❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

15.2% e shqiptarëve nuk plotësojnë nevojat mjekësore, kryeson kosto e lartë, rekord në Europë

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Shqipëria kryesoi Europën për numrin e lartë të popullsisë mbi 16 vjeç që kishin nevoja mjekësore të paplotësuara në vitin 2024 raportoi sot EUROSTAT.

Të dhënat  tregojnë se në vitin 2024, 3.8% e personave të moshës 16 vjeç e lart në BE raportuan se kishin nevoja të paplotësuara për një ekzaminim ose trajtim mjekësor, një përqindje që varionte nga 0.2% në Qipro dhe 0.7% në Maltë deri në 13.4% në Greqi dhe 15.2% në Shqipëri. Shqipëria mban rekordi në rajon. Sipas Eurostat, vetëm 2.8% e malazezëve nuk plotësonin nevojat mjekësore, 8.2% e serbëve, dhe 6% e maqedonasve. MUngojnë të dhënat për Kosovën e Bosnjë Hercegovinën.

Ndonëse shëndetësia teorikisht është falas, të ndara sipas arsyeve, 8.8% e shqiptarëve citojnë faktin se shërbimi është shumë i shtrenjtë (nga 1% që është mesatarja europiane) dhe e dyta më e lartë në Europë, pas Greqisë (9.1%). Vetëm 0.9% e malazezëve dhanë si arsye shërbimin e shtrenjtë dhe nga 1.8% Serbia dhe Maqedonia e Veriut.

NĂ« arsyet e tjera, 0.3% e shqiptarĂ«ve pĂ«rmendĂ«n largĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« udhĂ«tuar, 1.1% janĂ« nĂ« listĂ« pritje. Interesante Ă«shtĂ« qĂ« shqiptarĂ«t krahasohen me vendet nordike pĂ«r pