❌

Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Today — 20 August 2025Ekonomi

Ikin të rinjtë, rritet punësimi tek të moshuarit

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
19 August 2025 at 23:02

Personat në pension janë duke u angazhuar gjithnjë  më shumë në tregun e punës dike plotësuar hendekun që po lënë të rinjtë e ikur në emigracion.

Të dhënat e INSTAT tregojnë se nga viti në vit grup-mosha mbi 65  po rrit pjesëmarrjen në tregun e punës dhe shkallën e punësimit.

Në vitin 2024, shkalla e punësimit për personat mbi 65 vjeç arriti në 25.0%, nga vetëm 17.6% në vitin 2023. Kjo përfaqëson një rritje të konsiderueshme prej 7.4 pikë përqindjeje vetëm në një vit.

Një pjesë e kësaj rritjeje shpjegohet me jetëgjatësinë, por edhe me nevojën ekonomike për të qëndruar më gjatë në tregun e punës për shkak të pensioneve të ulëta dhe mungesës së kursimeve të mjaftueshme për pleqërinë.

Rritja e shkalles së punësimit për pensionistët nga 2023 në 2024 është më e madhe se në të gjitha kategoritë e tjera të grup-moshave.

Psh  me grup moshën aktive 15-64 vjeç, që në vitin 2024 ka një shkallë punësimi prej 68.6%  me rritje vetëm 1.7 pikë %.

Gjithashtu shkalla e punësimit tek të rinjtë 25-29 vjeç u rrit 5% ndërmjet 2023 dhe 2024.

Rritja e vazhdueshme e këtij treguesi për moshën +65 mund të sinjalizojë edhe një tendencë që do të thellohet në të ardhmen, për shkak të ndryshimeve demografike ku strukturave e popullsisë po zhvendoset me shpejtësi në favor të moshave të vjetra.

Rritja e punësimit në moshën e tretë nisi të forcohej pas pandemisë, kur flukset e emigrimit filluan të shtohen sërish, duke lënë mangësi në tregun e punës.

Në njërën anë, hapësirat e lëna bosh nga të rinjtë në tregun e punës dhe në tjetrën pensionet e ulëta, po shtyjnë gjithnjë e më shumë pensionistët të punojnë.

Puna pas pensionit është e pranishme në të gjithë sektorët, madje edhe në sektorin publik.

NĂ« qarqet e vendit, ende shumĂ« pensionistĂ« punojnĂ« nĂ« sektorĂ«t e arsimit, shĂ«ndetĂ«sisĂ«, etj., pĂ«r shkak se nuk ka tĂ« rinj pĂ«r t’i zĂ«vendĂ«suar. NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n periudhĂ«, tregu i punĂ«s Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« mĂ« pak tĂ«rheqĂ«s pĂ«r tĂ« rinjtĂ«.

Gjatë periudhës tetor-dhjetor të vitit 2024, sipas të dhënave nga Anketa e Forcës së Punës, papunësia tek të rinjtë më arsim të lartë ishte rritur në krahasim me 2023.

Zhvillimet në tregun e punës po tregojnë se Shqipëria po përballet me sfidën e re të integrimit te të moshuarve në tregun e punës./B.Hoxha

Burimi: INSTAT

 

The post Ikin të rinjtë, rritet punësimi tek të moshuarit appeared first on Revista Monitor.

Bizneset shqiptare përdorin inteligjencën Artificiale më shumë se Rajoni dhe BE-ja

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
19 August 2025 at 23:01

Megjithëse Shqipëria ka hendek teknologjik në krahasim me Rajonin dhe vendet BE, bizneset tona janë duke e përdorur inteligjencën Artificiale (IA) me shumë se ato të rajonit në Ballkanin Perëndimor, madje më shumë se BE-ja.

Sipas raportit tĂ« fundit “Western Balkans Digital Economy and Society index 2024” nga KĂ«shilli i BashkĂ«punimit Rajonal, bizneset shqiptare kryesojnĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor pĂ«r pĂ«rdorimin e inteligjencĂ«s artificiale (IA) dhe teknologjive tĂ« avancuara. TĂ« dhĂ«nat tregojnĂ« se nĂ« vitin 2023, 12% e ndĂ«rmarrjeve shqiptare pĂ«rdorin pĂ«rdoren IA-nĂ«, nivel ky mbi dyfishin e mesatares rajonale prej vetĂ«m 5% dhe mbi nivelin mesatar tĂ« Bashkimit Europian, qĂ« arrin nĂ« 7%.

Përveç IA-së, bizneset shqiptare përdoren gjerësisht teknologji të tjera. Psh përdorimi i analizës së të dhënave përfshiu 33% të ndërmarrjeve, duke e vendosur Shqipërinë mbi mesataren e rajonit 31% dhe në nivel të krahasueshëm me BE-në, 32%. Edhe e-faturimi është i konsoliduar, me 54% të bizneseve që e përdorin, krahasuar me 41% në rajon dhe 38% në BE.

Shqipëria kryeson gjithashtu me përqindjen të lartë të kompanive që përdorin rrjetet sociale dhe mjete të tjera të komunikimit digjital sesa vendet fqinje.

Megjithatë, raporti i KBR-së thekson se rritja e përdorimit të teknologjive të avancuara nuk po shoqërohet gjithmonë me aftësi të mjaftueshme digjitale të fuqisë punëtore, çka mund të kufizojë përfitimet afatgjata.

Bizneset shqiptare janë më të prirura të përdorin teknologjinë për të shmangur kostot që po vijnë nga mungesa e fuqisë punëtore në vend. Anketat rajonale kanë treguar se bizneset shqiptare janë më të shqetësuarat për mungesën stafeve në të gjitha nivelet.

Në vitin 2023, vetëm 43% e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme (NVM-të) në 6 vendet e Ballkanit Perëndimor arritën një nivel bazik të intensitetit digjital, krahasuar me 58% në BE.

Angazhimi online përmes mediave sociale po përmirësohet gradualisht. Në vitin 2023, 26% e ndërmarrjeve në Rajon përdorën dy ose më shumë lloje platformash të mediave sociale, pak më poshtë mesatares së BE-së prej 31%. Përdorimi i teknologjive të avancuara digjitale gjithashtu tregon përparim në vitin 2023.

Përdorimi i cloud computing u rrit në 26%, megjithatë mbetet pas mesatares së BE-së prej 38%.

Adoptimi i analizës së të dhënave u rrit ndjeshëm në 31%, duke ngushtuar pothuajse diferencën me BE-në, nga vetëm 6% në vitin 2020.

 

Burimi: RCC, Shqiperia dhe Serbia të dhena 2023, të tjera 2025

Rreth 5% e ndërmarrjeve të Rajon raportuan përdorimin e inteligjencës artificiale në 2023, krahasuar me 7% në BE./ B.Hoxha

The post Bizneset shqiptare përdorin inteligjencën Artificiale më shumë se Rajoni dhe BE-ja appeared first on Revista Monitor.

91% e tregut të sigurimit të pronës është e përqendruar në Tiranë

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
19 August 2025 at 23:00

Pothuajse 91% e primeve të sigurimit nga katastrofat natyrore janë të përqendruara në qarkun e Tiranës.

Të dhënat nga raporti i Gjeografisë së Sigurimeve, nga Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare (AMF), tregojnë se sigurimi i pronave vazhdon të ketë një shkallë shumë të lartë përqendrimi në kryeqytet, ndërsa pjesa tjetër e vendit ka një mbulim të papërfillshëm kundrejt fatkeqësive natyrore, zjarrit apo dëmtimeve të tjera në pronë.

Vitin e kaluar, primet e sigurimit nga zjarri, forcat e natyrës dhe dëmeve të tjera në pronë arritën vlerën e 2.61 miliardë lekëve ose rreth 26.5 milionë eurove.

Kjo shumë përkthehet në vetëm 11 euro prime sigurimi në vit për frymë ose rreth 35 euro për familje.

Veç diferencave në zhvillimin ekonomik mes Tiranës dhe pjesës tjetër të vendit, përqendrimi i këtij produkti në kryeqytet lidhet shumë edhe me tregun e pasurive të paluajtshme dhe me ecurinë e kredisë bankare.

Ndërgjegjësimi për sigurimin vullnetar të pronës nga fatkeqësitë natyrore është shumë i ulët dhe ky produkt dominohet nga sigurimi, faktikisht i detyrueshëm nga ana e bankave, për pronat që janë lënë si kolateral për kreditë bankare.

Duke qenë se një pjesë e konsiderueshme e blerjeve të pasurive të paluajtshme financohen me kredi dhe duke qenë se tregu i pronave dominohet nga Tirana, edhe primet e sigurimit nga katastrofat janë tejet të përqendruara në Tiranë. Një arsye që e rrit edhe më shumë përqendrimin e primeve në Tiranë është vlera e pronave të siguruara. Duke qenë se në Tiranë vlera e pronës apo e përgjegjësisë së siguruar është më e lartë, atëherë edhe primet e sigurimit janë në vlera më të mëdha.

I matur si numër kontratash, përqendrimi i këtij produkti në Tiranë është disi më i ulët, me rreth 80% të totalit të kontratave të sigurimit.

Vitin e kaluar, në Shqipëri u shitën rreth 58 mijë polica për sigurimin e pronës nga katastrofat, nga të cilat më shumë se 46 mijë i takonin Qarkut të Tiranës.

NĂ«se tĂ« gjitha policat e sigurimit tĂ« pronĂ«s do t’i llogarisnim a priori si sigurime banesash, do tĂ« rezultonte se nĂ« ShqipĂ«ri, nĂ« rastin mĂ« tĂ« mirĂ«, janĂ« tĂ« siguruara jo mĂ« shumĂ« se 5.4% e numrit tĂ« pĂ«rgjithshĂ«m tĂ« banesave (duke iu referuar Censit 2023).

Në muajin korrik, qeveria shqiptare riktheu për konsultim publik projektligjin për sigurimin e detyrueshëm të banesave nga tërmetet. Ai përcakton detyrimin për sigurimin e të gjitha banesave në vend, me pak përjashtime (psh. shtëpitë e ndërtuara prej argjile, qerpiçi, kallami apo ndërtesat me vendndodhje të lëvizshme apo të përkohshme).

Skema e sigurimit do të administrohet nga një ent i posaçëm me kapital shtetëror që do të ngrihet për këtë qëllim, Fondi Kombëtar për Sigurimin e Detyrueshëm nga Tërmetet.

Shuma e sigurimit do të përcaktohet me vendim të Këshillit të Ministrave, ndërsa primi i sigurimit që do të paguajnë pronarët e banesave do të përcaktohet nga Fondi për tërmetet, pas marrjes së pëlqimit nga ministri përgjegjës për Financat. Për shtresat nevojë, primi i sigurimit do të financohet nga buxheti i shtetit. / E.Shehu

The post 91% e tregut të sigurimit të pronës është e përqendruar në Tiranë appeared first on Revista Monitor.

Yesterday — 19 August 2025Ekonomi

Si e uli Helsinki numrin e humbjeve të jetës nga aksidentet rrugore në zero

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
19 August 2025 at 18:38

Kryeqyteti finlandez, Helsinki, arriti të kalojë një vit të tërë pa asnjë viktimë në aksidentet rrugore. Ky sukses lidhet ngushtë me planifikimin urban të bazuar në të dhëna dhe politika të zgjuara të sigurisë rrugore.

Zero. Ky është numri i njerëzve që kanë humbur jetën në aksidente rrugore në Helsinki, Finlandë, gjatë 12 muajve të fundit. Edhe pse edhe qytete të tjera e kanë arritur këtë, si Oslo në vitin 2019, Helsinki është një nga qytetet më të mëdha që e ka realizuar.

Që nga korriku 2024 nuk është shënuar asnjë viktimë. Me rreth 690,000 banorë, Helsinki ka një nivel të vdekshmërisë shumë më të ulët se shumica e kryeqyteteve europiane, si në shifra absolute ashtu edhe për frymë.

Në vitin 2024, deri në fillim të korrikut, kishte vetëm katër viktima, që i korrespondojnë 0,59 për 100,000 banorë. Për krahasim, Berlini regjistroi 1,45 për 100,000, Londra 110, ndërsa Oslo, me pak më shumë banorë se Helsinki, 0,56.

Roli i kufizimit të shpejtësisë

Një nga masat kryesore ishte ulja e kufijve të shpejtësisë në 30 km/h në më shumë se gjysmën e rrugëve të qytetit. Po kështu, pranë shkollave kufiri u ul në 30 km/h për të mbrojtur fëmijët.

“VetĂ«m ulja e shpejtĂ«sisĂ« nuk mjafton, por Ă«shtĂ« njĂ« hap thelbĂ«sor,” thekson Roni Utriainen, inxhinier trafiku dhe planifikues rrugĂ«sh nĂ« BashkinĂ« e Helsinkit.

Objektivi “Zero Viktima” deri nĂ« 2050

Kjo arritje Ă«shtĂ« pjesĂ« e programit europian “Vision Zero”, qĂ« synon eliminimin e humbjeve tĂ« jetĂ«s nĂ« rrugĂ« deri nĂ« vitin 2050.

Helsinki ka nisur Programin e Zhvillimit të Sigurisë Rrugore, me synim identifikimin e akseve më të rëndësishme për fëmijët, këmbësorët dhe çiklistët dhe rindërtimin e infrastrukturës për ta bërë më të sigurt. Ky program përfshin shtimin e korsive të biçikletave, përmirësimin e ndriçimit publik, përditësimin e udhëzimeve dhe bashkëpunimin me qytete e institucione të tjera. Një prioritet tjetër është nxitja e përdorimit të transportit publik për të ulur numrin e makinave në rrugë.

Të dhënat si bazë për planifikim

Autoritetet kanë mbledhur të dhëna mbi aksidentet, shpejtësitë e qarkullimit dhe opinionet e qytetarëve për të identifikuar pikat e rrezikshme. Kjo ndihmon në planifikimin e kalimeve për këmbësorë, korsive të biçikletave dhe linjave të transportit publik.

“Siguria rrugore Ă«shtĂ« komplekse, sepse ndikohet nga shumĂ« faktorĂ«,” shpjegon Hagen SchĂŒller, planifikues trafiku nĂ« Berlin. “MegjithatĂ«, heqja e njĂ« faktori rreziku krijon njĂ« lloj ‘amortizatori’ dhe parandalon aksidentin.”

Rëndësia e kontrollit dhe zbatimit

Në Helsinki, koordinimi midis bashkisë dhe policisë ka qenë vendimtar për zbatimin e kufijve të shpejtësisë. Policia kryen kontrollet, ndërsa bashkia ndërton pikat fikse të kontrollit. Aktualisht ka 60 pika të tilla me kamera shpejtësie, kryesisht në rrugë me kufi mbi 40 km/h.

“Kemi parĂ« qĂ« kĂ«to pika kanĂ« ulur ndjeshĂ«m rastet e tejkalimit tĂ« shpejtĂ«sisĂ«,” thotĂ« Utriainen.

Inovacioni dhe e ardhmja

EkspertĂ«t si SchĂŒller besojnĂ« se e ardhmja e menaxhimit tĂ« trafikut do tĂ« bazohet te automatizimi dhe inteligjenca artificiale. Mjetet vetĂ«drejtuese do tĂ« komunikojnĂ« me qendrat e kontrollit, duke raportuar shpejtĂ«sinĂ« dhe vendndodhjen, ndĂ«rsa IA do tĂ« analizojĂ« pamjet nga kamerat pĂ«r tĂ« menaxhuar qarkullimin nĂ« kohĂ« reale.

Sipas tij, Helsinki po shĂ«rben si model pĂ«r qytetet e mesme, duke treguar se “Vision Zero” Ă«shtĂ« e arritshme.

Sfida kryesore për qytetet e tjera mbetet politika vendore: heqja e hapësirave të parkimit për korsitë e biçikletave, ulja e shpejtësisë dhe krijimi i zonave pa makina shpesh shkaktojnë kundërshtime. Por teknologjia dhe dijet tashmë ekzistojnë, mbetet vetëm zbatimi i tyre. / DW

The post Si e uli Helsinki numrin e humbjeve të jetës nga aksidentet rrugore në zero appeared first on Revista Monitor.

Drafti/Propozohet organizimi i ri, institucionet e varësisë do bashkohen me agjencitë autonome

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
19 August 2025 at 17:00

Qeveria ka propozuar ndryshime në organizimin e institucioneve të administratës publike, duke reduktuar kategorinë e institucioneve jo-ministrore nga 3 që janë aktualisht në 2, me qëllim rritjen e funksionimit dhe llogaridhënies. Për krijimin e institucioneve të varësisë nga ministritë është propozuar vendosja e një pragu minimal të punonjësve që do të justifikojë krijimin e tyre.

Ndryshimet janĂ« propozuar nĂ« projektligjin “PĂ«r disa shtesa dhe ndryshime nĂ« ligjin nr.90/2012, “PĂ«r organizimin dhe funksionimin e administratĂ«s shtetĂ«rore” tĂ« publikuar te konsultimet publike.

Sipas projektligjit për ndryshimet në Ligjin nr. 90/2012, i cili është pjesë e Reformës në Administratën Publike, numri i tipologjive të institucioneve joministrore do të reduktohet nga 3 në 2, në funksion të qartësimit të rolit dhe përgjegjësive të tyre. Drafti propozon bashkimin e Institucioneve të Varësisë dhe Agjencitë Autonome në një kategori të vetme, ndërsa Autoritetet Rregullatore do të rikonceptohen si një lloj i veçantë me autonomi funksionale të garantuar sipas standardeve evropiane.

“Legjislacioni nĂ« fuqi parashikon tre lloje tĂ« trupave joministrore: Institucionet e VarĂ«sisĂ« (IV), AgjencitĂ« Autonome (AA), tĂ« dyja nĂ« varĂ«si tĂ« ministrive dhe qĂ« kryejnĂ« tĂ« njĂ«jtat funksione tĂ« zbatimit tĂ« politikave, por me regjime tĂ« ndryshme juridike tĂ« organizimit dhe funksionimit, dhe Autoritetet apo Entet Rregullatore (ARr) qĂ« janĂ« krijuar me ligje tĂ« veçanta, dhe qĂ« i raportojnĂ« Kuvendit dhe kryejnĂ« gjithashtu funksione tĂ« zbatimit tĂ« politikave, por specifikisht tĂ« natyrĂ«s rregullatore (tregjeve dhe industrive).

Dallimi aktual midis institucioneve tĂ« varĂ«sisĂ« dhe agjencive autonome nuk bazohet nĂ« kritere tĂ« dallimit funksional. Gjithashtu, mbajtja e autoriteteve rregullatore jashtĂ« mbikĂ«qyrjes sĂ« qeverisĂ«, sjell problematika nĂ« zbatimin e parimit tĂ« ndarjes sĂ« pushteteve, fragmentarizmin e aftĂ«sisĂ«/pĂ«rgjegjĂ«sisĂ« sĂ« qeverisĂ« pĂ«r hartimin dhe zbatimin e politikave shtetĂ«rore dhe vakum nĂ« sistemin e pĂ«rgjegjĂ«sisĂ« e llogaridhĂ«nies qeveritare”, citohet nĂ« relacion.

Projektligji propozon ekzistencĂ«n e vetĂ«m dy llojeve tĂ« trupave joministrore/ekzekutive, pra mbajtjen e institucioneve klasike tĂ« varĂ«sisĂ« (IV) ku sipas kĂ«tij propozimi do tĂ« pĂ«rfshihen edhe agjencitĂ« aktuale autonome, dhe ri-konceptimi tĂ«rĂ«sor i Agjencive Autonome pĂ«r tĂ« akomoduar tipologjinĂ« aktuale tĂ« Autoriteteve Rregullatore, duke rregulluar regjimin e tyre juridik tĂ« organizimit dhe funksionimit tĂ« aftĂ« pĂ«r tĂ« garantuar njĂ« autonomi funksionale tĂ« plotĂ« nĂ« kryerjen e funksioneve rregullatore, siç kĂ«rkohet nga legjislacioni evropian pĂ«r secilin nga rregullatorĂ«t”, citohet nĂ« relacion.

 

Në projektligj gjithashtu sillet në vëmendje edhe situata problematike me institucionet e vogla në varësi të ministrive, duke nënvizuar nevojën për rregullimin e funskionimit të tyre.

“Nga njĂ« analizĂ« e situatĂ«s, rezulton se pĂ«r shkak tĂ« mungesave nĂ« ligjin 90, ka njĂ« tendence tĂ« shkĂ«putjes sĂ« njĂ«sive tĂ« brendshme administrative tĂ« ministrive (drejtorive/drejtorive tĂ« pĂ«rgjithshme) nga aparati i ministrive duke u krijuar si institucione vartĂ«sie mĂ« vehte. Kjo mungesĂ« ka pas sjellĂ« nĂ« disa raste krijimin e trupave/institucioneve tĂ« varĂ«sisĂ« shumĂ« tĂ« vogla, qĂ« nuk kanĂ« realisht kapacitate pĂ«r funksionimin e tyre ndarazi jashtĂ« ministrisĂ« mĂ«mĂ«. Projektligji propozon vendosjen e njĂ« pragu minimal tĂ« punonjĂ«sve qĂ« justifikojnĂ« krijimin e njĂ« institucioni varĂ«sie, dhe njohjen e njĂ« lloji tĂ« ri drejtorie me status tĂ« posaçëm brenda aparatit tĂ« ministrisĂ«, pa personalitet juridik por me autonomi tĂ« rritur nĂ« bazĂ« tĂ« delegimit tĂ« ministrit”.

Po ashtu edhe sistemi i mbikëqyrjes apo llogaridhënies së institucioneve për trupat jo ministrore rezulton se nuk është i uniformizuar. Projektligji, propozon gjithashtu krijimin e një sistemi të detyrueshëm, të uniformizuar të mbikëqyrjes/llogaridhënies së trupave joministrore bazuar në rezultatet e institucionit.

Ndërsa për institucionet në varësi të Kryeministrit legjislacioni aktual nuk ka dispozita apo kufizime për to,  duke i trajtuar ato njësoj si institucionet në varësi të ministrive. Në relacion theksohet se me kalimin e viteve kjo ka krijuar një mbingarkesë në funksionimin normal të qendrës së qeverisjes si pasojë e një numri të konsiderueshëm institucionesh në varësi të kryeministrit.

Projektligji propozon shtimin e disa dispozitave për krijimin e institucioneve në varësi të Kryeministrit. Dispozitat parashikojnë kritere pozitive dhe negative.

