Nga Indrit Vokshi

Diçka për Thethin!

Pata pyetur dikë për leje ndërtimi në tokë time. Më tha, bëjë, se s’të thotë askush asgjë, s’të vjen kush. I thashë jo. Nëse unë ndërtoj pa leje veç me fjalën e dikuj, jam unë që po luaj bixhoz me lekët e mia. Nesër ta shemb e ske çfarë i thua!

Shteti nuk flet me fjalë, shteti s’ka gojë, shteti flet me akte e me vendime – ato janë goja e shtetit. Me shtetin s’ka besë as fjalë, ka veç vendime. Nëse do të luash bixhoz duke u bazuar te fjala private e zyrtarëve të shtetit, qoftë edhe kryeministri, luaj.

Para 18 vjetësh pata lexuar një libër për Oso Kukën. Më ka mbetur në mend diçka, shteti i kohës donte të rregullonte një rrugë që lehtësonte kalimin në ato malsi. Dikush i thotë jo, nuk na pëlqen shumë hapja e rrugës, se po u hap rruga, siç vijnë njerëzit e mallrat, vjen edhe ushtria më kollaj. Ne duam të ruajmë autonominë dhe kanunin, nuk e duam ushtrinë e shtetit prezente në këto malsi.

Ka dy zgjidhje, ose të pranosh ndërtimin e rrugës, të pranosh ardhjen e mallrave, të pranosh investimet, të pranosh hapjen, ose të mos i pranosh këto dhe të çmosh më shumë autonominë dhe pavarësinë historike kanunore.

Nuk mundesh t’i kërkosh shtetit edhe rrugën, dhe investimet, edhe aksesin, dhe mirëqenien, por njëkohësisht edhe të mos e pranosh autoritetin e shtetit. Mundesh mirëpo shteti s’ta pranon ketë lloj “pazari”.

Ajo çka duhej dhe duhet kërkuar për ato zona janë titujt e pronësisë dhe plani rregullues në përputhje me karakteristikat e zonës; që njerëzit të kenë siguri për biznes dhe të munden të fitojnë nga turizmi, të munden të pasurohen me pronat e tyre.

Këto pretendimet se kemi 2000 vjet këtu, është toka jonë, na ka rrejt apo pre në besë Rama, janë romanticizma epike, por vetëm kaq. Ketë gjë duhet ta kishin kërkuar përfaqësuesit e malsive në fjalë. Nuk e kanë kërkuar.

Dhe votat nuk janë dhënë në ketë marrëdhënie, por janë dhënë me tifozeri, burrë i mirë ky, burrë i mirë ai, komunizmi kështu, ballistët ashtu. Tani paguajnë faturën e qasjes në fjalë.

Fakti se qeveria ka lejuar dikë tjetër diku tjetër për të ndërtuar pa leje, nuk ndihmon askënd. Sepse çfarë po thua? Po thua më lejo edhe mua pa leje?

Këtu ka lloj-lloj pretendimesh, veç pretendimi për ligjshmëri, për siguri ligjore, për investim dhe zhvillim mbi baza të sigurta, nuk shihet askund.

Këto raste në vend që të shërbejnë për të reflektuar se çfarë modeli i zhvillimi na duhet, shërbejnë për të risjellë historira e steriotipe. Jo na ka hy komunizmi në malsi, jo s’ka hy turku, jo na preu në besë Edi Rama…!

Dakord, janë të mira këto për t’i gjetur kuptim jetës, mirëpo s’kanë lidhje me situatën e tanishme.

Tani duhet t’i kërkohet shtetit siguri dhe zhvillim mbi baza të qëndrueshme. Pronat i ndërtojnë vetë, shteti ka detyrë të krijojë kuadrin për zhvillim të sigurt e afatgjatë.

Harta e re e Versajës 1920 u qep e tillë, ndante territoret në shtete të vogla, shtete pa mundësi për tu rritur e për të qenë rivalë gjeopolitikë. Lindja e Mesme u nda në Arabi, Liban, Irak, Siri, Jordani, shtete nën kontrollin franko-britanik. Magrebi gjithashtu. Ballkani në Jugosllavi të kontrolluar nga Franca e Britania. Greqi britanike. Shqipëri e cila u njoh ndërkombëtarisht vetëm pasi Entoni Iden, kryeministër i mëvonshëm në Britani, erdhi në Tiranë takoi Abdi Toptanin dhe kërkoi të rrëzohej qeveria pro-italiane e Durrësit dhe të mbahej kongres (Kongresi i Lushnjes) e Britania do ta njihte Shqipërinë shtet. Ashtu ndodhi. U rrëzua Durrësi, u vra Esad pasha, lindi rendi politik i Kongresit të Lushnjës.

Shtetet si Shqipëria u lanë të vogla, pa burime, me gjymtime territoresh e resursesh me qëllim që të mos kishin mundësi për të qenë të forta, përkundrazi të ishin sa më pak sovrane. Vazhdoi “Koncerti Europian” i themeluar në Vjenë 1815. Veçse në nivel tjetër, pa Gjermaninë, pa Austrinë, pa Perandorinë Osmane, me Amerikën që u shtua si fuqi e re. Shtetet e mëdha manaxhojnë territore dhe zona influence.

Sadami u vra, pati guxuar të shtetëzojë naftën në një vend të cilin Britania e shpalli shtet prej naftës në Mosul e Kirkuk dhe si bazë për të sunduar Lindjen e Mesme. Naseri u bombardua nga Franca e Britania në krizën e Kanalit të Suezit, pastaj Sadati u vra në paradë ushtarake. Mbreti i Arabisë Feisal u vra në 1975 sepse synonte ta përdorte naftën si mjet politik qëndrese. Në 1977 u vra presidenti i Jemenit, Kolonel Ibrahim al Hamdi.

