❌

Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Today — 12 August 2025Main stream

Dita Ndërkombëtare e Rinisë, forca që po rimodelon tregun e punës

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
12 August 2025 at 11:30

Në një botë pune që po ndryshon me shpejtësi, roli i të rinjve është bërë më jetik se kurrë.

Dita Ndërkombëtare e Rinisë, që festohet më 12 gusht, nuk është vetëm një moment simbolik për të festuar energjinë e brezit të ri, por një thirrje për veprim konkret, për politikëbërësit, bizneset dhe shoqërinë, mbi rëndësinë e fuqizimit të tyre profesional.

Sipas raportit të fundit të Aspen Institute dhe CELO, vetëm një pakicë e të rinjve ka akses në programe të strukturuara për zhvillimin e aftësive drejtuese dhe menaxheriale.

Ky hendek, në terma të tregut të punës, do të thotë mungesë e përgatitjes për pozicione drejtimi, humbje e potencialit krijues dhe dobësim i diversitetit në nivelet menaxheriale. Organizatat që nuk investojnë herët në rritjen e kapaciteteve udhëheqëse të të rinjve rrezikojnë të mbeten pa një zinxhir të qëndrueshëm të talenteve të ardhshme.

Në të njëjtën linjë mendimi, samiti Global Shapers Annual Summit 2025 i Forumit Ekonomik Botëror (WEF), që mblodhi mbi 500 udhëheqës të rinj nga 150 vende, identifikoi tri fusha kyçe për të ardhmen: drejtim i qëllimshmëm dhe i guximshëm, ekonomi rinore të bazuara në aftësitë e së ardhmes, inovacion teknologjik të udhëhequr nga të rinjtë, ndërveprim më i ngushtë ndërmjet komuniteteve lokale dhe atyre globale, si dhe veprim konkret për të adresuar sfidat klimatike dhe sociale. Këto elemente përfaqësojnë një vizion gjithëpërfshirës ku rinia nuk është vetëm pjesëmarrëse, por një forcë udhëheqëse në transformimin ekonomik dhe shoqëror.

Këto prioritete përkojnë plotësisht me nevojat e një ekonomie globale që kërkon shkathtësi dixhitale, mendim kritik, përshtatshmëri dhe inteligjencë emocionale.

PĂ«rfshirja e tĂ« rinjve si partnerĂ« aktivĂ«, jo vetĂ«m si pĂ«rfitues tĂ« programeve, Ă«shtĂ« njĂ« nga ndryshimet mĂ« domethĂ«nĂ«se qĂ« po ndodh nĂ« fushĂ«n e zhvillimit tĂ« lidershipit. PĂ«r kompanitĂ«, kjo do tĂ« thotĂ« t’i pĂ«rfshijnĂ« nĂ« vendimmarrje, projekte inovacioni dhe strategji afatgjata, duke krijuar ndjenjĂ« pĂ«rkatĂ«sie dhe pĂ«rgjegjĂ«sie te punonjĂ«sit e rinj.

Ndërhyrjet praktike për ta kthyer këtë vizion në realitet përfshijnë:

  • Zgjerimin e aksesit nĂ« trajnim dhe mentorim pĂ«r tĂ« rinjtĂ« nga tĂ« gjitha shtresat sociale.
  • NdĂ«rtimin e rrjeteve tĂ« lidershipit qĂ« kombinojnĂ« mentorĂ« me eksperiencĂ« dhe talente tĂ« reja.
  • Integrimin e aftĂ«sive tĂ« sĂ« ardhmes, nga kompetencat dixhitale deri tek inteligjenca emocionale, nĂ« programet e brendshme tĂ« zhvillimit tĂ« stafit.
  • PĂ«rfshirjen e tĂ« rinjve nĂ« strategjitĂ« e inovacionit, pĂ«r tĂ« pĂ«rfituar nga perspektivat e tyre tĂ« freskĂ«ta dhe aftĂ«sia pĂ«r tĂ« lexuar trendet shoqĂ«rore.

Në fund të fundit, fuqizimi i të rinjve në tregun e punës nuk është vetëm një çështje përgatitjeje të brezit të ardhshëm, është një garanci për konkurrueshmërinë dhe rezistencën e vetë ekonomisë.

NjĂ« treg pune qĂ« nuk integron plotĂ«sisht talentin e ri humbet aftĂ«sinĂ« pĂ«r t’u pĂ«rshtatur me teknologjitĂ« e reja, pĂ«r tĂ« kuptuar tendencat shoqĂ«rore dhe pĂ«r tĂ« krijuar produkte e shĂ«rbime qĂ« i pĂ«rgjigjen brezave tĂ« ardhshĂ«m tĂ« konsumatorĂ«ve. TĂ« rinjtĂ« nuk janĂ« vetĂ«m punonjĂ«sit e sĂ« nesĂ«rmes, ata janĂ« katalizatorĂ«t e sotĂ«m tĂ« ndryshimit.

Më 12 gusht, le të mos kufizohemi në mesazhe simbolike. Le të jetë një ditë ku vendimmarrësit, punëdhënësit dhe vetë të rinjtë angazhohen për të ndërtuar një treg pune ku potenciali i brezit të ri të përkthehet në zhvillim të qëndrueshëm, inovacion dhe mirëqenie kolektive. / WEF,  Aspen Institute, Shqip.al

The post Dita Ndërkombëtare e Rinisë, forca që po rimodelon tregun e punës appeared first on Revista Monitor.

Yesterday — 11 August 2025Main stream

Fitimet e T2 në BE: Euro e fortë dhe frika nga tarifat rëndojnë, bankat të pandalshme

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
11 August 2025 at 16:30

KompanitĂ« europiane po tregojnĂ« se mund t’i pĂ«rballojnĂ«, disi, tarifat e importit tĂ« SHBA-sĂ«, duke siguruar rritje tĂ« fitimeve pĂ«r tĂ« pestin tremujor radhazi, megjithĂ«se me njĂ« ritĂ«m mĂ« tĂ« ngadaltĂ« se nĂ« Shtetet e Bashkuara.

Sipas LSEG (Grupi i Bursës së Londrës, London Stock Exchange Group, fitimet e tremujorit të dytë pritet të jenë rritur me 3.1% nga e njëjta periudhë e një viti më parë. Më shumë se gjysma e kompanive që kanë raportuar deri tani i kanë tejkaluar parashikimet e analistëve.

Fitimet nga sektori financiar (me rritje 11.4%) dhe ai shëndetësor (me rritje 15.4%) janë ndër normat më të larta të rritjes, por ndërsa i pari është i preferuar nga investitorët, i dyti aktualisht është jashtë vëmendjes pozitive të tregut.

Fitime të ngadalta, perspektivë pozitive

Kompanitë europiane mbeten optimiste edhe pse rritja e fitimeve të tyre në T2 është dukshëm më e dobët se rritja 12% e pritur në SHBA, e shtyrë nga gjigantët e teknologjisë.

Problemi e euros së fortë

Strategët e këmbimit valutor kishin parashikuar se dollari do të forcohej, veçanërisht kundrejt euros, kur të hynin në fuqi tarifat më të larta të importit nga SHBA.

Por monedha e përbashkët është rritur mbi 12% ndaj dollarit amerikan këtë vit dhe kompanitë europiane me orientim të fortë eksportues e kanë ndjerë peshën e saj.

“Kompani mĂ« tĂ« mĂ«dha janĂ« zakonisht mĂ« tĂ« diversifikuara globalisht, gjenerojnĂ« mĂ« shumĂ« tĂ« ardhura jashtĂ« EuropĂ«s dhe, natyrisht, me forcimin e euros kjo ka qenĂ« njĂ« pengesĂ« relative pĂ«r fitimet e tyre,” tha Rory Dowie, menaxher portofoli nĂ« Marlborough.

Barclays dhe Citi vlerësojnë se, zakonisht, një forcim prej 10% i euros sjell një ulje prej rreth 2% të fitimeve, ndërsa Citi që thekson sektorët si materialet dhe energjia si më të ndjeshmit ndaj lëvizjeve të këmbimit valutor.

Megjithatë, një gamë e gjerë kompanish kanë raportuar ndikim negativ nga kursi i këmbimit, përfshirë Allianz, Bayer, Continental, Ferrari, TotalEnergies dhe Puma.

Bankat të pandalshme?

Të shtatë bankat në indeksin blue-chip STOXX 50 e tejkaluan pritshmërinë dhe dy prej tyre përmirësuan udhëzimet. Indeksi i sektorit u ngjit në nivelin më të lartë që nga viti 2008, pasi investitorët po parashikojnë mbi qëndrueshmërinë e industrisë.

Sektori financiar dha surprizën më të madhe pozitive të fitimeve në T2 ndër sektorët europianë, duke tejkaluar parashikimet e analistëve me 12%, më shumë se dyfishi i normës 5.5% për STOXX 600 në përgjithësi, sipas të dhënave të LSEG.

Megjithatë, pas një rritjeje 37% këtë vit dhe performancës më të mirë trevjeçare, që nga lançimi i euros në 1999, po shfaqet kujdes. Bank of America ka këshilluar investitorët afatgjatë të mbrojnë ekspozimin e tyre, duke paralajmëruar se bankat mund të jenë të cenueshme nëse ekonomia ngadalësohet.

Kujdes me sektorin shëndetësor

Sektori shëndetësor europian ka regjistruar rritje të fitimeve prej 15% në T2, i dyti vetëm pas sektorit të teknologjisë, por investitorët po qëndrojnë të rezervuar pasi Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ka hedhur idenë për një tarifë 250% mbi importet farmaceutike.

Vështirësitë për sektorin e konsumit

Investitorët po largohen nga aksionet e sektorit të konsumit, pasi rezultatet e dobëta dhe pritshmëritë e ulëta theksojnë cenueshmërinë e tij ndaj tarifave dhe ndryshimeve në zakonet e shpenzimit.

Kompani e luksit e deri te ato të produkteve bazë po luftojnë të balancojnë presionin e kostove me kërkesën e brishtë, veçanërisht në SHBA, duke i detyruar të marrin vendime të vështira mbi çmimet dhe strategjinë.

Sipas të dhënave të LSEG, fitimet nga konsumi ciklik si prodhuesit e makinave dhe luksit kanë dalë 8% poshtë pritshmërive, ndërsa ato nga konsumi jo-ciklik si kompanitë ushqimore janë 2%, më pak se gjysma e tregut të gjerë.

Aksionet e Adidas ranë 18% në gjashtë ditë pasi paralajmëroi se mund të rrisë çmimet në SHBA, ndërsa aksionet e prodhuesit të birrës AB InBev ranë 11% pasi kërkesa e dobët në Brazil dhe Kinë uli volumin e shitjeve.

Në sektorin e luksit, Ferrari ra me 12% në rënien më të madhe ndonjëherë pasi njoftoi se do të ulë çmimet në SHBA, ndërsa aksionet e Hermes ranë 12% në tre ditë. / Reuters

The post Fitimet e T2 në BE: Euro e fortë dhe frika nga tarifat rëndojnë, bankat të pandalshme appeared first on Revista Monitor.

Përfitimet familjare në Europë: Shqipëria në fund të listës, shumë larg mesatares së BE-së

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
11 August 2025 at 15:37

Përfitimet familjare luajnë një rol kyç në luftën kundër varfërisë dhe promovimin e përfshirjes sociale. Ato ndihmojnë në mbështetjen e ekonomive familjare dhe janë veçanërisht të rëndësishme në parandalimin e varfërisë tek fëmijët.

NĂ« tĂ« gjithĂ« EuropĂ«n, sistemet e sigurimeve shoqĂ«rore dhe pĂ«rfitimet familjare ndryshojnĂ« shumĂ«. NjĂ« mĂ«nyrĂ« pĂ«r t’i krahasuar Ă«shtĂ« duke parĂ« se sa shpenzon çdo vend pĂ«r person.

Në vitin 2022, vendet e BE-së shpenzuan mesatarisht 830 euro për person për përfitime familjare. Kjo është një rritje 47% nga 566 euro në vitin 2012.

Por si krahasohen këto përfitime në të gjithë Europën? Cilat vende shpenzojnë më shumë për të mbështetur familjet?

Në BE, shpenzimet për përfitime familjare për person në 2022 varionin nga 211 euro në Bullgari deri në 3,789 euro në Luksemburg, sipas Eurostat. Kur përfshihen vendet kandidate për anëtarësim në BE dhe ato të Shoqatës Europiane të Tregtisë së Lirë (EFTA), Shqipëria ofroi nivelin më të ulët të përfitimeve për person, me vetëm 48 euro, e ndjekur nga Turqia (57 euro) dhe Bosnja dhe Hercegovina (59 euro).

