Në këtë ditë të 25 gushtit, bota kujton dhe nderon një ndër filozofët dhe mendimtarët më të ndritur të shekullit të njëzet. Fridrih Niçe, figura e ndritur dhe ndikuese e kohës së tij, vazhdon të përjetësohet përmes veprave të tij që kanë ndikuar thellësisht në filozofi, letërsi dhe kulturën moderne.

Fridrih Vilhelm Niçe, lindur më 15 tetor 1844 në Röcken, Prusia (tani pjesë e Gjermanisë), shprehu shqetësimin dhe reflektimin e thellë në temat e ekzistencës, moraleve të shoqërisë dhe rolit të religjionit. Filozofia e tij e kritikës së vlerave tradicionale dhe shqyrtimi i mendimit konvencional shpërfaqën një vështrim të thellë mbi realitetin dhe natyrën njerëzore.

Një nga konceptet kryesore që u shprehën përmes shkrimeve të Niçes ishte “zgjimi i qytetërimit.” Ai shprehu nevojën për të përballuar sfidat intelektuale dhe morale të kohës, duke ecur përpara nga dogmatizmi dhe kufizimet e mendimit të ngushtë. “Zgjimi i qytetërimit” synonte të ndriçonte rrugën drejt një shoqërie më të zhvilluar dhe një individi më të vetëdijshëm për fuqinë e vet krijuese.

Përtej kontributit në filozofi, Niçe shkroi edhe në fushën e letërsisë. Për shembull, vepra e tij “Kështu foli Zarathustra” është një roman filozofik që përshkruan aventurat e personazhit kryesor, Zarathustra, në një udhëtim të frymëzuar nga synime të thella të mendimit human. Ky veprim i veçantë i Niçes lidh filozofinë me imazhin e krijuesit individual dhe forcën e mendimit për të shkaktuar ndryshime të thella në shoqëri.

Gjatë jetës së tij, Fridrih Niçe u përball me sfida personale dhe shëndetësore. Kjo periudhë e vështirë e jetës së tij shpërfaq trishtimin dhe izolimin, por gjithashtu prodhoi disa nga shkrimet më të fuqishme dhe të thella të Niçes.

Edhe pse vdiq më 25 gusht 1900, trashëgimia intelektuale e Fridrih Niçes vazhdon të jetë e gjallë. Mendimet e tij lidhen ngushtë me sfidat e kohës moderne, duke inkurajuar individët të reflektojnë mbi vlerat, qëllimet dhe kuptimin e jetës. Siç thoshte vetë Niçe, “Dëshira për dituri është një dëshirë e madhe për të ditur se si të duash.” Kjo thirrje për të eksploruar thellësitë e mendjes dhe të jetës është një trashëgimi e çmuar që vazhdon të frymëzojë dhe të udhëheqë njerëzit edhe sot e kësaj dite. / KultPlus.com

Edicioni i pestë i Festivalit të Porto Palermos u mbyll në një mbrëmje magjike në pedonalen e Himarës.

Mbrëmjen e djeshme publiku këndoi dhe vallëzoi me energjinë e Olen Cesarit, Marsela Çibukajt, Dren Abazit, Ansamblit Folklorik Shqiptar, si edhe me pjesëmarrjen e veçantë të këngëtarit gjirokastrit, Roland Çenko dhe këngëtares himariote, Katina Beleri, duke e kthyer natën në një festë të paharrueshme.

Organizatorët e Porto Palermo Festival falënderuan bashkinë e Himarës dhe kryebashkiakun Vangjel Tavo, si edhe Fondin Shqiptar të Zhvillimit, për mbështetjen dhe besimin në këtë udhëtim artistik.

Porto Palermo Festival nisi më 31 korrik, me një aksion pastrimi të territorit.

Festivali synoi që jo vetëm të sillte artistët më të mirë, por edhe të promovonte turizmin e qëndrueshëm kulturor në Shqipëri. Kalaja historike e Ali Pashës u mbush me muzikë, emocion dhe energji pozitive për 12 netë të paharrueshme gjatë të cilave interpretuan artistë të jashtëzakonshëm me emocione të forta në një skenë unike.

Natën e çeljes performoi vetë ideatori i këtij festivali, violinisti Olen Cesari. Në datën 1 gusht ishte i ftuar Ansambli Folklorik Shqiptar, ndërsa një natë më pas interpretuan Ledina Çelo, Genc Tukiçi, Dëshira Ahmeti, Anamaria Beqaj.

Mbrëmja 3 gushtit ishte nën magjinë e këngëve të Dren Abazit. Më 7 gusht performoi e mirënjohura Aurela Gaçe, një natë më pas Adrian Trebicka dhe Kastriot Tusha. Ndërsa më 9 gusht, Carlo Paz dhe Sin Fronteras.

Këngëtari Alberto Laurenti performoi të dielën e 10 gushtit, ndërsa në netët finale performuan disa prej artisteve që janë bërë pjesë e pandarë e këtij festivali si Marsela Çibukaj, Eda Zari etj./atsh/KultPlus.com

Poezi nga Sharl Bodler

Nëse dhomat e shpirtit tim do vizitoje
Çfarë pretendon se do shikoje?
Cilin përbindësh mendon se fsheh?
Po të zhgënjej, por nuk më njeh.
Nuk ka nevojë për të trokitur
Hyr, shih, kërko, mbet’ e habitur.
Mure të zbrazët lyer pa ngjyra
Fotografi, por pa fytyra.
Diku e hedhur afër shtratit
Është nje kuti e tersit, e fatit.
E mbushur plot është me kujtime.

Brenda gjithë historia ime.
Janë fjalët që kam thënë aty,
gjithkush që njoha, përfshi ty.
Gjithçka që bëra, e që vetëm i ëndërrova
Vendet ku shkela, ku jetova.
Janë zënkat tona dhe mëritë
Janë puthjet netëve pa dritë.
Veset e mia që aq urreve
Mërgimi i ngadaltë i reve.

