❌

Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Today — 14 August 2025Main stream

Europa Jugore përballet me zjarre në pyje, ndërsa përfshihet nga vala e të nxehtit

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
14 August 2025 at 16:21

Europa Jugore përballet me zjarre pyjore, ndërsa përfshihet nga vala e të nxehtit

 

Zjarrfikësit po luftojnë me disa vatra zjarri në Greqi, ndërsa një valë përvëluese e të nxehtit po shkakton dëme të mëdha në gjithë Europën Jugore.

Vetëm gjatë 24 orëve të fundit, në Greqi janë shënuar mbi 152 vatra të reja zjarri dhe mijëra persona janë evakuuar. Rreth 4,850 zjarrfikës janë angazhuar në një betejë në disa fronte për të vënë flakët nën kontroll.

TĂ« paktĂ«n tre persona kanĂ« humbur jetĂ«n nĂ« SpanjĂ«, ShqipĂ«ri dhe Turqi, ndĂ«rsa dhjetĂ«ra tĂ« tjerĂ« – pĂ«rfshirĂ« zjarrfikĂ«s – janĂ« dĂ«rguar nĂ« spital me probleme nga thithja e tymit dhe djegie.

Temperaturat kanë kaluar 40°C në disa zona më herët gjatë javës, ndërsa në Francë dhe Slloveni janë regjistruar rekorde të reja të të nxehtit.

Në Greqi, mijëra persona janë evakuuar nga ishujt turistikë Hios dhe Zakintos.

Në Peloponezin perëndimor, flakët hynë gjatë natës në qytetin e Patrasit, duke shkatërruar banesa, biznese dhe automjete. Në Zakintos, tre fronte të ndara zjarri, që shtrihen në mbi 15 km, vazhdojnë të jenë të pakontrolluara, duke shkaktuar dëme në banesa, struktura turistike dhe toka bujqësore.

TĂ« paktĂ«n 13 zjarrfikĂ«s janĂ« trajtuar pĂ«r djegie dhe lĂ«ndime tĂ« tjera, bĂ«ri tĂ« ditur tĂ« mĂ«rkurĂ«n zĂ«dhĂ«nĂ«si i shĂ«rbimit zjarrfikĂ«s, Vasilis Vathrakogjannis, i cili paralajmĂ«roi se kushtet mund tĂ« pĂ«rkeqĂ«sohen edhe mĂ« shumĂ« nĂ« ditĂ«t nĂ« vijim. “Sot do tĂ« jetĂ« njĂ« tjetĂ«r ditĂ« shumĂ« e vĂ«shtirĂ«, pasi rreziku nga zjarret nĂ« pjesĂ«n mĂ« tĂ« madhe tĂ« vendit do tĂ« jetĂ« shumĂ« i lartĂ«,” tha ai.

Anijet e shpëtimit kanë evakuuar pushuesit e bllokuar nga flakët në Hios, ndërsa autoritetet kanë kërkuar ndihmë me avionë zjarrfikës nga vendet e tjera të Bashkimit Europian.

Në Spanjë, mbi 4,000 persona u evakuuan gjatë natës në provincën veriperëndimore të León-it. Një zjarrfikës vullnetar humbi jetën në të njëjtën zonë. Po ashtu, një punonjës i një qendre hipizmi ndërroi jetë nga djegiet e rënda të pësuara në Tres Kantos, pranë Madridit, ku erërat mbi 70 km/h shtynë flakët pranë banesave, duke detyruar qindra persona të largohen.

Qeveria spanjolle ka ngritur nivelin e reagimit kombĂ«tar ndaj emergjencĂ«s. “Jemi nĂ« rrezik ekstrem nga zjarret pyjore. Ju lutem, tregohuni shumĂ« tĂ« kujdesshĂ«m,” deklaroi kryeministri Pedro Sanchez.

Në zona të tjera të Europës, paralajmërimet për temperatura ekstreme mbeten në fuqi në Francë, Spanjë, Portugali, Itali dhe Ballkan, me temperatura që pritet të kalojnë 40°C në disa rajone.

Sllovenia raportoi natën më të nxehtë të regjistruar ndonjëherë, me temperatura që në një port nuk ranë nën 28°C.

Në Itali, një fëmijë humbi jetën nga goditja e të nxehtit të hënën, ndërsa temperatura deri në 40°C pritet të godasë vendin më vonë gjatë javës. Paralajmërime të kuqe për temperatura ekstreme janë dhënë për të paktën 10 qytete italiane, përfshirë Romën, Milanon dhe Firencën. Një djalë 4-vjeçar nga Rumania, i cili u gjet pa ndjenja brenda një makine në Sardenjë, u transportua me helikopter në një spital në Romë, por ndërroi jetë për shkak të dëmtimit të parikuperueshëm të trurit, i shkaktuar, sipas autoriteteve mjekësore, nga goditja e të nxehtit.

Ministrja franceze e Shëndetësisë, Catherine Vautrin, deklaroi se spitalet janë në gatishmëri për pasojat e valës së dytë të të nxehtit brenda vetëm disa javësh.

Në Mal të Zi, një ushtar humbi jetën dhe një tjetër u plagos rëndë kur cisterna e ujit me të cilën po luftonin flakët në kodrat në veri të Podgoricës u përmbys.

Në Portugali, zjarrfikësit po përballen me tre zjarre të mëdha, përfshirë një vatër të fuqishme në Trankoso, në qendër të vendit.

Turqia ka arritur tĂ« vĂ«rĂ« nĂ«n kontroll disa prej zjarreve mĂ« tĂ« mĂ«dha, pĂ«rfshirĂ« ato nĂ« Çanakale dhe Izmir, pasi qindra persona u evakuuan dhe u mbyllĂ«n Ngushtica e Dardaneleve dhe aeroporti i Çanakales.

Në Mbretërinë e Bashkuar, disa zona po përjetojnë valën e katërt të të nxehtit për këtë vit, me temperatura deri në 33°C dhe paralajmërime shëndetësore portokalli dhe të verdha për të gjithë Anglinë. Dy zjarre në zona me barishte shpërthyen të martën në kryeqytet, një në Ealing dhe një tjetër në Wanstead Flats, duke djegur mbi 17 hektarë tokë në total.

Shkencëtarët paralajmërojnë se ngrohja globale po e bën verën mesdhetare më të nxehtë dhe më të thatë, duke nxitur sezone zjarresh më të gjata dhe më intensive./ BBC

 

The post Europa Jugore përballet me zjarre në pyje, ndërsa përfshihet nga vala e të nxehtit appeared first on Revista Monitor.

Euro prek miminum të ri, më afër se kurrë pranë kufirit të 97 lekëve

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
14 August 2025 at 14:18

Rënia e Euros në kursin e këmbimit me Lekun po thyen rekorde të reja. Sipas kursit zyrtar të këmbimit të Bankës së Shqipërisë, të enjten monedha europiane u këmbye me 97.15 lekë, niveli më i ulët i shënuar ndonjëherë.

Kursi vazhdon të jetë në rënie edhe me bazë vjetore. Krahasuar me të njëjtën ditë të vitit të kaluar, kursi Euro-Lek është në rënie me 2.7%.

Sipas ekspertëve të këmbimit valuator, kursi i këmbimit vazhdon të jetë nën efektet sezonale të lidhura me turizmin. Muajt e verës shoqërohen me ofertë të shtuar valutore, për shkak të rritjes së numrit të vizitorëve të huaj.

Oferta e lartë valutore në treg vazhdon të zhvendosë kursin e Euros në rënie, pavarësisht madje edhe ndërhyrjeve të vazhdueshme të Bankës së Shqipërisë. Duke filluar nga tremujori i dytë i vitit, Banka Qendrore ka rifilluar blerjet e valutës për të frenuar mbiccmimin e monedhës vendase. Megjithatë, as kjo nuk ka mjaftuar për të shmangur forcimin e mëtejshëm të Lekut.

Shifrat e blerjeve në tregun valutor publikohen me një tremujor vonesë dhe për momentin nuk ka një informacion lidhur me volumin e valutës që po tërheq Banka e Shqipërisë nga tregu. Në periudhën korrik-gusht të vitit të kaluar. Banka e Shqipërisë pati blerë 176 milionëeuro, blerje që mjaftuan vetëm për ta mbajtur kursin pak më lart kufirit të 98 lekëve.

Për tremujorin e parë të vitit, statistikat e Bankës së Shqipërisë treguan se deficiti i llogarisë korrente ra në vlerën e 212 milionë eurove, 41% më pak krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Tkurrja e deficitit të jashtëm në tremujorin e parë erdhi paralelisht nga rënia e deficitit në mallra dhe zgjerimi i mëtejshëm i suficitit në shërbime.

Kontributin kryesor në llogarinë e shërbimeve e dha përsëri turizmi, që solli të ardhura neto në vlerën e 295 milionë eurove, në rritje me 10.5% krahasuar me tremujorin e parë të vitit të kaluar.

Përveç efektit të zakonshëm sezonal, të lidhur me pushimet verore, flukset hyrëse të valutës në ekonominë shqiptare ngelen të larta edhe nga investimet e huaja, sidomos në pasuri të paluajtshme. Agjentët e tregut të pasurive të paluajtshme shprehen se blerjet nga subjektet nga jashtë vendit vazhdojnë të jenë të larta, veçanërisht në zonat bregdetare.

Të dhënat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se investimet e huaja në pasuri të paluajtshme po rriten edhe këtë vit. Për tremujorin e parë, ato arritën vlerën e 104 milionë eurove, 24% më shumë krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Nga ana tjetër, edhe politika fiskale shtrënguese e qeverisë, e karakterizuar nga suficite buxhetore, vlerësohet se po vazhdon të luajë një rol shtesë në forcimin e monedhës vendase.

Të dhënat e Ministrisë së Financave treguan se buxheti e mbylli 6-mujorin 2025 me suficit në shumën e 33.1 miliardë lekëve, në rënie sidoqoftë me 36% krahasuar me suficitin e regjistruar në të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Leku i fortë vazhdon të jetë një faktor me ndikim në nivelete ulëta të inflacionit të ulët të importuar në ekonominë shqiptare. Në raportin e fundit të politikës monetare, Banka e Shqipërisë evidenton se inflacioni i ulët në ekonominë shqiptare vazhdon të jetë kryesisht efekt i faktorëve të jashtëm, ndërsa presionet rritëse mbi çmimet në ekonominë e brendshme ngelen të larta.

Nga ana tjetër, forcimi i vazhdueshëm i Lekut vazhdon të ndikojë negativisht eksportet e mallrave dhe shërbimeve, duke filluar nga turizmi, që po bëhet gjithnjë e më shumë sektor themelor për ekonominë shqiptare.

Burimi: BSH

Burimi: BSH

 

 

The post Euro prek miminum të ri, më afër se kurrë pranë kufirit të 97 lekëve appeared first on Revista Monitor.

Mallrat nga Amerika hyjnë pa tarifë doganore në Kosovë, kriteret që duhet plotësuar

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
14 August 2025 at 13:30

Kosova ka hequr tarifën doganore për mallrat me origjinë preferenciale nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Vendimi, që hyri në fuqi më 1 gusht 2025, ka për qëllim lehtësimin e tregtisë dhe forcimin e marrëdhënieve ekonomike mes dy vendeve.

Qeveria e Kosovës ka vendosur heqjen e tarifës doganore për mallrat me origjinë preferenciale nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Dogana e Kosovës ka dhënë disa sqarime se çfarë duhet kriteresh duhet të plotësohen, në mënyrë që mallrat të importohen pa pagesë të tarifës doganore.

“Ky vendim ndonĂ«se pĂ«rfaqĂ«son njĂ« masĂ« tĂ« njĂ«anshme nga ana e RepublikĂ«s sĂ« KosovĂ«s, i cili qĂ«llim primar ka lehtĂ«simin e tregtisĂ« me pĂ«rfitime konkrete si pĂ«r bizneset ashtu dhe pĂ«r konsumatorĂ«t e vendit, Ă«shtĂ« i njĂ« rĂ«ndĂ«sie tĂ« veçantĂ« edhe sa i pĂ«rket forcimit dhe avancimit tĂ« marrĂ«dhĂ«nieve nĂ« sferĂ«n tregtare dhe ekonomike nĂ« raport me Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s”.

Tutje, theksohet se vendimi për aplikimin e tatimit doganor me normë zero për mallrat e importuara me origjinë nga SHBA është i bazuar në Ligjin Nr. 04/L-163 dhe në Kodin Doganor dhe të Akcizave Nr. 08/L-247, andaj mbi këtë bazë, mallrat të cilat importohen nga SHBA e të cilat plotësojnë kriteret e origjinës preferenciale, që nga data e hyrjes në fuqi të vendimit dhe publikimit të tij në gazetën zyrtare 01.08.2025, mund të importohen në territorin doganor të Republikës së Kosovës pa pagesë të tarifës doganore.

Në mënyrë qe këto mallra të përfitojnë nga ky trajtim favorizues, të njëjtat me rastin e importit duhet të shoqërohen me:

‱ CertifikatĂ« tĂ« vlefshme tĂ« origjinĂ«s preferenciale tĂ« lĂ«shuar nga autoritetet amerikane

‱ Deklarata pĂ«r origjinĂ«n nĂ« faturĂ«, nĂ« pĂ«rputhje me ligjin nĂ« fuqi tĂ« tĂ« dyja vendeve.

“TĂ« gjitha mallrat e importuara nga Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s nga data 01.08.2025, tĂ« cilat pĂ«rmbushin kriteret pĂ«r t’u trajtuar si mallra me origjinĂ« preferenciale, por qĂ« nĂ« momentin e importit nuk kanĂ« pĂ«rfituar kĂ«tĂ« trajtim, do t’u nĂ«nshtrohen procedurave pĂ«r rimbursim tĂ« detyrimeve doganore, nĂ« pĂ«rputhje me dispozitat nĂ« fuqi”, bĂ«het e ditur nĂ« komunikatĂ«.