Projektligji propozon edhe dy ndĂ«rhyrje specifike sipas tĂ« cilave: i) “Drejtoria” bĂ«het niveli thelbĂ«sor i vendimmarrjes ekskluzive nĂ« njĂ« ministri dhe titullari i drejtorisĂ« (drejtori) Ă«shtĂ« ekskluzivisht pĂ«rgjegjĂ«s pĂ«r tĂ« gjithĂ« vendimmarrjen brenda fushĂ«s sĂ« kompetencave tĂ« drejtorisĂ« pĂ«rkatĂ«se, me pĂ«rjashtim, sigurisht, tĂ« asaj vendimmarrjeje qĂ« i ngarkohet nĂ« mĂ«nyrĂ« eksplicite me legjislacion menaxherĂ«ve tĂ« tjerĂ« mĂ« tĂ« lartĂ« (nĂ«punĂ«sve civilĂ« tĂ« kategorisĂ« tĂ« lartĂ« drejtuese) ose vetĂ« ministrit, dhe ii) pĂ«rcaktohen njĂ« set rregullash tĂ« thjeshta qĂ« lejojnĂ« delegimin brenda varĂ«sisĂ« sĂ« njĂ« tipologjie vendimmarrjeje apo njĂ« vendimmarrjeje konkrete.

Ndër të tjera në draft propozohen rregulla të reja për kontroll më të fortë të ndryshimeve institucionale, duke kërkuar analiza të detajuara nga ministritë para krijimit të institucioneve të reja dhe duke i besuar Departamentit të Administratës Publike rolin kryesor në këtë proces.

The post Drafti/Propozohet organizimi i ri, institucionet e varësisë do bashkohen me agjencitë autonome appeared first on Revista Monitor.

Rënia e yield-eve zbeh interesin e investitorëve të huaj për borxhin e qeverisë

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
19 August 2025 at 15:01

Rënia e ndjeshme e yield-eve të instrumenteve të borxhit të qeverisë shqiptare ka ulur interesin e investitorëve të huaj. Sipas informacionit nga Banka e Shqipërisë, huamarrja e re neto e qeverisë në tregun e brendshëm u shtua me 18.4 miliardë lekë në tremujorin e dytë.

Shtesa konsistoi tĂ«rĂ«sisht nĂ« obligacione tĂ« maturitetit nga 2 – 20-vjeçar. Pothuajse e gjithĂ« shtesa e huamarrjes u pĂ«rballua nga bankat, ndĂ«rsa portofoli i titujve i zotĂ«ruar nga individĂ«t dhe jorezidentĂ«t nuk pati ndryshime.

Sipas Bankës së Shqipërisë, kjo sjellje reflektoi hezitimin e këtyre aktorëve të tregut për të shtuar pjesëmarrjen në ankandet e zhvilluara, si pasojë e normave të ulëta të interesit, kombinuar edhe me strukturën që pati shtesa e huamarrjes në këtë periudhë. Kjo e fundit konsistoi thuajse tërësisht, 90%, në tituj referencë 3- dhe 5-vjeçarë, të cilët zotërohen në masën më të madhe nga bankat e nivelit të dytë. Nga ana tjetër, huamarrja neto në bono thesari, aty ku individët zotërojnë rreth 20% të portofolit, u reduktua me 3.6 miliardë lekë.

Sipas Bankës së Shqipërisë, vitin e kaluar investitorët nga jashtë vendit blenë 14.4 miliardë lekë ose rreth 143 milionë euro instrumente borxhi në lekë të qeverisë shqiptare vitin e kaluar.

Shuma e investuar prej tyre përbënte 29% të shtesës së huamarrjes së brendshme për vitin 2024.

Investitorët e huaj kanë luajtur një rol të rëndësishëm në rritjen e kërkesës në tregun e titujve të borxhit në lekë të qeverisë shqiptare. Kjo rritje e kërkesës ndikoi edhe në uljen e mëtejshme të yield-eve të bonove dhe obligacioneve për vitin e kaluar.

Por, rënia e ndjeshme e yield-eve, duket se i ka bërë këto instrumente më pak tërheqëse. Në tremujorin e dytë të këtij viti, instrumentet e borxhit afatgjatë arritën nivelet më të ulëta historike. Ndërkohë, edhe instrumentet afatshkurtra (bonot e thesarit) shënuan nivele minimale relative, në raport me normën bazë të interesit, duke zbritur madje poshtë saj.

Ndërkohë, edhe investimet e individëve në ankandet e bonove dhe obligacioneve të qeverisë janë në rënie për të dytin vit radhazi. Të dhënat e Autoritetit të Mbikëqyrjes Financiare (AMF) treguan se për 6-mujorin 2025, individët investuan 14.6 miliardë lekë në tregun primar të bonove dhe obligacioneve, me një tkurrje prej 20.3% krahasuar me gjysmën e parë të vitit të kaluar.

Rënie u shënua edhe në numrin e transaksioneve, që zbriti në 4224, me një rënie vjetore prej 30.3%. Sipas llojit të instrumenteve financiare, rënia është shtrirë njëkohësisht si në bono, ashtu edhe në obligacione.

Vlera e blerjeve të bonove në tregun primar zbriti në 11.24 miliardë lekë, me një rënie vjetore prej 23.4%. Ndërkohë, investimi në obligacione arriti në 3.34 miliardë lekë, 7.7% më pak krahasuar me 6-mujorin I 2024.

Edhe frenimi i investimit të individëve në bono dhe obligacione vlerësohet të ketë ardhur kryesisht si rezultat i rënies së mëtejshme të yield-eve./ E.Shehu

https://monitor.al/zbarkimi-i-investitoreve-te-huaj-ne-tregun-e-borxhit-te-qeverise/

The post Rënia e yield-eve zbeh interesin e investitorëve të huaj për borxhin e qeverisë appeared first on Revista Monitor.

Pas dështimeve dhe vendimit të Gjykatës, Kuvendi i Kosovës mblidhet të mërkurën për konstituim

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
19 August 2025 at 14:00

Seanca e radhës e Kuvendit, e cila ishte ndërprerë për shkak të bllokadës trejavore, do të vazhdojë nesër. Ky hap vjen pas aktgjykimit të plotë të Gjykatës Kushtetuese, sipas të cilit Kuvendi duhet të konstituohet brenda një afati prej 30 ditësh.

Deputetët e Kuvendit të Kosovës do të mblidhen më 20 gusht, për të vazhduar seancën konstituive të legjislaturës së dalë nga zgjedhjet e shkurtit.

Sipas njoftimit të Kuvendit, seanca do të mbahet në orën 11:00 dhe ka në rend të ditës dy pika të papërfunduara:

  • Zgjedhja e Kryetarit tĂ« Kuvendit,

  • Zgjedhja e nĂ«nkryetarĂ«ve tĂ« Kuvendit.

Vazhdimi i seancës vjen pasi më 18 gusht ka nisur rrjedhja e afatit 30-ditor për konstituimin e organit ligjvënës.

Kjo, pasi Gjykata Kushtetuese publikoi aktgjykimin e plotë, përmes së cilit ka urdhëruar Kuvendin që brenda 30 ditësh të zgjedhë kryeparlamentarin e ri përmes votimit të hapur, duke e hedhur në votim të njëjtin kandidat jo më shumë se tri herë.

Seanca konstituive ka nisur më 15 prill, por ajo deri më tani nuk është përmbyllur për shkak të mospajtimeve mes partive politike lidhur me formën e votimit të kryeparlamentarit.

Pasi kandidatja e Lëvizjes Vetëvendosje për kryeparlamentare, Albulena Haxhiu, dështoi të zgjidhej në krye të organit ligjvënës në gjashtë votime të hapura, Dehari më 1 maj ndryshoi rendin e ditës.

Ai më pas kërkoi nga Partia Demokratike, Lidhja Demokratike, Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës dhe Lista Serbe që të propozonin nga një anëtar për një komision që do të mbikëqyrte votimin e fshehtë për kryeparlamentarin.

Kjo u kundërshtua nga partitë që në mandatin e kaluar ishin në opozitë, të cilat refuzuan të propozonin anëtar për këtë Komision.

Fillimisht, Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës iu drejtua Kushtetueses për çështjen e ngërçit. Gjykata u përgjigj më 26 qershor, duke thënë se votimi duhej të bëhej sipas praktikave të deritanishme. Ajo u dha deputetëve 30 ditë afat ta përmbyllnin procesin e konstituimit, por ky afat u shpëfill.

Në ndërkohë, PDK-ja dhe LDK-ja dorëzuan lëndë të ndara për çështjen e votimit të kryeparlamentarit.

Kushtetuesja vendosi masë të përkohshme nga 27 qershori deri më 8 gusht, duke ua ndaluar deputetëve që të ndërmerrnin vendime dhe veprime për konstituimin e Kuvendit.

MĂ« 8 gusht, Kushtetuesja njoftoi pĂ«r vendimin pĂ«r dy lĂ«ndĂ«t e paraqitura – aktgjykimin e plotĂ« tĂ« tĂ« cilit e publikoi mĂ« 18 gusht – pĂ«rmes sĂ« cilit tha se ndryshimi i rendit tĂ« ditĂ«s ishte shkelje, duke e obliguar Kuvendin qĂ« t’i kthehet votimit tĂ« hapur.

Asnjëra nga subjektet nuk ka fituar vota të mjaftueshme për të krijuar shumicën dhe po ashtu nuk është arritur një marrëveshje politike.

LVV-ja e kryeministrit në detyrë, Albin Kurti, fitoi 48 ulëse gjatë zgjedhjeve të 9 shkurtit dhe partitë e tjera parlamentare nuk kanë pranuar ta votojnë kandidaten e saj për kryetare të Kuvendit, për emërimin e së cilës nevojiten të paktën 61 vota.

Derisa LVV-ja ngul kĂ«mbĂ« se Albulena Haxhiu Ă«shtĂ« kandidate meritore, disa prej partive mĂ« tĂ« mĂ«dha parlamentare, si PDK, LDK dhe AAK, e pĂ«rjashtojnĂ« atĂ« si “pĂ«rçarĂ«se”.

PDK-ja doli e dyta me 24 ulĂ«se, LDK-ja e treta me 20, pasuar nga Lista Serbe – partia mĂ« e madhe e serbĂ«ve nĂ« KosovĂ« me 9 – dhe koalicioni mes AAK-sĂ« dhe NismĂ«s Socialdemokrate, me 8 tĂ« tilla.

Edhe 11 ulëse të tjera i takojnë pakicave.

The post Pas dështimeve dhe vendimit të Gjykatës, Kuvendi i Kosovës mblidhet të mërkurën për konstituim appeared first on Revista Monitor.

Taksat mbi pronën në BE: Cilat vende mbledhin më shumë dhe çfarë peshe kanë në totalin fiskal

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
19 August 2025 at 13:25

Spanja po shqyrton një taksë 100% mbi shtëpitë e blera nga blerës jashtë BE-së. Ndërsa qëllimi është të lehtësohet problemi i banesave në vend, taksa mbi pronën është një burim i madh të ardhurash në shumë vende europiane.

Sipas Komisionit Europian, taksa mbi pronĂ«n si pjesĂ« e PBB-sĂ« nĂ« BE varion nga 0.3% nĂ« Çeki dhe Estoni, deri nĂ« 3.7% nĂ« FrancĂ« nĂ« vitin 2023. Mesatarja e BE-sĂ« Ă«shtĂ« 1.9%.

Por sa shumĂ« taksa mbi pronĂ«n mbledhin qeveritĂ« nĂ« tĂ« gjithĂ« EuropĂ«n? ÇfarĂ« pjesĂ« e tĂ« ardhurave totale nga taksat vjen nga taksat mbi pronĂ«n? Dhe sa pĂ«rfaqĂ«son taksa mbi transferimin e pasurive tĂ« paluajtshme si pĂ«rqindje e PBB-sĂ«?

