❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Masat për të frenuar kredinë për shtëpi nuk dhanë efekte drastike në muajin e parë të aplikimit

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Në muajin korrik të këtij viti, hynë në fuqi masat e vendosura nga Banka e Shqipërisë, për aplikimin e disa kritereve të detyrueshme të riskut në huadhënien për blerje të banesave nga individët.

Të dhënat e para të Bankës së Shqipërisë tregojnë se hyrja në fuqi e kufizimeve rregullatore nuk duket të ketë sjellë një efekt dramatik në frenimin e kredisë për shtëpi. Gjatë muajit korrik, sektori bankar dha rreth 4.65 miliardë lekë kredi të reja për shtëpi. Huadhënia u rrit me 12.5% krahasuar me korrikun e vitit të kaluar.

Vlera e kredisë pësoi megjithatë një rënie të ndjeshme krahasuar me vlerën rekord prej 7.4 miliardë lekësh të muajit qershor; megjithatë, shifrat shumë të mëdha të huadhënies në qershor reflektuan kryesisht nxitimin për të kryer sa më shumë disbursime para hyrjes në fuqi të rregullave të reja.

Duke filluar nga 1 korriku, bankat do tĂ« jenĂ« tĂ« detyruara tĂ« respektojnĂ« disa kritere tĂ« administrimit tĂ« rrezikut, konkretisht pĂ«r treguesit “Raporti i kredisĂ« ndaj vlerĂ«s” (pĂ«rqindja e çmimit tĂ« blerjes sĂ« banesĂ«s qĂ« banka merr pĂ«rsipĂ«r tĂ« financojĂ« nĂ«pĂ«rmjet kredisĂ«) dhe “Raporti i shĂ«rbimit tĂ« borxhit ndaj tĂ« ardhurave” (raportin mes kĂ«stit ose kĂ«steve tĂ« kredisĂ« pĂ«r prona ndaj tĂ« ardhurave tĂ« huamarrĂ«sve).

Raporti tavan i kredisë ndaj vlerës në monedhën Lekë do të jetë 85% për shtëpinë e parë dhe 80% për shtëpinë e dytë, ndërsa në valutë të huaj 75% për shtëpinë e parë dhe 70% për shtëpinë e dytë.

Raporti i shërbimit të borxhit ndaj të ardhurave për kreditë në Lekë do të jetë në nivelin 40% për shtëpinë e parë dhe 35% për shtëpinë e dytë. Në valutë të huaj, niveli tavan do të jetë 35% për shtëpinë e parë dhe 30% për shtëpinë e dytë.

Sipas Bankës së Shqipërisë, zbatimi i këtyre kufijve do të mundësojë uljen e rrezikut të dështimit të huamarrësve dhe pakësimin e humbjeve bankare të lidhura me këto kredi, si pasojë e zhvillimeve eventuale të pafavorshme në çmimet e pronave të paluajtshme ose në kuadrin makroekonomik të vendit.

Në fakt, kritere të ngjashme janë aplikuar gjithmonë nga bankat në politikat e tyre të brendshme, por megjithatë në vitet e fundit është vërejtur një rritje e rasteve kur bankat kanë ofruar kredi në tejkalim të kufijve të mësipërm.

Deri tani, kredia për shtëpi gjatë 2025 po shënon vlerat më të larta historike. Në shtatë muaj, bankat kanë dhënë gjithsej pothuajse 41 miliardë lekë kredi, në rritje me 29% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Portofoli aktiv total në fund të korrikut arriti vlerën e 232 miliardë lekëve. Krahasuar me një vit më parë, ky portofol është zgjeruar me 17%. Kredia për individët, duke përfshirë edhe segmentin më të madh të saj, kredinë për shtëpi, po jep kontributin kryesor në rritjen e kredisë për ekonominë gjatë këtij viti.

 

Burimi: Banka e Shqipërisë

 

The post Masat për të frenuar kredinë për shtëpi nuk dhanë efekte drastike në muajin e parë të aplikimit appeared first on Revista Monitor.

↗

Kosova preket sërish nga shtrenjtimi, rriten çmimet e prodhimit dhe ato të importit

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Çmimet e prodhimit dhe tĂ« importit nĂ« KosovĂ« kanĂ« shĂ«nuar rritje nĂ« tremujorin e dytĂ« tĂ« vitit 2025. Indeksi i pĂ«rgjithshĂ«m i çmimeve tĂ« prodhimit u rrit me 4,1% krahasuar me tremujorin e parĂ«.  Edhe çmimet e importit janĂ« rritur pĂ«r 1,6% krahasuar me tremujorin e parĂ« tĂ« kĂ«tij viti.

Kosova po përballet me një tjetër valë shtrenjtimesh. Të dhënat më të fundit tregojnë se si çmimet e prodhimit, ashtu edhe ato të importit, janë ngritur ndjeshëm gjatë tremujorit të dytë të vitit 2025, duke reflektuar presionin e vazhdueshëm ekonomik në tregun vendor.

Sipas Agjencisë së Statistikave të Kosovës, indeksi i përgjithshëm i çmimeve të prodhimit u rrit për 4,1% krahasuar me tremujorin e parë të këtij viti, ndërsa në raport me periudhën e njëjtë të vitit të kaluar u shënua një rritje prej 11,3%.

Sektorët që kanë pasur ngritjet më të mëdha janë energjia elektrike, gazi dhe furnizimi me ajër të kondicionuar, me rritje mbi 16% brenda vitit dhe gati 40% krahasuar me vitin e kaluar.

Po ashtu, më të shtrenjta janë bërë veshjet, mobiliet, shtypja e mediave të incizuara, farmaceutika dhe prodhimi i mjeteve motorike.

Krahasimi TM2 2025 – TM1 2025

Sipas të dhënave të Agjencisë së Statistikave të Kosovës, ngritjet më të mëdha të çmimeve janë shënuar te:

  • energjia elektrike, gazi, avulli dhe furnizimi me ajĂ«r tĂ« kondicionuar (+16,7%),
  • shtypja dhe riprodhimi i mediave tĂ« incizuara (+9,3%),
  • prodhimi i veshjeve (+6,7%),
  • prodhimi i mjeteve motorike, rimorkiove dhe gjysmĂ«-rimorkiove (+4,2%),
  • prodhimi i produkteve metalike tĂ« fabrikuara, pĂ«rveç makinerive dhe pajisjeve (+2,5%).

Rritje më të lehta janë regjistruar edhe në sektorët e përpunimit të ushqimit (+0,8%), nxjerrjes së xehes së metalit (+0,3%), prodhimit të pajisjeve elektrike (+0,3%), tekstilit (+0,2%) dhe produkteve të gomës e plastikës (+0,1%).

Megjithatë, këto rritje u neutralizuan pjesërisht nga rëniet e çmimeve në disa sektorë, si:

  • prodhimi i metaleve (-4,7%),
  • menaxhimi i mbeturinave (-3,5%),
  • prodhimi i makinerive e pajisjeve tĂ« tjera (-1,0%),
  • prodhimi i pijeve (-0,9%).

Krahasimi TM2 2025 – TM2 2024

Në raport me tremujorin e dytë të vitit 2024, çmimet e prodhimit kanë shënuar ngritje mesatare prej 11,3%. Degët me rritjen më të lartë janë:

  • energjia elektrike, gazi, avulli dhe furnizimi me ajĂ«r tĂ« kondicionuar (+39,7%),
  • pĂ«rpunimi i produkteve dhe preparateve farmaceutike (+14,2%),
  • prodhimi i mobilieve (+13,0%),
  • prodhimi i mjeteve motorike e rimorkiove (+10,3%),
  • menaxhimi i mbeturinave dhe rikuperimi i materialeve (+8,8%),
  • prodhimi i veshjeve (+7,0%).

“Ngritjet mĂ« tĂ« mĂ«dha sipas degĂ«ve tĂ« veprimtarive ekonomike vĂ«rehen te: energjia elektrike, gazi, avulli dhe furnizimi me ajĂ«r tĂ« kondicionuar (16,7%); shtypja dhe riprodhimi i mediave tĂ« incizuara (9,3%); prodhimi i veshjeve (6,7%); prodhimi i mjeteve motorike (tĂ« transportit), rimorkiove dhe gjysmĂ«-rimorkiove (4,2%); prodhimi i produkteve tĂ« fabrikuara metalike, pĂ«rveç makinerisĂ« dhe pajisjeve (2,5%); prodhimi tjetĂ«r p.k.t. (1,9%); prodhimi i letrĂ«s dhe produkteve prej letrĂ«s (1,6%); prodhimi i drurit dhe i produkteve tĂ« drurit dhe tĂ« tapĂ«s, pĂ«rveç mobilieve: prodhimi i artikujve nga kashta dhe materialeve tĂ« gĂ«rshetuara – thurĂ«se (1,4%); pĂ«rpunimi i produkteve ushqimore (0,8%); nxjerrja e xehes sĂ« metalit (0,3%); prodhimi i pajisjeve elektrike (0,3%); prodhimi i tekstilit (0,2%); prodhimi i produkteve tĂ« gomĂ«s dhe tĂ« plastikĂ«s (0,1%)”.

Nga ana tjetër, disa industri kanë përjetuar ulje të çmimeve, përfshirë prodhimin e metaleve, nxjerrjen e xehes së metalit, prodhimin e pijeve dhe menaxhimin e mbeturinave.

Por, çmimet e prodhimit në Kosovë u ngritën në një mesatare prej 11,3% ndërmjet TM2 2025 dhe TM2 2024. Ngritje më të mëdha sipas degëve të veprimtarive ekonomike vërehen te: energjia elektrike, gazi, avulli dhe furnizimi me ajër të kondicionuar, përpunimi i produkteve dhe preparateve farmaceutike.

Krahas këtyre rritjeve të çmimeve vendore, një rritje shtrenjtim tjetër është vërejtur edhe tek çmimet e produkteve të importit.

Çmimet e importit nĂ« KosovĂ« kanĂ« shĂ«nuar rritje gjatĂ« tremujorit tĂ« dytĂ« tĂ« vitit 2025.

Sipas Agjencisë së Statistikave të Kosovës, indeksi i përgjithshëm i çmimeve të importit u rrit për 1,6% krahasuar me tremujorin e parë të këtij viti, ndërsa në raport me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar është shënuar një ngritje prej 0,7%.

Sektorët me rritjen më të madhe të çmimeve ishin lëkura dhe artikujt e saj, instrumentet optike e medicinale, produktet minerale, si dhe shtazët e gjalla e produktet e tyre.

TM2 2025 krahasuar me TM1 2025

Sektorët me rritjen më të madhe të çmimeve ishin:

  • lĂ«kura dhe artikujt e saj (+19,2%),
  • instrumentet optike, fotografike, matĂ«se dhe medicinale (+7,5%),
  • artikujt e ndryshĂ«m tĂ« prodhuar (+4,8%),
  • produktet minerale (+3,6%),
  • shtazĂ«t e gjalla dhe produktet e tyre (+3,0%),
  • pajisjet e makinerisĂ« dhe pajisjet elektrike (+2,1%).

Rritje më të lehta u regjistruan edhe në artikuj ushqimorë, pije dhe duhan (+1,9%), druri (+1,1%) dhe plastika (+1,0%).
Megjithatë, rëniet e çmimeve në disa sektorë si vajrat ushqyese (-2,3%), letra (-1,0%), tekstili (-0,8%) dhe këpucët (-0,3%) e kanë neutralizuar pjesërisht këtë ngritje.

TM2 2025 krahasuar me TM2 2024

Në krahasim me një vit më parë, rritje më të theksuara janë shënuar te:

  • shtazĂ«t e gjalla dhe produktet e tyre (+7,2%),
  • lĂ«kura dhe artikujt e saj (+6,5%),
  • produktet bimore (+3,8%),
  • pajisjet e makinerisĂ« dhe pajisjet elektrike (+3,3%).

Ndërsa, sektorët me rënie të çmimeve ishin:

  • vajrat ushqyese (-8,3%),
  • metalet bazĂ« dhe artikujt e tyre (-3,4%),
  • plastika dhe kauçuku (-1,3%),
  • artikujt e ndryshĂ«m tĂ« prodhuar (-1,1%),
  • letra dhe artikujt e saj (-0,9%).

“Ngritje mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« çmimeve sipas sektorĂ«ve ishin te: lĂ«kura dhe artikujt e saj (19,2%); instrumentet optike, fotografike, matĂ«se, medicinale, muzikore dhe mekanizmat e orĂ«s (7,5%); artikujt e ndryshĂ«m të  prodhuar (4,8%); produktet minerale (3,6%); shtazĂ«t e gjalla dhe produktet e shtazĂ«ve (3,0%); artikujt e gurit, llaçit, produktet e qeramikĂ«s dhe tĂ« qelqit (2,6%); pajisjet e makinerisĂ« dhe pajisjet elektrike (2,1%); artikujt ushqimorĂ« tĂ« pĂ«rgatitur, pijet dhe duhani (1,9%); druri dhe artikujt e tij (1,1%); plastika, kauçuku dhe artikujt e tyre (1,0%); metalet bazĂ« dhe artikujt e metaleve bazĂ« (0,3%); mjetet e transportit (0,3%); dhe produktet e industrive kimike (0,3%)”.

Ndërkaq, rënie janë regjistruar te vajrat ushqyese, metalet bazë, plastika dhe letra.

“Ngritja u neutralizua kryesisht nga rĂ«nia e çmimeve sipas sektorĂ«ve te: vajrat ushqyese (-2,3%); letra dhe artikujt e saj (-1,0%); tekstili dhe artikujt e tekstilit (-0,8%); produktet bimore (-0,4%) dhe kĂ«pucĂ«t (-0,3%)”.

Ngritje të çmimeve vërehet edhe tek tremujori i dytë 2025, krahasuar me tremujorin e  dytë 2024.

“Çmimet e Importit nĂ« KosovĂ« patĂ«n njĂ« rritje nĂ« njĂ« mesatare prej 0,7% ndĂ«rmjet TM2 2025 dhe TM2 2024. Ngritje mĂ« tĂ« mĂ«dha sipas sektorĂ«ve ishin te: shtazĂ«t e gjalla dhe produktet e shtazĂ«ve (7,2%); lĂ«kura dhe artikujt e saj (6,5%); produktet bimore (3,8%); pajisjet e makinerisĂ« dhe pajisjet elektrike (3,3%) etj”.

 

The post Kosova preket sërish nga shtrenjtimi, rriten çmimet e prodhimit dhe ato të importit appeared first on Revista Monitor.

↗

BE–SHBA, hiqen tarifat industriale, pritet ulje pĂ«r makinat

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Bashkimi Europian ka njoftuar se ka zbatuar një prej kërkesave të presidentit amerikan Donald Trump, duke miratuar rregullore të reja që parashikojnë heqjen e të gjitha tarifave doganore mbi mallrat industriale nga SHBA dhe ofrimin e trajtimit preferencial për disa produkte bujqësore dhe të detit.

Ky hap pritet të hapë rrugën për uljen e tarifave amerikane mbi makinat dhe pjesët e këmbimit europiane nga 27.5% në 15%, sipas një deklarate të Komisionit Europian të enjten. Norma e re do të zbatohet me efekt prapaveprues që nga 1 gushti.

Rregulloret duhet të marrin miratimin e Parlamentit Europian dhe të vendeve anëtare, por sipas një zyrtari të Komisionit, Uashingtoni mund të nisë menjëherë zbatimin e tarifave më të ulëta për makinat.

MarrĂ«veshja politike u arrit muajin e kaluar mes BE-sĂ« dhe SHBA-sĂ«, e pĂ«rshkruar nga presidentja e Komisionit, Ursula von der Leyen, si “njĂ« marrĂ«veshje e fortĂ«, edhe pse jo e pĂ«rsosur”. Ajo e ka mbrojtur paktin duke theksuar rĂ«ndĂ«sinĂ« e stabilitetit dhe parashikueshmĂ«risĂ« pĂ«r bizneset.