Për më shumë informacione rreth mënyrës së aplikimit të trajtimit preferencial dhe dokumentacionit të nevojshëm, të gjithë operatorët ekonomikë që importojnë mallra nga SHBA ftohen të kontaktojnë Doganën e Kosovës për udhëzime të mëtejshme.

Dy javë më parë Kosova ka hequr tarifën doganore prej 10 për qind për produktet e Shteteve të Bashkuara të Amerikës.

Këtë e bëri të ditur kryeministri i vendit, Albin Kurti gjatë mbledhjes së qeverisë.

Kurti tha se të gjitha produktet e SHBA-së që do të hyjnë në Kosovë do të kenë tarifë 0 për qind.

“Vendim tjetĂ«r i rĂ«ndĂ«sishĂ«m qĂ« po marrim sot Ă«shtĂ« largimi i tarifĂ«s doganare me SHBA-tĂ«. Tani e tuje tĂ« gjitha produktet me origjinĂ« nga SHBA do tĂ« kenĂ« tarifĂ« 0 pĂ«r qind kur tĂ« hyjnĂ« nĂ« KosovĂ«. Kosova i mirĂ«pret produktet amerikane nĂ« tregun e saj
 Ky Ă«shtĂ« njĂ« hap i radhĂ«s qĂ« dĂ«shmon pĂ«r marrĂ«dhĂ«nie shumĂ« tĂ« mira ndĂ«rmjet dy vendeve”.

Ndryshe, heqja e tarifës doganore vjen disa muaj pas propozimit që kishte bërë presidentja e vendit, Vjosa Osmani.

 

 

The post Mallrat nga Amerika hyjnë pa tarifë doganore në Kosovë, kriteret që duhet plotësuar appeared first on Revista Monitor.

BSH: Inflacioni i ulët vjen nga jashtë, ekonomia e brendshme ushtron presione mbi çmimet

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
14 August 2025 at 12:50

Inflacioni i ulët në ekonominë shqiptare vazhdon të jetë kryesisht efekt i faktorëve të jashtëm, ndërsa presionet rritëse mbi çmimet në ekonominë e brendshme ngelen të larta.

Në raportin e fundit të politikës Monetare, Banka e Shqipërisë vlerëson se inflacioni vazhdon të jetë nën objektivin prej 3%, i ndikuar nga rënia e inflacionit nga jashtë, mbiçmimi i kursit të këmbimit dhe goditjet e përsëritura të ofertës.

Këto të fundit janë reflektuara në nivele të ulëta të inflacionit të ushqimeve, të cilat zënë rreth 1/3 e shportës së konsumit të familjeve shqiptare. Por, nga ana tjetër presionet e brendshme inflacioniste mbeten të qëndrueshme, duke sugjeruar se aktiviteti ekonomik është pranë potencialit.

Inflacioni shënoi rritje në tremujorin e dytë, duke u luhatur pranë nivelit 2.3%. Inflacioni arriti 2.4% në qershor, vlera më e lartë e regjistruar nga fillimi i vitit 2024.

Inflacioni i brendshëm u rrit dukshëm në tremujorin e dytë në 2.3%, nga 1.8% në tremujorin e parë të këtij viti. Kontributi i tij në formimin e inflacionit total mbeti mbizotërues, duke përbërë rreth 81% të tij.

Rritja e inflacionit të brendshëm e afroi atë pranë inflacionit total, duke zgjeruar ndikimin e presioneve të brendshme inflacioniste në inflacionin total. Inflacioni i importuar shënoi normën 2.4%, lehtësisht më poshtë se një tremujor më parë, por më lart se e njëjta periudhë e vitit të kaluar (1.8%). Nivelet më të larta të inflacionit të importuar në krahasim me një vit më parë janë ndikuar nga mbiçmimi më i zbutur i kursit të këmbimit dhe nga ngadalësimi i ritmit rënës

së çmimit të naftës në vend. Pavarësisht kësaj ecurie, vlerat dhe kontributet e inflacionit të importuar në atë total mbeten relativisht të ulëta.

Inflacioni bazë vijoi të mbetet mbi inflacionin total dhe mbi mesataren e vet të dekadës së fundit, ndërkohë që inflacioni i brendshëm kaloi vlerën e inflacionit total në muajin qershor dhe vijon të mbetet mbi mesataren respektive, duke filluar nga muaji mars i këtij viti. Inflacioni bazë përjashton kryesisht ato produkte që kanë luhatshmëri të lartë, produktet ushqimore dhe ato energjetike dhe ka si qëllim kryesor ta zhveshë rritjen e përgjithshme të çmimeve nga luhatjet me natyrë më afatshkurtër.

Këto vlerësime konfirmojnë qëndrueshmërinë e presioneve të brendshme inflacioniste.

Në fillim të korrikut, Banka e Shqipërisë vendosi të ulë normën bazë të interesit nga 2.75% në 2.5%. Ulja e normës bazë duket se u nxit nga vijimësia e inflacionit të ulët të importuar (ku një ndikim vijon të ketë edhe Leku i fortë në kursin e këmbimit), por ndoshta edhe rritja ekonomike më e dobët se pritshmëritë e Bankës Qendrore në tremujorin e parë të vitit.

Megjithatë, analizat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se presionet më të qëndrueshme inflacioniste, ato që lidhen me shërbimet dhe produktet joushqimore, mund të jenë në rritje.

Duke pasqyruar rritjen më të fortë të inflacionit të shërbimeve dhe të mallrave me afat të gjatë përdorimi, Banka e Shqipërisë vlerëson se inflacioni bazë e zgjeroi kontributin në formimin e inflacionit total në pjesën e parë të këtij viti.

 

 

The post BSH: Inflacioni i ulët vjen nga jashtë, ekonomia e brendshme ushtron presione mbi çmimet appeared first on Revista Monitor.

Serbia 5 miliardë euro eksporte në sektorin e ICT

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
14 August 2025 at 12:07

Serbia parashikon që eksportet nga sektori i Teknologjisë së Informacionit dhe Komunikimit (TIK) të arrijnë në 5 miliardë euro gjatë vitit 2025, pavarësisht shqetësimeve të ngritura nga drejtuesit e industrisë pas vendimit të qeverisë, për të ndërprerë skemën e incentivave për punësimin e profesionistëve të huaj.

Ana Brnabić, presidente e Kuvendit KombĂ«tar, deklaroi nĂ« rrjetin social X se eksportet e sektorit kanĂ« kaluar tashmĂ« shifrĂ«n 1.8 miliardĂ« euro gjatĂ« pesĂ« muajve tĂ« parĂ« tĂ« vitit, njĂ« rritje 17% krahasuar me tĂ« njĂ«jtĂ«n periudhĂ« tĂ« vitit 2024.

“VetĂ«m 13 vite mĂ« parĂ«, eksportet vjetore tĂ« sektorit ICT ishin 375 milionĂ« euro, 13 herĂ« mĂ« pak”, – shkroi Brnabić, duke theksuar rritjen e shpejtĂ« tĂ« industrisĂ«.

Sektori i ICT në Serbi është kthyer në një prej motorëve kryesorë të ekonomisë, me eksportet vjetore që janë rritur nga 375 milionë euro në vitin 2012 në mbi 4 miliardë euro në vitin 2024. Qeveria ka mbështetur në mënyrë aktive këtë sektor përmes projekteve të infrastrukturës dixhitale dhe politikave për nxitjen e start-upeve dhe ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme.

Megjithatë, shfuqizimi i fundit i skemës kryesore të incentivave për punësimin e shtetasve të huaj ka ngjallur shqetësime te të punësuarit në sektor. Rregullorja për Incentivat për Punësimin e të Huajve, e miratuar në vitin 2022 për të tërhequr talente ndërkombëtare në teknologji, u ndërpre në fillim të korrikut. Qeveria e justifikoi vendimin me rritjen e ndjeshme të aplikimeve nga të huajt dhe shtimin e qëndrueshëm të punëtorëve ndërkombëtarë në vend.

Drejtues të industrisë e kritikuan vendimin, duke paralajmëruar për një largim të mundshëm të talenteve të huaja dhe kompanive teknologjike nga vendi. Shoqata Serbe e Teknologjisë së Informacionit (SITA) vlerëson se ky hap mund të cenojë statusin e Serbisë si një qendër teknologjike rajonale.

Rregullorja e shfuqizuar kishte në fokus punonjësit e huaj të kualifikuar, që nuk kishin qëndruar në Serbi për më shumë se 180 ditë gjatë dy viteve të fundit dhe që punësoheshin në pozicione të përhershme me paga mujore mbi 300,000 dinarë (2,560 euro). Kjo politikë ishte veçanërisht tërheqëse për profesionistët rusë të teknologjisë, shumë prej të cilëve u zhvendosën në Serbi pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia në vitin 2022.

Me gjithë ndryshimet në politikë, analistët mbeten optimistë, por të matur. Sektori i ICT në Serbi punëson mbi 115,000 persona, dhe pagat mesatare janë ndër më të lartat në vend. Në mars të vitit 2025, zhvilluesit e softuerëve fitonin mesatarisht 310,417 dinarë në muaj, më shumë se dyfishi i mesatares kombëtare.

Brnabić njoftoi gjithashtu plane pĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur rritjen e mĂ«tejshme tĂ« sektorit nĂ«pĂ«rmjet vizitave parlamentare nĂ« qendrat shkencore dhe teknologjike nĂ« Kragujevac, Çaçak, Nish dhe Krushevac, pjesĂ« e njĂ« pĂ«rpjekjeje mĂ« tĂ« gjerĂ« pĂ«r tĂ« zgjeruar infrastrukturĂ«n dixhitale tĂ« vendit.

Edhe pse disa ekonomistë argumentojnë se skemat e incentivave nuk janë të qëndrueshme në afatgjatë, drejtuesit e sektorit të ICT paralajmërojnë se ndryshimet e papritura në politika cenojnë parashikueshmërinë dhe atraktivitetin e peizazhit teknologjik në Serbi.

Në vitin 2024, eksportet ICT arritën në 4.13 miliardë euro, një rritje 20% krahasuar me një vit më parë. Nëse trendet aktuale vazhdojnë, objektivi 5 miliardë euro duket i arritshëm, edhe pse në një klimë më të pasigurt.

The post Serbia 5 miliardë euro eksporte në sektorin e ICT appeared first on Revista Monitor.

Tirana ka përqindjen më të lartë të rinjve as në punë as në shkollë

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
14 August 2025 at 12:00

Në vitin 2023 në vendin tonë 24.6% të rinjve në grup-moshën 15-29 vjeç nuk ishin as në punë dhe as në shkollë, por në Kryeqytet kjo përqindje është edhe më e madhe edhe pse mundësitë për punësim janë më të larta se në qarqet e tjera.

Të dhënat nga Anketa e Forcës së Punës që i takojnë 2023 zbulojnë se Tirana, përballet me një nivel shqetësues te të rinjve që nuk janë as në punë, as në arsim apo trajnim (NEET), me 27% që janë jashtë tregut të punës dhe sistemit arsimor, duke shënuar nivelin më të lartë në rang kombëtar.

Të dhënat e përpunuara nga Programi i Kombeve të Bashkuara në Tiranë tregojnë se pjesa më e madhe e NEET-ve janë në kërkim të një vendi pune. 13% e të rinjve as në punë dhe as në shkollë në Tiranë janë duke kërkuar punë, ndërsa 14% të tjerë janë in-aktivë.

Përqindja e lartë e të rinjve që kanë mbaruar studimet dhe janë në kërkim të punë tregon për një nivel të lartë përpjekjeje për të hyrë në tregun e punës, por që po përballen me pengesa të tilla, si mungesa e aftësive të nevojshme apo mungesa e vendeve të punës të përshtatshme.

Tirana dallohet për një shkallë të lartë të papunësisë afatgjatë, që tregon një shkëputje të zgjatur te të rinjve nga tregu i punës dhe rritje të rrezikut për përjashtim social.

Kjo pasqyrohet nga fakti se Tirana ka përqindjen më të lartë të NEET-ve që kërkojnë punë dhe kanë vetëm arsim bazë , gati 35%, duke sinjalizuar një mospërputhje të fortë mes kërkesave të tregut të punës dhe kualifikimeve të disponueshme.

Ndryshe nga Shkodra dhe Vlora, ku përqindja e grave NEET është mbi 60%, në Tiranë gratë përbëjnë 49% të totalit të NEET-ve.

Edhe pse Tirana ka një përqindje më të lartë të të rinjve me arsim të lartë, pjesa dërrmuese e NEET-ve vazhdon të përbëhet nga ata me arsim të mesëm ose bazë. Kjo tregon se edukimi nuk garanton gjithmonë përfshirje në punë.

Të dhënat tregojnë se edhe mes të diplomuarve universitarë, papunësia afatgjatë vazhdon të jetë një sfidë. Mungesa e përvojës, mospërputhja mes aftësive dhe kërkesave të tregut apo angazhime familjare, vazhdojnë të jenë pengesa të mëdha.

Në një qytet që ofron më shumë mundësi se pjesa tjetër e vendit, dhe ndërkohë 1 në katër të rinj nuk është as në punë dhe as në shkollë tregon për probleme strukturore që nuk zgjidhen vetëm me rritjen e ofertës arsimore apo vendeve të punës, por me ndërhyrje të drejtpërdrejta, gjithëpërfshirëse dhe të qëndrueshme.

Në rang vendi rreth 34% e NEET-ve janë të papunë për më shumë se një vit, duke çuar në humbje motivimi dhe izolim social. Kjo tregon një shkëputje të gjatë nga tregu i punës. 13% e NEET-ve janë tërhequr nga tregu për shkak të kujdesit për fëmijët apo familjarët, dhe 99% e tyre janë gra, shpesh me arsim të ulët ose të mesëm.