Ndarja Veri-Perëndim dhe Jug-Lindje në përfitimet familjare

Në përgjithësi, përfitimet familjare për person janë më të larta në Europën Veriore dhe Perëndimore, dhe më të ulëta në Jug dhe Lindje.

Pas Luksemburgut, vendet nordike kryesojnë listën: Norvegjia (2,277 euro), Danimarka (1,878 euro), Islanda (1,874 euro), Suedia (1,449 euro) dhe Finlanda (1,440 euro).

“Vendet nordike dhe Franca mbeten ndĂ«r shpenzuesit mĂ« tĂ« mĂ«dhenj nĂ« total pĂ«r pĂ«rfitimet familjare, edhe pse qasja e tyre mbĂ«shtetet mĂ« shumĂ« te shĂ«rbimet nĂ« natyrĂ« si kujdesi pĂ«r fĂ«mijĂ«t, tĂ« cilat nuk pĂ«rfshihen plotĂ«sisht nĂ« masat e pĂ«rfitimeve monetare pĂ«r frymĂ«â€, tha Dr. Anne Daguerre nga Universiteti i Bristolit.

Gjermania (1,616 euro), Zvicra (1,375 euro), Austria (1,340 euro) dhe Irlanda (1,026 euro) shpenzojnë gjithashtu mbi 1,000 euro për person. Belgjika (976 euro) dhe Franca (867 euro) janë mbi mesataren e BE-së, por nuk e kalojnë kufirin 1,000 euro.

Holanda ofron 670 euro pĂ«r person nĂ« pĂ«rfitime familjare, 160 euro mĂ« pak se mesatarja e BE-sĂ«. Italia (524 euro) dhe Spanja (427 euro), tĂ« dyja pjesĂ« e ekonomive tĂ« “KatĂ«r tĂ« MĂ«dhenjve” tĂ« BE-sĂ«, mbeten poshtĂ«.

Vendet kandidate për BE-në ofrojnë nivelet më të ulëta të përfitimeve familjare. Mali i Zi (131 euro) dhe Serbia (117 euro) pasojnë Shqipërinë, Turqinë dhe Bosnjën, të cilat janë tre vendet e fundit në listë.

Prof. Grega Strban nga Universiteti i LjubljanĂ«s shpreh kujdes kur krahason vendet: “Pyetja Ă«shtĂ« nĂ«se tĂ« gjitha vendet i klasifikojnĂ« pĂ«rfitimet nĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n mĂ«nyrĂ«.”

Ai theksoi se pas tyre qĂ«ndrojnĂ« shumĂ« konsiderata politike: “Disa fokusohen nĂ« mbĂ«shtetjen pĂ«r prindĂ«rit (ose kujdestarĂ«t e fĂ«mijĂ«ve), tĂ« tjera pĂ«r vetĂ« fĂ«mijĂ«t (dhe studentĂ«t). Disa janĂ« universale, disa tĂ« targetuara. Disa lidhen me aftĂ«sinĂ« e kufizuar ose asistencĂ«n sociale.”

Shqipëria në fund të listës së përfitimeve familjare

Sipas të dhënave të Eurostat, Shqipëria renditet e fundit ndër vendet e përfshira në analizë për nivelin e përfitimeve familjare për frymë, me vetëm 48 euro në vitin 2022. Ky nivel është dukshëm më poshtë se mesatarja e BE-së 830 euro dhe reflekton jo vetëm kufizimet ekonomike të vendit, por edhe prioritetet e politikave sociale, ku mbështetja financiare për familjet dhe fëmijët mbetet shumë e ulët.

Kjo diferencë e madhe tregon nevojën për reforma të thella në sistemin e ndihmës sociale dhe investime më të mëdha në politikat e mirëqenies familjare.

Më poshtë paraqitet grafiku i Eurostat, që tregon shpenzimet për përfitimet familjare për person në vitet 2012 dhe 2022. Ai ilustron diferencën e madhe midis vendeve të Europës Veriore dhe Perëndimore me ato të Jugut dhe Lindjes, me Shqipërinë në fund të renditjes.

Burimi: Eurostat

Si kanë ndryshuar përfitimet familjare gjatë 10 viteve të fundit?

Nga 32 vende të analizuara, përfitimet familjare për person ranë në vetëm dy vende në terma monetarë, ndërsa rritja ka qenë e ndryshme në vende të tjera gjatë dekadës së fundit. Në BE, mesatarja u rrit nga 566 euro në vitin 2012 në 830 euro në vitin 2022, një rritje 47% ose 264 euro.

Ato ranĂ« me 5% (-130 euro) nĂ« Norvegji dhe me 18% (-62 euro) nĂ« Qipro. NjĂ« pjesĂ« e kĂ«tij ndryshimi mund t’i atribuohet luhatjeve tĂ« kursit tĂ« kĂ«mbimit.

Në përqindje, Polonia raportoi një rritje të jashtëzakonshme prej 320%, e ndjekur nga Letonia (245%), Rumania (227%) dhe Lituania (198%).

Përfitimet për person gjithashtu më shumë se u dyfishuan në Estoni (125%), Serbi (115%), Bullgari (112%), Islandë (110%) dhe Kroaci (101%).

Rritja ishte nën 30% në Luksemburg, Austri, Finlandë, Hungari, Francë, Suedi, Danimarkë dhe Irlandë. Shumica e këtyre vendeve tashmë ofronin përfitime të larta, përveç Hungarisë.

Në terma monetarë, rritjet më të mëdha u regjistruan në Islandë (980 euro), Luksemburg (819 euro) dhe Gjermani (558 euro).

Faktorët që nxisin ndryshimin në përfitimet familjare

“Shpenzimet pĂ«r pĂ«rfitimet familjare pĂ«r person janĂ« rritur ndjeshĂ«m nĂ« tĂ« gjithĂ« BE-nĂ« qĂ« nga viti 2012, por faktorĂ«t qĂ« e nxisin kĂ«tĂ« rritje ndryshojnĂ« shumĂ« nga njĂ« vend nĂ« tjetrin,” tha Dr. Daguerre.

Ajo vuri nĂ« dukje se rritjet mĂ« tĂ« mĂ«dha janĂ« nĂ« vendet e EuropĂ«s Qendrore dhe Lindore, veçanĂ«risht nĂ« Hungari dhe Poloni: “NĂ« kĂ«to raste, rritja nxitet kryesisht nga politika selektive pro-lindshmĂ«risĂ«, qĂ« synojnĂ« rritjen e shkallĂ«s sĂ« lindshmĂ«risĂ« dhe mbĂ«shtetjen e modeleve tradicionale familjare. KĂ«to strategji tĂ« fokusuara te pagesat monetare pasqyrojnĂ« njĂ« zhvendosje mĂ« tĂ« gjerĂ« drejt agjendave tĂ« mirĂ«qenies sociale mĂ« konservatore.”

Ajo shtoi gjithashtu se Italia nën qeverisjen e kryeministres Giorgia Meloni ka ndjekur një qasje të ngjashme që nga viti 2022.

Rritja e pĂ«rfitimeve familjare mund tĂ« reflektojĂ« edhe prioritete tĂ« ndryshme. “Lituania, pĂ«r shembull, ka parĂ« gjithashtu rritje tĂ« ndjeshme, por pĂ«rmes futjes sĂ« njĂ« pĂ«rfitimi universal pĂ«r fĂ«mijĂ«t nĂ« vitin 2018. Ky reformim u krijua kryesisht pĂ«r tĂ« reduktuar varfĂ«rinĂ« e fĂ«mijĂ«ve dhe pĂ«r tĂ« siguruar mundĂ«si mĂ« gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se, veçanĂ«risht pĂ«r familjet me tĂ« ardhura tĂ« ulĂ«ta qĂ« mĂ« parĂ« ishin pĂ«rjashtuar nga sistemet e bazuara nĂ« taksa,” shpjegoi ajo.

Dr. Anne Daguerre theksoi se disa vende të Europës Jugore si Greqia dhe Qipro tregojnë stanjacion ose rritje modeste të shpenzimeve, pavarësisht niveleve të ulëta të lindshmërisë.

ÇfarĂ« janĂ« pĂ«rfitimet familjare?

PĂ«rfitimet familjare janĂ« “tĂ« gjitha pĂ«rfitimet nĂ« natyrĂ« ose nĂ« para qĂ« synojnĂ« tĂ« mbulojnĂ« shpenzimet familjare sipas legjislacionit tĂ« sigurimeve shoqĂ«rore tĂ« njĂ« shteti anĂ«tar”, sipas Komisionit Europian.

Këto përfshijnë pagesat për prindërit dhe lejet e kujdesit për fëmijët, të cilat ndihmojnë në mbulimin e kostove të rritjes së një fëmije dhe kompensojnë të ardhurat e humbura kur një prind ndërpret punën. Pagesat për kujdesin ndaj fëmijëve për prindërit që punojnë gjithashtu bëjnë pjesë në këtë kategori. / Euronews

The post Përfitimet familjare në Europë: Shqipëria në fund të listës, shumë larg mesatares së BE-së appeared first on Revista Monitor.

Si të mbyllet hendeku i aftësive dixhitale, mesazhet nga tre drejtues globalë

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
11 August 2025 at 14:00

Mungesa e aftësive dixhitale po bëhet një nga pengesat më të mëdha për konkurrueshmërinë e tregut të punës dhe për rritjen ekonomike afatgjatë.

NĂ« njĂ« periudhĂ« kur teknologjia dhe inteligjenca artificiale po ndryshojnĂ« mĂ«nyrĂ«n si jetojmĂ« dhe punojmĂ«, tre drejtues ndĂ«rkombĂ«tarĂ«: Simon Brown (EY), Jo O’Driscoll-Kearney (Majid Al Futtaim) dhe Pat Yongpradit (Code.org / TeachAI), kanĂ« ndarĂ« praktikat dhe vizionin e tyre pĂ«r tĂ« mbyllur kĂ«tĂ« hendek dhe pĂ«r tĂ« pĂ«rgatitur forcat e reja tĂ« punĂ«s pĂ«r realitetin e ri.

Sipas të dhënave të Forumit Ekonomik Botëror, rreth 450 milionë të rinj, 7 në 10, mbeten jashtë përfshirjes së plotë në ekonomi për shkak të mungesës së aftësive të nevojshme.

Studimet tregojnĂ« se afĂ«rsisht gjysma e studentĂ«ve ndihen tĂ« papĂ«rgatitur pĂ«r tĂ« punuar nĂ« mjedise ku pĂ«rdoret inteligjenca artificiale (IA), ndĂ«rsa 58% pranojnĂ« se nuk kanĂ« njohuri tĂ« mjaftueshme pĂ«r kĂ«tĂ« teknologji. Kjo pĂ«rbĂ«n njĂ« problem serioz pĂ«r ekonomitĂ« qĂ« kĂ«rkojnĂ« tĂ« pĂ«rfitojnĂ« nga potenciali i IA, ndĂ«rkohĂ« qĂ« raporti “Future of Jobs 2025” parashikon se deri nĂ« vitin 2030, kjo teknologji do tĂ« ndikojĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ«n e punĂ«s pĂ«r gati 90% tĂ« bizneseve nĂ« mbarĂ« botĂ«n.

EkspertĂ«t bien dakord se zgjidhja nuk qĂ«ndron vetĂ«m te pĂ«rvetĂ«simi i aftĂ«sive teknike si analiza e tĂ« dhĂ«nave, siguria kibernetike apo programimi. Po aq tĂ« rĂ«ndĂ«sishme janĂ« tĂ« ashtuquajturat “power skills”: kurioziteti, pĂ«rshtatshmĂ«ria, aftĂ«sitĂ« udhĂ«heqĂ«se dhe mĂ«simi i vazhdueshĂ«m, tĂ« cilat i mundĂ«sojnĂ« individit jo vetĂ«m tĂ« kuptojĂ« teknologjinĂ«, por ta pĂ«rdorĂ« atĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« krijuese, strategjike dhe etike.

Pat Yongpradit thekson se mësuesit dhe prfesorët duhet të jenë shembuj në përdorimin e IA. Mësuesit dhe trajnerët, sipas tij, duhet të zhvillojnë së pari vetë kompetencat dixhitale, për të udhëhequr dhe frymëzuar të tjerët.

Për të, suksesi nuk matet me numrin e certifikatave të marra, por me ndikimin konkret që aftësitë kanë në mirëqenien e individit dhe në përmirësimin e rezultateve në punë apo në studime.

Jo O’Driscoll-Kearney shikon si tĂ« domosdoshme ndĂ«rtimin e njĂ« kulture tĂ« qĂ«ndrueshme tĂ« aftĂ«sive dixhitale brenda kompanive. NĂ« organizatĂ«n e saj, trajnimi nuk kufizohet nĂ« klasa tradicionale, por zhvillohet pĂ«rmes simulimeve, vizitave nĂ« startup-e dhe ‘mikro-leksioneve’ tĂ« shpĂ«rndara nĂ« platforma tĂ« thjeshta si WhatsApp.