Për t’i sunduar këto territore të fituara nga mposhtja e Perandorisë Osmane dhe e Austrisë, ka pasur një kusht: Elitat sunduese të ishin sa më të korruptuara dhe sa më tradhëtare të interesave të popujve të tyre. Rendin ndërkombëtar nuk munden ta qëndisin vende të vogla si Shqiperia por elitat nevojiten të korruptuara dhe anti-vend që sunduesit të marrin “pazar të lirë”, të mos negociohet asgjë për interesat e shtetit, kompanitë të marrin pasuritë dhe të mos paguajnë asgjë, siç nuk kanë paguar miliona euro taksa e tatime.

Nuk dihet ku është prishur pazari me Bankersin dhe atë çka Bankers përfaqëson, pazari nuk është prishur në Tiranë. Nuk mundemi dhe nuk duhet të jemi kundër investimeve të huaja pasi lëndët e para nuk munden të lihen pa përpunuar. Mirëpo Shqipëria ka pasur dhe ka nevojë për elita që negociojnë “pazar” sa më të favorshëm për vendin.

Nga Vitjon Nina

Vera e vitit 2025 nuk do të jetë veçanërisht shplodhëse për socialistët, të cilët vijnë nga një fitore dërrmuese në zgjedhjet e 11 majit dhe nga konsolidimi i një mandati të fuqishëm me 83 mandate për katër vitet e ardhshme.

Ndoshta, do të jetë krejt e kundërta dhe përgjegjës për këtë – jo fajtor – është kryeministri Edi Rama, kreu i Partisë Socialiste dhe nga sa duket, “dora e hekur” e një vere të gjatë që PS-ja ka përpara.

Tre ditët e fundit nuk kanë qenë veçanërisht të qeta për të majtët.

Fillimisht, një takim i jashtëzakonshëm – edhe pse pas skenave i paralajmëruar – në Vlorë, i bëri një dush të ftohtë strukturave vendore, në krye të një sezoni turistik, i cili nuk ka nisur fort mirë për qytetin bregdetar, mes problematikave të mëdha me ujin.

Në fakt, Rama shkoi personalisht. Takoi jo vetëm kryetarin e Bashkisë, Ermal Dredha, por edhe kupolën drejtuese të drejtorive.

Në fund, fjala ishte një dhe e vetme: Dorëheqja e të gjithëve!

E në fakt kështu ndodhi. Drejtorët e Bashkisë Vlorë të nesërmen u panë kokëulur të dilnin nga institucioni, të gjithë tashmë të dorëhequr dhe vetë institucioni i lartë i pushtetit vendor në qarkun ndoshta më të rëndësishëm gjatë sezonit veror, ka një mal përpara, për të vijuar sfidat e mëdha dhe dyndjen gjithnjë e më “uzurpuese” të pushuesve.

Po brenda ditës, Rama në Tiranë zhvilloi një mbledhje urgjente dhe të paparalajmëruar publikisht me deputetët e zgjedhur të Qarkut Tiranë, me ministra, me drejtuesen e komanduar të Bashkisë, ku pak detaje u bënë me dije, përpos faktit se koordinimi i punës në terren dhe shtimi i forcave përgjatë verës, do të ishte kryefjalë e këtij sezoni pa angazhime parlamentare dhe ndoshta, edhe pa pushime për vetë politikanët e majtë.

As ditëlindja e vet nuk e gjeti më të relaksuar Ramën.

Në 4 korrikun edhe të Pavarësisë amerikane, ai mblodhi që në mëngjes në selinë rozë ministrat.

Kërkesat dhe detyrat ishin shumë të qartë: Angazhim maksimal për të ndihmuar strukturat vendore.

Hapësira publike, parkingjet, shërbimet dhe lejet e ndërtimit. Këto janë katër pikat për të cilat Rama ka kërkuar mobilizim të veçantë.

Vetë ministritë do të shihen si mbështetëse në çdo problematikë, e cila lihet të kuptohet se nuk do të tolerohet më.

Fjala bie, për hapësirat publike do të kujdeset Anuela Ristani, drejtuese e komanduar e kryeqytetit, së bashku me ministren e Arsimit dhe Sportit, Ogerta Manastirliu, e cila ishte edhe bashkëdrejtuese e qarkut në fushatë.

Problematikat me trafikun do të shohin angazhim të shtuar të Blendi Gonxhes dhe Ervin Hoxhës.

Apo, edhe të gjithë të tjerët, në takime në terren me qytetarët, ose deri edhe te angazhimi i posaçëm i ministrit të Financave, Petrit Malaj dhe ministres së Sipërmarrjes dhe Klimës së Biznesit, Delina Ibrahimaj, për t’u angazhuar me pjesën e financave.

Punën “pisk” do ta kenë edhe bizneset nga sa lihet të kuptohet. S’ka më asnjë tolerancë për zaptimin e hapësirave publike dhe ndjekja penale e pret çdokënd që vepron ndryshe.

Vetë Rama e lajmëroi këtë, si një aksion të gjerë kombëtar kundër zaptimit të hapësirave publike në qytetet kryesore të vendit, duke paralajmëruar masa të forta ndaj abuzuesve që kanë uzurpuar trotuare, hapësira ndërmjet pallateve dhe zona të përbashkëta me trarë, tenda, objekte të paautorizuara dhe struktura të tjera penguese për jetën komunitare.