Rreth 2% e NEET-ve nuk kërkojnë më punë sepse nuk besojnë se do të gjejnë një vend pune, sidomos në zonat rurale apo rajonet me ekonomi të dobët. 5% e NEET-ve nuk janë në gjendje të punojnë për arsye shëndetësore, por shpesh mungon edhe mbështetja për rehabilitim apo trajnime të përshtatura.

TĂ« rinjtĂ« jashtĂ« ciklit punë–arsim pĂ«r njĂ« kohĂ« tĂ« gjatĂ« humbasin aftĂ«sitĂ«, vetĂ«besimin dhe kontaktin me rrjetet sociale e profesionale. Ata nuk kontribuojnĂ« nĂ« ekonomi pĂ«rmes punĂ«s apo tatimeve, duke i kushtuar buxhetit publik dhe ulur produktivitetin kombĂ«tar.

Mungesa e perspektivës i shtyn të rinjtë të largohen nga vendi në kërkim të mundësive më të mira, duke kontribuar në rrënimin demografik dhe rrit trysninë mbi forcën punëtore./ B.Hoxha

 

The post Tirana ka përqindjen më të lartë të rinjve as në punë as në shkollë appeared first on Revista Monitor.

Zjarret, ende 29 vatra aktive, 9 qarqe në betejë me flakët  

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
14 August 2025 at 11:25

Shqipëria nuk po gjen qetësi nga situata me zjarret ku këtë të enjte raportohen ende 29 vatra aktive. Ministria e Mbrojtjes e cilësoi situatën disi më të stabilizuar por të paktën 9 qarqe vijojnë të kenë situata problematike. Sipas të dhënave zyrtare gjatë 24 orëve të fundit janë raportuar 57 vatra zjarri, nga të cilat 29 janë aktive.

“Aktualisht po punohet me intensitet nĂ« kĂ«to vatra:

*Qarku Vlorë

Në bashkinë Delvinë vijon puna për vatrën e zjarrit në Syrin e Kaltër. Në terren po operojnë: 67 forca zjarrfikëse me 11 automjete, 30 forca bashkiake, 80 efektivë të FA me 10 automjete transporti, 6 autoambulanca dhe 30 forca mbështetëse. Zjarri vazhdon aktiv në lartësitë e Malit të Sopotit.Vijon të jetë aktive vatra në fshatrat Pecë, Sirikat dhe Kardhikaq, bashkia Finiq. Situata po mbahet në vëzhgim nga strukturat vendore. Zjarri në fshatin Kuç, njësia administrative Horë-Vranisht, bashkia Himarë, vijon në një sipërfaqe me shkurre dhe pyje. Po operojnë forcat zjarrfikëse.Në fshatin Brataj, njësia administrative Brataj, bashkia Selenicë, është shfaqur një vatër zjarri. Po operojnë forcat zjarrfikëse.

*Qarku Dibër

Në Malin me Gropa në Biz të Martaneshit, në afërsi të fshatit Val, njësia administrative Martanesh, bashkia Bulqizë, në zonë të mbrojtur. Forcat zjarrfikëse janë përqendruar në monitorim duke mbajtur këtë vatër nën kontroll. Ditën e sotme në terren ndodhen 2 forca nga AdZM dhe 5 forca vullnetare.Në fshatin Tërnovë, njësia administrative Zerqan, bashkia Bulqizë, zjarri është zhvilluar në disa vatra, por me intensitet të lartë në zonë me pyje,  ndihmuar nga era. Ditën e sotme vazhdon operacioni me 8 forca nga MZSH, 6 forca pyjore, 4 forca bashkiake dhe 30 efektivë të FA. Nuk ka rrezik për banesa.
 
*Qarku Berat

NĂ« fshatrat ZhapokikĂ«, Plashnik (lagja Lugas) dhe Zona e Mbrojtur “Rezervati i Menaxhuar Balloll” nĂ« zonĂ«n e TĂ«rpanit, me origjinĂ« nĂ« fshatin RehovĂ«, njĂ«sia administrative TĂ«rpan, bashkia Poliçan. NĂ« fshatin Plashnik, pĂ«r shkak tĂ« intensitetit tĂ« lartĂ« tĂ« zjarrit dhe erĂ«s sĂ« fortĂ« u rrezikuan seriozisht banesat nĂ« lagjet Totaj, Ziflaj, Serjanaj dhe Beqiraj, ku dje u evakuan 20 banorĂ«. Sot nĂ« ndihmĂ« tĂ« forcave tokĂ«sore shkuan edhe 2 helikopterĂ«t e Emirateve tĂ« Bashkuara Arabe si dhe 2 helikopterĂ«t qĂ« operonin nĂ« bashkinĂ« Gramsh. NĂ« fshatin Velçan, njĂ«sia administrative SinjĂ«, bashkia Berat. GjatĂ« natĂ«s nĂ« terren qĂ«ndruan 2 grupe shĂ«rbimi me 2 automjete zjarrfikĂ«se. NĂ« fshatin Orizaj, njĂ«sia administrative QendĂ«r Skrapar, bashkia Skrapar, vijon zjarri nĂ« njĂ« sipĂ«rfaqe me shkurre e bimĂ«si mare. Vatra nuk paraqet rrezik dhe gjatĂ« natĂ«s Ă«shtĂ« mbajtur nĂ« monitorim nga strukturat bashkiake. NĂ« fshatin VokopolĂ«, njĂ«sia administrative TĂ«rpan, bashkia Poliçan, vatra e zjarrit ka qenĂ« me intensitet tĂ« ulĂ«t dhe po mbahet nĂ« monitorim. Vatra e zjarrit midis qytetit tĂ« Poliçanit dhe fshatit Mbrakull vazhdon, por situata ka qenĂ« e qetĂ« dhe nĂ«n kontroll nga forcat zjarrfikĂ«se.

*Qarku Tiranë

NĂ« “Malin e BĂ«rzhitĂ«s”, fshati IbĂ«, njĂ«sia administrative BĂ«rzhitĂ«, vijon zjarri. GjatĂ« ditĂ«s nĂ« terren u angazhuan 3 automjete zjarrfikĂ«se me 12 efektivĂ« nga MZSH TiranĂ«, 5 forca APR dhe forca nga Policia e Shtetit, tĂ« cilĂ«t arritĂ«n ta vinin vatrĂ«n nĂ«n kontroll duke evituar rrezikun pĂ«r banesat. Vijon puna pĂ«r shuarjen e zjarrit nĂ« fshatin Damjan-Fortuzaj dhe Isufaj, njĂ«sia administrative Vaqarr, bashkia TiranĂ«. NĂ« terren u angazhuan 3 automjete zjarrfikĂ«se me 16 efektivĂ« nga MZSH, 5 forca nga APR dhe forca nga Policia e Shtetit, tĂ« cilĂ«t arritĂ«n ta vinin vatrĂ«n nĂ«n kontroll. NĂ« fshatin Ferraj dhe Zall-Herr, njĂ«sia administrative Zall Herr, bashkia TiranĂ«, vijon puna pĂ«r shuarjen e zjarrit. Si pasojĂ« e terrenit kodrinor-malor ka qenĂ« i vĂ«shtirĂ« veprimi i mjeteve zjarrfikĂ«se dhe nuk u mundĂ«sua shuarja e plotĂ« e flakĂ«ve, por u arrit tĂ« vihej nĂ«n kontroll duke evituar rrezikun pĂ«r banesat. Vijon puna pĂ«r shuarjen e zjarrit nĂ« fshatrat Spanesh dhe Kazie, njĂ«sia administrative Kryevidh, bashkia RrogozhinĂ«. DitĂ«n e sotme zjarri Ă«shtĂ« izoluar dhe po mbahet nĂ« vĂ«zhgim.

*Qarku Gjirokastër

Vijon puna për shuarjen e zjarrit të ardhur nga bashkia Finiq në territorin e bashkisë Dropull, në drejtim të fshatit Dhuvjan dhe fshatrat Lugar e Frashtan, vatër e cila u përhap në dy fronte në majën e Leftokaresë dhe më pas u vu nën kontroll.Vijon puna për shuarjen e zjarrit në Hormovë, njësia administrative Qendër Tepelenë, bashkia Tepelenë. Sot nuk ka vatra aktive në fshatra, por vetëm në lartësi të Majës së Golikut. Në malin e Sopotit ka rënë zjarr në afërsi të antenave të RTSH. Sipërfaqja e djegur po mbahet nën monitorim.

*Qarku Elbasan

Sot që në orët e para të mëngjesit ka vijuar puna për shuarjen e zjarrit të rënë në fshatin Kullollas, njësia administrative Skënderbegas, bashkia Gramsh, në një zonë pyjore. Në terren u angazhuan: 30 forca zjarrfikëse me 11 automjete të MZSH-ve Gramsh, Elbasan, Cërrik dhe Librazhd; 60 forca bashkiake; 80 forca vullnetare dhe 70 efektivë të FA me 2 mjete zjarrfikëse. Në operacionet ajrore morën pjesë 2 helikopterë (çek dhe sllovak). Operacioni vazhdon me angazhimin e forcave vendore. Ka vijuar puna për shuarjen e zjarrit të rënë në fshatin Kodovjat, afër fshatit Posnovisht, njësia administrative Kodovjat, bashkia Gramsh. Pas punës së forcave në terren u arrit të izolohet zjarri dhe gjatë natës është mbajtur në monitorim. Vijon të jetë i pranishëm zjarri i rënë në fshatin Mukaj dhe fshatin Sojnik, njësia administrative Kukur, bashkia Gramsh, në sipërfaqe me shkurre dhe ferra. Nuk kanë qenë të rrezikuara banesat.

*Qarku Shkodër

Në bashkinë Fushë Arrëz, në fshatin Xath, njësia administrative Blerim ka vijuar puna për shuarjen e zjarrit dhe vënien e tij në kontroll. Zjarri ka rrezikuar edhe fshatin Trun, në pjesën e majës së Kunor Dardhës, në një terren shumë të thyer malor. Aktualisht po operojnë forcat tokësore dhe helikopteri i FA.

*Qarku Kukës

Në fshatin Bele, njësia administrative Zapod, bashkia Kukës ka rënë zjarr në Parkun Natyror Korab-Koritnik, në një sipërfaqe pyjore. Vazhdon angazhimi i forcave në terren për izolimin dhe shuarjen e plotë të zjarrit.

*Qarku Korçë

Ka vijuar puna për shuarjen e zjarrit të aktivizuar në një sipërfaqe pyjore me pisha në fshatin Gërmenj, njësia administrative Qendër Leskovik, bashkia Kolonjë. Në terren ndodhen forcat operacionale dhe 3 mjete për hapjen e rrugës dhe brezat e sigurisë kundër zjarrit. Gjatë ditës së djeshme ka patur shpërthime të municioneve që ndodheshin në brendësi të perimetrit të vatrës së zjarrit.

Situata Ă«shtĂ« nĂ« mbikĂ«qyrje nga MZSH KolonjĂ«.Në operacionet pĂ«r shuarjen e zjarreve u angazhuan 65 automjete zjarrfikĂ«se dhe 1,143 forca operacionale, tĂ« ndihmuar nga FA me 409 forca ushtarake, 23 automjete zjarrfikĂ«se dhe 3 helikopterĂ« tĂ« FA. Gjithashtu morĂ«n pjesĂ« 7 helikopterĂ« dhe 1 avion Canadair nga Italia” raportoi Ministria e Mbrojtjes.  
 

The post Zjarret, ende 29 vatra aktive, 9 qarqe në betejë me flakët   appeared first on Revista Monitor.

Sigurimi i detyrueshëm nga tërmetet, juristët: Duhet të përfshihen edhe zjarret e përmbytjet

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
14 August 2025 at 10:00

Qeveria ka hapur pĂ«r konsultim publik projektligjin “PĂ«r sigurimin e detyrueshĂ«m tĂ« banesave nga tĂ«rmetet”, por juristi Ardian Stamo nĂ« komentin publik qĂ« i bĂ«ri projektit paralajmĂ«ron se drafti, nĂ« formĂ«n aktuale, jo vetĂ«m qĂ« cenon tĂ« drejtat kushtetuese tĂ« pronarĂ«ve dhe konkurrencĂ«n nĂ« treg, por edhe lĂ« jashtĂ« mbulimit njĂ« gamĂ« tĂ« gjerĂ« rreziqesh tĂ« tjera qĂ« prekin realisht banesat.

Sipas tij, sigurimi nuk duhet të kufizohet vetëm tek tërmetet, por të përfshijë edhe fatkeqësi të tjera natyrore, si zjarret dhe përmbytjet.

“NĂ«se ligji synon mbrojtjen e pronĂ«s, nuk mund tĂ« injorojĂ« rreziqet mĂ« tĂ« shpeshta e me pasoja tĂ« rĂ«nda ekonomike dhe sociale, si zjarri dhe uji. VetĂ«m kĂ«shtu sigurimi bĂ«het realisht i dobishĂ«m dhe atraktiv pĂ«r qytetarĂ«t,” thekson Stamo.

Sipas tij, përfshirja e mbulimit nga zjarri dhe uji do ta rriste vlerën e produktit dhe do e bënte më të justifikueshëm financiarisht për qytetarët. Po ashtu, konkurrenca mes operatorëve publikë e privatë do të sillte prime më të ulëta dhe kushte më të favorshme.

Juristi kundërshton modelin aktual që detyron çdo pronar të lidhet vetëm me Fondin Shtetëror për Tërmetet, duke e cilësuar shkelje të lirisë kontraktore dhe të parimeve të konkurrencës së tregut. Ai propozon që sigurimi të jetë vullnetar, me mundësinë për të zgjedhur midis fondit shtetëror dhe shoqërive private.

