Java e punës 4-ditore: Përfitimet që askush nuk i priste
Kur Juliet Schor publikoi librin e saj âThe Overworked Americanâ nĂ« vitin 1992, debati pĂ«r reduktimin e orarit tĂ« punĂ«s mori vĂ«mendje kombĂ«tare nĂ« SHBA. Por entuziazmi u zbeh shpejt, derisa pandemia e vitit 2020 riktheu nĂ« qendĂ«r pyetjen thelbĂ«sore: A po punojmĂ« shumĂ« pĂ«r njĂ« jetĂ« qĂ« nuk na kĂ«naq?
Schor, profesore e ekonomisĂ« dhe sociologjisĂ« nĂ« Boston College, Ă«shtĂ« tashmĂ« ndĂ«r zĂ«rat kryesorĂ« nĂ« iniciativĂ«n globale â4 Day Weekâ, qĂ« ka pilotuar modele pune me 4 ditĂ« (32 orĂ«) pa ulje page nĂ« mbi 245 organizata me 8,700 punonjĂ«s nĂ« SHBA, Kanada, EuropĂ« e Australi.
Rezultatet? Punonjësit raportuan më pak stres, lodhje dhe ankth, përmirësim të shëndetit mendor dhe fizik, dhe një ndjesi më të fortë kontrolli mbi jetën. Produktiviteti u rrit, fitimet e bizneseve u përmirësuan dhe shkalla e dorëheqjeve u zhduk thuajse plotësisht.
âNuk e prisnim kĂ«tĂ« ndjesi mirĂ«qenieje tĂ« pĂ«rgjithshme qĂ« punonjĂ«sit kishin,â tregon Schor. âAta ndihen mĂ« tĂ« freskĂ«t tĂ« hĂ«nave, mĂ« tĂ« motivuar dhe mĂ« tĂ« pĂ«rkushtuar.â
NjĂ« tjetĂ«r surprizĂ«? AsnjĂ« rritje nĂ« numrin e punonjĂ«sve qĂ« gjejnĂ« njĂ« punĂ« tĂ« dytĂ«. NĂ« fakt, ai numĂ«r ra. Dhe ndryshe nga çâpritej, ritmi i punĂ«s nuk u pĂ«rshpejtua nĂ« 4 ditĂ«t e mbetura, ishte njĂ« riorganizim i pĂ«rgjithshĂ«m i proceseve, jo thjesht njĂ« ngjeshje orari.
Po pse atëherë nuk po e përqafojnë më shumë kompani këtë model?
Sipas Schor, pengesat kryesore janĂ« kultura e kontrollit dhe frika nga ndryshimi. ShumĂ« menaxherĂ« ndihen tĂ« kĂ«rcĂ«nuar kur duhet tĂ« âlirojnĂ« kohĂ«â pĂ«r stafin e tyre. Edhe kthimi me detyrim nĂ« zyrĂ«, sipas saj, ka mĂ« shumĂ« tĂ« bĂ«jĂ« me kontrollin sesa me produktivitetin real.
Nga ana tjetĂ«r, e premtja po bĂ«het gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« njĂ« ditĂ« âgjysmĂ« pushimiâ nĂ« shumĂ« kompani, çka tregon njĂ« tranzicion natyror drejt javĂ«s 4-ditore.
A ekziston rreziku qĂ« ky model tĂ« sjellĂ« ulje page? Sipas rregullave tĂ« pilotimeve, jo. âPaga nuk mund tĂ« ulet,â thekson Schor. Uljet e pavullnetshme tĂ« pagĂ«s janĂ« tĂ« papranueshme pĂ«r shumicĂ«n e njerĂ«zve. Por ka shqetĂ«sime se disa kompani mund tĂ« ngadalĂ«sojnĂ« rritjen e pagave me kalimin e kohĂ«s, sidomos nĂ«se rriten produktiviteti dhe pĂ«rdorimi i teknologjisĂ«.
Po roli i inteligjencës artificiale? Schor paralajmëron se nëse IA zëvendëson punonjësit pa një plan për reduktim të orarit të punës, rreziku i papunësisë masive është real. Alternativa më e qëndrueshme është ndarja e përfitimeve të produktivitetit duke ulur orët e punës, jo vendet e punës.
Ndërsa debati për legjislacionin mbetet i hapur, Schor beson se rruga drejt një jave 4-ditore kërkon më shumë përhapje praktike fillimisht. Vetëm atëherë do të jetë e mundur të bëhet një standard kombëtar.
Për momentin, është një ide që po ecën ngadalë, por me hapa të sigurt drejt normalitetit. / CNBC, Shqip.al
The post Java e punës 4-ditore: Përfitimet që askush nuk i priste appeared first on Revista Monitor.