Edhe pse marrëveshja parashikon që tarifat amerikane për pothuajse të gjitha produktet europiane të ulen në 15%, Trump ka sqaruar se kjo nuk do të vlejë për makinat derisa të propozohet një paketë ligjore për heqjen e plotë të tarifave industriale dhe të tjera. BE njoftoi gjithashtu të enjten se do të zgjasë periudhën e trajtimit pa taksa për eksportet e gaforreve amerikane.

Automjetet janë një nga eksportet më të rëndësishme të bllokut drejt SHBA-së, me Gjermaninë që vetëm në vitin 2024 eksportoi makina dhe pjesë këmbimi me vlerë 34.9 miliardë dollarë.

Komisioni ka vendosur tĂ« mos kryejĂ« njĂ« vlerĂ«sim tĂ« ndikimit – njĂ« procedurĂ« standarde nĂ« raste tĂ« tilla – pĂ«r tĂ« pĂ«rshpejtuar procesin, sipas raportimit tĂ« Bloomberg.

Ky zhvillim vjen në një kohë kur Trump ka paralajmëruar masa ndëshkuese dhe tarifa të reja ndaj vendeve që vendosin taksa mbi shërbimet online, pa specifikuar se cilat shtete do të preken dhe nëse BE do të përfshihet. Trump ka kritikuar prej kohësh rregulloret europiane kundër kompanive amerikane të teknologjisë, si Google e Apple.

Një zyrtar i BE-së tha se përpjekjet e Unionit për të vendosur rregulla mbi konkurrencën dixhitale dhe përmbajtjen online nuk janë pjesë e negociatave.

Komisioneri i industrisë, Stéphane Séjourné, deklaroi të mërkurën se BE mund të rishikojë marrëveshjen tregtare nëse Trump i shndërron paralajmërimet në veprime konkrete.

“PĂ«r momentin kemi dĂ«gjuar vetĂ«m qĂ«llime, jo deklarata zyrtare,” tha SĂ©journĂ© gjatĂ« konferencĂ«s sĂ« biznesit Medef nĂ« Paris. “Por nĂ«se qĂ«llimet kthehen nĂ« deklarata, atĂ«herĂ« kushtet e marrĂ«veshjes do tĂ« duhet tĂ« rishikohen.”- Bloomberg

 

 

 

The post BE–SHBA, hiqen tarifat industriale, pritet ulje pĂ«r makinat appeared first on Revista Monitor.

↗

Hapen aplikimet për infermierë, logopedë dhe profesionistë të tjerë në shtet; Dokumentet që kërkohen

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Nga data 29 gusht deri më 12 shtator 2025 Ministria e Shëndetësisë ka njoftuar se është i hapur procesi i aplikimeve për profesionistët e shkencave mjekësore teknike në institucionet shëndetësore publike në të gjithë vendin.

Ministria e ShĂ«ndetĂ«sisĂ« ka njoftuar se aplikimi bĂ«het vetĂ«m nĂ«pĂ«rmjet portalit “InfermierĂ« pĂ«r ShqipĂ«rinĂ«â€, ku kandidatĂ«t mund tĂ« konkurrojnĂ« pĂ«r njĂ« rajon tĂ« caktuar dhe tĂ« zgjedhin deri nĂ« tri njĂ«si vendore tĂ« kujdesit shĂ«ndetĂ«sor brenda tij.

Thirrja do të jetë e hapur për profilet: Infermieri, Mami, Teknik Imazherie, Teknik Laboratori, Fizioterapi dhe Logopedi.

Dokumentet e nevojshme pĂ«r aplikim janĂ«: CV e kandidatit; Fotokopje e letĂ«rnjoftimit (ID)  kriter detyrues pĂ«r kualifikim; Fotokopje tĂ« librezĂ«s sĂ« punĂ«s qĂ« vĂ«rteton eksperiencĂ«n dhe gjeneralitetet; DiplomĂ« universitare dhe listĂ« notash, pĂ«r diplomat nga jashtĂ«, kĂ«rkohet njohja nga MASR; Leje pĂ«r ushtrimin e profesionit (e vlefshme) kriter detyrues; DeklaratĂ« pĂ«r vĂ«rtetĂ«sinĂ« e dokumentacionit (Shtojca nr. 2); DĂ«shmi tĂ« kualifikimeve shkencore (nĂ«se ka) DĂ«shmi pĂ«r njohjen e gjuhĂ«ve tĂ« huaja (nĂ«se ka). KandidatĂ«t qĂ« nuk dorĂ«zojnĂ« dokumentet e detyrueshme, s’kualifikohen.

Procesi i përzgjedhjes do të ndahet në dy faza. Faza e parë përfshin vlerësimin e dosjes së kandidatëve, ku merren parasysh arsimi, përvoja dhe trajnimet, me një total deri në 30 pikë. Në fazën e dytë, kandidatët e kualifikuar ose ata që dëshirojnë të përmirësojnë rezultatin e mëparshëm i nënshtrohen testimit të informatizuar, që zhvillohet në Qendrën e Shërbimeve Arsimore në Tiranë dhe vlerësohet deri në 70 pikë.

Fusha e testimit përfshin Kodin Etik-Deontologjik, ligjin për kujdesin shëndetësor, ligjin për Urdhrin e Infermierit dhe pyetje të profilit profesional sipas metodologjisë përkatëse.

VlerĂ«simi paraprak publikohet mĂ« 6 tetor 2025 nĂ« portalin “InfermierĂ« pĂ«r ShqipĂ«rinĂ«â€ dhe kandidatĂ«t njoftohen me e-mail, pĂ«rfshirĂ« edhe arsyet e s’kualifikimit nĂ«se ka. Ata kanĂ« tĂ« drejtĂ« ankese brenda 48 orĂ«ve nga marrja e njoftimit. VlerĂ«simi pĂ«rfundimtar publikohet mĂ« 14 tetor 2025 pas shqyrtimit tĂ« ankesave.

Kandidatët që marrin më shumë se 40 pikë në total konsiderohen fitues dhe përfshihen në listën e pritjes për punësim në njësitë vendore të rajonit ku kanë aplikuar, sipas renditjes nga më i larti.

 

 

 

The post Hapen aplikimet për infermierë, logopedë dhe profesionistë të tjerë në shtet; Dokumentet që kërkohen appeared first on Revista Monitor.

↗

Eurozona mban nën kontroll inflacionin, BQE heziton për ulje të normave

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Norma vjetore e inflacionit nuk tregoi shenja rritjeje në tre nga ekonomitë më të mëdha të eurozonës, duke mbajtur gjallë mundësinë e një uljeje të interesave në mbledhjen e ardhshme të Bankës Qendrore Europiane (BQE).

NĂ« FrancĂ«, inflacioni i çmimeve tĂ« konsumit, i harmonizuar sipas standardeve tĂ« BE-sĂ«, ra nĂ« 0.8% nĂ« gusht, nga 0.9% nĂ« korrik, sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« publikuara tĂ« premten nga instituti francez i statistikave. RĂ«nia e mĂ«tejshme e inflacionit e çon atĂ« shumĂ« poshtĂ« nivelit 2% qĂ« BQE konsideron optimal. “Kjo Ă«shtĂ« njĂ« rreze shprese pĂ«r ata qĂ« favorizojnĂ« politika monetare mĂ« tĂ« buta,” shkroi Claus Vistesen nga Pantheon Macroeconomics.

Në Itali dhe Spanjë, inflacioni vjetor mbeti i pandryshuar këtë muaj, në 1.7% dhe 2.7% përkatësisht, sipas të dhënave të publikuara të premten.

TĂ« dhĂ«nat pĂ«r FrancĂ«n treguan se çmimet e ushqimeve mbetĂ«n tĂ« qĂ«ndrueshme, ndĂ«rsa energjia shĂ«noi njĂ« rĂ«nie mĂ« tĂ« ngadaltĂ« krahasuar me muajin korrik. Kjo sugjeron njĂ« ulje tĂ« inflacionit bazĂ« – njĂ« tregues kyç qĂ« pĂ«rjashton komponentĂ«t mĂ« tĂ« paqĂ«ndrueshĂ«m. Sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« LSEG Refinitiv, tregjet presin qĂ« BQE tĂ« mbajĂ« normĂ«n kryesore tĂ« depozitave nĂ« 2.0% nĂ« shtator, edhe pse disa anĂ«tarĂ« tĂ« KĂ«shillit Drejtues kanĂ« nĂ«nvizuar se tĂ« gjitha opsionet mbeten tĂ« hapura. NjĂ« pjesĂ« e vogĂ«l e investitorĂ«ve parashikojnĂ« njĂ« ulje nĂ« 1.75%.

Ekonomia franceze shënoi rritje relativisht të fortë në tremujorin e dytë, sipas konfirmimit zyrtar të të dhënave të premten. Spanja, e nxitur nga turizmi i fuqishëm dhe flukset e larta migratore, vazhdon të tejkalojë pjesën më të madhe të vendeve të pasura. Megjithatë, pritet që ritmi i rritjes në ekonomitë kryesore të eurozonës të ngadalësohet në pjesën e dytë të vitit, dhe një rënie më e mprehtë se parashikimet mund ta shtyjë BQE-në drejt uljes së kostove të huamarrjes për të nxitur aktivitetin ekonomik.

Shpenzimet e familjeve franceze ranĂ« nĂ« korrik, sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« tjera, duke lĂ«nĂ« pak shpresa pĂ«r njĂ« rimĂ«kĂ«mbje tĂ« konsumit. Vendi po pĂ«rballet gjithashtu me njĂ« ngĂ«rç politik qĂ« nga vera e kaluar, kur partia e presidentit Emmanuel Macron humbi shumicĂ«n nĂ« AsamblenĂ« KombĂ«tare pas zgjedhjeve tĂ« parakohshme. Aktualisht, njĂ« qeveri minoritare e drejtuar nga kryeministri François Bayrou pritet tĂ« pĂ«rballet me njĂ« votĂ« mosbesimi nĂ« fillim tĂ« muajit tĂ« ardhshĂ«m – e cila sipas gjasave do tĂ« humbasĂ« – duke larguar edhe mĂ« tej reformat buxhetore tĂ« nevojshme pĂ«r tĂ« kontrolluar deficitin e thellĂ« publik.

Gjermania regjistroi një tkurrje ekonomike prej 0.3% në tremujorin e dytë dhe ka shenja të tjera dobësie. Numri i të papunëve kaloi mbi 3 milionë këtë muaj, sipas të dhënave të së premtes. Tregu i punës i brishtë dhe pasqyra e zymtë ekonomike kanë ulur ndjeshëm besimin e konsumatorëve gjatë verës. Sipas ekonomistit të Commerzbank, Joerg Kraemer, tarifat tregtare të vendosura nga SHBA do ta godasin edhe më shumë ekonominë e orientuar drejt eksporteve, ndërsa fqinjët europianë nuk mund të kompensojnë rënien e kërkesës nga tregu amerikan.

“Fuqizimi i fundit i euros, qĂ« ka gjasa tĂ« vazhdojĂ« nĂ« muajt nĂ« vijim, veçanĂ«risht kundrejt dollarit amerikan, do tĂ« ulĂ« konkurrueshmĂ«rinĂ« e produkteve europiane nĂ« tregun global,” paralajmĂ«roi ai.

Mbajtja e normave të interesit në të njëjtin nivel mund të forcojë më tej euron, e cila është rritur me mbi 10% kundrejt dollarit që nga fillimi i vitit. Dobësimi i mëtejshëm i dollarit është i mundur nëse Rezerva Federale amerikane vendos të ulë normat e interesit në mbledhjen e saj të ardhshme, një skenar për të cilin probabiliteti është ngushtuar javët e fundit.

The post Eurozona mban nën kontroll inflacionin, BQE heziton për ulje të normave appeared first on Revista Monitor.

↗

15.2% e shqiptarëve nuk plotësojnë nevojat mjekësore, kryeson kosto e lartë, rekord në Europë

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Shqipëria kryesoi Europën për numrin e lartë të popullsisë mbi 16 vjeç që kishin nevoja mjekësore të paplotësuara në vitin 2024 raportoi sot EUROSTAT.

Të dhënat  tregojnë se në vitin 2024, 3.8% e personave të moshës 16 vjeç e lart në BE raportuan se kishin nevoja të paplotësuara për një ekzaminim ose trajtim mjekësor, një përqindje që varionte nga 0.2% në Qipro dhe 0.7% në Maltë deri në 13.4% në Greqi dhe 15.2% në Shqipëri. Shqipëria mban rekordi në rajon. Sipas Eurostat, vetëm 2.8% e malazezëve nuk plotësonin nevojat mjekësore, 8.2% e serbëve, dhe 6% e maqedonasve. MUngojnë të dhënat për Kosovën e Bosnjë Hercegovinën.

Ndonëse shëndetësia teorikisht është falas, të ndara sipas arsyeve, 8.8% e shqiptarëve citojnë faktin se shërbimi është shumë i shtrenjtë (nga 1% që është mesatarja europiane) dhe e dyta më e lartë në Europë, pas Greqisë (9.1%). Vetëm 0.9% e malazezëve dhanë si arsye shërbimin e shtrenjtë dhe nga 1.8% Serbia dhe Maqedonia e Veriut.

NĂ« arsyet e tjera, 0.3% e shqiptarĂ«ve pĂ«rmendĂ«n largĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« udhĂ«tuar, 1.1% janĂ« nĂ« listĂ« pritje. Interesante Ă«shtĂ« qĂ« shqiptarĂ«t krahasohen me vendet nordike pĂ«r pĂ«rgjigjen “Desha tĂ« prisja dhe shikoja nĂ«se problemi do tĂ« pĂ«rmirĂ«sohej vetĂ«â€, me 2%, e treta mĂ« e larta pas DanimarkĂ«s (3.3%) dhe NorvegjisĂ« (2.4%), pĂ«rkundrejt 0.4% mesatarja europiane. Relativisht e lartĂ« Ă«shtĂ« dhe pesha e atyre qĂ« thonĂ« se nuk kanĂ« kohe (1%), e dyta pas DanimarkĂ«s (1.6%), ndĂ«rsa mesatarja e EuropĂ«s Ă«shtĂ« 0.3%.

Në BE, 2 arsyet kryesore më të zakonshme për nevojat e paplotësuara për kujdes mjekësor në vitin 2024 ishin për shkak të listave të pritjes ose se ai ishte shumë i shtrenjtë. Së bashku, këto 2 arsye përbënin më shumë se gjysmën e të gjithë njerëzve që raportuan një nevojë të paplotësuar për kujdes mjekësor

Arsyet kryesore të tjera më të zakonshme të dhëna ishin dëshira për të parë nëse problemi do të përmirësohej vetë (0.4% e njerëzve) dhe mungesa e kohës (0.3%). Arsyet më pak të zakonshme përfshinin frikën, mosnjohjen e një mjeku ose specialisti të mirë, ose se ishte shumë larg për të udhëtuar (të gjitha 0.1%). Përveç arsyeve kryesore të specifikuara, një 0.5% e njerëzve të tjerë treguan një arsye tjetër (të paspecifikuar) për një nevojë të paplotësuar për kujdes mjekësor.

Një listë pritjeje që pengonte kujdesin mjekësor ishte arsyeja specifike më e shpeshtë e dhënë për nevojat e paplotësuara për kujdes mjekësor në Gjermani, Estoni, irlandë, Spanjë, Letoni, Lituani, Austri, Poloni, Slloveni, Sllovaki dhe Finlandë e Suedi në vitin 2024. Në Shqipëria arsyea kryeore ishin kostot e larta dhe listat e pritjes.

Shpenzimet e kujdesit mjekësor ishin arsyeja specifike më e shpeshtë për nevojat e paplotësuara për kujdes mjekësor në Belgjikë, Bullgari, Greqi, Francë, itali, Qipro dhe Rumani.

DĂ«shira pĂ«r tĂ« pritur dhe pĂ«r tĂ« parĂ« nĂ«se problemi do tĂ« pĂ«rmirĂ«sohej vetvetiu ishte arsyeja specifike mĂ« e shpeshtĂ« pĂ«r nevojat e paplotĂ«suara pĂ«r kujdes mjekĂ«sor nĂ« Çeki, DanimarkĂ«, Kroaci, Luksemburg dhe MaltĂ«.

