoi Farage dhe Badenoch se duan tĂ« mbajnĂ« nĂ« fuqi tĂ« njĂ«jtin sistem tĂ« dĂ«mshĂ«m.

The post Britania synon të heqë tarifat e eksportit të ushqimeve drejt BE-së deri në vitin 2027 appeared first on Revista Monitor.

Infrastruktura digjitale bëhet e kushtueshme, 43 mln euro vetëm për sigurinë kibernetike më 2026

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
27 August 2025 at 13:01

Instruktuara digjitale, mbrojtja dhe mirëmbajtja e saj po rrisin kostot buxhetore vit pas viti.

Vetëm politikat për mbrojtjen nga sulmet kibernetike ndaj sistemeve publike digjitale kërkojnë financime me vlerë 4,2 miliardë lekë ose 42 milionë euro nga buxheti 2026, sipas kërkesës që ka bërë Autoriteti Kombëtar për Sigurinë Kibernetike (AKSK).

Fondet për sigurinë kibernetike po zënë gati 1 të tretën e financimit të E-albania vitin e kaluar.

Sipas kĂ«rkesave tĂ« detajuara nga AKSK nĂ« pjesĂ«n e shpenzimeve korente kĂ«rkesa shtesĂ« 510 milion lekĂ« financime pĂ«r 2026 shkon kryesisht si pasojĂ« e zbatimit tĂ« ligjit tĂ« ri “PĂ«r SigurinĂ« Kibernetike”.

Ky fond do të përdoret për të siguruar funksionimin dhe mbrojtjen e sistemeve të informacionit dhe infrastrukturës kritike të vendit.

NjĂ« tjetĂ«r fond shtesĂ«, nĂ« masĂ«n 2.4 miliard lekĂ«, Ă«shtĂ« propozuar pĂ«r mbulimin e efektit financiar tĂ« mbetur tĂ« kontratĂ«s sĂ« nĂ«nshkruar mes AKSK, AKSHI-t dhe shoqĂ«risĂ« ‘First’ shpk.

“Ky fond vjen pĂ«r tĂ« garantuar pĂ«rmbushjen e detyrimeve kontraktuale dhe vijimin e projekteve tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta”, thuhet nĂ« dokumentin e MinistrisĂ« sĂ« Financave pĂ«r kĂ«rkesat e financimeve nga institucionet pĂ«r 2026.

Financimet për infrastrukturën digjitale janë në rritje të vazhdueshme vit pas viti. Të dhënat zyrtare nga Ministria e Financave tregojnë se nga viti 2016 në vitin 2024 janë financuar me shumë 42 miliardë lekë, rreth 400 milionë euro për sistemet e-albania.

Financimet vjetore në infrastrukturën e-albania renditen të katërtat në radhë pas investimeve publike në transportin rrugor, detar dhe në ujësjellës.

Teksa infrastruktura digjitale evoluon, popullata e vendit ka mungesë njohurish për përdorimin e shërbimeve online. Shpesh kjo mungesë njohurish përkthehet në kosto të fshehur, pasi qytetaret për të aksesuar shërbimet online paguajnë persona të tretë ose zyra noteriale për të marrë.

Gjithashtu për shkak të mungesës së njohurive për infrastrukturën digjitale, publiku ka vështirësi të kuptoje koston e këtyre shërbimeve. Shqipëria dominohet nga një shoqëri me arsim të ulët dhe plakje të shpejtë që e ka shumë të vështirë të përdorë infrastrukturën e shërbimeve digjitale.

The post Infrastruktura digjitale bëhet e kushtueshme, 43 mln euro vetëm për sigurinë kibernetike më 2026 appeared first on Revista Monitor.

Bie prodhimi i energjisë nga HEC-et, rritet nga fotovoltaikët, importet 16.5 % më shumë

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
27 August 2025 at 11:15

Viti 2025 është përkufizuar nga një situatë aspak e favorshme hidike për vendin e për rrjedhojë kjo është reflektuar në një rënie të prodhimit të energjisë, rritje të importeve dhe rënie të eksporteve në raport me një vit më parë. Të dhënat zyrtare të Bilancit ë Energjisë për tremujorin e dytë të vitit tregojnë pikërisht këtë panoramë.

“GjatĂ« tremujorit tĂ« dytĂ« tĂ« vitit 2025, energjia elektrike nĂ« dispozicion u rrit me 2,5 %. Prodhimi neto vendas i energjisĂ« elektrike nĂ« kĂ«tĂ« periudhĂ« u ul me 4,6 %, duke arritur vlerĂ«n 1.757 GWh nga 1.841 GWh energji tĂ« prodhuar nĂ« tremujorin e dytĂ« tĂ« vitit 2024.

Ky prodhim u realizua nga hidrocentralet private dhe koncensionare në masën 43,5 % , nga hidrocentralet publike në masën 40,1 % dhe nga të tjerë prodhues në masën 16,4 % të prodhimit neto vendas të energjisë elektrike.

Importi bruto i energjisë elektrike (energji në marrje), në tremujorin e dytë të vitit 2025, arriti vlerën 725 GWh nga 623 GWh që ishte në të njëjtën periudhë të një viti më parë, duke shënuar kështu një rritje me 16,5 %.

Eksporti bruto i energjisĂ« elektrike (energji nĂ« dhĂ«nie) arriti vlerĂ«n 638 GWh nga 665 GWh, duke shĂ«nuar njĂ« rĂ«nie me 4,1 %” thuhet nĂ« publikimin e INSTAT.

Prodhimi i energjisë

Por si është ndarë në fakt prodhimi i energjisë në këtë periudhë. Sipas të dhënave hidrocentralet publike, në tremujorin e dytë të vitit 2025, prodhuan 704 GWh nga 821 GWh të prodhuar në tremujorin e dytë të vitit 2024, duke shënuar kështu një rënie të prodhimit me 14,3 %.

Hidrocentralet private dhe koncensionare, prodhuan 765 GWh nga 895 GWh të prodhuar në të njëjtën periudhë të një viti më parë, duke shënuar një rënie të prodhimit të energjisë elektrike me 14,6 %.

Të tjerë prodhues, prodhuan 288 GWh nga 125 GWh të prodhuar në të njëjten periudhë të një viti më parë, duke shënuar një rritje të prodhimit të energjisë elektrike me 2,3 herë. Shkëmbimi i energjisë elektrike (diferenca mes eksportit dhe importit bruto të energjisë), në tremujorin e dytë të vitit 2025, ka arritur vlerën negative prej 88 GWh.

INSTAT raportoi se humbjet në rrjet kanë arritur vlerën 320 GWh në tremujorin e dytë të vitit 2025 nga 323 GWh në tremujorin e dytë të vitit 2024, duke shënuar një rënie me 1,0 %. Pesha që zënë humbjet në rrjet në totalin e energjisë elektrike në dispozicion gjatë tremujorit të dytë të vitit 2025 është 17,3 % nga 18,0 % që ishte në tremujorin e dytë të vitit 2024

Ndërkohë përdorimi i energjisë elektrike nga konsumatorët, në tremujorin e dytë të vitit 2025, u rrit me 3,3 %, duke arritur vlerën 1.525 GWh nga 1.475 GWh që ishte në tremujorin e dytë të vitit 2024. Në rritjen e përdorimit të energjisë elektrike nga konsumatorët kanë ndikuar konsumatorët familjarë, ku kemi një rritje të konsumit të energjisë elektrike me 10,2 %, ndërsa energjia e konsumuar nga konsumatorët jo familjarë është ulur me 3,0 %, krahasuar me tremujorin e dytë të vitit 2024.

The post Bie prodhimi i energjisë nga HEC-et, rritet nga fotovoltaikët, importet 16.5 % më shumë appeared first on Revista Monitor.

Raporti: Vetëm 57% e banorëve kanë mbulim me kanalizime, nevojë në rritje për impiante

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
27 August 2025 at 12:00

Në vitin që lamë pas mbulimi me kanalizime në vend, si një tregues i matshëm tek ndërmarrjet e ujësjellës-kanalizimeve shënoi një rritje të lehtë por ende larg mesatares kombëtare të kërkuar.

Enti Rregullator i Ujit në raportin e performancës të publikuar kohëve të fundit për vitin 2024 nënvizon se mbulimi me kanalizime shënoi një rritje 2.2% krahasuar me vitin 2023.

“Popullsia nĂ« zonĂ«n e juridiksionit, pĂ«r vitin 2024, pĂ«r 17 shoqĂ«ritĂ« UK, raportohet rreth 4,446,331 banorĂ«, nga tĂ« cilĂ«t kanĂ« akses nĂ« shĂ«rbimin e grumbullimit tĂ« ujĂ«rave tĂ« ndotura 2,535,858 banorĂ« ose e shprehur nĂ« lidhje me KUN rreth 738,854 lidhje.

Ky tregues ka njĂ« rritje tĂ« lehtĂ«, pasi shĂ«rbimi me kanalizime raportohet tĂ« jetĂ« shtuar me rreth 7,616 lidhje duke çuar mbulimin nĂ« 57% me kĂ«tĂ« shĂ«rbim, megjithĂ«se mbetet shumĂ« larg nivelit 75% tĂ« mesatares kombĂ«tare tĂ« kĂ«rkuar” thuhet nĂ« kĂ«tĂ« raport.

Enti analizon se mbulimi i përgjithshëm me kanalizime është përmirësuar gradualisht dhe përmirësimi ka ardhur më shumë si efekt i rritjes së mbulimit me kanalizime në zonat urbane, ndërkohë që mbulimi me kanalizime në zonat rurale nuk ka pasur përmirësime të ndjeshme.

“Fondet pĂ«r investime nĂ« sektor pĂ«r shĂ«rbimin e kanalizimeve kanĂ« qenĂ« tĂ« pakta, gati sa njĂ« e treta e investimeve pĂ«r shĂ«rbimin e ujĂ«sjellĂ«sit, pasi mĂ« shumĂ« i Ă«shtĂ« kushtuar vĂ«mendje shĂ«rbimit tĂ« furnizimit me ujĂ«, gjithashtu ky diferencim ka ekzistuar edhe midis zonave urbane dhe rurale, me prioritet zonat urbane. Prandaj dhe treguesi i mbulimit pĂ«r tĂ« dyja shĂ«rbimet UK Ă«shtĂ« mĂ« i lartĂ« nĂ« zonat urbane.