Sipas saj, treguesi i vërtetë i suksesit është integrimi i shpeshtë dhe i natyrshëm i IA në detyrat e përditshme të punonjësve, jo thjesht përfundimi formal i kurseve.

Simon Brown, nga ana tjetër, nënvizon rëndësinë e eksperimentimit të vazhdueshëm dhe të personalizimit të trajnimeve sipas roleve dhe nevojave konkrete të ekipeve.

Ai sugjeron që materialet mësimore të përditësohen në kohë reale, në mënyrë që të pasqyrojnë zhvillimet më të fundit teknologjike dhe praktikat më të mira të industrisë. Për Brown, kjo qasje siguron që të mësuarit të mbetet i rëndësishëm dhe i lidhur ngushtë me realitetin e tregut.

Mesazhi i përbashkët nga këta tre drejtues është i qartë: mbyllja e hendekut të aftësive dixhitale nuk është detyrë e një sektori të vetëm, por kërkon një partneritet të fortë midis arsimit, biznesit dhe politikëbërjes.

Vetëm përmes një qasjeje të integruar, ku aftësitë teknike shoqërohen me kompetenca njerëzore dhe kulturore, të rinjtë do të mund të shndërrohen në një forcë pune jo vetëm të aftë për të përballuar ndryshimet, por edhe për të udhëhequr inovacionin dhe zhvillimin ekonomik në dekadat e ardhshme. / WEF, Shqip.al

The post Si të mbyllet hendeku i aftësive dixhitale, mesazhet nga tre drejtues globalë appeared first on Revista Monitor.

Before yesterdayMain stream

Dolomitet luftojnë turizmin masiv me një tarifë 5 euro

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
10 August 2025 at 13:52

Fenomeni i turizmit masiv nuk po prek vetëm qytetet e mëdha të Europës, por edhe malet e saj. Ndërsa Mesdheu përballet me temperatura përvëluese gjatë kulmit të verës, gjithnjë e më shumë udhëtarë po zgjedhin lartësitë malore për pushime verore. Kjo ka bërë që Dolomitet, vargmali madhështor në veri të Italisë, të shënojnë një rritje të ndjeshme të popullaritetit.

Por ky interes ka sjellë pasoja të dukshme në disa zona. Në malin Seceda, i famshëm për pamjen e majave të mprehta Odle, fluksi i turistëve, i nxitur edhe nga popullariteti në rrjete sociale, ka vështirësuar ndjeshëm jetën e banorëve të rajonit të Tirolit të Jugut.

Vetëm javën e kaluar, mbi 8,000 persona kanë përshkuar shtegun në një ditë të vetme, duke shkaktuar jo vetëm mbipopullim, por edhe dëmtime të mjedisit dhe kulturave bujqësore. Sipas studimit të Institutit Demoskopika, kjo zonë renditet ndër më të ekspozuarat ndaj mbingarkesës turistike në Itali, përkrah Venecias.

Si reagim, pronarët lokalë të tokave vendosën që në fillim të korrikut të instalonin një portë hyrëse me pagesë 5 euro, për të kompensuar dëmet dhe për të mbuluar kostot e mirëmbajtjes së terrenit.

MegjithĂ«se autoritetet e Parkut Natyror Puez-Odle e çaktivizuan fillimisht sistemin, ai u vendos sĂ«rish nĂ« funksion. Sipas Sky TG24, vetĂ« pronarĂ«t e cilĂ«suan kĂ«tĂ« veprim si njĂ« “thirrje pĂ«r ndihmĂ«â€, pĂ«r tĂ« tĂ«rhequr vĂ«mendjen mbi problemin, duke theksuar se nuk kanĂ« marrĂ« asnjĂ« reagim nga pĂ«rfaqĂ«sues politikĂ«, shoqata apo organizata.

Aktualisht, pranĂ« portĂ«s do tĂ« ndodhen pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« shoqatĂ«s turistike Dolomites Val Gardena, tĂ« cilĂ«t do t’u shpjegojnĂ« vizitorĂ«ve se pagesa nuk Ă«shtĂ« detyrim dhe do t’u rekomandojnĂ« njĂ« itinerar alternativ, pak mĂ« tĂ« gjatĂ«.

MegjithatĂ«, iniciativa ka marrĂ« mbĂ«shtetje tĂ« konsiderueshme. Carlo Alberto Zanelle, president i degĂ«s sĂ« Tirolit tĂ« Jugut tĂ« Club Alpino Italia, deklaroi se kjo masĂ« shĂ«rben “pĂ«r ta sjellĂ« njĂ« problem real nĂ« vĂ«mendjen e publikut”. / Time Out, Shqip.al

The post Dolomitet luftojnë turizmin masiv me një tarifë 5 euro appeared first on Revista Monitor.

Teoria “Blue Mind”, sekreti i njĂ« pushimi tĂ« mrekullueshĂ«m pranĂ« ujit

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
10 August 2025 at 13:33

ShumĂ« njerĂ«z, kur planifikojnĂ« pushimet, fokusohen te vizitat nĂ« destinacionet mĂ« tĂ« famshme, restorantet e njohura dhe pĂ«rfshirja e sa mĂ« shumĂ« aktiviteteve nĂ« itinerar. Por sipas teorisĂ« “Blue Mind”, sekreti i njĂ« udhĂ«timi vĂ«rtet relaksues mund tĂ« mos jetĂ« “sa shumĂ« bĂ«ni”, por sa afĂ«r ujit ndodheni.

“Blue Mind” Ă«shtĂ« ideja se tĂ« qĂ«ndruarit pranĂ« ujit, det, liqen apo lumĂ«, ka njĂ« efekt qetĂ«sues mbi trurin, ul stresin dhe pastron mendjen nga zhurma e pĂ«rditshme. Leigh Barnes nga Intrepid Travel shprehet se pranĂ« ujit ndihesh sikur bĂ«n njĂ« frymĂ«marrje tĂ« thellĂ« lehtĂ«suese.

Po ashtu, blogerja e udhëtimeve Esther Susag beson se kjo është arsyeja pse ndihesh i çlodhur pranë detit ose pas notit në liqen, nuk ka të bëjë me turizëm aktiv, por me rigjetjen e qetësisë së brendshme.

Studimet e mbështesin këtë ide, duke treguar se afërsia me ujin ul ritmin e rrahjeve të zemrës, redukton ankthin dhe rrit ndjenjat e mirëqenies, madje pa qenë e nevojshme të hysh në ujë.

Graham Carter nga Cruise Croatia e përshkruan si një gjendje pothuajse meditative, e nxitur nga tingulli ritmik i valëve dhe horizontet e pafundme blu.

Michael Clarke nga Sandals Resorts e krahason “Blue Mind” me tĂ« kundĂ«rtĂ«n e “Red Mind” – njĂ« gjendje e tejmbushur me stres, ankth dhe lodhje.

Përfitimet e pushimeve pranë ujit janë të shumta. Sipas Barnes, uji tërheq natyrshëm, ndihmon të shkëputesh nga zhurma e teknologjisë dhe të përqendrohesh te e tashmja. Ky trend ka rritur kërkesën për aktivitete si kajak, snorkeling, ecje përgjatë bregdetit apo zhytje në gjire të fshehura.

Susag thekson se ky lloj udhëtimi është veçanërisht rigjenerues pas periudhave të ngarkuara pune ose pas përjetimit të burnout. Mike Larragueta nga Visit Reno Tahoe shton se nuk nevojiten shuma të mëdha monetare, mjafton të kesh pranë një liqen, lumë, pishinë apo burim termal për të përjetuar efektin qetësues.

MegjithatĂ«, ky stil pushimi nuk Ă«shtĂ« pĂ«r tĂ« gjithĂ«. Ata qĂ« preferojnĂ« njĂ« axhendĂ« tĂ« mbushur mund ta kenĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« tĂ« pranojnĂ« ritmin e ngadaltĂ« dhe momentet pa plan. Michael Farb nga Boatsetter thekson se kĂ«rkon qĂ«llim dhe zgjedhje tĂ« kujdesshme tĂ« destinacionit. Jonathan Alder nga Jonathan’s Travels sugjeron pĂ«rshtatjen e mjedisit “blu” me rehatinĂ« personale, nga kasollet ujĂ« (bungalow) deri te resortet bregdetare pranĂ« qyteteve.

PĂ«r tĂ« pĂ«rfituar maksimalisht nga “Blue Mind”, ekspertĂ«t rekomandojnĂ« tĂ« zgjidhni vende ku uji Ă«shtĂ« pjesĂ« e pandashme e pĂ«rvojĂ«s dhe tĂ« vendosni qĂ«llimisht momente tĂ« pakushtĂ«zuara: njĂ« not çdo mĂ«ngjes, shikimin e lindjes ose perĂ«ndimit tĂ« diellit mbi det, lexim nĂ« kuvertĂ« ose thjesht vĂ«shtrimin e horizontit. Barnes sugjeron edhe ture tĂ« vogla me guida lokale pĂ«r tĂ« shmangur stresin e planifikimit.

NĂ« thelb, teoria “Blue Mind” na kujton se ndonjĂ«herĂ« pushimet mĂ« tĂ« mira nuk maten me sa shumĂ« bĂ«jmĂ«, por me sa thellĂ« ndjejmĂ« qetĂ«sinĂ«, dhe shpesh, kjo qetĂ«si gjendet pranĂ« ujit. / Huffpost, Shqip.al

The post Teoria “Blue Mind”, sekreti i njĂ« pushimi tĂ« mrekullueshĂ«m pranĂ« ujit appeared first on Revista Monitor.

Në një botë të trazuar, vetëdija dhe stabiliteti janë thelbësore për drejtuesit

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
9 August 2025 at 12:03

Baza e lidershipit mbetet e pandryshuar, pavarĂ«sisht nĂ«se drejton njĂ« kompani tĂ« madhe, njĂ« startup apo njĂ« organizatĂ« jofitimprurĂ«se. PĂ«rtej aftĂ«sive teknike dhe njohjes sĂ« kontekstit, ajo qĂ« i dallon liderĂ«t e mĂ«dhenj Ă«shtĂ« aftĂ«sia pĂ«r t’u lidhur me ekipet, punonjĂ«sit dhe komunitetet e tyre, dhe kjo fillon me vetĂ«dijen. Sipas McKinsey dhe Forumit tĂ« LiderĂ«ve tĂ« Rinj GlobalĂ«, drejtuesit duhet tĂ« kuptojnĂ« veten pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar besim, qĂ«llim tĂ« pĂ«rbashkĂ«t, autenticitet dhe empati.

Raporti Future of Jobs 2025 i Forumit Ekonomik BotĂ«ror (WEF) thekson se “aftĂ«sitĂ« e buta” si kreativiteti, qĂ«ndrueshmĂ«ria dhe kurioziteti janĂ« mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme se kurrĂ«. NjĂ« bĂ«rthamĂ« e qĂ«ndrueshme nga brenda i ndihmon drejtuesit tĂ« transmetojnĂ« energji pozitive, vendosmĂ«ri dhe ndjenjĂ« ndihme, duke krijuar sukses pĂ«r ekipin dhe organizatĂ«n. Siç thotĂ« profesori Adam Grant, liderĂ«t e vĂ«rtetĂ« ngrenĂ« tĂ« tjerĂ«t, njĂ« cilĂ«si qĂ« shumĂ« organizata nuk dinĂ« ta kultivojnĂ«.

Shfaqja e inteligjencĂ«s artificiale nuk e zĂ«vendĂ«son kĂ«tĂ« qasje; pĂ«rkundrazi, e bĂ«n mĂ« tĂ« domosdoshme. Teknologjia mund tĂ« marrĂ« pĂ«rsipĂ«r detyra analitike, duke lĂ«nĂ« mĂ« shumĂ« kohĂ« pĂ«r lidership njerĂ«zor. Shembulli i Bob McDonald nĂ« Departamentin Amerikan tĂ« Çështjeve tĂ« VeteranĂ«ve tregon se vendosja e “qĂ«llimit, vlerave dhe parimeve” sĂ« pari, dhe mĂ« pas dizajni i orientuar te njeriu, mund tĂ« pĂ«rmirĂ«sojĂ« performancĂ«n dhe besimin.

Vetëdija kërkon përulësi, pranim se askush nuk mund të dijë gjithçka për sfidat si transformimi dixhital, gjeopolitika apo ndryshimet klimatike, dhe njohja e vetes. Kjo rrit angazhimin e ekipeve, inkurajon komunikimin e hapur dhe nxit iniciativën.

