Nga Aurora Sulce
Bashkëpunimi ekonomik mes Shqipërisë dhe Italisë pritet të rritet më tej këtë vit. Kjo nxitur edhe nga marrëdhëniet e shkëlqyera politike mes dy vendeve, të konkretizuara së fundmi edhe me marrëveshjen e njohjes së ndërsjellë të pensioneve, që është bërë efektive nga 1 korriku. Por cilat janë projektet e radhës, investitorët që pritet të vijnë, si e shohin ata Shqipërinë, por edhe turistët italianë që na zgjedhin për të pushuar? Kemi realizuar një intervistë me ambasadorin e ri italian në Tiranë, zotin Marco Alberti.
Si do ta vlerësonit bashkëpunimin ekonomik mes Shqipërisë dhe Italisë?
Jam i mendimit se marrĂ«dhĂ«niet ekonomike janĂ« tĂ« shkĂ«lqyera por qĂ« mund tĂ« pĂ«rmirĂ«sohen. Mendoj se ka shumĂ« mundĂ«si rritjeje, shumĂ« potencial ende pĂ«r tâu shfrytĂ«zuar, duke hedhur poshtĂ« dy mendĂ«si tĂ« pavĂ«rteta: e para sipas sĂ« cilĂ«s miqĂ«sia e vjetĂ«r midis dy Vendeve tona transformohet automatikisht nĂ« njĂ« pĂ«rparĂ«si biznesi dhe ekonomike. Kjo nuk Ă«shtĂ« e vĂ«rtetĂ«. MiqĂ«sia Ă«shtĂ« themeli pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar njĂ« zhvillim strategjik tĂ« marrĂ«dhĂ«nieve tona ekonomike, por kjo nuk mjafton. Duhen krijuar partneritete, d.m.th, projekte tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta me objektiva tĂ« qartĂ« dhe njĂ« vlerĂ« tĂ« gjeneruar bashkĂ«risht.
Mendësia e dytë e pavërtetë është ajo se në një Vend të vogël, si Shqipëria, duhet mbështetur ardhja e sipërmarrjeve të vogla ose të mesme. As kjo nuk është e vërtetë. Në një Vend të vogël duhen sjellë edhe sipërmarrje të mëdha, të afta të gjenerojnë punë, të krijojnë punë, të kenë një prani strategjike. Pra, veprimi ynë duhet të jetë i dyfishtë: duhet të mbështesim sipërmarrjet e vogla e të mesme në rrugëtimin e ndërkombëtarizimit të tyre dhe, në të njëjtën kohë, të sjellim në Shqipëri, brenda dy viteve të ardhshme, dy-tre sipërmarrje të mëdha, për të qenë të pranishëm në sektorët kyç, në atë të mbrojtjes, në atë shëndetësor, në atë energjetik, etj., tre apo katër, jo më shumë.
Nga pikëpamja tregtare, Italia vijon të jetë partneri kryesor tregtar i Shqipërisë dhe për këtë jemi shumë të kënaqur. Synojmë të rrisim, brenda 4 viteve të ardhshëm, me rreth 20% vëllimin e shkëmbimeve tregtare. Fjala kyçe është diversifikim: diversifikim i sektorëve, i produkteve dhe i territoreve. Ka shumë zona në Shqipëri në të cilat mungon prania italiane për sa i përket veprimtarisë së import-eksportit dhe duam të punojmë pikërisht për këtë, për produkte të reja, teknologjikisht më të përparuara dhe, veçanërisht, në zona të ndryshme të Shqipërisë, jo vetëm në Tiranë.
Cilët janë sektorët, ku Italia po investon më shumë aktualisht në Shqipëri?