NĂ« Bashkimin Europian, taksa mbi pronĂ«n kontribuon me pjesĂ«n mĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« PBB-sĂ« nĂ« FrancĂ« (3.7%) dhe mĂ« tĂ« ulĂ«tĂ«n nĂ« Çeki dhe Estoni (tĂ« dyja me 0.3%).

Kur përfshihen vendet e Shoqatës Europiane të Tregtisë së Lirë (EFTA), Mbretëria e Bashkuar dhe Turqia, duke përdorur disa të dhëna nga OECD, Mbretëria e Bashkuar renditet pak mbi Francën, megjithëse të dyja janë rreth 3.7%.

Belgjika është gjithashtu mbi 3%, në 3.2%. Spanja renditet e pesta me 2.5%, e ndjekur nga Greqia me 2.7%.

Vendet e tjera me një pjesë mbi 2% përfshijnë Islandën, Luksemburgun, Danimarkën, Zvicrën, Italinë dhe Portugalinë.

Taksa mbi pronĂ«n pĂ«rbĂ«n mĂ« pak se 1% tĂ« PBB-sĂ« nĂ« pothuajse gjysmĂ«n e 32 vendeve nĂ« listĂ«. Ajo Ă«shtĂ« veçanĂ«risht e ulĂ«t nĂ« Sllovaki, Lituani, Estoni dhe Çeki, tĂ« gjitha nĂ«n 0.5%.

Ndër pesë ekonomitë më të mëdha europiane, Gjermania ka një pjesë dukshëm më të ulët me 1% krahasuar me të tjerat. Italia renditet e katërta me 2.1%, ndërsa Franca dhe Mbretëria e Bashkuar kryesojnë listën.

Taksa mbi pronën në Europë (% e PBB-së, 2023)

Burimi: Euronews

 

Grafiku më sipër tregon se Europa Veriperëndimore mbledh një përqindje më të lartë të PBB-së përmes taksës mbi pronën, ndërsa Europa Lindore dhe vendet Baltike mbledhin një pjesë më të ulët. Në Europën Jugore, pamja është më e përzier, megjithatë shpesh në anën më të lartë.

ÇfarĂ« ndodh me tĂ« ardhurat nga taksat mbi pronĂ«n?

Mbretëria e Bashkuar mblodhi më shumë të ardhura nga taksa mbi pronën në vitin 2023 me 115 miliardë euro, e ndjekur nga Franca me 104.5 miliardë euro. Këto dy vende dominojnë të ardhurat nga taksat mbi pronën, ndërsa Italia në vendin e tretë mblodhi vetëm 45.3 miliardë euro.

Gjermania dhe Spanja përmbyllin pesëshen e parë, duke mbledhur përkatësisht 41.4 miliardë euro dhe 36.8 miliardë euro. Totali i BE-së arrin në 318.8 miliardë euro.

Belgjika (18.8 mld euro), Zvicra (17.9 mld euro), Holanda (14.4 mld euro) dhe Polonia (10.7 mld euro) gjithashtu mblodhën mbi 10 miliardë euro në të ardhura nga taksat mbi pronën në vitin 2023.

Në 10 vende të BE-së, të ardhurat nga taksat mbi pronën janë nën 1 miliard euro, me Estoninë me vlerën më të ulët me 110 milion euro.

Taksa mbi pronën si pjesë e totalit të taksave

Pjesa e taksave mbi pronĂ«n nĂ« pĂ«rbĂ«rjen e taksave totale ndryshon ndjeshĂ«m nĂ« EuropĂ«. NĂ« vitin 2023, nĂ« BE, ajo varion nga 0.8% nĂ« Estoni dhe Çeki deri nĂ« 8.4% nĂ« FrancĂ«, sipas Komisionit Europian. Mesatarja e BE-sĂ« ishte 4.7%.

Përveç Francës, shtatë vende të tjera të BE-së kishin një pjesë të taksave mbi pronën mbi 5%: Belgjika (7.4%), Greqia (7%), Spanja (6.7%), Portugalia (5.9%), Luksemburgu (5.7%), Italia (5.1%) dhe Danimarka (5.1%).

Në Gjermani, taksat mbi pronën përbëjnë vetëm 2.5% të totalit të taksave.

Taksat mbi transferimin e pasurive të paluajtshme

Taksat mbi transferimin e pronës, të shprehura si pjesë e PBB-së, tregojnë rëndësinë e shitjeve të pasurive të paluajtshme si një burim të ardhurash qeveritare në disa vende. Këto taksa zbatohen për transaksione financiare dhe kapitale, kryesisht duke përfshirë blerjen, shitjen dhe taksat e pullave fiskale.

Sipas OECD-së, kjo pjesë ishte 1% e PBB-së në Itali në vitin 2023, e ndjekur nga Belgjika, Portugalia dhe Spanja (të gjitha 0.8%).

Në Francë, taksat mbi transferimin e pronës përbënin 0.7% të PBB-së, krahasuar me 0.6% në Mbretërinë e Bashkuar dhe 0.3% në Gjermani.

Propozimi i Spanjës dhe debati europian

Propozimi i Spanjës për një taksë 100% mbi banesat e blera nga blerës jashtë BE-së po nxit debate në të gjithë Europën. Në maj 2025, gjatë seancave dëgjimore në Parlamentin Europian, José García Montalvo, profesor i Ekonomisë në Universitetin Pompeu Fabra në Barcelonë, tha se politikat e taksimit të banesave mund të mos jenë mënyra më efikase për të trajtuar disa probleme të tregut të banesave.

“Ndryshimet e vazhdueshme tĂ« politikave dhe mungesa e koordinimit mes politikĂ«s fiskale dhe masave mbi furnizimin e banesave dobĂ«sojnĂ« efektivitetin e politikave tatimore mbi banesat, duke çuar nĂ« rezultate tĂ« paparashikueshme tĂ« tregut dhe probleme tĂ« vazhdueshme tĂ« pĂ«rballueshmĂ«risĂ«,” tha ai.

Diana Hourani nga Njësia e Tatimeve Personale dhe mbi Pronën e OECD-së, theksoi se ka hapësirë të konsiderueshme për të rritur efikasitetin, barazinë dhe potencialin e të ardhurave nga shumë lloje të ndryshme të taksave mbi banesat në vendet e OECD-së.

“PĂ«rmirĂ«simi i kĂ«tyre taksave mund tĂ« lehtĂ«sojĂ«, nĂ« shumĂ« raste, edhe presionin nĂ« rritje mbi çmimet e banesave,” shtoi Hourani. / Euronews

The post Taksat mbi pronën në BE: Cilat vende mbledhin më shumë dhe çfarë peshe kanë në totalin fiskal appeared first on Revista Monitor.

Importet e ushqimeve ndjekin turizmin, rriten me 3.2% në 7-mujor

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
19 August 2025 at 13:00

Importet e ushqimeve kane qenë në rritje vitet e fundit duke ndjekur të njëjtat trende të shtimit të vizitoreve të huaj në vendin tonë. Të dhënat mbi tregtinë e jashtme tregojnë se në 7- mujorin 2025 importet e ushqimeve u rritën me 3.2 për qind në krahasim me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Importet e ushqimeve kanë shënuar një zgjerim të qëndrueshëm pas pandemisë, duke arritur në 93 miliardë lekë në janar-korrik 2025 nga 90.1 miliardë lekë në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Rritja prej 3.2% është e lidhur ngushtë me flukset e larta turistike që po përjeton vendi, sidomos gjatë sezonit veror, duke shtuar kërkesën për ushqime, pije dhe produkte të tjera të konsumit. Në 6 mujorin e parë të vitit numri i turistëve të huaj shënoi rritje vjetore me 4.8%.

Në krye të listës qëndrojnë pijet dhe alkooli, me një zgjerim të importit me gati 10% në 7- mujor. Ky trend pasqyron drejtpërdrejt konsumin e lartë në hotele, bare dhe restorante të pijeve, të cilat në pjesën më të madhe janë nga importi.

Një tjetër grup me rritje të fortë janë kafeja, çaji dhe erëzat, me 34% më shumë se një vit më parë. Shqipëria është ndër vendet me konsum të lartë të kafesë, por flukset e turizmit kanë zgjeruar edhe më tej kërkesën për këto produkte.

Frutat dhe arrat e ngrënshme regjistruan një rritje prej 13.6%, ndërsa produktet e përpunuara të zarzavateve shënuan një zgjerim rekord prej 41%. Ky trend tregon qartë se industria e mikpritjes po kërkon furnizim të vazhdueshëm me produkte të gatshme dhe gjysmë të gatshme, të cilat janë më praktike për përdorim në restorante dhe struktura hoteliere. Po ashtu, produktet e bulmetit dhe mjaltit janë rritur me mbi 11%, ndërsa ushqimet e gatshme me bazë mishi, peshku dhe molusqe u zgjeruan me 14.7%.

Përkundër këtyre rritjeve, disa kategori shënuan tkurrje të dukshme. Importet e kafshëve të gjalla ranë me 16.8%, duke reflektuar edhe një orientim të tregut drejt produkteve të përpunuara të mishit.  Zarzavatet e freskëta pësuan ulje me 6.8%, si rrjedhojë e zëvendësimit të tyre me prodhime nga vendi.

Të dhënat tregojnë se rritja e importeve nuk është e shpërndarë njëtrajtësisht ne të gjitha kategorive, por është me theksuar me grupet më të lidhura me konsumin e turistëve. Rreth 4.7 milionë turistë që kanë hyrë në Shqipëri në 6 mujorin e parë të vitit ka rritur kërkesën për pije, ushqime të përpunuara dhe produkte freskuese.

Turizmi nuk po ndikon vetëm degët e ekonomisë dhe punësimin, por edhe strukturën e tregtisë së jashtme./ B.Hoxha

 

Burimi:INSTAT

 

The post Importet e ushqimeve ndjekin turizmin, rriten me 3.2% në 7-mujor appeared first on Revista Monitor.

Rritja e kredisë ul kapitalizimin e sektorit bankar për të tretin tremujor radhazi

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
19 August 2025 at 12:00

Raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit të sektorit bankar pësoi rënie për të tretin tremujor radhazi.

Sipas Bankës së Shqipërisë, raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit në fund të qershorit zbriti në 19.25%, nga 19.5% që kishte qenë në tremujorin e mëparshëm. Ky tregues ka pësuar gjithashtu një rënie shumë të lehtë krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Në mesin e vitit të kaluar, raporti i mjaftueshmërisë së kapitalit kishte qenë 19.27%.

Rënia e raportit të mjaftueshmërisë së kapitalit është ndikuar sidomos nga rritja e shpejtë e kredisë, por pjesërisht edhe nga rënia e fitimeve dhe shpërndarja e dividendëve nga aksionerët e bankave.

Raporti minimal bazë i mjaftueshmërisë së kapitalit për sektorin bankar është 12%, por pas vitit 2019 ka nisur aplikimi i shtesave të tjera të lidhura me kuadrin e ri makroprudencial, si edhe atë për rimëkëmbjen dhe ndërhyrjen e jashtëzakonshme. Kjo i ka rritur ndjeshëm kërkesat për kapital, duke ndikuar edhe në një rritje graduale të niveleve mesatare të këtij treguesi për sektorin.

Treguesi i mjaftueshmërisë së kapitalit mat vlerën e kapitalit rregullator të sektorit bankar në raport me vlerën e aktiveve të ponderuara me koeficientët përkatës të rrezikut.