Në një komunikim të drejtpërdrejtë me qytetarët përmes rrjeteve sociale, kryeministri njoftoi po ashtu se pas takimeve në Vlorë dhe Tiranë, qeveria do të organizojë një seri konsultimesh në Durrës, Fier, Elbasan dhe Shkodër, me qëllim përgatitjen e një aksioni dyjavor për evidentimin e çdo problematike që lidhet me keqpërdorimin e hapësirave publike.

Është e qartë përmes kësaj të kuptohet se në fakt, vera shplodhje s’do të ketë. Socialistët kanë shumë punë përpara…

Nga Dr. Loina Prifti

Në ditët e fundit, dy përmbajtje që qarkulluan në media më kanë nxitur në një reflektim të thellë. Njëra është një opinion i gazetares së njohur Sonila Meço, publikuar në gazetën Tema, mbi transformimin demografik dhe kulturor të Tiranës, ku shtjellon  shqetësimet për humbjen e identitetit dhe boshatisjen e vendit nga të rinjtë shqiptarë.

Tjetra, një video ku një eksperte e ftuar në Opinion në TV Klan, analizon “inteligjencën e popujve” në mënyrë që ngre pyetje serioze mbi përhapjen e gjeneralizimeve në emër të shkencës.

E kam ndjekur gjithmonë me vlerësim punën e Sonila Meços për mënyrën si ka trajtuar tema të vështira me guxim dhe integritet. Qëllimi i saj nuk është paragjykimi, por nxitja e debatit për sfidat që po përballon vendi. E megjithatë, edhe kur diskutojmë tema të vërteta dhe të dhimbshme, gjuha që përdorim, përqendrimi i vëmendjes dhe narrativat që ndërtojmë kanë rëndësi thelbësore.

Shqipëria po ndryshon. Ky është realiteti. Dhe ashtu si çdo vend që përjeton ndryshime të mëdha demografike, përmes emigracionit apo imigracionit, ndjen tension, pasiguri dhe nganjëherë konfuzion identitar. Kjo është njerëzore. Por mënyra si përballemi me këtë tension do të përcaktojë nëse do të ndërtojmë një shoqëri më të fortë, apo një shoqëri më të mbyllur e më të frikësuar.

Në shkrimin e Meços shqetësimi për zëvendësimin e shqiptarëve nga punëtorë të huaj, të ardhur kryesisht nga Azia Jugore, ngre një pyetje reale për qasjen shtetërore ndaj migracionit, mungesën e strategjive për integrim dhe qasjen mbi zhvillimin e qëndrueshëm urban. Por, ajo që më shqetëson është rreziku i përgjithësimeve që ndërtojnë ndarje midis “nesh” dhe “atyre”.

Rreziku që përfaqësues të tëra komuniteteve të identifikohen me etiketa si “jo të integrueshëm”, “kërcënim për rendin”, apo thjesht si “të tepërt”.

Këto janë të njëjtat narrativa që shohim në vendet e tjera ndaj emigrantëve shqiptarë, në Itali, Greqi, apo më gjerë. Edhe atje, shumë herë jemi përballur me etiketime kolektive, me përjashtim, me frikë. Ndaj është paradoksale që ne, një popull me kaq shumë përvojë emigrimi, po rrëshqasim sot në një diskurs përjashtues ndaj atyre që vijnë për të punuar e jetuar në vendin tonë.

Unë vetë kam jetuar jashtë për shumë vite. Dhe pavarësisht sfidave, kam pasur fatin dhe

jam ndjerë e respektuar për atë që sjell si profesioniste dhe si njeri. Asnjëherë nuk jam paragjykuar për pasaportën apo ngjyrën e lëkurës. Kjo nuk ka ndodhur rastësisht, ka qenë rezultat i një kulture që i jep rëndësi vlerave, jo prejardhjes. Dhe pikërisht këtu është thelbi i çështjes: çfarë vlerash duam të ndërtojmë në Shqipëri?

Në këtë sfond, edhe videoja e përmendur, që klasifikon popuj sipas inteligjencës së tyre, është shembull i një tjetër forme përjashtimi të maskuar si shkencë. Edhe nëse ka studime statistikore që evidentojnë dallime mesatare në performancën shkollore në vende të ndryshme, është e rrezikshme të shndërrosh këto dallime në etiketime kombëtare mbi “inteligjencën”.

Kultura, arsimi, varfëria, gjuha, historia koloniale – të gjitha ndikojnë në atë që masim si “inteligjencë”. Dhe çdo gjeneralizim mbi baza etnike është, në fund të fundit, një lloj paragjykimi.

Prandaj ka ardhur koha të dalim nga ky cikël gjykimi. Të ndërtojmë një diskurs të ri, ku të huajt nuk shihen si kërcënim, por si pjesë e një realiteti të ri shoqëror që ka nevojë për menaxhim, jo frikë. Nuk mund të kërkojmë respekt jashtë, nëse nuk jemi të gatshëm ta ofrojmë atë brenda.

Media dhe figurat publike kanë një rol kyç në këtë rrugëtim. Fjalët e tyre formësojnë perceptime, ndikojnë narrativat kombëtare, dhe shpesh shërbejnë si busull morale për shoqërinë. Prandaj, ndërsa debati mbi identitetin, zhvillimin urban dhe migracionin është i nevojshëm, ai duhet të bëhet me ndjeshmëri, me maturi, dhe mbi të gjitha me respekt për njeriun, përtej kombësisë apo origjinës së tij.

Në fund të ditës, çfarë Shqipërie duam të ndërtojmë? Një vend që mbrohet duke mbyllur dyert? Apo një vend që e forcon veten duke hapur mendjen, duke rregulluar institucionet dhe duke ushqyer një shoqëri ku dinjiteti i çdo njeriu respektohet? Unë besoj në të dytën. (TemA)

Nga Klevis Hoxhaj

Brenda pak orësh, në një zhvendosje të pazakontë por domethënëse, transmetuesi britanik GB News kaloi nga një artikull i mbushur me akuza të ashpra ndaj shqiptarëve – të artikuluara nga populisti Nigel Farage – në një artikull që lavdëronte Shqipërinë si destinacionin ideal të pushimeve për britanikët që kërkojnë plazhe me “rërë të artë” dhe çmime të lira.

Nga Nju Jorku, Marko Caka

Kur sytë e gjithë botës janë përqendruar tek Izrael-Iran që kërcënon për një luftë të gjerë boterore, shqiptarët e PD-së akoma mendojnë për zgjedhjet e manipuluara nga ana e socialistëve ndërkohë që dështimin e kanë tek vetja.

Historia e mosnjohjes së zgjedhjeve, se mi vodhën, u korruptuan votuesit, i manipuluan socialistët, e sa e sa “arsye” të tjera, jo vetëm që nuk sjellin një zgjidhje, por  është kthyer në një model që sa vjen vjen e bëhet më i neveritshme për shqiptarët në tërësi.

Këtë e bën opozita vetëm për një arsye, se nuk e justifikon ndryshe humbjen. Kjo vjen për shkak të agresivitetit të saj  se e  do pushtetin medoemos për tu pasuruar   dhe jo në dobi të shqiptarëve. Qëndrimi i saj i gjatë në opozitë e bën atë me tepër të padurueshëm sepse pa pushtet nuk jetojnë dot ata që janë mësuar ta vjedhin shtetin.

Të tjerët që ju vijnë mbrapa vërdallisen me duar në xhepa rreth liderit të  tyre me shpresën se mund të ringrihet, por harrojnë që vdekja e tij politike ka mbarur si akt këtu 12 vjet më parë.

Çështja është se shqiptarëve u duhet një opozitë e fortë, e bashkuar dhe e qëndrueshme.  Derisa kjo opozitë e shpërfytyruar që ka humbur busullën e saj dhe vazhdon të mbijetojë në ujrat e turbullta të partisë mëmë, ne nuk mund të flasim akoma për pushtetin e Edi Ramës sesi do të jetë në mandatin e radhës.

Sepse, përderisa ai i ka të forta pozitat e tij sepse e ka çimentuar elektoratin e tij me bindje të forta dhe të pa lëkundura, Edi Ramës nuk do hyjë asnjë gjëmb në këmbë. Përkundrazi ai është bërë më i besueshmi i  perëndimoreve, madje liderët e saj po këmbëngulin që Shqipëria të përshpejtojë hyrjen drejt familjes europianë vetëm e vetëm në sajë të zgjuarsisë së kryeministrit shqiptar.

Kaq i besueshëm është bërë Edi Rama për liderët e BE-së sa nuk e besojnë sesi mund të qëndrojë jashtë familjes së tyre një lider i tillë karizmatik dhe besnik ndaj parimeve euro-atlantike. Asnjëherë Shqipëria nuk është parë kaq faktor i rëndësishëm në arenën ndërkombëtare se sa sot me këtë qeveri, e cila është kthyer në një mikpritëse i disa takimeve të rëndësishme deri tek më rëndësishmja  si  organizatore e Samitit të ardhshëm të NATO-s.

Kaq mjafton që shqiptarët të besojnë dhe të votojnë përsëri Edi Ramën. Sepse është e qartë se elektorati gri normal që do të shkojë  tek ajo parti që është më e madhe, më bindëse në idetë e tyre,  më e qëndrueshme në qeverisjen e tyre , më e sakrifikueshme në probektet e tyre, dhe më e besueshme në realizimet e premtimeve të tyre për  mandatin e katërt të tyre qeverisës. As që bëhet fjalë që elektorati gri, pra të pa vendosurit të  shkojnë drejt  partive të vogla opozitare, sado që janë me ide të reja dhe të pa përlyer me korrupsionin, por që ju mungon bashkimi dhe harmonia ndërmjet tyre.

Sa për PD-në jo e jo, sepse  është kthyer në një parti që zvogëlohet dita ditës duke humbur gjymtyrët e saj ngaqë nuk po mban  as besimtarët e saj mbi trupin e saj të kalbur dhe që nga koka ka kaluar me kohë në një hemoragji të pashmangshme. Opozita e paraqet humbjen si shkak i vjedhjes se pozitës sepse nuk do ta paraqesë dështimin  nga brenda vetit, që ka humbur jo vetëm besimin e shumicës së demokratëve, por edhe ata që i kanë besuar marrëzisht po largohen të lodhur dhe të zhgënjyer ndaj liderit të tyre shpirtëror..

E thashë  të shumicës,  sepse demokratët janë përçarë dhe janë shpërbërë në parti të vogla, si tek Shehaj, si tek Basha,si tek Lapaj, si tek Qori etj, etj, por që kanë harruar se duhen bashkuar me ide të qarta për të mposhtur Ramën, por që janë më të shumtë tek Partia kryesore sepse ata që e “mjelën” pushtetin e “babait” të tyre, nuk duan ta kuptojnë  “vdekja” e tyre ka ardhur që atëherë kur “i lau dyart” përgjithmonë lideri i tyre shpirtëror.

Pra të gjithë këta derisa të presin të vdesë fizikisht lideri i tyre nuk besojnë se Partinë Demokratike mund ta drejtojë dikush tjetër.  Tani çeshtja është që e gjithë e djathta tjetër duhet të riorganizohet dhe të zgjedhë një lider të tyre të pa përfshirë ndonjëherë në pushtetet e djathtës dhe të riformatojë të djathtën e vertetë, pa qenë aspak e lidhur me të shkuarën, por që ka qenë  gjithmonë  martire  e vertetë e  vlerave  të së djathtës.