Sektori mĂ« me interes Ă«shtĂ«, tradicionalisht, ai i prodhimit, si pĂ«r shembull ai i tekstileve. Kjo Ă«shtĂ« pikĂ«risht sfida jonĂ«. Duam tĂ« ndryshojmĂ« kĂ«tĂ« mendĂ«si, dalĂ«ngadalĂ«, bashkĂ« me palĂ«n shqiptare, pĂ«r tĂ« ngjallur interesin e sipĂ«rmarrjeve italiane dhe tâi sjellim tĂ« investojnĂ« nĂ« ShqipĂ«ri nĂ« sektorĂ« jo tradicionalĂ« tĂ« pranisĂ« italiane, nĂ« ata sektorĂ« tĂ« cilĂ«t pĂ«rmenda mĂ« parĂ«: nĂ« sektorin e mbrojtjes, pĂ«r shembull, me tĂ« gjithĂ« teknologjinĂ« e lidhur me kĂ«tĂ« sektor, nĂ« sektorin e shĂ«ndetĂ«sisĂ«, mjet thelbĂ«sor zhvillimi, nĂ« sektorin e energjisĂ«, jo vetĂ«m pĂ«r sa i pĂ«rket gjenerimit tĂ« energjisĂ« elektrike por edhe duke punuar nĂ« infrastrukturĂ«n e transportit dhe shpĂ«rndarjes nĂ« tĂ«rĂ«si.
Janë të shumta sipërmarrjet italiane të afta të vijnë në Shqipëri e të sjellin një vlerë të shtuar. Janë sigurisht edhe sektorët tradicionalë, por atje prania italiane është aq e gjerë sa e bën më pak të nevojshme mbështetjen institucionale.
A ka rritje të interesit për të investuar nga kompanitë italiane dhe në cilët sektorë?
Jam i mendimit se ka shumë interes, jemi ende në një fazë kurioziteti për Shqipërinë. Ky interes duhet të përkthehet në projekte. Ky është roli i institucioneve. Klima e biznesit në Shqipëri është shumë më e shëndetshme se ajo e dhjetë viteve më parë por ka ende vend për përmirësim.
Po punojmĂ« pikĂ«risht pĂ«r kĂ«tĂ«, sepse unĂ« besoj se Ă«shtĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« mĂ« efikase se shumĂ« tĂ« tjera pĂ«r tĂ« tĂ«rhequr investime tĂ« huaja: tĂ« pĂ«rmirĂ«sojmĂ« disa situata pĂ«r tĂ« ulur rrezikun e investimit, siç ndodh nĂ« çdo Vend tjetĂ«r. Jemi nĂ« njĂ« moment historik nĂ« tĂ« cilin sipĂ«rmarrjeve nuk u interesojnĂ« vetĂ«m mundĂ«sitĂ«, tĂ« cilat janĂ« tĂ« shumta nĂ« ShqipĂ«ri, por u interesojnĂ« edhe faktorĂ«t e rrezikut. SipĂ«rmarrjet dinĂ« tâi gjejnĂ« mundĂ«sitĂ«.
Ambasada, pra, dhe institucionet e tjera italiane duhet të punojnë, bashkë me sipërmarrjet, për të zvogëluar faktorët e rrezikut të investimit, që mund të jenë financiarë por jo vetëm, edhe strukturorë, si në çdo Vend tjetër. Puna jonë është e drejtpërdrejtë por edhe jo e drejtpërdrejtë, e drejtpërdrejtë, me mbështetjen institucionale të ofruar nëpërmjet programeve të ndërtuar në Itali. P.sh. ka produkte SIMEST kushtuar mbështetjes së ndërmarrjeve të vogla e të mesme për ndërkombëtarizimin e tyre, por edhe të tjerë.
Në mënyrë jo të drejtpërdrejtë Italia po e ndihmon Shqipërinë të ndërtojë një Bankë zhvillimi. Mjet ky shumë i dobishëm për të rritur mundësitë e investimit edhe nga aktorë të cilët do të ishin, në të kundërt, më pak të interesuar të investonin në Shqipëri. Interes ka, dhe është shumë i madh, dhe duhet ta përkthejmë këtë interes, duke ndihmuar sipërmarrjet, në projekte.
Reformat e parashikuara për hyrjen e Shqipërisë në Bashkimin Evropian janë një ndihmë e madhe përsa i përket zvogëlimit të rrezikut dhe përmirësimit të klimës së biznesit. Ka ende punë për të bërë por mendoj se rruga që kemi ndërmarrë është ajo e duhura.