Vlera e kapitalit rregullator të sektorit bankar në mesin e këtij viti arriti në 212.4 miliardë lekë, në rritje me 1.5% krahasuar me një tremujor më parë dhe me 9% krahasuar me një vit më parë. Kapitali rregullator i sektorit bankar shqiptar në pjesën dërrmuese është kapital i nivelit të parë, që përfshin instrumentet më cilësore të kapitalit, kryesisht kapitalin e paguar aksioner, primet e aksioneve, rezervat dhe fitimet e pashpërndara.

Nga ana tjetër, vlera e aktiveve të ponderuara me koeficientë rreziku në mesin e vitit 2025 arriti në 1103 miliardë lekë, në rritje me 2.7% krahasuar me tremujorin e parë dhe me 9.3% me bazë vjetore. Grupi kryesor i aktiveve me rrezik në bilancet e bankave janë kreditë për sektorin privat.

Rritja e kërkesave për kapital i bën bankat më të sigurta ndaj humbjeve të mundshme në të ardhmen. Por, nga ana tjetër, nivelet e larta të mjaftueshmërisë së kapitalit ndikojnë në uljen e rentabilitetit dhe në rritjen e kostove që i përcillen publikut.

Sot sektori bankar për çdo 100 lekë kredi të dhënë ka pothuajse 20 lekë kapitale të vetat. Nevoja për rritje të kapitalit dikton marzhe dhe kosto fikse më të larta për huamarrësit dhe publikun shqiptar në përgjithësi.

Sektori bankar ka kërkuar me këmbëngulje prej vitesh që së paku kërkesat shtesë për kapital të aplikohen sipër një pragu minimal prej 8%, siç ndodh në Eurozonë. Por, sipas Bankës së Shqipërisë, një gjë e tillë mund të ndodhë vetëm pas certifikimit të ekuivalencës së mbikëqyrjes bankare në Shqipëri. Ky proces ka nisur në fund të vitit të kaluar ka si qëllim të certifikojë që kuadri i mbikëqyrjes bankare në Shqipëri është i barazvlefshëm me atë të BE-së. Pas ekuivalenca e mbikëqyrjes të jetë certifikuar, Banka e Shqipërisë ka lënë të hapur mundësinë që kërkesa bazë e mjaftueshmërisë së kapitalit edhe në Shqipëri të ulet në nivelin 8%.

 

The post Rritja e kredisë ul kapitalizimin e sektorit bankar për të tretin tremujor radhazi appeared first on Revista Monitor.

Tokio shpallet qyteti mĂ« i mirĂ« nĂ« botĂ« pĂ«r njĂ« “workation”

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
19 August 2025 at 11:53

Qytetet u vlerësuan sipas 12 kritereve të ndryshme, përfshirë shpejtësinë e internetit, disponueshmërinë e hapësirave fleksibël për punë dhe afërsinë me natyrën

A e mbani mend jetën para punës hibride? Në fakt nuk ka kaluar shumë kohë, por shumë prej nesh janë mësuar aq shumë me mundësinë për të punuar në distancë, sa nuk e imagjinojmë më jetën ndryshe.

Dhe ajo qĂ« puna nĂ« distancĂ« ka mundĂ«suar, Ă«shtĂ« rritja e numrit tĂ« njerĂ«zve qĂ« nisen pĂ«r “workation”, pra pushime ku njĂ«kohĂ«sisht punon.

Por, nëse planifikoni të merrni pjesë në një telefonatë pune nga jashtë vendit, më mirë sigurohuni që keni internet të mirë dhe një vend të përshtatshëm për të qëndruar. Prandaj lind pyetja: cilat janë vendet më të mira në botë për të punuar gjatë pushimeve?

Barometri vjetor “puno nga kudo” (work from anywhere) i International Workplace Group, nĂ« edicionin e tij tĂ« tretĂ«, vlerĂ«son qytetet bazuar nĂ« 12 kritere tĂ« ndryshme (si shpejtĂ«sia e internetit, kostot e transportit, klima, disponueshmĂ«ria e hapĂ«sirave fleksibĂ«l pĂ«r punĂ« dhe qasja nĂ« natyrĂ«).

Në vendin e parë u rendit Tokio!

Me një rezultat 91 pikV nga maksimumi prej 120, kryeqyteti japonez u vlerësua për internetin e shpejtë, infrastrukturën e transportit të nivelit të lartë, sigurinë dhe një vizë të re për nomadët dixhitalë, e cila nisi zbatimin pranverën e vitit të kaluar.

Gjithashtu ndihmoi afërsia me malet dhe parqet kombëtare, horizonti i mrekullueshëm të Tokios dhe muzetë e ushqimi i shpejtë.

Rio de Janeiro, Brazil

Rio de Janeiro zuri vendin e dytë me 90 pikë (falë kostove të përballueshme të jetesës dhe shtrirjes së rrjetit 5G në të gjithë qytetin).

Ndërsa Budapesti u rendit aftër në vendin e tretë me 89,5 pikë (falë lidhjeve të forta të transportit dhe numrit të madh të hapësirave kulturore).

10 qytetet mĂ« tĂ« mira pĂ«r njĂ« “workation”:

  1. Tokio, Japoni
  2. Rio de Janeiro, Brazil
  3. Budapest, Hungari
  4. Seul, Kore e Jugut
  5. Barcelona, Spanjë
  6. Pekin, Kinë
  7. Lisbonë, Portugali
  8. Romë, Itali
  9. Paris, Francë
  10. Valletta, Maltë

/ Time Out, Shqip.al

The post Tokio shpallet qyteti mĂ« i mirĂ« nĂ« botĂ« pĂ«r njĂ« “workation” appeared first on Revista Monitor.

Biznesi qeverisë me armët!

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
19 August 2025 at 11:37
Qeveria shqiptare ka ndĂ«rtuar njĂ« model tĂ« çuditshĂ«m dhe kontradiktor tĂ« funksionimit tĂ« shtetit. Kur bĂ«het fjalĂ« pĂ«r shĂ«rbimet publike thelbĂ«sore – spitale, shkolla, rrugĂ« – pĂ«rgjigjja Ă«shtĂ« gjithmonĂ« e njĂ«jtĂ«: “shteti nuk ka kapacitete”. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, shĂ«ndetĂ«sia iu dorĂ«zua koncesioneve, ndĂ«rtimi i shkollave iu la privatit, dhe çdo segment rrugor i rĂ«ndĂ«sishĂ«m Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« pjesĂ« e njĂ« PPP-je.
Por kur vjen puna për të bërë biznes, shteti papritur bëhet sipërmarrës i madh. Në vend që të ofrojë shërbimet për të cilat qytetarët paguajnë taksa, qeveria vendos të ndërhyjë në tregje ku konkurrenca duhet të jetë e lirë dhe transparente. Kështu, shteti që nuk arrin të blejë avionë zjarrfikës për të përballuar emergjencat civile, futet i papërgatitur në industrinë e armëve.
NĂ« vitin 2024, shumica qeverisĂ«se miratoi krijimin e KAYO sh.a., njĂ« kompani shtetĂ«rore qĂ« trashĂ«goi disa nga uzinat e vjetra tĂ« prodhimit tĂ« armatimeve. NĂ« teori, ideja nuk Ă«shtĂ« e paarsyeshme. ShqipĂ«ria ka pasur njĂ« industri tĂ« tillĂ« para viteve ’90 dhe si vend anĂ«tar i NATO-s mund tĂ« kishte interes tĂ« rikthente njĂ« sektor strategjik. NjĂ« industri e mbrojtjes mund tĂ« krijojĂ« vende pune, tĂ« gjenerojĂ« tĂ« ardhura dhe tĂ« rrisĂ« peshĂ«n gjeopolitike tĂ« vendit.
Por si gjithmonë me këtë qeveri, problemi nuk është ideja në letër, por mënyra e zbatimit. Që në Komisionin e Ekonomisë, u ngritën shqetësime për mungesën e transparencës, për mënyrën e përfshirjes së sektorit privat dhe për rrezikun që prona publike të përdorej për interesa klienteliste. Sot, një vit më vonë, ato shqetësime janë bërë realitet.
KAYO, me kapital fillestar vetëm 150 milionë lekë, ka krijuar tre kompani bija në ortakëri me subjekte private që nuk kanë as licenca dhe as ekspertizë në prodhimin e armëve. Nuk kemi të bëjmë me një industri serioze, por me një tjetër shembull të përdorimit të pronës publike dhe të fondeve shtetërore për interesa të ngushta.
Ky është një rrezik i dyfishtë.
Së pari, për sigurinë kombëtare. Industria e mbrojtjes është një sektor ku kërkohet kontroll i plotë shtetëror dhe ekspertizë e specializuar. Përfshirja e kompanive pa kredenciale rrezikon standardet, sigurinë dhe besueshmërinë e Shqipërisë në NATO.
Së dyti, për financat publike. Me një kapital qesharak prej 150 milionë lekësh, është e qartë se nuk mund të ringrihet një industri armatimi. Ky investim është i destinuar të shpërndahet në tendera dhe kontrata të vogla pa impakt real, ndërkohë që qeveria ka dhënë qindra milionë euro për inceneratorët dhe koncesione të tjera të dyshimta.
NĂ« fakt, kjo nuk Ă«shtĂ« njĂ« histori e re. ËshtĂ« e njĂ«jta recetĂ« qĂ« kemi parĂ« me dhjetĂ«ra herĂ« gjatĂ« 12 viteve tĂ« fundit. NĂ« vend qĂ« tĂ« fokusohet tek detyrat bazĂ«, qeveria shpik projekte madhore, i shet si “vizion 2030” dhe nĂ« fund i kthen nĂ« platforma pĂ«r klientelĂ«. NĂ« shĂ«ndetĂ«si, nĂ« infrastrukturĂ« dhe tani nĂ« mbrojtje, rezultati Ă«shtĂ« i njĂ«jtĂ«: shteti merr rolin e tregtarit, ndĂ«rsa qytetarĂ«t mbeten pa shĂ«rbime cilĂ«sore.
KAYO është vetëm shembulli më i fundit i këtij modeli. Një shtet që nuk financon dot spitale, por hap kompani armësh; që nuk ndërton dot shkolla, por shpik shoqëri aksionare me ortakë pa eksperiencë; që nuk garanton dot zjarrfikës për të mbrojtur pyjet, por shpall veten prodhues armatimesh.
Pyetja që lind është e thjeshtë: çfarë shteti po ndërtojmë?
NjĂ« shtet qĂ« i lĂ« shĂ«rbimet publike nĂ« duart e privatit, ndĂ«rsa biznesin e mban pĂ«r vete, nuk Ă«shtĂ« njĂ« shtet modern dhe demokratik. ËshtĂ« njĂ« shtet klientelist, qĂ« i shĂ«rben vetes dhe klientĂ«ve tĂ« pushtetit.
ShqipĂ«ria ka nevojĂ« pĂ«r njĂ« industri moderne tĂ« mbrojtjes, por jo pĂ«r kompani fasadĂ« e partnerĂ« tĂ« rastĂ«sishĂ«m. Siguria kombĂ«tare nuk Ă«shtĂ« biznes privat i qeverisĂ« – Ă«shtĂ« interes kombĂ«tar qĂ« nuk mund tĂ« pĂ«rdoret si monedhĂ« pĂ«r tendera dhe marrĂ«veshje tĂ« errĂ«ta.
Post nga Jorida Tabaku

The post Biznesi qeverisë me armët! appeared first on Revista Monitor.

Turizmi i aventurës, projekti i BERZH do mbështesë ndërhyrjet në 4 fshatra të Korçës

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
19 August 2025 at 11:00

Katër fshatra të Korçës, konkretisht: Dardha, Arrëza, Sinica dhe Nikolica do të mbështeten për të përmirësuar ofertën e tyre turistike dhe posaçërisht në segmentin e aventurës. Në sistemin e prokurimeve të Bankës Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) u njoftua procedura që kanë në objekt të kontratës këtë objektiv  dhe për të cilën subjektet e interesuar do të shprehin interesin.