Stamo ngre shqetësimin se drafti nuk adreson sigurimin e objekteve gjatë ndërtimit, një fazë ku investimi është i pambrojtur nga fatkeqësitë natyrore. Ai sugjeron që sigurimi të jetë i detyrueshëm për ndërtuesit deri në dorëzimin e pronës tek blerësi.

Sipas tij, projektligji nuk përcakton çmimin e primit, shumën e mbulimit apo shërbimet konkrete, çka sipas tij rrezikon ta kthejë në një barrë financiare pa përfitim real.

“NjĂ« ligj i mirĂ« duhet tĂ« jetĂ« alternativ, tĂ« garantojĂ« konkurrencĂ« dhe tĂ« mbulojĂ« jo vetĂ«m tĂ«rmetin, por tĂ« gjitha fatkeqĂ«sitĂ« kryesore natyrore,” pĂ«rfundon Stamo.

Qeveria shqiptare ka rikthyer për konsultim pas dy vitesh projektligjin për sigurimin e detyrueshëm të banesave nga tërmetet.

Varianti i ri i projektligjit nuk sjell ndryshime të mëdha në thelbin e konceptimit të skemës së sigurimit nga tërmetet. Ai përcakton detyrimin për sigurimin e të gjitha banesave në vend, me pak përjashtime (psh. shtëpitë e ndërtuara prej argjile, qerpiçi, kallami, etj apo ndërtesave me vendndodhje të lëvizshme apo të përkohshme).

Skema e sigurimit do të administrohet nga një ent i posaçëm me kapital shtetëror që do të ngrihet për këtë qëllim, Fondi Kombëtar për Sigurimin e Detyrueshëm nga Tërmetet.

Shuma e sigurimit do të përcaktohet me vendim të Këshillit të Ministrave, ndërsa primi i sigurimit që do të paguajnë pronarët e banesave do të përcaktohet nga Fondi për tërmetet, pas marrjes së pëlqimit nga ministri përgjegjës për financat.

Për shtresat nevojë, primi i sigurimit do të financohet nga buxheti i shtetit.

Projektligji për sigurimin e detyrueshëm të banesave nga tërmetet është në fazën e konsultimit deri më 20 të këtij muaji../ B.Hoxha

Sigurimi i tërmeteve, si do të funksionojë skema

 

 

 

The post Sigurimi i detyrueshëm nga tërmetet, juristët: Duhet të përfshihen edhe zjarret e përmbytjet appeared first on Revista Monitor.

Bashkive u mungojnë zjarrfikësit, numri i tyre është 25% më pak sesa standardi ligjor

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
13 August 2025 at 23:02

BashkitĂ« nĂ« tĂ« gjithĂ« vendin po pĂ«rballojnĂ« situatĂ«n emergjente e krijuar me zjarret me 25% mĂ« pak personel zjarrfikĂ«sish, sesa e kĂ«rkon ligji “PĂ«r shĂ«rbimin e mbrojtjes nga zjarri dhe shpĂ«timin”.

Në legjislacion përcaktohet se çdo stacioni i shërbimit të Mbrojtjes nga Zjarri dhe Shpëtimi (MZSH) një njësi operuese dhe inspektuese që ngrihet në çdo bashki, duhet të zbatojë standardin e të pasurit 1 zjarrfikës profesionist për 1,500-2,000 banorë.

NĂ« total nĂ« tĂ« gjitha bashkitĂ« nĂ« rang vendi janĂ« tĂ« punĂ«suar 1,300 zjarrfikĂ«s sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« Institutit tĂ« Bashkive tĂ« ShqipĂ«risĂ«. NĂ« raportin vjetor pĂ«r “Qeverisja vendore nĂ« ShqipĂ«ri- Raport mbi situatĂ«n aktuale 2024” Institutit pĂ«r BashkitĂ« te ShqipĂ«risĂ« evidenton se numri mesatar i zjarrfikĂ«sve nĂ« nivel kombĂ«tar arrin 0.8 zjarrfikĂ«s pĂ«r 1,500 banorĂ«, ndĂ«rsa numri i automjeteve zjarrfikĂ«se Ă«shtĂ« 0.9 pĂ«r 10,000 banorĂ«.

Kjo tregon se numri i zjarrfikĂ«sve tĂ« punĂ«suar pĂ«r 1,500 banorĂ« Ă«shtĂ« rreth 25% nĂ«n nivelin e kĂ«rkuar nga ligji “PĂ«r shĂ«rbimin e mbrojtjes nga zjarri dhe shpĂ«timin”.

Drejtori ekzekutiv i Institutit të Bashkive të Shqipërisë Agron Haxhimali tha për Monitor se jo vetëm që numri i zjarrfikësve është nën nivelin e përcaktuar në ligjin e vitit 2015, por edhe numri i tyre rezulton se ka një shpërndarje të pabarabartë, ku bashkitë e vogla kanë më shumë zjarrfikës dhe automjete zjarrfikëse për frymë sesa bashkitë e mëdha.

“Por kjo mund tĂ« lidhet me shpĂ«rndarjen e popullsisĂ« nĂ« zona rurale, ku distancat janĂ« mĂ« tĂ« mĂ«dha dhe infrastruktura rrugore mĂ« e vĂ«shtirĂ«. NdĂ«rsa Tirana ka numrin mĂ« tĂ« ulĂ«t tĂ« zjarrfikĂ«sve dhe automjeteve zjarrfikĂ«se pĂ«r frymĂ«, gjĂ« qĂ« mund tĂ« shpjegohet me pĂ«rqendrimin e popullsisĂ« dhe infrastrukturĂ«n mĂ« tĂ« zhvilluar rrugore nĂ« kryeqytet”, thotĂ« ai.

Po ashtu deri në fund të vitit 2018, në çdo bashki u ngritën stacione zjarrfikëse me një personel minimal prej 14 punonjësish. Numri i stacioneve të zjarrfikësve është 70.

Në kuadër të sfidave të vazhdueshme që ka Shqipëria për mbrojtjen nga zjarri, drejtori ekzekutiv i Institutit për Bashkitë e Shqipërisë, Agron Haxhimali, theksoi rëndësinë e modernizimit të mjeteve operative dhe forcave zjarrfikëse.

Ai komentoi situatën aktuale të menaxhimit të zjarreve në disa bashki, përfshirë Delvinën dhe Gramshin, ku janë angazhuar jo vetëm forcat zjarrfikëse vendore, por edhe helikopterë dhe forca të Armatosura Shqiptare dhe të huaja.

“NĂ« terren pĂ«r shuarjen e zjarreve, sidomos nĂ« BashkinĂ« DelvinĂ« dhe Gramsh, janĂ« angazhuar forcat zjarrfikĂ«se vendore, automjetet zjarrfikĂ«se tĂ« bashkive, si dhe helikopterĂ« tĂ« Forcave Ajrore shqiptare dhe tĂ« huaja pĂ«r zonat e vĂ«shtira. PjesĂ« shumĂ« e rĂ«ndĂ«sishme ka qenĂ« gadishmĂ«ria e qytetarĂ«ve dhe vullnetarĂ«ve.”

Sipas Haxhimalit, edhe pse ka pasur përpjekje të koordinuara, infrastruktura zjarrfikëse në këto bashki mbetet e kufizuar, me mungesë mjeteve moderne dhe nevojë për më shumë personel të trajnuar.

“NĂ« tĂ« dy bashkitĂ« janĂ« dhĂ«nĂ« urdhra evakuimi pĂ«r disa fshatra dhe Ă«shtĂ« koordinuar ndĂ«rhyrja mes strukturave vendore e qendrore pĂ«r frenimin e flakĂ«ve.

Megjithatë, infrastruktura zjarrfikëse në këto bashki është e kufizuar, me pak mjete moderne dhe nevojë për më shumë personel të trajnuar, çka e vështirëson reagimin ndaj emergjencave të përmasave të mëdha.

Në këtë rast duhet theksuar kontributi shumë i rëndësishëm i avionëve nga mekanizimi evropian e mbrojtjes.

Kjo tregon edhe njĂ« herĂ« se sa rĂ«ndĂ«si merr investimi nĂ« mjete tĂ« tilla. Por sistemi i mbrojtjes civile kĂ«rkohet tĂ« jetĂ« mĂ« vital dhe i integruar, nĂ« burime, teknologji, infrastrukturĂ«, organizime, edukim ndĂ«rgjegjĂ«sim etj”.

Në raportin e fundit të Bankës Botërore mbi gatishmërinë e Shqipërisë për shuarjen e zjarreve, u theksua se vendi ka kapacitete të kufizuara për të shuar zjarret në zona të largëta, për shkak të mungesës së pajisjeve specifike si kamerat termike dhe automjetet e specializuara për zonat malore dhe të thella.

“ShqipĂ«ria ka nevojĂ« pĂ«r mĂ« shumĂ« automjete zjarrfikĂ«se dhe pajisje moderne qĂ« mund tĂ« shĂ«rbejnĂ« pĂ«r tĂ« pĂ«rballuar situata mĂ« tĂ« vĂ«shtira, sidomos nĂ« zona tĂ« izoluara,” shtoi Haxhimali.

Kjo pasqyron një tjetër sfidë të madhe për administratën lokale dhe për qeverinë që duhet të sigurojë fonde të mjaftueshme për përmirësimin e kapaciteteve të shërbimit të zjarrfikësve dhe menaxhimin e zjarreve në të ardhmen. Në këtë kuadër, Instituti për Bashkitë Shqiptare ka rekomanduar rritjen e transfertave sektoriale dhe krijimin e një fondi të veçantë për emergjencat zjarrfikëse, që mund të përdoret për përballimin e situatave kritike.

Kjo përfshin: shtimin e fondeve për modernizimin e flotës së automjeteve zjarrfikëse, veçanërisht në bashkitë me infrastrukturë të vështirë; mbështetje financiare për rritjen e numrit të zjarrfikësve në raport me popullsinë dhe nevojat specifike të secilës bashki.

Po ashtu sipas Institutit të Bashkive të Shqipërisë për përballimin e situatave emergjente për bashkitë haset nevoja e hartimit të planeve të detajuara për menaxhimin e rrezikut nga zjarret, të përshtatura sipas karakteristikave të secilës bashki dhe kapacitete në këtë sektor për shuarjen e zjarreve në pyje, pasi kjo përbën një tipologji të ndryshme nga zjarret urbane.

Për vitin 2025, 61 bashkitë e vendit kanë përfituar një fond prej 2,1 miliardë lekë (rreth 21 milionë euro) për shërbimin e mbrojtjes nga zjarri, përmes transfertës së pakushtëzuar nga buxheti i shtetit. Krahasuar me vitin 2024, ky fond është rritur me 36%.

Ndërsa për emergjencat civile, fondi i vitit 2025 që do të jetë në dispozicion nga buxheti i shtetit është 5,4 miliardë lekë (rreth 55 milionë euro), një rritje prej 1.4% krahasuar me vitin 2024.

Agron Haxhimali, drejtor i Institutit të Bashkive të Shqipërisë, më herët rekomandoi se është e nevojshme një rishpërndarje e fondeve të buxhetit për situatat emergjente. Ai sugjeroi që bashkitë që përballen drejtpërdrejt me situata të vështira të përfitojnë më shumë fonde.

ÇfarĂ« pĂ«rcakton ligji pĂ«r organizimin e strukturĂ«s sĂ« shĂ«rbimit

Neni 7 Organizimi i strukturës së shërbimit

1. Shërbimi i mbrojtjes nga zjarri dhe shpëtimin organizohet në nivel qendror dhe vendor. Drejtoria e Përgjithshme e Mbrojtjes nga Zjarri dhe Shpëtimin përfaqëson nivelin qendror; strukturat e shërbimit të MZSH-së në bashki përfaqësojnë nivelin vendor dhe organizohen në drejtori ose sektorë.

2. Drejtoria e Përgjithshme e MZSH-së, në varësi të ministrit, përfaqëson autoritetin më të lartë teknik, mbikëqyrës dhe drejtues të shërbimit të MZSH-së. Drejtoria e Përgjithshme e MZSH-së organizohet në drejtori me funksione inspektimi, koordinimi, trajnimi dhe logjistike.

3. Drejtoria ose sektori i shërbimit të MZSH-së në nivel vendor është në varësi të kryetarit të bashkisë. Ajo përfaqëson strukturën bazë operuese dhe inspektuese në fushën e mbrojtjes nga zjarri dhe shpëtimin në territorin që ka në juridiksion.

4. Çdo bashki duhet tĂ« mbulojĂ« territorin e saj me shĂ«rbim zjarrfikĂ«s, me stacione tĂ« kompletuara me personel, automjete dhe pajisje zjarrfikĂ«se.

5. Stacioni i shërbimit të MZSH-së është njësi operuese dhe inspektuese në varësi të shefit të sektorit të shërbimit të MZSH-së dhe ngrihet në çdo bashki, duke zbatuar standardin 1 zjarrfikës profesionist për 1500-2000 banorë.

6. Çdo stacion duhet tĂ« ketĂ« jo mĂ« pak se 14 zjarrfikĂ«s, personel profesionist.

Fondet për zjarret, Instituti i Bashkive rekomandon rishpërndarjen e buxhetit për vendorët

BB: Shqipëria ka mangësi të theksuara për mbrojtjen nga zjarret

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

The post Bashkive u mungojnë zjarrfikësit, numri i tyre është 25% më pak sesa standardi ligjor appeared first on Revista Monitor.

Punësimi në sektorin bankar po rritet për të gjashtin vit radhazi

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
13 August 2025 at 23:01

Punësimi në sektorin bankar po rritet për të gjashtin vit radhazi.

Të dhënat e Shoqatës Shqiptare të Bankave tregojnë se në mesin e këtij viti bankat tregtare në vend raportuan 7343 të punësuar, në rritje me 2.6% që nga fillimi i vitit dhe me 4.4% krahasuar me një vit më parë.