Italianët janë ndër turistët kryesorë në Shqipëri. Si do ta vlerësonit turizmin në Shqipëri? Avantazhet dhe disavantazhet?
ĂshtĂ« e vĂ«rtetĂ«. UnĂ« do tĂ« doja qĂ« italianĂ«t, pĂ«rveçse turistĂ«, tĂ« ishin edhe investitorĂ« nĂ« sektorin e turizmit, qĂ« Ă«shtĂ« diçka tjetĂ«r. Vitin e kaluar turistĂ«t italianĂ« qenĂ« mĂ« shumĂ« se njĂ« milion dhe kjo Ă«shtĂ« njĂ« e dhĂ«nĂ« shumĂ« e rĂ«ndĂ«sishme, disa qytete si p.sh. Gjirokastra u vizitua nga mĂ« shumĂ« se 140 mijĂ« turistĂ« italianĂ«.
ĂshtĂ« kjo njĂ« e dhĂ«nĂ« shumĂ« e rĂ«ndĂ«sishme. ShqipĂ«ria ka pĂ«rvijuar njĂ« strategji tĂ« sajĂ«n mbi turizmin dhe rezultatet janĂ« shumĂ« tĂ« prekshme, mjaft pozitive, pikĂ«risht pĂ«rsa i pĂ«rket zhvillimit me shpejtĂ«si tĂ« turizmit. Tani duhet ruajtur niveli qĂ« Ă«shtĂ« arritur. TĂ« dhĂ«nat e fundit mbi numrin e turistĂ«ve tĂ« ardhur nga Italia, nĂ« gjashtĂ«mujorin e parĂ« tĂ« vitit 2025, flasin pĂ«r njĂ« tendencĂ« tĂ« lehtĂ« nĂ« rĂ«nie edhe pĂ«r shkak tĂ« njĂ« rritjeje tĂ« çmimeve nĂ« ShqipĂ«ri.
Jam i mendimit se Shqipëria ka hyrë në fazën e konsolidimit të boom-it turistik që regjistroi në tre vitet e mëparshme. Dua këtu të bëj dy saktësime: burimi nuk është turizmi, burimi është territori. Turizmi është një mjet nëpërmjet të cilit të nxirren në pah vlerat e territorit tuaj të mrekullueshëm; në këtë mënyrë turizmi kthehet në mjet për nxjerrjen në pah të vlerave, jo vetëm të plazheve, por të të gjithë territorit të Shqipërisë.
ĂshtĂ« gjithashtu e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« njĂ« pjesĂ« e fitimit tĂ« gjeneruar nga turizmi tĂ« investohet nĂ« territor nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« pĂ«rmirĂ«sohen mĂ« tej kushtet qĂ« ky mund tâi ofrojĂ« turizmit. Ky Ă«shtĂ« njĂ« hap shumĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m dhe Italia mund tĂ« ndihmojĂ« nĂ« kĂ«tĂ« aspekt. Jemi shumĂ« tĂ« lumtur qĂ« pak ditĂ« mĂ« parĂ« Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro, ishte nĂ« Itali nĂ« kuadĂ«r tĂ« Forumit tĂ« parĂ« kushtuar turizmit nĂ« Vendet e Ballkanit.
Jemi shumë të kënaqur edhe sepse është regjistruar gjithashtu një rritje e numrit të turistëve shqiptarë në Itali, është shënuar një rritje prej 9% në vitin 2025. Jemi pra shumë të lumtur dhe mbështesim këtë mjet zhvillimi.
Shqipëria dhe Italia bën njohjen e pensioneve, që hyri në fuqi nga 1 korriku dhe që është një një zhvillim shumë pozitiv. A ka nisma të tjera të rëndësishme në drejtim të bashkëpunimit me sdy vendeve?
Po, marrëveshja mbi sigurimet shoqërore ishte absolutisht një detyrim. Qe një proces shumë i gjatë i cili përfundimisht u realizua. Një sukses i madh për të cilin nuk dua të marr meritat sepse për të punuan të tjerë para meje, të cilët i falënderoj shumë.