Dënimet që vuajta për ty
Herët kur s’të pash në sy.
Jetët që pa ty jetova
Të tjera femra që dashurova.
Janë dhe sekretet që s’të kam thënë
E amanetet që të kam lënë.

Fëmijet që kurrë nuk më lindën
Epshet që vrava se nuk mu bindën.
Ka letra, që për ty i shkrova
Në zarfet që kurrë s’ti dërgova.
E nëse gjithcka përmbys do kthesh
Sekretin më të madh do gjesh.
E kam fshehur në fund fare
Po s’e zbulove, s’ke pare gjë fare.

Nxirre mes duarsh në shtrëngim
Atë më të shtrenjtin sendin tim.
Balsamin që plagët shëronte
kur kjo djall jete më kafshonte.
Para fytyrës ngadalë afroje
Dhe mbylli sytë, pastaj zbuloje.
E kur ngadalë ta kesh zbuluar.
Veç një pasqyrë do gjesh në duar.
Do shohësh veten, reflektim
Se ti , ishe thesari im! / KultPlus.com

Një shekull e gjysmë para fetishizmit ndaj dështimit tonë modern, një çështje thelbësore kjo dhe filozofike për vlerën që mbart.

Filozofi, poeti, kompozitori dhe shkrimtari Friedrich Nietzsche (15 tetor 1844-25 gusht 1900) është burri më i qëndrueshëm dhe me më shumë ndikim në shoqërinë njerëzore. Është mjaft e njohur konsiderata që ai ka për masën e filozofëve, ku ai ju referohet atyre si “kokë-lakra“ dhe një herë është qarë duke thënë:”Është fati im që të jem njeriu i parë i denjë. Kam një frikë të tmerrshme se ndoshta një ditë do të konsiderohem si i shenjtë.”

Në një letër, ai i konsideron brezat e ardhshëm të begatë, që i përkasin një niveli të lartë mirëqenieje meqë kanë mundësi të shijojnë punën e tij:“Mua më duket se të marësh një nga librat e mi në dorë, është nderi më i madh që mund t’i bësh vetes. „

Një shekull e gjysmë më vonë, egoja e shëndetshme e Nietzsche-s është vërtetuar bindshëm, me një arsyetim çuditërisht mjaft modern: siguria me të cilën ai pohon se shpërblimet më të mëdha të jetës vijnë nga dora e mjerimit.

Më shumë se një shekull para “dhuratës së dështimit” dhe fetishizmit ndaj dështimit si një kanal drejt paturpësisë, Nietzsche lavdëroi këto vlera në  mënyrë të barabartë,  si pjesë  të madhështisë dhe të qartësisë.

Në një nga shumë aforizmat tij emblematike, të shkruara më 1887 dhe të botuar në përzgjedhjen pas vdekjes nga fletoret e tij ”The Will to Power”,Nietzsche shkruan nën titullin kryesor: «Llojet e dishepujve të mi»:

“Për ato qenie njerëzorë që përbëjnë sadopak shqetësim për mua, dëshiroj dhe ju uroj vuajtje, shkatërrim, sëmundje, keqtrajtim, fyerje dhe ofendim. Dëshiroj të mos mbeten të panjohur me vetëpërbuzjen dhe torturën e dyshimit të personit të vet apo mjerimin e pasmposhtjes. Nuk kam as grimcën më të vogël të mëshirës për ta, sepse ju uroj të vetmen gjë që mund të provojë sot nëse dikush ka sado pak vlera apo jo, në qoftë se reziston.” / KultPlus.com

Poezi nga ĆAMIL SIJARIĆ / Përktheu Salajdin Salihu

I kam harruar fjalët e dashurisë
Që t’i pëshpërita.
Por kujtoj se si një gjeth
Ra nga dega
Mbi ty,
Mbi mua
Ra.
Nuk do vete më atje.
Mund një gjethe të bjerë prej dege
Si dikur
E ti nuk je atje
As unë./KultPlus.com

Sot, janë shënuar 13 vite nga vdekja e astronautit amerikan Neil Amstrong, shkruan KultPlus. Ai ishte njeriu i parë i cili zbarkoi në planetin e hënës.

Neil Alden Armstrong ka lindur më 5 gusht në Wapakoneta të Ohios. Më 16 korrik 1969 zbarkoi në Hënë me anë të anijes kozmike Apollo 11. Me të shkelur në sipërfaqen e Hënës, fjalët e para të Neil’it ishin: “ky është një hap i vogel për mua, por një hap i madh për njerëzimin” (That’s one small step for a man, one giant leap for mankind).

Ka bërë fluturim 78 orë mbi Korenë, si pilot i Forcave Detare. Në vitin 1971 u largua nga NASA dhe filloi të punojë në Universitetin e Cincinnati’t. Deri në vitin 1979 vazhdoi në këtë Universitet si Profesor i Inxhinierisë së Hapësirës Ajrore.

Prej vitit 1985 deri në 1986 ka qenë në shërbim të Komisionit Ndërkombëtar të hapësirës Ajrore. Në vitin 1986 ishte nënkryetar i komisionit të krijuar për hulumtimet e aksidentit Challenger. Ishte i martuar dhe kishte dy fëmijë. Vdiq me 25 gusht 2012 kur ishte 82 vjeç./KultPlus.com

Poezi nga Aleksander Pushkin

Një lulëz mes një libri gjeta,
Të tharë edhe pa kundërmim;
Dhe për një çast i shtangur mbeta
E humba thellë n’ëndërrim.

Kur lulëzoi? Ç’pranverë thua?
Kush e këputi edhe ku?
Një dorë e njohur a e huaj?
Dhe pse e vuri vallë këtu?

A për kujtim të një takimi?
Apo për ndarjen plot trishtim?
A për një endje pikëllimi
Në heshtje fushash pa mbarim?