NĂ« BE, 1.9% e personave tĂ« moshĂ«s 16 deri nĂ« 44 vjeç raportuan nevoja tĂ« paplotĂ«suara pĂ«r kujdes mjekĂ«sor nĂ« vitin 2024 pĂ«r shkak se Ă«shtĂ« shumĂ« i shtrenjtĂ«, shumĂ« larg pĂ«r tĂ« udhĂ«tuar ose pĂ«r shkak tĂ« listave tĂ« pritjes, krahasuar me 2.6% pĂ«r personat e moshĂ«s 45 deri nĂ« 64 vjeç dhe 3.3% pĂ«r personat e moshĂ«s 65 vjeç e lart. NĂ« shumĂ« vende tĂ« BE-sĂ«, mosha ishte njĂ« faktor i lidhur me nevojat e paplotĂ«suara pĂ«r kujdes mjekĂ«sor pĂ«r shkak tĂ« kĂ«tyre arsyeve, megjithĂ«se nuk kishte njĂ« model universal – shih FigurĂ«n 2.

 

The post 15.2% e shqiptarëve nuk plotësojnë nevojat mjekësore, kryeson kosto e lartë, rekord në Europë appeared first on Revista Monitor.

↗

Mijëvjeçarët po marrin drejtimin e kompanive falë inteligjencës artificiale

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi

Në krye të korporatave më të mëdha po shfaqet një brez i ri drejtuesish: mijëvjeçarët. Ata po zënë gjithnjë e më shumë pozicione drejtuese në vend të brezave që kanë pritur gjatë për të marrë radhën.

Të dhënat e Conference Board dhe Esgauge tregojnë se përfaqësimi i drejtuesve në të 50-at ka rënë ndjeshëm gjatë tetë viteve të fundit, ndërsa numri i CEO-ve mijëvjeçarë është rritur nga 13.8% në 15.1%.

NdĂ«rkohĂ«, drejtuesit mbi 60 vjeç, pjesĂ« e brezit tĂ« baby boomers, kanĂ« rritur peshĂ«n e tyre nga 35.1% nĂ« vitin 2017 nĂ« 41.5%. Kjo tregon se boomers jo vetĂ«m qĂ« vazhdojnĂ« tĂ« mbajnĂ« pushtetin, por edhe kur largohen, shpesh i zgjedhin mijĂ«vjeçarĂ«t pĂ«r t’i pasuar, duke anashkaluar ata qĂ« kanĂ« mĂ« shumĂ« vite pĂ«rvojĂ«.

Një arsye kryesore e këtij ndryshimi lidhet me inteligjencën artificiale (IA). Shumica e kompanive e shohin integrimin e saj si thelbësor për modelet e reja të biznesit, dhe drejtuesit që dinë ta përdorin apo ta kuptojnë më mirë këtë teknologji, konsiderohen më të përshtatshëm për të drejtuar në dekadën e ardhshme.

Sipas një raporti të Randstad (2024), rreth 50% e mijëvjeçarëve përdorin IA gjeneruese në punë, kundrejt 34% të brezit më të vjetër dhe vetëm 19% të boomers. Për më tepër, 55% e mijëvjeçarëve shprehen optimistë për potencialin e IA, ndërsa kjo shifër bie ndjeshëm për punonjësit mbi 40 vjeç. Ky entuziazëm dhe gatishmëri për të përqafuar teknologjinë i bën ata kandidatë më të natyrshëm për pozicionet më të larta.

Kompani të mëdha po e vërtetojnë këtë prirje në praktikë.

Në vitin 2024, Red Lobster emëroi CEO-n më të ri në historinë e saj, Damola Adamolekun, në moshën 35-vjeçare. Kickstarter, platforma e njohur e financimit të projekteve, i besoi drejtimin sipërmarrësit 33-vjeçar Everette Taylor, i njohur për kontributin e tij në marketing dhe art, si dhe pjesë e listës Forbes 30 Under 30.

Ndërsa Lime, kompania e skuterëve dhe biçikletave elektrike, që prej vitit 2020 drejtohet nga Wayne Ting, i cili mori detyrën në moshën 36-vjeçare pas përvojës në Uber, Shtëpinë e Bardhë dhe Bain Capital.

Ky fenomen nuk lidhet vetëm me teknologjinë, por edhe me ndryshime kulturore brenda organizatave. Punonjësit më të rinj, të lindur e rritur me internetin, kanë prirje të jenë më fleksibël, më të hapur ndaj risive dhe më të gatshëm për të eksperimentuar me modele të reja pune.

Nga ana tjetër, shumë profesionistë me më shumë vite përvojë raportojnë se ndihen të anashkaluar. Studime të fundit tregojnë se 22% e punonjësve mbi 40 vjeç pohojnë se kompanitë nuk u japin më projekte sfiduese, ndërsa 16% kanë parë një prirje të qartë për të promovuar më të rinjtë.

Në këtë kuptim, zgjedhja e mijëvjeçarëve në krye nuk është thjesht një pasojë e moshës, por e perceptimit se lidershipi i së ardhmes duhet të jetë i lidhur ngushtë me teknologjinë.

Epoka e IA-së ka ndryshuar kriteret e suksesit: nuk mjafton më vetëm përvoja dhe vitet e kaluara në karrierë, por mbi të gjitha aftësia për të kuptuar dhe udhëhequr transformimin dixhital.

Mijëvjeçarët po shfaqen si gjenerata që do të udhëheqë kompanitë miliarda-dollarëshe në dekadën e ardhshme.

Energjia e tyre, eksperienca e kombinuar me një qasje më të natyrshme ndaj teknologjisë dhe optimizmi për inteligjencën artificiale po i bëjnë ata drejtuesit më të kërkuar të momentit. Ndërsa brezat e tjerë mbeten më hezitues, kompanitë dërgojnë një mesazh të qartë: e ardhmja i përket atyre që përqafojnë IA-në. / Fortune, Shqip.al

The post Mijëvjeçarët po marrin drejtimin e kompanive falë inteligjencës artificiale appeared first on Revista Monitor.

↗

NdĂ«rtime kudo, por Institucionet “fshehin” lejet, raportohen vetĂ«m bashkitĂ«

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

INSTAT raportoi se në tremujorin e dytë të vitit 2025, janë miratuar 352 leje ndërtimi për ndërtesa të reja, duke shënuar një ulje prej 0,6 %, krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2024, ku u miratuan 354 leje.

Po sipas INSTAT, sipĂ«rfaqja totale e parashikuar pĂ«r ndĂ«rtimet nĂ« kĂ«tĂ« tremujor, Ă«shtĂ« 278.389 mÂČ, duke shĂ«nuar njĂ« ulje prej 67,0 %, nĂ« krahasim me tremujorin e dytĂ« tĂ« vitit 2024 (844.137 mÂČ). Vlera e pĂ«rafĂ«rt e projekteve tĂ« miratuara (qĂ« pĂ«rfshin si ndĂ«rtesat ashtu edhe punimet inxhinierike) arriti në  18,4 miliardĂ« lekĂ«, duke shĂ«nuar njĂ« ulje prej 45,5 %, krahasuar me njĂ« vit mĂ« parĂ« (33,7 miliardĂ« lekĂ«). Qarku i DurrĂ«sit mban peshĂ«n kryesore me 156 leje ndĂ«rtimi tĂ« reja dhe sipĂ«rfaqe ndĂ«rtimi 129.617 mÂČ. Ka rritje domethĂ«nĂ«se e vlerĂ«s sĂ« projekteve ndĂ«rtimore u regjistrua nĂ« qarqet DurrĂ«s, Korçë dhe ShkodĂ«r.

MegjithatĂ«, tĂ« dhĂ«nat e INSTAT nuk tregojnĂ« situatĂ«n reale. VetĂ« instituti i statistikave sqaron se Botimi i statistikave mbi lejet e ndĂ«rtimit mbĂ«shtetet aktualisht vetĂ«m nĂ« tĂ« dhĂ«nat e siguruara nga bashkitĂ«, tĂ« cilat janĂ« autoritetet kryesore pĂ«r dhĂ«nien dhe raportimin e kĂ«tyre lejeve. MegjithatĂ«, VKM nr. 408, datĂ« 13.5.2015 “PĂ«r miratimin e rregullores sĂ« zhvillimit tĂ« territorit”, i ndryshuar, pĂ«rcakton se nĂ« procesin e miratimit tĂ« lejeve tĂ« ndĂ«rtimit pĂ«rfshihen edhe institucione tĂ« tjera pĂ«rgjegjĂ«se, pĂ«rveç bashkive. Duke qenĂ« se ende nuk ka njĂ« raportim tĂ« standardizuar dhe tĂ« plotĂ« nga tĂ« gjitha kĂ«to ente pranĂ« INSTAT, tĂ« dhĂ«nat e publikuara pĂ«r tremujorin e dytĂ« bazohen vetĂ«m nĂ« burimet bashkiake. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, publikimi aktual nuk mund tĂ« krahasohet plotĂ«sisht me periudhat e ardhshme, deri nĂ« momentin qĂ« tĂ« gjitha institucionet pĂ«rgjegjĂ«se do tĂ« pĂ«rfshihen nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« unifikuar nĂ« procesin e raportimit statistikor.

GjatĂ« vitet tĂ« fundit KĂ«shilli KombĂ«tar i Territorit qĂ« Ă«shtĂ« institucioni kryesor qĂ« jep lejet pĂ«r projektet e mĂ«dha dhe ndĂ«rtesat shumĂ«katĂ«she ka dhĂ«nĂ« leje tĂ« shumta, si pĂ«r qiell gĂ«rvishtĂ«s nĂ« kryeqytet, ashtu dhe resortet turistike nĂ« bregdet. KĂ«to tĂ« dhĂ«nat duket se mbahen “sekret” dhe do tĂ« duhet kohĂ« qĂ« tĂ« kuptohet situata reale me ndĂ«rtimet nĂ« vend.

https://monitor.al/vendimet-e-kktu-turizmi-nxits-shumekateshit-ne-bregdet-shtohen-edhe-kullat-neper-tirane/

https://monitor.al/kktu-miraton-disa-leje-per-kulla-hotele-rruge-dhe-planin-per-durana-tech-park/

https://monitor.al/qeveria-kulla-per-vete-dhe-per-privatet-kkt-kaloi-disa-projekte-nga-shtatori-ne-nentor/

Në vitin 2024, vetëm në kryeqytet u dha për leje ndërtimi një sipërfaqe rekord prej gati 2 milionë metra katror, më i madhi historik për kryeqytetin. Këto leje duan të paktën 1-2 vjet kohë që të reflektohen në punime në terren. Që nga viti 2018, kur ka filluar vala e re e ndërtimeve në kryeqytet janë dhënë mbi 10 milionë metra katror leje ndërtimi. Ndërkohë projekte të tjera pritet të fillonë bazuar në lejet e fundit të dhëna nga Këshillit Kombëtar i Territorit.

Burimi: INSTAT

 

The post NdĂ«rtime kudo, por Institucionet “fshehin” lejet, raportohen vetĂ«m bashkitĂ« appeared first on Revista Monitor.

↗

Reforma për menaxhimin e mbetjeve, reagon Instituti i Bashkive: Hap pas për decentralizimin

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Pas shpalljes së nismës për reformën e menaxhimit të mbetjeve ku në fokus pritet të jetë ngritja e një operatori kombëtar të trajtimit të mbetjeve ka reaguar Instituti i Bashkive të Shqipërisë.

NĂ« reagim Instituti pĂ«r BashkitĂ« Shqiptare ndan shqetĂ«simin pĂ«r gjendjen e menaxhimit tĂ« mbetjeve dhe nevojĂ«n pĂ«r pĂ«rmbushjen e standardeve tĂ« BE-sĂ« nĂ« kĂ«tĂ« fushĂ«. ËshtĂ« e qartĂ« se pĂ«rmirĂ«sime rrĂ«njĂ«sore duhen bĂ«rĂ«, si nĂ« infrastrukturĂ«, ashtu edhe nĂ« ndĂ«rgjegjĂ«simin qytetar.

“MegjithatĂ«, propozimi pĂ«r tĂ« kaluar menaxhimin e mbetjeve tek njĂ« operator kombĂ«tar, duke reduktuar bashkitĂ« nĂ« thjesht “klientĂ«â€, pĂ«rbĂ«n njĂ« hap pas pĂ«r decentralizimin dhe parimin e subsidiaritetit. Menaxhimi i mbetjeve Ă«shtĂ« njĂ« shĂ«rbim bazik, i lidhur ngushtĂ« me jetĂ«n e pĂ«rditshme tĂ« qytetarĂ«ve, dhe nuk mund tĂ« shkĂ«putet nga pĂ«rgjegjĂ«sia e qeverisjes vendore”, theksohet nĂ« deklaratĂ«.

Instituti thekson se problemi nuk zgjidhet me centralizim, por me forcimin e kapaciteteve të bashkive, financimin e qëndrueshëm, partneritetet publike-private dhe bashkëpunimin ndër-bashkiak.

“VetĂ«m kĂ«shtu mund tĂ« ndĂ«rtohet njĂ« sistem i qĂ«ndrueshĂ«m, ku qytetari ka zĂ« dhe pushteti vendor mban pĂ«rgjegjĂ«si reale pĂ«r shĂ«rbimet. NĂ« kĂ«tĂ« kuadĂ«r, ne mbĂ«shtesim reformĂ«n dhe pĂ«rafrimin me standardet e BE-sĂ«, por kĂ«rkojmĂ« qĂ« kjo tĂ« bĂ«het duke ruajtur dhe forcuar rolin e pushtetit vendor, e jo duke e zĂ«vendĂ«suar atĂ«.

Instituti pĂ«r BashkitĂ« Shqiptare mbĂ«shtet reformat mjedisore dhe pĂ«rafrimin me BE-nĂ«, por zhveshja e bashkive nga menaxhimi i mbetjeve Ă«shtĂ« hap pas pĂ«r decentralizimin. Zgjidhja nuk Ă«shtĂ« centralizimi, por forcimi i kapaciteteve vendore dhe llogaridhĂ«nia afĂ«r qytetarit”.

Nisma për reformën e re në menaxhimin e mbetjeve u shpall nga kryeministri Edi Rama, i cili ndër të tjera theksoi se bashkitë nuk pritet të kenë më rol drejtues në menaxhimin e mbetjeve, por do të funksionojnë si klientë të operatorit kombëtar.

https://monitor.al/menaxhimi-i-mbetjeve-reforme-e-re-me-operator-kombetar/

The post Reforma për menaxhimin e mbetjeve, reagon Instituti i Bashkive: Hap pas për decentralizimin appeared first on Revista Monitor.

↗

Edhe AMF paralajmëron për aktivitetin e platformave mashtruese të investimit

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Edhe Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare (AMF), ka dalë me një njoftim publik, me qëllim informimin e publikut mbi veprimtarinë e paligjshme të platformës TXEX, si dhe të platformave të ngjashme XUEXA dhe GROKREXDUU. AMF bën të ditur se këto subjekte nuk janë të licencuara apo të autorizuara për të ofruar shërbime investimi në Republikën e Shqipërisë.

Sipas AMF-sĂ«, nga informacionet e siguruara rezulton se kĂ«to platforma paraqiten si aplikacione investimi qĂ« u ofrojnĂ« pĂ«rdoruesve tĂ« ashtuquajtura “sinjale blerjeje” pĂ«r kriptoasete, duke krijuar pĂ«rshtypjen tek investitorĂ«t se mund te ndikojnĂ« mbi çmimet dhe tĂ« realizojnĂ« pĂ«rfitime. AMF vlerĂ«son se ky mekanizĂ«m nĂ« tĂ«rĂ«sinĂ« e tij Ă«shtĂ« fiktiv dhe nuk pasqyron veprime reale tĂ« kryera. Kjo veprimtari bie ndesh me legjislacionin nĂ« fuqi dhe pĂ«rbĂ«n vepĂ«r mashtruese qĂ« cenon drejtpĂ«rdrejt interesat e investitorĂ«ve shqiptarĂ«.

AMF, deri mĂ« sot, nuk ka licencuar apo autorizuar asnjĂ« subjekt pĂ«r tĂ« operuar nĂ« kĂ«to tregje nĂ« pĂ«rputhje me Ligjin nr. 66/2020 “PĂ«r tregjet financiare tĂ« bazuara nĂ« teknologjinĂ« e regjistrave tĂ« shpĂ«rndarĂ«â€.