Më shumë se 500 mijë shqiptarë dhe rreth 5 mijë italianë do të mund të gëzojnë më në fund këtë të drejtë dhe pikërisht pak ditë më parë u zhvillua një mision teknik i INPS, Institutit italian i cili ka punuar me palën shqiptare për të përmbyllur procedurat përfundimtare të nevojshme që kjo e drejtë të ushtrohet. Jemi vërtet shumë të lumtur.
Do të ketë gjithashtu nisma të shumta të rëndësishme: në vjeshtën e ardhshme parashikohet të mbahet, në Romë, Takimi i parë ndërqeveritar Itali-Shqipëri. Do të jetë një moment përcaktimi i marrëdhënies Itali-Shqipërisë në sektorët kryesorë. Takimi do të jetë një platformë mbi të cilën të ngrihet bashkëpunimi strategjik midis Vendeve tona në 3-4 vitet e ardhshme, në kuadër të hyrjes së Shqipërisë në Bashkimin Evropian.
Jam shumë i lumtur që Italia do të marrë Presidencën e radhës së Bashkimit Evropian në gjashtëmujorin e parë të vitit 2028 d.m.th. kur do të jenë, shpresojmë, përmbyllur negociatat teknike dhe do të nisin ato politike për hyrjen e Shqipërisë në Bashkimin Evropian. E presim, ju presim!
Këtë periudhë të qëndrimit në Shqipëri, a keni pasur mundësi ta vizitoni?
Po, jam i mendimit se është shumë e rëndësishme të udhëtosh nëpër një Vend. Ambasadori e përfaqëson Vendin e tij në të gjithë Vendin në të cilin është emëruar, jo vetëm në kryeqytetin e tij. Sa herë mundem, mundohem të njoh pjesë të Shqipërisë.
Kam qenë jo pak herë në Jug, në Butrint kemi organizuar një koncert të mrekullueshëm të Ermal Metës, në sitin arkeologjik. Kam qenë në Ksamil, në Sarandë. Kam njohur Vlorën, kam qenë disa herë në Berat, në Përmet. Vende të mrekullueshme, të pasura me gjurmë Italie për sa i përket arkitekturës, zakoneve, traditave.
Berati është një ndër qytetet që më ka pëlqyer më shumë. Kam qenë në Pogradec dhe, duke u ngjitur në Veri, në Shkodër, disa herë në Durrës dhe, vetëm pak ditë më parë, përshkova në këmbë, në mal, rrugën Valbonë-Theth, vërtet shumë e bukur. Malin e dua shumë dhe këtu malet janë të mrekullueshme. Vendi duhet jetuar, unë nuk dua të humbas asnjë sekondë të kohës sime të kaluar në Shqipëri.
Cilat janë gjërat që ju kanë pëlqyer më shumë dhe ato që nuk ju kanë pëlqyer?
Ajo çka më bën më shumë përshtypje në këtë Vend është energjia. Energji që shqiptarët e kanë përbrenda e që, ndonjëherë, nuk munden ta shprehin por që kur del në pah, të përfshin të tërin. Energjia, entuziazmi, dëshira për të vepruar, kreativiteti, vlera këto tek të cilat gjej edhe popullin tim, italianët. Ndoshta edhe për këtë më bën shumë përshtypje, për ngjashmërinë që gjej në kodin njerëzor, në personalitetin e njerëzve. Nëse duhet të citoj gjënë më pak të bukur, ndoshta mënyra si disa drejtojnë automjetin. Trafiku shpreh mënyrën sesi dikush ndihet pjesë e një komuniteti, komuniteti ka rregulla që duhen respektuar e të cilat bëjnë të mundur bashkëjetesën. Në makinë disa shqiptarë janë nervozë. Populli juaj është i jashtëzakonshëm, me cilësi të shumta, por disa shqiptarë, kur hipin në makinë, transformohen disi! (A2 Televizion)
The post Nga tregtia, te pensionet e turizmi! Flet ambasadori italian në Tiranë: Ju presim në BE! first appeared on JavaNews.al.
Login