Ai, ajo, jetojnë vallë?
Ku thua janë, ku bredhin ku?
Apo mos ndoshta janë tharë,
Si dhe kjo lulezë këtu?/KultPlus.com

Arkeologë dhe zhytës në Egjipt kanë nxjerrë në sipërfaqe disa relikte të rralla nga fundi i Mesdheut, pranë Aleksandrisë. Gjatë operacionit të zhvilluar të enjten, u gjetën një statujë pa kokë, një sfinks si dhe një figurë e panjohur prifti.

Përveç tyre, nga deti u rikuperuan edhe monedha romake dhe objekte të tjera historike, duke shtuar mozaikun e pasur arkeologjik të qytetit që dikur ishte një nga qendrat më të rëndësishme të botës antike.

Ekspertët theksojnë se kërkimet e tilla ndihmojnë për të zbuluar më shumë mbi jetën, kulturën dhe besimet e lashta në Aleksandri./KultPlus.com

Shkrirja e akullit në Arktik është ngadalësuar ndjeshëm gjatë 20 viteve të fundit, raportojnë shkencëtarët, pa pasur një rënie statistikisht të rëndësishme të shtrirjes së tij që nga viti 2005, sipas “The Independent”.

”Ky zbulim është befasues”, thonë ata, ”duke qenë se emetimet e karbonit nga djegia e karburanteve fosile kanë vazhduar të rriten dhe të bllokojnë gjithnjë e më shumë nxehtësi gjatë kësaj kohe”.

Ata mendojnë se ndryshimet natyrore në rrymat oqeanike, të cilat kufizojnë shkrirjen e akullit, kanë balancuar rritjen e vazhdueshme të temperaturave globale.

Megjithatë, kjo është vetëm një shtyrje e përkohshme, dhe shkrirja ka shumë gjasa të rifillojë me një ritëm rreth dyfish më të shpejtë brenda 5-10 vitet e ardhshme.

Këto gjetje nuk do të thonë se akulli i Arktikut po rikuperohet.

Sipërfaqja e akullit në shtator – kur arrin minimumin vjetor – është përgjysmuar që nga viti 1979, kur nisën matjet satelitore.

Kriza klimatike mbetet “pa asnjë dyshim reale”, theksuan shkencëtarët, dhe nevoja për veprime urgjente për të shmangur pasojat më të rënda nuk ka ndryshuar.

Variacioni natyror që ka shkaktuar këtë ngadalësim lidhet ndoshta me luhatjet shumë-dekadëshe të rrymave në Oqeanin Atlantik dhe Paqësor, të cilat ndikojnë në sasinë e ujit të ngrohtë që hyn në Arktik.

Megjithatë, Arktiku pritet që gjatë këtij shekulli të përballet me periudha pa akull, duke dëmtuar njerëzit dhe jetën e egër në rajon dhe duke përshpejtuar ngrohjen globale, pasi oqeani i errët thith më shumë nxehtësi.

“Është befasuese, kur sot diskutohet nëse ngrohja globale po përshpejtohet, që ne po flasim për një ngadalësim. Lajmi i mirë është se 10-15 vite më parë, kur humbja e akullit po përshpejtohej, disa flisnin për një Arktik pa akull para vitit 2020. Por tani variabiliteti natyror ka kaluar në fazën e balancimit të humbjes së akullit. Kjo na ka dhënë pak më shumë kohë, por është një shtyrje e përkohshme – kur të mbarojë, lajmet nuk do të jenë të mira”, tha Mark England nga Universiteti i Exeter, i cili udhëhoqi studimin.

Studimi, i botuar në revistën “Geophysical Research Letters”, përdori dy grupe të dhënash për nivelet e akullit detar në Arktik nga viti 1979 deri më sot.

Shkencëtarët analizuan sipërfaqen e akullit për çdo muaj të vitit dhe ngadalësimi u pa në të gjitha rastet./KultPlus.com

Poezi nga Jorge Luis Borges
Përkthyer nga Edon Qesari

Tashmë s’do jem i lumtur. Mbase s’ka rëndësi.
Ka plot gjëra të tjera në këtë botë;
një çast i çfarëdoshëm është dhe më i thellë,
më i larmë se deti. Jeta është e shkurtër,
orë që zgjasin kaq shumë, një
mrekulli e vrugët na vrojton,
vdekja, ai det tjetër, ajo shigjetë tjetër
që prej diellit dhe hënës dhe dashurisë
na çliron. Gëzimi që më dhé,
e që more mbrapsht, duhet të jetë fshirë;
çka qe gjithçka do kthehet te hiçi’ vet.
Më mbetet të kënaqem që jam i trishtë,
zakon i kotë që më shtyn drejt
Jugu, drejt njëfarë porte, njëfarë cepi të rrugës./KultPlus.com

Jean Michel André Jarre lindi më 24 gusht 1948 në Lyon, Francë. I biri i kompozitorit të njohur filmik, Maurice Jarre, dhe France Pejot, vetë pjesëtare e Rezistencës në Luftën e Dytë Botërore, transmeton KultPlus.

Në vitin 1968, Jarre, pas përfundimit të studimeve në letërsi, iu bashkua ‘Groupe de Recherches Musicales’ të Pierre Schaeffer, duke u futur në botën e muzikës konkret dhe eksperimentale. Aty nisi eksperimentimin me sintesa elektronike, tape loops dhe efekte audio – themeli i stilit të tij unik.

Albumi i tij i tretë, *Oxygène*, u publikua në vitin 1976 dhe u regjistrua në shtëpinë e tij në Paris. Ai përdori sintetizatorë analogë dhe efektë elektronikë për të krijuar atë që u quajt një nga albumet më ndikues të muzikës elektronike dhe ambient . Ky album shiti rreth 18 milionë kopje dhe e botoi Jarre-n si një figurë ndërkombëtare.

Jarre u bë i famshëm jo vetëm për albumet, por edhe për koncertet masive muzikore me lazer, projeksione dhe fishekzjarrë. Në vitin 1979, organizoi një koncert në Place de la Concorde përpara më shumë se një milion njerëzve.