BĂ«het fjalĂ« pĂ«r kontratĂ«n “PĂ«rmirĂ«simi i ofertĂ«s turistike tĂ« zonave natyrore nĂ« rajonin e Korçës, pĂ«rmes rritjes sĂ« aksesueshmĂ«risĂ« dhe infrastrukturĂ«s sĂ« turizmit tĂ« aventurĂ«s, nĂ« fshatrat DardhĂ«, ArrĂ«z, SinicĂ« dhe NikolicĂ«â€.

“Projekti qĂ« do tĂ« zhvillohet nĂ« fshatrat DardhĂ«, ArrĂ«z, SinicĂ« dhe NikolicĂ«, qĂ« bĂ«jnĂ« pjesĂ« nĂ« BashkinĂ« e Korçës. Klima e zonĂ«s pĂ«rreth qytetit tĂ« Korçës Ă«shtĂ« kontinentale me ndikime mesdhetare. Rajoni i Korçës ka njĂ« klimĂ« karakteristike, mjaft tĂ« ndryshme nga klima bregdetare, pĂ«r shkak tĂ« lartĂ«sisĂ« dhe pozicionit tĂ« tij nĂ« pjesĂ«n lindore tĂ« ShqipĂ«risĂ«, nĂ« njĂ« terren malor dhe kodrinor” thuhet nĂ« pĂ«rshkrimin e rajonit qĂ« do tĂ« pĂ«rfshihet nĂ« kĂ«tĂ« ndĂ«rhyrje duke shprehur kĂ«shtu edhe potencialin qĂ« ka zona.

Projekti “Infrastruktura dhe Turizmi nĂ« ShqipĂ«ri” financohet nga Bashkimi Evropian pĂ«rmes asistencĂ«s teknike dhe granteve investuese me njĂ« vlerĂ« totale prej 40 milionĂ« euro, si dhe nga njĂ« hua sovrane plotĂ«suese e ofruar nga BERZH pĂ«r QeverinĂ« e ShqipĂ«risĂ«. Projekti zbatohet nga Fondi Shqiptar i Zhvillimit si agjenci zbatuese.

Ndërhyrja në rajonin e Korçës nuk është e vetmja. Projekti ka pasur vazhdimisht pjesë të tij rajone të ndryshme që janë në faza të ndryshme të zbatimit. Kështu ndër të tjera mund të përmendim ndërhyrjen në rrugët turistike të Velipojës, përmirësimi i infrastrukturës dhe transportit në Bogë, ndërhyrja në Parkun Kombëtar të Tomorit./ N.Maho

 

 

The post Turizmi i aventurës, projekti i BERZH do mbështesë ndërhyrjet në 4 fshatra të Korçës appeared first on Revista Monitor.

Ujësjellësit, në 2024 të ardhurat 113 milionë euro, vetëm 5 shoqëri mbulojnë kostot

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
19 August 2025 at 10:00

Shoqëritë e ujësjellës-kanalizimeve në vend realizuan 11.3 miliardë lekë të ardhura apo 113 milionë euro nga aktiviteti i tyre. Enti Rregullator i Ujit publikoi raportin e performancës për vitin 2024 duke nënvizuar se pavarësisht një ecurie më të mirë të ardhurave, që janë në rritje në raport me vitin 2025 ende shumica e shoqërive e kanë të vështirë të mbulojnë kostot.

Gjatë vitit 2024, të ardhurat e realizuara nga aktiviteti i shoqërive UK arritën në 11,378 milion lekë, duke shënuar një rritje prej 983 milion lekësh krahasuar me vitin 2023.

Në nivel sektori, vetëm 5 nga 17 shoqëri UK që operojnë në të gjithë territorin kanë arritur të mbulojnë mbi 100% kostot O&M.

NĂ« tĂ«rĂ«si, niveli i mbulimit tĂ« Kostove O&M Ă«shtĂ« rritur, duke arritur nĂ« 107.6%, me tĂ« ardhurat nga aktiviteti (pa pĂ«rfshirĂ« subvencionet), çka tregon njĂ« pĂ«rmirĂ«sim tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m financiar nĂ« raport me vitin e kaluar” thuhet nĂ« raport.

ERRU nënvizon se të ardhurat nga aktiviteti kanë pësuar një rritje të lehtë me 9.5%, si rezultat i rritjes me rreth 29,340 lidhje të reja të Furnizimit me Ujë (FU) të cilat vijnë kryesisht nga vendet bregdetare SHRUK Vlorë, e cila e ka dhe vitin e parë të rajonalizimit, vijon SHUK Tiranë me rritje të lidhjeve të reja për furnizim uji, SHRUK Durrës dhe SHRUK Sarandë.

Ndërkohë ka rritje me 24,041 të numrit të lidhjeve kanalizimeve që vijnë kryesisht nga SHUK Tiranë, SHRUK Durrës, SHRUK Elbasan, SHRUK Korçë dhe SHRUK Vlorë.

Megjithatë, në sektor sipas raportit, mbeten ende 12 shoqëri UK që nuk mbulojnë kostot O&M dhe që janë subvencionuar nga qeveria qendrore.

Subvencionet në vitin e shkuar ishin 349 milionë lekë apo rreth 3.5 milionë euro.

Sektori i ujësjellës-kanalizimeve tashmë prej disa vitesh është nën reformën e riorganizimit ku hapi i parë ishte ai i bashkimit të disa dhjetëra shoqërive në 15 të tilla. Deri më tani ka përfunduar organizmi i 14 prej tyre teksa mbetet ende pa krijuar shoqëria më e madhe, që është ajo e Tiranës që përfshin bashkë me kryeqytetin edhe Kamzën dhe Vorën.

Gjatë dy viteve të fundit shoqëritë e reja kanë aplikuar për tarifa të rishikuara me tendencë rritjen në një pjesë të mirë të tyre të cilat janë miratuar nga Enti Rregullator i Ujit./N.Maho

The post Ujësjellësit, në 2024 të ardhurat 113 milionë euro, vetëm 5 shoqëri mbulojnë kostot appeared first on Revista Monitor.

Tabela/Sa do rriten detyrimet e taksës së ndërtesës për pronarët e parkimeve e bodrumeve në rrethe

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
18 August 2025 at 23:02

Rritja e çmimeve të referencës në rrethe, përveç detyrimeve për taksën e ndërtesës të familjarëve dhe bizneseve pritet të sjellë edhe shtrenjtimin e detyrimeve për taksën edhe për pronarët e parkimeve të mbyllura dhe bodrumeve.

Në taksimin për ndërtesat, në metodologjinë e miratuar në vitin 2018 nga qeveria ku vlera e ndërtesës llogaritet bazuar mbi çmimet e referencës së apartamenteve, përfshiu për taksim edhe garazhet dhe bodrumet e mbyllura.

Referuar metodologjisë për llogaritjen e taksës së ndërtesës, shkalla e taksës për garazhet dhe bodrumet në nivel kombëtar është 0,2% e vlerës së pasurisë së paluajtshme që taksohet.

Ndërsa çmimi për metër katror sipërfaqe ndërtimi për parkim të mbuluar dhe bodrume është 70% e çmimit të sipërfaqeve të apartamenteve të banimit sipas qyteteve. Pra vlera e një garazhi të mbyllur apo bodrumi llogaritet me 70% e çmimit të çmimit të referencës së apartamenteve të banimit sipas zonave kadastrale të qyteteve.

Monitor ka llogaritur detyrimin e ri pĂ«r taksĂ«n e ndĂ«rtesĂ«s tĂ« njĂ« pronari garazhi tĂ« mbyllur apo bodrumi me sipĂ«rfaqe 50 m2 pĂ«r 119 zonat e reja kadastrale nĂ« rrethe. Aktualisht rrethet janĂ« tĂ« ndara secili qytet vetĂ«m nĂ« 1 zonĂ« kadastrale. Me çmimet e reja propozohen shtimi i disa zonave tĂ« reja. Çmimet e reja tĂ« referencĂ«s nĂ« rrethe tĂ« propozuara nga Ministria e Financave parashikohet tĂ« nisin zbatimin nga 1 janari 2026.

Rritja e detyrimeve për pronarët e garazheve dhe bodrumeve në rrethe pritet të variojë nga 0.2% deri në 196%, në të njëjta vlera që pritet të ndryshojnë edhe çmimet e reja të referencës në rrethe.

Konkretisht sipas llogaritjeve me më tepër detyrime do të ngarkohen pronarët e garazheve dhe bodrumeve të zonës kadastrale nr.13 në Durrës që në terren përkon me zonën afër portit. Në këtë zonë çmimet e referencës së apartamenteve nga 67,500 lekë për metër katror është propozuar të jetë 200,000 lekë për metër katror. Rritje 196%.

Nëse një individ zotëron një garazh të mbyllur me sipërfaqe 50 m2 në këtë zonë nga 4,725 lekë në vit detyrim për taksën e ndërtesës që paguan, pas miratimit të çmimeve të reja të referencës do të ngarkohet me një detyrim prej 14,000 lekë në vit. Rritja në vlerë do të jetë 9,275 lekë më shumë sesa paguan aktualisht apo 196.3% më tepër.

Rritje të lartë detyrimesh në Durrës pritet të ketë edhe për zonën kadastrale nr.6 që në terren përkon në bregdetin e Gjirit të Lalëzit. Nga 4,725 lekë në vit që paguan taksën për garazhin një individ aktualisht, me hyrjen në fuqi të çmimeve të referencës detyrimi do të rritet në vlerën e 5,075 lekëve. Detyrimi i ri për një pronar me garazh të mbyllur me sipërfaqe 50 m2 do të jetë 9,800 lekë në vit apo 107% më shumë sesa paguan aktualisht.

Rritje të ndjeshme detyrimesh të taksës së ndërtesës për garazhet pritet të ketë edhe për zonat e reja kadastrale në Himarë. Përkatësisht në zonën nr.1 kadastrale çmimi i referencës rritet nga 58,000 lekë për metër katror që është aktualisht propozohet në vlerën e 140,000 lekë për metër katror.

Detyrimi i taksës së ndërtesës për garazhin e mbyllur nga 4,060 lekë në vit që është aktualisht, do të arrijë në 9,800 lekë në vit. Rritja në vlerë llogaritet 5,740 lekë në vit apo 141.3% më shumë.

Ndërsa në zonën nr.2 kadastrale në Himarë detyrimi i taksës për një pronar garazhi apo bodrumi nga 4,060 lekë në vit pritet të arrijë në 7,000 lekë në vit. Rritja në vlerë 2,940 lekë apo 72% më shumë.

Shtimi i detyrimeve pĂ«r taksĂ«n e ndĂ«rtesĂ«s si pĂ«r apartamentet e banimit, njĂ«sitĂ« tregtare, bodrumet e garazhet e mbyllura ndodhi edhe nĂ« TiranĂ«, pas vendimit tĂ« miratuar nĂ« fund tĂ« muajit korrik tĂ« vitit 2023, pĂ«r rritjen e çmimeve tĂ« referencĂ«s mbi tĂ« cilĂ«t llogaritet vlera e pasurisĂ« sĂ« paluajtshme pĂ«r taksĂ«n e ndĂ«rtesĂ«s. Çmimet e referencĂ«s kishin mbetur tĂ« pandryshuara qĂ« nga viti 2016.

