Gjendja e prodhuesve në Kosovë është bërë tepër e rëndë. Disa kompani tashmë kanë filluar të reduktojnë prodhimin, ndërsa disa të tjera po shqyrtojnë mundësinë e zhvendosjes jashtë vendit.
Prodhuesi i njohur i kĂ«pucĂ«ve âSolid Shoesâ, me bazĂ« nĂ« SuharekĂ«, po paralajmĂ«ron zhvendosjen e njĂ« pjese tĂ« prodhimit nĂ« KukĂ«s, ShqipĂ«ri, pĂ«r shkak tĂ« krizĂ«s sĂ« vazhdueshme me furnizimin me energji elektrike nĂ« KosovĂ«. Ky zhvillim ngre shqetĂ«sime pĂ«r ndikimin e mundshĂ«m nĂ« tregun e punĂ«s dhe nĂ« kapacitetet eksportuese tĂ« vendit.
Pronari i kompanisĂ«, Ahmet Kuçi, deklaron se ndĂ«rprerjet e shpeshta dhe kostot e papritura e kanĂ« bĂ«rĂ« situatĂ«n âshumĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ«â. Ai kujton se kompania ka paditur operatorin e shpĂ«rndarjes sĂ« energjisĂ« KEDS, por procesi gjyqĂ«sor ende nuk ka pĂ«rfunduar.
Sipas tij, KEK i ka kërkuar një garanci prej 15 mijë eurosh, pa ndonjë shpjegim të qartë, ndërkohë që fatura e fundit ishte 2,200 euro më e lartë se zakonisht. Kuçi dyshon se këto kërkesa po përdoren si bazë për rritje artificiale të çmimit të energjisë.
âSolid Shoesâ, qĂ« operon prej dy dekadash dhe eksporton mbi 76% tĂ« prodhimit tĂ« saj nĂ« tregjet evropiane, Ă«shtĂ« nĂ«n presion tĂ« madh pĂ«r tĂ« pĂ«rmbushur kontratat afatgjata me partnerĂ« ndĂ«rkombĂ«tarĂ«. âNe nuk mund tĂ« ndalemi. Prodhimi ynĂ« Ă«shtĂ« i lidhur ngushtĂ« me partnerĂ« evropianĂ« dhe duhet tĂ« vazhdojmĂ« pavarĂ«sisht kostove shtesĂ«,â â theksoi ai.
Kompania ka mbi 20 vite përvojë dhe punëson qindra punëtorë në Kosovë, ndërkohë që operon edhe me një degë prodhimi në Serbi, respektivisht në Preshevë, ku siguron vende pune për dhjetëra punëtorë lokalë. Paralajmërimi për zhvendosje në Kukës shihet si një sinjal alarmi për stabilitetin e industrisë prodhuese në Kosovë, ku energjia e pasigurt mbetet ndër pengesat kryesore për investime.
Humbja e njĂ« pjese tĂ« kapaciteteve prodhuese tĂ« âSolid Shoesâ nĂ« KosovĂ« do tĂ« kishte ndikim jo vetĂ«m nĂ« punĂ«sim, por edhe nĂ« bilancin e eksporteve tĂ« vendit, pasi kjo kompani renditet ndĂ«r kontribuuesit mĂ« tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m tĂ« sektorit tĂ« kĂ«pucarisĂ« nĂ« tregjet ndĂ«rkombĂ«tare.
Drejtori i Odës së Afarizmit të Kosovës, Kushtrim Ahmeti, ka ngritur shqetësime lidhur me humbjet që po pësojnë bizneset pas daljes në tregun e lirë të energjisë.
Ai tha se ende nuk ka të dhëna të sakta për shkallën e humbjeve, pasi çdo biznes ka specifikat e veta.
âEnde nuk dihet saktĂ« se sa janĂ« humbjet, sepse secili biznes Ă«shtĂ« ndryshe nga tjetri. TĂ« shtunĂ«n iu kanĂ« shkuar me polici, nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« dhunshme, thuajse po kapnin njĂ« hajdut tĂ« rrymĂ«s e jo njĂ« biznes qĂ« e ka paguar vazhdimisht,â â u shpreh Ahmeti.
Ai gjithashtu ngriti çështjen e mungesës së përgjegjësisë për dëmet e shkaktuara.
âPĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« rikyçjen duhet tĂ« paguhet njĂ« kosto shtesĂ« dhe bĂ«het kur tĂ« dojĂ« KEDS. Disa biznese janĂ« nĂ« pritje tĂ« pĂ«rgjigjes sĂ« GjykatĂ«s Komerciale, por kush do tâi mbulojĂ« dĂ«met qĂ« po u shkaktohen?â
Edhe Lidhja e Bizneseve të Kosovës është shprehur e shqetësuar për gjendjen e krijuar.
âNjĂ« situatĂ« e tillĂ«, pĂ«rveçse shkatĂ«rron prodhimin vendor, ndikon drejtpĂ«rdrejt edhe nĂ« mirĂ«qenien e qytetarĂ«ve tanĂ«. Mbyllja ose dobĂ«simi i bizneseve prodhuese nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m problem i ndĂ«rmarrĂ«sve, por problem kombĂ«tar qĂ« cenon ekonominĂ« e vendit dhe tĂ« ardhmen e mijĂ«ra familjeve qĂ« jetojnĂ« nga puna nĂ« sektorin e prodhimit.â
Shoqata e Prodhueseve në kuadër të Lidhjes së Bizneseve të Kosovës ka shprehur gjithashtu shqetësim për këtë situatë të rëndë.
âNe kĂ«rkojmĂ« nga institucionet e vendit qĂ« tĂ« reflektojnĂ« urgjentisht, tĂ« ndalojnĂ« presionin e panevojshĂ«m ndaj prodhuesve dhe tĂ« ndĂ«rmarrin masa konkrete pĂ«r tĂ« mbrojtur dhe pĂ«rkrahur prodhimin vendor, si shtyllĂ«n kryesore tĂ« zhvillimit ekonomik tĂ« KosovĂ«s.â
Gjatë ditës së djeshme, Oda Ekonomike e Kosovës (OEK) ka njoftuar se ka dorëzuar padi në Gjykatën Supreme kundër Zyrës së Rregullatorit për Energji (ZRrE) për detyrimin e bizneseve që të dalin menjëherë në tregun e lirë të energjisë.
OEK, në një postim në Facebook, ka publikuar dokumentin e padisë. Sipas saj, kjo kërkesëpadi është ushtruar me qëllim mbrojtjen e bizneseve, ekonomisë së Kosovës dhe konsumatorëve, kundër vendimit të padrejtë të ZRrE-së.
Më 31 korrik, të gjitha bizneset në Kosovë me mbi 50 punëtorë ose me qarkullim vjetor mbi 10 milionë euro, që nuk kanë lidhur kontratë me ndonjë furnizues të licencuar të energjisë, do të mbesin pa rrymë. Kjo do të thotë se ato do të kalojnë në furnizim me çmime që përcaktohen nga kërkesa dhe oferta në treg.
Deri më tani, më shumë se 1,300 kompani me mbi 9,367 njësi matëse elektrike janë përfshirë në tregun e hapur. Një kompani mund të ketë më shumë se një njësi matëse elektrike.
Nuk dihet ende numri i saktë i kompanive që kanë lidhur kontrata me furnizues të licencuar komercialë, por në ZRrE thonë se janë 2,198 njësi matëse të tilla.
NĂ« KosovĂ«, liberalizimi i tregut tĂ« energjisĂ« Ă«shtĂ« paraparĂ« me Ligjin pĂ«r EnergjinĂ« Elektrike tĂ« miratuar nĂ« vitin 2016, por zbatimi i tij Ă«shtĂ« shtyrĂ« pĂ«r shkak tĂ« rrethanave tĂ« ndryshme. NdĂ«rkohĂ«, nĂ« vendet e Bashkimit Evropian, procesi i liberalizimit tĂ« tregut tĂ« energjisĂ« ka nisur nĂ« fund tĂ« viteve â90 me qĂ«llim rritjen e konkurrencĂ«s, efikasitetit, sigurisĂ« dhe zgjedhjes pĂ«r konsumatorĂ«t.
The post Prodhuesi i këpucëve paralajmëron zhvendosje në Kukës pas shtrenjtimit të energjisë në Kosovë appeared first on Revista Monitor.
Login