Problemi kryesor vazhdon tĂ« mbetet zona rurale, nĂ« tĂ« cilĂ«n pĂ«rgjithĂ«sisht nuk ka rrjet kanalizimesh dhe shkarkimet e ujĂ«rave tĂ« ndotura realizohen individualisht me gropa septike” thuhet nĂ« raport.

Si pjesë e shërbimit të kanalizimeve të ujërave të ndotura raporti sjell në vëmendje edhe nevojën për investime në Impiante të Trajtimit të Ujërave të Ndotura (ITUN) .

Sipas Entit kjo mbetet sfidë për sektorin UK për t`u realizuar në të ardhmen duke pasur parasysh që është edhe një nga kërkesat që duhen plotësuar në kuadër të anëtarësimit të Shqipërisë në BE dhe të arritjes së Objektivave të Zhvillimit të Qëndrueshëm deri në vitin 2030, që të arrihet akses në kanalizime dhe higjienë adekuate dhe të barabartë për të gjithë, duke i kushtuar vëmendje të veçantë nevojave të grave dhe vajzave dhe ata që janë në situata të cenueshme.

“Ndaj, Ă«shtĂ« e nevojshme tĂ« ndĂ«rmerren investime pĂ«r ndĂ«rtimin e infrastrukturĂ«s sĂ« grumbullimit dhe trajtimit tĂ« ujĂ«rave tĂ« ndotura urbane nĂ« shkallĂ« vendi” vlerĂ«son raporti.

The post Raporti: Vetëm 57% e banorëve kanë mbulim me kanalizime, nevojë në rritje për impiante appeared first on Revista Monitor.

65% e transfertave bankare kryhen nëpërmjet internetit

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
27 August 2025 at 10:00

Tendenca e zhvendosjes së pagesave bankare drejt kanaleve elektronike është theksuar më tej në tremujorin e dytë të këtij viti.

Sipas të dhënave nga Banka e Shqipërisë, nga rreth 4.4 milionë transferta kreditimi (pagesa) të kryera nga klientët e sektorit bankar për tremujorin e dytë 2025, 65% e tyre ose rreth 2.85 milionë veprime në total u kryen në formë jo-letër.

Transfertat në formë jo-letër përfshijnë transferta që kryhen pa praninë fizike të klientit në bankë, kryesisht nëpërmjet shërbimeve të internet banking dhe mobile banking.

Për të gjithë 6-mujorin 2025, pesha e veprimeve nga kanalet elektronike është rritur në 64% të totalit, ndërsa gjysmën e parë të vitit të kaluar ato përbënin rreth 59% të numrit të përgjithshëm të transfertave bankare.

Transfertat elektronike kanë fituar një peshë të konsiderueshme edhe të matura në vlerë.

Rreth 40% e vlerës së përgjithshme të transfertave për 6-mujorin 2025 u krye nëpërmjet internet banking/mobile banking, nga 39% e që kishte qenë pesha e tyre në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Në fund të vitit 2024, numri i llogarive bankare të lidhura me internetin arriti në 1.35 milionë, në rritje vjetore me 23%. Tashmë 39% e llogarive bankare aktive janë të aksesueshme nga interneti, nga 34% që kishte qenë ky tregues në fund të vitit 2023 dhe më pak se 20% që ishte në vitin 2020.

Afërsisht 90% e numrit të llogarive bankare të rezidentëve të lidhura me internetin i takojnë individëve. Numri i llogarive të lidhura me internetin për individët u rrit me 23%, ndërsa për llogaritë e bizneseve rritje ishte edhe më e lartë, me 26% më shumë krahasuar me një vit më parë.

Përdorimi i kanaleve online është i rëndësishëm për të kursyer kohë, por edhe për të mundësuar  një shfrytëzim më eficient të sporteleve të bankave, duke i shfrytëzuar këto sportele vetëm për marrjen e  atyre shërbimeve dhe produkteve ku prania fizike është ende e domosdoshme.

Aktualisht, të gjitha bankat tregtare në Shqipëri e ofrojnë shërbimet e internet banking. Kjo nënkupton se çdo klient i sektorit bankar ka në dispozicion një kanal alternativ për kryerjen e pagesave dhe marrjen e shërbimeve të pagesave, pa qenë nevoja për shkuar domosdoshmërisht në degë.

Përdorimi i pagesave nga kanalet elektronike është nxitur edhe nga lehtësitë tarifore të aplikuara me nismën e Bankës së Shqipërisë. Që prej qershorit të vitit 2020, të gjitha transfertat ndërbankare deri në vlerën e 20 mijë lekëve që kryhen nëpërmjet kanaleve elektronike duhet të ofrohen nga bankat pa asnjë komision. Ndërkohë, për shumat më të mëdha, transfertat elektronike kanë komisione të paktën 50% më të lira krahasuar me ato që kryhen nga sportelet e bankave. E njëjta politikë u ndoq edhe në rregulloren për transfertat kombëtare në Euro, ku komisionet për transfertat elektronike duhet të jetë maksimalisht sa 50% e komisioneve të pagesave që kryhen në degët e bankave.

NdĂ«rkohĂ«, nĂ« projektrregulloren e re “PĂ«r funksionimin e sistemit tĂ« klerimit tĂ« pagesave me vlerĂ« tĂ« vogĂ«l – AECH”, qĂ« pritet tĂ« miratohet kĂ«tĂ« viti, Banka e ShqipĂ«risĂ« parashikon dyfishimin e vlerĂ«s sĂ« transfertave tĂ« kryera nĂ«pĂ«rmjet internetit qĂ« pĂ«rjashtohet nga komisionet bankare, nga 20 mijĂ« lekĂ« nĂ« 40 mijĂ« lekĂ«.

Projektrregullorja e re ruan gjithashtu detyrimin për të aplikuar një nivel 50% të komisioneve për transfertat e kryera me internet banking, por ndërkohë ul nivelin e tyre bazë në përqindje.

Për shembull, të gjitha transfertat e kryera me e-banking deri në vlerën e 1 milion lekëve nuk mund të ngarkohen nga bankat dhe institucionet financiare me një komision më të lartë se 50 lekë. / E.Shehu

 

The post 65% e transfertave bankare kryhen nëpërmjet internetit appeared first on Revista Monitor.

Zbuloni grup profesionet që paguhen më shumë, për herë të parë paga mbi 200 mijë lekë/muaj

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
26 August 2025 at 23:03

Për herë të parë në vitin 2024, një grup profesion ka një pagë mesatare zyrtare prej më shumë se 200 mijë lekë në muaj.

Sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« detajuara tĂ« INSTAT, “Drejtuesit administrativĂ« dhe komercialĂ«â€ kishin njĂ« pagĂ« mesatare mujore bruto prej 207 mijĂ« lekĂ« nĂ« vitin 2024, nga 194 mijĂ« lekĂ« njĂ« vit mĂ« parĂ«, me njĂ« rritje prej 6.6% nĂ« krahasim me mesataren e njĂ« viti mĂ« parĂ«.

Profesioni i dytĂ« mĂ« i paguar Ă«shtĂ« ai i “Drejtues prodhimi dhe shĂ«rbimesh tĂ« specializuara”, me njĂ« pagĂ« mesatare prej 156.7 mijĂ« lekĂ«sh, ose 8.8% mĂ« shumĂ« se nĂ« 2023-n.

NĂ« vend tĂ« tretĂ« janĂ« “SpecialistĂ« tĂ« teknologjisĂ« sĂ« informacionit dhe komunikimit”, qĂ« marrin mesatarisht 156.6 mijĂ« lekĂ« nĂ« muaj, ose pothuajse sa drejtuesit e prodhimit. NĂ« krahasim me njĂ« vit mĂ« parĂ«, rritja Ă«shtĂ« 8.8%. SpecialistĂ«t e IT-sĂ« po bĂ«hen gjithnjĂ« e mĂ« tĂ« kĂ«rkuar pĂ«r dy arsye. SĂ« pari, me zhvillimin e teknologjisĂ« ata po kĂ«rkohen gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ«. SĂ« dyti, ky profesion Ă«shtĂ« i kĂ«rkuar dhe nĂ« botĂ« e EuropĂ«, duke bĂ«rĂ« qĂ« shumĂ« tĂ« arsimuar nĂ« kĂ«tĂ« fushĂ« tĂ« ikin jashtĂ«, çka ka ulur ofertĂ«n e tyre nĂ« vend, duke detyruar rritjen e pagave.

Pas drejtuesve dhe specialistĂ«ve tĂ« teknologjisĂ« sĂ« informacionit, puna qĂ« paguan mĂ« mirĂ« Ă«shtĂ« nĂ« shtet. MĂ« tĂ« paguarit janĂ« “OficerĂ« tĂ« forcave tĂ« armatosura”, me 118.7 mijĂ« lekĂ«/muaj (rritje 8%). ListĂ«n e vazhdojnĂ« “LigjvĂ«nĂ«s, nĂ«punĂ«s tĂ« lartĂ« tĂ« administratĂ«s shtetĂ«rore dhe drejtorĂ« ekzekutivĂ«â€, me 112.4 mijĂ« lekĂ« (rritje 8.1%).

Ndjekja e studimeve pĂ«r ekonomik ka gjithashtu kthim relativisht tĂ« lartĂ«. “SpecialistĂ« tĂ« administrimit dhe biznesit” u paguan mesatarisht 104 mijĂ« lekĂ« nĂ« muaj nĂ« 2024-n, me rritje 9.7% krahasuar me vitin e mĂ«parshĂ«m.

Edhe “SpecialistĂ« nĂ« fushĂ«n ligjore, shoqĂ«rore dhe kulturore”, marrin mbi 100 mijĂ« lekĂ«/muaj, nĂ« 104 mijĂ« lekĂ«.

PĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« edhe mĂ«simdhĂ«nia paguhet mbi 100 mijĂ« lekĂ« /muaj, me “SpecialistĂ« tĂ« shkencave tĂ« fizikĂ«s, matematikĂ«s dhe inxhinierisĂ«â€, qĂ« kishin njĂ« pagĂ« mesatare mujore bruto prej 100.5 mijĂ« lekĂ«.