Sipas McKinsey, 200 CEO kryesorë kanë krijuar rreth 5 trilionë dollarë vlerë ekonomike shtesë. Për sipërmarrësit, frymëzimi i të tjerëve është çelësi i mbijetesës. Arti i lidershipit në shekullin XXI nis me dimensionin njerëzor: për të udhëhequr të tjerët, drejtuesit duhet të fillojnë duke udhëhequr veten, një udhëtim po aq i vështirë sa edhe i domosdoshëm. / WEF, Shqip.al

The post Në një botë të trazuar, vetëdija dhe stabiliteti janë thelbësore për drejtuesit appeared first on Revista Monitor.

Italia miraton projektin 13 miliardë euro për ndërtimin e urës të varur më të madhe në botë

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
8 August 2025 at 13:08

Italia ka dhënë miratimin përfundimtar për ndërtimin e urës së varur më të gjatë në botë, që do të lidhë Sicilinë me pjesën tjetër të vendit, pavarësisht shqetësimeve për tërmete, ndikimin mjedisor dhe rrezikun e përfshirjes së mafias.

Komiteti ndĂ«rministror pĂ«r investime strategjike miratoi projektin 13.5 miliardĂ« euro, bĂ«ri tĂ« ditur Ministria e Transportit. Ministri Matteo Salvini e quajti projektin “njĂ« pĂ«rshpejtues zhvillimi” pĂ«r jugun e ItalisĂ«. Punimet paraprake mund tĂ« nisin kĂ«tĂ« verĂ« dhe ndĂ«rtimi vitin e ardhshĂ«m, me pĂ«rfundim tĂ« planifikuar nĂ« vitin 2033.

Ura mbi NgushticĂ«n e MesinĂ«s Ă«shtĂ« miratuar dhe anuluar disa herĂ« qĂ« nga 1969, sĂ« fundi e rikthyer nga qeveria e Giorgia Melonit nĂ« vitin 2023. “Nuk Ă«shtĂ« punĂ« e lehtĂ«, por Ă«shtĂ« njĂ« investim pĂ«r tĂ« tashmen dhe tĂ« ardhmen e ItalisĂ«â€, tha Meloni, duke e quajtur “njĂ« infrastrukturĂ« strategjike” pĂ«r zhvillimin e jugut dhe tĂ« vendit. Ideja pĂ«r ta lidhur SicilinĂ« me tokĂ«n daton qĂ« nga Roma e lashtĂ«. PĂ«r Salvini-n, ky do tĂ« jetĂ« “njĂ« revolucion” qĂ« do tĂ« sjellĂ« vende pune dhe rritje ekonomike.

Ura do tĂ« jetĂ« gati 3.7 km, me pjesĂ«n pezull 3.3 km, duke tejkaluar urĂ«n Çanakkale tĂ« TurqisĂ«. Me katĂ«r korsi rrugore dhe dy linja hekurudhore, do tĂ« ketĂ« kapacitet pĂ«r 6,000 makina nĂ« orĂ« dhe 200 trena nĂ« ditĂ«.

Qeveria planifikon ta klasifikojë si infrastrukturë të sigurisë, pjesë e rritjes së shpenzimeve të mbrojtjes, duke e konsideruar një korridor strategjik për NATO-n.

Mbi 600 akademikë kanë kundërshtuar këtë klasifikim, duke kërkuar vlerësime shtesë për qëndrueshmërinë në përdorim ushtarak.

Grupet mjedisore kanë paraqitur ankesa në BE, duke paralajmëruar për ndikim te shpendët migratorë dhe mungesë provash se dëmet mjedisore do të kompensohen.

Dekreti fillestar i jepte Ministrisë së Brendshme kontroll mbi masat anti-mafia, por Presidenti Sergio Mattarella këmbënguli që projekti të mbetet nën ligjin kombëtar anti-mafia për të gjitha projektet madhore.

Projekti i Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« konsorciumit tĂ« udhĂ«hequr nga WeBuild, qĂ« fitoi tenderin nĂ« 2006, por u anulua nĂ« 2013. Ura Çanakkale, e hapur nĂ« 2022 dhe ndĂ«rtuar nga WeBuild, u bazua nĂ« modelin e MesinĂ«s, me profil aerodinamik qĂ« lejon kalimin e erĂ«s.

Ndërsa zona ndodhet mbi një të çarë sizmike, WeBuild thekson se urat e varura janë më pak të prekshme nga forcat sizmike dhe se të ngjashme janë ndërtuar në Japoni, Turqi dhe Kaliforni. / Euronews, Shqip.al

The post Italia miraton projektin 13 miliardë euro për ndërtimin e urës të varur më të madhe në botë appeared first on Revista Monitor.

Banka e Anglisë ul normën bazë të interesit në 4%, niveli më i ulët në dy vjet

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
7 August 2025 at 15:58

Komiteti i Politikës Monetare detyrohet të votojë për herë të dytë, pasi në raundin e parë nuk arriti shumicën e nevojshme

Banka e Anglisë uli normën bazë të interesit me një çerek pikë përqindjeje, duke e çuar atë në 4%, duke bërë që investitorët të zbusin pritshmëritë për ulje të mëtejshme.

Në një votim të dytë të paprecedentë nga Komiteti i Politikës Monetare (MPC), pasi fillimisht dështoi të arrinte një shumicë vendimmarrëse, pesë anëtarë votuan në favor të uljes me 0.25 pikë, ndërsa katër të tjerë votuan për të mbajtur normat e pandryshuara.

“E kemi ulur sot normĂ«n e interesit, por ishte njĂ« vendim i balancuar me kujdes,” tha guvernatori i BankĂ«s sĂ« AnglisĂ«, Andrew Bailey, i cili po pĂ«rballet me njĂ« rritje tĂ« ngadaltĂ« ekonomike dhe me njĂ« inflacion tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m.

Ai pĂ«rsĂ«riti udhĂ«zimin e mĂ«parshĂ«m tĂ« bankĂ«s qĂ«, edhe pse normat janĂ« nĂ« njĂ« trajektore rĂ«nĂ«se, “çdo ulje e ardhshme do tĂ« duhet tĂ« bĂ«het nĂ« mĂ«nyrĂ« graduale dhe tĂ« kujdesshme”.

Vendimi për të ulur koston e huamarrjes me një çerek pikë ishte në përputhje me pritshmëritë e tregut, por natyra e ngushtë e votimit bëri që paundi dhe yield-et e obligacioneve britanike (gilts) të rriten.

Paundi britanik u forcua me 0.6% kundrejt dollarit amerikan, duke arritur në 1.343 dollarë.

Yield-et e obligacioneve dyvjeçare të qeverisë britanike, të cilat janë veçanërisht të ndjeshme ndaj ndryshimeve të normave të interesit, u rritën me 0.05 pikë përqindjeje, duke arritur në 3.88%, pasi investitorët u përgatitën për një ritëm më të ngadaltë të uljeve në të ardhmen.

Sipas niveleve të sugjeruara nga tregu i kontratave të këmbimit (sëaps), tregtarët tani vlerësojnë me një probabilitet 70% një tjetër uljeje me një çerek pikë përqindjeje gjatë këtij viti, në krahasim me mbi 90% që ishte përpara marrjes së vendimit.

MPC arriti shumicën vendimmarrëse pasi Alan Taylor, anëtar i jashtëm i komitetit, i cili fillimisht kishte mbështetur një ulje më të madhe të normës, ndryshoi qëndrim dhe në raundin e dytë votoi në favor të uljes me çerek pike.

Vendimi i së enjtes vjen në një kohë kur inflacioni në Mbretërinë e Bashkuar është ndjeshëm më i lartë sesa në SHBA apo në Eurozonë, ndërkohë që rritja ekonomike po ngadalësohet.

Ky kombinim ka rritur frikĂ«n se Britania e Madhe mund tĂ« hyjĂ« nĂ« njĂ« periudhĂ« “stagflacioni”, njĂ« situatĂ« ku inflacioni i lartĂ« shoqĂ«rohet me rritje tĂ« dobĂ«t ose negative ekonomike.

Banka e Anglisë po përballet gjithashtu me pasojat e tarifave të larta të vendosura nga Presidenti amerikan Donald Trump, të cilat hynë në fuqi të enjten ndaj dhjetëra partnerëve tregtarë. Megjithatë, Britania ka arritur të shmangë tarifat më të rënda, duke siguruar një normë 10%.

Po të enjten, Banka e Anglisë paralajmëroi se çmimet më të larta të ushqimeve do të çojnë inflacionin edhe më lart mbi objektivin afatshkurtër, duke parashikuar një kulm 4% në muajin shtator, më lart sesa vlerësimet e mëparshme. / FT

The post Banka e Anglisë ul normën bazë të interesit në 4%, niveli më i ulët në dy vjet appeared first on Revista Monitor.

Rregulli 3:1 për më shumë energji dhe përqendrim për dashamirësit e kafesë

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
7 August 2025 at 11:15

Mbase e pini kafen për efektet e saj shëndetësore, të cilat janë të vërtetuara. Një meta-analizë e 127 studimeve tregoi se konsumimi i kafesë ul rrezikun e kancerit deri në 20%, të diabetit të tipit 2 me 30% dhe të sëmundjes së Parkinsonit po ashtu me 30%. Një tjetër studim i publikuar në Circulation e lidh kafen me uljen e rrezikut për goditje në tru me 20%, ndërsa një studim me mbi 260,000 persona i NIH zbuloi se ata, që pinin katër ose më shumë filxhanë kafe në ditë kishin 10% më pak gjasa të përjetonin depresion.

Por për shumë njerëz, arsyeja kryesore për të pirë kafe është më e thjeshtë: të zgjohen. Kafeina bllokon adenosinën, një substancë që nxit përgjumjen, duke na ndihmuar të qëndrojmë vigjilentë. Por me përdorim të vazhdueshëm, ky efekt dobësohet. Trupi reagon duke prodhuar më shumë receptorë për adenosinën, gjë që kërkon më shumë kafeinë për të arritur të njëjtin nivel energjie.

Një studim i publikuar në International Archives of Pharmacology and Therapy tregoi se brenda vetëm tre ditësh konsum të rregullt të kafeinës, numri i receptorëve rritet ndjeshëm. Kjo shpjegon pse më pas të duhet më shumë kafe: dy filxhanë në mëngjes, një tjetër pasdite, e ndoshta edhe një më vonë. Me kalimin e kohës, efekti fillestar zëvendësohet me një nevojë të përhershme për stimulim.

Një tjetër studim i publikuar në PLoS One zbuloi se pjesëmarrësit që konsumuan kafe për 20 ditë me radhë përjetuan rritje të ndjeshme të energjisë vetëm në ditët e para. Pas ditës së 15-të, përfitimet filluan të bien, dhe deri në fund, efektet ishin kthyer në nivelin para fillimit të konsumit.

Zgjidhja? NjĂ« “reset” i receptorĂ«ve tĂ« adenosinĂ«s. Po, Ă«shtĂ« e mundur. TĂ« njĂ«jtat studime tregojnĂ« se njĂ« pauzĂ« 7-ditore nga kafeina mjafton qĂ« trupi tĂ« rikthejĂ« ndjeshmĂ«rinĂ« e mĂ«parshme. Nuk Ă«shtĂ« e nevojshme tĂ« hiqni dorĂ« plotĂ«sisht, mund tĂ« reduktoni dozĂ«n nĂ« mĂ«nyrĂ« graduale pĂ«r njĂ« javĂ« nĂ« muaj.

Ky Ă«shtĂ« thelbi i rregullit 3:1 – tre javĂ« konsum tĂ« zakonshĂ«m, njĂ« javĂ« pushim ose ulje doze. NĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ«, kur tĂ« rifilloni pirjen e rregullt, efekti energjik i kafesĂ« do tĂ« jetĂ« i ndjeshĂ«m dhe real.

Sa mĂ« pak tĂ« jeni tĂ« varur, aq mĂ« shumĂ« do t’ju ndihmojĂ« kafeja kur tĂ« keni nevojĂ«. Dhe ndĂ«rkohĂ«, pĂ«rfitimet shĂ«ndetĂ«sore mbeten.

Një fitore e dyfishtë. / INC, Shqip.al

The post Rregulli 3:1 për më shumë energji dhe përqendrim për dashamirësit e kafesë appeared first on Revista Monitor.

Rikonceptimi i zhvillimit në një epokë pasigurie globale

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
6 August 2025 at 15:34

Nga Mohamed A. El-Erian*

Për shumë vende në zhvillim, peizazhi ekonomik global ka ndryshuar ndjeshëm vitet e fundit. Rritja më e ulët, zinxhirët e furnizimit të ndërprerë, reduktimi i ndihmave dhe rritja e paqëndrueshmërisë në tregjet financiare përbëjnë pengesa të mëdha. Në themel të këtyre ndryshimeve qëndron një ristrukturim themelor, i udhëhequr nga bota e zhvilluar, i rendit ekonomik dhe financiar të pasluftës. Në këtë kontekst, një sërë faktorësh po bëhen kritikë për mirëqenien aktuale dhe të ardhshme të vendeve në zhvillim, dhe për të mirën e institucioneve shumëpalëshe.

Për pjesën më të madhe të periudhës pas Luftës së Dytë Botërore, rendi ekonomik dhe financiar global funksiononte si një konstrukt bërthamë-periferi, me Shtetet e Bashkuara në qendër. SHBA-ja ofronte të mira publike globale, udhëhiqte bashkërendimin e politikave shumëpalëshe dhe vepronte si menaxher krizash, në përputhje me një grup rregullash dhe standardesh të pranuara gjerësisht. Qëllimi përfundimtar ishte konvergjenca, për të garantuar një ekonomi botërore gjithnjë e më të integruar dhe të begatë.

Por tre faktorë ndikuan këtë rend. Së pari, iu kushtua vëmendje e pamjaftueshme pasojave shpërndarëse gjithnjë e më destabilizuese, gjë që çoi në një ndjenjë të përhapur përjashtimi dhe marxhinalizimi brenda segmenteve me influencë politike të shoqërisë. Në vend që të vazhdonte të ndikonte politikën, ekonomia iu nënshtrua asaj.

SĂ« dyti, rendi ekzistues pati vĂ«shtirĂ«si tĂ« integronte vendet e mĂ«dha nĂ« zhvillim qĂ« po zgjeroheshin me shpejtĂ«si. Shembulli mĂ« i dukshĂ«m Ă«shtĂ« Kina, ekonomia e madhe e sĂ« cilĂ«s, por me tĂ« ardhura pĂ«r frymĂ« relativisht tĂ« ulĂ«ta, krijoi njĂ« mospĂ«rputhje tĂ« vazhdueshme mes prioriteteve tĂ« saj tĂ« brendshme zhvillimore dhe pĂ«rgjegjĂ«sive tĂ« reja globale. Bota nuk ishte mĂ« nĂ« gjendje tĂ« pĂ«rthithte nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« qetĂ« pasojat e jashtme tĂ« strategjisĂ« ekonomike tĂ« KinĂ«s, duke krijuar tensione qĂ« strukturat e qeverisjes ndĂ«rkombĂ«tare kanĂ« pasur vĂ«shtirĂ«si t’i zgjidhin.

Faktori i tretë ishte transformimi i SHBA-së nga një forcë stabilizuese në një burim paqëndrueshmërie. Në këtë zhvillim kontribuuan kriza financiare globale e vitit 2008 (që nisi në SHBA), përdorimi i tarifave si armë ndaj Kinës në vitin 2018 dhe përdorimi në rritje i sanksioneve përmes sistemeve të pagesave. Kjo përshpejtohet edhe më shumë në vitet e fundit me dështimin për të siguruar një shpërndarje të drejtë globale të vaksinave kundër COVID-19, përdorimin e tarifave si armë ndaj aleatëve dhe kundërshtarëve, shkatërrimin e sistemit amerikan të ndihmës së jashtme dhe indiferencën e vazhdueshme ndaj krizave humanitare shkatërruese dhe shkeljeve të përsëritura të së drejtës ndërkombëtare.

NdĂ«rsa modeli tradicional bĂ«rthamë–periferi Ă«shtĂ« i papĂ«rshtatshĂ«m pĂ«r tĂ« pĂ«rballuar gjithĂ« kĂ«tĂ«, nuk ekziston asgjĂ« pĂ«r ta zĂ«vendĂ«suar atĂ«, duke rezultuar nĂ« njĂ« udhĂ«tim tĂ« trazuar drejt njĂ« destinacioni tĂ« paqartĂ«. MegjithatĂ«, vendet nĂ« zhvillim e kanĂ« pĂ«rballuar mjaft mirĂ« kĂ«tĂ« peizazh nĂ« ndryshim. Suksesi i tyre i deritanishĂ«m u detyrohet kryesisht arritjeve tĂ« fituara me shumĂ« mund nĂ« politikĂ«, pĂ«rfshirĂ« forcimin e rregullave dhe institucioneve makroekonomike gjatĂ« dekadave tĂ« fundit.

Por për të ruajtur këtë trajektore pozitive në një mjedis të jashtëm gjithnjë e më sfidues, vendet në zhvillim duhet të mbështesin katër prioritete kryesore të politikave. I pari është ruajtja e stabilitetit makroekonomik, duke adresuar në mënyrë agresive çdo cenueshmëri strukturore dhe financiare, përfshirë tregjet financiare të brendshme, kornizat rregullatore të dobëta dhe mangësitë në qeverisje.

Prioriteti i dytë është forcimi i lidhjeve ndërkombëtare që rrisin qëndrueshmërinë, përmirësojnë aftësitë përshtatëse dhe zgjerojnë mundësitë. Kjo kërkon përpjekje të bashkërenduara, shumëvjeçare, për të harmonizuar rregulloret, për të nxitur integrimin financiar rajonal dhe për të ndërtuar infrastrukturë tregtare.

Së treti, vendet në zhvillim duhet të përgatiten për të shfrytëzuar mundësitë e reja që krijohen nga inovacionet, nga përmirësimi i produktivitetit në sektorët tradicionalë, deri te përmirësimet në sektorët socialë, ku investimi në kapitalin njerëzor sjell kthimet më të larta. Inteligjenca artificiale, në veçanti, ka potencial të jashtëzakonshëm për të revolucionarizuar mjekësinë, arsimin dhe bujqësinë, dhe kjo mund të ndihmojë këto vende të kapërcejnë disa faza tradicionale të zhvillimit. Ndërtimi i një ekosistemi mbështetës kërkon investime në infrastrukturën dixhitale, zhvillimin e një fuqie punëtore të kualifikuar dhe një mjedis rregullator që nxit inovacionin.

Së fundmi, me shumë asete amerikane që duken të mbivlerësuara dhe me rritjen e paqëndrueshmërisë së bonove të thesarit të SHBA-së, një nëngrup i vogël por strategjikisht i rëndësishëm i vendeve në zhvillim, ato me rezerva të larta valutore dhe pasuri financiare të konsiderueshme në dollarë, po nxitojnë të rishqyrtojnë rezervat e tepërta të aktiveve amerikane. Ky proces do të jetë i gjatë dhe kompleks, dhe do të kërkojë një ndarje më të kujdesshme të aktiveve, metodologji të reja për shpërndarjen e aseteve dhe një mënyrë të re të të menduarit për investimet që shkon përtej strehëve tradicionale të sigurta.

Institucionet shumĂ«palĂ«she si Banka BotĂ«rore dhe bankat rajonale tĂ« zhvillimit kanĂ« njĂ« rol thelbĂ«sor pĂ«r tĂ« luajtur nĂ« ndihmĂ«n ndaj anĂ«tarĂ«ve tĂ« tyre pĂ«r tĂ« ndjekur kĂ«tĂ« qasje. PĂ«r t’u bĂ«rĂ« kĂ«shilltarĂ« tĂ« besuar, kĂ«to institucione duhet tĂ« pĂ«rmirĂ«sohen nĂ« mbledhjen dhe shpĂ«rndarjen e praktikave mĂ« tĂ« mira pĂ«r teknologjitĂ« e reja dhe nĂ« zhvillim qĂ« mund tĂ« pĂ«rmirĂ«sojnĂ« shĂ«ndetin, arsimin dhe produktivitetin, dhe tĂ« bĂ«jnĂ« mĂ« shumĂ« pĂ«r tĂ« nxitur pĂ«rvetĂ«simin e tyre. PĂ«r shembull, stafi i tyre duhet tĂ« jetĂ« i pĂ«rgatitur tĂ« pĂ«rgjigjet ndaj pyetjeve pĂ«r ndĂ«rveprimin me agjentĂ«t e inteligjencĂ«s artificiale, pĂ«rdorimin e inovacioneve pĂ«r ofrimin e shĂ«rbimeve bazĂ« dhe menaxhimin e rreziqeve tĂ« lidhura me to.

Institucionet shumëpalëshe gjithashtu duhet të inkurajojnë lidhjet dhe projektet rajonale që lehtësojnë tregtinë, zgjerojnë infrastrukturën ndërkufitare dhe nxisin menaxhimin e përbashkët të burimeve. Dhe në një botë gjithnjë e më e ndikuar nga goditje të shpeshta, është urgjente forcimi i instrumenteve për financimin në raste emergjente, për shembull duke përmirësuar mjetet për ndarjen e rrezikut.

Sigurisht, kjo nuk duhet të dëmtojë punën thelbësore që këto institucione kryejnë në vendet në zhvillim. Duke pasur parasysh dëshmitë se modelet tradicionale të zhvillimit hasin vështirësi të mëdha në vende me sfida serioze të qeverisjes dhe sigurisë, edhe kjo është një fushë që kërkon mënyra të reja dhe më krijuese të të menduarit.

Inteligjenca artificiale dhe teknologjitë e tjera të reja u ofrojnë vendeve në zhvillim një mundësi të rrallë për të hapur rrugë të reja drejt rritjes ekonomike gjithëpërfshirëse. Por përfitimi nga kjo mundësi historike nuk është aspak i sigurt. Nëse vendet në zhvillim nuk krijojnë kushtet e nevojshme për përhapjen efikase dhe të drejtë të këtyre inovacioneve në ekonomitë e tyre, duke filluar, në mënyrë thelbësore, nga sektori i shëndetësisë dhe arsimit, ato rrezikojnë të mbeten edhe më shumë prapa, duke thelluar pabarazitë brenda dhe mes vendeve, dhe duke përshpejtuar fragmentimin e rendit global.

* Mohamed A. El-Erian Ă«shtĂ« President i “Queens’ College” nĂ« Universitetin e Kembrixhit, profesor nĂ« Wharton School nĂ« Universitetin e PensilvanisĂ«, kĂ«shilltar i Allianz dhe Kryetar i Gramercy Fund Management. Ai Ă«shtĂ« autor i The Only Game in Town: Central Banks, Instability, and Avoiding the Next Collapse (Random House, 2016) dhe bashkautor (me Gordon Brown, Michael Spence dhe Reid Lidow) i Permacrisis: A Plan to Fix a Fractured World (Simon & Schuster, 2023).

Copyright: Project Syndicate, 2025
www.project-syndicate.org

The post Rikonceptimi i zhvillimit në një epokë pasigurie globale appeared first on Revista Monitor.

BQE: Vendet e punës do të rrezikohen nëse Kina devijon tregtinë drejt BE-së nga SHBA

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
6 August 2025 at 15:17

Qindra mijëra vende pune në Europë mund të jenë në rrezik nëse lufta tregtare e Donald Trump e nxit Kinën të dërgojë mallrat e saj drejt kontinentit të vjetër, sipas një kërkimi nga Banka Qendrore Europiane (BQE).

Konkurrenca në rritje nga Kina ka pasoja të drejtpërdrejta për tregjet e punës në Eurozonë, shkruajnë ekonomistët, përfshirë Clémence Berson.

NjĂ« rritje prej 1,000 € nĂ« importe nga Kina pĂ«r çdo punonjĂ«s nĂ« njĂ« sektor tĂ« caktuar, mes viteve 2015 dhe 2022, çon nĂ« njĂ« rĂ«nie me 0.1 pikĂ« pĂ«rqindje tĂ« nivelit tĂ« punĂ«simit nĂ« atĂ« industri gjatĂ« sĂ« njĂ«jtĂ«s periudhĂ«, zbuluan ata. Kjo pĂ«rfaqĂ«son rreth 240,000 vende pune nĂ« tĂ« gjithĂ« EurozonĂ«n, qĂ« janĂ« zhdukur ose janĂ« zhvendosur nĂ« sektorĂ« mĂ« pak tĂ« ekspozuar.

“Zhvendosja e tregtisĂ« nga Shtetet e Bashkuara, e kombinuar me rritjen e konkurrueshmĂ«risĂ« sĂ« KinĂ«s nĂ« industri me vlerĂ« tĂ« shtuar tĂ« lartĂ«, sugjeron se firmat nĂ« BE duhet tĂ« pĂ«rshtaten me njĂ« mjedis global gjithnjĂ« e mĂ« konkurrues,” shkruajnĂ« Berson dhe kolegĂ«t. “NdĂ«rsa pĂ«r momentin ndikimi Ă«shtĂ« i pĂ«rqendruar nĂ« sektorĂ« si automjetet dhe kimikatet, pasojat mĂ« tĂ« gjera mund tĂ« shtrihen nĂ« gati njĂ« tĂ« tretĂ«n e vendeve tĂ« punĂ«s nĂ« BE.”