Me ndryshimet që hynë në fuqi në korrik 2023, u rritën çmimet në 32 zonat kadastrale të kryeqytetit dhe në 5 njësitë administrative të Tiranës. Ndërsa në atë periudhë në rrethe çmimet e referencës mbetën të pandryshuara.

Në Tirana çmimet e referencës së apartamenteve u rritën nga 5 deri në 76%.

Zona me çmimet më të lartë të referencës vijon të mbetet ajo e ish Bllokut që përkon me zonën kadastrale 5/1. Me çmimet e referencës të 2016-ës çmimi fiskal i kësaj zone ishte 190,000 lekë për metër katror. Me ndryshimet e fundit çmimi arrin në 228,400 (rritet 38,400 për metër katror apo 20%).

Rritje të lartë pati edhe në zonat kadastrale 8/2 (Medreseja, Farmacia nr.10, Tregu Industrial). Në vlerë çmimi referencë është rritur 56,700 lekë/m2. Në zonën kadastrale 10/1 (PTT, Telekomi, ish-Lidhja e Shkrimtarëve) çmimi u rrit 47,800 lekë për metër katror./ D.Azo

The post Tabela/Sa do rriten detyrimet e taksës së ndërtesës për pronarët e parkimeve e bodrumeve në rrethe appeared first on Revista Monitor.

Nuk ka asnjë rikuperim, Eksportet reale ranë me 7.4% për janar-korrik

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
18 August 2025 at 23:01

Në pjesën e parë të këtij viti u duk se eksportet po rikuperoheshin, pas tendencës rënëse të dy viteve të kaluara. Të dhënat zyrtare treguan se për 7 mujorin, eksportet në total ishin 238.5 miliardë lekë, me një rritje prej 2.6% në krahasim me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Në korrik, eksportet ishin 35.2 miliardë lekë, me zgjerim 5.7%.

NjĂ« pjesĂ« e madhe e rikuperimit lidhej me rritjen e fortĂ« tĂ« shitjeve drejt KosovĂ«s, tĂ« cilat u zgjeruan me 72.5% pĂ«r 7 mujorin. “Monitor” ka mĂ«suar se nuk kemi tĂ« bĂ«jmĂ« me rritje reale, por thjesht me ndryshimin e metodologjisĂ«, pasi qĂ« nga 1 janari 2025 tranzitet e karburantit drejt KosovĂ«s raportohen edhe si ri eksporte. Si rrjedhojĂ«, kapitulli “LĂ«ndĂ«t djegĂ«se minerale, vajrat minerale dhe produktet e distilimit tĂ« tyre” drejt KosovĂ«s ishte 26.4 miliardĂ« lekĂ« nĂ« janar-korrik 2025, nga 2.7 miliardĂ« lekĂ« nĂ« janar-korrik 2024, me njĂ« rritje prej 864%, ose 23.6 miliardĂ« lekĂ« mĂ« shumĂ«. NĂ«se hiqet efekti i tranzitit, rritja do tĂ« ishte 12% dhe ky grup do tĂ« rezultonte vetĂ«m 3 miliardĂ« lekĂ«.

Nga riklasifikimi i tranzitit edhe si eksporte, eksportet drejt Kosovës janë shtuar edhe me 23.3 miliardë lekë, që në fakt nuk është një rritje reale.

Nëse këtë shumë ia heqim totalit të eksporteve për 7 mujorin (që janë 238.5 miliardë lekë), ato do të zbrisnin në 215.3 miliardë lekë.

Për 7 mujorin 2024, eksportet në total ishin 232 miliardë lekë, sipas INSTAT.

Si rrjedhojë, duke hequr shifrën e tranzitit të karburanteve drejt Kosovës, për janar-korrik 2025, eksportet janë tkurrur me 7.4%, duke vijuar me tendencën negative.

Ndoshta INSTAT, kur raporton të dhënat duhet ta ndajnë, ose të bëjnë një shënim për shifrën e rieksporteve drejt Kosovës, pasi do të krijojë një ide të gabuar për ecurinë reale të shitjeve jashtë vendit, teksa institucionet zyrtare po reklamonin përmirësimin e situatës së eksporteve në vend!

https://monitor.al/rritje-fiktive-e-eksporteve-pas-ndryshimit-te-raportimit-me-kosoven-ecuria-reale-eshte-me-renie/

 

The post Nuk ka asnjë rikuperim, Eksportet reale ranë me 7.4% për janar-korrik appeared first on Revista Monitor.

Yield-i i obligacioneve 15-vjeçare i kthehet rritjes për herë të parë në pothuajse dy vjet

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
18 August 2025 at 23:00

Yield-i i obligacioneve 15 vjeçare i është kthyer rritjes për herë të parë në pothuajse dy vjet. Sipas informacionit nga Banka e Shqipërisë, yield-i mesatar i ponderuar i këtyre instrumenteve u rrit ndjeshëm në 5.95%, nga 5.57% që kishte qenë në ankandin e mëparshëm, që ishte zhvilluar në muajin maj. Yield-i majit kishte shënuar njëkohësisht edhe nivelin minimal historik të yield-eve të obligacioneve 15-vjeçare.

Megjithëse yield-et u rritën, kërkesa e investitorëve edhe në ankandin e kësaj jave rezultoi e kënaqshme. Nga 2 miliardë lekë që ishte shuma e shpallur për financim nga Ministria e Financave, shuma totale e kërkesave të paraqitura nga investitorët arriti në 2.44 miliardë lekë. Ministria e Financave vendosi ta rrisë vlerën e emetimit në 2.3 miliardë lekë dhe kjo vlerësohet të ketë ndikuar në rritjen e ndjeshme të yield-it dhe kuponit të obligacioneve.

Rritja e yield-it të obligacioneve afatgjata është një zhvillim pozitiv për investitorët e interesuar për këtë segment të tregut, sidomos për fondet private të pensionit, që i investojnë asetet e tyre në masën dërrmuese në instrumente me afate të gjata maturimi, për të maksimalizuar kthimet.

Në dy vitet e fundit, yield-et e këtyre instrumenteve kishin ndjekur një tendencë të vazhdueshme në rënie. Rritja e fundit e yield-it ishte regjistruar në tetorin e vitit 2023.

Prej fillimit të vitit 2024, ulja e normave të interesit të Bankës së Shqipërisë dhe kërkesa e lartë e investitorëve në tregun primar të titujve qeveritarë kishte sjellë një tendencë të vazhdueshme rënëse për këto instrumente. Kjo bëri që shumica e titujve afatgjatë, duke përfshirë obligacionet 15-vjeçare, të preknin nivelet më të ulëta hisotrike në gjysmën e parë të këtij viti. Një rol të rëndësishëm luajt edhe kërkesa në rritje nga investitorët jorezidentë. Sipas Bankës së Shqipërisë, vitin e kaluar investitorët nga jashtë vendit blenë 14.4 miliardë lekë ose rreth 143 milionë euro instrumente borxhi në lekë të qeverisë shqiptare vitin e kaluar. Shuma e investuar prej tyre përbënte 29% të shtesës së huamarrjes së brendshme për vitin 2024. Investitorët e huaj kanë luajtur një rol të rëndësishëm në rritjen e kërkesës në tregun e titujve të borxhit në lekë të qeverisë shqiptare. Kjo rritje e kërkesës ndikoi edhe në uljen e mëtejshme të yield-eve të bonove dhe obligacioneve për vitin e kaluar. Megjithatë, ishte e pritshme që rënia e fortë e yield-eve do të pasohej nga një korrektim i tyre në rritje dhe pikërisht një gjë e tillë ka ndodhur duke filluar që prej muajit qershor, sidomos për instrumentet me maturim afatgjatë.

Ndërkohë, titujt afatshkurtër vazhdojnë të shënojnë yield-e shumë të ulëta, duke qëndruar shumë pranë ose poshtë normës bazë të interesit. Yield-i bonove 12-mujore të thesarit ka arritur një nivel të ri minimal për tre vitet e fundit.

Në ankandin e këtij muaji, yield-i mesatar i ponderuar nga zbritur në 2.62%, niveli më i ulët që prej qershorit të vitit 2022. Por, ndryshimi është se marzhi mbi normën bazë të interesit aktualisht është më i ulët dhe pranë niveleve minimale historike. Në qershor 2025, norma bazë ishte ende në nivelin 1%, ndërsa bonot 12-mujore shënonin një yield prej 2.5%. Ndërkohë sot që norma bazë është në nivelin 2.5%, bonot 12-mujore u emetuan me një yield 2.62%. Bonot 6-mujore dhe 3-mujore ndodhen madje poshtë nivelit të normës bazë./E.Shehu

Burimi: Banka e Shqipërisë

The post Yield-i i obligacioneve 15-vjeçare i kthehet rritjes për herë të parë në pothuajse dy vjet appeared first on Revista Monitor.

Before yesterdayEkonomi

Skema në bujqësi, AZHBR: Fermerët mund të kombinojnë 50% grant dhe Garancinë Sovrane

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
18 August 2025 at 17:47

Me aplikimet që do të jenë të hapura deri më 30 shtator për përfitimin e granteve për investime në bujqësi, fermerët kanë mundësi të përfitojnë nga një paketë e kombinuar financimi përmes Skemës Kombëtare të Investimeve, e cila ofron 50% grant për investime në bujqësi, të kombinuar me Kredi të Butë dhe Garanci Sovrane.
Agjencia për Zhvillimin Bujqësor dhe Rural (AZHBR) ka sqaruar se aplikimit për grante që financojnë deri në 50% të investimit, por jo më shumë se 15 milionë lekë për subjekt, mund të kombinohen me paketat e tjera mbështetëse përfshirë kreditë e buta dhe garancinë sovrane.

“Skema ofron 50% tĂ« vlerĂ«s sĂ« investimit. Kjo mbĂ«shtetje mund tĂ« kombinohet me dy instrumente financiare tĂ« tjera: Kredi tĂ« ButĂ« deri nĂ« 25 milionĂ« lekĂ« me interes deri nĂ« 2%; GarancinĂ« Sovrane, me mbulim kolaterali deri nĂ« 70%”, sqaron AZHBR nĂ« rubrikĂ«n pĂ«r pyetjet mĂ« tĂ« shpeshta pĂ«r SkemĂ«n KombĂ«tare tĂ« investimeve.

Skema e re e Garancisë Sovrane është një nismë shtetërore që u mundëson fermerëve dhe bizneseve të sektorit të bujqësisë të marrin kredi me interes 2%, ku 70% e shumës së kredisë do të garantohet nga shteti. Shuma e kredisë e përfituar nga aplikuesit nuk do të kalojë nivelin e 25 mln lekëve.

Pra Skema ofron kredi me interes të ulët, të cilat jepen nga bankat tregtare, ndërsa 70% e principalit të huasë garantohet nga shteti përmes Garancisë Sovrane. Në kombinim me instrumente të Bankës së Shqipërisë, interesi do të kufizohet në vetëm 2%, duke e bërë këtë skemë të favorshme për kreditimin e bujqësinë.

Për sa i përket granteve, aplikantët mund të kërkojnë parapagim deri në 30% të grantit të miratuar, pas lidhjes së kontratës me AZHBR, nëse sigurojnë garanci nga kompani sigurimi.

Mbështetja aplikohet si për paketa të plota mekanizimi, ashtu edhe për pajisje të veçanta, sipas kritereve të përcaktuara. Po ashtu AZHBR konfirmon se përfituesit nga skemat e mëparshme mund të aplikojnë sërish, për aq kohë sa pajisjet janë të ndryshme nga ato të financuara më parë.