Nga 36 grup profesionet që raporton INSTAT, vetëm 8 prej tyre kanë paga mbi 100 mijë lekë/muaj. (shih grafikun në fund).

NdĂ«r rritjen mĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« pagave nĂ« 2024-n e kishin grup profesionet e “SpecialistĂ« tĂ« mĂ«simdhĂ«nies”, me 13.3%, nĂ« gati 90 mijĂ« lekĂ«; “SpecialistĂ« tĂ« shĂ«ndetĂ«sisĂ«â€, me 99 mijĂ« lekĂ« (+11.5%); “AsistentĂ« tĂ« specializuar tĂ« shĂ«ndetĂ«sisĂ«â€, me 13.5% nĂ« gati 76 mijĂ« lekĂ«/muaj bruto, si rrjedhojĂ« e reformĂ«s pĂ«r pagesa mĂ« tĂ« larta pĂ«r mĂ«suesit e mjekĂ«t e infermierĂ«t.

NĂ« fund tĂ« listĂ«s pĂ«r paga tĂ« ulĂ«ta janĂ« grup profesione si “Prodhues tĂ« produkteve bujqĂ«sore, blegtorale, tĂ« peshkimit pĂ«r nevoja familjare”, me 47 mijĂ« lekĂ« dhe “PunĂ«torĂ« pĂ«r shitje dhe shĂ«rbime tĂ« ndryshme nĂ« rrugĂ«â€, me 45 mijĂ« lekĂ«.

Paga mesatare mujore bruto gjithsej në vitin 2024 ishte 77.4 mijë lekë, me rritje gati 10% në krahasim me vitin e mëparshëm.

 

Pagat sërish mbeten më të ulëtat në rajon

Pavarësisht rritjes së vazhdueshme, e ndikuar nga shumë faktorë, si presioni në tregun e punës nga emigracioni apo reformës në administratë, paga mesatare në vend vijon të mbetet rreth 30% më pak se në vendet e tjera të rajonit, me përjashtim të Kosovës.

Paga më e lartë mesatare mujore bruto është në Serbi, më 1150 euro në muaj (135,403 dinarë serbë). Në Bosnjë dhe Hercegovinë, paga është gati 1100 euro (2140 Bam). Në Mal të Zi paga është 1083 euro. Edhe Maqedonia e Veriut paguan mesatarisht punonjësit me më shumë se një mijë euro në muaj, konkretisht 62 mijë dinarë maqedonas, ose 1020 euro në muaj.

Paga në euro në Shqipëri rezulton e rritur artificialisht për shkak të zhvlerësimit të euros, teksa fuqia blerëse reale për të ardhurat në lekë ka rënë për shkak të shtrenjtimit të vazhdueshëm të çmimeve tre vitet e fundit (6.7% në 2022, 4.8% në 2023 dhe 2.2% në 2024-n). Nëse konvertohet me kursin e vitit 2022, për të shmangur fryrjen nga kursi, paga mesatare në ekonomi në 2024 ishte 650 euro, sërish 40% më e ulët se mesatarja e rajonit.

 

https://monitor.al/gara-e-pagave-e-humbur-ne-shqiperi-arrin-770-euro-ne-2024-n-ne-rajon-i-ka-kaluar-1000-euro-muaj/

 

The post Zbuloni grup profesionet që paguhen më shumë, për herë të parë paga mbi 200 mijë lekë/muaj appeared first on Revista Monitor.

Të huajt nuk arrijnë të zëvendësojnë shqiptarët, zënë vetëm 2% të forcës së punës

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
26 August 2025 at 23:02

Në Shqipëri, në fund të vitit 2024 kishte 11.9 mijë të huaj që kishin marrë lejë qëndrimi për të punuar, sipas të dhënave që u publikuan së fundmi nga INSTAT.

Ndonëse në raport me 2018-n, numri i punëtorëve të huaj me leje apo vërtetime pune gati është dyfishuar, të huajt kanë arritut të mbushin vetëm një qoshe të boshllëkut që ka lënë largimi i shqiptarëve në emigracion. Të punësuarit e huaj në 2024-n përbëjnë vetëm 2% të të punësuarve gjithsej kontribuues në sektorin privat, ku ka gjithsej rreth 560 mijë punonjës, sipas INSTAT.

Që para pandemisë, në vend filloi të ndihej mungesa e fuqisë punëtore vendase, si rrjedhojë e emigracionit, kryesisht të të rinjve si dhe plakjen graduale të popullsisë. Hendekun që u krijua nga rënia e fuqisë punëtore të disponueshme vendase, shumë biznese u munduan ta zëvendësonin duke punësuar të huaj. Fillimisht u tentua me punonjës nga Azia, kryesisht Bangladeshi. Kjo skemë rezultoi shpejt e dështuar, pasi ata e përdorën Shqipërinë si një tranpolinë për të ikur në vendet e tjera të BE-së. Shqetësuese ishte edhe mungesa e kualifikimit profesional, pasi të huajt e punësuar në Shqipëri rezultuan se nuk kishin bërë punë të ngjashme.

Më pas u tentua me punonjëset nga Nepali, kryesisht në sektorin e fasonit.

Indianët ishin një tjetër zgjedhje, që u tentuan edhe në bujqësi.

Zhvillimi i turizmit i vuri sipërmarrjet para emergjencës së punonjësve në shërbim. Kombësia më e re që po punësohet së fundmi është  Afrika.

Të dhënat sipas sektorëve janë të disponueshme për vitin 2023. Në vend të parë për lejet për punë është sektori i akomodimit dhe shërbimit ushqimor me rreth 20% të totalit, rreth 12% në ndërtim dhe 10% sektori i tregtisë me shumicë dhe pakicë, sipas të dhënave nga Agjencia Kombëtare e Punësimit dhe Aftësive (AKPA).

“Skema pĂ«r prurjen e punonjĂ«sve tĂ« huaj vijon tĂ« jetĂ« problematike. ShumĂ« prej tyre po e pĂ«rdorin ShqipĂ«rinĂ« si vend trampolinĂ« pĂ«r tĂ« kaluar drejt GreqisĂ« me qĂ«llim punĂ«simin nĂ« ishuj gjatĂ« sezonit turistik ku pagat pĂ«r kamerierĂ« dhe banakierĂ« profesionistĂ« kanĂ« arritur deri nĂ« 4 mijĂ« euro”, sipas Kryetarit tĂ« ShoqatĂ«s sĂ« Bareve dhe Restoranteve Enri Jahaj. Po ashtu, njĂ« pjesĂ« synojnĂ« tĂ« largohen drejt vendeve tĂ« Bashkimit Europian, pĂ«r t’u bashkuar me familjarĂ«t”.

NjĂ« tjetĂ«r sfidĂ« e madhe, sipas tij, Ă«shtĂ« mungesa e kualifikimit profesional. “Edhe pse disa prej punonjĂ«sve tĂ« huaj vijnĂ« me pĂ«rvojĂ« nga vende me turizĂ«m tĂ« zhvilluar, siç Ă«shtĂ« Dubai, ata shpesh rezultojnĂ« tĂ« jenĂ« tĂ« patrajnuar pĂ«r standardet e shĂ«rbimit nĂ« ShqipĂ«ri. Shumica kanĂ« kryer punĂ« ndihmĂ«se dhe nuk janĂ« tĂ« pĂ«rgatitur pĂ«r pozicione profesionale nĂ« sektorin e shĂ«rbimit nĂ« bare dhe restorante”, thekson z. Jahaj.

Deri mĂ« tani, punonjĂ«sit e huaj mĂ« besnikĂ« ndaj vendeve tĂ« punĂ«s nĂ« ShqipĂ«ri rezultojnĂ« tĂ« jenĂ« filipinasit. “NĂ« shumĂ« bare dhe restorante tĂ« kryeqytetit vijon tĂ« vĂ«rehet njĂ« qĂ«ndrueshmĂ«ri mĂ« e madhe me punonjĂ«sit nga Filipinet. Ata tregohen mĂ« korrektĂ« ndaj kontratĂ«s sĂ« punĂ«s, çka lidhet me kulturĂ«n e disiplinĂ«s nĂ« punĂ« dhe pĂ«rvojĂ«n nĂ« sektorin e turizmit nĂ« vendin nga i cili vijnĂ«â€.

Sipas Erald Pashajt, Drejtor Ekzekutiv i “EPPC Albania & Kosova”, njĂ« prej kompanive mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« konsulencĂ«s nĂ« fushĂ«n e burimeve njerĂ«zore, numri i punonjĂ«sve tĂ« huaj nĂ« ShqipĂ«ri pritet tĂ« vijojĂ« tĂ« rritet nĂ« vitet e ardhshme, si pasojĂ« e zhvillimit tĂ« mĂ«tejshĂ«m tĂ« sektorit tĂ« turizmit.

Megjithëse shumë prej tyre vazhdojnë ta shohin Shqipërinë si një shtet tranzit për të kaluar më tej drejt vendeve të Bashkimit Europian, z. Pashaj thekson se ky trend rritjeje do të shoqërohet edhe me sfida, duke përfshirë nevojën për politika efektive që mundësojnë integrimin social dhe profesional të të huajve në tregun shqiptar të punës.

The post Të huajt nuk arrijnë të zëvendësojnë shqiptarët, zënë vetëm 2% të forcës së punës appeared first on Revista Monitor.

Yield-et e bonove 12-mujore bien përsëri, në nivelin më të ulët prej qershorit 2022

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
26 August 2025 at 23:00

Yield-i bonove 12-mujore të thesarit pësoi një tjetër rënie të lehtë në ankandin e kësaj jave, duke u afruar më shumë pranë normës bazë të interesit.

Sipas informacionit nga Banka e Shqipërisë, yield-i mesatar i ponderuar nga zbritur në 2.6%, nga 2.62% që ishte në ankandin e mëparshëm dhe 3.15% që kishte qenë një vit më parë. Yield-i bonove 12-mujore ka prekur një nivel të ri minimal që prej qershorit të vitit 2022.

Tregu i instrumenteve afatshkurtra vazhdon të karakterizohet nga yield-e shumë të ulëta, për shkak të kërkesës së lartë të investitorëve (kryesisht banka) nga njëra anë dhe një tendencë në ulje të huamarrjes së brendshme të qeverisë.