Numri i të punësuarve në sektorin bankar ka arritur nivelin më të lartë historik, i mbështetur nga cikli pozitiv i sektorit në vitet e fundit, i karakterizuar nga një rritje me ritme të shpejta e kredisë, e aktiveve në përgjithësi dhe nga përmirësimi i performancës financiare.

Periudha e konsolidimit të sektorit bankar mes viteve 2015-2022 solli ulje të numrit të bankave aktive, nga 16, në 11. Përqendrimi shkaktoi dublime të pozicioneve të punës, por edhe të rrjetit të degëve, çka çoi në mënyrë të paevitueshme shkurtime të stafit. Por, megjithatë, efektet e kësaj faze konsolidimi në treguesit e punësimit janë tejkaluar.

Punësimi në sektorin bankar iu kthye rritjes që prej vitit 2020, ndërsa në vitin 2023 numri i të punësuarve në banka e kishte kaluar nivelin e vitit 2016, vit kur pati nisur cikli i bashkimeve mes bankave tregtare, që solli shkurtimin e rreth 600 vendeve të punës gjatë tre viteve në vazhdim.

Rritja e numrit të të punësuarve është gjithashtu një dëshmi e faktit që dixhitalizimi i shërbimeve dhe produkteve bankare nuk ka ulur nevojën për burime njerëzore, por thjesht ka sjellë orientimin e tyre drejt pozicioneve të tjera.

Rritja e dixhitalizimit po sjell më pak nevojë për punonjës për procese bazike të lidhura me pagesat në degë, por po kompensohet nga zgjerimi i stafeve të lidhura me shërbimet që mbështeten te teknologjia, si edhe rritja e punësimit në pozicionet administrative, duke ndjekur edhe një cikël të natyrshëm të rritjes së biznesit.

Edhe numri i degëve të sektorit bankar i është kthyer rritjes. Sipas të dhënave nga Shoqata Shqiptare e Bankave, në mesin e këtij viti bankat raportuan 409 degë, nga 405 që kishte qenë numri i tyre në fund të vitit 2024 dhe 391 që kishte qenë një vit më parë.

Nga ana tjetër, pas një cikli 7-vjeçar konsolidimi, numri i aktorëve në tregun bankar po rritet përsëri.

Në muajin gusht, Banka e Shqipërisë miratoi hyrjen në treg të degës së bankës më të madhe turke, Ziraat, që pritet të fillojë aktivitetin bankar brenda disa muajsh.

Kjo do ta rrisë numrin e bankave aktive në treg në 12. Ndërkohë, në Bankën e Shqipërisë është paraqitur një aplikim tjetër për licencë bankare, nga disa investitorë nga Izraeli.

Hyrja e aktorëve të rinj në treg përbën premisë për rritjen e mëtejshme të numrit të të punësuarve dhe të degëve të bankave tregtare në Shqipëri.

Të dhënat e paaudituara nga Shoqata Shqiptare e Bankave tregojnë se totali i aktiveve të sektorit bankar në mesin e këtij viti arriti në 2.161 trilionë lekë, në rritje vjetore me 8%./ E.Shehu

 

The post Punësimi në sektorin bankar po rritet për të gjashtin vit radhazi appeared first on Revista Monitor.

Fotovoltaikët, ERE nis procedurat për licencimin në prodhim të një tjetër impianti 35.6 MW

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
13 August 2025 at 23:00

Enti Rregullator i Energjisë nisi procedurat për licencimin në prodhim të energjisë së një tjetër impianti fotovoltaik me kapacitet 35.6 MW. Në mbledhjen e fundit të Bordit, të mbajtur këtë javë, u njoftua edhe kjo procedurë.

“NĂ« mbledhjen e tij tĂ« datĂ«s 12.08.2025, Bordi i ERE-s vendosi tĂ« fillojĂ« procedurĂ«n pĂ«r licencimin e shoqĂ«risĂ« “Infotelecom-Albsolar 4” shpk nĂ« veprimtarinĂ« e prodhimit tĂ« energjisĂ« elektrike nga centrali fotovoltaik, me kapacitet tĂ« instaluar 35.6 MWac, me vendndodhje nĂ« rrugĂ«n “Gjorica e Poshtme”, NjĂ«sia Administrative GjoricĂ«, Bashkia BulqizĂ«, Qarku DibĂ«r” – nĂ«nvizoi ERE.

Enti Rregullator i Energjisë licencoi deri në fund të korrikut të paktën 13 subjekte, ku një prej tyre me kusht. Në total, kapaciteti i instaluar i projekteve që kanë marrë një licencë prodhimi si fotovoltaikë është 125 MW, nga ku 11 prej tyre i takojnë kategorisë së impianteve me fuqi të instaluar deri në 2 MW.

Impianti kryesor qĂ« duket se ka marrĂ« licencĂ«n nĂ« prodhim Ă«shtĂ« ai qĂ« parashikohet me njĂ« fuqi 100 MW nga “Sunny Side Energy”, i parashikuar pĂ«r ndĂ«rtim nĂ« zonĂ«n e DarzezĂ«s nĂ« Fier.

Në total, deri më tani janë dhënë 65 licenca në prodhimin e energjisë fotovoltaike nga ERE, duke nisur që nga projekti i parë i zbatuar disa vite më herët nga Ujësjellësi i Korçës. Interesi për fotovoltaikët nisi në vitin 2017, kur u miratua edhe kuadri i parë ligjor për burimet e rinovueshme të energjisë, por mori nxitjen reale në vitet 2021 dhe 2022 me nisjen e krizës së energjisë.

Deri më tani në vend janë zbatuar disa projekte, por ato që dominojnë janë impiantet e vogla deri në 2 MW, teksa më i madhi është Karavastaja, i fituar përmes ankandit të qeverisë nga Voltalia, që ka nisur prodhimin prej vitit 2024.

Projekte të tjera private, të orientuara drejt shitjes në treg të lirë, po zbatohen në disa rajone, teksa shumica e projekteve të propozuara mbeten në hallka të ndryshme institucionale pa filluar ende punimet në terren.

Shqipëria synon të diversifikojë prodhimin e energjisë duke rritur peshën e energjisë diellore dhe asaj nga era, për të shmangur varësinë e madhe që ka aktualisht nga hidro, e cila e ekspozon vendin ndaj importeve në vite hidrike jo të favorshëm.

Rritja e kapacitetit të instaluar është lakuar njëkohësisht si një mënyrë për ta kthyer vendin në eksportues neto të energjisë deri në vitin 2030, sikurse është theksuar nga përfaqësues të qeverisë herë pas here./N.Maho

 

 

 

 

The post Fotovoltaikët, ERE nis procedurat për licencimin në prodhim të një tjetër impianti 35.6 MW appeared first on Revista Monitor.

Yesterday — 13 August 2025Main stream

Rritje pothuajse 50% e Investimeve të Huaja Direkte në Bullgari

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
13 August 2025 at 15:05

Investimet e Huaja Direkte (FDI) në Bullgari arritën në 1.4 miliardë euro në maj të vitit 2025, duke shënuar rritje të konsiderueshme me 46.9% krahasuar me të njëjtin muaj të vitit të kaluar. Lajmi u raportua nga agjencia BGNES, duke iu referuar të dhënave nga Ministria e Inovacionit dhe Rritjes dhe Banka Kombëtare Bullgare.

Për krahasim, në maj të vitit 2024, vlera totale e FDI ishte 948 milionë euro. Kjo rritje e ndjeshme e flukseve të kapitalit të huaj në vend sinjalizon rikthimin e besimit të investitorëve dhe përfaqëson një nga rezultatet më të forta të regjistruara në vitet e fundit.

E matur si pjesë e Produktit të Brendshëm Bruto (PBB) të Bullgarisë, Investimet e Huaja Direkte gjithashtu shënuan rritje të konsiderueshme vjetore. Në maj 2024, FDI përbënte 0.9% të PBB-së, ndërsa në maj 2025 ajo arriti në 1.2%, që përfaqëson një rritje 33% në bazë vjetore.

Një nga faktorët kryesorë pas kësaj rritjeje ishte vlera e fitimeve të riinvestuara, e cila u rrit në 1.351 miliardë euro në maj 2025. Kjo është një rritje nga 916.5 milionë euro në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, duke treguar se shumë kompani në pronësi të huaj po zgjedhin të zgjerojnë apo të thellojnë aktivitetet e tyre në vend në vend që të tërheqin fitimet.

Ministria e Inovacionit dhe Rritjes publikoi një pasqyrë grafike të të dhënave paraprake nga Banka Kombëtare Bullgare, duke paraqitur evoluimin e tendencave të FDI në disa kategori, përfshirë flukset neto, pjesëmarrjen në kapital, pjesën në PBB dhe vëllimin e riinvestimeve.

Edhe pse shifrat janë të cilësuara si paraprake, ato theksojnë një tendencë më të gjerë rritëse të investimeve të huaja, të cilën institucionet shtetërore e monitorojnë nga afër si një tregues i stabilitetit ekonomik dhe i interesit afatgjatë të biznesit në Bullgari.

The post Rritje pothuajse 50% e Investimeve të Huaja Direkte në Bullgari appeared first on Revista Monitor.

Liberalizimi i tregut, bizneset e Kosovës kontratë ose shkëputje nga rrjeti, nga 16 gushti

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
13 August 2025 at 14:25

Vendimi për liberalizimin e tregut të energjisë ka hyrë në fuqi më 1 qershor. Sipas vendimit, të gjitha kompanitë që kanë më shumë se 50 punëtorë, ose qarkullim mbi 10 milionë euro në vit, janë detyruar të kalojnë në tregun e hapur të energjisë.

Të gjitha bizneset që nuk kanë nënshkruar kontratë komerciale me një nga furnizuesit e licencuar nga Zyra e Rregullatorit të Energjisë e Kosovës (ZRRE), do të shkëputën nga rrjeti energjetik nga 16 gushti, njoftoi rregullatori i energjisë të mërkurën.

ZRRE-ja tha se e ka marrë vendimin e shkallës së dytë të Gjykatës Komerciale, e cila e pranoi ankesën e rregullatorit ndaj padisë për shtyrjen e liberalizimit të tregut të energjisë elektrike.

“LigjshmĂ«ria e kĂ«tij procesi po konfirmohet nga gjykatat kompetente, sĂ« fundi edhe nga Gjykata Komerciale – Dhoma Shkalla e DytĂ«, duke vĂ«rtetuar se tĂ« gjithĂ« hapat janĂ« ndĂ«rmarrĂ« nĂ« pĂ«rputhje me ligjet e aplikueshme nĂ« RepublikĂ«n e KosovĂ«s”, thuhet nĂ« njoftimin e ZRRE-sĂ«.

ZRRE-ja u ankua ndaj vendimit të shkallës së parë të Gjykatës Komerciale, e cila më 30 korrik e kishte pezulluar përkohësisht vendimin e ZRRE për detyrimin e bizneseve të mëdha për të kaluar në tregun e liberalizuar të energjisë.

ZRRE-ja u bĂ«ri thirrje tĂ« gjitha bizneseve qĂ« t’i plotĂ«sojnĂ« kushtet pĂ«r tĂ« lidhur kontratĂ« mĂ« ndonjĂ« kompani tĂ« licencuar pĂ«r t’u furnizuar mĂ« energji, ndryshe do tĂ« shkĂ«puten nga rrjeti energjetik.

“ZRrE u bĂ«n thirrje tĂ« gjithĂ« konsumatorĂ«ve komercialĂ« qĂ« duhet tĂ« jenĂ« nĂ« treg tĂ« lirĂ« dhe qĂ« ende nuk kanĂ« lidhur kontratĂ« komerciale tĂ« furnizimit me energji elektrike, tĂ« veprojnĂ« pa vonesĂ« dhe tĂ« zgjedhin njĂ« nga furnizuesit e licencuar tĂ« publikuar nĂ« faqen zyrtare tĂ« ZRrE, sepse nga data e 16.08.2025 konsumatorĂ«t komercial tĂ« cilĂ«t nuk kanĂ« nĂ«nshkruar kontratĂ« komerciale me njĂ« nga furnizuesit e licencuar do tĂ« ndĂ«rpriten nga rrjeti energjetik. ZRrE mbetet e pĂ«rkushtuar pĂ«r tĂ« garantuar njĂ« treg te energjisĂ« elektrike tĂ« drejtĂ«, funksional dhe konkurrues, nĂ« shĂ«rbim tĂ« konsumatorĂ«ve dhe nĂ« pĂ«rputhje me legjislacionin vendor dhe standardet evropiane”.

Oda Ekonomike e Kosovës (OEK) dhe Dhoma e Tregtisë dhe Industrisë së Kosovës (DhTIK) kanë shprehur shqetësim të thellë pas vendimit të Dhomës së Shkallës së Dytë të Gjykatës Komerciale, e cila ndryshoi masën e sigurisë duke lejuar shtyrjen e ekzekutimit të vendimit të Zyrës së Rregullatorit për Energji (ZRrE) për liberalizimin e tregut të energjisë elektrike.

OEK, nĂ« njĂ« njoftim zyrtar thekson se “do tĂ« vazhdojĂ« betejĂ«n ligjore nĂ«pĂ«rmjet mjeteve tĂ« tjera ligjore nĂ« dispozicion, brenda afateve tĂ« pĂ«rcaktuara, dhe pĂ«r kĂ«tĂ« do tĂ« njoftojĂ« me kohĂ« tĂ« gjithĂ« anĂ«tarĂ«t e OdĂ«s Ekonomike tĂ« KosovĂ«s.”

