❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

2022-2024, Shqipëria me popullsinë me të nën-ushqyer në Europë

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Programi i Kombeve tĂ« Bashkuara pĂ«r Ushqimin, FAO, nĂ« hartĂ«n  globale mbi prevalencĂ«n e nĂ«n-ushqyerjes pĂ«r periudhĂ«n 2022–2024 tregon se ShqipĂ«ria ka nivelin mĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« nĂ«n-ushqyerjes nĂ« EuropĂ« duke u klasifikuar vetĂ«m me UkrainĂ«n njĂ« vend tashmĂ« prej  vitesh nĂ« luftĂ«.

Sipas tĂ« dhĂ«nave mĂ« tĂ« fundit tĂ« FAO-s pĂ«r periudhĂ«n 2022–2024, ShqipĂ«ria shfaqet si i vetmi vend nĂ« EuropĂ« ku nĂ«n-ushqyerja Ă«shtĂ« ende problem. Teksa pjesa dĂ«rrmuese e vendeve europiane kanĂ« prevalencĂ« pothuajse zero tĂ« popullsisĂ« qĂ« nuk arrin tĂ« sigurojĂ« ushqim tĂ« mjaftueshĂ«m, ShqipĂ«ria paraqitet me njĂ« ngjyrĂ« mĂ« tĂ« errĂ«t, ndryshe nga fqinjĂ«t dhe nga standardi i europian.

Sipas vlerësimeve të FAO-s, prevalenca e nën-ushqyerjes në Shqipëri llogaritet rreth 5.4% e popullsisë, ndërsa në vendet e Bashkimit Europian ky tregues është nën 2%, shpesh edhe i papërfillshëm. Për krahasim, në vendet e rajonit si Maqedonia e Veriut, Mali i Zi apo Greqia, fenomeni është i padukshëm në statistikat e FAO-s, duke treguar se aksesi në ushqim është më i qëndrueshëm.

TĂ« dhĂ«nat e FAO tregojnĂ« se nĂ«n-ushqyerja nĂ« ShqipĂ«ri erdhi nĂ« rritje. NĂ« fillim tĂ« periudhĂ«s (2014–2016), prevalenca e nĂ«n-ushqyerjes ka qenĂ« 4.5%, duke mbetur relativisht e qĂ«ndrueshme pĂ«r disa vite radhazi, me luhatje tĂ« vogla nĂ« intervalin 4.3–4.5%. Kjo tregon se pĂ«r njĂ« periudhĂ« tĂ« gjatĂ«, situata ka qenĂ« pothuajse njĂ«soj, pa rritje apo ulje tĂ« dukshme.

MegjithatĂ«, pas vitit 2019–2020 vihet re njĂ« tendencĂ« rritĂ«se. Nga niveli 4.3%, prevalenca e nĂ«n-ushqyerjes arrin nĂ« 5.4% pĂ«r vitet 2020–2021, duke u rritur mĂ« tej nĂ« 5.8% nĂ« 2021–2022 dhe duke shĂ«nuar njĂ« kulm tĂ« ri nĂ« 6.2% nĂ« periudhĂ«n 2021–2023.

NĂ« periudhĂ«n mĂ« tĂ« fundit, 2022–2024, niveli i nĂ«n-ushqyerjes ra nĂ« 5.4%, duke shĂ«nuar njĂ« pĂ«rmirĂ«sim tĂ« lehtĂ«, por mbetet dukshĂ«m mĂ« i lartĂ« sesa mesatarja e viteve tĂ« mĂ«parshme.

FAO raporton se Shqipëria jo vetëm që nuk ka barë progres po rrezikon të thellojë kontrastin me fqinjët në treguesin e nën-ushqyerjes.

Teksa vendet e tjera europiane e kanĂ« çuar fenomenin e nĂ«n-ushqyerjes drejt zhdukjes, ShqipĂ«ria ka mbetur  njĂ« “pikĂ« e errĂ«t” nĂ« njĂ« kontinent qĂ« konsiderohet shembull i sigurisĂ« ushqimore./ B.Hoxha

 

 

 

The post 2022-2024, Shqipëria me popullsinë me të nën-ushqyer në Europë appeared first on Revista Monitor.

↗

Shqiptarët shpenzuan mesatarisht 108 euro për frymë për sigurime në 2024

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Primi i sigurimit për frymë u rrit për të katërtin vit radhazi vitin e kaluar. Sipas të dhënave nga Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare (AMF), ky tregues, i shprehur ndryshe edhe si densiteti i sigurimeve në vend, arriti në 10634 lekë (rreth 108 euro), në rritje me 11.6% krahasuar me një vit më parë.

Rritja e primit të sigurimit për frymë u ngadalësua ndjeshëm nga niveli prej gati 25% i vitit 2023. Megjithatë, rritja e fortë e vitit 2023 i detyrohej kryesisht rishikimit të dhënave demografike, pas Censit të popullsisë, që tregoi një rënie të ndjeshme të numrit të përgjithshëm të popullsisë.

Ulja e numrit të përgjithshëm të popullsisë sidoqoftë duket se ka vazhduar të ndikojë edhe vitin e kaluar, po të kemi parasysh se primet e shkruara bruto u rritën vetëm me 7%, më pak krahasuar me nivelin e primit mesatar për frymë.

Megjithëse densiteti i sigurimeve në Shqipëri është në nivelet më të larta të regjistruara ndonjëherë, vlerësohet se ai ngelet ende ndër më të ulëtit të Europë.

Treguesi i densitetit të sigurimeve vazhdon të ketë diferenca të mëdha mes Tiranës dhe qarqeve të tjera të vendit. Statistikat e AMF-së tregojnë se Tirana është i vetmi qark me prime mesatare për frymë sipër mesatares kombëtare, në vlerën e afërsisht 20 011 lekëve për vitin e kaluar ose 88% më shumë krahasuar me mesataren kombëtare. Për Tiranën, primet e shkruara bruto për frymë u rritën me 6% krahasuar me një vit më parë.

Tirana është gjithashtu i vetmi qark me një strukturë relativisht të ekuilibruar të primeve, ku sigurimet e detyrueshme motorike përbëjnë rreth 51% të primeve të shkruara bruto. Kjo mund të shpjegohet me përqendrimin e produkteve vullnetare, si ato të biznesit apo të atyre të sigurimit të pronës në kryeqytet.

Në pjesën tjetër të vendit, sigurimet e detyrueshme motorike përbëjnë nga 84% (në Durrës) deri në pothuajse 97% (në Kukës dhe Berat) të primeve të shkruara bruto. Shifrat tregojnë qartë se, jashtë kryeqytetit, tregu i sigurimeve në Shqipëri është pothuajse i gjithi një treg i sigurimeve të detyrueshme të makinave.

Pas Tiranës, qarku dytë për nga vlera e primeve të shkruara bruto është Durrësi, me afërsisht 7885 lekë për frymë.

E treta renditet Vlora, me prime sigurimi në vlerën e 7819 lekëve për frymë, Gjirokastra, me afërsisht 7697 lekë për frymë dhe Korça, me 7506 lekë për frymë.

Në fund të renditjes, me diferencë të thellë nga qarqet e tjera të vendit, paraqitet Berati, me afërsisht 3384 lekë për frymë. Kjo shumë është sa 32% e mesatares kombëtare dhe më pak se 17% e nivelit maksimal, që shënohet në Tiranë.

Burimi: AMF

Sipas të dhënave nga Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare (AMF), vitin e kaluar primet e shkruara bruto arritën një vlerë totale prej 24.5 miliardë lekësh ose rreth 249 milionë eurosh./ E.Shehu

The post Shqiptarët shpenzuan mesatarisht 108 euro për frymë për sigurime në 2024 appeared first on Revista Monitor.

↗

Eficienca e energjisë u përkeqësua tek ujësjellësit, ERRU: Bëni studime të dedikuara

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Treguesi i eficiencës së energjisë në ndërmarrjet e ujësjellës-kanalizimeve shënoi hap pas në 2024 edhe pse ulja në raport me 2023-in ishte thuajse e papërfillshme. Gjithsesi Enti Rregullator i Energjisë u kërkon ndërmarrjeve të shohin me kujdes arsyet nga ka ardhur kjo situatë për ta përmirësuar atë në vazhdim.

“Ky tregues Ă«shtĂ« veçanĂ«risht i ndjeshĂ«m, pasi kostot e energjisĂ« elektrike zĂ«nĂ« pjesĂ«n mĂ« tĂ« madhe tĂ« kostove totale operative (O&M) nĂ« sektorin e ujit. PĂ«r vitin 2024, mesatarja sektoriale e eficencĂ«s sĂ« energjisĂ« Ă«shtĂ« nĂ« nivelin 0.66 kWh/mÂł, duke reflektuar njĂ« rritje tĂ« lehtĂ« krahasuar me vitin 2023 (0.63 kWh/mÂł)” nĂ«nvizoi ERRU.

Sipas raportit tĂ« performancĂ«s kostot e energjisĂ« ishin 23.2 pĂ«r qind e kostove tĂ« operimit dhe mirĂ«mbajtjes qĂ« kanĂ« ujĂ«sjellĂ«sit, njĂ« nivel ky i konsiderueshĂ«m dhe me ndikim tĂ« fortĂ«. Kostot e energjisĂ« janĂ« bĂ«rĂ« madje shkak i njĂ« zinxhiri borxhesh tĂ« prapambetura qĂ« ndĂ«rmarrjet kanĂ« ndaj kompanisĂ« sĂ« shpĂ«rndarjes sĂ« energjisĂ« qĂ« arrijnĂ« nĂ« disa qindra milionĂ« euro. Çdo korrigjim nĂ« anĂ«n pozitive tĂ« eficiencĂ«s jep ndikim nĂ« konsumin qĂ« kanĂ« ndĂ«rmarrjet. Enti ka kĂ«rkuar qĂ« ndĂ«rmarrjet e ujĂ«sjellĂ«sit tĂ« ndĂ«rmarrin studime mbi eficiencĂ«n pĂ«r tĂ« parĂ« situatĂ«n specifike tĂ« tyre, problemet por edhe zgjidhjet e mundshme.