Në ankandin e kësaj jave, shuma totale e kërkuar arriti në gati 8.84 miliardë lekë, kundrejt një shume të shpallur për financim në vlerën e 6.8 miliardë lekëve. Pro rata apo pjesa e pranuar e kërkesave konkurruese ishte 93.24%.

Tregu në ankandet e fundit ka reflektuar, gjithashtu, uljen e normës bazë të interesit nga Banka e Shqipërisë, në fillim të muajit korrik. Norma bazë e interesit është ulur tashmë në 2.5%, nga 3.25% që kishte qenë deri në korrikun e vitit të kaluar.

Ndërkohë, yield-et e bonove në tregun financiar kanë zbritur afërsisht në nivelet e krizës inflacioniste të vitit 2022. Por, marzhi mbi normën bazë të interesit aktualisht është më i ulët dhe pranë niveleve minimale historike. Në qershor 2022, norma bazë ishte ende në nivelin 1%, ndërsa bonot 12-mujore shënonin një yield prej 2.5%. Ndërkohë, aktualisht norma bazë është në nivelin 2.5%, ndërsa bonot 12-mujore u emetuan me një yield 2.6%.

Ndërkohë, për instrumentet më afatgjata yield-et janë në një fazë korrektimi të lehtë në rritje, pasi patën prekur nivelet më të ulëta historike gjatë tremujorit të dytë të vitit.

Prej fillimit të vitit 2024, ulja e normave të interesit të Bankës së Shqipërisë dhe kërkesa e lartë e investitorëve në tregun primar të titujve qeveritarë kishte sjellë një tendencë të vazhdueshme rënëse për këto instrumente. Një rol të rëndësishëm luajti edhe kërkesa në rritje nga investitorët jo-rezidentë. Kjo rritje e kërkesës ndikoi edhe në uljen e mëtejshme të yield-eve të bonove dhe obligacioneve për vitin e kaluar. Por, rënia e ndjeshme e yield-eve duket se e ka zbehur disi interesin në segmente të veçanta të investitorëve, duke përfshirë ata jo-rezidentë dhe individët. Ishte e pritshme që rënia e fortë e yield-eve do të pasohej nga një korrektim i tyre në rritje dhe pikërisht një gjë e tillë ka ndodhur duke filluar që prej muajit qershor, sidomos për instrumentet me maturim afatgjatë.

Të dhënat e Bankës së Shqipërisë treguan se për tremujorin e dytë të vitit, pothuajse e gjithë shtesa e huamarrjes u përballua nga bankat, ndërsa portofoli i titujve i zotëruar nga individët dhe jo-rezidentët nuk pati ndryshime./ E.Shehu

The post Yield-et e bonove 12-mujore bien përsëri, në nivelin më të ulët prej qershorit 2022 appeared first on Revista Monitor.

Before yesterdayMain stream

Rregulla të reja për rekrutimet në shkollat profesionale, për herë të parë edhe oficer sigurie

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
26 August 2025 at 15:57

Pak ditë para nisjes së vitit të ri akademik, Ministria e Ekonomisë ka miratuar rregullat e reja për rekrutimin e stafit në institucionet arsimore të formimit profesional.

Me hyrjen në fuqi të ndryshimeve të fundit në udhëzimin për funksionimin e ofruesve publikë të Arsimit dhe Formimit Profesional (AFP), është zyrtarizuar për herë të parë pozicioni i Oficerit të Sigurisë në këto institucione.

Ky rol i ri synon të garantojë mbarëvajtjen e rendit dhe sigurisë brenda ambienteve të institucioneve arsimore profesionale, si dhe të ndihmojë në parandalimin dhe menaxhimin e situatave problematike që prekin nxënësit dhe stafin.

Sipas udhëzimit përcaktohet se detyrat kryesore të oficerit të sigurisë përfshijnë marrjen e masave për parandalimin e situatave që cenojnë sigurinë fizike dhe psikologjike të nxënësve; Monitorimin e sjelljes së nxënësve dhe ndërhyrjen në rast shkeljesh të rënda të rregullores së brendshme; Raportimin periodik për rastet problematike dhe ndihmesë në hartimin e masave disiplinore; Bashkëpunimin me strukturat përkatëse për rastet e dhunës, bullizmit, abuzimit apo shkeljeve të tjera të etikës; Informimin dhe ndërgjegjësimin e komunitetit shkollor për çështje të sigurisë dhe rendit.

Oficeri i Sigurisë do të rekrutohet sipas një procedure të standardizuar, në përputhje me rregullat e shërbimit civil, ku përfshihen. Për kualifikim kandidatët duhet të përmbushin kriteret bazë të arsimimit, ku përcaktohet se duhet të ketë diplomë të ciklit të dytë ose diplomë të barasvlershme me të në fushën e edukimit, të shkencave sociale, sociologjisë, psikologjisë, drejtësisë. Si dhe të kenë përvojë në çështje sigurie, etikë profesionale dhe aftësi ndërpersonale.

Pak ditĂ« mĂ« parĂ« me nisjen e vitit shkollor 2025–2026, Ministria e Arsimit dhe Ministria e EkonomisĂ« kanĂ« miratuar njĂ« udhĂ«zim tĂ« pĂ«rbashkĂ«t qĂ« pĂ«rcakton masat kryesore pĂ«r organizimin e procesit mĂ«simor nĂ« shkollat parauniversitare. UdhĂ«zimi u fokusua nĂ« rregullat pĂ«r regjistrimin e nxĂ«nĂ«sve, shpĂ«rndarjen e teksteve falas pĂ«r arsimin bazĂ«, ndalimin e pĂ«rdorimit tĂ« celularĂ«ve nĂ« ambientet shkollore, si dhe masat kundĂ«r dhunĂ«s dhe bullizmit. Prioritet i veçantĂ« i jepet zbatimit tĂ« Planit KombĂ«tar pĂ«r parandalimin e dhunĂ«s, krijimin e ekipeve “antibulling” dhe organizimin e veprimtarive sensibilizuese gjatĂ« vitit shkollor.

The post Rregulla të reja për rekrutimet në shkollat profesionale, për herë të parë edhe oficer sigurie appeared first on Revista Monitor.

Viti më i mirë i dekadës së prodhimit të rrushit, turizmi nuk ndihmon sa duhet konsumin e verës

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
26 August 2025 at 15:00

Anna dhe Albert, dy turistë të rinj gjermanë, që kanë vizituar pjesën më të madhe të Shqipërisë këtë verë më së shumti janë mahnitur nga cilësia e mirë e verës vendase.

Ndalesa e e radhës është Gjirokastra. Gjatë itinerarit të tyre nga Veriu në Jug, ata janë përpjekur të konsumojnë verë nga kantinat shqiptare dhe kanë mbetur të mahnitur nga cilësia e saj dhe çmimi i lirë.

Ata po e vizitojnë Shqipërinë përveç të tjerash edhe për shijet autentike të pijeve dhe ushqimeve. Si të rinjtë gjermanë ka edhe shumë vizitorë të huaj, por në shumë bare dhe restorante mungojnë pijet vendase si alternativa duke ndikuar kështu negativisht në të ardhurat dhe fitimet e prodhuesve të rrushit.

“Ky sezon do tĂ« jetĂ« mĂ« i miri i prodhimit tĂ« rrushit nĂ« dekadĂ«n e fundit, pasi klima e ngrohtĂ« e ditĂ«s me freski gjatĂ« natĂ«s dhe era ka shĂ«rbyer si njĂ« ventilim duke rritur edhe sasinĂ« e prodhimit tĂ« rrushit, por edhe cilĂ«sinĂ« e tij”, pohon Altin Prenga  nga njĂ«sia e Agroturizmit Mrizi i Zanave.

Mirëpo ai tha se superprodhimi mund të përkthehet në humbje për fermerët, pasi njësitë akomoduese, baret dhe restorantet në bregdet nuk promovojnë dhe nuk ofrojnë për konsum pijet vendase.

NĂ« rreshtin e barĂ« tĂ« bareve dhe restoranteve nĂ« qytetin e ShĂ«ngjinit, aktualisht plot e pĂ«rplot me turistĂ« nga trevat shqiptare, por edhe tĂ« huaj Ă«shtĂ« e vĂ«shtirĂ« tĂ« gjesh pije vendase, qoftĂ« birrĂ« apo verĂ«. Realisht nuk ka asnjĂ« tĂ« tillĂ« nĂ« shumicĂ«n e tyre. E vetmja pije nĂ« njĂ« nga restorantet me tĂ« frekuentuara ishte birra “Peja” e KosovĂ«s dhe asnjĂ« pije tjetĂ«r.

Mungesa e lidhjes së prodhimit me konsumin në restorante e bare është duke zbehur përfitimet e bujqësisë prej turizmit.

Sipas të dhënave të INSTAT në 6-mujorin e parë 2025, importet e pijeve u rriten me mbi 8% në sasin krahasim me të njëjtën periudhë të vitit 2024.

Me shtimin e flukseve turistike janë zgjeruar ndjeshëm edhe importet e ushqimeve edhe për artikuj që prodhohen në vend, të tilla si birra, vera, zarzavatet etj.

Shqipëria po shënon një superprodhim të rrushit, që teorikisht do të duhej të nxiste sektorin e verës dhe pijes tradicionale, por prodhuesit, thotë z. Prenga, do të përballen me çmime të ulëta për faktin se shumë restorante në vend nuk përfshijnë në menu pijet vendase, si vera apo rrushi lokal, duke preferuar produktet import nga jashtë.

Kjo është një sfidë e madhe për prodhuesit që kërkojnë të rrisin prezencën e produkteve vendase dhe të fuqizojnë ekonominë e zonave prodhuese.

Në vitet e fundit, industria e kantinave në Shqipëri ka shënuar një zhvillim të dukshëm, me një rritje të investimeve dhe një përmirësim të cilësisë së prodhimit të verës.

Kantinat tradicionale po modernizohen duke adoptuar teknologji të reja dhe standarde europiane, ndërsa disa prej tyre po arrijnë të prodhojnë vera që konkurrojnë edhe në tregjet ndërkombëtare.

Zona si Berati, Skrapari, Kavaja, Fieri dhe Kruja janë ndër qendrat kryesore të prodhimit të verës, me fokus të veçantë në ruajtjen e shijeve autentike dhe përdorimin e varieteteve vendase të rrushit.

Sa i përket turistëve, vera shqiptare po fiton vlerësime pozitive. Një pjesë e mirë e turistëve e perceptojnë verën shqiptare si një produkt autentik dhe kanë vlerësime për origjinalitetin e saj.

Me gjithë rritjen e viteve të fundit, prodhuesit dhe kantinat shqiptare sërish nuk përfitojnë sa duhet nga mungesa e marketimit dhe bashkëpunimit me restorantet./B.Hoxha

The post Viti më i mirë i dekadës së prodhimit të rrushit, turizmi nuk ndihmon sa duhet konsumin e verës appeared first on Revista Monitor.

Raporti i Deloitte nxit dyshime për përdorimin e inteligjencës artificiale

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
26 August 2025 at 14:00

Një raport i rëndësishëm i përgatitur nga kompania Deloitte për qeverinë australiane është i mbushur me gabime në citime, duke ngjallur shqetësime se mund të jetë gjeneruar me ndihmën e inteligjencës artificiale. Por kompania këmbëngul se bëhet fjalë vetëm për pasaktësi në titujt dhe, në disa raste, në datat dhe botuesit e referencave.

Chris Rudge, akademik i Universitetit të Sidneit në fushën e mirëqenies sociale, zbuloi gabimet në një raport të Deloitte për Departamentin e Marrëdhënieve të Punës (DEWR), mbi sistemin informatik që përdoret për të automatizuar gjobat dhe pezullimet e përkohshme të pagesave të ndihmës sociale.

Citime për libra që nuk ekzistojnë

Raporti i datĂ«s 4 korrik, i publikuar javĂ«n e kaluar, citon dy vepra tĂ« studiueses Lisa Burton Crawford: njĂ« tĂ« titulluar “Shteti i sĂ« DrejtĂ«s dhe DrejtĂ«sia Administrative nĂ« Shtetin e MirĂ«qenies: NjĂ« studim mbi Centrelink” dhe tjetrĂ«n “Shteti i sĂ« DrejtĂ«s dhe Diskrecioni Administrativ”. TĂ« dyja tĂ« ashtuquajturat botime pretendohej se ishin publikuar nĂ« vitin 2021 nga shtĂ«pia botuese Federation Press.

Crawford deklaroi pĂ«r Australian Financial Review se megjithĂ«se ajo ka publikuar studime pĂ«r çështje tĂ« ngjashme dhe disa prej tyre lidhen me temat qĂ« trajton raporti, “veprat e pĂ«rmendura nĂ« raport nĂ« fakt nuk ekzistojnĂ« dhe nuk ishte gjithmonĂ« e qartĂ« pĂ«r mua se si kĂ«rkimet qĂ« kam botuar mbĂ«shtesnin argumentet pĂ«r tĂ« cilat isha cituar”. Ajo shtoi se â€œĂ«shtĂ« shqetĂ«suese tĂ« shoh qĂ« emri im Ă«shtĂ« pĂ«rdorur nĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ«â€ dhe kĂ«rkoi shpjegime nga Deloitte pĂ«r mĂ«nyrĂ«n se si janĂ« gjeneruar citimet.

Raporti pĂ«rfshin gjithashtu njĂ« artikull tĂ« supozuar nga Carolyn Adams me titull “Zgjedhja, PĂ«rgjegjĂ«sia dhe Rregullimi i Sjelljes: MĂ«sime nga Sistemi i Sigurimeve ShoqĂ«rore”, tĂ« publikuar thuhet nĂ« vitin 2012 nga UNSW Law Journal. NĂ« realitet, asnjĂ« artikull i tillĂ« nuk gjendet as nĂ« prodhimin akademik tĂ« autores, as nĂ« atĂ« numĂ«r tĂ« revistĂ«s. PĂ«rkundrazi, faqet e cituara pĂ«rmbanin njĂ« artikull me titull “Nga Platoni te NATO: Ligji dhe DrejtĂ«sia Sociale nĂ« Kontekst Historik”.

Reagimi i Deloitte

PĂ«rmes njĂ« zĂ«dhĂ«nĂ«seje, Deloitte deklaroi se “qĂ«ndron pas punĂ«s sonĂ« dhe gjetjeve tĂ« raportit”, por refuzoi tĂ« pĂ«rgjigjej drejtpĂ«rdrejt nĂ«se ishte pĂ«rdorur AI pĂ«r hartimin e tij. “PĂ«rmbajtja e çdo artikulli tĂ« cituar Ă«shtĂ« e saktĂ«,” tha zĂ«dhĂ«nĂ«sja, duke shtuar se “nĂ« finalizimin e shĂ«nimeve poshtĂ«faqe, disa tituj nuk pĂ«rputheshin plotĂ«sisht me burimet pĂ«rkatĂ«se. Kjo Ă«shtĂ« komunikuar me klientin dhe referencat po korrigjohen.”

Lista e re e burimeve pĂ«r Crawford pĂ«rfshinte kapituj si “Ligje pĂ«r Makina dhe Ligje tĂ« Gjeneruara nga Makina” dhe “Pushteti Ekzekutiv nĂ« EpokĂ«n e Statuteve”, tĂ« botuara nĂ« vepra tĂ« redaktuara nĂ« vitet 2020–2021. NdĂ«rsa pĂ«r Adams, artikulli i ri i cituar kishte njĂ« vit, revistĂ« dhe titull krejt tjetĂ«r: “NjĂ« ZyrĂ«, Tre KampionĂ«? Integrimi Strukturor nĂ« ZyrĂ«n e Komisionerit Australian pĂ«r Informacionin” nga Australian Journal of Administrative Law, botuar nĂ« vitin 2014.

Dyshimet e akademikëve

Rudge theksoi se reputacioni i akademikĂ«ve ndĂ«rtohet mbi pĂ«rpjekje tĂ« mĂ«dha pĂ«r tĂ« krijuar kĂ«rkime me cilĂ«si tĂ« lartĂ«, por nĂ« kĂ«tĂ« rast “emrat e tyre janĂ« pĂ«rdorur nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« gabuar”. Ai u shpreh se pĂ«rdorimi i AI Ă«shtĂ« njĂ« hipotezĂ« e fortĂ«, “sepse nuk ka shumĂ« shpjegime tĂ« tjera. Nuk mund tĂ« gabosh titujt nĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ« thjesht duke i shtypur gabim.”

Sipas tij, kĂ«to gabime “janĂ« tĂ« natyrĂ«s thelbĂ«sore, jo thjesht formale”. Argumentet qĂ« raporti i atribuon autorĂ«ve, sipas Rudge, “nuk janĂ« thĂ«nĂ« kurrĂ« prej tyre”.

Gabime edhe në citime të tjera

Raporti i Deloitte citonte gabimisht edhe njĂ« artikull tĂ« akademikut Terry Carney, me titull tĂ« supozuar “Automatizimi i PĂ«rputhshmĂ«risĂ« dhe DrejtĂ«sia Administrative nĂ« Shtetin Australian tĂ« MirĂ«qenies”. Titulli i saktĂ« ishte “Automatizimi dhe KushtĂ«zimi: Drejt njĂ« Sigurimi ShoqĂ«ror “Virtual”?”. Carney tha se kishte qenĂ« i angazhuar nga Deloitte nĂ« njĂ« fazĂ« tĂ« vonĂ« tĂ« raportit dhe se megjithĂ«se titulli ishte shtrembĂ«ruar, “pĂ«rmbajtja e asaj qĂ« citohej ishte e saktĂ«â€.

Raporti i Deloitte arriti nĂ« pĂ«rfundimin se “nuk ka prova tĂ« mjaftueshme pĂ«r tĂ« treguar se kuadri i pĂ«rputhshmĂ«risĂ« sĂ« synuar dhe sistemi informatik mbi tĂ« cilin mbĂ«shtetet janĂ« tĂ«rĂ«sisht tĂ« harmonizuara me legjislacionin pĂ«rkatĂ«s”. Ky konstatim pason njĂ« raport tĂ« ashpĂ«r tĂ« Avokatit tĂ« Popullit nĂ« Australi, i cili zbuloi se qindra pezullime tĂ« pagesave tĂ« ndihmĂ«s sociale ishin tĂ« paligjshme.

Hetim nga autoritetet

Rudge u shpreh se duke qenĂ« se Deloitte “po kĂ«shillon mbi njĂ« çështje kaq serioze qĂ« prek qindra mijĂ«ra persona nĂ« mbarĂ« vendin, pritej njĂ« shkallĂ« shumĂ« mĂ« e lartĂ« kujdesi”.
“Ky raport ka pĂ«r qĂ«llim tĂ« japĂ« garanci pĂ«r integritetin e sistemit, por vetĂ« raporti duket se nuk ka integritet. Kjo Ă«shtĂ« shumĂ« shqetĂ«suese,” tha ai.

NjĂ« zĂ«dhĂ«nĂ«s i DEWR deklaroi se departamenti â€œĂ«shtĂ« nĂ« kontakt me Deloitte si autor i raportit tĂ« pavarur dhe po heton pretendimet”. PĂ«r pyetjet mbi hartimin e raportit, shtoi ai, “duhet tĂ« drejtoheni te Deloitte/ Financial Review

The post Raporti i Deloitte nxit dyshime për përdorimin e inteligjencës artificiale appeared first on Revista Monitor.

Europa nĂ« flakĂ«, 10 mijĂ« kmÂČ tĂ« djegura vetĂ«m kĂ«tĂ« verĂ«

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
26 August 2025 at 14:00

Nga pikëpamja meteorologjike, Europa është një kontinent relativisht i qetë. Uraganet, monsunet dhe stuhitë e rërës nuk e prekin. Por në një aspekt shqetësues, Europa veçohet: ajo po ngrohet më shpejt se kontinentet e tjera.

QĂ« nga mesi i viteve ’90, temperaturat mesatare janĂ« rritur me 0.53°C pĂ«r dekadĂ«, mĂ« shumĂ« se dyfishi i mesatares globale mbi tokĂ« prej 0.26°C. KĂ«tĂ« verĂ«, pasojat ishin mĂ« tĂ« dukshme se kurrĂ«.