Po ashtu, OEK kĂ«rkon nga ZRrE qĂ« tĂ« mos marrĂ« veprime tĂ« tjera qĂ« do t’i dĂ«mtonin bizneset, tĂ« cilat tashmĂ« janĂ« dĂ«mtuar nga vendimet e ZRrE-sĂ« qĂ« kanĂ« shkuar nĂ« dĂ«m tĂ« ekonomisĂ« sĂ« vendit dhe kanĂ« ndikuar nĂ« shtrenjtimin e jetesĂ«s sĂ« qytetarĂ«ve tĂ« RepublikĂ«s sĂ« KosovĂ«s.

“NĂ« ditĂ«t nĂ« vijim, ne do tĂ« konsultohemi me bizneset dhe do tĂ« shqyrtojmĂ« hapat e tjerĂ« qĂ« do tĂ« ndĂ«rmerren. PĂ«r kĂ«tĂ«, do tĂ« njoftoheni me kohë’, thuhet nĂ« reagim.

NdĂ«rkohĂ«, DhTIK e konsideron vendimin si njĂ« hap qĂ« “do tĂ« shkaktojĂ« pasoja tĂ« rĂ«nda pĂ«r ekonominĂ« e vendit, duke pĂ«rfshirĂ« rritjen e ndjeshme tĂ« çmimit tĂ« energjisĂ« elektrike, rritjen e çmimit tĂ« produkteve, rrezikimin e mijĂ«ra vendeve tĂ« punĂ«s, uljen e prodhimit vendor dhe mbytjen e tij nga importet qĂ« po rriten çdo ditĂ«, si dhe mbylljen e njĂ« numri tĂ« madh veprimtarish biznesore”

DhTIK i bën thirrje ZRrE-së dhe Qeverisë së Kosovës që të pezullojnë menjëherë zbatimin e vendimit dhe të hapin një proces të rishqyrtimit transparent, duke respektuar konsultimet publike dhe përfshirjen e komunitetit të biznesit.

Gjithashtu, Dhoma kërkon që institucionet të ndajnë mjete shtesë në përkrahje të bizneseve në mënyrë që të mos ketë pasoja të rënda për ekonominë dhe të ardhmen e vendit tonë.

“DhTIK u bĂ«n thirrje tĂ« gjitha bizneseve qĂ« tĂ« shfrytĂ«zojnĂ« tĂ« gjitha mekanizmat ligjorĂ« pĂ«r tĂ« kundĂ«rshtuar kĂ«tĂ« vendim tĂ« dĂ«mshĂ«m. DHTIK sĂ« bashku me bizneset do tĂ« pĂ«rdorĂ« çdo mjet ligjor dhe institucional pĂ«r tĂ« mbrojtur interesat e ekonomisĂ« sĂ« KosovĂ«s”, thuhet ne reagim.

Shkalla e dytë e Gjykatës Komerciale ka miratuar ankesën e Zyrës së Rregullatorit për Energji duke refuzuar shtyrjen e ekzekutimit të daljes së bizneseve në treg të lirë të energjisë elektrike.

“Aprovohet si e bazuar ankesa e tĂ« paditurit Zyra e Rregullatorit pĂ«r Energji (ZRRE) me seli nĂ« PrishtinĂ«. NDRYSHOHET pika IV e Aktgjykimit K.A.nr.301/25 e datĂ«s 29.07.2025 e GjykatĂ«s Komerciale tĂ« KosovĂ«s – Dhomat e ShkallĂ«s sĂ« ParĂ« – Departamenti pĂ«r Çështje Administrative, ashtu qĂ« vendoset si nĂ« vijim: Refuzohet si e pabazuar kĂ«rkesa e paditĂ«sit 
 me seli nĂ« PrishtinĂ«, pĂ«r shtyrjen e ekzekutimit tĂ« vendimit Nr.272/23 tĂ« datĂ«s 05.04.2025 dhe njoftimit tĂ« datĂ«s 12.03.2025 tĂ« nxjerrĂ« nga ZRRE”.

Vendimi i ZRRE-së për liberalizimin e tregut të energjisë ka hyrë në fuqi më 1 qershor.

Sipas vendimit, të gjitha kompanitë që kanë më shumë se 50 punëtorë, ose qarkullim mbi 10 milionë euro në vit, janë detyruar të kalojnë në tregun e hapur të energjisë.

Për të mos mbetur pa energji, bizneset nga datë 1 qershor deri më 31 korrik, janë furnizuar përkohësisht nga Korporata Energjetike e Kosovës, në cilësinë e Furnizuesit të Mundësisë së Fundit.

Në Kosovë janë mbi 1.300 biznese të tilla.

Aktualisht, në Kosovë janë të licencuara 22 kompani për tregtim me energji, ndërsa tre të tjera janë në proces të licencimit.

Në mesin e tyre përfshihet edhe Operatori për Furnizim me Energji Elektrike (KESCO) dhe KEK-u.

Deri më 31 korrik, mbi 250 biznese private kanë nënshkruar kontratë me KESCO-n, ndërkohë që janë në pritje edhe dhjetëra kërkesa të tjera.

Ndërkaq, me KEK-un kontrata kanë lidhur 53 kompani.

The post Liberalizimi i tregut, bizneset e Kosovës kontratë ose shkëputje nga rrjeti, nga 16 gushti appeared first on Revista Monitor.

Aksionet globale zgjasin rritjen pasi të dhënat e inflacionit në SHBA rrisin besimin

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
13 August 2025 at 14:09

Shifra e fundit i hap rrugën Rezervës Federale për të ulur normat e interesit në shtator

 

Aksionet globale kanë zgjatur rritjen, me indeksin referues të Japonisë që ndjek Wall Street drejt niveleve të reja rekord, pasi të dhënat e qëndrueshme të inflacionit në SHBA i shtynë tregtarët të rrisin parashikimet se Rezerva Federale do të ulë normat e interesit muajin tjetër.

Indeksi referues Topix i Japonisë u mbyll me 0.8% në një nivel rekord, Taiex i Tajvanit u mbyll pak para një kulmi të ri dhe Kospi i Koresë së Jugut u forcua me 1.1%. Stoxx Europe 600 u rrit me 0.4% dhe FTSE 100 u rrit me 0.3% në tregtimin e hershëm.

Fitimet pasuan shifrat e së martës që treguan se inflacioni në ekonominë më të madhe në botë ishte i pandryshuar në 2.7% në korrik, duke sfiduar pritshmëritë se tarifat gjithëpërfshirëse të Donald Trump do ta çonin atë më lart.

Investitorët thanë se ky lexim i papritur pozitiv kishte hequr pengesën e fundit të mbetur që Rezerva Federale të ulte normat e interesit në takimin e shtatorit, me tregjet e kontratave të së ardhmes që parashikonin një probablilitet 96% për një ulje me një çerek pike.

 

Aksionet kanë shënuar një rimëkëmbje nga trazirat që tronditën tregjet në fillim të prillit, kur Trump nisi luftën e tij tregtare, ndërsa frika e dëmeve të menjëhershme në ekonominë globale është zbehur. Zgjatja e një armëpushimi tregtar SHBA-Kinë të martën ka rritur gjithashtu besimin e investitorëve.

Rimëkëmbja në SHBA, ku indeksi S&P 500 u mbyll me 1.1% rritje dhe Nasdaq Composite u mbyll 1.4% më lart të martën, është mundësuar nga aksionet e Big Tech.

S&P 500 Ă«shtĂ« rritur me 29% nga niveli mĂ« i ulĂ«t pas “ditĂ«s sĂ« çlirimit” mĂ« 8 prill. NĂ« Azi, Taiex i Tajvanit dhe Kospi i KoresĂ« sĂ« Jugut janĂ« rritur tĂ« dy me 40% gjatĂ« kĂ«saj periudhe, ndĂ«rsa Topix i JaponisĂ« Ă«shtĂ« rritur me 35%. Aksionet e prodhuesit tĂ« çipave SK Hynix u rritĂ«n me 3.4%, ndĂ«rsa Sony Group u rritĂ«n me 3.5%. Maruwa e JaponisĂ«, e cila prodhon qeramikĂ« pĂ«r qarqe dhe gjysmĂ«pĂ«rçues, fitoi 3% dhe prodhuesi mĂ« i madh i çipave nĂ« botĂ«, Taiwan Semiconductor Manufacturing Company, u rrit 1.7%, duke arritur njĂ« nivel tĂ« ri rekord.

“MeqenĂ«se SHBA-tĂ« kanĂ« qenĂ« kaq rezistente, kjo mund tĂ« ketĂ« lehtĂ«suar disa shqetĂ«sime pĂ«r kĂ«rkesĂ«n pĂ«r çipa”, tha Jason Lui, kreu i strategjisĂ« sĂ« aksioneve dhe derivateve tĂ« Azi-PaqĂ«sorit nĂ« BNP Paribas.

Në Kinë, indeksi referues CSI 300 u rrit 0.8% dhe indeksi Hang Seng i Hong Kongut fitoi 2.3%.

Aksionet kineze u mbështetën gjithashtu nga një program i ri interesi për kreditë konsumatore dhe subvencione për kreditë për bizneset e sektorit të konsumit.

Tregjet aziatike pritet të përfitojnë nga një dollar më i dobët dhe normat më të ulëta të SHBA-së. Dollari ra me 0.4% kundrejt një shporte të homologëve të tij të martën dhe ra me 0.2% të mërkurën. / FT

The post Aksionet globale zgjasin rritjen pasi të dhënat e inflacionit në SHBA rrisin besimin appeared first on Revista Monitor.

Reforma, zjarrfikĂ«sit as tĂ« “njerkĂ«s as tĂ« nĂ«nĂ«s”, kompetencat u transferuan pa fonde

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
13 August 2025 at 14:04

Sektori i zjarrfikësve në Shqipëri, që prej Reformës Territoriale të vitit 2015, është transferuar nën administrimin e bashkive, por pa fonde dhe mjete shtesë, duke lënë shumë prej tyre pa mjetet dhe pajisjet e nevojshme për reagim efikas.

Një drejtues i sektorit të zjarrfikësve në një nga bashkitë e mëdha të vendit tha në kushtet e anonimatit se rreziku nga zjarret është në rritje, si në dimër ashtu edhe në verë, por ndërkohë jo të gjitha a bashkitë kanë kapacitete dhe mundësi për të zhvilluar mjaftueshëm sektorin e mbrojtjes nga zjarri.

Kur u krye reforma bashkitë e mëdha me qendër qarku trashëguan mjete dhe stacione pompimi kundër zjarrit, por bashkitë e reja që dolën nga reforma nuk kishin asnjë mjet apo strukture. Psh në qarkun e Tiranës, Bashkia e Tiranës dhe ajo e Kavajës kishin struktura dhe mjete, po bashkia a e Kamzës, Vorës dhe Rrogozhinës nuk kishin as struktura dhe as fonde, ngritën gjithçka nga zero.

Bashkitë e vogla të tilla si Gramshi, Delvina, Tepelena etj, që aktualisht janë përfshirë nga flakët kanë mundësi financiare të kufizuara për të zhvilluar sektor efikas kundër zjarrit në një kohë që administrojnë territore të mëdha me pyje, në shumë raste shume herë më shumë se bashkitë e mëdha me qendër qarku.

Reforma nuk u shoqërua me mbështetje financiare dhe shumë bashki u detyruan ta krijonin nga e para shërbimin e zjarrfikëses, duke përdorur fondet e veta. Disa ishin më të përgatitura, të tjera, shpjegoi drejtuesi i zjarrfikësve, duke theksuar se rritja e investimeve dhe trajnimeve është jetike për përballimin e rreziqeve që po shtohen vit pas viti.

ËshtĂ« gati njĂ«soj si tĂ« transferosh shĂ«rbimin spitalor tek bashkitĂ«, por pa godina, mjete dhe mjekĂ«, shpjegoi ai. Duhen qartĂ«suar kompetencat ligjore dhe gjithashtu mundĂ«sitĂ« pĂ«r trajnime, tha ai.

Një zjarrfikës gjatë karrierës merr, grada. Por ndërkohë gradat i jep pushteti qendror dhe pagat pushteti vendor. Aktualisht pagat në ketë sektor janë me pak se 50 mijë lekë dhe kjo shumë është e pamjaftueshme për të tërhequr të rinj me aftësi fizike të duhura për një zjarrfikës.

Sakaq rreziqet nga zjarret po rriten ndjeshëm vitet e fundit si në dimër dhe verë. Në dimër gjithnjë e më shumë banesat po digjen nga mosrespektimi i masave kundër zjarrit në procesin e ndërtimit. Gjithashtu në verë temperaturat e larta po bëhen shkak për zjarre masive. Zjarrëfikësit pohojnë se dora e njeriut është shkaku kryesor i zjarreve edhe në verë. Djegia e mbeturinave në ara dhe dalja e zjarrit jashtë kontrollit ishte shkaktari kryesor i këtë verë.

The post Reforma, zjarrfikĂ«sit as tĂ« “njerkĂ«s as tĂ« nĂ«nĂ«s”, kompetencat u transferuan pa fonde appeared first on Revista Monitor.

Gen Z dhe Alpha pazare “tĂ« shĂ«ndetshme”, si po ndryshon qasja e brezave pĂ«r blerjet nĂ« ShqipĂ«ri

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
13 August 2025 at 14:00

Mënyra sesi brezat përzgjedhin produktet e tyre të përditshme në supermarket ndryshon nga njëri-tjetri dhe kësaj tendence nuk i shpëton as Shqipëria.

Rrjetet e supermarketeve shprehen se tendenca e Gen Z që përfshin të lindurit në vitet 1997-2012 apo Gen Alpha që përfshin të lindurit mes 2010-2024 apo 2025 do të orientojë një qasje krejt të re edhe në produktet që serviren në rafte.