“PĂ«rkeqĂ«simi i kĂ«tij treguesi krahasuar me vitin 2023 vjen kryesisht se volumi i ujit tĂ« prodhuar Ă«shtĂ« ulur me afĂ«rsisht 14.6 milion m3 , ndĂ«rsa energjia e konsumuar nĂ« kWh Ă«shtĂ« ulur me rreth 750 mijĂ«, pra afĂ«rsisht 2 herĂ« mĂ« pak se uji i prodhuar. KĂ«tĂ« diferencĂ« mund ta shpjegojmĂ« me faktin se pompat janĂ« konsumuar mĂ« shumĂ« pĂ«r 1 vit dhe nuk janĂ« efikase, por ekziston mundĂ«sia qĂ« raportimi nga shoqĂ«ritĂ« UK, i sasisĂ« sĂ« energjisĂ« sĂ« konsumuar (ose matja e saj) ose i sasisĂ« sĂ« ujit tĂ« prodhuar (40% e vlerĂ«suar) nuk ka qenĂ« i saktĂ«. Nisur nga kjo situatĂ« ShoqĂ«ritĂ« UK duhet domosdoshmĂ«risht tĂ« gjejnĂ« mundĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« realizuar studim mbi eficencĂ«n e energjisĂ« dhe pĂ«rmirĂ«simin e saj, nĂ« sistemet e furnizimit me ujĂ« dhe KUN” thuhet nĂ« raport./ N.Maho

The post Eficienca e energjisë u përkeqësua tek ujësjellësit, ERRU: Bëni studime të dedikuara appeared first on Revista Monitor.

↗

Nga ndalimi i celularëve te masat kundër bullizmit, miratohet udhëzimi për vitin e ri shkollor

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Me nisjen e vitit tĂ« ri shkollor, Ministria e Arsimit dhe Ministria e EkonomisĂ«, KulturĂ«s dhe Inovacionit kanĂ« miratuar njĂ« udhĂ«zim tĂ« pĂ«rbashkĂ«t qĂ« pĂ«rcakton masat kryesore pĂ«r mbarĂ«vajtjen e vitit shkollor 2025–2026 nĂ« sistemin arsimor parauniversitar.

Udhëzimi, i botuar në Fletoren Zyrtare, përfshin një sërë detyrimesh që lidhen me regjistrimin e nxënësve, shpërndarjen e teksteve shkollore, ndalimin e përdorimit të celularëve në shkolla, si dhe parandalimin e dhunës dhe bullizmit në institucionet arsimore.

Fillimisht në udhëzim përcaktohet se regjistrimet e nxënësve në Institucionet Arsimore Parauniversitare (IAP) të bëhen në përputhje me kuadrin ligjor në fuqi që përcakton moshën dhe dokumentacionin e nevojshëm.

Për shpërndarjen e testeve shkollore udhëzimi përcakton se drejtoritë e IAP-ve duhet të afishojnë në vend të dukshëm listën e teksteve shkollore, ku të shënohen titulli, shtëpia botuese, çmimi i tekstit për çdo klasë, vendi ku do të shpërndahen tekstet, si dhe periudha e shpërndarjes sipas një grafiku për çdo klasë.

Institucionet arsimore vendore, pĂ«rgjegjĂ«se pĂ«r arsimin parauniversitar, drejtuesit e IAP-ve dhe mĂ«suesit tĂ« ndjekin me pĂ«rgjegjĂ«si procesin e shpĂ«rndarjes dhe tĂ« shitjes sĂ« teksteve shkollore pĂ«r tĂ« gjithĂ« nxĂ«nĂ«sit para fillimit tĂ« procesit mĂ«simor dhe tĂ« pajisjes me tekste shkollore nĂ« pĂ«rdorim falas pĂ«r klasat I–IX tĂ« arsimit bazĂ«.

Po ashtu kërkohet që prej institucioneve arsimore vendore, përgjegjëse për arsimin parauniversitar dhe institucionet arsimore parauniversitare të marrin masa për zbatimin e legjislacionit në fuqi për ndalimin e përdorimit të telefonit celular në mjediset e institucioneve arsimore parauniversitare.

Prioritet mbetet edhe masat kundĂ«r dhunĂ«s dhe bullizimit, ku u Ă«shtĂ« kĂ«rkuar ZVAP-ve dhe drejtoritĂ« e shkollave tĂ« zbatojnĂ« me prioritet Planin KombĂ«tar tĂ« Veprimit “PĂ«r fuqizimin e mekanizmave tĂ« parandalimit tĂ« çdo forme dhune e bullizimi dhe rritjen e sigurisĂ« nĂ« institucionet arsimore parauniversitare”, miratuar me urdhrin nr. 32, datĂ« 21.1.2025.

NdĂ«r masat konkrete tĂ« kĂ«rkuara janĂ«: zbatimi i Kodit tĂ« EtikĂ«s sĂ« mĂ«suesit (gusht 2025), planifikimi i veprimtarive ndĂ«rgjegjĂ«suese pĂ«r parandalimin e dhunĂ«s, bullizmit dhe ekstremizmit, ngritja e kĂ«ndit “Stop dhunĂ«s nĂ« shkollĂ«â€ dhe ekipeve “antibulling” nĂ« çdo shkollĂ«. Gjithashtu, theksohet nevoja pĂ«r monitorimin e komisioneve tĂ« etikĂ«s dhe disiplinĂ«s, si dhe organizimi i veprimtarive sensibilizuese mĂ« 21 nĂ«ntor, nĂ« kuadĂ«r tĂ« DitĂ«s NdĂ«rkombĂ«tare kundĂ«r DhunĂ«s nĂ« ShkollĂ«.

The post Nga ndalimi i celularëve te masat kundër bullizmit, miratohet udhëzimi për vitin e ri shkollor appeared first on Revista Monitor.

↗

Aplikimet për azil në Mbretërinë e Bashkuar rekord, por bien nga Shqipëria

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi

Mbretëria e Bashkuar regjistroi një rekord prej 111,084 aplikimesh për azil gjatë vitit të parë të qeverisë së kryeministrit Sir Keir Starmer, duke reflektuar një valë në rritje të mbërritjeve me varka të vogla përtej Kanalit La Manche. Shifra, e cila i përket periudhës deri në qershor 2025, është 14% më e lartë krahasuar me një vit më parë (97,107 aplikime) dhe pothuajse dyfishi i nivelit të vitit 2021.

Rritje e kërkesave, por edhe përshpejtim i procesimit

Megjithëse kërkesat për azil janë në nivele rekord, të dhënat e Home Office tregojnë se qeveria Laburiste ka arritur të redukojë stokun e pazgjidhur me një të katërtën, falë riorientimit të mbi 1,000 punonjësve civilë nga skema e dështuar për transferimin e emigrantëve në Ruandë drejt shqyrtimit të kërkesave. Kjo ka bërë që, për herë të parë në vite, ritmi i procesimit të tejkalojë rritjen e aplikimeve.

Debati mbi hotelet dhe reagimi i komuniteteve

Numri i azilkërkuesve të strehuar në hotele arriti në 32,059 në qershor 2025, një rritje me 8% nga një vit më parë, por në rënie nga kulmi prej mbi 56,000 në vitin 2023. Përdorimi i hoteleve si strehim mbetet një çështje e ndezur politike. Këtë javë, një këshill në Essex fitoi një vendim në Gjykatën e Lartë për të ndaluar përdorimin e një hoteli lokal për azilkërkues, duke nxitur këshille të tjera të shqyrtojnë veprime të ngjashme ligjore.

Organizata Refugee Council e vlerĂ«soi pĂ«rshpejtimin e vendimeve, por paralajmĂ«roi se “hotelet nuk janĂ« zgjidhja e duhur” dhe se prioritet duhet tĂ« mbetet “marrja e vendimeve tĂ« sakta qĂ« refugjatĂ«t tĂ« mund tĂ« fillojnĂ« ndĂ«rtimin e jetĂ«s sĂ« tyre nĂ« siguri”.

Shpenzimet publike dhe kriza e akomodimit

Të dhënat financiare tregojnë një ulje të kostos së azilit me 12% në vitin e fundit, duke rënë në 4.76 miliardë paund. Shpenzimet për akomodimin në hotele ishin 2.1 miliardë paund, ose rreth 5.8 milionë paund në ditë, në rënie me një të tretën krahasuar me vitin paraardhës. Megjithatë, kërkesa për strehim mbetet e lartë: mbi 106 mijë persona ndodheshin në akomodime të financuara nga shteti në qershor.

Rritje e kalimeve të parregullta dhe fëmijëve të pashoqëruar

Mbërritjet me gomone përbëjnë tashmë pjesën më të madhe të hyrjeve të parregullta në vend, me një rritje 38% krahasuar me vitin paraardhës. Ndër emigrantët ishin mbi 5,000 fëmijë, më shumë se gjysma e tyre të pashoqëruar. Organizatat humanitare paralajmërojnë se mungesa e rrugëve ligjore për bashkim familjar po i shtyn shumë prej tyre drejt trafikantëve dhe rrezikut të shfrytëzimit.

Deportime dhe largime vullnetare

Qeveria raportoi gjithashtu një rritje me 25% të deportimeve të detyruara, që arritën në 9,072 persona, shumica prej tyre rumunë dhe shqiptarë. Në të njëjtën periudhë, 26,761 persona u larguan vullnetarisht, kryesisht shtetas indianë, brazilianë dhe shqiptarë.

Shqiptarët në qendër të statistikave të azilit britanik

Fenomeni i azilkërkuesve shqiptarë në Mbretërinë e Bashkuar ka pësuar një transformim të ndjeshëm gjatë viteve të fundit. Nga një prani e lartë në mbërritjet e parregullta, shqiptarët sot përfaqësojnë një pjesë më të vogël të kërkesave për azil, por mbeten ende në qendër të vëmendjes përsa i përket kthimeve dhe marrëveshjeve bilaterale mes dy vendeve. Ky zhvillim pasqyron ndikimin e politikave të reja migratore dhe bashkëpunimit ndërmjet Londrës dhe Tiranës.