ValĂ«t e tĂ« nxehtit goditĂ«n veriun e EuropĂ«s nĂ« qershor dhe jugun nĂ« gusht. Sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« Sistemit Europian tĂ« Informacionit pĂ«r Zjarret Pyjore, deri mĂ« 19 gusht flakĂ«t pĂ«rfshinĂ« rreth 10,000 kmÂČ tĂ« territorit tĂ« Bashkimit Europian– gati katĂ«r herĂ« mĂ« shumĂ« se mesatarja e vitit 2006, prej vetĂ«m 2,440 kmÂČ.

Zjarret kanë përshkuar sipërfaqe të mëdha në Ballkan, Qipro, Francë, Greqi, Portugali dhe Spanjë, duke u afruar rrezikshëm edhe pranë qyteteve të mëdha si Madridi, Porto, Podgorica dhe Patra. Deri tani janë raportuar të paktën tetë viktima, por numri pritet të jetë më i lartë.

PĂ«rmasat e emergjencĂ«s kanĂ« detyruar vendet e prekura tĂ« kĂ«rkojnĂ« ndihmĂ« nga mekanizmi i mbrojtjes civile tĂ« BE-sĂ« plot 17 herĂ« – mĂ« shumĂ« se kurrĂ« mĂ« parĂ«.

Portugalia Ă«shtĂ« vendi mĂ« i goditur nĂ« raport me madhĂ«sinĂ« e saj: flakĂ«t kanĂ« pĂ«rpirĂ« rreth 2.9% tĂ« territorit, ose 2,600 kilometra katrorĂ« – mĂ« shumĂ« se e gjithĂ« sipĂ«rfaqja e djegur nĂ« BE nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n periudhĂ« tĂ« vitit tĂ« kaluar.

Në Spanjë janë shkatërruar mbi 4,000 kilometra katrorë tokë dhe rreth 30 mijë banorë janë detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre. Shumë prej zjarreve kanë pasur një intensitet të jashtëzakonshëm, duke e bërë të pamundur kontrollin e tyre.

“Ka zona ku zjarret nuk mund tĂ« ndalen me asnjĂ« mjet njerĂ«zor,” deklaroi ministrja spanjolle e Mbrojtjes, Margarita Robles. “VetĂ«m ndryshimi i kushteve tĂ« motit mund tĂ« na japĂ« njĂ« shans pĂ«r t’i vĂ«nĂ« nĂ«n kontroll.”

Me rënien e temperaturave dhe reshjet e parashikuara, rreziku më i madh mund të jetë shmangur. Por mbetet pyetja nëse qeveritë qendrore dhe ato rajonale po bëjnë sa duhet. Në Spanjë, fondet publike për parandalimin e zjarreve janë përgjysmuar mes viteve 2009 dhe 2022, sipas një shoqate të industrisë pyjore.

NdĂ«rkohĂ«, ngrohja globale po e kthen njĂ« pjesĂ« tĂ« madhe tĂ« zonave rurale tĂ« EuropĂ«s nĂ« njĂ« “fuçi baruti”. Ajo qĂ« mungon Ă«shtĂ« shkĂ«ndija ndezĂ«se – qĂ« nĂ« shumicĂ«n e rasteve nuk vjen nga natyra, por nga njerĂ«zit.

NjĂ« studim i viteve tĂ« fundit mbi shkaqet e zjarreve qĂ« mori tĂ« dhĂ«na nga viti 2016 tregoi se, nga rastet ku u pĂ«rcaktua origjina, vetĂ«m 4% kishin si shkak fenomene natyrore si rrufeja. Rreth 39% ishin pasojĂ« e aksidenteve apo pakujdesisĂ«, ndĂ«rsa pjesa mĂ« e madhe, 57%, rezultuan zjarrvĂ«nie tĂ« qĂ«llimshme.”

Në fillim të viteve 2000, policia pyjore e Italisë (CPS), një trupë që më vonë iu  bashkua Karabinierëve, kreu një studim të detajuar me të dhënat e vitit 2001. Përqindja e zjarreve të shkaktuara nga zjarrvënia ishte 60%, pothuajse e njëjtë me shifrat e studimit të mëvonshëm në shkallë europiane.

CPS gjeti se vetëm rreth një në dhjetë raste kishin si shkaktarë piromanë ose persona me probleme mendore.

Arsyeja më e zakonshme ishte përpjekja për të pastruar tokën për kullota, e cila doli jashtë kontrollit. Zjarre të tjera vendoseshin qëllimisht, në mënyrë që zonat e djegura të ricilësoheshin më pas si të përshtatshme për ndërtim.

ËshtĂ« e qartĂ« se nevojiten dĂ«nime mĂ« tĂ« ashpra pĂ«r zjarrvĂ«nĂ«sit dhe garanci qĂ« tokat e shkatĂ«rruara nga flakĂ«t tĂ« mos pĂ«rdoren mĂ« pas pĂ«r kullota apo ndĂ«rtime. Po ashtu, vlen tĂ« mendohet me kujdes para se tĂ« shuhen ose tĂ« humbin autonominĂ« trupat e specializuara, si CPS-ja italiane./ The Economist 

The post Europa nĂ« flakĂ«, 10 mijĂ« kmÂČ tĂ« djegura vetĂ«m kĂ«tĂ« verĂ« appeared first on Revista Monitor.

Pasuritë e konfiskuara do shndërrohen në hapësira sociale për fëmijët dhe komunitetin

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
26 August 2025 at 13:49

Agjencia për Administrimin e Pasurive të Sekuestruara dhe të Konfiskuara (AAPSK) dhe UNICEF Shqipëri nënshkruan sot një Marrëveshje Bashkëpunimi me qëllim transformimin e pasurive të konfiskuara nga krimi i organizuar në hapësira të dobishme për fëmijët, të rinjtë dhe komunitetin.

Kjo marrëveshje synon që pasuritë e konfiskuara të shndërrohen në qendra dhe mjedise sociale që promovojnë të drejtat e fëmijëve, ofrojnë shërbime dhe mundësi për të rinjtë, si edhe fuqizojnë komunitetin në luftën për një shoqëri më të drejtë, të barabartë dhe gjithëpërfshirëse.

BashkĂ«punimi parashikon identifikimin dhe vĂ«nien nĂ« dispozicion tĂ« pasurive tĂ« konfiskuara nga AAPSK, ndĂ«rsa UNICEF ShqipĂ«ri do tĂ« ofrojĂ« ekspertizĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare, praktikat mĂ« tĂ« mira dhe mbĂ«shtetjen teknike pĂ«r t’i transformuar kĂ«to pasuri nĂ« modele funksionale qĂ« i shĂ«rbejnĂ« zhvillimit social.

Kryeadministratorja e AAPSK, znj. Risena Xhaja, theksoi rëndësinë e këtij bashkëpunimi:

“Sot hedhim njĂ« hap tĂ« madh pĂ«rpara nĂ« kthimin e pasurive tĂ« konfiskuara nĂ« vlerĂ« tĂ« prekshme pĂ«r fĂ«mijĂ«t, tĂ« rinjtĂ« dhe gjithĂ« shoqĂ«rinĂ«. NĂ«pĂ«rmjet kĂ«tij partneriteti me

UNICEF ShqipĂ«ri, ne jo vetĂ«m qĂ« i japim njĂ« destinacion tĂ« ri kĂ«tyre pasurive, por ndĂ«rtojmĂ« hapĂ«sira ku fĂ«mijĂ«t dhe tĂ« rinjtĂ« ndihen tĂ« mbrojtur, tĂ« pĂ«rfshirĂ« dhe tĂ« fuqizuar. Ky proces Ă«shtĂ« njĂ« shembull konkret i mĂ«nyrĂ«s sesi drejtĂ«sia mund tĂ« shndĂ«rrohet nĂ« mundĂ«si pĂ«r komunitetin.”

Nga ana e tij, Përfaqësuesi i UNICEF Shqipëri, z. Murat Sahin, vuri në dukje se kjo marrëveshje është në linjë me angazhimin e UNICEF për të mbështetur të drejtat e fëmijëve në Shqipëri:

“Transformimi i pasurive tĂ« konfiskuara nĂ« hapĂ«sira pĂ«r fĂ«mijĂ«t dhe komunitetin Ă«shtĂ« njĂ« nga mĂ«nyrat mĂ« tĂ« forta pĂ«r tĂ« kthyer drejtĂ«sinĂ« sociale nĂ« realitet. UNICEF Ă«shtĂ« i angazhuar tĂ« bashkĂ«punojĂ« me AAPSK nĂ« kĂ«tĂ« nismĂ«, duke sjellĂ« ekspertizĂ«n dhe pĂ«rvojĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare pĂ«r tĂ« krijuar mjedise qĂ« u japin fĂ«mijĂ«ve mundĂ«si tĂ« reja pĂ«r tĂ« mĂ«suar, pĂ«r t’u zhvilluar dhe pĂ«r t’u pĂ«rfshirĂ« nĂ« jetĂ«n shoqĂ«rore. Ky Ă«shtĂ« njĂ« investim i drejtpĂ«rdrejtĂ« pĂ«r tĂ« ardhmen e vendit.”

Marrëveshja e nënshkruar do të shërbejë si bazë për një sërë iniciativash të përbashkëta, përfshirë krijimin e qendrave komunitare në pasuritë e konfiskuara; programe të dedikuara për fëmijët dhe të rinjtë në fusha si edukimi, shëndeti mendor dhe përfshirja sociale; fuqizimin e organizatave vendore për të menaxhuar dhe mirëmbajtur këto hapësira; si edhe ngritjen e modeleve të qëndrueshme të ripërdorimit social që mund të shërbejnë si shembull edhe në rajon.

Ky bashkëpunim është një hap i rëndësishëm në kthimin e pasurive të konfiskuara nga krimi në një aset të përbashkët për shoqërinë shqiptare. Ai përforcon mesazhin se pasuritë e përfituara në mënyrë të paligjshme mund dhe duhet të rikthehen si burim i zhvillimit dhe i shpresës për brezat e rinj.