Në Skemën Kombëtare të Investimeve mund të përfitojnë fermerë individualë; subjekte fizike dhe juridike; shoqëri të Bashkëpunimit Bujqësor.

Po ashtu sipas AZHBR, lejohet aplikimi për më shumë se një masë mbështetëse, nëse plotësohen kriteret për secilën dhe dorëzohet dokumentacioni përkatës.
Kriteret kryesore të pranimit përfshijnë që pronësia ose kontratë qiraje për tokën/objektin të jetë me afat minimumi 5 vjet; Investimi nuk duhet të ketë nisur para lidhjes së kontratës.

Po ashtu aplikuesit duhet të përmbushin kriterin e përmbushjes së detyrimeve tatimore dhe të sigurimeve; Të jetë i padënuar; Të dorëzojë dokumentacion të plotë; Të dorëzojë plan biznesi nëse investimi është mbi 5 milion lekë, pa TVSH.

Më herët Ministria e Bujqësisë miratoi ndryshimet në udhëzimin për Skemën Kombëtare të Investimeve, duke i shtuar edhe 9 masa të reja në ndihmë të fermerëve për investime në ndërtimin e serrave, mbjelljet frutore, për mekanizimin e fermave, agroturizmin dhe mbështetje në akuakulturë, nëpërmjet granteve që mbulojnë 50% të vlerës së financimit për shuma nga 250 mijë lekë deri në 15 milionë lekë për subjekt.

Udhëzimi i mëparshëm parashikonte 8 masa në mbështetje të fermerëve, teksa me masat e reja shtresë së miratuar së fundmi numri i tyre arrin në 17 masa për zhvillimin e sektorit të bujqësisë.
https://monitor.al/hyjne-ne-fuqi-9-masat-e-reja-per-investime-deri-ne-50-te-vleres-ne-bujqesi/

The post Skema në bujqësi, AZHBR: Fermerët mund të kombinojnë 50% grant dhe Garancinë Sovrane appeared first on Revista Monitor.

Rritja e kredisĂ« pĂ«r individĂ« arriti “majat” nĂ« gjysmĂ«n e parĂ« tĂ« vitit

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
18 August 2025 at 17:37

Rritja e kredisë për individë është përshpejtuar më tej në gjysmën e parë të këtij viti. Sipas Bankës së Shqipërisë, rritja vjetore e kredisë për individë nga bankat ka arritur në 17.4%, ose 1.1 pikë përqindje më shumë se në fund të vitit 2024. Rritja ka qenë e luhatshme në tremujorin e parë dhe më e fortë në atë të dytin.

Në total, kredia për sektorin privat ka vijuar të rritet me norma të larta në terma vjetorë, prej mesatarisht 16% gjatë gjashtë muajve të parë të 2025, normë kjo e ngjashme me atë të gjashtëmujorit paraardhës.

Kredia për biznese vijon të japë kontributin kryesor në zgjerimin vjetor të kredisë për sektorin privat me rreth 9 pikë përqindje, por ky kontribut ka ardhur duke u ngadalësuar krahasuar me gjashtë muaj më parë. Paralelisht, është rritur kontributi i kredisë për individë, në 7 pikë përqindje, duke shënuar një ndër nivelet maksimale historike.

Në analizën e Bankës së Shqipërisë, zgjerimi i kreditimit për individët është mbështetur nga kërkesa e lartë e individëve si për financimin e konsumit ashtu edhe për blerjen e banesave, në kuadër të kushteve financiare të favorshme, rritjes së të ardhurave të disponueshme dhe përmirësimeve në tregun e punës. Në veçanti, oferta e lartë nga bankat është nxitur nga konkurrenca e shtuar mes tyre, si dhe nga përmirësimet e infrastrukturës digjitale dhe asaj teknologjike.

Kredia për shtëpi ka vazhduar të rritet me ritme të shpejta. Zgjerimi vjetor i këtij portofoli, prej 18%, ka ardhur duke u forcuar përgjatë tremujorit të dytë, duke shfaqur edhe një efekt paraprijës të shtrëngimit të kushteve makroprudenciale në muajin korrik.

Banka e Shqipërisë në fillim të muajit maj lançoi disa masa shtrënguese për kredinë hipotekare, të cilat synojnë që të kufizojnë ekspozimin e sektorit bankar në tregun e pasurive të paluajtshme. Masat kanë hyrë në fuqi në fillim të tremujorit të tretë të vitit, që prej datës 1 korrik.

Por, ndërkohë, një rritje të ngjashme po shfaq edhe portofoli i kredisë konsumatorë. Kjo e fundit e ka zgjeruar normat e rritjes me 18%, rreth 3 pikë përqindje më e lartë se e njëjta periudhë një vit më parë.

Sipas Bankës së Shqipërisë, normat e larta të kredisë konsumatorë reflektojnë edhe përmirësimet e karakteristikave të këtij produktit nga bankat, siç është zgjatja e maturitetit dhe shtimi i madhësisë së kredisë së akorduar në këtë segment.

Zgjerimi i kredisë për individë në gjashtëmujorin e parë ka ardhur kryesisht në monedhën Lek. Kështu, kreditimi në monedhën vendase është rritur me rreth 21%, duke kontribuuar në më shumë se 80% të rritjes së kredisë për individë.

Megjithatë, edhe zgjerimi i kredisë në valutë, prej 6.5%, ishte më i lartë se sa stanjacioni që shfaqi në vitin 2024. Ky përmirësim ka reflektuar rritjen e kërkesave për financim në monedhë të huaj, në kushtet e rënies së normave të interesit të kredisë në Euro.

Pavarësisht ecurisë pozitive të kredisë në valutë, pesha e kësaj kredie ndaj totalit të individëve është zvogëluar në 24%, ose rreth 2 pikë përqindje më pak se e njëjta periudhë një vit më parë.

Normat e interesit për kreditë në Lek të individëve në gjysmën e parë të vitit janë shfaqur të luhatshme, por nuk kanë ndryshuar shumë nga vlerat e fundit të vitit të kaluar.

The post Rritja e kredisĂ« pĂ«r individĂ« arriti “majat” nĂ« gjysmĂ«n e parĂ« tĂ« vitit appeared first on Revista Monitor.

Për herë të parë Kina po shpenzon më shumë për fabrika EV jashtë vendit se sa brenda

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
18 August 2025 at 16:43

Kompanitë kineze të makinave elektrike po rrisin investimet në fabrika jashtë vendit, teksa shtojnë konkurrencën ndaj Teslës dhe prodhuesve të tjerë globalë.

Për herë të parë që prej vitit 2014, zinxhiri i furnizimit të makinave elektrike (EV) në Kinë vitin e kaluar investoi më shumë jashtë vendit sesa brenda tij, sipas një raporti të firmës amerikane të konsulencës Rhodium Group.

Pjesa mĂ« e madhe e investimeve tĂ« shpallura jashtĂ« vendit, ose 74%, ishte nĂ« fabrika baterish, thuhet nĂ« raport. Por u vu re se edhe investimet nĂ« uzina montimi jashtĂ« vendit po “rriten me shpejtĂ«si”.

Planet e shpenzimeve vijnĂ« nĂ« njĂ« kohĂ« kur prodhuesit kinezĂ« pĂ«rballen me konkurrencĂ« tĂ« ashpĂ«r nĂ« tregun e brendshĂ«m dhe me tarifa mĂ« tĂ« larta mbi eksportet. Rritja e fabrikave jashtĂ« vendit mund t’i ndihmojĂ« bizneset kineze tĂ« fitojnĂ« mbĂ«shtetje nga qeveritĂ« e huaja pĂ«r zgjerimin e tregut.

“Rritja e pengesave rregullatore nĂ« tregje pritĂ«se si BE-ja po vĂ«shtirĂ«son hyrjen dhe do tĂ« shtyjĂ« mĂ« shumĂ« kompani kineze tĂ« zhvendosin prodhimin,” thuhet nĂ« raportin e Rhodium.

Investimet e industrisë kineze të makinave elektrike në prodhimin vendas ranë ndjeshëm në 15 miliardë dollarë në vitin 2024, nga 41 miliardë dollarë në vitin 2023, pas një kulmi mbi 90 miliardë dollarë në vitin 2022, sipas të dhënave të Rhodium.

NdĂ«rsa investimet jashtĂ« vendit kanĂ« mbetur shumĂ« mĂ« tĂ« ulĂ«ta, ato “e kaluan ngushtĂ«sisht” nivelin e brendshĂ«m nĂ« vitin 2024 pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ«, sipas raportit, pa dhĂ«nĂ« njĂ« shifĂ«r tĂ« saktĂ«.

Më shumë marrëveshje në horizont

Automobilizmi ishte sektori i dytë më aktiv për investimet kineze jashtë vendit në tremujorin e dytë të këtij viti, sipas një studimi tjetër të Rhodium të publikuar në fund të korrikut. Sektori i materialeve dhe metaleve renditej i pari.

“Ne regjistruam njĂ« aktivitet mĂ« tĂ« lartĂ« se zakonisht nga prodhuesit e pjesĂ«ve tĂ« makinave elektrike, me tetĂ« transaksione qĂ« kapĂ«rcyen 100 milionĂ« dollarĂ«,” thuhej nĂ« raportin e korrikut. “MĂ« i madhi ndĂ«r to u udhĂ«hoq nga GEM, prodhues kinez i materialeve pĂ«r bateri, i cili investoi 293 milionĂ« dollarĂ« pĂ«r zgjerimin e fabrikĂ«s sĂ« tij tĂ« parakursorĂ«ve ternarĂ« nĂ« Indonezi.”

Disa projekte fabrikash jashtë vendit të shpallura vitet e fundit kanë nisur tashmë prodhimin.

Great Wall Motor njoftoi fundjavën e kaluar se hapi fabrikën e parë në Brazil të premten. Kompania po shqyrton gjithashtu një fabrikë tjetër në rajon dhe pritet të marrë vendimin që në mesin e vitit të ardhshëm.

BYD gjithashtu filloi prodhimin në fabrikën e saj të parë në Brazil në korrik, pavarësisht një gjobe të marrë më herët gjatë vitit për praktikat e punës. Gjiganti kinez i makinave elektrike ka shitur më shumë se 545,000 makina jashtë vendit këtë vit deri në korrik, duke tejkaluar totalin prej mbi 417,000 makinash për të gjithë vitin 2024.

Më herët këtë verë, furnizuesi kinez i baterive Envision njoftoi në qershor se kishte nisur zyrtarisht prodhimin në fabrikën e tij të parë në Francë.

Megjithatë, këto investime jashtë vendit përfshijnë vetëm projektet e përfunduara. Vetëm 25% e të gjitha planeve të shpallura për prodhim jashtë vendit nga industria kineze e makinave elektrike janë realizuar, shumë më pak se norma 45% për ato brenda vendit, thekson Rhodium, duke shtuar se projektet jashtë vendit kanë dy herë më shumë gjasa të anulohen.

“Firmat kineze do tĂ« duhet tĂ« menaxhojnĂ« gjithashtu shqetĂ«simet nĂ« rritje tĂ« Pekinit pĂ«r rrjedhjen e teknologjisĂ«, humbjen e vendeve tĂ« punĂ«s dhe tkurrjen e industris, gjĂ« qĂ« mund tĂ« sjellĂ« kontrolle mĂ« tĂ« forta mbi investimet jashtĂ« vendit nĂ« sektorĂ«t strategjikĂ«,” thuhet nĂ« raport. / CNBC

The post Për herë të parë Kina po shpenzon më shumë për fabrika EV jashtë vendit se sa brenda appeared first on Revista Monitor.

❌
❌