Në vitin që përfundoi në qershor 2025, shtetasit shqiptarë përfaqësonin vetëm 2% të totalit të kërkesave për azil. Kjo tregon një ulje të ndjeshme nga periudha e mbërritjeve me gomone në 2022, kur shqiptarët përbënin pjesë të madhe të azilkërkuesve.

Në vitin që përfundoi në qershor 2025, numri i rikthimeve të detyruara (enforced returns) për shtetas shqiptarë ra me 9% krahasuar me vitin paraardhës.

Gjithashtu, shqiptarët përbënin 32% të rikthimeve të lidhura me azilin (kombinimi i rikthimeve të detyruara dhe atyre vullnetare lidhur me azil), me 3,369 shqiptarë të rikthyer nga ky grup.

PĂ«rsa i pĂ«rket rikthimeve vullnetare (“voluntary returns”), shqiptarĂ«t (2,198 persona) pĂ«rbĂ«nin rreth 55% tĂ« largimeve vullnetare nga India, Brazili dhe ShqipĂ«ria sĂ« bashku. Kjo shifĂ«r reflekton njĂ« ulje prej 41% krahasuar me vitin e mĂ«parshĂ«m.

 

NdĂ«rsa kryeministri Starmer ka premtuar tĂ« “shkatĂ«rrojĂ« bandat” qĂ« organizojnĂ« kalimet e rrezikshme nĂ«pĂ«r Kanalin La Manche, shifrat tregojnĂ« njĂ« sfidĂ« tĂ« dyfishtĂ«: menaxhimin e kĂ«rkesave rekord dhe gjetjen e zgjidhjeve tĂ« qĂ«ndrueshme pĂ«r strehimin e azilkĂ«rkuesve.

Opozita konservatore dhe partia Reform akuzojnë qeverinë se numri i personave në hotele është rritur që prej ardhjes së Laburistëve në pushtet, ndërsa qeveria thekson se përshpejtimi i procesimit ka shmangur një krizë edhe më të thellë në akomodim.

Mbretëria e Bashkuar përballet me një sistem azili më të shpejtë, por gjithsesi të mbingarkuar. Rritja e flukseve, debati mbi hotelet dhe tensionet mes qeverisë qendrore dhe autoriteteve lokale tregojnë se kriza mbetet larg zgjidhjes. / FT, BBC, The Guardian

The post Aplikimet për azil në Mbretërinë e Bashkuar rekord, por bien nga Shqipëria appeared first on Revista Monitor.

↗

Doganat, strategji të re për sistemet dixhitale doganore sipas standarteve të BE-së

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Drejtoria e Përgjithshme e Doganave në bashkëpunim me AKSHI-n dhe UNCTAD dhe me asistencën e DG Taxud ka filluar prej kohësh draftimin e Strategjisë për Zhvillimin e Sistemeve të Teknologjisë së Informacionit në kuadër të aderimit në Bashkimin Evropian.

Grupi i Përhershëm i Punës zhvilloi sot mbledhjen e radhës duke u fokusuar në tre kolonat kryesore të sistemeve:

I. Sistemet qendrore Transevropiane të zhvilluara nga Komisioni që mund të kërkojnë dhe zhvillime nga vendet kandidate, ku përfshihen 18 sisteme IT si: për shkëmbimin e certifikatave të Dritares së Vetme Doganore të BE-së; kontrolli importit; menaxhimi i riskut doganor; eksportuesit të regjistruar; informacioni i detyrueshëm tarifor evropian; regjistrimi dhe identifikimi i operatorit ekonomik- EORI2; AEO; menaxhimi i garancisë; sistemi IPR; tarifa e integruar etj.

II. Sistemet e decentralizuara Transevropiane të zhvilluara nga Komisioni dhe që kanë një komponent kombëtar që do të zhvillohet nga vendet kandidate për në BE, si NCTS (sistemi tranzitit), Sistemi Autorizuar i Eksportit dhe sistemi i zhdoganimit të centralizuar për import;

III. Kërkesat e BE-së për sistemet kombëtare që duhet të zhvillohen eksluzivisht nga vendet kandidate që synojnë zbatimin e proceseve të përcaktuara në legjislacionin e UCC dhe Dritares së vetme (SW) të BE-së, ku përfshihen Njoftimi i mbërritjes, prezantimit dhe magazinimit të përkohshëm dhe Sistemi kombëtar i importit.

Drejtoria e PĂ«rgjithshme e Doganave Ă«shtĂ« e angazhuar nĂ« procesin e integrimit evropian kryesisht nĂ« kapitullin 29 – Bashkimi Doganor dhe ka si prioritet kryesor pĂ«rafrimin e legjislacionit doganor dhe sidomos tĂ« sistemeve tĂ« IT me standartet e BE-sĂ« pasi doganat nĂ« momentin e aderimit marrin rĂ«ndĂ«si parĂ«sore si porta e parĂ« e hyrjes dhe porta e fundit e daljes nĂ« tregun e pĂ«rbashkĂ«t evropian.

The post Doganat, strategji të re për sistemet dixhitale doganore sipas standarteve të BE-së appeared first on Revista Monitor.

↗

Rritja e papritur e aktivitetit ekonomik forcon pritshmëritë për norma të pandryshuara nga BQE

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi

Leximi i PMI u rrit në gusht për të tetin muaj radhazi, ndërsa pasiguria tregtare po shuhet

Aktiviteti ekonomik në Eurozonë u rrit në gusht, në një zhvillim të papritur që mbështet një konsensus në rritje se Banka Qendrore Europiane do të përmbahet nga uljet e mëtejshme të normave të interesit pas verës.

Indeksi i Menaxherëve të Blerjeve të Eurozonës HCOB (PMI), një matës i ndjekur nga afër i ndjenjës së biznesit, u rrit me 0.2 pikë në 51.1 pikë këtë muaj, shumë mbi nivelin vendimtar prej 50 që ndan tkurrjen nga zgjerimi.

Analistët e anketuar nga Reuters kishin pritur një rënie të lehtë në 50.7 pikë në të dhënat e para që nga marrëveshja tregtare e korrikut SHBA-BE, që vendosi tarifa amerikane 15 për qind për shumicën e importeve nga blloku. Rritja ishte më e forta që nga maji i vitit të kaluar dhe fitimi i tetë mujor radhazi.

Sondazhi tregoi presione mĂ« tĂ« larta inflacioniste nĂ« EurozonĂ«, ndĂ«rsa çmimet u rritĂ«n mĂ« shpejt se nĂ« muajin e kaluar, veçanĂ«risht nĂ« sektorin e shĂ«rbimeve. Leximi mĂ« i mirĂ« se sa pritej pĂ«rforcoi pritshmĂ«ritĂ« e investitorĂ«ve se BQE do t’i lĂ«rĂ« normat e interesit tĂ« pandryshuara nĂ« takimin e ardhshĂ«m nĂ« shtator.

Çmimet e derivateve tregojnĂ« se tregtarĂ«t shohin vetĂ«m njĂ« probabilitet 5% pĂ«r njĂ« ulje tjetĂ«r dhe njĂ« mundĂ«si 40% pĂ«r çdo ulje tĂ« mĂ«tejshme kĂ«tĂ« vit, sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« LSEG.
“Ekonomia e EurozonĂ«s u tregua e qĂ«ndrueshme nĂ« fillim tĂ« kĂ«tij viti pĂ«rballĂ« njĂ« mjedisi sfidues global”, tha presidentja e BQE-sĂ«, Christine Lagarde, por paralajmĂ«roi se rritja nĂ« bllok pritet tĂ« ngadalĂ«sohet nĂ« muajt e ardhshĂ«m.

BQE i mbajti normat e interesit të pandryshuara në takimin e korrikut pas një serie uljesh që filluan një vit më parë, duke përgjysmuar kostot e huamarrjes nga 4% në 2%.

“Me sa duket, efekti pozitiv i politikĂ«s monetare mĂ« tĂ« lirshme tejkalon efektin negativ tĂ« tarifave amerikane”, shkroi Vincent Stamer, ekonomist i lartĂ« i Commerzbank, nĂ« njĂ« shĂ«nim pĂ«r klientĂ«t. / FT

The post Rritja e papritur e aktivitetit ekonomik forcon pritshmëritë për norma të pandryshuara nga BQE appeared first on Revista Monitor.

↗

Kosova importon zhavorr nga Serbia, mbi 100 kompani vendore të bllokuara

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Shoqata e Gurthyeve dhe Betonjerkave ka ngritur alarmin për gjendjen kritike të sektorit minerar në vend. Sipas tyre, më shumë se 100 kompani të licencuara po mbahen të bllokuara, ndërsa Kosova poimporton zhavorr nga Serbia.

Shoqata e Gurthyeve dhe Betonjerkave në kuadër të Lidhjes së Bizneseve të Kosovë ka shprehur shqetësimin për gjendjen jashtëzakonisht të rëndë në të cilën ndodhet sektori minerar.

Për shkak të mosfunksionimit të institucioneve, ligjeve të pakoordinuara dhe vonesave të pajustifikuara, mbi 100 kompani të licencuara janë të bllokuara, ndërsa investime milionëshe dhe qindra vende pune janë në prag të humbjes.

“KompanitĂ« tona, qĂ« kanĂ« investuar miliona euro dhe punĂ«sojnĂ« qindra punĂ«torĂ«, po rrezikojnĂ« falimentimin pĂ«r shkak tĂ«:Mosfunksionimit tĂ« bordeve dhe departamenteve pĂ«rkatĂ«se; Ligjeve tĂ« pakoordinuara ndĂ«rmjet institucioneve. Bllokimit tĂ« mbi 100 kompanive tĂ« licencuara si rezultat i mos harmonizimeve te ligjeve. Qindra lĂ«ndĂ«ve tĂ« mbetura pa trajtim nĂ« Bordin e Minierave. Vonesave tĂ« pajustifikuara nga institucionet. Shtrenjtimit tĂ« energjisĂ« elektrike qĂ« po stagnon prodhimin”, thuhet nĂ« reagimin e tyre.