Ai shërbeu gjithashtu si artisti i parë perëndimor i ftuar për të performuar në Kinë. Koncerti i tij në Moskë në 1997 mbajti rekordin e audiencës më të madhe në një ngjarje të hapur—rreth 3.5 milionë vetë.

Karriera e tij përfshin një katalog të pasur me mbi 22 albume studio dhe 85 milionë kopje të shitura në mbarë botën.

Këtu përfshihen:

‘Équinoxe’  (1978)

‘Rendez-Vous’ (1986), i cili u performua në Houston para 1.5 milionë njerëzve, ngjarje që fitoi vend në Guiness.

Albumi enigmatik ‘Musique pour Supermarché’ (1983), një LP i vetëm, masterin e të cilit Jarre e shkatërroi publikisht dhe e transmetoi vetëm një herë në radio—më pas u shit për 69,000 franga.

Seritë inovative ‘Electronica 1 & 2’ (2015–2016), me bashkëpunime nga artistë si Pet Shop Boys, Laurie Anderson, Gary Numan, Armin van Buuren etj.

Albumi ‘Amazônia’ (2021) dhe më i fundit, ‘Oxymore’(2022).

Jean-Michel Jarre është një vizionar i teknologjisë dhe kulturës, ambasador i UNESCO-s për edukim, shkencë dhe kulturë, dhe fitues i medaljes Stephen Hawking për komunikimin shkencor. Koncertet e tij janë mbajtur në vende si Piramidat e Egjiptit, Sahara, Gjiri i Vdekur, të gjitha për të mbështetur mesazhe kulturore dhe mjedisore./KultPlus.com

Nga Rita Petro

Pse duhet lexuar libri i Vlora Konushevcit “Martesat, valixhet dhe ngarkesat e tjera”.

Sepse rrëfimet aty janë aq të sinqerta, pa kurrfarë deklamimi, dhe kjo vërehet më tepër kur tema intime dhe ajo sociale harmonizohen aq natyrshëm me atë të luftës në Kosovë. Një realitet pa lustër.

Personazhi femër, ndonëse është vënë në shënjestër nga mjedisi rreth e qark, si dhe bota konservatore mashkullore, nuk bëhet viktimë. Madje ka raste kur rebelohet fuqishëm duke treguar forcën mendore, por dhe atë fizike:
“Krejt organizmi m’u moblizue me nji fuqi që s’e kisha ditë kurrë se e ndryja mbrenda meje.”

Mjaft interesante janë edhe figurat e burrave apo të baballarëve, larg të qenit heronj lufte apo të idealizuar. Edhe kjo është një risi e bukur që na sjell autorja me prozën e saj:
“Fatosi u vra në luftë pa e shkrepë kurrë asnji plumb. Prej atëherë, na mblidhemi çdo vit tek permendorja e tij dhe e nderojmë për guximin që kurrë nuk e pati. Ndoshta herojtë edhe s’kanë nevojë me ba ndonji gja heroike, ndoshta veç duhen me vdekë në vendin dhe në kohën e duhun. Ndoshta kaq mjafton.”

Fundet e tregimeve janë si funde poezie, përmbyllje befasuese që të ndalin të mendosh e rimendosh çfarë lexove:
“Mandej rashë me fjetë, e qetë. Ishte si me kuptue që të gjithë bartim valixhe – disa veç kanë mësue me i mshefë ma mirë.”

Për titujt e tregimeve autores i mjafton veç një fjalë, aq e përzgjedhur sa të fut si një karem në historinë e rrëfyer: Korridori, Lavdia, Valixhja, Hekuri…

Dukja dhe e brendshmja te njeriu shpesh paraqiten në papajtueshmëri të plotë. Autores i intereson t’i zbulojë këto anë të kundërta dhe, në vend të trishtimit, na sjell ngushëllimin se edhe ajo që ndrit e që duket aq larg, është aq e arritshme:
“Sa shumë i kisha ikë jetës sime, tue shpikë histori për dikend që s’e di as kush asht.”

Ironia e fshehur është një armë e fortë dhe e guximshme në stilin e autores, veçanërisht kur ironizon personazhin grua, me të cilën do të identifikohet:
“Ishte sprovë. Nji lloj stërvitjeje për me pa sa larg mundem me shkue pa e ndje turpin. Doli që mundem me shkue edhe ma larg se katër orë.”

Ndihet gjatë gjithë librit fryma femërore e bukur, e lirë, pa tabu, sikur i thotë të gjithëve: më pëlqeni apo jo, unë kështu jam, e vërteta pa make up:
“Njajte si Maria Magdalena që mbarti barrën e mëkatit për kurvat, ndjej se edhe une e kam bartë me vete këtë dashni të verbët që më shtyu drejt tingujve të sirenes së ambël që të tërheq në humnere.”

Libri është shkruar me një gegnishte melodioze, që të shijon aq shumë. Është prej atyre librave që të përcjell edhe pasi ke mbyllur faqen e fundit./KultPlus.com

Kush nuk ka ndjerë njëherë dëshirën për t’u “zhdukur pa asnjë gjurmë”?, shkruan gazeta italiane ”La stampa” duke nxjerrë në pah probleme të ndryshme  që miliona njerëz i përjetojnë … qofshin ato ekonomike apo sociale.

Një ditë e keqe, probleme që grumbullohen, ankthe që brejnë stomakun: mendimi për t’u arratisur nga gjithçka dhe nga të gjithë, qoftë edhe për një moment, është pothuajse universal.

Zakonisht, kriza kufizohet në një psherëtimë “mjaft, po heq dorë nga gjithçka”, e shqiptuar në një moment dëshpërimi, përpara se të kthehet në rutinën e zakonshme.

Por në Japoni, ky impuls nuk është vetëm një tekë kalimtare.

Në Japoni, dëshira për t’u zhdukur ka një emër specifik: ”johatsu”që fjalë për fjalë do të thotë “avullim”.