Se, kur do të vijë dita, kjo varet vetëm nga e djathta e vertetë,  sepse pa riformatimin dhe  bashkimin e tyre me ide të reja, socialistët me ose pa Edi Ramën do të jenë gjithmonë në pushtet  me  timonin drejt BE-së

Nga Halil Matoshi

1. Irani me milicitë e tyne në rajon Hamas e Hezbollah âsht model miloševičian i tiranisë mbi kryeqytetet e Republikave e krahinave të ish-Jugosllavisë, por hiqjani nji serbi si Milošević revolen (armët) ai bâhet njerëzor…

Me ia heq Iranit aftësinë e zhvillimit të ni arme bërthamore d.m.th me ia rrënu shtyllat mi të cilat qindron tirania e mullahëve!?

Që njikohsisht d.m.th me u heq lakun rreth fyti iranianëve por edhe shtrëngimin kryeqyteteve të Jemenit, Libanit, Sirisë dhe Irakut…

2. E drejta e Izraelit për të qenë nji shtet hebre i patrazuem, âsht e padiskutueshme, ndërsa megalomania e shtetit të mullahëve të Iranit, për dominim tue kriju milicitë e Hamas-it e Hesbollah-ut në Lindje të Mesme, përmes eksportit të terrorizmit në Gaza, Jemen, Irak, Liban e Siri po ndëshkohet.

Fundi i terrorizmit të Hesbollah-ut dhe Hamas-it të inspiruem e financuem nga Teherani ngjallë shpresat për bisedimet izraelite-palestineze simas modelit nji territor me dy entitete shtetnore.

Analisti briliant  i The New York Times, Thomas L. Friedman vëren se në planin rajonal Netanyahu âsht nji strateg i madh, porse në planin lokal, ai ka ngecë në zallë të gjallë, në Gaza psh. ai ka kufizime ideologjike dhe politike!?

3. Shumë kosovarëve injoranta, duhet t’u kujtojmë se myslimanët suni (Arabia Saudite, Jemeni, Siria – ende tue u ngritë nga hini – Iraku si nji anmik historik, Libani, Egjipti dhe Jordania) janë kundër boshtit iranian me shumicë myslimane-shiite, pra shumica e vendeve myslimane janë me Izraelin dhe SHBA-në, sepse e ndjejnë çlirimin nga eksportuesi ma i madh i terrorizmit në Lindje të Mesme.

Së këndejmi kosovarët s’dijë çfarë po ndodhë as çfarë flasin!

Kosovarët me shumicë, telef nga mènja, e mallkojnë Izraelin, aleatin e deshmuem të tyne, sidomos brezi i tik-tokut, që kanë dalë krejt të shkretë në testin PISA për arsimim, në rrjete sociale e televizione lokale, e luejnë Hutin e Minervas, se si janë të ditun e trima!?

Derisa kufijtë ua ruen Amerika!

4. Në aspektin e realpolitikës Irani duhet ndaluar të ketë bombë bërthamore, tue ia nalë hovin e pasunimit të uraniumit në nivel arme, me të gjitha mjetet, kurse në aspektin human e liberator, bota duhet të gëzohet nëse në Iran bie teokracia (diktatura e tmerrshme) që i ka shtrëngu si lak rreth fytit iranianët, për t’u instaluar demokracia!

Iranianët e veçmas iranianet kanë vuejtun gjatë nga arbitrariteti i mullahëve dhe ‘Milicia e Moralit’.

Ata duhet të dërgohen në histori.

Ky do të jetë fundi i regjimit fashist-teokratik të vendosun nga Ajetollah Khomeini më 1979 dhe i trashëgue nga Ali Khamenei më 1989.

Porse, “kini kujdes nga shtyllat që bien”, këshillon Thomas L. Friedman.

Ato munen me rrekny n’humnerë nji komb megjithë qyetnimin e tina.

Nga Minella Aleksi

Sa herë lexoj apo shikoj zhvillime brënda PD-së aq herë imagjinata ime komunikon vizualisht me pikturën “Ulërima” të Edvard Munch. PD-ja Me Berishën në krye erdhi në shoqërinë shqiptare si figura e njeriut që ulërin pafundësisht, si imazh që e shqyen qiellin e pikturuar me ngjyrën e gjakut. Përfaqësim fizik i ankthit ekzistencial të shqiptarve që 35 vjet më parë ndiheshin në kundërshtim me botën që i rrethonte. Fytyra e PD-së që në fillimet e saj e deri më sot ka deformimin e fytyrës së “Ulërimës”, ku qëndrimet ekuilibruese kanë qënë dhe janë në një çoroditje të vërtetë. Këtyre deformimeve pdiste iu shtua së fundi deklarata e avokatit Gjokutaj, që na ringjalli fantazmat e komploteve enveriane, triumfin historik të Komandantit mbi armiqtë komplotistë që gjithmonë i zbulonte Udhëheqësi legjendar. Botëkuptimi berishist mbizotërues në PD vazhdon t’a mbajë këtë parti të burgosur në makthin e krizës ekzistenciale.

Mëndja e sëmurë e Berishës pjellë vetëm komplote, grupe armiqësore, rrethime dhe bllokada ndërkombëtare. Sabotime që i vijnë nga partia kundërshtare dhe udhëheqësi i saj E. K. Rama. Njëlloj si diktatori komunist që i kapur në burgun e mëndjes së vet nuk arrinte asnjëherë të dilte nga gjëndja e ëndrrave paranojake, me deformime psiqike të pa vetëdijëshme për veten e tij të vërtetë. Njëlloj edhe Saliu që nuk kërkoi asnjëherë të shohë brënda vetes për të arritur një kuptim më të thellë të vetes dhe, për të arritur një gjëndje më të zgjuar të vetëdijes.