Sipas tyre, shkaktarë të kësaj situate janë:

‱ mosfunksionimi i bordeve dhe departamenteve pĂ«rkatĂ«se,
‱ ligjet e pakoordinuara ndĂ«rmjet institucioneve,
‱ bllokimi i mbi 100 kompanive tĂ« licencuara nga ligji i ri i vitit 2023,
‱ qindra lĂ«ndĂ« tĂ« mbetura pa trajtim nĂ« Bordin e Minierave,
‱ si dhe vonesa tĂ« pajustifikuara nga institucionet.

Shoqata e Gurthyeve ka treguar po ashtu se Kosova është duke blerë zhavorr në sasi të madhe nga Serbia.

“Edhe mĂ« shqetĂ«suese Ă«shtĂ« fakti qĂ« njĂ« sasi e madhe zhavorri po importohet nga Serbia, ndĂ«rkohĂ« qĂ« kompanitĂ« vendore mbahen tĂ« bllokuara. Kjo gjendje jo vetĂ«m qĂ« dĂ«mton industrinĂ« vendore, por rrezikon vendet e punĂ«s, tĂ« hyrat e shtetit dhe stabilitetin e sektorit ndĂ«rtimor KompanitĂ« tona, qĂ« kanĂ« investuar miliona euro dhe punĂ«sojnĂ« qindra punĂ«torĂ«, po rrezikojnĂ« falimentimin”.

Sipas tyre kjo gjendje ka ardhur për shkak të mosfunksionimit të bordeve dhe departamenteve përkatëse; Ligjeve të pakoordinuara ndërmjet institucioneve; Bllokimit të mbi 100 kompanive të licencuara nga ligji i ri (2023); Qindra lëndëve të mbetura pa trajtim në Bordin e Minierave; Vonesave të pajustifikuara nga institucionet.

Shoqata ka thënë se thirrja e tyre është e qartë.

“Formoni institucionet pa vonesa. Harmonizoni ligjet dhe ndalni bllokadat. Jepni mbĂ«shtetje sektorit vendor pĂ«r tĂ« shpĂ«tuar vendet e punĂ«s dhe ekonominĂ« e vendit! NĂ«se nuk veprohet tani, pasojat do tĂ« jenĂ« tĂ« pariparueshme pĂ«r industrinĂ« dhe zhvillimin ekonomik tĂ« KosovĂ«s”.

The post Kosova importon zhavorr nga Serbia, mbi 100 kompani vendore të bllokuara appeared first on Revista Monitor.

↗

Shqipëria ndër tre vendet më të pakënaqura në Europë për gjendjen financiare

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Shqipëria së bashku me Bullgarinë dhe Turqinë kishin nivelin më të ulët të kënaqësisë për anën financiare sipas EUROSTAT.

Në vitin 2022, mesatarisht, njerëzit në BE e vlerësuan gjendjen e tyre financiare me 6.6 në një shkallë nga minimumi 0 dhe maksimumi 10. Kjo vlerë është pak më e ulët krahasuar me vlerësimin e përgjithshëm të kënaqësisë me jetën prej 7.1 për të njëjtin vit.

Nivelet më të larta të kënaqësisë financiare u gjetën në Holandë dhe Finlandë, të dyja me 7.6, të ndjekura nga Suedia me 7.4 dhe Austria me 7.3.

Në anën tjetër të shkallës, me nivelin më të ulët të kënaqësisë financiare ishin bullgarët me 4.6, Turqit me 4.7 dhe Shqiptarët me 4.8. Kjo do të thotë se shumica e njerëzve në këto vende më shumë të pakënaqur sesa të kënaqur me gjendjen e tyre financiare.

Nga viti 2013 deri në vitin 2022, kënaqësia e njerëzve me gjendjen e tyre financiare u rrit në shumicën e vendeve të BE-së. Përjashtim bënë Danimarka, Luksemburgu dhe Suedia, ku ra pak, dhe Franca dhe Finlanda, ku mbeti në vend.

Rritjet më të mëdha ishin në Portugali (+1.4 pikë), dhe në Irlande, Qipro dhe Slloveni (+1.3, +1.2 dhe +1.1 pikë, përkatësisht).

Marrëdhënia midis nivelit të të ardhurave dhe kënaqësisë me situatën financiare ndryshon pak midis vendeve të BE-së. Ata në kuintilin më të ulët te të ardhurave janë më të pakënaqur, ku bën pjesë edhe Shqipëria. Këto janë gjithashtu vendet me hendekun më të madh në nivelet e kënaqësisë midis atyre me të ardhurat më të larta dhe më të ulëta.

Në Greqi, niveli i kënaqësisë së atyre në kuintilin më të lartë te të ardhurave ishte më shumë se dyfishi i nivelit të atyre në kuintilin më të ulët të të ardhurave; në Bullgari dhe Kroaci ishte 75% më i lartë.

Boshllëqet më të vogla midis niveleve të kënaqësisë së kuintileve me të ardhura më të larta dhe më të ulëta ishin në Maltë, Itali dhe Finlandë.

 

Burim: Eurostat

The post Shqipëria ndër tre vendet më të pakënaqura në Europë për gjendjen financiare appeared first on Revista Monitor.

↗

Strategji vendimmarrjeje nga një kampione bote në poker

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi

Annie Duke, kampione bote në poker dhe shkencëtare kognitive, e përmbledh suksesin në jetë në dy faktorë: fatin dhe cilësinë e vendimeve.

Fatin nuk e kontrollojmë, por mund të përmirësojmë mënyrën si vendosim, dhe sa vendime më të mira të marrim, aq më të mëdha janë gjasat për rezultate pozitive.

Shumë njerëz mbeten të bllokuar nga frika e gabimit, ndjenja e dështimit ose nevoja për qëndrueshmëri. Kjo i mban në situata që nuk i bëjnë të lumtur, thjesht për të shmangur dhimbjen e pranimit të një zgjedhjeje të gabuar.

Duke sugjeron njĂ« teknikĂ« kyçe: “udhĂ«timi mendor nĂ« kohĂ«â€, tĂ« imagjinosh veten nĂ« tĂ« ardhmen dhe tĂ« mendosh si do tĂ« ndihesh pas njĂ« viti nĂ« secilin skenar. Kjo distancĂ« psikologjike ndihmon tĂ« shohĂ«sh mĂ« qartĂ« dhe tĂ« marrĂ«sh vendime qĂ« favorizojnĂ« “veten e ardhshme”.

NjĂ« shembull: njĂ« mjeke, e pakĂ«naqur prej pesĂ« vitesh, kishte 0% gjasa tĂ« ishte e lumtur nĂ« punĂ«n aktuale pas njĂ« viti, por 50% nĂ« njĂ« tĂ« re. Ky krahasim e bĂ«ri tĂ« largohej menjĂ«herĂ«. Duke nĂ«nvizon se distanca mund tĂ« krijohet edhe duke pyetur “ÇfarĂ« do t’i kĂ«shilloja dikujt tjetĂ«r nĂ« kĂ«tĂ« situatĂ«?” ose duke kĂ«rkuar mendimin e njĂ« mentori.

Ajo kritikon faktin që vendimmarrja nuk mësohet në shkolla, ndonëse është thelbësore për jetën. Ndërsa lëndë si trigonometria janë të nevojshme për disa profesione, nxënësit rrallë mësojnë koncepte si të menduarit me probabilitet, ndjenja e kontrollit mbi vendimet, apo njohja e prirjeve mendore që na çojn në marrjene  vendimeve te gabuara.

Këto mund të përshtaten sipas moshës, nga lojërat me letra për fëmijët e vegjël, te parashikimi dhe analiza e informacionit për gjimnazistët.

Për ta përhapur këtë kulturë, Duke dhe bashkëshorti i saj kanë krijuar një organizatë që synon integrimin e edukimit për vendimmarrje në shkollat amerikane. Nga një punonjës, kompania sot numëron gati 40, ka departamente edukimi, kërkimi dhe politikash publike, si dhe 12 milionë dollarë në grante për të zhvilluar kurrikula dhe bazë shkencore për këtë lloj edukimi.

Synimi: t’i mĂ«sohet çdo fĂ«mije se si tĂ« marrĂ« vendime mĂ« tĂ« mira, veçanĂ«risht nĂ« njĂ« epokĂ« ku inteligjenca artificiale po ndryshon ekosistemin e informacionit.

Mesazhi i saj është i thjeshtë por i fuqishëm: sa më të mirë të bëhemi në marrjen e vendimeve në kushte pasiguriw, aq më të suksesshëm dhe të lumtur do të jemi, dhe ndoshta do të fitojmë më shpesh edhe në poker. / Psychology Today, Shqip.al

The post Strategji vendimmarrjeje nga një kampione bote në poker appeared first on Revista Monitor.

↗

Ndërhyrje emergjente në Urën e Milotit, ARRSH hap tenderin për projektin

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Autoriteti Rrugor Shqiptar parashikon të bëjë një ndërhyrje në Urën e Milotit, e cilësuar si emergjente dhe që lidhet konkretisht me mbrojtjen e themeleve. Në një procedurë të çelur këtë të enjte, me fond limit 107 milionë lekë, ARRSH vlerëson se ky projekt erdhi pas një investigimi në terren të konsulentit, i cili konstatoi gjendjen e saj dhe nevojën për ndërhyrje. Ura ndodhet aktualisht në mes të jetëgjatësisë që kanë veprat e kësaj natyre; ndërhyrja parashikon rritjen e sigurisë.

ARRSH vlerëson se themelet e Urës janë në një gjendje tej të dëmtuar.

“PĂ«r kĂ«tĂ« sugjerojmĂ« se UrĂ«s, si masĂ« emergjente, duhet t’i bĂ«hen punimet sipas pĂ«rshkrimeve tĂ« mĂ«poshtme, pĂ«r tĂ« siguruar njĂ« jetĂ«gjatĂ«si tĂ« saj me kufizimin e ngarkesave, siç ajo Ă«shtĂ« sot, pĂ«r njĂ« periudhĂ« deri nĂ« (5Ă·10) vjet” – thuhet nĂ« dokument.

Më të detajuara në dokumente nënvizohen problematikat konkrete të vërejtura në themelet e urës.