Edhe Autoriteti Kombëtar për Sigurinë Kibernetike (AKSK), paralajmëroi ditën e enjte mbi identifikimin e mashtrimit online përmes platformës TXEX. Sipas AKSK, kjo platformë, e prezantuar si aplikacion për investime në kriptovaluta, nuk është e regjistruar dhe nuk është e licencuar në Republikën e Shqipërisë dhe si e tillë operon jashtë çdo kuadri ligjor kombëtar. Nga vëzhgimet e AKSK dhe nga denoncimet e shumta të bëra publike, konstatohet se aktiviteti i saj mbart tiparet e qarta të një skeme mashtruese digjitale.

AKSK paralajmëroi qytetarët shqiptarë se përfshirja në këtë platformë sjell humbje financiare të parikuperueshme; rrezik të lartë për cenimin e privatësisë dhe identitetit digjital dhe mundësi për keqpërdorim të mëtejshëm të të dhënave personale nga rrjete kriminale.

Sipas AKSK, qytetarët duhet të kenë parasysh se asnjë subjekt i palicencuar nuk ka të drejtë të ofrojë shërbime financiare apo investimi në Shqipëri dhe premtimet për fitime të shpejta dhe të garantuara janë indikator klasik i mashtrimeve online. Gjithashtu, asnjë platformë e ligjshme nuk kërkon pagesa shtesë apo të dhëna personale për tërheqjen e fondeve.

Për të mbrojtur veten dhe të tjerët, AKSK u bën thirrje qytetarëve që të mos kryejnë transaksione financiare me këtë platformë, të mos ndajnë të dhëna personale sensitive me subjekte të panjohura dhe të raportojnë menjëherë rastet e dyshimta.

Në vijim, Policia e Shtetit, nëpërmjet Drejtorisë së Hetimit të Krimit Kibernetik dhe Drejtorisë së Hetimit të Krimit Ekonomik e Financiar, njoftoi se ka nisur një hetim penal lidhur me një skemë të dyshuar investimesh piramidale, nëpërmjet platformave online, dhe po vijon punën intensive për dokumentimin ligjor.

 

The post Edhe AMF paralajmëron për aktivitetin e platformave mashtruese të investimit appeared first on Revista Monitor.

↗

Aplikimet për kredi me Garancinë Sovrane të bujqësisë deri më 11 Nëntor; Dokumentet e kërkuara

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Deri më 11 nëntor 2025 është afati i aplikimit për fermerët dhe bizneseve, pranë bankave të nivelit të dytë për kredi nëpërmjet garancisë sovrane për sektorin e bujqësisë. Ndërsa afati për disbursimin e kredive është përcaktuar të jetë jo më vonë se 12 dhjetor 2025. Aplikimet janë të hapura në 11 banka të nivelit të dytë.

Në marrëveshjen e garancie për garantimin e huamarrjes së subjekteve në sektorin e bujqësisë përcaktohet se përfituesit e skemës duhet të jenë subjekte mikro, të vogla dhe të mesme, si dhe fermerë të regjistruar me NIPT, që nuk kanë detyrime të papaguara tatimore apo kredi problematike. Në marrëveshje gjithashtu specifikohet se huamarrësi nuk duhet të ketë detyrime në historik dhe në momentin aktual ndaj Ministrisë së Financave që rrjedhin nga 3 skemat e mëparshme të Garancive Shtetërore.

Për aplikim subjektet do të dorëzojnë pranë bankave të nivelit të dytë: a) Formularin e aplikimit; b) Projekt propozimin; c) Subjektet juridike duhet të dorëzojnë, ekstrakt të regjistrit tregtar për të dhënat e subjektit, ndërsa fermerët duhet të dorëzojnë, certifikatë regjistrimi, vërtetim për Ilojin e aktivitet bujqësor.

Sipas marrëveshjes së re të miratua me vendim të këshillit të ministrave më 31 korrik 2025, shteti garanton deri në 70% të shumës kryesore të huasë, me një kufi maksimal për çdo huamarrës prej 25 milionë lekësh. Kreditë do të jenë me afat nga 3 deri në 5 vjet, me normë interesi maksimale 2%, dhe tarifa totale jo më shumë se 0.5%. Në marrëveshje gjithashtu përcaktohet se huadhënësit do ta ofrojnë kredinë me një periudhë pa pagesë principali (grace) prej jo më pak se 12 muaj.

Në total vlera e Garancisë Sovrane për sektorin e bujqësisë do të jetë 3 miliardë lekë.

Kjo Ă«shtĂ« garancia e katĂ«rt sovrane e miratuar nga qeveria. Garancia e parĂ« Sovrane u miratua nĂ« 2020 nĂ« kuadĂ«r tĂ« menaxhimit tĂ« situatĂ«s sĂ« krijuar nga Covid-19, si edhe pĂ«r pĂ«rcaktimin e kushteve e tĂ« kritereve tĂ« marrĂ«veshjes sĂ« mirĂ«kuptimit. NĂ« total fondi i kredisĂ« vĂ«nĂ« nĂ« dispozicion me GarancinĂ« Sovrane 1 Ă«shtĂ« 11 miliardĂ« lekĂ«. Garancia e dytĂ« Sovrane u miratua nĂ« 2022, pĂ«r garantimin e huamarrjes sĂ« subjekteve qĂ« tregtonin me shumicĂ« produkte ushqimore bazĂ« pĂ«r tĂ« mundĂ«suar financimin e nevojshĂ«m pĂ«r mbajtjen e rezervave me qĂ«llim pĂ«rballimin e situatĂ«s sĂ« veçantĂ« tĂ« krijuar nĂ« treg pas luftĂ«s nĂ« UkrainĂ«. Me Garancinë Sovrane 2 fondi pĂ«r t’u shpĂ«rndarĂ« ishte nĂ« vlerĂ«n e 15 miliardĂ« lekĂ«ve

Një tjetër Garanci Sovrane u miratua në prill të 2024 për industrinë përpunuese për investime në teknologji dhe inovacion si dhe për blerje të lëndës së parë.

 

Marrëveshja e Garancisë Sovrane

NENI 2 (Garancia)

  1. MF merr pĂ«rsipĂ«r tĂ« garantojĂ« HuadhĂ«nĂ«sit deri nĂ« vlerĂ«n 3 miliardĂ« LekĂ« (“Vlera e GarancisĂ«â€), sipas kushteve dhe kufizimeve tĂ« pĂ«rcaktuara shprehimisht nĂ« kĂ«tĂ« MarrĂ«veshje. Vlera e GarancisĂ« pĂ«rfaqĂ«son shumĂ«n maksimale tĂ« pagesave qĂ« do tĂ« kryhen nga MF pĂ«r tĂ« shlyer detyrimet e papaguara ndaj HuadhĂ«nĂ«sit qĂ« burojnĂ« nga HuatĂ« qĂ« do t’i nĂ«shtrohen kĂ«saj skeme garancie.
  2. MF merr pĂ«rsipĂ«r tĂ« garantojĂ« deri nĂ« VlerĂ«n e GarancisĂ« tĂ« cituar nĂ« pikĂ«n PikĂ«n 1 tĂ« kĂ«tij Neni, 70% tĂ« kryegjĂ«sĂ« tĂ« çdo Huaje qĂ« HuadhĂ«nĂ«sit do t’u lĂ«vrojnĂ« HuamarrĂ«sve sipas kushteve qĂ« pasojnĂ« nĂ« kĂ«tĂ« MarrĂ«veshje.
  3. “Vlera e Garantuar e HuasĂ«â€ do tĂ« jetĂ« shuma maksimale e garantuar nĂ«pĂ«rmjet kĂ«saj MarrĂ«veshje pĂ«rkatĂ«sisht pĂ«r secilĂ«n nga HuatĂ« e lĂ«vruara nga HuadhĂ«nĂ«sit, nĂ« zbatim tĂ« kushteve tĂ« kĂ«saj MarrĂ«veshje dhe e cila do tĂ« jetĂ« e barabartĂ« me prodhimin e kryegjĂ«sĂ« tĂ« HuasĂ« me pĂ«rqindjen e kryegjĂ«sĂ« tĂ« garantuar nga MF sipas PikĂ«s 2 tĂ« kĂ«tij Neni.
  4. NĂ« asnjĂ« rast, MF nuk merr pĂ«rsipĂ«r garantimin e interesave, kamatĂ«vonesave, penaliteteve apo çdo lloj detyrimi tjetĂ«r monetar, qĂ« mund tĂ« burojĂ« nga HuatĂ« qĂ« HuadhĂ«nĂ«sit do t’i lĂ«vrojnĂ« HuamarrĂ«sve.
  5. PĂ«r qĂ«llimin e mostejkalimit tĂ« VlerĂ«s sĂ« GarancisĂ« tĂ« cituar nĂ« pikĂ«n PikĂ«n 1 tĂ« kĂ«tij Neni, HuadhĂ«nĂ«sit do tĂ« raportojnĂ« menjĂ«herĂ« pranĂ« AMGKP me email nĂ« adresat e pĂ«rcaktuara nĂ« Nenin 8 tĂ« Kesaj MarrĂ«veshje, pĂ«r çdo aplikim tĂ« miratuar dhe shumĂ«n pĂ«rkatĂ«se. AMGKP do t’i konfirmojĂ« HuadhĂ«nĂ«sit pĂ«rkatĂ«s nĂ«se aplikimi i miratuar nga HuadhĂ«nĂ«si nuk shkakton tejkalim tĂ« VlerĂ«s sĂ« GarancisĂ«, dhe vetĂ«m pas marrjes sĂ« kĂ«tij konfirmimi, HuadhĂ«nĂ«si mund tĂ« procedojĂ« me lidhjen e kontratĂ«s pĂ«rkatĂ«se tĂ« kredisĂ«, dhe njofton menjĂ«herĂ« AMGKP pĂ«r nĂ«nshkrimin e KontratĂ«s sĂ« KredisĂ«.

Neni 3 Kriteret e kualifikimit të Huamarrësve dhe kriteret për përfitimin e Huasë

  1. Huadhënësit do të japin Hua të garantuar sipas kësaj Marrëveshje subjekteve mikro, të vogla dhe të mesme, si dhe fermerëve të cilët janë të regjistruar dhe të pajisur me certifikatën e NIPT-it të fermerit, sipas tipit të investimit në përputhje me prioritetet e sektorit të bujqësisë dhe zhvillimit rural, sipas Aneksit 2.
  2. Subjektet do të dorëzojnë pranë Huadhënësve: a) Formularin e aplikimit; b) Projekt propozimin; c) Subjektet juridike duhet të dorëzojnë, ekstrakt të regjistrit tregtar për të dhënat e subjektit, ndërsa fermerët duhet të dorëzojnë, certifikatë regjistrimi, vërtetim për Ilojin e aktivitet bujqësor.
  3. HuamarrĂ«sit duhet tĂ« plotĂ«sojnĂ« kriteret si mĂ« poshtĂ«: a) HuamarrĂ«si duhet tĂ« jetĂ« subjekt i cili zhvillon aktivitetin si ndĂ«rmarrje mikro, e vogĂ«l dhe e mesme apo fermer i regjistruar dhe i pajisur me certifikatĂ«n e NIPT-it tĂ« fermerit nĂ« sektorin e bujqĂ«sisĂ«. b) HuamarrĂ«si duhet tĂ« jetĂ« subjekt i regjistruar nĂ« QendrĂ«n KombĂ«tare tĂ« Biznesit nĂ« pĂ«rputhje me Ligjin 9901, datĂ« 14.04.2008 “PĂ«r tregtarĂ«t dhe shoqĂ«ritĂ« tregtare”, tĂ« ndryshuar dhe Ligjin Nr. 9723, datĂ« 03.05.2007 “PĂ«r regjistrimin e biznesit”, dhe struktura e kapitalit tĂ« zotĂ«rohet 100% nga subjekte jopublike, si dhe fermerĂ«t tĂ« cilĂ«t janĂ« tĂ« regjistruar dhe tĂ« pajisur me certifikatĂ«n e NIPT-it tĂ« fermerit. c) HuamarrĂ«si nuk duhet tĂ« ketĂ« detyrime tatimore tĂ« papaguara nĂ« momentin e aplikimit. d) HuamarrĂ«si nuk duhet tĂ« ketĂ« kredi me probleme, me statusin e kredisĂ« 2, 3, 4, 5, 6, nĂ« momentin aktual nĂ« RegjistĂ«r Kredie. e) HuamarrĂ«si (aksionari, pĂ«rfaqĂ«suesi ligjor) nuk duhet tĂ« jenĂ« gjykuar me vendim gjyqĂ«sor tĂ« formĂ«s sĂ« prerĂ« pĂ«r mashtrim, korrupsion, pĂ«rfshirje nĂ« njĂ« organizate kriminale apo pĂ«r çdo lloj veprimtarie tjetĂ«r tĂ« paligjshme qĂ« dĂ«mton interesat financiare tĂ« fondeve publike;
  4. f) HuamarrĂ«si nuk duhet tĂ« ketĂ« detyrime nĂ« historik dhe nĂ« momentin aktual ndaj MinistrisĂ« sĂ« Financave qĂ« rrjedhin nga Skema tĂ« mĂ«parshme tĂ« Garancive ShtetĂ«rore miratuar me: 1) VKM nr.277 datĂ« 06.04.2020 “PĂ«r miratimin e garancisĂ« shtetĂ«rore tĂ« huasĂ« me bankat e nivelit tĂ« dytĂ« pĂ«r pagat e tregtarĂ«ve ose shoqĂ«rive tregtare, aktiviteti i tĂ« cilave Ă«shtĂ« prekur nga vendimet e kĂ«shillit tĂ« ministrave, nĂ« kuadĂ«r tĂ« menaxhimit tĂ« situatĂ«s sĂ« krijuar nga Covid-19, si edhe pĂ«r pĂ«rcaktimin e kushteve e tĂ« kritereve tĂ« marrĂ«veshjes sĂ« mirĂ«kuptimit; 2) VKM nr. 387, datĂ« 13.5.2020 “PĂ«r miratimin e garancisĂ« shtetĂ«rore tĂ« huasĂ« me bankat tregtare pĂ«r garantimin e huamarrjes sĂ« tregtarĂ«ve ose shoqĂ«rive tregtare pĂ«r tĂ« mundĂ«suar financimin e nevojshĂ«m pĂ«r rimĂ«kĂ«mbjen e aktivitetit tregtar tĂ« ndikuar nga situata e krijuar nga covid-19, si edhe pĂ«r pĂ«rcaktimin e kushteve e tĂ« kritereve tĂ« marrĂ«veshjes sĂ« garancisĂ« dhe marrĂ«veshjes sĂ« mirĂ«kuptimit; 3) 4) VKM nr. 387, datĂ« 13.5.2020 “PĂ«r miratimin e garancisĂ« shtetĂ«rore tĂ« huasĂ« me bankat tregtare pĂ«r garantimin e huamarrjes sĂ« tregtarĂ«ve ose shoqĂ«rive tregtare pĂ«r tĂ« mundĂ«suar financimin e nevojshĂ«m pĂ«r rimĂ«kĂ«mbjen e aktivitetit tregtar tĂ« ndikuar nga situata e krijuar nga covid-19, si edhe pĂ«r pĂ«rcaktimin e kushteve e tĂ« kritereve tĂ« marrĂ«veshjes sĂ« garancisĂ« dhe marrĂ«veshjes sĂ« mirĂ«kuptimit; VKM nr. 349, date 26.05.2022 “PĂ«r miratimin e garancisĂ« shtetĂ«rore tĂ« huasĂ« me bankat tregtare pĂ«r garantimin e huamarrjes sĂ« subjekteve qĂ« tregtojnĂ« me shumicĂ« produkte ushqimore bazĂ« pĂ«r tĂ« mundĂ«suar financimin e nevojshĂ«m pĂ«r mbajtjen e rezervave me qĂ«llim pĂ«rballimin e situatĂ«s sĂ« veçantĂ« tĂ« krijuar nĂ« treg, si edhe pĂ«r pĂ«rcaktimin e kushteve dhe kritereve tĂ« marrĂ«veshjes sĂ« garancisĂ« dhe marrĂ«veshjes sĂ« mirĂ«kuptimit”; VKM nr. 221, datĂ« 09.04.2024 “Miratimin e garancisĂ« shtetĂ«rore tĂ« huasĂ« me bankat tregtare pĂ«r garantimin e huamarrjes sĂ« subjekteve tĂ« industrisĂ« pĂ«rpunuese, kategoria nace 2, pĂ«r investime nĂ« teknologji dhe inovacion si dhe pĂ«r blerje tĂ« lĂ«ndĂ«s sĂ« parĂ« si edhe pĂ«r pĂ«rcaktimin e kushteve e tĂ« kritereve tĂ« marrĂ«veshjes sĂ« garancisĂ« dhe marrĂ«veshjes sĂ« mirĂ«kuptimit”;

Huamarrësi dorëzon formularin e vetëdeklarimit për këtë qëllim pranë Huadhënësit. 4.