Thonë se është dhe e mbajnë për shumë inteligjent, politikan race, i zgjuar, i vetmi shpëtimtar i partisë që mund t’a çojë në pushtet, etj.

Duke gjykuar punën dhe të bërat e tij mendoj ndryshe. Sali berisha është njeri inteligjent por jo i zgjuar apo i mënçur.

Natyrisht një mjek i kujdesshëm i ndan mirë këto dy nocione: inteligjencën dhe zgjuarsinë, të cilat sa të afërta me njëra tjetrën aq dhe të dallueshme nga një fill ndarës gjithashtu. Dallimi është fin, i sofistikuar, por me rëndësi jetike në jetën e përditëshme. Aq delikat ose i saktë saqë është i vështirë për t’u analizuar ose përshkruar. P.sh. Është e gabuar të thuash: Profesori është i zgjuar dhe ka botuar shumë punime kërkimore. Korrekte do ishte të thuhej: Profesori është inteligjent dhe ka botuar shumë punime kërkimore. Nuk është korrekte të thuhet: ai është shumë i zgjuar në matematikë. Korrekte do ishte: ai/ajo është shumë inteligjent/e në matematikë. Njëlloj do thonim: ajo është nxënëse inteligjente që gjithmonë merr notë maksimale.

Inteligjenca është më shumë një cilësi e brëndëshme, një aftësi njohëse e lindur, me aftësi mendore shumë të mira për të mësuar, kapacitet memorizimi të fuqishëm, të menduari abstrakt, i referohet një niveli të lartë të aftësisë mendore në kontekst akademik, një lloj “peshkopi” në zhargonin studentor. Nuk e ka intuitën e nevojshme për të vlerësuar ose peshuar në mënyrë kritike informacionin. Me kujtesë të fuqishme Berisha mban mënd shumë mirë rrjetet, emrat, bëmat, makinacionet e porosive vrasëse të kriminelëve, thashethemet “e mira dhe ato të ndyrat” e funksionarëve të shteti dhe të deputetëve, një njohës i shkëlqyer i botës së nëndheshme shqiptare që, i mundëson alibira shpifëse për familjet e kundërshtarëve të atilla që do turpëronin edhe rrugaçin më të fëlliqët të lagjes.

Por duhet të mbajmë mirë parasysh se nuk ka korelacion midis nivelit të IQ-së dhe suksesit. IQ e lartë mund të parashikojë suksesin akademik, por nuk lidhet domosdoshmërisht me rezultate të tjera të jetës së përditëshme. Ndërsa zgjuarsia është më shumë një cilësi e zhvilluar me përvojë, ka më shumë të bëjë me zbatimin praktik dhe gjykimin e shëndoshë. Një individ i zgjuar mund t’i vlerësojë situatat shpejt, t’i lexojë mirë njerëzit dhe të përdorë njohuritë e tij shumëdisiplinore për të arritur sukses. Të zgjuarit edhe nëse i mungon arsimimi formal, mënçuria i zhvillohet nga përvoja, vëzhgimi dhe të mësuarit nga gabimet e së kaluarës, më shumë sesa nga librat ose mësimet në klasë. Zgjuarsia siguron që të mos ndihesh kurrë shumë i sigurtë se di gjithëçka për një fushë të caktuar, sepse eksperienca të ka mësuar se në atë fushë përfshihen shumë faktorë jo stabël, të papritur, të ndryshueshëm, surprizues.

Berisha inteligjent tallet me “Bojaxhiun” Rama, por nuk ka arritur kurrë të kuptojë sesi bojaxhiu i zgjuar Rama “pa arsim tejet të avancuar akademik ose inteligjencë të jashtëzakonshme” si ai, ka arritur të ndërtojë një makineri të fuqishme, të “frikshme” në pathyeshmërinë e saj elektorale. Bojaxhiu Rama ka mësuar dhe pasuruar eksperiencën politike, ka zhvilluar instiktin improvizues dhe ka arritur të ketë një ekuilibër të drejtë inteligjence mendore dhe asaj emocionale. Gjë që në çdo dalje që bën dëshmon entusiazëm fshataresk se do vazhdoj t’i mungojë rivalit të tij anakronik.

Sigurisht shumë njerëz kanë bërë pyetjen: Si është e mundur që qysh në fillimet e tij në politikë dhe në vazhdim deri në situatën aktuale Sali Berisha vazhdon të ketë dështime fatale për vëndin, për veten e tij dhe për partinë që komandon? Edhe me IQ të lartë edhe një dështak kronik! Mentaliteti tribal berishist ka një armik të betuar :Meritokracinë. Që në ditët e para në krye të PD-së e ka luftuar me të gjitha mjetet, në të gjitha rastet e çfaqjes ka rrahur, vrarë, përndjekur dhe përjashtuar nga forumet bashkëpunëtorët njëlloj si Diktatori në konferencat dhe plenumet e partisë.