Ndër problematikat kryesore të vërejtura është problemi i themeleve, të cilat pothuaj kanë dalë në sipërfaqe, për shkak të gërryerjes së përgjithshme të shtratit të lumit.
Thellësia mesatare e gërryerjes së përgjithshme dhe lokale shkon (3÷5) m.
Vazhdimi i marrjes sĂ« zhavorrit nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pakontrolluar nĂ« lumĂ« Ă«shtĂ« shkaku kryesor i kĂ«saj situate, fenomen qĂ« shfaqet edhe nĂ« urat e ndĂ«rtuara sĂ« fundmi mbi kĂ«tĂ« lumĂ«â€ – thuhet nĂ« dokumentin e ARRSH.

Ndër punimet e parashikuara që të kryhen janë:

  • Pastrimi i zonĂ«s pĂ«rreth pilotave (32 pilave) dhe nivelimi i shtratit pĂ«rreth tyre;

  • Betonimi i pilotave tĂ« themeleve nĂ« njĂ« lartĂ«si (1.5Ă·2.5) m duke gjykuar sipas rastit (mbrojtjen e pilotave tĂ« dĂ«mtuara dhe thellĂ«sisĂ« sĂ« gĂ«rryerjes);

  • PĂ«rforcimi dhe mbrojtja e themelit tĂ« pilĂ«s dhe ballit nga gĂ«rryerjet lokale nĂ«pĂ«rmjet krijimit tĂ« njĂ« qilimi me blloqe tĂ« lidhura gabioni, siç tregohet nĂ« projekt.

Ura e Milotit ndodhet nĂ« aksin rrugor Milot–LezhĂ«, mbi lumin Mat, nĂ« rrugĂ«n kombĂ«tare Milot–LezhĂ«, SH1. Projekti pĂ«r ndĂ«rtimin e urĂ«s ka datĂ«n 24.04.1979, hartuar nga Instituti i Projektimeve Nr. 2, dhe ka qenĂ« pjesĂ« e Projektit “Hekurudha Laç–ShkodĂ«r–Kufi” (UrĂ« hekurudhore dhe automobilistike mbi lumin Mat).

The post Ndërhyrje emergjente në Urën e Milotit, ARRSH hap tenderin për projektin appeared first on Revista Monitor.

↗

BSH do të ndryshojë rregulloren për veprimet që regjistrohen në bilancin e pagesave

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Banka e ShqipĂ«risĂ« ka pĂ«rgatitur disa ndryshime nĂ« rregulloren e saj “PĂ«r veprimtarinĂ« valutore”. Objekti i rregullores nĂ« fjalĂ« Ă«shtĂ« pĂ«rcaktimi i rregullave pĂ«r kryerjen e veprimeve qĂ« regjistrohen nĂ« llogarinĂ« korente dhe kapitale, nĂ« formĂ«n e pagesave dhe transfertave nga dhe nĂ« RepublikĂ«n e ShqipĂ«risĂ«.

Ato përfshijnë veprimet ndërmjet rezidentëve dhe jorezidentëve nëpërmjet përdorimit të mjeteve të pagesës në valutë dhe transferimin e njëanshëm të aktiveve nga dhe në Republikën e Shqipërisë.

Ndryshimet e propozuara në rregullore lidhen kryesisht me detajimin e përkufizimit të konceptit të rezidencës. Megjithëse në pamje të parë ndryshimet lidhen me teknikalitete, përkufizimi i rezidencës është element i rëndësishëm në llogaritjen e flukseve në bilancin e pagesave të vendit.

Sipas projekt-rregullores, rezident klasifikohet çdo person fizik ose person juridik që e ka qendrën e interesit ekonomik në territorin e Republikës së Shqipërisë, zakonisht për një periudhë jo më të shkurtër se dymbëdhjetë muaj.

Personi fizik konsiderohet rezident kur banon zakonisht në Republikën e Shqipërisë ose ushtron aty veprimtari ekonomike në mënyrë të qëndrueshme dhe nuk ndryshon rezidencën vetëm për arsye studimi, trajtimi shëndetësor, shërbimi të përkohshëm apo udhëtimi jashtë vendit.

Me rregulloren aktuale, një person fizik konsiderohet rezident për sa kohë që është i regjistruar në Regjistrin Kombëtar të Gjendjes Civile të Republikës së Shqipërisë, pavarësisht nga kohëzgjatja e qëndrimit jashtë saj.

Lidhur me personat juridikë, projekt-rregullorja përcakton se ata konsiderohet rezidentë kur: janë të inkorporuar ose regjistruar sipas legjislacionit shqiptar ose e kanë vendin e menaxhimit efektiv apo qendrën e operacioneve kryesore në Republikën e Shqipërisë.

Degët e jorezidentëve në Republikën e Shqipërisë do të trajtohen si njësi rezidente, ndërsa degët e rezidentëve jashtë Republikës së Shqipërisë do të trajtohen si njësi jorezidente.

Njësitë diplomatike dhe konsullore dhe kontingjentet ushtarake të Republikës së Shqipërisë jashtë vendit, si dhe anëtarët e familjeve të tyre, konsiderohen rezidentë të Republikës së Shqipërisë, ndërsa organizatat ndërkombëtare të vendosura në Republikën e Shqipërisë konsiderohen jorezidente dhe personeli i huaj i akredituar konsiderohet jorezident.

Njësitë jo-fitimprurëse do të njihen si rezidente në rastin kur veprojnë kryesisht në Republikën e Shqipërisë.

Entitetet me qëllim të posaçëm, si shoqëritë zotëruese, fondet apo subjekte të ngjashme do të klasifikohen në varësi të inkorporimit ose menaxhimit efektiv.

Klasifikimi i rezidencës për zbatimin e kësaj rregulloreje bazohet në parimet e Manualit të Bilancit të Pagesave (dokument i FMN) dhe rregulloret përkatëse të Bankës Qendrore Europiane.

TĂ« gjithĂ« personat apo njĂ«sitĂ« e tjera, qĂ« nuk pĂ«rfshihen nĂ« kategorinĂ« “rezidentĂ«â€ sipas pĂ«rcaktimeve tĂ« mĂ«sipĂ«rme, do tĂ« konsiderohen si “jorezidentĂ«â€.

The post BSH do të ndryshojë rregulloren për veprimet që regjistrohen në bilancin e pagesave appeared first on Revista Monitor.

↗

Projekti me BB për shërbimet publike, bëhet efektive kredia 80 mln USD, ecuria

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Institucionet disbursuan 8.4 milionĂ« dollarĂ« deri nĂ« gusht sa i takon projektit “PĂ«rmirĂ«simi i Qasjes sĂ« BarabartĂ« nĂ« ShĂ«rbime Publike me CilĂ«si tĂ« LartĂ« pĂ«rmes GovTech” qĂ« po mbĂ«shtetet nga Banka BotĂ«rore.

Kjo e fundit vlerësoi në një raport të këtyre ditëve se kjo shumë i përgjigjet 13 për qind të totalit të financimit të parë që u bë efektiv në vitin 2023 dhe që ka një shumë prej 65 milionë dollarësh. I njëjti raport vlerëson se financimi i dytë po për këtë projekt i miratuar në mars të këtij viti u bë efektiv këtë gusht. Shuma e këtij financimi të dytë është 80 milionë dollarë.

Banka vlerĂ«soi se ecuria e pĂ«rgjithshme e zbatimit mbetet “e KĂ«naqshme”, duke qenĂ« se zbatimi vazhdon tĂ« ecĂ« pĂ«rpara nĂ« tĂ« gjitha aspektet e Programit – si pĂ«r Programin Kryesor ashtu edhe pĂ«r Financimin ShtesĂ« (AF).

MĂ« konkretisht, vlerĂ«simi “S” jepet pĂ«r shkak tĂ«: (i) pĂ«rgatitjes sĂ« shpejtĂ« dhe miratimit tĂ« njĂ« Financimi ShtesĂ« pĂ«r Programin (80,000,000 USD / 76,900,000 EUR) – i konceptuar pĂ«r tĂ« rritur dhe zgjeruar mĂ« tej Programin – i cili hyri nĂ« fuqi mĂ« 11 gusht 2025;

(ii) arritjes sĂ« shtatĂ« Rezultateve tĂ« Lidhura me ShpĂ«rndarjen (DLRs) deri mĂ« tani, duke pĂ«rfshirĂ« njĂ« Rezultat tĂ« MĂ«parshĂ«m nĂ«n AF, ndĂ«rkohĂ« qĂ« 6 DLR tĂ« tjera janĂ« nĂ« rrugĂ«n e duhur pĂ«r t’u arritur deri nĂ« fund tĂ« vitit kalendarik(disa prej tyre pĂ«rpara afatit), dhe Ă«shtĂ« vĂ«rejtur progres nĂ« tĂ« gjitha 9 DLI-tĂ«;

(iii) progresit në të gjitha procedurat e prokurimit dhe aktivitetet e Programit për Rezultate (PforR) dhe të Financimit të Projektit të Investimit (IPF) brenda secilës prej katër Zonave të Rezultateve të PforR-së;

(iv) forcimit të kapaciteteve të Njësisë së Koordinimit (CU) brenda AKSHI-së, përmes zgjerimit të strukturës së saj dhe punësimit të ekspertëve mbështetës; dhe

(v) progresit të shtuar në zbatimin e veprimeve të Planit të Veprimit të Programit (PAP).

Sipas Bankës norma e disbursimit të Programit, pas 24 muajsh zbatim, është 13 për qind e Programit Kryesor (Financimi Shtesë sapo ka hyrë në fuqi). Deri në vlerësimin e ardhshëm pritet që norma e disbursimit të arrijë rreth 23 për qind të gjithë Programit (Programi Kryesor dhe Financimi Shtesë).

Projekti synon të mbështesë sektorin publik në përmirësimin e shërbimeve publike, për të rritur kapitalin njerëzor dhe për të përshpejtuar zhvillimin ekonomik gjithëpërfshirës. Në fokus është forcimi i disa shërbimeve të lidhura veçanërisht për grupet më të cenueshme, si të moshuarit, personat me aftësi të kufizuara, gratë me arsim të ulët dhe shtresat më të varfra./ N.Maho

The post Projekti me BB për shërbimet publike, bëhet efektive kredia 80 mln USD, ecuria appeared first on Revista Monitor.