  1. QĂ«llimi i pĂ«rdorimit tĂ« fondeve tĂ« HuasĂ« Ă«shtĂ« pĂ«r t’i mundĂ«suar HuamarrĂ«sit fondet e nevojshme pĂ«r investime pĂ«r asete fizike dhe teknologjike qĂ« rrisin kapacitetet prodhuese, cilĂ«sinĂ« e prodhimit dhe eficensĂ«n operacionale tĂ« tyre. NĂ« asnjĂ« rast fondet e Huas nuk do tĂ« financojnĂ« veprimtari tĂ« jashtĂ«ligjshme, apo tĂ« rifinancojnĂ« hua tĂ« tjera. HuamarrĂ«si duhet tĂ« nĂ«nshkruajĂ« MarrĂ«veshjen e MirĂ«kuptimit sipas formĂ«s dhe pĂ«rmbajtjes tĂ« pĂ«rcaktuar nĂ« Aneksin 1, pjesĂ« pĂ«rbĂ«rĂ«se e kĂ«saj MarrĂ«veshje. MarrĂ«veshja e MirĂ«kuptimit duhet tĂ« jetĂ« gjithashtu pjesĂ« e KontratĂ«s sĂ« KredisĂ« si Aneks i saj, nĂ« momentin e nĂ«nshkrimit tĂ« KontratĂ«s.
  2. HuamarrĂ«si duhet tĂ« nĂ«nshkruajĂ« formularin e vetĂ«deklarimit qĂ« do t’i vendoset nĂ« dispozicion nga HuadhĂ«nĂ«sit, nĂ«pĂ«rmjet tĂ« cilit deklaron se Fondet e HuasĂ« do tĂ« pĂ«rdoren vetĂ«m pĂ«r qĂ«llimet e pĂ«rcaktuara nĂ« PikĂ«n 1 dhe PikĂ«n 4 tĂ« kĂ«tij Neni. Gjithashtu, nĂ« formularin e vetĂ«deklarimit, HuamarrĂ«si duhet tĂ« deklarojĂ« kreditĂ« e aprovuara dhe ato nĂ« proces aplikimi/aprovimi nĂ« emĂ«r tĂ« HuamarrĂ«sit, tĂ« aprovuara apo nĂ« proces aprovimi brenda kĂ«saj skeme garancie nga institucionet e tjera huadhĂ«nĂ«se.
  3. Afati i aplikimit pranë Huadhënësve përfundon më 20.11.2025. Kreditë duhet të disbursohen jo më vonë se 20.12.2025.
  4. Huamarrësi duhet të përmbushë kriteret financiare dhe ligjore të përcaktuara në aktet rregullative të bankës përkatëse në të cilën aplikohet për kredi.
  5. MF gëzon të drejtën që në çdo moment të rishikojë, shtojë ose heqë çdonjërin prej kritereve të cituara në Pikat e mësipërme të këtij Neni, në dakordësi me Huadhënësit, ku ndryshimi do të bëhet efektiv pas nënshkrimit të dokumentit ndryshues ndërmjet MF dhe Huadhënësve. MF gëzon të drejtën që në çdo moment të zgjatë afatin e parashikuar në pikën 7 të këtij neni, duke vendosur në dijeni paraprakisht Huadhënësit. Ky ndryshim do të bëhet efektiv 10 ditë pune pas marrjes së njoftimit me shkrim të MF-së nga Huadhënësit. Asnjë ndryshim i bërë në përputhje me këtë pikë nuk do të ndikojë mbi Huamarrësit, Huaja e të cilëve është aprovuar përpara datës së bërjes efektive të këtij ndryshimi.
  6. Me përjashtim të rasteve siç përcaktohet në Pikën 9 të këtij Neni, Huadhënësit në asnjë rast nuk do të aprovojnë kërkesat për Hua të Huamarrësve, të cilët nuk plotësojnë kushtet e përcaktuara në Pikat 1-7 të këtij Neni.

Neni 5 (Termat dhe kushtet e Huasë)

  1. Vlera e Huas e vendosur në dispozicion nga Huadhënësit për Huamarrësin mund të variojë në përputhje me kërkesën e paraqitur nga Huamarrësi, por në asnjë rast totali i kredive të dhëna për huamarrësin nga bankat, sipas kësaj Marrëveshje Garancie, nuk do të jetë më i lartë se 25,000,000 (njëzetë e pesë milionë) lekë.
  2. Afati i Huas duhet të jetë në diskrecion të Huamarrësit, por ky afat nuk mund të jetë më i shkurtër se 3 vjet dhe duke mos tejkaluar në asnjë rast afatin prej 5 (pesë) vitesh.
  3. Huaja të jetë në formën e një produkti të kredisë bankare që të përmbajë një skedul të qartë të shlyerjes së huasë, pra kreditë nuk mund të kenë formën e linjave të kredisë.
  4. Huadhënësit, bazuar në vlerësimet e riskut të kreditit për secilin Huamarrës gëzojnë të drejtën që të kërkojnë ose jo kolateral shtesë nga Huamarrësi, por në asnjë rast masa e kërkuar e kolateralit duke përfshirë edhe Vlerën e Garantuar të Huasë sipas kësaj Marrëveshje nuk duhet të tejkalojë mbulimin e përllogaritur sipas legjislacionit dhe rregullave të brendshme të Huadhënësit.
  5. Në rastet e parapagimit të Huas, Huadhënësit nuk duhet të aplikojnë komision, penalitet apo çfarëdo lloj mase tjetër që lidhet me parapagimin e Huas.
  6. Monedha e Huas është monedha kombëtare lek.
  7. Norma e interesit të kredive të kontraktuara dhe disbursuara do të jetë jo më e lartë se 2%. Tarifat e aplikueshme kundrejt huamarrësve për dhënien e kredisë nuk duhet të jenë në total më të larta se niveli maksimal prej 0.5%.
  8. Huadhënësit do ta ofrojnë kredinë me një periudhë pa pagesë principali (grace) prej jo më pak se 12 muaj.
  9. Huadhënësit do ta ofrojnë kredinë duke aplikuar penalitete për pagesat e vonuara jo më të larta se penalitetet e përcaktuara në kushtet standarte përkatëse. Huadhënësit nuk do të aplikojnë penalitete për shlyerje të parakohshme të kredisë.
  10. Termat dhe kushtet e Huasë do të përcaktohen në Marrëveshjen e Huasë, e cila do të nënshkruhet ndërmjet Huadhënësve dhe Huamarrësve, në përputhje me përmbajtjen e kësaj Marrëveshje. Termat dhe kushtet e percaktuara në Marrëveshjen e Huasë të cilat bien në kundërshtim me këtë Marrëveshje do të konsiderohen të pavlefshme për të përfituar nga Garancia Shtetërore dhe nuk do të prodhojnë asnjë efekt kundrejt MF.
  11. AsnjĂ« transferim i tĂ« drejtave apo detyrimeve tĂ« HuadhĂ«nĂ«sve qĂ« burojnĂ« nga kjo MarrĂ«veshje ose nga MarrĂ«veshja e HuasĂ« nuk mund t’i transferohet palĂ«ve tĂ« treta pa marrĂ« paraprakisht aprovimin me shkrim tĂ« MF.
  12. Për çdo ndryshim, rinovim apo ristrukturim të Marrëveshjes së Huasë, që mund të bëhet në marrëveshjen ndërmjet Huadhënësve dhe Huamarrësve brenda afatit të përcaktuar në Pikën 2 të këtij Neni, nuk është i nevojshëm miratimi i MF, me kusht që këto ndryshime nuk do të kenë asnjë efekt në të drejtat e Huadhënësve kundrej MF, sipas kushteve të përcaktuara në këtë Marrëveshje. Huadhënësit do të njoftojnë me shkrim AMGKP për çdo ndryshim, rinovim apo ristrukturim të Marrëveshjes së Huasë brenda një afati prej 10 ditë pune nga nënshkrimi i dokumentit ndryshues.
  13. Huadhënësit janë përgjegjës që totali i shumës së Vlerës së Garantuar të Huave, të mos tejkalojë Vlerën e Garancisë të lëshuar nga MF në favor të bankave sipas Nenit 2 të kësaj Marrëveshje. Në asnjë rast, tejkalimi i Vlerës së Garancisë nuk do të përbëjë detyrim për MF.
  14. Huaja do të quhet e përfunduar dhe nuk do të jetë më objekt i kësaj Marrëveshje vetëm pasi të jetë paguar plotësisht nga Huamarrësi në përputhje me termat dhe kushtet e Marrëveshjes së Huas. Huadhënësit duhet të njoftojnë me shkrim AMGKP për të gjitha Huat e përfunduara brenda një afati prej 10 (dhjetë) ditësh kalendarike nga data e përfundimit të tyre.
  15. Huadhënësit duhet të njoftojnë me shkrim AMGKP-në për ndryshimin e administratorit të huamarrësit, në rastet e shitjes, dhurimit, transferimit të kuotave të shoqërisë, brenda një afati prej 10 ditë pune nga marrja e njoftimit nga Huamarrësi. Huadhënësit mundësojnë përfshirjen në kontratën e kredisë të detyrimit të huamarrësit për dërgimin e këtij njoftimi.

Sektorët që do të kreditohen

1.Fondi përdoret në sektorin e diversifikimit të fermës dhe agropërpunimit nëpërmjet:

-ndërtim dhe/ose rindërtim, zgjerim dhe modernizim të ndërtesave bujqësore/blegtorale, duke përfshirë pajisjet;

-ndërtim dhe/ose rindërtim i serrave duke përfshirë edhe instalimet/teknologjitë; ndërtim dhe/ose rindërtim, zgjerimi dhe modernizimi i objekteve që kontribuojnë në objektivat mjedisorë dhe ekonominë qarkulluese; makineri/mekanikë dhe pajisje bujqësore/blegtorale; makineri dhe pajisje për prodhimin e energjisë së rinovueshme në fermë;

-ndërtim dhe/ose rindërtim, zgjerim dhe modernizim për përpunim dhe tregtim të produkteve bujqësore, agro-ushqimore dhe të peshkimit;

-investime në turizëm rural dhe atë të natyrës; investime në krijimin dhe zgjerimin e fermave të akukulturës duke përfshirë pajisjet; investime në sistemet e menaxhimit të mbetjeve në sektorin e diversifikimit të fermës dhe agropërpunimit;

-investime në ndërtim/rindërtim i objekteve dhe ambienteve për popullsinë dhe bizneset rurale, artizanati dhe manifaktura.

  1. Infrastrukturë prodhimi, duke synuar shtimin e sipërfaqeve të fermës në prodhimin dhe përpunimin e fruta-perimeve, vreshtave etj. (bujqësia), si edhe fermave në sektorin e qumështit dhe mishit (blegtoria).
  2. Agropërpunimi në sektorë të ndryshëm, duke nisur nga nxitja e rritjes së prodhimit të ullirit dhe përpunimit të tij; produktet në sektorin e bimëve medicinale dhe aromatike; produktet e tjera ushqimore që nxisin lidhjen në zinxhir të fermerëve dhe sektorit të turizmit në promovimin e prodhimeve shqiptare etj.
  3. Mbështetje për sektorin e peshkimit dhe akuakulturës
  4. Investime në agroturizëm dhe turizëm rural.
  5. Inovacion dhe nxitje të mekanikës bujqësore për automatizimin e mëtejshëm të proceseve të prodhimit.

The post Aplikimet për kredi me Garancinë Sovrane të bujqësisë deri më 11 Nëntor; Dokumentet e kërkuara appeared first on Revista Monitor.

↗

Zbehja e konsumit nga turizmi, Raiffeisen Research ul projeksionin e rritjes ekonomike

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Raiffeisen Research ka ulur projeksionin për rritjen ekonomike të Shqipërisë për këtë vit. Në analizën e fundit për Shqipërinë, Raiffeisen Research projekton një rritje prej 3.5%, nga 4.1% që ishte projeksioni i mëparshëm.

Në tremujorin e parë të vitit 2025, ekonomia e Shqipërisë shënoi rritje 3.4%, poshtë parashikimit prej 3.9% të Raiffeisen Research.

Rritja u nxit kryesisht nga sektori i administratës publike, i cili përjetoi një rritje të jashtëzakonshme prej 18.9% për shkak të rritjes së shpenzimeve qeveritare dhe reformave të pagave. Megjithatë, Raiffeisen Research vëren se sektori industrial u përball përsëri me sfida të dukshme, duke u tkurrur me 5.7%, së bashku me një rënie prej 2.8% në bujqësi, duke reflektuar problemet e vazhdueshme të konkurrueshmërisë dhe rritjen e kostove operative.

Rritja e konsumit familjar u ngadalësua në 2.5%, më e dobëta që nga viti 2021, e ndikuar kryesisht nga ndryshimet demografike dhe emigrimi i të rinjve, të cilat mund të pengojnë vitalitetin ekonomik në të ardhmen.

Nga ana tjetër, performanca e fortë e sektorit të jashtëm, me një rritje prej 9.5%, rriti ndjeshëm eksportet neto, duke kontribuar me 2.3 pikë përqindjeje në rritjen e PBB-së.

Duke analizuar treguesit me frekuencë të lartë për tremujorin e dytë, Raiffeisen Research parashikon që ekonomia shqiptare do të ruajë një normë rritjeje të ngjashme me atë të tremujorit të parë. Një ngadalësim është i dukshëm në sektorin e turizmit, ku mbërritjet e turistëve u rritën vetëm me 0.4% nga viti në vit në korrik 2025, duke shënuar një rënie të konsiderueshme nga norma e rritjes dyshifrore e vitit të kaluar.

Ky ngadalësim i numrit të turistëve ka qenë i dukshëm që nga fillimi i vitit 2025, duke kulmuar me një rritje vjetore prej vetëm 4.8% në gjysmën e parë të vitit 2025, krahasuar me rritjen dyshifrore prej 15.2% nga viti në vit në vitin 2024 dhe një rënie të mëtejshme nga niveli 33.8% në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Kjo rënie, e shoqëruar me një rënie vjetore prej 2.5% në importet e mallrave, sugjeron dobësimin e kërkesës së brendshme, e cila ka të ngjarë të pengojë rritjen në tremujorët e ardhshëm.

PĂ«r mĂ« tepĂ«r, importet e “Makinerive, pajisjeve dhe pjesĂ«ve tĂ« kĂ«mbimit”, njĂ« tregues kyç indirekt i investimeve private, ranĂ« me 2.7% me bazĂ« vjetore nĂ« fund tĂ« majit 2025, duke sinjalizuar njĂ« ngadalĂ«sim tĂ« aktivitetit tĂ« investimeve.

Edhe pse të ardhurat nga taksat vazhduan të tregonin një rritje vjetore prej 7.8% në pesë muajt e parë të vitit 2025, tatimi mbi vlerën e shtuar, i cili pasqyron konsumin privat, u ngadalësua në 2.9% nga viti në vit, nga 9.6% në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Kjo rënie nënvizon disa sfida në shpenzimet e konsumatorëve, megjithëse një pjesë e kësaj lidhet me vlerësimin e Lekut.