The post Pasuritë e konfiskuara do shndërrohen në hapësira sociale për fëmijët dhe komunitetin appeared first on Revista Monitor.

Trump shkarkon guvernatoren e Rezervës Federale mes akuzave për mashtrim hipotekor

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
26 August 2025 at 13:14

Donald Trump ka deklaruar se po shkarkon guvernatoren e RezervĂ«s Federale, Lisa Cook, pas akuzave se ajo ka kryer mashtrim hipotekor – njĂ« lĂ«vizje e jashtĂ«zakonshme qĂ« pĂ«rbĂ«n pĂ«rshkallĂ«zimin mĂ« tĂ« fundit tĂ« sulmit tĂ« presidentit amerikan ndaj pavarĂ«sisĂ« sĂ« bankĂ«s qendrore.

NĂ« njĂ« letĂ«r dĂ«rguar Cook tĂ« hĂ«nĂ«n, Trump i komunikoi se “shkarkimi hyn nĂ« fuqi menjĂ«herĂ«â€, duke u bazuar nĂ« pretendimet e njĂ« aleati tĂ« tij se ajo kishte marrĂ« njĂ« hipotekĂ« pĂ«r njĂ« banesĂ« tĂ« dytĂ«, tĂ« cilĂ«n e kishte deklaruar gabimisht si rezidencĂ« kryesore.

Cook reagoi disa orĂ« mĂ« vonĂ«, pĂ«rmes njĂ« deklarate tĂ« shpĂ«rndarĂ« nga zyra ligjore e avokatit Abbe Lowell, ku theksoi se “nuk ekziston asnjĂ« shkak ligjor dhe Trump nuk ka autoritetin pĂ«r ta shkarkuar nga posti” qĂ« iu besua prej presidentit Joe Biden nĂ« vitin 2022. “Do tĂ« vijoj tĂ« ushtroj detyrat e mia pĂ«r tĂ« ndihmuar ekonominĂ« amerikane”, tha ajo.

Avokati Lowell shtoi se urdhri i Trump “mungon nĂ« çdo bazĂ« ligjore dhe procedurĂ« tĂ« rregullt” dhe paralajmĂ«roi se do tĂ« ndĂ«rmerren tĂ« gjitha hapat ligjorĂ« pĂ«r ta ndaluar kĂ«tĂ« veprim. Trump publikoi tekstin e plotĂ« tĂ« letrĂ«s nĂ« rrjetet sociale tĂ« hĂ«nĂ«n nĂ« mbrĂ«mje, duke argumentuar se kishte “arsye tĂ« mjaftueshme” pĂ«r shkarkim.

Largimi i Cook do t’i jepte mundĂ«sinĂ« Trump tĂ« emĂ«ronte njĂ« pasues, duke forcuar ndikimin e tij mbi politikat monetare tĂ« Fed-it, ku kĂ«rkesat e tij tĂ« vazhdueshme pĂ«r ulje tĂ« normave tĂ« interesit janĂ« injoruar deri mĂ« tani.

Administrata e tij ka ndjekur edhe kundĂ«rshtarĂ« tĂ« tjerĂ« politikĂ« me akuza tĂ« ngjashme pĂ«r mashtrim hipotekor, pĂ«rfshirĂ« prokuroren e pĂ«rgjithshme tĂ« Nju Jorkut, Letitia James, dhe senatorin e KalifornisĂ«, Adam Schiff – tĂ« dy i kanĂ« mohuar akuzat.

Lisa Cook nuk është politikane, por është një nga zyrtaret më të larta të Fed-it që ka refuzuar presionin e Trump për ulje të normave. Ajo ishte gruaja e parë me ngjyrë që u ul në bordin e bankës qendrore, me një mandat që zgjatej deri në vitin 2038. E njohur si një ekonomiste e respektuar, ajo ka dhënë mësim në Harvard dhe Stanford dhe ka shërbyer në Këshillin e Këshilltarëve Ekonomikë gjatë presidencës Obama.

Në maj, Gjykata e Lartë e SHBA sugjeroi se presidenti nuk ka fuqi të shkarkojë pa shkak guvernatorët e Fed-it, një institucion i pavarur, anëtarët e të cilit nuk varen nga vullneti i presidentit.

Sulmi ndaj Cook u udhĂ«hoq fillimisht nga Bill Pulte, njĂ« zyrtar i emĂ«ruar nga Trump nĂ« AgjencinĂ« Federale tĂ« Financimit tĂ« Banesave, i cili e akuzoi se kishte deklaruar dy prona tĂ« ndryshme si banesĂ« kryesore pĂ«r tĂ« marrĂ« hipoteka nĂ« vitin 2021. “Si mund tĂ« jetĂ« kjo grua pĂ«rgjegjĂ«se pĂ«r normat e interesit, nĂ«se dyshohet se ka manipuluar normat e veta?”, shkroi Pulte nĂ« X (ish-Twitter), duke ia kaluar çështjen Departamentit tĂ« DrejtĂ«sisĂ« pĂ«r hetim.

Trump e pĂ«rdori menjĂ«herĂ« kĂ«tĂ« akuzĂ«, duke shkruar nĂ« rrjetin e tij Truth Social: “Duhet tĂ« japĂ« dorĂ«heqjen, tani!!!”.

Kryetari i demokratĂ«ve nĂ« Senat, Chuck Schumer, e quajti kĂ«tĂ« veprim “njĂ« lojĂ« tĂ« rrezikshme me njĂ« prej shtyllave kyçe tĂ« ekonomisĂ«â€. Ai paralajmĂ«roi se “ky kapje e hapur e pushtetit duhet ndaluar nga gjykatat, pĂ«rpara se Trump tĂ« shkaktojĂ« dĂ«me tĂ« pĂ«rhershme pĂ«r ekonominĂ« kombĂ«tare, shtetĂ«rore e lokale”.

NdĂ«rkohĂ«, kryetari i Fed-it, Jerome Powell, sinjalizoi tĂ« premten se banka qendrore po pĂ«rgatitej tĂ« ulte normat e interesit qĂ« muajin e ardhshĂ«m, por pĂ«rsĂ«riti paralajmĂ«rimet pĂ«r rreziqet qĂ« sjellin politikat e Trump, pĂ«rfshirĂ« tarifat doganore tĂ« gjera dhe kufizimet ndaj emigracionit. “Tarifat e larta po ndryshojnĂ« dukshĂ«m sistemin tregtar global”, tha Powell nĂ« njĂ« fjalim nĂ« takimin vjetor tĂ« bankierĂ«ve qendrorĂ« nĂ« Jackson Hole, Wyoming. “Politikat mĂ« tĂ« ashpra tĂ« emigracionit kanĂ« ngadalĂ«suar papritur rritjen e fuqisĂ« punĂ«tore.”

LigjvĂ«nĂ«sit kryesorĂ« demokratĂ« reaguan ashpĂ«r. Senatorja Elizabeth Warren e quajti vendimin e Trump “shembullin mĂ« tĂ« fundit tĂ« njĂ« presidenti tĂ« dĂ«shpĂ«ruar qĂ« kĂ«rkon njĂ« fajtor pĂ«r tĂ« mbuluar dĂ«shtimin e tij pĂ«r tĂ« ulur kostot pĂ«r amerikanĂ«t”. Ajo shtoi se bĂ«hej fjalĂ« pĂ«r “njĂ« kapje autoritare tĂ« pushtetit, nĂ« shkelje flagrante tĂ« ligjit mbi RezervĂ«n Federale, qĂ« duhet rrĂ«zuar nĂ« gjykatĂ«â€.

EkonomistĂ« e ekspertĂ« paralajmĂ«ruan gjithashtu pĂ«r pasoja tĂ« drejtpĂ«rdrejta ekonomike. Rohit Chopra, ish-drejtor i ZyrĂ«s sĂ« Mbrojtjes sĂ« Konsumatorit nĂ«n Joe Biden, akuzoi administratĂ«n e Trump se po pĂ«rpiqej tĂ« “kthejĂ« rregullatorĂ«t financiarĂ« nga rojtarĂ« tĂ« pavarur nĂ« vegla tĂ« bindura”.

“ShkatĂ«rrimi i institucioneve me veprime tĂ« paligjshme sjell kosto pĂ«r qytetarĂ«t amerikanĂ«â€, tha Skanda Amarnath, ish-ekonomist nĂ« Fed dhe aktualisht drejtor ekzekutiv i think-tank-ut Employ America. “DobĂ«simi i qeverisjes po e zhvlerĂ«son dollarin, duke rritur çmimet pĂ«r tĂ« gjitha mallrat. Kryetari Powell duhet tĂ« sigurojĂ« qĂ« Lisa Cook tĂ« mos shkarkohet nga veprime arbitrare e tĂ« paligjshme tĂ« presidentit.”/The Guardian

The post Trump shkarkon guvernatoren e Rezervës Federale mes akuzave për mashtrim hipotekor appeared first on Revista Monitor.

Treguesit e rrezikut të borxhit publik, në ulje edhe këtë vit

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
26 August 2025 at 13:00

Treguesit e riskut të borxhit të publik këtë vit paraqiten në rënie edhe gjatë vitit 2025. Sipas informacionit të publikuar nga Ministria e Financave, rreziku i rifinancimit ose vlera e borxhit të brendshëm që maturohet brenda një viti në mesin e këtij viti përbënte 40.9% të totalit, nga 43.9% që zinte një vit më parë.

Në dekadën e fundit, Ministria e Financave ka ndjekur një strategji të zgjatjes graduale të maturitetit të borxhit publik, me qëllim kryesor uljen e rrezikut të rifinancimit, por edhe përfitimin nga cikli i normave të ulëta të interesit.

Vlera e borxhit të brendshëm me maturim brenda një viti pësoi një rënie të ndjeshme nga 53.5% në vitin 2016, në 44.8% në vitin 2020.

Ndërkohë, në periudhën 2021-2022 kjo tendencë u frenua, për shkak të pasigurisë që shkaktoi rritja e normave të interesit, që e detyroi Ministrinë e Financave të rriste peshën e emetimeve të titujve afatshkurtër të borxhit.

Rritja e shpejtë e normave të interesit nga Banka e Shqipërisë bëri që investitorët institucionalë, kryesisht bankat, të ishin hezitues në investimet në instrumente afatgjata.