Ky paralajmërim i BQE vjen në një kohë kur tensionet tregtare globale janë rritur ndjeshëm pas rikthimit të politikave proteksioniste nga administrata e re e Donald Trump. Që prej marrjes së detyrës në fillim të vitit 2025, presidenti amerikan ka nisur të vendosë tarifa të reja ndaj importeve kineze, duke ringjallur një klimë konflikti ekonomik me Pekinin. Si kundërpërgjigje, Kina mund dhe ka devijuar flukset e saj tregtare drejt Europës, në përpjekje për të ruajtur volumin e eksporteve dhe për të shmangur barrierat amerikane. Kjo zhvendosje rrezikon të vërë nën presion prodhuesit europianë, sidomos ata në sektorë të ndjeshëm si makineritë, automjetet dhe produktet kimike.

Veçanërisht të ekspozuar janë sektorët ku Kina po fiton terren me shpejtësi, si teknologjia, automjetet elektrike dhe prodhimi industrial me vlerë të lartë të shtuar. Nëse kompanitë europiane humbasin pjesë të tregut në këto fusha strategjike, pasojat do të jenë afatgjata, jo vetëm në punësim, por edhe në vetë aftësinë e Europës për të konkurruar në tregun global.

BQE sugjeron se përballë këtij presioni, Bashkimi Europian duhet të forcojë politikat industriale, të mbështesë sektorët më të rrezikuar përmes inovacionit, dixhitalizimit dhe trajnimit të fuqisë punëtore, si dhe të forcojë zinxhirët e brendshëm të furnizimit për të rritur qëndrueshmërinë ekonomike. / Bloomerg

The post BQE: Vendet e punës do të rrezikohen nëse Kina devijon tregtinë drejt BE-së nga SHBA appeared first on Revista Monitor.

Festivalet e Letërsisë më të bukura në botë

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
6 August 2025 at 11:30

Nga Karaibet në Azi, këto festivale librash dhe letërsie nuk janë vetëm vende ku mund të takoni autorët tuaj të preferuar, por edhe destinacione magjepsëse që bashkojnë komunitetin përreth fuqisë së fjalës së shkruar.

1. Calabash Literary Festival, Treasure Beach, Xhamajka


Ky festival dyvjeçar rikthehet pas dëmeve të shkaktuara nga uragani Beryl, me një atmosferë të rigjallëruar nga komuniteti ndërkombëtar.

NĂ« Jake’s Hotel, njĂ« hotel me bungalot shumĂ«ngjyrĂ«she buzĂ« detit, autorĂ« si Padma Lakshmi, Zadie Smith dhe Sheryl Lee Ralph lexojnĂ« pjesĂ« nga veprat e tyre, ndĂ«rsa bisedat mes librave dhe njerĂ«zve rrjedhin lirshĂ«m shoqĂ«ruar nga njĂ« gotĂ« rum.

2. Martha’s Vineyard Book Festivals, Massachusetts, SHBA


Martha’s Vineyard mirĂ«pret dy festivale verore: Book Festival dhe Black Book Festival.

Të dyja theksojnë zërat e autorëve të afirmuar dhe atyre të rinj, si gjykatësja Ketanji Brown Jackson dhe autorja Kiano Moju. Me panele dhe diskutime të shumëllojshme, këto evente e bëjnë ishullin një qendër kulturore për komunitetin afro-amerikan.

3. Jaipur Literature Festival, Jaipur, Indi


Festivali më i madh falas për letërsinë në botë mbledh qindra mijëra vizitorë në Qytetin Rozë çdo janar.

Emra si Geetanjali Shree dhe fitues apo kandidatë të çmimit Nobel marrin pjesë në evente që përfshijnë edhe adaptime teatrale. Nëse doni pak luks gjatë qëndrimit, The Oberoi Rajvilas është zgjedhje ideale.

4. Brooklyn Book Festival, New York, SHBA


Me më shumë se një javë aktivitetesh, ky festival i përvitshëm në shtator ofron një program të larmishëm që kulmon në parqet dhe sheshet e Brooklyn.

Për ata që nuk mund të udhëtojnë, ofrohet edhe një ditë virtuale. Për një qëndrim të qetë, Mercer Hotel në Soho është strehë perfekte për lexuesit.

5. Hay Festival, Hay-on-Wye, Uells


Në qytetin e librave në zemër të Parkut Kombëtar Brecon Beacons, Hay Festival zhvillohet çdo maj me autorë nga Kenia deri në Meksikë. Përveç leximeve, ofrohen edhe kurse gatimi, koncerte dhe vizita në kështjella.

Për një përvojë autentike britanike, qëndrimi në Swan at Hay ose Llangoed Hall është zgjedhja ideale.

6. Berlin International Literature Festival, Gjermani


Me më shumë se 200 autorë dhe 20,000 vizitorë, Berlini çdo pranverë shndërrohet në qendrën letrare europiane.

Segmenti i dedikuar të rinjve promovon leximin dhe diversitetin kulturor. Për lexuesit, Grand Hyatt dhe Hotel Palace Berlin ofrojnë akses të lehtë në monumentet më të njohura të qytetit.

7. Tennessee Williams & New Orleans Literary Festival, SHBA


I zhvilluar në French Quarter të New Orleans, ky festival pesë-ditor nderon trashëgiminë e shkrimtarit Tennessee Williams. Në mbrëmje, Hotel St. Vincent ofron atmosferë të ngrohtë me muzikë live dhe ushqim cajun nga Elizabeth Street Café. / NatGeo, Shqip.al

The post Festivalet e Letërsisë më të bukura në botë appeared first on Revista Monitor.

Tirana, një nga dhjetë vendet më të mira në Europë për nomadët dixhitalë

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
5 August 2025 at 10:00

Komuniteti global i nomadëve dixhitalë ka kaluar shifrën e 40 milionë personave në vitin 2025, sipas DemandSage, një rritje prej 149% që nga viti 2019.

“Stili i jetesĂ«s si nomad dixhital Ă«shtĂ« krijimi i njĂ« jete qĂ« ndĂ«rthur fleksibilitetin profesional me eksplorimin personal,” shpjegon Keith Spencer nga FlexJobs. Qytetet mĂ« tĂ«rheqĂ«se pĂ«r kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ« jetese ofrojnĂ« lidhje tĂ« mirĂ« interneti, kosto tĂ« ulĂ«ta jetese, kulturĂ« tĂ« pasur dhe komunite pĂ«r punonjĂ«sit nĂ« distancĂ«.

Ai shton se për të bërë një zgjedhje tëmirë, duhen marrë parasysh edhe elementë si përputhshmëria e orës me klientët, infrastruktura, gjuha dhe aspektet tatimore. Sipas tij, jeta si nomad kërkon planifikim, stabilitet financiar dhe përshtatje, por liria që ofron tejkalon këto sfida.

Media amerikane Travel + Leisure ka përpiluar një listë me 10 destinacionet më të mira në Europë për nomadët dixhitalë, bazuar në përvojat e punonjësve në distancë dhe emigrantëve, dhe Tirana zë një vend të veçantë mes tyre.

Tirana, Shqipëri

Kryeqyteti shqiptar po ngjitet shpejt nĂ« hartĂ«n e destinacioneve mĂ« tĂ«rheqĂ«se pĂ«r punonjĂ«sit remote. NĂ« krahasim me qytetet e mbipopulluara tĂ« EuropĂ«s, Tirana ofron njĂ« kombinim unik tĂ« pĂ«rballueshmĂ«risĂ« ekonomike, autenticitetit dhe energjisĂ« urbane nĂ« zhvillim. ËshtĂ« njĂ« vend qĂ« po tĂ«rheq gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« profesionistĂ« ndĂ«rkombĂ«tarĂ«, jo vetĂ«m pĂ«r çmimet e ulĂ«ta, por edhe pĂ«r mikpritjen dhe stilin e jetesĂ«s qĂ« ofron.

Ajo që e bën Shqipërinë veçanërisht të favorshme është politika e saj e hapur ndaj shtetasve amerikanë: ata mund të qëndrojnë deri në një vit pa vizë, pa nevojë për aplikime apo dokumentacion shtesë. Pas kësaj periudhe, mund të aplikojnë për një leje qëndrimi, një proces që është relativisht i thjeshtë dhe mund të kryhet online.

Për nomadët që kërkojnë të vendosen për disa muaj apo më shumë, Tirana ofron gjithçka që u nevojitet: ambiente bashkëkohore për punë, kafene të shumta me internet të mirë dhe mundësi të shumta për të eksploruar brenda dhe përreth qytetit.

Ndërsa qytete të tjera europiane po përballen me rritje çmimesh dhe mungesë hapësirash të lira për banim, Tirana ofron një alternativë më të qetë dhe më të përballueshme për të njëjtën mënyrë jetese fleksibël. Kombinuar me një skenë kulturore në zhvillim, komunitet ndërkombëtar në rritje dhe infrastrukturë në përmirësim, ajo është kthyer në një pikë të nxehtë për nomadët dixhitalë që kërkojnë të punojnë në distancë pa sakrifikuar cilësinë e jetës.

Nëntë vendet e tjera që u renditën në listë

Madeira, Portugali

Me klimĂ« tĂ« butĂ« dhe njĂ« “fshat pĂ«r nomadĂ«t dixhitalĂ«â€ nĂ« Ponta do Sol, Ă«shtĂ« njĂ« destinacion i strukturuar pĂ«r punonjĂ«sit remote qĂ« duan komunitet dhe natyrĂ«.

Kotor, Mali i Zi

Një qytet mesjetar me ritëm të qetë jete dhe pamje mahnitëse. Mali i Zi ofron leje njëvjeçare qëndrimi për të huajt.

Pistoia, Itali

Perlë e fshehur në Toskanë me lidhje të mira hekurudhore dhe atmosferë relaksuese. Italia ka vënë në zbatim një vizë të posaçme për nomadët dixhitalë.

PragĂ«, Çeki

Qytet me histori, jetë nate dhe çmime të arsyeshme. Nomadët dixhitalë mund të aplikojnë për licencë tregtare si profesionistë të lirë.

Bratislavë, Sllovaki

Qytet i vogël dhe i qetë, i pështatshëm për ata që kërkojnë fokus në punë pa shumë shpërqendrime.

Ljubljanë, Slloveni

E pastër, e sigurt dhe me shumë ambjente në natyrë për fundjava relaksuese, Ljubjana ofron leje qëndrimi për të vetëpunësuar.

Dubrovnik, Kroaci

I njohur për muret e lashta dhe pamjet nga Adriatiku. Kroacia ka vizë për nomadët dixhitalë që lejon qëndrime deri në 18 muaj.

Athinë, Greqi

Kombinon historinë me gjallërinë urbane. Qyteti ofron vizë për nomadët dixhitalë me të ardhura të mjaftueshme mujore.

Tallin, Estoni

Një nga pionierët në vizat për nomadët dixhitalë. Ofron infrastrukturë teknologjike të përparuar dhe kushte të mira për punë në distancë.

/ Travel + Leisure

The post Tirana, një nga dhjetë vendet më të mira në Europë për nomadët dixhitalë appeared first on Revista Monitor.

Ohri ndĂ«r liqenet mĂ« tĂ« bukura tĂ« EuropĂ«s pĂ«r t’u vizituar kĂ«tĂ« verĂ«

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
4 August 2025 at 12:00

Ndërsa temperaturat mbetetn të larta në brigjet e Mesdheut, një arratisje drejt liqeneve të Europës ofron freski, natyrë të egër dhe pasuri kulturore.

Me kalatë mesjetare, manastire bizantine, plazhe natyrore dhe fshatra piktoreske, këto pesë liqene janë zgjedhje ideale për pushime verore.

1. Liqeni Konstanca, Gjermani

Liqeni i Konstancës është pjesë e Gjermanisë, Austrisë dhe Zvicrës, duke ofruar një mozaik kulturor dhe natyror të Europës Qendrore. Me një rrugë për ciklistët 260 km të gjatë, qytete historike si Meersburg dhe Konstanz, dhe kopshte mesdhetare në ishullin Mainau, ky liqen është ideal për eksplorime, sporte ujore dhe pushim me stil alpin. Temperatura verore qëndron rreth 25°C, e përkryer për aktivitete jashtë.

2. Liqeni i Madh Alqueva, Portugali

NĂ« zemĂ«r tĂ« Alentejos, ky rezervuar i madh pranĂ« kufirit me SpanjĂ«n ofron njĂ« tjetĂ«r anĂ« tĂ« PortugalisĂ«: plazhe liqenore si Praia Fluvial de Monsaraz, sporte ujore dhe fshati mesjetar i Monsarazit, i shtrirĂ« nĂ« njĂ« kodĂ«r me kala dhe rrugica me kalldrĂ«m. PĂ«r njĂ« pĂ«rvojĂ« unike, eksploroni qiellin e natĂ«s nĂ« “Alqueva Dark Sky Reserve”, destinacioni i parĂ« nĂ« botĂ« pĂ«r turizmin astronomik.