Nivelet e besimit midis bizneseve kanë treguar gjithashtu njëfarë pasigurie, me Treguesin e Ndjesisë Ekonomike (TNE) që ra me 2.2 pikë përqindjeje në qershor 2025. Megjithatë, ai mbetet 6.3 pikë përqindjeje mbi mesataren e tij historike. Kjo rënie e ka origjinën kryesisht nga sektorët e industrisë dhe shërbimeve, ndërsa sektorët e tregtisë dhe të konsumatorit mbetën relativisht të qëndrueshëm.

Bazuar në analizën e këtyre treguesve, Raiffeisen Research parashikon që ekonomia të rritet me 3.4%  në tremujorin e dytë të vitit 2025. Si pasojë, është rishikuar edhe parashikimi për rritjen reale të PBB-së për të gjithë vitin 2025 në 3.5%, nga 4.1% që kishte qenë më parë.

Raiffeisen Research vëren se pasiguritë që lidhen me tarifat mund të ndikojnë veçanërisht në sektorin e turizmit, për shkak të një rritjeje të mundshme të papunësisë në BE.

MegjithatĂ«, nĂ« perspektivĂ« Raiffeisen Research vazhdon tĂ« ketĂ« kĂ«ndvĂ«shtrim optimist lidhur me ecurinĂ« e ekonomisĂ« shqiptare. PĂ«rparimi nĂ« rrugĂ«n drejt integrimit nĂ« BE dhe zbatimi i reformave tĂ« nevojshme do t’i lejojĂ« ShqipĂ«risĂ« tĂ« shfrytĂ«zojĂ« programet e financimit tĂ« BE-sĂ«, duke nxitur rritjen ekonomike dhe investimet. PĂ«rtej kĂ«tij faktori, Raiffeisen Research thekson se adresimi i sfidave specifike brenda sektorĂ«ve tĂ« ndryshĂ«m dhe pĂ«rmirĂ«simi i konkurrueshmĂ«risĂ« sĂ« eksporteve do tĂ« jenĂ« thelbĂ«sor pĂ«r ruajtjen e njĂ« trendi pozitiv tĂ« rritjes./ E.Shehu

The post Zbehja e konsumit nga turizmi, Raiffeisen Research ul projeksionin e rritjes ekonomike appeared first on Revista Monitor.

↗

TXEX vazhdon të jetë aktive, anëtarët kërcënohen se do humbasin paratë nëse nxjerrin informacion

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Pas sinjalizimeve mediatike, Autoriteti Kombëtar për Sigurinë Kibernetike (AKSK), me një njoftim publik, ka paralajmëruar mbi identifikimin e një rasti mashtrimi online përmes një platforme të vetëquajtur TXEX. Sipas AKSK, kjo platformë, e prezantuar si aplikacion për investime në kriptovaluta, nuk është e regjistruar dhe nuk është e licencuar në Republikën e Shqipërisë dhe si e tillë operon jashtë çdo kuadri ligjor kombëtar. Nga vëzhgimet e AKSK dhe nga denoncimet e shumta të bëra publike, konstatohet se aktiviteti i saj mbart tiparet e qarta të një skeme mashtruese digjitale.

 

Autoriteti për Sigurinë Kibernetike paralajmëron për investimet në platformën e palicencuar TXEX

 

Në vijim, Policia e Shtetit, nëpërmjet Drejtorisë së Hetimit të Krimit Kibernetik dhe Drejtorisë së Hetimit të Krimit Ekonomik e Financiar, njoftoi se ka nisur një hetim penal lidhur me një skemë të dyshuar investimesh piramidale, nëpërmjet platformave online, dhe po vijon punën intensive për dokumentimin ligjor.

PavarĂ«sisht paralajmĂ«rimeve tĂ« institucioneve shqiptare, informacioni nga pjesĂ«marrĂ«sit nĂ« kĂ«tĂ« platformĂ« tregon se ajo vazhdon tĂ« jetĂ« aktive nĂ« tregtim dhe nĂ« postimin e informacionit pĂ«r grupin e investitorĂ«ve nĂ« aplikacionin Telegram. NĂ« vijim tĂ« njĂ« mesazhi tĂ« mĂ«parshĂ«m, ku pjesĂ«marrĂ«sve u kĂ«rkohej tĂ« depozitonin 400 dollarĂ« pĂ«r “tĂ« verifikuar pĂ«rdorimin e duhur tĂ« llogarisĂ«â€, pĂ«rdoruesit kanĂ« marrĂ« mesazhe ku pĂ«rfaqĂ«suesi i platformĂ«s i siguron se do tĂ« mund tĂ« tĂ«rheqin fondet e tyre nga llogaria.

Madje, njĂ« mesazh tjetĂ«r paralajmĂ«ron se çdo anĂ«tar i platformĂ«s qĂ« “shtrembĂ«ron kushtet e pĂ«rdorimit ose shpĂ«rndan informacion tĂ« rremĂ« ose negativ, do tĂ« konsiderohet si mashtrues dhe do tĂ« pĂ«rjashtohet nga platforma
duke u cilĂ«suar si pĂ«rgjegjĂ«s pĂ«r pasojat dhe humbjet e mundshme prej kĂ«tij pĂ«rjashtimi”. Ky mesazh duket se pĂ«rbĂ«n njĂ« formĂ« presioni pĂ«r tĂ« mos nxjerrĂ« informacion publik dhe pĂ«r mĂ« tepĂ«r dyshime rreth njĂ« platforme qĂ« autoritetet shtetĂ«rore e konsiderojnĂ« si mashtruese.

Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare (AMF) deri tani nuk ka dalë me një komunikim publik rreth TXEX, por në të shkuarën ka këshilluar disa herë investitorët të mos investojnë në platforma të palicencuara në vendin tonë, duke i paralajmëruar se çdo investim në këto platforma mund të rezultojë me humbjen e të gjitha parave të investuara në mënyrë të pakthyeshme.

TXEX është një plaformë investimesh online, kryesisht në kriptovaluta, që ka karakteristikat e një skeme të qartë piramidale. Individët joshen për të investuar në të nëpërmjet platformave të komunikimit me mesazhe, si për shembull Telegram, Signal, etj.. Më tej, përdoruesit inkurajohen të tërheqin përdorues të tjerë në platformë, duke u ofruar bonuse. Herë pas here, investitorët lejohen të kryejnë tërheqje (zakonisht në shuma të vogla), për të fituar besimin e tyre dhe për ta mbajtur në këmbë skemën.

Qysh në prill të këtij viti, Autoriteti i Tregjeve Financiare në Zelandën e Re e ka përcaktuar këtë platformë si mashtruese dhe ka paralajmëruar publikun e këtij vendi të shmangë investimet në të apo në platforma të këtij lloji.

Mashtruesit shpesh imitojnë bankat, firmat e investimeve dhe ofruesit e tjerë të shërbimeve financiare për të bindur viktimën e tyre të bashkohet me një grup bisedash për këshilla investimi. Në këtë grup bisedash, viktimat inkurajohen të rekrutojnë miq dhe anëtarë të familjes dhe të bëjnë pagesa në platforma mashtruese investimi.

Gjithashtu, forume në internet prej muajsh e përshkruajnë këtë platformë si qartësisht mashtruese./ E.Shehu

The post TXEX vazhdon të jetë aktive, anëtarët kërcënohen se do humbasin paratë nëse nxjerrin informacion appeared first on Revista Monitor.

↗

Zhurmat po na shurdhojnë, raporti: Mbi limit ditë e natë në gjithë vendin, kryeson Tirana

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Shqipëria është një kakofoni që nuk gjen qetësi ditën e as natën. Përditshmëria përkufizohet nga bori makinash, zhurmë marmitash, frenime e dhënie gazi të befta, fishkëllima e ulërima, kantiere ndërtimi e shumë si këto. Trafiku është shkaktari kryesor i zhurmave por jo i vetmi. Raporti i Agjencisë Kombëtare të Mjedisit referon se në çdo qytet ku është matur niveli i zhurmave ai ka rezultuar më i lartë se niveli limit që duhet të kenë ato. Lushnja është i vetmi qytet që qëndron brenda limiteve gjatë ditës dhe natës ndërkohë që Kukësi dhe Përmeti vetëm natën.

“Monitorimi i zhurmave Ă«shtĂ« kryer nĂ« qytetet TiranĂ« ShkodĂ«r VlorĂ«, LezhĂ«, KukĂ«s, Korçë, Pogradec, Berat, SarandĂ«, GjirokastĂ«r, Fier, PĂ«rmet, Lushnje. Bazuar mbi tĂ« dhĂ«nat e monitorimit gjatĂ« vitit 2024, niveli i zhurmave tejkalon vlerat limite pĂ«r periudhĂ«n e ditĂ«s (55 dB) nĂ« tĂ« gjitha qytetet e monitoruara duke pĂ«rjashtuar qytetin Lushnje.

PĂ«r periudhĂ«n e natĂ«s (45 dB) niveli i zhurmave nĂ« qytetet KukĂ«s, PĂ«rmet dhe Lushnje Ă«shtĂ« brenda vlerave limite ndĂ«rsa nĂ« qytetet e tjera tĂ« monitoruara, tejkalon vlerat limite. Shkaktari kryesor i emetimit tĂ« zhurmave Ă«shtĂ« trafiku rrugor. Gjithashtu dhe lokalet gjenerojnĂ« zhurma si ditĂ«n ashtu dhe natĂ«n” thuhet nĂ« raport.

Sipas dokumentit bazuar në të dhënat e monitorimit të zhurmave ditën niveli më i lartë i zhurmave është vlerësuar në qytetin Tiranës ku kemi tejkalim të normës në masën 15.1 %, Vlorës 14.7%, Sarandës 13.6%, Gjirokastrës 11.1%. Nivelet më të ulëta janë monitoruar në qytetet e Kukësit, Pogradecit, Përmetit dhe Lushnjës. Trafiku rrugor është një fenomen i karakterit të rastësishëm, për këtë arsye themi që ndikimi i trafikut ose i çdo faktori tjetër të jashtëm që shkakton zhurmë në momentin e monitorimit mund të jetë shkaktari i uljes apo rritjes së nivelit të zhurmave urbane në qytetet që monitorohen.

Sa i takon monitorimit të zhurmave gjatë natës të dhënat tregojnë se niveli më i lartë është monitoruar në qytetin e Vlorës ku kemi tejkalim të normës me 18.75 %, Tiranës me 16.51% dhe Sarandës me 14.6% dhe nivelet më të ulëta janë monitoruar në qytetet e Kukësit, Pogradecit, Përmetit dhe Lushnjës./ N.Maho

 

 

The post Zhurmat po na shurdhojnë, raporti: Mbi limit ditë e natë në gjithë vendin, kryeson Tirana appeared first on Revista Monitor.

↗

Qeveria “lĂ«shon sĂ«rish dorĂ«n” me koncesionet; FMN: Mos hiqni kufizimet buxhetore

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Projektligji i ri për PPP-të dhe koncesionet është paraqitur për miratim në parlament, por ndërkohë grupet e interesit dhe Fondi Monetar Ndërkombëtar kanë dhënë një sërë vërejtjesh për paketën ligjore, e cila në vend që të përmirësojë kontratat problematike të PPP-ve, e përkeqëson situatën në disa raste.

Departamenti i Çështjeve Fiskale nĂ« FMN ka bĂ«rĂ« njĂ« analizĂ« tĂ« ndryshimeve nĂ« projektligj me rreth 22 vĂ«rejtje, nga tĂ« cilat shihet se nĂ« projektligjin e ri “mungon pĂ«rmendja e tavanit vjetor pĂ«r pagesat buxhetore pĂ«r PPP-tĂ« (aktualisht 5% tĂ« tĂ« ardhurave)”. NĂ« ligjin aktual, financimi vjetor i kontratave PPP nga buxheti nuk duhet mĂ« shumĂ« se 5% e tĂ« ardhurave tatimore tĂ« vitit paraardhĂ«s. NĂ« ndryshimet e reja ligjore, ky kufizim Ă«shtĂ« i vlefshĂ«m kryesisht pĂ«r pushtetin vendor. PavarĂ«sisht se deri mĂ« tani financimi i PPP-ve me fonde publike nuk e ka kaluar kĂ«tĂ« prag, prania e tij nĂ« ligj ishte njĂ« garanci pĂ«r tĂ« frenuar qeverinĂ« dhe entet tĂ« rrisnin financimin nga taksat pĂ«r kontratat koncesionare PPP.

FMN sugjeroi se ligji i ri duhet të kategorizojë rreziqet si kontraktuale apo të nënkuptuara, jo thjesht si direkte/indirekte. Gjithashtu kërkoi eliminimin e propozimeve të pakërkuara, pasi përbëjnë 80% të PPP-ve dhe rrisin rrezikun për vendimmarrje jo transparente. Fondi kërkoi të hiqet rimbursimi i studimeve të fizibilitetit për projektet e refuzuara, sepse krijon nxitje për shumë propozime pa cilësi.

Në kuadër të diskutimeve, FMN i ka rekomanduar qeverisë shqiptare një sërë masash të rrepta për reformimin e kuadrit ligjor dhe institucional të koncesioneve dhe partneriteteve publik-privat (PPP). Një nga rekomandimet kryesore është përfshirja e hershme dhe aktive e Ministrisë së Financave në të gjitha fazat e ciklit të projekteve PPP, që nga identifikimi dhe planifikimi, deri te vlerësimi i rrezikut dhe miratimi i kontratave. Kjo pritet të garantojë që projektet të jenë të përputhshme me strategjinë buxhetore dhe të minimizojnë ekspozimin fiskal të qeverisë.

Po ashtu, FMN i kërkon qeverisë të kategorizojë qartë rreziqet fiskale dhe të krijojë mekanizma më të fortë monitorimi për detyrimet afatgjata që rrjedhin nga kontratat koncesionare. Raportimi i detajuar dhe periodik mbi këto rreziqe konsiderohet i domosdoshëm për të siguruar një menaxhim të qëndrueshëm të financave publike.

Një tjetër pikë e rëndësishme e rekomandimeve është shmangia e konflikteve të interesit nga autoritetet kontraktuese dhe kufizimi i ndryshimeve në kontrata pas nënshkrimit. FMN argumenton se ndryshimet e shpeshta në kontrata krijojnë pasiguri dhe cenojnë besimin te proceset publike të prokurimit.

Në linjë me këto rekomandime, FMN kërkon gjithashtu që kuadri i ri ligjor të jetë i harmonizuar plotësisht me ligjin për Menaxhimin e Investimeve Publike dhe rregulloret buxhetore ekzistuese, duke vendosur kritere të qarta për përzgjedhjen e projekteve me rëndësi kombëtare.

Qeveria shqiptare ka shpallur tashmë nismën për hartimin e një projektligji të ri për PPP-të dhe koncesionet, që synon të eliminojë propozimet e pakërkuara, të forcojë analizën e kostove dhe përfitimeve dhe të rrisë transparencën në menaxhimin e fondeve publike. Por zbatimi i rekomandimeve të FMN-së do të jetë vendimtar për të shmangur skenarë ku PPP-të mund të kthehen në barrë për financat publike dhe për të siguruar një klimë më të favorshme për investime private siç ka ndodhur deri me tani.

Gjithashtu, FMN i dha “leksione gjuhe” qeverisĂ« shqiptare, duke i kĂ«rkuar tĂ« mos pĂ«rdorĂ« nĂ« ligj termat “explicit” dhe “implicit”, tĂ« cilat nuk gjenden nĂ« terminologjinĂ« e legjislacionit shqiptar, dhe nĂ« vend tĂ« tyre tĂ« pĂ«rdorĂ« “direkte” dhe “indirekte”.