Këta janë njerëz që zgjedhin vullnetarisht të zhduken pa lënë gjurmë, duke braktisur shtëpinë, punën, familjen dhe miqtë, pa shpjegime ose paralajmërime.

Arsyet janë të ndryshme dhe shpesh të dhimbshme: probleme serioze financiare, dështime personale ose profesionale, skandale, episode të dhunës në familje ose thjesht pesha e padurueshme e pritjeve shoqërore.

Është teorizuar se kultura e ashpër e punës në Japoni, në kombinim me mungesën e mbështetjes familjare dhe komunitare, ka kontribuar në përhapjen e jōhatsu.

Për më tepër, lënia e një kompanie shihet si e turpshme në kulturën japoneze. Vetëvrasja, puna deri në vdekje (karoshi) dhe të bërit jōhatsujanë rrjedhimisht rezultate të mundshme.

Gjithashtu mund ta kursejë familjen nga kostot e larta që mund të shoqërohen me vetëvrasjen përshembull borxhet, tarifat e pastrimit dhe tarifat e ndryshme ekonomike.

Ky fenomen është shqetësuaes për Tokën e Diellit pasi fenomeni po shënon rritje, sidomos mes të rinjve./KultPlus.com

Një vit pas asaj bisede pa kokë e këmbë te bar AMERIKA, ku Fredi iu përgjërua plot afsh e passion Olianës, nën një nur indifference, por duke ndjerë diçka t’i forcohej mes këmbëve, që ajo ta mbante më në konsideratë figurën e tij dhe tjetra e nxori jashtë orbite me një përgjigje qej-mos-prishëse të huazuar nga akejtë e lashtë “këtu jemi, punë që pret…” Fredit iu shfaq në ëndërr Oliana.

Kishte shumë mistere e gjithë kjo histori. E para, sepse Fredi nuk shihte ëndrra qysh prej 30 vjetësh. E dyta, sepse ai ishte mendjembledhur dhe nuk i kthehej historirave, të cilat i konsideronte një kapitull i mbyllur. Dhe e treta, sepse ai e pati harruar Olianën fill pas asaj bisede, ku saçmet e çiftes së tij seksuale fluturuan në hava, pa e kapur gjahun.
Pse e pashë, pyeti veten, duke ndezur një cigare, si për të shtuar më tej hidhësinë e gojës, aty nga ora pesë e mëngjesit, kur ia kishte filluar lehurimës qeni i parë.

Merret vesh, s’kish kush i përgjigjej dhe, teksa u nis për në banjë, u mundua ta rikujtonte atë ëndërr të çuditshme. Iu kujtua fillimi i ëndrrës, me Olianën duke u ngjitur nëpër ca shkallina dredhore, të cilat nuk mbaronin kurrë dhe shfaqjen e saj të menjëhershme ne dhomën e tij me këmbët e bukura nën fundin e shkurtër, vithet e kërcyera lart dhe pastaj ai kthim i vrullshëm I Olianës drejt tij, me gjinjtë si dy dardha të hapur paksa buzët e shpërveshura, si t’i kishte çarë një kalim i vrullshëm thike. Ishte ironike e po e këshillonte të mos ecte më mbas femrave të veshura me minifund, kur këto ngjiteshin nëpër shkallë…

Fredi pati murmuritur i mahnitur një si biçim “nuk më bëjnë këmbët të dal para teje” dhe, si kishte zgjatur dorën, e kishte future pëllëmbën mes kofshëve të saj të ngohta e dridhëruese, duke prekur diçka të mëndafshtë. Kaq ishte dashur dhe Oliana pat rënkuar thellë e i qe futur në trup, e xhveshur në të qintën e sekondës….
Nuk mbante më asgjë, përveç atyre lëvizjeve të vrullshme, deri sa kishte përjetuar një orgazëm që e kishte zgjuar nga gjumi, si një kënaqësi e skajshme.
Pse e pashë, pyeti sërish veten i habitur dhe këtë pyetje e përsëriti deri në mëngjes, duke u përpjekur të rikujtojë copëra detajesh nga ajo skenë e fortë, deri sa arriti në një mozaik, ku gjinjtë rrinin drejt, paksa të hapur,me thithat e vogla të kuqerremë e të puprruara….

Fredi kundroi me sytë e mendjes gjithë atë mëngjes belin e ngushtë prej topmodeleje, që vinte nga ajo masa nja 96 e vitheve te jo më shumë se 60-ta, shpatullat e gjera prej notareje dhe kërthizën fare të vogël, gati të padukshme në sheshtësinë e barkut të Olianës dhe më në fund, i lodhur nga pabesia intime ëndërrore, vendosi t’i shkruajë një copë pusullë Olianës së ringjallur tashmë.

Oliana
Po të shkruaj këtë letër për të të vënë në dijeni, se sot rreth orës 5 pa 5 minuta të mëngjesit m’u shfaqe në ëndërr dhe gjatë saj bëra dashuri të pavullnetshme me ty. Ishe tmerrësisht seksi, por unë pot ë përshkruaj për të të kërkuar falje, që shfrytëzova imazhin tënd për arsye seksuale pa dijeninë tënde. Të falenderoj për kënaqësinë e afruar nga seksi yt, kënaqësi kjo e paprovuar prej vitesh. Me shumë respekt, Fredi!