Nuk mund të gjej rrugëdaljen reformuese një parti opozitare ku ardhjet e reja bazohen në nepotizëm. Zëdhënësi i ri i PD-së është një i ri që vjen nga prind ish anëtar kryesie shumë pranë Berishës. Emrin e ka “X” dhe mbiemrin Mustafaj. Kështu kemi X Mustafaj, X Balliu e plot të tjerë më pak të dëgjuar. Në daljen e parë si zëdhëns X Mustafaj deklaroi me stil berishist: “Po punojmë për çarjen e rrethimit ndërkombëtarë të PD-së”. Mos, thashë me vete. Ky s’paska mendim të vetin dhe kurajon e duhur për të përballuar të vërtetën.Thonë me krenari që ka studjuar në Perëndim. Po atje të mësojnë se si të zhvillosh të menduarit kritik. Këtij i paska mbetur mëndja te paranojat me rrethime ndërkombëtare të E. Hoxhës, të babait të vet komunist dhe kryetarit komunist gjithashtu.. Mjerim për PD-në dhe zëdhënësin e saj të ri perëndimor që del dhe lexon gjithëçka që ia shkruan Kryetari..

E korigjoi ditën tjetër: “Po punojmë për njohjen ndërkombëtare të PD-së”. S’mund të ketë rrugë të hapur drejt pushtetit një parti ku gëlon mendësia kolektiviste komuniste. Streha partiake Pdiste është kthyer në “Rifugio peccatorum” ku plot të rinj e të reja krahas më të vjetërve ndjekin personin e gabuar duke rritur distancën e largimit nga “Të duhurit”.

Nga Marko Caka, Nju Jork

E dëgjojmë shpesh nëse hypi kryeministri në charter apo fjeti në 5 yje hotel. Ky është problemi që ne duam ta luftojmë korrupsionin ?!!!

Jo jo, aspak kjo nuk është zgjidhja për të gjurmuar ku është fshehur korrupsioni. Ne nuk kemi kryeministër që duhet të na tregoje se çfarë kategori udhëtimesh dhe akomodimi i duhet, sepse ne nuk kemi nevojë  sesa modest është kryeminstri sepse ai na përfaqëson neve për të qenë sa më dinjitoz dhe sa më i zgjuar me të huajt kur bëhet fjalë për dipllomacinë.

Se po të  ishte ashtu siç e do opozita atëherë të dalë kryeministri në rrugë e të nxjerre dorën me autostop drejt destinacionit të tij, pasi të ketë ftuar gazetarët me kamerat, dhe ne te themi pastaj e shikon se sa modest e kemi kryeminstrin tonë të ndritur e të na rrojë sa malet.

Ne nuk na duhet një  kryeministër i tillë apo ministër për të na treguar kështu thjeshtësinë. Sepse populli thotë më mirë shifi punën sesa gunën. Kemi me dhjetëra shembuj ku ministrat e kryebashkiakët  shfaqeshin gju me gju me popullin apo duke bërë pazarin  tek  tregu i fshatarëve dhe në fund të ditës sipas SPAK na  rezultuan me pasuri marramendëse të fshehura nëpër skutat e vilave të tyre  e me  prona të pafundme në emër të të afërmëve të tyre.

Me të tilla demonstrime jemi ngopur, sa na kanë hapur edhe barkun nga pështirosja. Ne na duhet një kryeministër që punon fort dhe bën detyrat shpisë deri diku shumë mirë, si dhe në arenën ndërkombëtare na bën krenar me diplomacinë e personalitetin e tij. Dhe këtë kryeministri Rama e ka bërë shumë mirë.

Po takoj me dhjetëra turistë në kryeqytetin e botës, në Nju Jork dhe sa tu thuash për Shqipërinë fjalën e parë kanë Edi Ramën si një kryeministër karizmatik dhe që gëzon respekt tek ata dhe në vendet e tyre. Ku kemi parë ndonjëherë që të njihet Shqipëria kaq shumë me anë të një kryeministri, përveç se nga Edi Rama. Shqipëria është promovuar më shumë se asnjëherë më parë gjatë qeverisjes së tij.

Nuk themi se ka qenë perfekt por ka punuar me shumë sa askush tjetër, por ka edhe shumë për të bërë. Ajo që duket shumë e sigurtë dhe që dikur ishte një ëndërr, është se Bashkimit Europian është shumë pranë nesh dhe dera e hapur brenda pak viteve mund të bëhet realitet vetëm në sajë të Edi Ramës, sepse Europës i duhet një strateg si ai që e ka si në ditë të mira por edhe në ditë të vështira.

Pikërisht për këtë të fundit Europa e ka vlerësuar Ramën sepse vizioni i tij për të qenë të bashkuar bashkë me rajonin ka rënë si një këmbanë  që nuk duhet vonuar aspak.

Nga Evis Cerga

Për Piron kisha dëgjuar pas Bebit. Më kujtohet si të ishte e diel, kur ndiqja koncertet e saj për piano. Isha fëmijë.

Piron e njoha nga “Zonja nga qyteti”. E adhurova fshatin përmes syve të tij, aq sa gati-gati dëshiroja të shkoja të jetoja atje. Isha adoleshente.

Piro Milkani. Si një emërmbiemër i pashkëputur zgjodhi të mos largohej të dielën. Ai ishte regjisor dhe si i tillë nuk mund të mos e zgjidhte përfundimin që do t’i jepte filmit të tij.

Bisedat me të nisën vonë. Madje mund të them që shkak për to u bë vetë ai. Një “telefonatë“ në messenger në Facebook, një ditë të zakonshme jave më shfaq emrin e tij. U habita. Patëm një bisedë të gjatë. Më tregoi se i lexonte ato që unë shkruaja në Facebook dhe që iu referohem si skica dhe më nxiti t’i botoja. Më tregoi se vlenin. Dhe që nga ajo bisedë pasuan plot të tjera, për artin, për letërsinë, për filmin. Për Kajron.

Piro kishte qenë në Kajro në një festival të rëndësishëm filmi dhe atje ishte takuar me prindërit e mi. Nuk rreshti kurrë së më lëvduari babain, mamanë. Nuk rreshti së foluri për filmin egjiptain. Për Yousef Shaheen. Tregonte aq bukur saqë doja të vazhdonte pambarim biseda dhe të kisha mundësi të regjistroja fjalët e tij.