Kuptohet që për brezin më të ri që është ai Alpha imponimi i pazarit për preferencat specifike iu bëhet prindërve. Tendenca gjithsesi është e qartë brezat më të rinj ndryshe nga Millenials (fillim i viteve 1980 deri mesi i 1990-s) dhe Gen X (1965-1980) janë drejt njohjes më të mirë të produkteve sa i takon përmbajtjes duke synuar ato që janë më të shëndetshme.

“Brezi i ri Ă«shtĂ« shumĂ« mĂ« kĂ«rkues, shumĂ« mĂ« i vetĂ«dijshĂ«m dhe shumĂ« mĂ« dixhital. Gen Z dhe Alpha kĂ«rkojnĂ«: Produkte tĂ« shĂ«ndetshme dhe ekologjike;  OrigjinĂ« transparente tĂ« produkteve; PĂ«rvoja tĂ« personalizuara dhe ndĂ«rvepruese;  Qasje tĂ« lehtĂ« pĂ«rmes rrjeteve sociale” thanĂ« pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« Big Market.

Ndërkohë administratori i CONAD në Shqipëri Alessandro Rosa shprehet se gjenerata Alfa që përfshin fëmijët deri në 15 vjeç ka pjesë te saj të rinj që tashmë kanë personalitetin e tyre dhe që duan dhe kanë ndikim në vendimet konsumatore të familjes në të gjitha nivelet, jo vetëm në lidhje me konsumin e ushqimit, por edhe në ato më të rëndësishmet si zgjedhja e makinës apo veshjes.

“Ky Ă«shtĂ« njĂ« brez i karakterizuar nga ultra-dixhitalizimi, i mĂ«suar qĂ« nĂ« fĂ«mijĂ«ri me pĂ«rdorimin e telefonave inteligjentĂ« dhe tabletĂ«ve dhe me pĂ«rdorimin e rrjeteve sociale si YouTube, TikTok, Snapchat etj. PrindĂ«rit e tyre pĂ«rgjithĂ«sisht janĂ« tĂ« gjeneratĂ«s sĂ« ashtuquajtur millennials, pra nga mosha 30 deri nĂ« 45 vjeç, u japin autonomi dhe i pĂ«rfshijnĂ« nĂ« vendimet e pĂ«rditshme.

Ata janĂ« tĂ« interesuar pĂ«r modĂ«n dhe kozmetikĂ«n. PĂ«r sa i pĂ«rket ushqimit ata mund tĂ« konsiderohen “Foodies” tĂ« vegjĂ«l, sepse prindĂ«rit i kanĂ« mĂ«suar tĂ« provojnĂ« ushqime tĂ« ndryshme duke filluar nga produktet etnike, kuzhinĂ« kineze, japoneze, indiane, por edhe italiane, nga pica te makaronat. Ata janĂ« mĂ« tĂ« familjarizuar me dieta vegjetariane, tĂ« ndikuar nga stili i jetesĂ«s sĂ« prindĂ«rve.

FalĂ« autonomisĂ« qĂ« u Ă«shtĂ« dhĂ«nĂ« dhe si efekt i shtysĂ«s sĂ« thĂ«nĂ« nga vĂ«mendja e prindĂ«rve, fĂ«mijĂ«t priren t’i kushtojnĂ« mĂ« shumĂ« vĂ«mendje shĂ«ndetit dhe mirĂ«qenies sĂ« tyre dhe janĂ« shumĂ« selektivĂ« nĂ« zgjedhjen e produkteve pĂ«r t’u konsumuar dhe shpesh ua rekomandojnĂ« prindĂ«rve, pasi kanĂ« mĂ«suar tĂ« vlerĂ«sojnĂ« cilĂ«sinĂ« edhe nĂ«pĂ«rmjet produkteve tĂ« shtrenjta” vlerĂ«son ai.

Ndërkohë, sipas z. Rosa gjenerata Z përfshin të rinj nga adoleshenca deri në të 30-at janë kryesisht studentë ose në fillim të jetës së punës, dhe zakonisht pa të ardhura të qëndrueshme.

“Zoomers kanĂ« lindur gjithashtu dixhitalĂ«, kanĂ« njĂ« mendje shumĂ« tĂ« hapur dhe i bĂ«jnĂ« blerjet e tyre si offline, ashtu edhe online. Ata nuk i pĂ«lqejnĂ« strukturat e mĂ«dha tĂ« shitjes me pakicĂ« dhe priren tĂ« preferojnĂ« dyqane tĂ« mesme dhe tĂ« vogla. Ata gjithashtu pĂ«rdorin blerjet online pĂ«r shkak tĂ« informacionit mĂ« tĂ« detajuar dhe pĂ«rfitimeve nĂ« çmim” shprehet ai.

Diferenca me gjeneratat paraardhëse është edhe qasja më e fokusuar dixhitale e këtyre brezave të fundit. Kjo ka kërkuar që edhe rrjetet e supermarkteve të orientohen drejt investimeve të kësaj natyre.

“Brezi i ri kĂ«rkon transparencĂ«, komoditet, pĂ«rvoja dixhitale dhe produkte tĂ« shĂ«ndetshme e njĂ«kohĂ«sisht tĂ« vĂ«mendshĂ«m qĂ« produktet tĂ« kenĂ« paketime ekologjike dhe tĂ« riciklueshme. Ne patjetĂ«r qĂ« pĂ«r tu pĂ«rgjigjur ketyre kĂ«rkesave po zgjerojmĂ« asortimentin dhe ofertĂ«n pĂ«r produktet bio, gluten free, sugar free, vegane dhe lokale, pĂ«rmirĂ«simin e kanaleve dixhitale, si edhe me komunikim mĂ« tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« nĂ« rrjete sociale. Gjithashtu pĂ«r njĂ« shĂ«rbim akoma mĂ« tĂ« mirĂ« dhe tĂ« shpejt tek kasat po zgjerojmĂ« aplikimin e kasave tĂ« vetĂ«shĂ«rbimit” tha Elona Hametaj, CEO e SPAR./N.Maho

 

The post Gen Z dhe Alpha pazare “tĂ« shĂ«ndetshme”, si po ndryshon qasja e brezave pĂ«r blerjet nĂ« ShqipĂ«ri appeared first on Revista Monitor.

IEA: Rritja e prodhimit global të naftës do të përballet me rënien e kërkesës

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
13 August 2025 at 13:50

Një rritje e prodhimit global të naftës, e udhëhequr nga Arabia Saudite, do të fillojë të përplaset me një kërkesë gjithnjë e më të dobët, veçanërisht në Azi, në tre muajt e fundit të këtij viti, paralajmëroi të mërkurën Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë (IEA).

Institucioni me qendĂ«r nĂ« Paris uli parashikimin e tij pĂ«r rritjen e kĂ«rkesĂ«s globale kĂ«tĂ« vit nĂ« 680 mijĂ« fuçi nĂ« ditĂ« — njĂ« e treta mĂ« pak se sa parashikonte nĂ« janar dhe ritmi mĂ« i dobĂ«t qĂ« nga viti 2009, pĂ«rjashtuar rĂ«nien gjatĂ« pandemisĂ« sĂ« Covid-19.

Ajo përmendi ngadalësimin e konsumit në Kinë, Indi dhe Brazil, duke theksuar se të tre vendet po përballen me kërcënime për tarifa të larta në tregtinë e tyre me SHBA-në.

Pas dy vitesh tĂ« njĂ« balance relative, furnizimi tani po ecĂ«n dukshĂ«m pĂ«rpara kĂ«rkesĂ«s, tha IEA, duke krijuar potencialin pĂ«r “njĂ« tepricĂ« tĂ« madhe nĂ« treg”.

Ndërsa karteli i naftës OPEC vazhdon të rrisë prodhimin e tij, IEA tani pret që furnizimi të rritet me 2.5 milion fuçi në ditë këtë vit, rreth 30 për qind më shumë se parashikimi i saj në janar.

Në fillim të vitit, pjesa më e madhe e tepricës shkoi në magazinim, me Kinën që përthithi më shumë se 90 për qind të rritjes së prodhimit në tremujorin e dytë.

Por nga vjeshta, pas një sezoni veror të fortë ku rafineritë kanë punuar në nivele rekord për të përmbushur kërkesën për karburant, IEA pret që një tepricë prej 2 milion fuçi në ditë të vazhdojë deri thellë në vitin 2026.

MegjithatĂ«, IEA paralajmĂ«roi se, ndonĂ«se furnizimi i tepĂ«rt me naftĂ« nĂ« afat tĂ« shkurtĂ«r dukej “gjithnjĂ« e mĂ« i fryrĂ«â€, perspektiva mund tĂ« ndryshojĂ« nĂ«se SHBA forcon sanksionet ndaj RusisĂ« dhe Iranit, prodhuesit e tretĂ« dhe tĂ« pestĂ« mĂ« tĂ« mĂ«dhenj nĂ« botĂ«.

Parashikimet e IEA-s binin sërish ndesh me parashikimin mujor më të fundit nga OPEC-u, të publikuar të martën.

OPEC-u rriti parashikimin e tij për kërkesën këtë vit, ndërsa uli vlerësimet për rritjen e prodhimit në SHBA dhe prodhues të tjerë jashtë OPEC-ut. Ai tha se kërkesa për naftë do të rritet me 1.38 milion fuçi në ditë në vitin 2026, gati dyfish i ritmit të parashikuar nga IEA./FT

The post IEA: Rritja e prodhimit global të naftës do të përballet me rënien e kërkesës appeared first on Revista Monitor.

Turizmi, Shqipëria do aplikojë model të ngjashëm me Kroacinë për punonjësit e përhershëm, skema  

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
13 August 2025 at 12:30

Strategjia e turizmit e miratuar së fundmi parashikon një qasje të re sa i takon rritjes së qëndrueshmërisë së stafit të kualifikuar që punon në këtë sektor por jo vetëm.

Në një kornizë më të detajuar se dokumenti fillestar, qeveria pranon se për këtë do të punohet me të gjithë palët për të gjetur një zgjidhje mbi atë që quhet punësim i përhershëm sezonal. Modeli do të jetë i ngjashëm me skemën e Kroacisë por duke ju përshtatur kushteve që ka vendi ynë.

“NjĂ« kusht paraprak pĂ«r zbatimin e suksesshĂ«m tĂ« kĂ«saj mase Ă«shtĂ« zhvillimi i njĂ« kuadri tĂ« qartĂ« legjislativ qĂ« pĂ«rcakton udhĂ«zimet dhe rregulloret sipas sĂ« cilave do tĂ« administrohet kjo masĂ«.

Ky kuadër duhet të fokusohet te punonjësit sezonalë në industrinë e turizmit, duke siguruar që ata të marrin kompensim të përshtatshëm kur nuk janë duke punuar në mënyrë aktive, si dhe duhet të stimulojë punëdhënësit që të mbajnë forcën e tyre punëtore për sezonet pasuese.

Duke ndjekur njĂ« qasje tĂ« ngjashme me “SkemĂ«n e PunonjĂ«sve tĂ« PĂ«rhershĂ«m Sezonalë tĂ« KroacisĂ«,” ShqipĂ«ria mund tĂ« rrisĂ« sigurinĂ« nĂ« punĂ« pĂ«r punonjĂ«sit sezonalë dhe tĂ« ruajĂ« njĂ« forcĂ« punĂ«tore tĂ« kualifikuar pĂ«r industritë sezonale” thuhet në strategji.

Qeveria pranon se ndonëse kjo masë fokusohet kryesisht te punonjësit në sektorin e turizmit dhe hotelerisë, ekziston mundësia që mbështetja financiare të shtrihet edhe për punonjësit e tjerë sezonalë gjatë periudhave të tyre të pushimit.

“Shtrirja e mbĂ«shtetjes financiare do tĂ« siguronte njĂ« forcĂ« punĂ«tore tĂ« nevojshme pĂ«r punĂ«dhĂ«nĂ«sit nĂ« industri tĂ« ndryshme qĂ« pĂ«rballen me ulje tĂ« ngarkesĂ«s sĂ« punĂ«s pĂ«r shkak tĂ« natyrĂ«s sezonale tĂ« bizneseve tĂ« tyre” nĂ«nvizon dokumenti.

Por cilat janë në fakt veçoritë kryesore të kësaj nisme që do të materializohet me një kuadër specifik:

– PĂ«rcaktimi i qartĂ« i grupeve tĂ« synuara dhe pĂ«rfituesve tĂ« mbuluar nga kjo masĂ« (punĂ«marrĂ«sit dhe punĂ«dhĂ«nĂ«sit);
– PĂ«rcaktimi i periudhĂ«s minimale qĂ« duhet tĂ« punojnĂ« punonjĂ«sit pa ndĂ«rprerje, pĂ«r tĂ« njĂ«jtin punĂ«dhĂ«nĂ«s, pĂ«r t’u kualifikuar pĂ«r kĂ«tĂ« masĂ« (pĂ«r shembull, tĂ« paktĂ«n gjashtĂ« muaj dhe tĂ« paktĂ«n njĂ« sezon);
– Identifikimi i llojeve tĂ« punĂ«dhĂ«nĂ«sve dhe aktiviteteve ekonomike qĂ« kualifikohen pĂ«r subvencione, si p.sh., bizneset qĂ« pĂ«rballen me ulje tĂ« volumit tĂ« punĂ«s gjatĂ« sezoneve jashtë pikut, pĂ«r shkak tĂ« natyrĂ«s sezonale tĂ« veprimtarive tĂ« tyre;
– PĂ«rcaktimi i kohĂ«zgjatjes maksimale tĂ« masĂ«s, pra pĂ«r sa kohĂ« do tĂ« ofrohet mbĂ«shtetje financiare (pĂ«r shembull, deri nĂ« gjashtĂ« muaj pas pĂ«rfundimit tĂ« sezonit);
– Specifikimi i kostos pĂ«r pĂ«rfitimet dhe sigurimet shĂ«ndetĂ«sore edhe pas pĂ«rfundimit tĂ« sezonit qĂ« do tĂ« mbulohen nga qeveria nĂ« vend tĂ« punĂ«dhĂ«nĂ«sit gjatĂ« kohĂ«zgjatjes sĂ« masĂ«s;
– PĂ«rcaktimi i shumĂ«s sĂ« ndihmĂ«s ekonomike qĂ« do tĂ« marrin punonjĂ«sit, e llogaritur nĂ« bazĂ« tĂ« pĂ«rfitimeve nga papunĂ«sia, si dhe i pĂ«rqindjes sĂ« pagĂ«s mesatare tĂ« mbuluar gjatĂ« periudhĂ«s sĂ« masĂ«s;
– PĂ«rcaktimi i qartĂ« i detyrimeve tĂ« pĂ«rfituesve, si p.sh., tĂ« garantojnë ripunĂ«simin e punonjĂ«sve tĂ« pĂ«rhershĂ«m sezonalë nĂ« sezonin pasues pas pĂ«rfundimit tĂ« masĂ«s dhe mbajtja e tĂ« njĂ«jtit numĂ«r tĂ« punonjĂ«sve tĂ« dhĂ«nĂ« nĂ« datĂ«n e dorĂ«zimit tĂ« aplikimit pĂ«r njĂ« periudhĂ« tĂ« caktuar.