↗

OKB: Politikat fiskale tĂ« ShqipĂ«risĂ« kanĂ« “nxitur” pabarazinĂ«

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Politikat fiskale tĂ« ShqipĂ«risĂ« kishin ndikim shumĂ« tĂ« dobĂ«t nĂ« uljen e pabarazisĂ« sipas ”World Social Report 2025” nga Kombet e Bashkuara.

Botimi i OKB-së argumentoi se si politikat fiskale ndikojnë në uljen e pabarazisë në vende të ndryshme të botës. Psh në Europën Perëndimore dhe Amerikën e Veriut politikat fiskale arrijnë të ulin ndjeshëm pabarazinë, në shumë vende të tjera, të tilla si Shqipëria ndikimi mbetet i kufizuar.

Vendi ynë renditet në mesin e vendeve ku roli i politikës fiskale në uljen e pabarazisë është i dobët. Në grafikun e mëposhtëm ajo renditet pranë Federatës Ruse, Serbisë dhe Malajzisë, me një diferencë shumë të vogël midis koeficientit Gini të të ardhurave të tregut dhe atyre të disponueshme pas taksave dhe transfertave (Koeficienti Gini i të ardhurave të tregut tregon sa e pabarabartë është shpërndarja e të ardhurave para se të ndërhyjë shteti, ndërsa Koeficienti Gini i të ardhurave të disponueshme tregon pabarazinë pas taksave dhe pas përfitimeve që jep shteti, pensione, ndihma sociale, shërbime publike).

Bazuar në këtë matje studimi i Kombeve të Bashkuara tregon se sistemi fiskal shqiptar, përfshirë taksat dhe programet e shpërndarjes sociale, nuk arrin të zvogëlojë ndjeshëm hendekun mes shtresave të pasura dhe të varfra.

Në kontrast, vendet e Europës Veriore si Irlanda, Belgjika, Finlanda dhe Austria shënojnë ndikimin më të madh, duke arritur të reduktojnë pabarazinë me mbi 12 deri në 16 pikë përqindjeje. Kjo diferencë e madhe thekson se politikat fiskale në Shqipëri kanë një efekt modest dhe se barra e taksave dhe shpërndarja e burimeve publike nuk arrijnë të funksionojnë si mekanizma të fortë për balancimin social.

Ndërsa shumë vende të rajonit apo edhe më tej arrijnë të përdorin politikën fiskale si instrument për uljen e pabarazisë, Shqipëria edhe pse me një qeverisje socialiste rrezikon të mbetet në një spirale ku diferencat sociale thellohen, duke penguar zhvillimin e qëndrueshëm dhe progresin e kapitalit njerëzor.

Raporti i OKB -së vë në dukje se Shqipëria ka ende një rrugë të gjatë për të ndërtuar një model më të drejtë shpërndarjeje të të ardhurave, ku shteti të ketë një rol më aktiv në mbrojtjen e shtresave të brishta dhe reduktimin e pabarazisë.

Sipas World Social Report 2025 të Kombeve të Bashkuara, Shqipëria mbetet në grupin e vendeve me të ardhura të mesme të larta, por përballet ende me sfida të mëdha në drejtim të pabarazisë, punësimit dhe mbrojtjes sociale.

Raporti thekson se pasiguria në tregun e punës mbetet një fenomen i përhapur edhe në vendet me të ardhura mesatare, përfshirë Shqipërinë. Një pjesë e madhe e punësimit zhvillohet në sektorin informal, duke i ekspozuar punëtorët ndaj kushteve të pasigurta dhe të ardhurave të paqëndrueshme. Ky fenomen pengon rritjen e qëndrueshme ekonomike dhe ul besimin tek institucionet./ B.Hoxha

The post OKB: Politikat fiskale tĂ« ShqipĂ«risĂ« kanĂ« “nxitur” pabarazinĂ« appeared first on Revista Monitor.

↗

Plani i rritjes se BE për Ballkanin, tre projektet e para të Shqipërisë 32 mln euro

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Bashkimi Europian ka miratuar një paketë mbështetjeje prej 87.7 milionë eurosh në  kuadër të Planit të Rritjes, për projektet e para që do të financohen përmes Kornizës së investimeve të Ballkanit Perëndimor (WBIF). Nga faza e parë e financimit Shqipëria përfiton 32 milionë euro për tre projekte.

Projekti i parĂ« Ă«shtĂ« “Digjitalizimi i sistemit tĂ« transmetimit tĂ« energjisĂ«â€, i cili pĂ«rfshin 40 nĂ«nstacione tĂ« tensionit tĂ« lartĂ« nĂ« gjithĂ« vendin, duke rritur kĂ«shtu  kapacitetin e rrjetit dhe duke ulur humbjet. Vlera e projektit arrin nĂ« 95.3 milionĂ« euro, ku BE kontribuon me 10.5 milionĂ« euro. Afati i pĂ«rfundimit Ă«shtĂ« viti 2030.

Projekti i dytë është rikonstruksioni i Hidrocentralit të Fierzës. investimi synon të zgjasë jetën e hidrocentralit edhe 30 vite, duke rritur efikasitetin me 4% dhe prodhimin me 10%. Faza e dytë e projektit mbështetet nga fondet e Planit të Rritjes me 13.6 milionë euro, në një investim total prej 64.2 milionë euro. Afati i përfundimit të punimeve edhe për këtë projekt është viti 2030.

Projekti i dytĂ« Ă«shtĂ« Linja e re Rrashbull – TiranĂ« dhe Unaza e TiranĂ«s. NdĂ«rtimi i linjĂ«s sĂ« transmetimit 400/220 kV synon zgjerimin e rrjetit pĂ«r tĂ« pĂ«rballuar kĂ«rkesĂ«n nĂ« rritje nĂ« Kryeqytet. Investimi kap vlerĂ«n 61.1 milionĂ« euro, ndĂ«rsa BE kontribuon me 8 milionĂ« euro. Projekti pritet tĂ« pĂ«rfundojĂ« kĂ«tĂ« vit.

Plani i Rritjes i Bashkimit Europian për Ballkanin Perëndimor i ka projektet e para në fushën e energjisë së pastër pothuajse në të gjitha vendet e rajonit. Shqipëria është ndër përfitueset më të mëdha.

Shqipëria në këtë fazë ka tre projekte madhore, që arrijnë vlerën mbi 220 milionë euro, ku BE kontribuon me 33 mln euro.

Vlera e projekteve në Mal të zi në fazën e parë të planit të Rritjes është rreth 54 milionë euro, ku BE kontribuon me më pak se 10 milionë.

Serbia është vendi me projektet më të orientuara drejt diversifikimit të energjisë (hidro + diellore). Të dy projektet kanë vlerë 186 milionë euro dhe BE kontribuon me rreth 41 mln euro./ B.Hoxha

The post Plani i rritjes se BE për Ballkanin, tre projektet e para të Shqipërisë 32 mln euro appeared first on Revista Monitor.

↗

Jo vetëm ushqimet, po shtrenjtohen dhe produktet e tjera

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Inflacioni bazë u rrit për të pestin muaj radhazi në korrik dhe ka arritur nivelet më të larta që prej fillimit të vitit 2024.

Sipas të dhënave nga Banka e Shqipërisë, inflacioni bazë u rrit në 2.91%, nga 2.69% që kishte qenë për qershorin. Inflacioni bazë ka përvijuar gjithashtu një tendencë të qëndrueshme të rritjes me bazë vjetore. Në qershorin e vitit të kaluar ai kishte qenë në nivelin 2.29%

NĂ«nshporta qĂ« mat inflacionin bazĂ« Ă«shtĂ« zgjeruar lehtĂ«sisht me rishikimin e peshave nĂ« vitin 2025, nĂ« 69.6% tĂ« totalit tĂ« shportĂ«s sĂ« IÇK-sĂ«, nga 69% nĂ« vitin 2024.

Inflacioni bazë përjashton kryesisht ato produkte që kanë luhatshmëri të lartë, produktet ushqimore dhe ato energjetike dhe ka si qëllim kryesor ta zhveshë rritjen e përgjithshme të çmimeve nga luhatjet me natyrë më afatshkurtër.

Në raportin e fundit të politikës monetare, Banka e Shqipërisë vlerësonte se inflacioni vazhdon të jetë nën objektivin prej 3%, i ndikuar nga rënia e inflacionit nga jashtë, mbiçmimi i kursit të këmbimit dhe goditjet e përsëritura të ofertës. Por, nga ana tjetër presionet e brendshme inflacioniste mbeten të qëndrueshme, duke sugjeruar se aktiviteti ekonomik është pranë potencialit.

Sipas Bankës së Shqipërisë, inflacioni bazë ngelet mbi inflacionin total dhe mbi mesataren e vet të dekadës së fundit, ndërkohë që inflacioni i brendshëm kaloi vlerën e inflacionit total në muajin qershor dhe vijon të mbetet mbi mesataren respektive, duke filluar nga muaji mars i këtij viti. Këto vlerësime konfirmojnë qëndrueshmërinë e presioneve inflacioniste, por, megjithatë, në muajin korrik, Banka e Shqipërisë vendosi të ulë normën bazë të interesit nga 2.75% në 2.5%. Kjo ishte ulja e tretë e normës bazë të interesit në harkun e një viti.

Rritja e vazhdueshme e inflacionit bazë deri në kufirin e 3% mund të jetë një sinjal i një ndryshimi të ri në kursin e politikës monetare në muajt e ardhshëm.

Paralelisht me inflacionin bazĂ«, edhe inflacioni bazĂ« neto pĂ«r qershorin u rrit nĂ« 3.04%, nga 2.45% qĂ« kishte qenĂ« pĂ«r qershorin. Inflacioni bazĂ« neto pĂ«rjashton mĂ« tej nga inflacioni edhe nĂ«ngrupet e ushqimeve tĂ« pĂ«rpunuara (pĂ«rfshirĂ« bukĂ«n dhe drithĂ«rat) dhe matet mbi 44.6% tĂ« shoqĂ«risĂ« sĂ« IÇK-sĂ«.