Facebook-u na mbante të lidhur. Më shkruante hera-herës deri kur sytë nuk ia mundësonin më një gjë të tillë. Më kujtohet një prag viti të ri kur i dërgova një fotografi të sallonit të zbukuruar për festa dhe i thashë se atë qilim e kishte pasur dikur vjehra ime dhe ishte i vjetër sigurisht. Ai më tha: “Qilimat nuk janë si femrat. Sa më të vjetër, aq më shumë vlera kanë“.

Ndaj kur shuhet një njeri me vlera të duket sikur nga salloni ke “hequr qilimin” dhe shtëpia zbrazet e bëhet e ftohtë edhe në verë.

Piro ishte një rëfimtar i pashoq dhe këtë mund ta konfirmojnë fare lehtë të gjithë ata që patën rastin ta takonin qoftë edhe një herë të vetme. Por ai mbetet rëfimtari më i rrallë i vlerave dhe hireve të bashkëshortes së tij. Herën e fundit, të ulur me miq të tjerë në kafenenë përballë ish Hotel Arbërisë tregoi aq bukur për festat e ditëlindjeve të Bebit.

“Bebi kishte ditëlindjen. I kisha rënë kryq e tërthor dyqaneve dhe nuk kisha gjetur asgjë të denjë për të (fjalët e tij). I dhashë karar të shkoj te bahcja e “Kinostudios” dhe atje mblodha një tufë me trëndafila. Njëzet e pesë të bardhë për moshën kur e kisha njohur dhe njëmbëdhjetë të kuq për vitet që kishim që jetonim bashkë. Ia hodha mbi krevat, pasi Bebi kishte qenë paqejf.”

“Bebi kishte ditëlindjen. Nuk gjeta dot asgjë që ta kuptoja se do t’i pëlqente. Kur shkova në shtëpi i tregova Bebit një palë corape që kisha blerë për vete dhe i thashë: E dashur Bebi, nuk gjeta dot asgjë të denjë për ty, prandaj bleva këto corape për vete”.

Atë ditë më qerasi me një pije se sapo kishte kryer një ndërhyrje në zemër dhe donte ta festonte që ishte me shëndet të mirë. Por Piroja ashtu ishte. Optimist i lindur. Zotëri si rrallë kush. Fisnik në cdo element. Ndaj dhe zbrazëtia ndjehet më shumë për njerëz që mbanin peshë në qytet.
Qytetet zbrazen kur prej tyre largohen njerëz që nuk ishin thjesht kalimtarët e rastit në rrugët e shfytyruara për ta ctrajtësuar historinë. Dhe Piro la pas filmat, si fëmijët e zonjës nga qyteti që nuk mund të bëhej aspak shoqe nga fshati. Piro la Festën e Madhe. La shokët e miqtë e tij të qëndronin ballë për ballë për ta kujtuar qoftë edhe me Trishtimin e zonjës Shnajder.

U largua një ditë të ndryshme nga e diela sepse ai ishte regjisor i madh dhe nuk mund të largohej të dielën. Ai e dinte.
Never on a Sunday.

Nga Edmond Petraj, avokat

Më 19 maj 2025, në burgun e Fushë-Krujës, një i paraburgosur i dha fund jetës së tij. Qani Hamit Muça, një qytetar nga periferia e harresës shtetërore, u vetëvar në tualetin e dhomës ku mbahej, pas një varg tragjik ngjarjesh që duhet të tronditin ndërgjegjen e çdo institucioni përgjegjës në këtë vend.

Shtëpia e Qani Muçës u shkatërrua nga IKMT. Në kushtet e dëshpërimit dhe revoltës ekstreme, ai qëlloi me armë në drejtim të forcave të ndërhyrjes, një akt i rëndë, por që buronte nga një dramë edhe më e thellë: humbja e strehës, e sigurisë, e gjithçkaje që një qytetar i varfër konsideron jetë.

Nga ai moment, nis kalvari i një trajtimi që më shumë ngjan me ndëshkim institucional se me drejtësi: arrest, paraburgim dhe një harresë e plotë ndaj gjendjes së tij mendore e emocionale.

Përgjegjësia nuk është vetëm te vetëvrasja — ajo është zinxhirore:

Te vendimi për prishjen e banesës, shpesh pa transparencë, pa alternativa dhe pa ndjeshmëri sociale.

Te policia që e arrestoi, por nuk raportoi gjendjen e rënduar të qytetarit.

Te prokuroria që kërkoi masën e arrestit si zgjidhje standarde.

Te gjykata që e firmosi si rutinë.

Te drejtoria e burgjeve dhe stafi që nuk monitoroi gjendjen e tij psikologjike pas një traume të thellë.

Shteti shqiptar ka një problem të madh: ka më shumë mekanizma për të rrënuar qytetarin, sesa për ta mbrojtur atë.

Ka më shumë fadroma sesa punonjës socialë. Më shumë pranga sesa psikiatër. Më shumë zyrtarë që firmosin, sesa njerëz që dëgjojnë.

Kjo vetëvrasje është më shumë sesa një akt dëshpërimi. Është një akt-akuze. Një kambanë alarmi për një sistem drejtësie që nuk parandalon tragjeditë, por shpesh i ushqen ato me indiferencë.

Kërkojmë hetim të thelluar dhe të pavarur, që të analizojë të gjithë zinxhirin e vendimmarrjes dhe dështimeve institucionale në këtë rast.

Sepse drejtësia që nuk arrin të mbrojë jetën, nuk është drejtësi – është abuzim i heshtur me pushtetin.