Vërejtjet kryesore të FMN-së për projektligjin e ri të PPP-ve

  1. Mungesa e kufirit buxhetor 5% – Projektligji i ri nuk pĂ«rmend mĂ« tavanin vjetor tĂ« pagesave buxhetore pĂ«r PPP-tĂ«, i cili aktualisht Ă«shtĂ« 5% e tĂ« ardhurave tatimore. Kjo krijon rrezik pĂ«r tejkalim tĂ« detyrimeve fiskale.
  2. Rreziqet fiskale tĂ« paqartĂ«suara – FMN kĂ«rkon qĂ« ligji tĂ« kategorizojĂ« qartĂ« rreziqet fiskale si kontraktuale ose tĂ« nĂ«nkuptuara, nĂ« vend tĂ« termave “explicit” dhe “implicit” tĂ« pĂ«rdorur nĂ« projektligj.
  3. Propozimet e pakĂ«rkuara – Fondi rekomandon eliminimin e propozimeve tĂ« pakĂ«rkuara pĂ«r PPP, pasi ato pĂ«rbĂ«jnĂ« mbi 80% tĂ« kontratave aktuale dhe rrisin rrezikun pĂ«r vendimmarrje jo transparente.
  4. Rimbursimi i studimeve – KĂ«rkohet heqja e dispozitĂ«s qĂ« parashikon rimbursim pĂ«r studimet e fizibilitetit pĂ«r projektet qĂ« refuzohen. FMN argumenton se kjo nxit propozime tĂ« shumta me cilĂ«si tĂ« ulĂ«t.
  5. PĂ«rfshirja e MinistrisĂ« sĂ« Financave – Sugjerohet qĂ« Ministria e Financave tĂ« jetĂ« e pĂ«rfshirĂ« nĂ« tĂ« gjitha fazat e ciklit tĂ« njĂ« PPP-je: qĂ« nga identifikimi i projektit, planifikimi, analiza e riskut, deri te miratimi dhe menaxhimi.
  6. Harmonizimi me ligjet ekzistuese – FMN kĂ«rkon qĂ« kuadri i ri ligjor tĂ« pĂ«rputhet plotĂ«sisht me Ligjin pĂ«r Menaxhimin e Investimeve Publike dhe me rregulloret buxhetore aktuale.
  7. Raportim mĂ« i detajuar – KĂ«rkohet hartimi i njĂ« raporti vjetor tĂ« detajuar mbi rreziqet dhe detyrimet afatgjata qĂ« rrjedhin nga kontratat PPP, pĂ«r tĂ« garantuar transparencĂ« fiskale.
  8. Mekanizma monitorimi – FMN kĂ«rkon tĂ« forcohen mekanizmat pĂ«r monitorimin e detyrimeve afatgjata dhe pĂ«r tĂ« siguruar kontroll mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« ekspozimit fiskal.
  9. Analiza kosto-pĂ«rfitim mĂ« e thelluar – Çdo projekt PPP duhet tĂ« kalojĂ« nĂ« njĂ« proces tĂ« plotĂ« vlerĂ«simi tĂ« kostove, pĂ«rfitimeve dhe rreziqeve, pĂ«r tĂ« shmangur barrat e panevojshme pĂ«r buxhetin.
  10. Transparenca nĂ« kontrata – Theksohet nevoja qĂ« kontratat dhe ndryshimet e tyre tĂ« publikohen nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« plotĂ«, pĂ«r tĂ« shmangur marrĂ«veshje tĂ« fshehta dhe vendime arbitrare.
  11. Ndryshime tĂ« kufizuara pas nĂ«nshkrimit – FMN rekomandon qĂ« ndryshimet nĂ« kontratat PPP pas nĂ«nshkrimit tĂ« jenĂ« tĂ« kufizuara dhe vetĂ«m pĂ«r arsye madhore, pĂ«r tĂ« ruajtur stabilitetin e marrĂ«veshjeve.
  12. Kriteret pĂ«r pĂ«rzgjedhjen e projekteve – Ligji i ri duhet tĂ« pĂ«rcaktojĂ« kriteret e qarta pĂ«r pĂ«rzgjedhjen e projekteve me rĂ«ndĂ«si kombĂ«tare, duke shmangur keqpĂ«rdorimin e fondeve publike.
  13. Rreziku i borxhit tĂ« fshehur – Mungesa e kufizimeve tĂ« qarta pĂ«r financimin e PPP-ve mund tĂ« krijojĂ« njĂ« borxh tĂ« fshehur qĂ« rrezikon stabilitetin fiskal nĂ« afatgjatĂ«.
  14. Koordinimi institucional – FMN kĂ«rkon krijimin e njĂ« mekanizmi koordinues ndĂ«rmjet institucioneve qĂ« miratojnĂ« dhe monitorojnĂ« PPP-tĂ«, pĂ«r tĂ« shmangur mbivendosjet dhe boshllĂ«qet ligjore.
  15. Raportimi periodik nĂ« Kuvend – Ministria e Financave duhet tĂ« paraqesĂ« çdo vit nĂ« Kuvend njĂ« raport tĂ« detajuar pĂ«r tĂ« gjitha kontratat PPP dhe ndikimin e tyre nĂ« buxhetin e shtetit.
  16. Shmangia e konfliktit tĂ« interesit – FMN thekson nevojĂ«n qĂ« autoritetet kontraktuese tĂ« kenĂ« rregulla tĂ« qarta pĂ«r menaxhimin e konflikteve tĂ« interesit nĂ« tĂ« gjitha fazat e projektit.
  17. VlerĂ«simi i ndikimit makroekonomik – KĂ«rkohet qĂ« çdo projekt PPP tĂ« shoqĂ«rohet me njĂ« analizĂ« tĂ« ndikimit makroekonomik pĂ«r tĂ« parĂ« efektet e tij nĂ« PBB, punĂ«sim dhe stabilitet fiskal.
  18. Menaxhimi i garancive qeveritare – FMN rekomandon rregulla mĂ« tĂ« rrepta pĂ«r lĂ«shimin dhe menaxhimin e garancive financiare pĂ«r PPP-tĂ«, pĂ«r tĂ« shmangur detyrime tĂ« paparashikuara.
  19. PĂ«rmirĂ«simi i procesit tĂ« tenderimit – Duhet tĂ« ketĂ« rregulla mĂ« tĂ« qarta dhe garanci pĂ«r konkurrencĂ« reale nĂ« proceset e tenderimit pĂ«r PPP-tĂ«, duke shmangur praktikat monopoliste.
  20. Ndalimi i kontratave tĂ« dyfishta – FMN rekomandon qĂ« autoritetet kontraktuese tĂ« ndalojnĂ« praktikĂ«n e kontratave paralele qĂ« krijojnĂ« detyrime shtesĂ« pĂ«r shtetin.
  21. Standardizimi i kontratave – Sugjerohet hartimi i njĂ« modeli standard tĂ« kontratave PPP, i cili tĂ« garantojĂ« kushte tĂ« barabarta dhe tĂ« shmangĂ« favorizimet individuale.
  22. PĂ«rdorimi i termave ligjorĂ« tĂ« unifikuar – FMN kĂ«rkon qĂ« ligji tĂ« pĂ«rdorĂ« terminologji tĂ« qartĂ« nĂ« shqip, duke zĂ«vendĂ«suar termat e huazuar si “explicit” dhe “implicit” me “direkte” dhe “indirekte”, pĂ«r tĂ« shmangur konfuzionin ligjor.

The post Qeveria “lĂ«shon sĂ«rish dorĂ«n” me koncesionet; FMN: Mos hiqni kufizimet buxhetore appeared first on Revista Monitor.

↗

Kaos në CDC pas refuzimit të Susan Monarez për të dhënë dorëheqjen

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

AvokatĂ«t e saj: “U shĂ«njestrua sepse mbrojti publikun duke mos miratuar urdhra tĂ« pabazuar shkencĂ«risht”

Agjencia mĂ« e lartĂ« e shĂ«ndetit publik nĂ« SHBA u zhyt tĂ« mĂ«rkurĂ«n nĂ« kaos, pasi administrata Trump tentoi tĂ« shkarkojĂ« drejtoreshĂ«n e saj, Susan Monarez, e cila ishte betuar nĂ« detyrĂ« mĂ« pak se njĂ« muaj mĂ« parĂ«. AvokatĂ«t e Monarez thanĂ« se ajo nuk do tĂ« jepte dorĂ«heqjen dhe se ishte “shĂ«njestruar” pĂ«r qĂ«ndrimin e saj pro-shkencĂ«s.

NĂ« njĂ« deklaratĂ« tĂ« Departamentit tĂ« ShĂ«ndetĂ«sisĂ« dhe ShĂ«rbimeve Sociale (HHS) u tha se: “Susan Monarez nuk Ă«shtĂ« mĂ« drejtoreshĂ« e Qendrave pĂ«r Kontrollin dhe Parandalimin e SĂ«mundjeve (CDC). E falĂ«nderojmĂ« pĂ«r shĂ«rbimin e saj tĂ« pĂ«rkushtuar ndaj popullit amerikan.” Por avokatĂ«t e saj reaguan menjĂ«herĂ«, duke theksuar se Monarez “as nuk ka dhĂ«nĂ« dorĂ«heqjen, as nuk ka marrĂ« njĂ« njoftim zyrtar nga ShtĂ«pia e BardhĂ« pĂ«r shkarkimin”.

Sipas raportimeve të Washington Post dhe New York Times, Monarez ra në konflikt me sekretarin e Shëndetësisë, Robert F. Kennedy Jr., pasi refuzoi të mbështeste ndryshime drastike në politikat e vaksinimit në SHBA.

AvokatĂ«t e saj, Mark Zaid dhe Abbe David Lowell, deklaruan: “Fillimisht u sulmuan komitetet kĂ«shillimore tĂ« pavarura dhe ekspertĂ«t karriere. MĂ« pas, shkarkimi i shkencĂ«tarĂ«ve me pĂ«rvojĂ«. Tani, Sekretari Kennedy dhe HHS po pĂ«rdorin shĂ«ndetin publik pĂ«r pĂ«rfitime politike, duke vĂ«nĂ« nĂ« rrezik miliona amerikanĂ«. Kur Susan Monarez refuzoi tĂ« vuloste direktiva tĂ« rrezikshme dhe jo shkencore, ajo zgjodhi tĂ« mbrojĂ« publikun dhe jo agjendat politike. PĂ«r kĂ«tĂ«, ajo u shĂ«njestrua.”

Dorëheqje zinxhir në agjenci

Largimi i Monarez shkaktoi një valë dorëheqjesh në agjenci. Tre drejtues të tjerë të CDC dhanë dorëheqjen publikisht.

MĂ« i bujshmi ishte Dr. Demetre Daskalakis, drejtor i QendrĂ«s KombĂ«tare pĂ«r Imunizim dhe SĂ«mundje Respiratore, i cili shkroi: “Nuk mund tĂ« vazhdoj mĂ« kĂ«tĂ« rol pĂ«r shkak tĂ« politizimit tĂ« shĂ«ndetit publik. Ju jeni ekipi mĂ« i mirĂ« me tĂ« cilin kam punuar ndonjĂ«herĂ«, por ky errĂ«sim mbi profesionin tonĂ« nuk mĂ« lejon tĂ« qĂ«ndroj.”

E njĂ«jta shqetĂ«sim u shpreh nga Dr. Deb Houry, shefe mjekĂ«sore e CDC: “PĂ«r tĂ« mirĂ«n e kombit dhe botĂ«s, shkenca nĂ« CDC nuk duhet censuruar kurrĂ« apo tĂ« ndalet pĂ«r arsye politike.”
Gjithashtu, dorëheqjen e dha edhe Daniel Jernigan, drejtues i Qendrës për Sëmundjet Infektive Zoonotike.

Vendimet për vaksinat ndezin polemikat

VetĂ«m disa orĂ« para shkarkimit tĂ« Monarez, Kennedy pĂ«rshĂ«ndeti vendimin e FDA-sĂ« pĂ«r tĂ« revokuar autorizimin e emergjencĂ«s pĂ«r vaksinat kundĂ«r Covid-19 tĂ« Pfizer, Moderna dhe Novavax – vaksina qĂ« sipas ekspertĂ«ve tĂ« CDC kanĂ« shpĂ«tuar 3.2 milionĂ« jetĂ« nĂ« SHBA. TashmĂ«, vaksinat lejohen vetĂ«m pĂ«r personat mbi 65 vjeç ose ata me sĂ«mundje kronike, dhe pĂ«rdorimi i tyre do tĂ« varet nga njĂ« panel kĂ«shillimor i riformuar prej Kennedy-t, ku janĂ« pĂ«rfshirĂ« edhe kundĂ«rshtarĂ« tĂ« vaksinave.

Kritika nga ekspertët

Monarez, 50 vjeç, ishte drejtoresha e 21-të e CDC-së dhe e para që kaloi përmes konfirmimit të Senatit pas ligjit të vitit 2023. Me betimin e saj më 31 korrik, ajo u bë drejtuesja me mandatin më të shkurtër në historinë 79-vjeçare të agjencisë.

NdĂ«rkohĂ«, ekspertĂ«t e shĂ«ndetit publik paralajmĂ«rojnĂ« pĂ«r pasojat. Dr. Craig Spencer, profesor nĂ« Universitetin Brown, shkroi: “Ajo qĂ« po ndodh nĂ« CDC duhet tĂ« frikĂ«sojĂ« çdo amerikan. Nuk dihet nĂ«se drejtoresha e sapo-konfirmuar Ă«shtĂ« shkarkuar apo jo. Kaos total. ProfesionistĂ« me karrierĂ« kanĂ« dhĂ«nĂ« dorĂ«heqjen sonte – kjo Ă«shtĂ« njĂ« alarm i madh.”

Dr. Ashish Jha, ish-koordinatori pĂ«r pandeminĂ« nĂ« administratĂ«n Biden, e quajti situatĂ«n: “ShkatĂ«rrim total i udhĂ«heqjes nĂ« CDC. Drejtoresha Ă«shtĂ« jashtĂ«, shumica e drejtuesve kryesorĂ« kanĂ« dhĂ«nĂ« dorĂ«heqjen. Gjithçka Ă«shtĂ« rrĂ«nuar, pĂ«r shkak tĂ« udhĂ«heqjes sĂ« Kennedy-t.”

The post Kaos në CDC pas refuzimit të Susan Monarez për të dhënë dorëheqjen appeared first on Revista Monitor.

↗

India mes poshtërimit dhe provës për superfuqi

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Tarifat e Trump dhe afrimi me Pakistanin e sfidojnë Nju Delhin, por i hapin edhe një mundësi të re historike

ËshtĂ« e pazakontĂ« tĂ« pĂ«rjetosh njĂ«kohĂ«sisht poshtĂ«rim, shfajĂ«sim dhe njĂ« provĂ« vendimtare. Por pikĂ«risht kjo Ă«shtĂ« situata ku ndodhet sot India. Presidenti Donald Trump ka prishur 25 vite diplomaci, duke u afruar me Pakistanin pas konfliktit tĂ« majit dhe duke e veçuar IndinĂ« me tarifa mĂ« tĂ« larta se ndaj KinĂ«s. Pasojat pĂ«r vendin mĂ« tĂ« populluar nĂ« botĂ« dhe ekonominĂ« e pestĂ« mĂ« tĂ« madhe janĂ« tĂ« thella.

Kryeministri Narendra Modi ka shpallur së fundmi një vizion për një Indi më të fortë dhe më të vetëmbështetur. Ai pritet gjithashtu të takohet me Xi Jinping në Kinë, pas një bllokade katërvjeçare mes ushtrive në Himalaje. Për Amerikën, të largojë Indinë është një gabim i madh strategjik. Për Indinë, është një mundësi: një provë vendimtare për pretendimin e saj se është një superfuqi në formim.

Dy fytyrat e poshtërimit

Poshtërimi nga Trump shfaqet në dy forma. Më 27 gusht, pasi e akuzoi për blerjen e naftës ruse, ai vendosi një tarifë shtesë prej 25% mbi mallrat indiane, përveç 25% tarifave ekzistuese. Marrja e naftës nga Moska mund të duket problematike, por India e bën këtë përmes një mekanizmi çmimi të miratuar nga Perëndimi, më pas e rafinon dhe e shet në Europë. Ndërkohë, edhe vende të tjera, përfshi Kinën, blejnë naftë ruse. Për pasojë, masa e Trump duket si një ndëshkim i veçuar ndaj Indisë.