Ndërkohë, inflacioni që përjashton të gjitha produktet ushqimore dhe energjetike për muajin korrik u rrit në 2.94%, nga 2.45% që kishte qenë në muajin qershor.

Sipas INSTAT, inflacioni total në ekonomi, i matur për të gjithë shportën e mallrave dhe shërbimeve të konsumit për korrikun u rrit më tej në 2.5%, nga 2.4% që kishte qenë për muajin qershor dhe 2.1% që kishte qenë një vit më parë./ E.Shehu

 

https://monitor.al/cmimet-e-ushqimeve-pershpejtojne-inflacionin-e-korrikut-ne-2-5-niveli-me-i-larte-nga-shkurti-2024/

 

Burimi: BSH

The post Jo vetëm ushqimet, po shtrenjtohen dhe produktet e tjera appeared first on Revista Monitor.

↗

FDA ngre alarmin, karkalecat e paketuar të dyshuar për kontaminim radioaktiv

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Administrata e Ushqimit dhe Barnave e SHBA-së (FDA) ka paralajmëruar qytetarët amerikanë të mos konsumojnë disa produkte karkalecash të ngrirë të markës Great Value, të shitur në rrjetin e supermarketeve Walmart, për shkak të dyshimeve për kontaminim me Cesium-137, një izotop radioaktiv.

FDA bĂ«ri tĂ« ditur se kushdo qĂ« ka blerĂ« produktet duhet t’i hedhĂ« menjĂ«herĂ« dhe tĂ« mos i konsumojĂ«. ParalajmĂ«rimi erdhi pasi Dogana dhe Mbrojtja e Kufijve e SHBA-sĂ« (CBP) zbuloi praninĂ« e Cs-137 nĂ« disa kontejnerĂ« transporti nĂ« katĂ«r porte amerikane – Los Angeles, Houston, Savannah dhe Miami. KontejnerĂ«t e prekur janĂ« bllokuar dhe nuk janĂ« lejuar tĂ« hyjnĂ« nĂ« vend.

Hetimi dhe shqetësimet e FDA-së

Agjencia tha se po “heton nĂ« mĂ«nyrĂ« aktive” rastin e kontaminimit me Cs-137 nĂ« ngarkesat e ardhura nga Indonezia. Deri tani, nuk ka prova qĂ« ndonjĂ« produkt i kontaminuar tĂ« ketĂ« hyrĂ« nĂ« tregun amerikan, por FDA thekson se karkalecat mund tĂ« jenĂ« “pĂ«rgatitur, paketuar ose ruajtur nĂ« kushte tĂ« pasigurta higjienike” qĂ« i ekspozuan ndaj rrezikut.

“NĂ«se keni blerĂ« karkaleca tĂ« papĂ«rpunuar tĂ« ngrirĂ« nĂ« Walmart qĂ« pĂ«rputhen me kĂ«tĂ« pĂ«rshkrim, mos i konsumoni. Hidhini menjĂ«herĂ«,” – theksoi FDA nĂ« njoftimin zyrtar.

Agjencia shtoi se edhe ekspozimi i kufizuar ndaj Cs-137 rrit rrezikun pĂ«r zhvillimin e kancerit, pasi izotopi dĂ«mton ADN-nĂ« e qelizave tĂ« gjalla. SasitĂ« e gjetura janĂ« nĂ«n nivelin e shqetĂ«simit pĂ«r ushqimet e importuara, por FDA thekson se kujdesi lidhet me “ekspozimin e pĂ«rsĂ«ritur dhe afatgjatĂ« nĂ« doza tĂ« vogla.”

Reagimi i Walmart

Walmart ka konfirmuar tĂ«rheqjen e produkteve dhe njoftoi se klientĂ«t qĂ« i kanĂ« blerĂ« mund t’i kthejnĂ« pĂ«r rimbursim tĂ« plotĂ«.
“ShĂ«ndeti dhe siguria e klientĂ«ve tanĂ« Ă«shtĂ« prioriteti kryesor,” – tha njĂ« zĂ«dhĂ«nĂ«s i kompanisĂ« pĂ«r TIME. “Ne kemi bllokuar menjĂ«herĂ« shitjen dhe kemi hequr produktin nga dyqanet e prekura, ndĂ«rkohĂ« qĂ« po bashkĂ«punojmĂ« me furnitorin pĂ«r tĂ« hetuar rastin.”

ÇfarĂ« Ă«shtĂ« Cesium-137?

Sipas Agjencisë Amerikane për Mbrojtjen e Mjedisit (EPA), Cs-137 është izotopi radioaktiv më i zakonshëm i Cesium-it. Ai prodhohet përmes fisionit bërthamor dhe përdoret në pajisje mjekësore, instrumente matëse dhe në terapinë me rrezatim për trajtimin e kancerit.

Megjithatë, Cs-137 është edhe një nënprodukt i mbetjeve nga reaktorët bërthamorë dhe shpesh është zbuluar në zonat pranë aksidenteve bërthamore. Në tokë mund të qëndrojë për dekada, duke hyrë në ciklin ushqimor. Ekspozimi i zakonshëm ndodh në nivele shumë të ulëta, të padëmshme për shëndetin, por FDA paralajmëron se edhe këto nivele, nëse grumbullohen me kohën, përbëjnë rrezik.

Sipas Qendrave për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC), sasi më të larta të Cs-137 mund të shkaktojnë djegie, sëmundje nga rrezatimi dhe në raste ekstreme edhe vdekje.

The post FDA ngre alarmin, karkalecat e paketuar të dyshuar për kontaminim radioaktiv appeared first on Revista Monitor.

↗

NAREA: Rivlerësim me 3% për banesat, lehtësi të përhershme tatimore për shtëpinë e parë

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Shoqata Kombëtare e Ndërmjetësve të Pasurive të Paluajtshme të Shqipërisë (NAREA) ka dalë me disa propozime zyrtare për projektligjin për rivlerësimin e Pasurive të Paluajtshme dhe për trajtimin fiskal të të ardhurave nga shitja e pronave.

NAREA propozon që tatimi për banesat të vendoset në masën 3% dhe për çdo tipologji tjetër pasurie në masën 5%. Projektligji i propozuar nga qeveria parashikon nivelin 5% për të gjitha pronat. Sipas NAREA-s, ky lehtësim për banesat do të ndihmonte në uljen e barrës fiskale për kategorinë e pronave për strehim duke e bërë atë më të përballueshëm. Gjithashtu, një lehtësim i tillë do të inkurajonte shtimin e ofertës në treg dhe lehtësonte transaksionet me synim strehimin.

periudha e Rivlerësimit të jetë të paktën 12-mujore dhe jo 9-mujore, siç propozohet në projektligj. NAREA shprehet se nga 4.5 milionë pasuri të paluajtshme, vlerësohet se vetëm 250 mijë pasuri kanë arritur të rivlerësohen në të shkuarën.

Duke marrë në konsideratë eksperiencën në 3 periudhat e rivlerësimit, kur janë procesuar mesatarisht 30 mijë -33 mijë aplikime në vit, periudha 9 mujore e propozuar në projektligj vlerësohet si shumë e shkurtër dhe që nuk do arrij efektet e synuara.

MbĂ«shtetur nĂ« tĂ« dhĂ«nat e INSTAT, CENSI 2023, 2/3 e banesave nĂ« pĂ«rdorim nĂ« ShqipĂ«ri janĂ« mbi 25 vite tĂ« vjetra dhe vetĂ«m 12.3% janĂ« mĂ« tĂ« reja se 10 vite. NAREA mbi kĂ«tĂ« bazĂ« vlerĂ«son se rreth 500 mijĂ« banesa janĂ« potencialisht pĂ«r t’u rivlerĂ«suar.

NAREA propozon gjithashtu që të përfshihen si objekt i këtij ligji edhe rivlerësimi i pasurive të paluajtshme që janë në proces, nëpërmjet kontratave të porosive, të cilat janë depozituar dhe

regjistruar në ASHK në përputhje me legjislacionin në fuqi.

Gjithashtu, NAREA propozon edhe ndryshime në legjislacionin tatimor, për të mundësuar lehtësi të përhershme lidhur me të ardhurat nga shitja e shtëpisë së parë.

Në momentin e kalimit të titullit të pronësisë, nëse pasuria në transaksion ka shërbyer

si vendbanim kryesor për të paktën tre vite nga momenti i marrjes në pronësi, ose nëse

provohet që ka shërbyer si banesë e parë për të paktën 50% të kohës së zotërimit, NAREA propozon që transaksioni me këtë pasuri të përjashtohet nga tatimi mbi fitimin kapital të

realizuar.

Gjithashtu, propozohet qĂ« nĂ« momentin e kalimit tĂ« titullit tĂ« pronĂ«sisĂ«, nĂ«se ka fitim kapital tĂ« tatueshĂ«m, baza e tatueshme (çmimi i shitjes – çmimi i blerjes/marrjes nĂ« pronĂ«si) tĂ« korrigjohet me normĂ«n e inflacionit vjetor, pĂ«r çdo vit nga momenti i blerjes deri nĂ« atĂ« tĂ« shitjes, si dhe

me kostot financiare të gjeneruara në momentin e marrjes në pronësi apo dhe gjatë zotërimit (kostot e financimit të blerjes, interesat e huave bankare hipotekare, ato të restaurimeve etj). Nëse rezulton kapital i realizuar, pasi baza e tatueshme është korrigjuar si me sipër, ky kapitali i realizuar të tatohet me jo më tepër se 3%.

The post NAREA: Rivlerësim me 3% për banesat, lehtësi të përhershme tatimore për shtëpinë e parë appeared first on Revista Monitor.

↗

InvestitorĂ«t paralajmĂ«rojnĂ« pĂ«r njĂ« ‘epokĂ« tĂ« re dominimi fiskal’ nĂ« tregjet globale

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi

Kombinimi i vlerave rekord të borxhit qeveritar dhe kostove në rritje të huamarrjes ushtron presion mbi bankat qendrore

InvestitorĂ«t kanĂ« paralajmĂ«ruar se ekonomitĂ« e mĂ«dha po hyjnĂ« nĂ« njĂ« periudhĂ« tĂ« re tĂ« “dominimit fiskal”, nĂ« tĂ« cilĂ«n bankat qendrore po pĂ«rballen me njĂ« presion gjithnjĂ« nĂ« rritje pĂ«r tĂ« mbajtur normat e interesit tĂ« ulĂ«ta nĂ« mĂ«nyrĂ« artificiale, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« zbusin kostot e larta tĂ« interesave tĂ« borxhit qeveritar.