3. Liqeni Bohinj, Slloveni

I ndodhur brenda Parkut Kombëtar Triglav, vetëm gjysmë ore larg nga Liqeni Bled, Bohinj është më i qetë dhe më i egër. Me sfondin e Alpeve Juliane dhe ujëra të kristalta deri në 24°C, është një parajsë për not, kanoe, ngjitje dhe shëtitje në natyrë. Fshati Ukanc, i rrethuar nga pyje e male, është pikënisje për eksplorime, ndërsa ujëvara Savica ofron një spektakël natyror 78 metra i lartë.

4. Liqeni Peruča, Kroaci

NĂ« Hinterlandin Dalmat, pranĂ« bregdetit kroat, gjendet njĂ« perlĂ« e fshehur: Liqeni Peruča. I rrethuar nga male dhe plazhe tĂ« qeta, ky liqen artificial Ă«shtĂ« i pĂ«rsosur pĂ«r t’u shkĂ«putur nga turmat e turistĂ«ve. Kampingu buzĂ« liqenit ofron mundĂ«si pĂ«r aktivitete tĂ« ndryshme, nga lundrimet me kajak e zhytjet, te ecjet nĂ« mal dhe kalĂ«rimi. Mos humbisni “Syrin e TokĂ«s” (Izvor Cetine), burimin me ujĂ« kristal tĂ« lumit Cetina.

5. Liqeni i Ohrit, Maqedonia e Veriut

Midis maleve të Maqedonisë së Veriut dhe Shqipërisë Lindore, Liqeni i Ohrit është ndër më të vjetrit dhe më të thellët në Europë. Me ujëra të kristalta dhe perëndime që lënë pa frymë, qyteti i Ohrit ofron një përzierje të rrallë natyre e historie. Vizitoni kishat ortodokse, kalatë mesjetare dhe restorantet buzë liqenit me specialitete tradicionale. Më tej ndodhet manastiri i Shën Naumit dhe fshati i epokës së bronzit në Gjirin e Kockave, atraksione që nuk duhen humbur. / NatGeo, Shqip.al

The post Ohri ndĂ«r liqenet mĂ« tĂ« bukura tĂ« EuropĂ«s pĂ«r t’u vizituar kĂ«tĂ« verĂ« appeared first on Revista Monitor.

ÇfarĂ« duhet (dhe nuk duhet) tĂ« besoni pĂ«r hidratimin gjatĂ« verĂ«s

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
3 August 2025 at 11:34

Mendoni se keni nevojë për 8 gota ujë në ditë? Apo se kafeja ju dehidraton? Ekspertët rrëzojnë disa nga keqkuptimet më të zakonshme rreth hidratimit.

Edhe pse uji është substanca më e bollshme në trupin e njeriut, ai shpesh nënvlerësohet. Një sondazh i vitit 2023 në SHBA zbuloi se gati gjysma e të rriturve pinë më pak ujë sesa rekomandohet. Kjo është problematike, sepse hidratimi është kyç për rregullimin e temperaturës trupore, lubrifikimin e kyçeve, tretjen, detoksifikimin, transportin e lëndëve ushqyese dhe funksionimin e zemrës e trurit.

“NjerĂ«zit shpesh janĂ« lehtĂ«sisht tĂ« dehidratuar, pa e kuptuar,” thotĂ« mjekja Dana Cohen. Kjo çon nĂ« lodhje, dhimbje koke, vĂ«shtirĂ«si pĂ«r t’u pĂ«rqendruar dhe madje ndjesi urie qĂ« nĂ« fakt Ă«shtĂ« thjesht etje.

Në vazhdim renditen disa keqkuptime të zakonshme rreth pirjes së ujit dhe hidratimit:

Duhet të pini 8 gota ujë në ditë

Kjo shifër është e thjeshtuar. Sipas Akademisë Kombëtare të Shkencave në SHBA, gratë kanë nevojë për rreth 2.7 litra lëngje në ditë, ndërsa burrat për rreth 3.7 litra. Në verë, veçanërisht kur jeni aktiv apo jashtë, kjo sasi rritet. Edhe pa djersitje të dukshme, trupi humbet ujë përmes frymëmarrjes dhe avullimit nga lëkura.

Etja është tregues i besueshëm që keni nevojë për ujë

Etja shpesh është një sinjal i vonuar. Nëse prisni deri atëherë, jeni tashmë të dehidratuar. Kjo vlen veçanërisht për të moshuarit, pasi ndjesia e etjes dobësohet me moshën. Humbja e vetëm 1-2% të ujit trupor ndikon në performancën fizike dhe mendore.

Një mënyrë më e mirë për të kuptuar nëse jeni të hidratuar? Frekuenca dhe ngjyra e urinës, çdo 2-3 orë dhe ngjyrë e verdhë e lehtë janë shenja të mira.

Vetëm pijet hidratojnë

Rreth 20% të lëngjeve i marrim nga ushqimi, fruta, perime, supa, etj. Ushqimet si shalqiri, trangujt, domatet dhe manaferrat janë burime të shkëlqyera hidratimi.

Pirja e shpejtë e ujit ju mban të hidratuar

Pirja e ujit nĂ« sasi tĂ« madhe dhe pĂ«rnjĂ«herĂ«sh nuk Ă«shtĂ« efikase dhe mund tĂ« jetĂ« e rrezikshme. Teprica mund tĂ« çojĂ« nĂ« hiponatremi, ulje tĂ« natriumit nĂ« gjak. ËshtĂ« mĂ« mirĂ« tĂ« pini ujĂ« me gllĂ«njka gjatĂ« gjithĂ« ditĂ«s. PĂ«rdorni aplikacione nĂ« telefon apo shishe me shĂ«nues kohe pĂ«r ta bĂ«rĂ« zakon.

Kafeja ose çaji ju dehidratojnë

Kjo është e pavërtetë. Të dyja janë të përbëra kryesisht nga ujë dhe llogariten si pjesë e marrjes së lëngjeve. Edhe uji me gaz është po aq hidratues sa ai i thjeshti.

Pijet izotonike janë më të mira se uji gjatë aktivitetit fizik

Jo domosdoshmërisht. Për ushtrime nën 1 orë në kushte të freskëta, uji mjafton. Por për aktivitete më të gjata, në nxehtësi ose nëse djersisni shumë, është e rëndësishme të shtoni elektrolite (natrium dhe kalium). Dietologët rekomandojnë të pini rreth 600 ml lëngje një orë para stërvitjes dhe disa gllënjka çdo 20 minuta gjatë saj, plus një tjetër 600 ml pas përfundimit.

Hidratimi nuk është thjesht çështje e pirjes së ujit, por e mënyrës, sasisë dhe burimeve të ndryshme që përdorni. Shmangia e miteve dhe keqkuptimeve të zakonshme ju ndihmon të qëndroni më të shëndetshëm, më energjikë dhe më të kthjellët çdo ditë. / NatGeo, Shqip.al

The post ÇfarĂ« duhet (dhe nuk duhet) tĂ« besoni pĂ«r hidratimin gjatĂ« verĂ«s appeared first on Revista Monitor.

Drejtuesit e kompanive teknologjike thonë se IA po shkakton shkurtime masive, ekspertët kundështojnë

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
2 August 2025 at 12:30

Gjatë muajve të fundit, shumë kompani të mëdha teknologjike kanë shpallur shkurtime masive në staf, duke përmendur si arsye përparimin e inteligjencës artificiale (IA). Por sipas ekspertëve, kjo është vetëm një pjesë e panoramës.

Në njoftimet e zakonshme për pushime nga puna gjatë vitit 2025, CEO-t e kompanive të teknologjisë shpesh lënë të kuptohet se IA është shkaktari kryesor i humbjes së vendeve të punës. Në realitet, arsyet janë më të ndërlikuara. Kompanitë po përpiqen të tregojnë se po ristrukturohen për të qenë më efikase, ndërsa përgatiten për transformime më të mëdha që do të sjellë IA në mënyrën e punës.

Sipas një raporti të ri nga platforma e punësimit Indeed, shpalljet për vende pune në sektorin e teknologjisë në korrik 2025 janë 36% më të ulëta krahasuar me nivelin e tyre në fillim të vitit 2020. Por kjo rënie nuk ka të bëjë vetëm me zëvendësimin e punonjësve nga IA.

Ekonomisti Brendon Bernard nga Indeed Hiring Lab thotĂ« se “tregu i punĂ«s nĂ« teknologji Ă«shtĂ« i dobĂ«t pĂ«r momentin, por i gjithĂ« tregu i punĂ«s Ă«shtĂ« ftohur nĂ« njĂ« ritĂ«m tĂ« ngjashĂ«m”. Sipas tij, shpalljet pĂ«r vende pune nĂ« teknologji po ndjekin tendencat e pĂ«rgjithshme ekonomike dhe jo domosdoshmĂ«risht ndikimin e drejtpĂ«rdrejtĂ« tĂ« IA-sĂ«.

MegjithatĂ«, kjo qasje e balancuar rrallĂ« pasqyrohet nĂ« komunikatat zyrtare. CEO i Workday, Carl Eschenbach, shkruante mĂ« herĂ«t kĂ«tĂ« vit se “kompanitĂ« nĂ« mbarĂ« botĂ«n po rikonceptojnĂ« mĂ«nyrĂ«n si bĂ«het puna” dhe pĂ«rmendi “kĂ«rkesĂ«n nĂ« rritje” pĂ«r IA si arsye pĂ«r shkurtime.

E njĂ«jta retorikĂ« Ă«shtĂ« pĂ«rdorur edhe nga gjiganti indian i teknologjisĂ« Tata Consultancy, i cili arsyetoi pushimin e 12,000 punonjĂ«sve me nevojĂ«n pĂ«r tĂ« “zbatuar IA nĂ« shkallĂ« tĂ« gjerĂ«â€.

Sipas ekspertëve, nuk është IA që po zëvendëson punonjësit, por më tepër nevoja për të financuar përhapjen e saj. Kompanitë e teknologjisë po përpiqen të justifikojnë investime miliarda dollarëshe në qendra të dhënash, çipa dhe konsum të lartë energjie për ndërtimin e sistemeve të IA.

Bryan Hayes nga Zacks Investment Research e quan kĂ«tĂ« “njĂ« shpatĂ« me dy tehe”: kompanitĂ« po kĂ«rkojnĂ« tĂ« ruajnĂ« njĂ« numĂ«r tĂ« pĂ«rshtatshĂ«m punonjĂ«sish, ndĂ«rkohĂ« qĂ« IA fiton terren.

Sipas Hayes, largimet masive kanĂ« ndihmuar nĂ« pĂ«rmirĂ«simin e marzheve tĂ« fitimit pĂ«r kompanitĂ«, por pasojat pĂ«r tĂ« ardhmen e punĂ«simit mbeten tĂ« paqarta. “A do tĂ« zĂ«vendĂ«sojĂ« IA disa prej kĂ«tyre vendeve pune? Absolutisht. Por gjithashtu do tĂ« krijojĂ« shumĂ« tĂ« tjera,” thotĂ« ai.

Punonjësit që arrijnë të tregojnë se dinë të përdorin IA për të ndihmuar inovacionin dhe zhvillimin e produkteve të reja, do të jenë më të kërkuarit në treg, shton Hayes. Ai përmend Meta Platforms, e cila po ofron paga të majme për të rekrutuar shkencëtarë elitë të IA nga konkurrentë si OpenAI.

Raporti i Indeed tregon se specialistët e IA po pozicionohen më mirë se inxhinierët e zakonshëm të softuerit, megjithatë edhe për këto pozicione është vënë re një rënie në shpalljet për punë. Sipas Bernard, kjo ndodh për shkak të luhatjeve ciklike të sektorit teknologjik.

Ndikimi mĂ« i madh i IA Ă«shtĂ« ndjerĂ« te pozicionet fillestare tĂ« punĂ«s nĂ« sektorĂ« si marketingu, asistenca administrative dhe burimet njerĂ«zore, pozicione qĂ« pĂ«rmbajnĂ« detyra tĂ« cilat IA gjeneruese mund t’i kryejĂ« me lehtĂ«si.

Në kontrast, vendet e punës që kërkojnë më shumë se pesë vite përvojë janë prekur më pak nga këto zhvillime.

“RĂ«nia e punĂ«simeve nĂ« teknologji nisi pĂ«rpara bumit tĂ« IA, por kĂ«rkesat pĂ«r pĂ«rvojĂ« mĂ« tĂ« madhe janĂ« njĂ« tendencĂ« mĂ« e re,” thotĂ« Bernard.

Nga ana tjetër, disa profesione duket se janë më të mbrojtura nga ndikimi i IA, përfshirë punonjësit në shëndetësi që marrin gjak, ndihmësinfermierët, punonjësit e çmontimit të materialeve të rrezikshme e shumë të tjerë.