Ai e la letrën për Olianën te kafe AMERIKA, ku ajo pinte kafen gjithmonë dhe harroi përsëri tjetrën, mirëpo dy ditë më pas banakieri bullafiq i AMERIKËS i zgjati pa shumë ceremoni një zarf.
-Eshtë për ty!, – i tha.
Fredi ndjeu një ankth të menjëhershëm, tek po hapte zarfin. Letra ishte shkruajtur në kompiuter me një alamet gërme, a thua Fredi ishte një kokërr qorri, që s’kishte shok, dhe në të shkruhej:

Fredi,
Mos u mërzit, pasi këto gjëra janë gjëra që ndodhin. Situatën tënde të pardjeshme unë e kalova para gjashtë muajsh dhe ndjeva gjithashtu, si ty, një kënaqësi sublime të paprovuar më parë. Kur u zgjova e tronditur, pyeta veten PSE? PSE duhej të ndodhte ky bashkim në ëndërr dhe jo në jetë?! Gjeta një përgjigje: unë jam guximtare vetëm në ëndërr! Kurse në jetë … një femër e realizmit socialist! Unë të shkruajta edhe për të kërkuar falje, jo vetëm për shfrytëzim pa dijeninë tënde të imazhit tënd, por edhe diçka tjetër: mbathjet e tua atë natë ishin shumë pis, kurse çorapet i kishe të grisura, gjë që unë besoj se nuk qëndron në realitet. Por, të siguroj, në seks ishe një profesionist I vërtetë! Oliana.

Nga ajo ditë, urat e komunikimit mes tyre janë ndërprerë sërish, por Fredi tani e shikon gjithmonë e më dendur Olianën në ëndërr. Tani janë mbushur plot dy vjet që ndodh kjo histori. Njerëzit transformohen drejt plakjes me kalimin e viteve, ndërsa ajo në ëndërr sa vjen e bëhet më e re e më e bukur. Bile, edhe më e paturpshme e më naïve….
(Shkëputur nga libri “Hollësira fatale”)/KultPlus.com

Liqeni i Shkodrës është një ndër atraksionet më të pëlqyera të turizmit në vend, si një ofertë argëtimi për pushuesit vendas dhe ata të huaj.

Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale pamje nga perëndimi i diellit mbi liqenin e Shkodrës, i cili njëherësh është i pëlqyer edhe për sportet ujore.

Liqeni i Shkodrës është më i madhi në gadishullin e Ballkanit dhe shtrihet në kufirin ndërmjet Shqipërisë dhe Malit të Zi. Ai cilësohet si një nga qendrat turistike më të rëndësishme të rajonit.

Ky liqen është gjithashtu një nga zonat më të pasura në Evropë për biodiversitetin, me larmishmëri peshqish dhe shpendësh ujorë. Në Censin Ndërkombëtar të Shpendëve Ujorë për vitin 2025, Liqeni i Shkodrës u rendit në vendin e dytë me 23 899 individë, për numrin e specieve.

Fauna e liqenit është e shumëllojshme dhe e pasur me 45 lloje peshqish e 270 lloje shpendësh. Këto shpendë përbëjnë 87% të gjithë Ornitofaunës të Shqipërisë.

Një perlë e kësaj pasurie është pa dyshim pelikani, zogu më i madh në Europë. Pika më e thellë e liqenit është rreth 45 metra. Në skajin juglindor shtrihet qyteti i Shkodrës, nga i cili ka marrë edhe emrin./atsh/ KultPlus.com

Në përvjetorin e lindjes së Jorge Luis Borges, ky bashkëbisedim satirik kaq gjenial midis tij dhe mjeshtrit arbëresh Ernesto Sábato, përligj kremtimin e kësaj dite plotësisht.

Dialog midis Ernesto Sabato dhe Jorge Luis Borges

Sábato: E vërtetë, kam pasur njëfarë prirje vetëvrasëse… Sidomos si djalosh dikur.

Borges: Kurse unë, dikur i pata vënë vetes një afat. Pata menduar: “Epo, do të pres shtatëdhjetë ditë. Nëse ndërkohë nuk ndodh asgjë për t’u shënuar, dhe kjo situatë nuk ndryshon, kam për ta vrarë veten. Ndërkaq, po të ndodhë diçka mirëfilli, aq më mirë fundja. Sidoqoftë do theksuar se dikush që ka vendosur të vetëvritet, ndihet si një hero i vërtetë, ndihet tepër i fuqishëm.

Sábato: Sigurisht, ngaqë ka për ta hequr qafe universin…

Borges: Ishim duke kuvenduar me Macedonio Fernández, cili po më shpjegonte se shpirti ishte i pavdekshëm, ndërkohë që diku ngjitur nisën të bënin muzikë nën ritmet marroqe të një kënge që kam përshtypjen se quhet La Cumparsita. Menjëherë i thashë mikut tim Macedonio, “Si thua, ta vrasim vallë veten për të shpëtuar nga kjo muzikë kaq e dobët?”… Këtë ngjarje më vonë ia pata treguar edhe Xul Solar, i cili dukej cazë skeptik, ngaqë më foli vëngër: “Sidoqoftë nuk u vetëvratë”. Flakë për flakë iu përgjigja, në frymën e qesëndisë së tij: “Nuk e di nëse e vramë veten mirëfilli, sepse nuk më kujtohet!”. Gjithsesi, më patën treguar për një ngjarje që thuhet se kish ndodhur në një kafene në rrugën Bolívar, në lagjen Monserrat. Ishte një skutë ku mblidheshin tërë faqezinjtë. Në banak gjendej një tip që po llomotiste se kish një grua, e cila ia kishte vënë brirët të gjorit, arsye për të ciën ai ndihej tejet i vetmuar dhe çoç po mendonte ta vriste veten. Sakaq, dikush tjetër që po e dëgjonte, i tha: “Shiko more mik, kush flet kaq shumë për vetëvrasjen, nuk e bën kurrë vërtet. Të vrasësh veten është tepër e lehtë!” Kur i pati shqiptuar këto fjalë sfiduese, folësi kish nxjerrë befas revolverin dhe ia ngjeshi vetes plumbin në lule të ballit. Nuk e di nëse kjo ngjarje është ndopak e mirëfilltë, ndonëse kam njëfarë bindje se burri me revolver, mbase vërtet kish ndërmend ta vriste veten.