Rasti më i dukshëm është SHBA, ku Presidenti Donald Trump ka nxitur Rezervën Federale që të ulë normat e interesit për të kursyer miliarda dollarë në pagesa të interesit të borxhit.
Por ngarkesa të mëdha borxhi qeveritar dhe rritja e kostove të huamarrjes në vende si Mbretëria e Bashkuar dhe Japonia, po ushtrojnë gjithashtu presion mbi bankat qendrore që të lehtësojnë politikën monetare, sipas ekonomistëve dhe investitorëve, përmes mënyrave të tjera si ngadalësimi i planeve për të reduktuar madhësinë e bilanceve të tyre.

Kombinimi i borxhit qeveritar dhe rritjes sĂ« kostove “po krijon nxitje tĂ« mĂ«dha politike pĂ«r qeveritĂ« nĂ« mbarĂ« botĂ«n qĂ« tĂ« ushtrojnĂ« presion mbi bankat qendrore qĂ« tĂ« ulin normat e interesit”, tha Kenneth Rogoff, profesor nĂ« Harvard dhe ish-drejtues ekonomik i FMN-sĂ«.

Ndërsa SHBA spikat me përplasjen e hapur mes administratës dhe Rezervës Federale, rritja globale e kostove të huamarrjes afatgjatë e nxitur nga shpenzimet qeveritare ka vënë edhe banka të tjera qendrore nën presion nga tregjet për të përshtatur politikat e tyre, në mënyrë që të frenojnë rritjen e normave të interesit të bonove.

“Ne kemi hyrĂ« nĂ« njĂ« epokĂ« tĂ« re tĂ« dominimit fiskal,” shtoi Rogoff.

Në SHBA, analistët thonë se mospërputhja aktuale midis normave afatshkurtra, të cilat formësohen kryesisht nga politika e bankës qendrore, dhe kostove më të larta të huamarrjes afatgjatë të diktuara nga tregu pasqyron shqetësimet se politika monetare do të mbahet më e lirshme sesa nevijitet, për të frenuar çmimet e konsumit.

Diferenca midis bonove të thesarit dyvjeçare dhe atyre 30-vjeçare është aktualisht ndër më të mëdhatë që nga fillimi i vitit 2022, meqë normat afatshkurtra po bien për shkak të pritshmërive për ulje të normave.

Në Mbretërinë e Bashkuar, kostot e huamarrjes afatgjatë janë veçanërisht të larta, me yield-in e bonove 30-vjeçare (gilts) në nivelin 5.6 për qind, afër nivelit më të lartë në më shumë se një çerek shekulli, krahasuar me rreth 4.9 për qind për bonot 30-vjeçare të Thesarit të SHBA.

Analistët e Capital Economics theksuan pasojat pas publikimit të të dhënave të fundit për inflacionin në SHBA, pas të cilave Trump rinovoi sulmin e tij ndaj kreut të Fed, Jay Powell. Ndërsa yield-et e bonove dyvjeçare ranë me 0.02 pikë përqindjeje atë ditë, për shkak të pritshmërive për ulje të normave, yield-et 30-vjeçare u rritën me 0.04 pikë përqindjeje.

EmĂ«rimi i pĂ«rkohshĂ«m nĂ« bordin drejtues tĂ« Fed-it i Stephen Miran, njĂ« figurĂ« e afĂ«rt me ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ« qĂ« pritet tĂ« mbĂ«shtesĂ« uljen e normave, tregon se “rreziku i dominimit fiskal nĂ« SHBA po rritet”, tha Trevor Greetham, drejtues i investimeve nĂ« Royal London Asset Management.

Shumë vende të tjera ndajnë dinamika të ngjashme borxhi me SHBA-në, edhe nëse retorika jashtë SHBA është më pak e ndezur.
OECD thotë se pret që huamarrja sovrane mes vendeve me të ardhura të larta të arrijë një rekord prej 17 trilionë dollarësh këtë vit, krahasuar me 16 trilionë në vitin 2024 dhe 14 trilionë në vitin 2023.

Bankat qendrore të tregjeve të zhvilluara janë ende në procesin e normalizimit të politikave monetare dhe bilanceve të tyre, pas viteve të lehtësimit sasior, blerjeve masive të bonove për të ndihmuar ekonomitë pas krizës financiare dhe pandemisë së Covid-it.

Por përpjekjet për të tkurrur bilancet përmes shitjes së atyre bonove mund të rrisin gjithashtu yield-et dhe të shtojnë kostot e shërbimit të borxhit për qeveritë.

InvestitorĂ«t po e ndjekin nga afĂ«r BankĂ«n e AnglisĂ« pĂ«r tĂ« parĂ« nĂ«se do tĂ« zbusĂ« ndjeshĂ«m programin e saj tĂ« shitjes sĂ« bonove, tĂ« ashtuquajturĂ«n “tkurrje sasiore” (quantitative tightening), nĂ« njĂ« vendim tĂ« parashikuar muajin e ardhshĂ«m.

Por edhe në Gjermani, vend i njohur për buxhetet e balancuara, kostot e huamarrjes e obligacioneve 30-vjeçare janë rritur në mbi 3 për qind, niveli më i lartë që nga viti 2011, kryesisht për shkak të planeve të qeverisë së re për të rritur borxhin për të rinovuar infrastrukturën dhe për të shtuar shpenzimet për mbrojtjen.

Disa ekonomistë shprehin shqetësimin se këto trende do të nxisin qeveritë të kalojnë nga borxhi afatgjatë në atë afatshkurtër, duke i bërë vendet më të ekspozuara ndaj luhatjeve të normave të interesit.

Vendet me nivelin mĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« borxhit si pĂ«rqindje e PBB-sĂ« mund tĂ« jenĂ« mĂ« tĂ« rrezikuarat. Investitori i njohur makroekonomik Ray Dalio ka paralajmĂ«ruar pĂ«r njĂ« “spirale vdekjeje tĂ« borxhit” nĂ« njĂ« skenar ekstrem ku qeveritĂ« detyrohen tĂ« marrin mĂ« shumĂ« borxhe pĂ«r tĂ« pĂ«rballuar rritjen e kostove tĂ« interesit.

NĂ«se yield-et e obligacioneve “rriten shumĂ«, bankat qendrore do tĂ« duhet tĂ« ndĂ«rhyjnĂ« sĂ«rish, tĂ« printojnĂ« para dhe tĂ« blejnĂ« bonot pĂ«r t’u pĂ«rpjekur tĂ« ulin normat, gjĂ« qĂ« do tĂ« ulĂ« vlerĂ«n e parasĂ«â€, tha ai nĂ« njĂ« intervistĂ«.

Dalio shtoi se shqetĂ«sime tĂ« tilla mund tĂ« ulin vlerĂ«n e “monedhave kryesore rezervĂ«â€, si dollari dhe euro, ndaj arit, i cili ka arritur njĂ« rekord tĂ« ri kĂ«tĂ« vit. / FT

The post InvestitorĂ«t paralajmĂ«rojnĂ« pĂ«r njĂ« ‘epokĂ« tĂ« re dominimi fiskal’ nĂ« tregjet globale appeared first on Revista Monitor.

↗

Depozitat në Bankën Qendrore të Kosovës arrin në 1.58 miliardë euro

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Banka Qendrore e Republikës së Kosovës, ka njoftuar se depozitat në BQK, deri më 31 korrik 2025 ishin 1.58 miliard euro, duke shënuar rritje prej 64.69 milionë euro nga periudha paraprake.

Prej tyre, 636.33 milionë euro janë nga Buxheti i Republikës së Kosovës, 616.99 milionë euro nga bankat komerciale, 186.95 milionë euro nga AKP dhe 135.64 milionë euro nga burimet tjerat.

“Asetet e BQK-sĂ« – nĂ« fund tĂ« muajit korrik 2025 arritĂ«n vlerĂ«n prej 1.86 miliard euro, duke shĂ«nuar rritje prej 68.71 milionĂ« euro krahasuar me muajin qershor 2025. Kjo rritje ishte kryesisht si rezultat i rritjes sĂ« depozitave tĂ« Buxhetit tĂ« RepublikĂ«s sĂ« KosovĂ«s (Llogaria e Thesarit), AgjencisĂ« Kosovare tĂ« Privatizimit (AKP), Fondeve pensionale dhe Fondi pĂ«r Sigurimin e Depozitave”.

Sipas raportit, nga gjithsej asetet vlera e investimeve në depozita dhe letra me vlerë jashtë vendit më 31 korrik 2025 ishte 1.39 miliard euro.

“Krahasuar me muajin paraprak investimet e BQK-sĂ« jashtĂ« vendit nĂ« formĂ« tĂ« depozitave dhe letrave me vlerĂ« janĂ« rritur pĂ«r 70.64 milionĂ« euro, prej tĂ« cilave investimet nĂ« depozita janĂ« rritur 101.39  milionĂ« euro, ndĂ«rsa investimet nĂ« letra me vlerĂ« janĂ« zvogĂ«luar pĂ«r 30.76 milionĂ« euro”.

BQK njofton se kapitali i BQK-së deri më 31 korrik 2025 ishte 118.77 milionë euro.

“Asetet e RezervĂ«s ndĂ«rkombĂ«tarenĂ« fund tĂ« muajit korrik shĂ«nuan vlerĂ«n 1.46 miliard euro, duke shĂ«nuar njĂ« rritje prej 50.4 milionĂ« euro krahasuar me muajin paraprak. Kjo ka ardhur kryesisht nga rritja e depozitave pĂ«r 77.4 milionĂ« euro dhe zvogĂ«limi i investimeve nĂ« letra me vlerĂ« pĂ«r 28.6 milionĂ« euro”.

The post Depozitat në Bankën Qendrore të Kosovës arrin në 1.58 miliardë euro appeared first on Revista Monitor.

❌