Në këtë situatë, qeveria u detyrua të përshtatej dhe ta orientonte më shumë huamarrjen e brendshme drejt bonove të thesarit.

Në fund të vitit 2022, borxhi me maturim brenda një viti arriti në 47.9% të totalit të borxhit të brendshëm, ndërsa piku u shënua në fund të tremujorit të parë 2023, me 51.9% të totalit.

Por, frenimi i ciklit të rritjes së normave të interesit dhe rënia e yield-eve në vijim i mundësoi qeverisë shqiptare vijimësinë e strategjisë për të zgjatur maturitetin e borxhit publik.

Në mesin e këtij viti, maturiteti mesatar i instrumenteve të borxhit të brendshëm u rrit në 2.9 vjet, nga 2.56 vjet që kishte qenë në të njëjtën periudhë të një viti më parë. Kjo rritje dëshmon pikërisht përdorimin më të madh të instrumenteve me maturim afatgjatë gjatë 12-mujave të fundit.

Edhe indikatorët e tjerë të riskut të borxhit publik po ndjekin një tendencë rënëse këtë vit.

Risku i normave të interesit, i shprehur si përqindja e borxhit që rifiksohet brenda një viti kundrejt totalit të borxhit publik zbriti në 41%, nga 44.4% që kishte qenë në fund të vitit të kaluar. Edhe ky tregues është në nivelin më të ulët, të paktën që prej vitit 2016.

Ndërkohë, rreziku i kursit të këmbimit, i shprehur si raporti i borxhit në monedhë të huaj ndaj totalit të borxhit publik, ishte në nivelin në 43.3%, po aq sa një vit më parë.

Qeveria shqiptare emetoi në shkurt të këtij viti Eurobondin e radhës në Bursën e Londrës, çka solli zgjerim të mëtejshëm të portofolit të borxhit në valutë të huaj. Por, megjithatë forcimi i vazhdueshëm i Lekut në kursin e këmbimit në vitet e fundit po ndikon në uljen e  vlerës së borxhit në valutë të huaj dhe peshën e tij specifike ndaj totalit të borxhit publik.

Borxhi publik i Shqipërisë po ndjek një tendencë rënëse, i mbështetur nga forcimi i Lekut në kursin e këmbimit dhe një politikë fiskale konsoliduese, me deficite buxhetore më të ulëta. Në fund të vitit 2024, borxhi publik zbriti në 54.21% të PBB-së, ndërsa sipas vlerësimeve paraprake të Ministrisë së Financave në mesin e këtij viti borxhi publik ishte 54.02% e PBB-së./ E.Shehu

The post Treguesit e rrezikut të borxhit publik, në ulje edhe këtë vit appeared first on Revista Monitor.

Pas gjashtë muajve bllokim, Dimal Basha zgjidhet kryetar i Kuvendit të Kosovës

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
26 August 2025 at 11:53

Pas gjashtë muajve ngërçi politik, deputetët e Kuvendit të Kosovës arritën të zgjedhin për kryeparlamentar Dimal Bashën. Basha mori 73 vota pro, kundër ishin 30 dhe 3 abstenuan.

 

Deputeti i Lëvizjes Vetëvendosje, Dimal Basha, është zgjedhur kryetar i Kuvendit të Kosovës të martën.

Zgjedhja e Bashës kryeparlamentar i hap rrugën konstituimit të Kuvendit dhe formimit të Qeverisë së re, pas një ngërçi të gjatë politik, pas zgjedhjeve të 9 shkurtit.

Basha mori 73 vota pro, 30 kundër dhe 3 abstenime.

Kryetari i sapozgjedhur i Kuvendit, Dimal Basha, ka thënë se ndien përgjegjësinë e madhe që i është besuar.

Ai ka thënë se Republika e Kosovës është e ndërtuar mbi sakrifica.

Basha ka falënderuar gratë e Kosovës për kontributin.

“Sot kjo republikĂ« qĂ«ndron e pavarur edhe falĂ« ndihmĂ«s sĂ« shteteve mike nĂ« krye me SHBA-nĂ«. Ka disa muaj qĂ« ky Kuvend Ă«shtĂ« ballafaquar me njĂ« sfidĂ« qĂ« nuk e ka parĂ« mĂ« herĂ«t. Por mos harroni, qĂ« me gjithĂ« betejat, besoj qĂ« ka qenĂ« shkollĂ« qĂ« i ka shĂ«rbyer demokracisĂ« dhe emancipimit tĂ« shoqĂ«risĂ«â€.

Ai ka bërë thirrje për bashkëpunim dhe unifikim.

“Shumica prej nesh dallojmĂ« me parti por qytetarĂ«t presin qĂ« tĂ« jemi tĂ« bashkuar nĂ« objektivat tona, si zhvillimi ekonomik, forcimi i sĂ« drejtĂ«s e mbi tĂ« gjitha mbrojtja e integritetit territorial”, ka thĂ«nĂ« ai.

Ai ka lavdëruar punën e bërë në veri të vendit, duke thënë se është minimizuar krimi në atë pjesë. Sipas tij, mbrojtja e republikës është detyrë e të gjithëve.

Basha i ka bërë thirrje Serbisë që të sillet në mënyrë demokratike.

Si kishte filluar ngërçi politik në Kosovë?

Seanca konstituive nisi më 15 prill. Por, ajo deri më tani nuk është përmbyllur për shkak të mungesës së një marrëveshjeje politike mes partive politike, pasi asnjëra parti nuk e ka fituar shumicën për të qeverisur e vetme.

Pasi kandidatja e Lëvizjes Vetëvendosje për kryeparlamentare, Albulena Haxhiu, disa herë dështoi të zgjidhej në krye të organit ligjvënës në gjashtë votime të hapura, Dehari më 1 maj ndryshoi rendin e ditës.

Ai më pas kërkoi nga Partia Demokratike, Lidhja Demokratike, Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës dhe Lista Serbe që të propozonin nga një anëtar për një komision që do të mbikëqyrte votimin e fshehtë për kryeparlamentarin.

Kjo u kundërshtua nga partitë që mandatin e kaluar ishin në opozitë, të cilat refuzuan që të propozonin anëtar për këtë Komision.

Fillimisht, Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës iu drejtua Kushtetueses për çështjen e ngërçit. Gjykata u përgjigj më 26 qershor, duke thënë se votimi duhej të bëhej sipas praktikave të deritanishme. Ajo u dha deputetëve 30 ditë afat ta përmbyllnin procesin e konstituimit, por ky afat u shpërfill.

Në ndërkohë, PDK-ja dhe LDK-ja, dorëzuan lëndë të ndara për çështjen e votimit të kryeparlamentarit.

Kushtetuesja vendosi masë të përkohshme nga 27 qershori deri më 8 gusht, duke ua ndaluar deputetëve që të ndërmerrnin vendime dhe veprime për konstituimin e Kuvendit.

MĂ« 8 gusht, Kushtetuesja njoftoi pĂ«r vendimin pĂ«r dy lĂ«ndĂ«t e paraqitura – aktgjykimin e plotĂ« tĂ« tĂ« cilit e publikoi mĂ« 18 gusht – pĂ«rmes sĂ« cilit tha se ndryshimi i rendit tĂ« ditĂ«s ishte shkelje, duke obliguar Kuvendit qĂ« t’i kthehet votimit tĂ« hapur.

Asnjëra nga subjektet nuk ka fituar vota të mjaftueshme për të bërë vet shumicën dhe po ashtu nuk është arritur një marrëveshje politike.

LVV-ja e kryeministrit në detyrë, Albin Kurti, i fitoi 48 ulëse gjatë zgjedhjeve të 9 shkurtit dhe partitë e tjera parlamentare nuk kanë pranuar ta votojnë kandidaten e saj për kryetare të Kuvendit, për emërimin e së cilës nevojiten të paktën 61 vota.

PDK-ja doli e dyta me 24 ulĂ«se, LDK-ja e treta me 20, pasuar nga Lista Serbe – partia mĂ« e madhe e serbĂ«ve nĂ« KosovĂ« me 9, dhe koalicioni mes AAK-sĂ« dhe NismĂ«s Socialdemokrate, me 8 tĂ« tilla. Edhe 11 ulĂ«se tjera janĂ« tĂ« pakicave.

Kush është Dimal Basha, kryetar i ri i Kuvendit?

Deputeti i Lëvizjes Vetëvendosje, Dimal Basha me 73 vota pro të martën u zgjodh kryetar i ri i Kuvendit të Kosovës.

Biografia e tij, e publikuar në uebfaqen e Lëvizjes Vetëvendosje:

Dimal Basha ka lindur më 12 tetor 1979 në Prishtinë dhe jeton në qytetin e Ferizajt.

Studimet e larta i ka pĂ«rfunduar nĂ« “John Jay College of Criminal Justice” nĂ« New York, duke diplomuar me vlerĂ«simin mĂ« tĂ« lartĂ« nĂ« drejtimin “E Drejta Penale NdĂ«rkombĂ«tare.”

Dimali gjithashtu ka pĂ«rfunduar studimet Master nĂ« MarrĂ«dhĂ«nie NdĂ«rkombĂ«tare, me fokus nĂ« “Konflikt dhe Siguri,” nĂ« Universitetin “The New School University,” po ashtu nĂ« New York.

Me një përvojë të pasur profesionale, Dimali ka punuar në zyrën e ish-Kongresmenit Eliot Engel, si dhe si Analist i të Dhënave Kualitative në Gjykatën Federale të ShBA-së.

Përveç kësaj, ai ka ushtruar një karrierë të suksesshme menaxheriale në Angli dhe ShBA. Në politikë, Dimal Basha ka shërbyer si deputet i Kuvendit të Republikës së Kosovës për dy mandate, duke përfaqësuar Lëvizjen Vetëvendosje! Ai ka qenë anëtar në Komisionin për Punë të Jashtme, Komisionin për Legjislacion, Komisionin për Mbikëqyrjen e AKI-së dhe Komisionin për Stabilizim-Asociim

 

The post Pas gjashtë muajve bllokim, Dimal Basha zgjidhet kryetar i Kuvendit të Kosovës appeared first on Revista Monitor.

❌
❌