NdĂ«rsa IA po transformon botĂ«n e punĂ«s, ndikimi i saj Ă«shtĂ« mĂ« kompleks sesa pohimi i thjeshtĂ« se “IA zĂ«vendĂ«son njerĂ«zit”. Shkurtimet nĂ« teknologji janĂ« po aq tĂ« lidhura me ciklet ekonomike dhe ristrukturimet financiare, sa me pĂ«rparimin teknologjik. Dhe pĂ«r shumĂ« punonjĂ«s, sfida mĂ« e madhe nuk Ă«shtĂ« IA, por pĂ«rshtatja me tĂ«. / Euronews, Shqip.al

The post Drejtuesit e kompanive teknologjike thonë se IA po shkakton shkurtime masive, ekspertët kundështojnë appeared first on Revista Monitor.

Plazhet sekrete të Europës për të zbuluar këtë verë

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
1 August 2025 at 12:28

Nëse jeni lodhur nga turmat dhe çmimet e larta, ja disa parajsa bregdetare larg syve të publikut

Ndërsa plazhet me famë si Malaga, St. Tropez apo St. Ives mbeten destinacione klasike të verës, ato gjithashtu sjellin me vete radhë për shezlongë, fotografi të njëjta në Instagram dhe shumë njerëz që konkurrojnë për një hapësirë nën diell. Por këtë vit, sipas platformës së udhëtimeve Hellotickets, luksi i vërtetë është privatësia.

Playa de Gulpiyuri

PĂ«r tĂ« ndihmuar udhĂ«tarĂ«t qĂ« kĂ«rkojnĂ« qetĂ«si dhe natyrĂ« tĂ« paprekur, Hellotickets publikoi listĂ«n e 10 plazheve mĂ« tĂ« izoluara pĂ«r tĂ« vizituar nĂ« EuropĂ« gjatĂ« verĂ«s. TĂ« aksesueshĂ«m vetĂ«m me varkĂ«, makinĂ« 4×4 apo ecje tĂ« gjatĂ«, kĂ«to vende janĂ« larg rrugĂ«ve tĂ« zakonshme turistike, por ofrojnĂ« bukuri tĂ« rrallĂ«.

Në krye të listës është Playa de Saleccia në bregun verior të Korsikës, në mes të shkretëtirës së Agriates. Me rërë të bardhë dhe gjire të fshehura, uji i kristaltë është ideal për zhytje, dhe hapësira e bollshme ju lejon të shtriheni pa u shqetësuar nga fqinjët. Megjithatë, është mirë të merrni me vete ushqim, ujë dhe krem dielli, pasi plazhi nuk ka shumë hije apo shërbime.

Në vendin e gjashtë, plazhi Seixal në Madeira ofron një pamje krejt ndryshe: rërë e zezë vullkanike dhe ujëra të kaltërta të rrethuara nga shkëmbinj të gjelbër. Nga aty mund të eksploroni edhe pyllin Laurissilva përmes shtegut të ecjes që kalon pranë një shtëpie guri, dikur strehë gjatë Luftës së Dytë Botërore. Plazhi ofron edhe dushe, kajakë me qira dhe një bar për freskim.

Madeira

Nëse doni më shumë aktivitete, provoni Golden Beach në ishullin Paros të Greqisë. Plazhi ofron shezlongë, çadra dhe ture zhytjeje për të eksploruar shpellën Panderonisi. Për aventurierët, është edhe një nga vendet më të mira për sporte si windsurf dhe kitesurf. Pas aktiviteteve, mund të shijoni një vakt në restorantet buzë detit.

Paros

Lista e plotë e plazheve sekrete të Europës për verën 2025:

  1. Playa de Saleccia, Korsikë, Francë
  2. Playa Gulpiyuri, Asturias, Spanjë
  3. Praia da Marinha, Algarve, Portugali
  4. Cala Goloritzé, Sardenjë, Itali
  5. Elafonissi Beach, Kretë, Greqi
  6. Seixal Beach, Madeira, Portugali
  7. Golden Beach, Paros, Greqi
  8. Kleopatra Beach, Alanya, Turqi
  9. Ramla Bay, Gozo, Maltë
  10. Luskentyre Beach, Harris, Skoci

Në këto vende, verën mund ta shijoni në paqe, me natyrë të egër, ujëra të kthjellta dhe qetësinë që plazhet më të njohura nuk mund ta ofrojnë. / Time Out, Shqip.al

The post Plazhet sekrete të Europës për të zbuluar këtë verë appeared first on Revista Monitor.

Profesionet që do të zhduken më shpejt deri në vitin 2030

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
31 July 2025 at 12:30

Ndërsa teknologjia po transformon me ritme të shpejta tregun global të punës, një sërë profesionistësh po përballen me rënie drastike të kërkesës.

Nga automatizimi te inteligjenca artificiale, shumë role tradicionale po zëvendësohen ose ndryshojnë rrënjësisht, duke sjellë pasoja për miliona punonjës.

Sipas Raportit për të Ardhmen e Punës 2025 të Forumit Ekonomik Botëror (WEF), i cili bazohet në një sondazh me mbi 1,000 kompani që përfaqësojnë 14.1 milionë punonjës në mbarë botën, këto janë 15 profesionet që do të zhduken më shpejt deri në vitin 2030.

Profili i profesioneve mĂ« nĂ« rĂ«nie (2025–2030):

Profesioni RĂ«nia neto (%)
 Nëpunës të Shërbimit Postar -40%
 Arkëtarë bankash dhe punonjës të ngjashëm -35%
 Operatorë të të dhënave / Data Entry Clerks -34%
 Arkëtarë dhe kontrollorë biletash -30%
 Asistentë administrativë dhe sekretarë ekzekutivë -28%
 Punonjës të shtypshkronjave dhe sektorëve të ngjashëm -26%
 Kontabilistë, përpunues pagash dhe të ngjashëm -24%
 Punonjës të regjistrimit të mallrave dhe mbajtjes së stokut -22%
 Kontrollorë dhe përcjellës transporti -21%
 Shitës derë më derë, shitës gazetash dhe tregtarë rrugorë -20%
 Dizajnues grafik -20%
 Vlerësues dhe hetues dëmesh në sigurime -19%
 Zyrtarë ligjorë -18%
 Sekretarë ligjorë -17%
 Telemarketues -16%

Rënia më e madhe, rolet zyrtare dhe administrative

Në krye të listës ndodhen profesionet e zyrave. Nëpunësit e postës pritet të pësojnë një rënie dramatike prej 40%, të ndjekur nga arkëtarët e bankave (-35%) dhe operatorët e të dhënave (-34%).

Arsyeja? Një pjesë e madhe e punëve të tyre janë tashmë lehtësisht të zëvendësueshme nga teknologjitë automatike dhe mjetet e inteligjencës artificiale.

Presion mbi sektorin e shitjes me pakicë dhe punët mbështetëse

Pozicione si arkëtarët në dyqane, ndihmësit administrativë dhe kontrollorët e biletave po përballen gjithashtu me tkurrje për shkak të përhapjes së e-commerce dhe teknologjive si vetëshërbimi në pikat e shitjes.

Megjithatë, pavarësisht parashikimeve, disa prej këtyre roleve nuk do të zhduken aq shpejt sa mendohet.

PĂ«r shembull, nĂ« vitin 2024, sistemi i Amazon pĂ«r “Just Walk Out” (dil pa paguar fizikisht) u reklamua si plotĂ«sisht i drejtuar nga IA. Por raportime tĂ« shumta zbuluan se funksionimi i tij mbĂ«shtetej nĂ« qindra punonjĂ«s nĂ« Indi, qĂ« kontrollonin manualisht blerjet, pĂ«r tĂ« shmangur gabime.

NĂ« tĂ« njĂ«jtin vit, McDonald’s vendosi tĂ« ndĂ«rpriste testimin e teknologjisĂ« pĂ«r porositĂ« me zĂ« nĂ« drive-thru, pĂ«r shkak tĂ« vĂ«shtirĂ«sive nĂ« pĂ«rpunimin e porosive komplekse dhe problemeve me audion.

ÇfarĂ« nĂ«nkuptojnĂ« kĂ«to ndryshime?

Raporti nënvizon se rolet që përfshijnë punë rutinë dhe procese të strukturuara janë më të rrezikuarat. Automatizimi, dixhitalizimi dhe IA po ofrojnë mënyra më të shpejta dhe më të lira për të kryer këto funksione.

Ndërkohë, puna krijuese, ligjore apo edhe ajo me klientin, që dikur cilësohej më e sigurt, nuk janë më të mbrojtura nga ndryshimet teknologjike. Dizajnuesit grafik dhe sekretarët ligjorë janë në mesin e profesioneve me rënie dyshifrore të kërkesës. / VC, WEF

The post Profesionet që do të zhduken më shpejt deri në vitin 2030 appeared first on Revista Monitor.

Ekonomia amerikane rimëkëmbet në tremujorin e dytë

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
30 July 2025 at 15:16

Rritja ekonomike në Shtetet e Bashkuara është rimëkëmbur më fuqishëm se sa pritej në tremujorin e dytë, por ky rezultat paraqet një mbivlerësim të gjendjes së vërtetë të ekonomisë, pasi rënia e importeve përbën pjesën më të madhe të përmirësimit dhe shpenzimet e konsumatorëve u rritën në mënyrë të moderuar.

Prodhimi i Brendshëm Bruto (PBB) u rrit me një ritëm vjetor të përshtatur 3.0% gjatë tremujorit të fundit, sipas vlerësimit paraprak të publikuar nga Byroja e Analizës Ekonomike pranë Departamentit Amerikan të Tregtisë. Ekonomia ishte tkurrur me një ritëm 0.5% gjatë periudhës janar-mars, që përbën rënien e parë të PBB-së në tre vjet.

Shifra kryesore e PBB-së ishte e ndikuar ndjeshëm nga tregtia, ashtu si edhe në tremujorin e parë. Ekonomistët thonë se politika proteksioniste tregtare e Presidentit Donald Trump, përfshirë tarifat e gjera ndaj importeve si dhe vonesat në vendosjen e tarifave më të larta, e kanë bërë të vështirë krijimin e një ideje të qartë për ecurinë e ekonomisë.

Ekonomistët këshillojnë që vëmendja të përqendrohet te treguesi i shitjeve përfundimtare te blerësit privatë vendas, që shihet si një barometër i rëndësishëm i rritjes së brendshme bazë të ekonomisë amerikane, si nga ekonomistët ashtu edhe nga politikbërësit.

Një rritje e ndjeshme e importeve në tremujorin e parë, e nxitur nga përpjekjet për të shmangur tarifat, çoi në një deficit rekord të tregtisë së mallrave, që rëndoi mbi ekonominë. Ky trend u përmbys në tremujorin e dytë.

Një sondazh i Reuters parashikonte rimëkëmbje të PBB-së me ritëm vjetor 2.4%. Megjithatë, sondazhi kishte përfunduar përpara publikimit të të dhënave të së martës, të cilat treguan se deficiti i tregtisë së mallrave ishte ngushtuar në nivelin më të ulët në gati dy vjet gjatë muajit qershor, ndërsa inventarët ishin rritur në mënyrë marxhinale.

Kjo i shtyu ekonomistët të përmirësonin parashikimet e tyre për rritjen e PBB-së me deri në 0.8 pikë përqindje, duke e çuar ritmin e rritjes në 3.3%. Tregtia dhe inventarët janë ndër komponentët më të paqëndrueshëm të PBB-së.

Ekonomistët parashikojnë një rritje të dobët ekonomike gjatë gjysmës së dytë të vitit. Megjithëse Shtëpia e Bardhë ka shpallur disa marrëveshje tregtare, ekonomistët thonë se norma efektive e tarifave në vend, mbetet një nga më të lartat që nga vitet 1930 dhe vënë në dukje se rreth 60% e importeve të vendit vazhdojnë të mbeten jashtë mbulimit të ndonjë marrëveshjeje.

EkonomistĂ«t presin qĂ« Rezerva Federale tĂ« mbajĂ« normĂ«n bazĂ« tĂ« interesit nĂ« intervalin 4.25%–4.50% pas pĂ«rfundimit tĂ« mbledhjes dyditore tĂ« politikĂ«s monetare tĂ« mĂ«rkurĂ«n, duke i rezistuar presionit tĂ« Presidentit Trump pĂ«r tĂ« ulur kostot e huamarrjes. Fed uli normat e interesit tre herĂ« gjatĂ« vitit 2024, me uljen e fundit qĂ« ndodhi nĂ« dhjetor. /Reuters

The post Ekonomia amerikane rimëkëmbet në tremujorin e dytë appeared first on Revista Monitor.

❌
❌