PoshtĂ«rimi tjetĂ«r Ă«shtĂ« afrimi i tij me Pakistanin. Pas njĂ« sulmi terrorist nĂ« Indi, pĂ«r tĂ« cilin Modi fajĂ«soi Pakistanin, dy vendet zhvilluan njĂ« pĂ«rplasje katĂ«rditore nĂ« maj, me mbi 100 avionĂ« luftarakĂ« tĂ« pĂ«rfshirĂ« dhe frikĂ« pĂ«r njĂ« pĂ«rplasje bĂ«rthamore. Sot, megjithatĂ«, Trump po shqyrton marrĂ«veshje pĂ«r kriptovaluta dhe miniera nĂ« Pakistan. Ai ka darkuar nĂ« ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ« me gjeneralin Asim Munir, kreun e ushtrisĂ« pakistaneze dhe sundimtarin de facto tĂ« vendit, i cili madje e ka propozuar Trump pĂ«r Çmimin Nobel tĂ« Paqes. SHBA ka ofruar tĂ« ndĂ«rmjetĂ«sojĂ« mbi Kashmiri, duke thyer politikĂ«n e saj tĂ« gjatĂ« dhe njĂ« tabu indiane.

Krizë besimi

Mosmbështetja e SHBA në një interes themelor të sigurisë dhe vendimi për ta ndëshkuar Indinë në tregti kanë shkatërruar besimin. Që nga viti 2004, presidentët amerikanë e kanë pranuar Indinë si një fuqi demokratike në ngritje kundër dominimit të Kinës në Azi. Ekonomia e saj prej 4 trilionë dollarësh dhe tregu i aksioneve me vlerë 5 trilionë dollarë janë shumëfish më të mëdha se ato të Pakistanit, i zhytur në paqëndrueshmëri, kriza borxhi, terrorizëm dhe varësi nga Kina. Për Amerikën, ky është një autogol i madh që përkeqëson edhe neglizhencën ndaj NATO-s në Europë.

Shfajësimi i skeptikëve

Nga ana tjetĂ«r, ngjarjet e fundit i kanĂ« dhĂ«nĂ« tĂ« drejtĂ« skeptikĂ«ve nĂ« Indi. QĂ« prej pavarĂ«sisĂ« nĂ« 1947, vendi ka shmangur lidhjet e ngushta aleate – fillimisht nĂ«n etikĂ«n e “mos-rreshtimit”, sot nĂ«n konceptin e “multi-rreshtimit”. India merr armĂ« nga Rusia, por edhe nga Europa, Izraeli e SHBA; importon inpute prodhimi nga Kina, ndĂ«rsa PerĂ«ndimi i ofron teknologji dhe tregje.

Në vitin 2020, pas përplasjeve kufitare në Himalaje, marrëdhëniet me Kinën u ngrinë. Në Uashington pati shpresë se kjo do të sillte një afrim më të madh me SHBA. U shkëmbyen të dhëna inteligjence dhe u zhvilluan ushtrime të përbashkëta ushtarake me SHBA, Japoninë dhe Australinë, që kulmuan me një marrëveshje strategjike më 2024 për lidhje më të ngushta mbrojtjeje.

Por sot, ata që paralajmëronin se varësia nga Amerika ishte e rrezikshme ndihen të shfajësuar. Vizita e Modit në Kinë është sinjali se India ka alternativa.

Përparimet dhe dobësitë e brendshme

Prej 11 vitesh Modi ka ndjekur një vizion për forcimin e shtetit, modernizimin dhe centralizimin. Ka pasur dështime: industrializimi nuk solli mjaftueshëm vende pune, arsimi mbetet i dobët, dhe shpesh ai bie në retorikë nacionaliste hindu.

Por ka edhe suksese të prekshme: rrugë dhe aeroporte të reja, sistemet e pagesave dixhitale dhe platforma të taksave që kanë krijuar një treg të unifikuar kombëtar. Sistemi financiar është forcuar me tregje kapitale të thelluara mbi kursimet e brendshme, një bilanc tregtar të ekuilibruar dhe banka më të kujdesshme. Rritja mbi 6% pritet të vazhdojë, duke e bërë Indinë ekonominë e madhe më dinamike në botë dhe, sipas FMN, të tretën më të madhe deri më 2028.

Rreziku i kthimit mbrapsht

Rreziku qëndron te një rikthim i izolimit ekonomik dhe anti-perëndimorizmit. Në fjalimin e Pavarësisë më 15 gusht, Modi theksoi vetëmbështetjen. Por një kthim i plotë brenda do të dëmtonte rëndë sektorin e shërbimeve, i cili eksporton pothuajse sa gjithë ekonomia tjetër e kombinuar. Kompanitë indiane të teknologjisë marrin gjysmën e të ardhurave nga klientë amerikanë, përfshirë gjigantët globalë që kanë qendra zhvillimi në Indi. Vendi është tregu i dytë më i madh i OpenAI për përdorues. Për më tepër, për industrializim të shpejtë, India ka nevojë për më shumë makineri dhe inpute nga Kina.

ÇfarĂ« duhet tĂ« bĂ«jĂ« India

India duhet të kufizojë dëmet. Ajo mund të bëjë lëshime të arsyeshme: të ulë tarifat, të blejë më pak naftë ruse dhe më shumë gaz natyror amerikan. Lidhjet me SHBA mbeten të forta, sidomos falë diasporës së gjerë indiane. Vizita e Modit në Kinë është e drejtë: për të forcuar prodhimin, India do të ketë nevojë për më shumë tregti me Kinën në dekadën e ardhshme, por edhe për teknologjinë amerikane. Duhet të shtojë marrëveshje të reja tregtare, përveç atyre të fundit me Britaninë dhe Emiratet e Bashkuara.

Reformat e brendshme, mburoja më e mirë

Prioritet mbeten reformat e brendshme. Madhësia dhe dinamizmi janë thelbësore për të siguruar kushte më të mira në marrëveshje, për të financuar mbrojtjen dhe për të rritur mirëqenien, edhe nëse tregtia botërore ngadalësohet. Prej vitesh priten reforma madhore: modernizimi i bujqësisë, liberalizimi i tregut të tokës dhe energjisë, thjeshtimi i rregullave të biznesit dhe reforma gjyqësore.

ShumĂ« prej tyre kĂ«rkojnĂ« bashkĂ«punim mes qeverisĂ« qendrore dhe shteteve. Pozitiv Ă«shtĂ« fakti qĂ« Modi ka paralajmĂ«ruar thjeshtimin e taksĂ«s mbi mallrat dhe shĂ«rbimet dhe liberalizimin e ekonomisĂ«, duke e quajtur “Reforma e GjeneratĂ«s sĂ« Re”. Pas 11 vitesh nĂ« pushtet, ai duhet tĂ« ecĂ« mĂ« shpejt dhe mĂ« thellĂ«. PĂ«rballja me sfidat e brendshme ka qenĂ« gjithmonĂ« interes kombĂ«tar. NĂ« njĂ« botĂ« gjithnjĂ« e mĂ« armiqĂ«sore, kjo Ă«shtĂ« edhe mbrojtja mĂ« e mirĂ« e IndisĂ«.- The Economist 

The post India mes poshtërimit dhe provës për superfuqi appeared first on Revista Monitor.

↗

“Nxehen” kursimet nĂ« lekĂ« dhe nĂ« valutĂ« nĂ« korrik, rreth 240 mln euro mĂ« shumĂ« nĂ« banka

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Muaji i nxehtë i korrikut ka qenë pozitiv për kursimtarët si në lekë ashtu dhe në valutë. Në korrik, kursimet në total, duke konvertuar monedhën vendase në euro, janë rritur me rreth 240 milionë euro (10.5 miliardë lekë dhe 141 milionë euro).

Statistikat e Bankës së Shqipërisë bënë të ditur, se stoku i kursimeve në lekë në fund të muajit korrik ishte 665.7 miliardë lekë, me një rritje prej 1.6%, ose rreth 10.5 miliardë lekë më shumë në krahasim me muajin e mëparshëm, duke shënuar rritjen më të fortë që nga janari.

Ky është muaji i dytë radhazi me shtim të fortë të kursimeve në lekë.

Në ecurinë e korrikut ka ndikuar rritja e depozitave të korporatave financiare, që janë zgjeruar me 3.5 miliardë lekë, ose 3.6% më shumë. Edhe kursimet e rezidentëve kanë vijuar tendencën rritëse, duke u shtuar me 4.4 miliardë lekë, ose 1.8%.

Me bazë vjetore (korrik 2025/korrik 2024), depozitat në monedhën vendase janë rritur me 11.8%, ose gati 70.5 miliardë lekë më shumë.

Në korrik, një periudhë sezonale, kur ka si prurje nga emigrantët ashtu dhe të ardhura nga turizmi është rikthyer rritja e depozitave në valutë, pas ngadalësimit të qershorit.

Sipas statistikave të Bankës së Shqipërisë, stoku i depozitave në monedhën e përbashkët ishte 8.26 miliardë euro në fund të muajt korrik, me një rritje prej 141 milionë eurosh, ose 1.7% më shumë. Kjo është shtesa më e madhe mujore që nga gushti 2023.

Rritja është ndikuar si nga korporatat private e publike, ashtu dhe individët.

Me bazë vjetore (korrik 2025/korrik 2024), depozitat në monedhën e përbashkët janë rritur me 8.3%, ose 635 milionë euro më shumë.

Banka e Shqipërisë e raporton totalin e kursimeve (lekë plus valutë) të konvertuara në lekë. Në fund të korrikut, stoku total i depozitave ishte 1.4 trilionë lekë, me një rritje me bazë vjetore prej 93 miliardë lekësh, ose 7% më shumë.

Stabilizimi i euros ka ulur ndikimin që rënia e kësaj të fundit dha në tkurrjen e kursimeve në valutë në momentin që ato raportohen në euro.

Të matura sipas monedhave përkatëse, në një vit depozitat në lekë janë rritur me 70 miliardë lekë (rreth 700 mln euro) dhe ato në euro me 635 milionë euro, me një total prej 1.35 miliardë euro që janë shtuar në sistem për një vit.

The post “Nxehen” kursimet nĂ« lekĂ« dhe nĂ« valutĂ« nĂ« korrik, rreth 240 mln euro mĂ« shumĂ« nĂ« banka appeared first on Revista Monitor.

↗

Kreditimi i ekonomisë u frenua në muajin korrik

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Kreditimi i ekonomisë u ngadalësua lehtë në muajin korrik. Sipas Bankës së Shqipërisë, kredia e re për korrikun kishte vlerën e 28.9 miliardë lekëve, 1.3% më pak krahasuar me të njëjtin muaj të vitit të kaluar. Megjithatë, ecuria e deritanishme progresive tregun qe kredia për ekonominë gjatë 2025 ka vijuar rritjen dhe është në vlerat më të larta historike të regjistruara në këtë periudhë të vitit.

Për periudhën janar-korrik,  janë dhënë gjithsej 231.9 miliardë lekë kredi të reja, me një rritje prej 10% më shumë krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Ndërkohë që vitin e kaluar rritja e kredisë ishte mbështetur kryesisht te financimet e bizneseve, këtë vit kontributin kryesor po e jep rritja e huave për individë.

Kredia e re për individët në korrik vijoi rritjen e qëndrueshme, në linjë me tendencën positive të viteve të fundit. Kredia e re kishte vlerën e 9.8 miliard lekëve, në rritje me 14% krahasuar me korrikun e vitit të kaluar. Edhe për 7-mujorin kredia e re ngelet të ndjeshme. Ajo arriti vlerën e 77 miliardë lekëve, në rritje me 26% krahasuar me një vit më parë.

Kreditimi i individëve është mbështetur te një rritje shumë e shpejtë në dy segmentet kryesore, të blerjeve të pasurive të paluajtshme dhe financimit të konsumit.

Kredia për bizneset në muajin korrik kishte vlerën e 19.1 miliardë lekëve, 7.5% më pak krahasuar me korrikun e vitit të kaluar. Megjithatë, bilanci progresiv i 7-mujorit është në rritje. Kompanitë private përfituan gjithsej 151.3 miliardë lekë kredi, me një rritje prej 1.1% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Pas një rritjeje shumë të shpejtë gjatë vitit të kaluar, këtë vit kredia për bizneset është ngadalësuar ndjeshëm.

Në fund të muajit korrik, edhe portofoli total i kredisë për ekonominë, shprehur si tepricë, qëndroi në vlera të përafërta me qershorin. Ai kishte vlerën e 893.1 miliardë lekëve. Megjithatë, me bazë vjetore, kredia vazhdon të jetë në rritje, me 11.9%.

Rritja është më e lartë në segmentin e individëve, ku portofoli ka arritur vlerën e 360.5 miliardë lekëve, në rritje me 9.6% krahasuar me një vit më parë.

Ndërsa në segmentin e biznesit vlera e portofolit të kredisë arriti në 490.4 miliardë lekë, në rritje me 16.7% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Burimi: Banka e Shqipërisë

 

 

The post Kreditimi i ekonomisë u frenua në muajin korrik appeared first on Revista Monitor.

↗

Autoriteti për Sigurinë Kibernetike paralajmëron për investimet në platformën e palicencuar TXEX

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Autoriteti Kombëtar për Sigurinë Kibernetike (AKSK), me një njoftim publik, ka paralajmëruar mbi identifikimin e një rasti mashtrimi online përmes një platforme të vetëquajtur TXEX.

Sipas AKSK, kjo platformë, e prezantuar si aplikacion për investime në kriptovaluta, nuk është e regjistruar dhe nuk është e licencuar në Republikën e Shqipërisë dhe si e tillë operon jashtë çdo kuadri ligjor kombëtar. Nga vëzhgimet e AKSK dhe nga denoncimet e shumta të bëra publike, konstatohet se aktiviteti i saj mbart tiparet e qarta të një skeme mashtruese digjitale.

Sipas AKSK, platforma TXEX pĂ«rdor reklama joshĂ«se dhe tĂ« rreme nĂ« rrjete sociale (p.sh. Instagram, TikTok); krijimin e grupeve tĂ« simuluara komunikimi nĂ« Telegram, WhatsApp, Signal; prezantimin e fitimeve tĂ« fabrikuara pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar besueshmĂ«ri tek viktimat; kĂ«rkimin e pagesave shtesĂ« me arsyetimin pĂ«r “verifikim” apo “tĂ«rheqje fondesh”; mbledhjen e dokumenteve personale sensitive (ID, foto), duke shtuar rrezikun pĂ«r keqpĂ«rdorim tĂ« tĂ« dhĂ«nave personale.

AKSK paralajmëron qytetarët shqiptarë se përfshirja në këtë platformë sjell humbje financiare të parikuperueshme; rrezik të lartë për cenimin e privatësisë dhe identitetit digjital dhe mundësi për keqpërdorim të mëtejshëm të të dhënave personale nga rrjete kriminale.

Sipas AKSK, qytetarët duhet të kenë parasysh se asnjë subjekt i palicencuar nuk ka të drejtë të ofrojë shërbime financiare apo investimi në Shqipëri dhe premtimet për fitime të shpejta dhe të garantuara janë indikator klasik i mashtrimeve online. Gjithashtu, asnjë platformë e ligjshme nuk kërkon pagesa shtesë apo të dhëna personale për tërheqjen e fondeve.

Për të mbrojtur veten dhe të tjerët, AKSK u bën thirrje qytetarëve që të mos kryejnë transaksione financiare me këtë platformë, të mos ndajnë të dhëna personale sensitive me subjekte të panjohura dhe të raportojnë menjëherë rastet e dyshimta.

Autoriteti Kombëtar për Sigurinë Kibernetike thekson se siguria kibernetike është pjesë përbërëse e sigurisë kombëtare, dhe se mbrojtja nga mashtrimet digjitale kërkon kujdes të shtuar, ndërgjegjësim të vazhdueshëm dhe bashkëpunim të qytetarëve me institucionet përgjegjëse.

“Me vigjilencĂ«, raportim dhe kujdes individual, secili kontribuon nĂ« krijimin e njĂ« mjedisi kibernetik tĂ« sigurt, tĂ« besueshĂ«m dhe tĂ« qĂ«ndrueshme pĂ«r tĂ« gjithĂ« shoqĂ«rinĂ« shqiptare,” thuhet nĂ« njoftimin e AKSK.

The post Autoriteti për Sigurinë Kibernetike paralajmëron për investimet në platformën e palicencuar TXEX appeared first on Revista Monitor.

❌