KatĂ«r vjet pas rikthimit tĂ« talibanĂ«ve nĂ« pushtet nĂ« Afganistan, Kombet e Bashkuara kanĂ« thĂ«nĂ« se grupi ultra-konservator Ă«shtĂ« âmĂ« gati se kurrĂ« nĂ« arritjen e vizionit pĂ«r njĂ« shoqĂ«ri qĂ« i ka zhdukur gratĂ« nga jeta publikeâ.
Talibanët janë rikthyer në pushtet më 15 gusht 2021 dhe prej atëherë kanë zbatuar rregulla drakonike, duke ua shkelur të gjitha të drejtat grave dhe vajzave afgane, sipas Agjencisë së Kombeve të Bashkuara për Gratë.
Qeveria e udhëhequr nga talibanët ua ka ndaluar vajzave shkollimin pas klasës së gjashtë, derisa grave shumicën e vendeve të punës. Ato, as nuk mund të marrin pjesë në jetën politike.
Gratë duhet ta respektojnë edhe kodin e ashpër islamik sapo të dalin jashtë shtëpive të tyre.
Një raport i ri i Misionit të OKB-së për Ndihmë në Afganistan, është në linjë me paralajmërimet e Agjencisë së OKB-së për Gratë, duke thënë se ka dokumentuar raste të grave që janë ndaluar prej inspektorëve të Ministrisë për Përhapje të Virtytit dhe Parandalim të Vesit, nën arsyetimet se i kanë shkelur rregullat e kodit të veshjes.
âDekretet qĂ« i kanĂ« miratuar talibanĂ«t i kufizojnĂ« tĂ« drejtat e vajzave dhe grave dhe bashkĂ«veprojnĂ« me njĂ«ra-tjetrĂ«n duke krijuar njĂ« cikĂ«l, i cili i detyron gratĂ« qĂ« tĂ« qĂ«ndrojnĂ« nĂ«pĂ«r shtĂ«pitĂ« e tyre, sepse secilĂ«n herĂ« bĂ«hen mĂ« tĂ« cenueshmeâ, ka thĂ«nĂ« Agjencia e OKB-sĂ« pĂ«r GratĂ«.
Sipas OKB-së, mbi 78 për qind e grave afgane e kanë humbur qasjen në edukim, punësim dhe trajnim prej kthimit të talibanëve në pushtet.
Shembull, nĂ« qytetin e Heratit, agjencitĂ« e OKB-sĂ« kanĂ« vĂ«rejtur qĂ« dhjetĂ«ra gra qĂ« e kanĂ« respektuar rregullin e hixhabit, nuk janĂ« lejuar qĂ« tĂ« hyjnĂ« nĂ«pĂ«r dyqane apo ta pĂ«rdorin transportin publik. Sipas raportit, disa gra janĂ« ndaluar derisa familjarĂ«t e tyre u kanĂ« blerĂ« rroba pĂ«r tâu mbuluar tĂ«rĂ«sisht.
Talibanët ua kanë ndaluar grave që të udhëtojnë pa një përcjellës burrë, vendim që ua ka pamundësuar qasjen në kujdes shëndetësor dhe shërbime tjera të domosdoshme.
Sipas trupave të OKB-së, policia e talibanëve për çështje morali i ka udhëzuar klinikat shëndetësore, zyrat qeveritare, dyqanet dhe shoferët e taksive që të mos kenë kontakt me gratë që nuk e kanë një përcjellës burrë.
Policia e Kandaharit u ka kĂ«rkuar grave qĂ« punojnĂ« nĂ« sistemin shĂ«ndetĂ«sor qĂ« tĂ« jenĂ« nĂ« shoqĂ«rinĂ« e njĂ« familjari tĂ« gjinisĂ« mashkullore dhe tâi posedojnĂ« gjithmonĂ« dokumentet qĂ« i vĂ«rtetojnĂ« lidhjet e tyre familjare.
SecilĂ«n herĂ« e mĂ« tĂ« zakonshme janĂ« bĂ«rĂ« edhe martesat mes tĂ« miturve, dhe sipas OKB-sĂ«, âgratĂ« çdo herĂ« e mĂ« shumĂ« janĂ« subjekte tĂ« dhunĂ«s, brenda dhe jashtĂ« shtĂ«pisĂ«â.
Sipas organizatës, pengesat në qasjen në kujdes shëndetësor për gratë do ta rrisin për 50 për qind shkallën e vdekshmërisë së grave në Afganistan deri më 2026.
Në periudhën e fundit është raportuar për plot vdekje për shkak të komplikimeve gjatë shtatzënisë, të cilat janë të parandalueshme.
Mungesa e specialisteve pritet të vërehet edhe më shumë në të ardhmen e afërt, pasi talibanët ua kanë ndaluar grave shkuarjen në universitet dhe i kanë mbyllur shkollat private që kanë ofruar profilizime në infermieri dhe punë në laboratorë.
Agjencia e OKB-sĂ« pĂ«r gratĂ« ka paralajmĂ«ruar se rezultati i politikave shtypĂ«se tĂ« talibanĂ«ve ndaj grave nĂ« Afganistan Ă«shtĂ« âshkatĂ«rruesâ.
âGratĂ« po jetojnĂ« mĂ« pak dhe kanĂ« mĂ« tepĂ«r probleme shĂ«ndetĂ«soreâ, ka thĂ«nĂ« ajo.
Situata e grave dhe vajzave nĂ« Afganistan po bĂ«het âgjithnjĂ« mĂ« e papĂ«rshtatshmeâ nĂ«n talibanĂ«t, ka thĂ«nĂ« OKB-ja, duke paralajmĂ«ruar qĂ« nĂ«se nuk merren veprime urgjente, ky realitet i rĂ«ndĂ« do tĂ« normalizohet, dhe si pĂ«rfundim gratĂ« dhe vajzat do tĂ« pĂ«rjashtohen tĂ«rĂ«sisht nga jeta publike./rel
Login