Sábato: Sikur mos të ishte vetëvrarë, do të bënte figurën e palaços. Sepse qëkur e pati nxjerrë revolverin, e dinte fort mirë se nuk i mbeteshin gjasa të tjera veç vdekjes… Gjithmonë kam menduar që burrit xheloz i ofrohen dy mundësi syresh: të blejë një revolver, ose të bëhet si Shekspiri…

Borges: Më kujtohet rasti i atij shkrimtarit japonez që pati bërë harakiri para gjithkujt. M’u duk veprim i mençur. Ia doli mbanë të vdiste si samurai i fundit.

Sábato: Mua seç më duket ca si tepër përdëllyese si shfaqje, ndaj nuk meriton lëvdata. Duket më tepër si diç arrogante. Dua të theksoj, Borges, se nuk flas kështu ngaqë ndihem ndopak më i zoti. Përkundrazi, edhe unë pata menduar të bëj vetëvrasje plot herë në jetën time.

Borges: Edhe unë gjithashtu. Janë mbushur shtatëdhjetë e pesë vite që vazhdoj të vetëvritem. Kam më tepër përvojë se ti, Sábato.

Sábato: (duke buzëqeshur): Gjithsesi nuk ke pasur shumë sukses në këtë aspekt, siç duken bathët.

Borges: E pranoj këtë vërejtje, por sidoqoftë e kam pasur me përkushtim të mirëfilltë.

Përktheu nga bashkëbisedimi origjinal në spanjisht: Elvi Sidheri. / KultPlus.com

Festa e Sh’Mrajas po kthehet në një traditë të përvitshme në kalendarin e aktiviteteve që organizohen në Lurë.

Ministrja e Infrastrukturës dhe Energjisë, Belinda Balluku mori pjesë në festën e Sh’Mrajas mes banorëve e vizitorëve që nuk mungojnë në Lurë.

Në një postim në rrjetet sociale, Balluku u shpreh se kjo është një festë që i bashkon të gjithë, ku ekspozohen me krenari traditat dhe kultura e pasur e zonës.

“Kisha e fshatit, që mban emrin Sh’Mraja, është një tjetër thesar jo vetëm i Lurës. Kënaqësi që u riktheva sërish për ta vizituar”, tha Balluku.

Kisha e Shën Mërisë, e cila ruan brenda saj rrënoja të kishës së vjetër 630-vjeçare, është një pasuri e Lurës. E restauruar së fundmi, kjo kishë është edhe një destinacion turistik për vizitorët në Lurë.

Sh’Mraja është festa që bën bashkë të gjithë, banorë e vizitorë, në një atmosferë festive, me tingujt e muzikës tradicionale e veshjet karakteristike të zonës./atsh/KultPlus.com

Një varkë e madhe e vjetër prej druri e zbuluar në Izrael është quajtur “Varka e Jezusit”, pasi historianët e lidhën anijen me mrekullinë më të famshme të Jezusit, sipas “Daily Mail”.

“Është një varkë 2,000-vjeçare nga Deti i Galilesë, lloji i varkës i përmendur në Ungjij, dhe me madhësi për rreth 12 persona”, tha eksperti i arkeologjisë biblike, Danny Herman.

“Në fakt mund të lidhet me një nga historitë më të famshme që çdo i krishterë e di, rrëfimin e Jezusit që ecën mbi ujë dhe qetëson stuhinë në liqen”, tha ai.

Arkeologu Dr. Kurt Raveh theksoi se data e ndërtimit të varkës mund të gjurmohet nga shekulli i parë para Krishtit deri në shekullin e parë pas Krishtit, por nuk mund të provohet kurrë se Jezusi ka qenë në varkë ose mund ta ketë parë atë, pasi rreth 600 varka lëviznin në këtë liqen në atë kohë!

Varka u zbulua në vitin 1986 gjatë një thatësire të madhe që ekspozoi vijën bregdetare të Detit të Galilesë pranë Magdalës.

Vëllezërit Moshe dhe Yuval Lufan, arkeologë amatorë nga Kibbutz Ginosar, vunë re gozhda hekuri në baltë me një detektor metalesh.

Ndërsa gërmonin, doli një objekt në formë ovale prej druri, e groposur për gati 2,000 vjet.

Arkeologët detarë konfirmuan ndërtimin e saj në epokën romake.

Dizajni me fund të sheshtë të anijes, ideal për peshkim, dhe riparimet e bëra me dru vendas më të lirë sugjerojnë se u përkiste peshkatarëve të varfër, duke u përputhur me rrëfimet e Ungjillit për dishepujt e Jezusit.

Një tenxhere gatimi dhe një llambë vaji e gjetur aty pranë tregojnë një udhëtim nate, duke pasqyruar rrëfimin e Ungjillit.

Ruajtja e saj zgjati 16 vjet, duke zëvendësuar baltën me një tretësirë ​​kimike transparente për të parandaluar prishjen.

Që nga viti 2000, ajo është ekspozuar në Muzeun Yigal Allon në Ginosar, duke tërhequr pelegrinë të krishterë dhe entuziastë të historisë./KultPlus.com

Koncerti final i Porto Palermo Festival solli një natë magjike për qytetin e Himarës. Qindra qytetarë dhe pushues u mblodhën për të ndjekur koncertin, i cili prej pesë vitesh sjell emra të njohur të muzikës shqiptare dhe jo vetëm, nën organizimin e violinistit me famë botërore Olen Cesari.

Mbrëmjen finale të 23 gushtit, pedonalja e qytetit bregdetar u kthye në një skenë të madhe ku muzika, arti dhe festa u bashkuan nën qiellin e hapur të verës. Qindra qytetarë dhe pushues ndoqën koncertin final të festivalit, që prej pesë vitesh sjell emra të njohur të muzikës shqiptare dhe ndërkombëtare, nën organizimin e violinistit me famë botërore Olen Cesari.

Atmosfera u ndez që në momentet e para me performancat e Olen Cesari, Marsela Çibukaj, Dren Abazi dhe Ansamblit Folklorik Shqiptar, duke sjellë një kombinim të muzikës klasike, moderne dhe folklorit tradicional.