 

The post Turizmi, Shqipëria do aplikojë model të ngjashëm me Kroacinë për punonjësit e përhershëm, skema   appeared first on Revista Monitor.

Nuk Ă«shtĂ« nxehtĂ«sia, Ă«shtĂ« lagĂ«shtia: ÇfarĂ« fshihet pas kĂ«tij sezoni veror jashtĂ«zakonisht “ngjitĂ«s”

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
13 August 2025 at 11:44

Vera e nxehtĂ« nuk Ă«shtĂ« njĂ« fenomen i panjohur pĂ«r pjesĂ«n mĂ« tĂ« madhe tĂ« Shteteve tĂ« Bashkuara, por kĂ«tĂ« vit, kombinimi i temperaturave tĂ« larta dhe lagĂ«shtisĂ« ka marrĂ« njĂ« karakter vĂ«rtet kĂ«rcĂ«nues, duke na afruar mĂ« shumĂ« se kurrĂ« me pikĂ«n e thyerjes nĂ« njĂ« sezon tashmĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« pĂ«r t’u pĂ«rballuar.

Temperaturat e kondensimit tĂ« ajrit, njĂ« matĂ«s i sasisĂ« sĂ« lagĂ«shtisĂ« nĂ« ajĂ«r, kanĂ« arritur shpesh nivele tĂ« larta, tĂ« ngjashme me njĂ« sauna. ËshtĂ« njĂ« tjetĂ«r mĂ«nyrĂ« se si njĂ« klimĂ« qĂ« po ngrohet nga ndotja me lĂ«ndĂ« djegĂ«se fosile po e ndryshon verĂ«n ashtu siç e njohim.

NjĂ« atmosferĂ« e ngrohtĂ« thith ujin si njĂ« sfungjer, duke rritur si temperaturat e ajrit, ashtu edhe ato tĂ« pikĂ«s sĂ« kondensimit, mĂ« shumĂ« sesa do tĂ« ishin nĂ« njĂ« botĂ« mĂ« tĂ« freskĂ«t. “NxehtĂ«sia e verĂ«s, e pĂ«rkeqĂ«suar nga ndikimet e ndryshimeve klimatike, po shoqĂ«rohet tani edhe nga ky faktor shtesĂ«,” tha Shel Winkley, meteorolog nĂ« organizatĂ«n jofitimprurĂ«se kĂ«rkimore Climate Central.

Për gati gjysmën e vendit, kombinimi i nxehtësisë dhe lagështisë këtë verë ka thyer rekorde deri tani: qershori dhe korriku kanë shënuar fillimin më të lagësht të sezonit në më shumë se 40 vjet, sipas një analize të CNN.

Gjatë kësaj vere, 22 shtete nga Lugina e Misisipit deri në Bregun Lindor kanë shënuar fillimin më të lagësht të verës që nga viti 1981, ndërsa në SHBA ka qenë vera e dytë më e lagësht në këtë periudhë. Lagështia ekstreme është ndjerë veçanërisht në Jug, ku pika e kondensimit ka qëndruar mbi 21°C dhe shpesh kanë arritur në rreth 27°C, duke çuar indeksin e nxehtësisë mbi 43°C. Edhe në Midwest, lagështia ka qenë shumë më e lartë se normalja, ndërsa pjesa perëndimore ka përjetuar kushte të përziera, me Nevada dhe Utah më të thata, Kaliforninë dhe Koloradon me nivele tipike.

“SupĂ«â€ tropikale

Ajo që po ndodh si nën ashtu edhe mbi oqeanet pranë është fajtore për lagështinë e tepruar të kësaj vere.

Temperaturat e sipërfaqes së detit në Gjirin e Meksikës, Karaibe dhe Atlantik kanë qenë më të ngrohta se normalja këtë verë. Edhe pse temperaturat nuk janë në nivelet rekord që shënuan gjatë 2023 dhe 2024, gjurmët e ndryshimeve klimatike janë ende të dukshme në këtë nxehtësi oqeanike.

Për shembull, temperaturat më të larta se normalja të sipërfaqes së detit në Gjirin e Meksikës dhe në Atlantikun pranë Bregut Juglindor javën e kaluar kishin deri në 500 herë më shumë gjasa të ndodhnin për shkak të ndryshimeve klimatike, sipas Climate Shift Index të Climate Central, shpjegoi Winkley.

Sa më shumë të ngrohen oqeanet, aq më shumë lagështi avullon në atmosferë. Një atmosferë më e ngrohtë vepron si sfungjer, duke thithur dhe transportuar lagështinë që lëshon oqeani.

Ajri i lagësht dhe i nxehtë ka lëvizur nga tropikët drejt veriut në pothuajse të gjitha rajonet në lindje gjatë gjithë verës, dhe në fakt për pjesën më të madhe të vitit.

Presioni i lartë i Bermudës ishte më i fortë se normalja në qershor dhe gjithashtu dukshëm më i fortë krahasuar me të njëjtën periudhë në 2023 dhe 2024, sipas të dhënave nga Universiteti i Kolumbias. Ky presion ka sjellë shpesh valë ajri të ngopur me ujë në SHBA, duke bërë që pikat e kondensimit të rriten në qiell dhe të mbushin atmosferën me lagështi që ushqen stuhi me përmbytje.

Vera po bëhet gjithnjë e më e nxehtë dhe e lagësht, cilat janë pasojat?

Ajri i lagësht po rrit indeksin e nxehtësisë dhe kjo është një prirje e rrezikshme: Kur lagështia është shumë e lartë, është shumë më e vështirë për trupin të ftohet natyrshëm.

Nxehtësia e shoqëruar me lagështi të lartë zhduk efektin freskues të djersitjes dhe vendos një ngarkesë shumë më të madhe mbi trupin. Kjo i lë njerëzit, sidomos ata pa mundësi qëndrimi në mjedise pa ajër të kondicionuar, shumë më të ndjeshëm ndaj lodhjes nga nxehtësia dhe goditjes termike.

Nivelet e larta të kondensimit gjithashtu parandalojnë që temperaturat e ajrit të bien ndjeshëm gjatë natës, duke bërë që netët të jenë më të ngrohta se normalja. Temperaturat e natës tashmë po preken më shumë nga ndryshimet klimatike, po ngrohen më shpejt se temperaturat e larta të ditës, dhe kur netët nuk ftohen mjaftueshëm për të ofruar lehtësim për trupin e mbinxehur, kjo e përshkallëzon situatën.

“ShumĂ« prej nesh janĂ« me fat qĂ« mund tĂ« shkojmĂ« nga shtĂ«pia me ajĂ«r tĂ« kondicionuar, nĂ« makinĂ«n me ajĂ«r tĂ« kondicionuar, e pastaj nĂ« vendin e punĂ«s me ajĂ«r tĂ« kondicionuar, por kjo nuk Ă«shtĂ« e mundur pĂ«r tĂ« gjithĂ«,” tha Winkley. / CNN

 

The post Nuk Ă«shtĂ« nxehtĂ«sia, Ă«shtĂ« lagĂ«shtia: ÇfarĂ« fshihet pas kĂ«tij sezoni veror jashtĂ«zakonisht “ngjitĂ«s” appeared first on Revista Monitor.

Fondet për zjarret, Instituti i Bashkive rekomandon rishpërndarjen e buxhetit për vendorët

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
13 August 2025 at 11:33

Prej disa ditësh, shumë zona në vend janë prekur nga situata e vështirë e zjarreve. Sipas të dhënave të Ministrisë së Mbrojtjes, në 13 qarqe të Shqipërisë janë evidentuar 37 vatra zjarri, nga të cilat 30 janë aktive.

Mbrëmjen e djeshme, situata ishte më kritike në qarkun e Vlorës, veçanërisht në bashkinë e Delvinës, ku, pas një urdhri urgjent të autoriteteve shtetërore, u evakuan pacientët dhe stafi i spitalit të Delvinës. Ata u zhvendosën në ambientet e kinotekës, pasi pas godinës së spitalit ndodhet një zonë pyjore, ku flakët rrezikonin të arrinin deri në godinën e spitalit.

Sipas autoriteteve shtetërore në Delvinë, situata tani është më e qetë, pasi vatrat e zjarrit janë aktive në zona të largëta nga qyteti, ku forcat e shpëtimit po punojnë në terren, duke përfshirë ndërhyrjet ajrore.

Për vitin 2025, 61 bashkitë e vendit kanë përfituar një fond prej 2,1 miliardë lekë (rreth 21 milionë euro) për shërbimin e mbrojtjes nga zjarri, përmes transfertës së pakushtëzuar nga buxheti i shtetit. Krahasuar me vitin 2024, ky fond është rritur me 36%.

Ndërsa për emergjencat civile, fondi i vitit 2025 që do të jetë në dispozicion nga buxheti i shtetit është 5,4 miliardë lekë (rreth 55 milionë euro), një rritje prej 1.4% krahasuar me vitin 2024.

Agron Haxhimali, drejtor i Institutit të Bashkive të Shqipërisë, thekson se është e nevojshme një rishpërndarje e fondeve të buxhetit për situatat emergjente. Ai sugjeron që bashkitë që përballen drejtpërdrejt me situata të vështira të përfitojnë më shumë fonde.

“Aktualisht, 61 bashkitĂ« e vendit zotĂ«rojnĂ« 70 stacione zjarrfikĂ«se, pĂ«rgjegjĂ«se pĂ«r ndĂ«rhyrje nĂ« terren, duke mbuluar gjithĂ« territorin pĂ«r zjarret urbane dhe ato nĂ« pyje, etj. PĂ«r tĂ« gjitha kĂ«to shĂ«rbime dhe funksione, bashkitĂ« kanĂ« njĂ« buxhet prej 21 milionĂ« eurosh nĂ« vitin 2025, me njĂ« rritje prej 5 milionĂ« eurosh krahasuar me vitin 2024”, shton ai.

“Nga ana tjetĂ«r, Agjencia KombĂ«tare e Mbrojtjes Civile Ă«shtĂ« e organizuar sipas Vendimit tĂ« KĂ«shillit tĂ« Ministrave nr. 747, datĂ« 20.11.2020, nĂ« zbatim tĂ« ligjit nr. 45/2019 “PĂ«r mbrojtjen civile”. Ajo ka njĂ« rol kryesisht koordinues, teknik, mbikĂ«qyrĂ«s dhe kontrollues, pa kapacitete tĂ« plota operacionale nĂ« terren. MegjithatĂ«, buxheti vjetor i AgjencisĂ« arrin nĂ« 55 milionĂ« euro.

RishpĂ«rndarja e buxhetit – njĂ« pjesĂ« mĂ« e madhe e fondeve duhet tĂ« shkojĂ« drejtpĂ«rdrejt te bashkitĂ« pĂ«r kapacitete operative: pajisje moderne, automjete, dronĂ« monitorimi, sisteme tĂ« alarmit tĂ« hershĂ«m”, thekson Haxhimali.

Sipas të dhënave të raportit vjetor , bashkitë që përfitojnë fondet më të larta për mbrojtjen nga zjarri nga fondet e transfertës së pakushtëzuar janë:

  • Tirana, me rreth 275 milionĂ« lekĂ« pĂ«r vitin 2025, njĂ« rritje prej 104% krahasuar me 2024. Tirana merr 13% tĂ« totalit tĂ« fondit pĂ«r mbrojtjen nga zjarri.
  • DurrĂ«si, me 94,5 milionĂ« lekĂ«, rritje prej 63% krahasuar me 2024. DurrĂ«si merr 5% tĂ« totalit tĂ« fondit.
  • KukĂ«si, me 75,3 milionĂ« lekĂ«, rritje prej 19,6% krahasuar me 2024. Ky fond zĂ« 4% tĂ« totalit tĂ« fondit.
  • Elbasani, me 70,2 milionĂ« lekĂ«, rritje prej 74,6% krahasuar me 2024.
  • Fieri, me 64,3 milionĂ« lekĂ«, rritje prej 63%.
  • VlorĂ«, me 63,6 milionĂ« lekĂ«, rritje prej 31%.
  • KamĂ«z, me 61,3 milionĂ« lekĂ«, rritje prej 16% krahasuar me 2024.
  • LezhĂ«, me 52,1 milionĂ« lekĂ«, rritje prej 21%.
  • Korçë, me 43,9 milionĂ« lekĂ«, rritje prej 25%.

 

The post Fondet për zjarret, Instituti i Bashkive rekomandon rishpërndarjen e buxhetit për vendorët appeared first on Revista Monitor.

❌
❌