Një emocion i veçantë ishte pjesëmarrja e këngëtarit gjirokastrit Roland Çenko, si dhe e këngëtares himariote Katina Beleri, të cilët u pritën me duartrokitje të zjarrta nga publiku.

Muzika e natës së fundit e ktheu pedonalen e qytetit në një festë të madhe popullore, ku publiku këndoi e vallëzoi bashkë me artistët, duke përjetuar një mbyllje të paharrueshme të këtij edicioni.

Festivali u realizua me mbështetjen kryesore të Bashkisë Himarë dhe kryebashkiakut Vangjel Tavo, si edhe të Fondit Shqiptar të Zhvillimit, duke konfirmuar rëndësinë që ky aktivitet kulturor ka për jetën artistike, sociale dhe turistike të zonës. 

Porto Palermo Festival, tashmë një traditë e përvitshme e verës shqiptare, u rikthye edhe këtë vit për të treguar se arti dhe muzika mund të bashkojnë njerëzit dhe të kthejnë qytetet tona në qendra të gjalla kulturore./KultPlus.com

 Në një vit të shënuar nga konflikti, pesë vende vazhdojnë të renditen ndër më paqësoret në botë, sipas BBC.

Në vitin 2025, paqja mund të ndihet si një komoditet i rrallë.

Luftërat globale po përshkallëzohen, siguria kufitare po forcohet dhe tensionet tregtare vazhdojnë të rriten.

Sipas Indeksit Global të Paqes (GPI) të vitit 2025, numri i konflikteve shtetërore ka arritur nivelin më të lartë që nga Lufta e Dytë Botërore, me tre luftëra të tjera që shpërthyen vetëm këtë vit.

Shumë vende po përgjigjen me militarizim në rritje.

Megjithatë, pavarësisht këtyre statistikave të zymta, disa vende vazhdojnë t’i japin përparësi paqes.

GPI, i prodhuar nga Instituti për Ekonomi dhe Paqe, gjurmon 23 tregues, nga konfliktet e jashtme dhe shpenzimet ushtarake deri te masat e sigurisë si terrorizmi dhe vrasjet.

Vendet e renditura në krye të indeksit kanë qenë jashtëzakonisht të qëndrueshme për gati dy dekada, duke treguar stabilitetin që politikat paqësore mund të sjellin në planin afatgjatë.

BBC foli me banorët në disa nga qarqet më paqësore të botës për të mësuar se si këto politika formësojnë jetën e përditshme – dhe çfarë u jep atyre një ndjenjë unike sigurie dhe qetësie.

Islanda
E renditur në vendin e parë që nga viti 2008, Islanda mbetet kombi më paqësor në botë, duke kryesuar në të tre fushat: siguria dhe mbrojtja, konflikti i vazhdueshëm dhe militarizimi.

Madje ajo regjistroi një përmirësim prej 2% këtë vit, duke zgjeruar hendekun nga vendi i vendit të dytë në listë.

Për vendasit, kjo ndjenjë sigurie ndihet në jetën e përditshme.

“Ndërsa kushtet e vështira të motit, veçanërisht në dimër, mund të mos krijojnë gjithmonë një ndjenjë sigurie, komuniteti është i sigurt.

Ju mund të ecni vetëm natën pa u shqetësuar; të shihni foshnje që flenë të qeta në karroca jashtë kafeneve dhe dyqaneve, ndërsa prindërit e tyre shijojnë një vakt ose janë duke bërë punë të ndryshme; dhe policia lokale nuk mban armë.

Irlanda
Edhe pse e prekur nga konfliktet gjatë fundit të shekullit të 20-të, Irlanda e sotme vazhdon ta vërë paqen në plan të parë.

Ajo mori rezultate veçanërisht të larta për uljen e militarizimit të saj vit pas viti – dhe u rendit si një nga vendet me më pak konflikte të vazhdueshme vendase dhe ndërkombëtare.

Ajo gjithashtu u rendit në 10 vendet e para për sigurinë shoqërore, me perceptime të ulëta të krimit dhe dhunës.

Zelanda e Re
Këtë vit Zelanda e Re u ngjit dy vende më lart, në vendin e tretë, falë përmirësimeve në fushën e sigurisë, si dhe më pak demonstratave dhe ndikimeve të lidhura me terrorizmin.

Si një vend ishullor në Paqësor, gjeografia e Zelandës së Re i jep asaj mbrojtje natyrore nga konflikti i jashtëm, por politikat e saj të brendshme u japin banorëve gjithashtu një ndjenjë paqeje.

Ligjet e Zelandës së Re për armët janë ndër më të rreptat në botë, gjë që kontribuon absolutisht në ndjenjën e sigurisë.

Gjithashtu është një vend ku fëmijët ecin për në shkollë, njerëzit i lënë dyert e tyre të hapura dhe shoferët ndalen për të ndihmuar nëse një automjet prishet në anë të rrugës.

Ekziston një besim i përgjithshëm tek të tjerët dhe në sistemet përreth – gjë që krijon një ndjenjë të vërtetë komuniteti në jetën e përditshme.

Austria
Austria këtë vit, u rendit në vendin e katërt, por ende lart në të gjitha fushat.

Ashtu si Irlanda, Austria miraton një politikë neutraliteti të mandatuar nga kushtetuta, duke e penguar atë të bashkohet me aleanca ushtarake si NATO.

Kjo i mundëson vendit të përqendrojë vëmendjen dhe burimet e tij brenda vendit.

Singapori
Duke ruajtur pozicionin e tij në vendin e gjashtë, qytet-shteti i Singaporit është i vetmi vend aziatik në 10 vendet e para (Japonia dhe Malajzia renditen përkatësisht në vendet e 12-të dhe të 13-të).

Ai renditet veçanërisht lart për sigurinë, edhe pse ruan një nga nivelet më të larta të shpenzimeve ushtarake për frymë në botë, të tejkaluara vetëm nga Koreja e Veriut dhe Katari./KultPlus.com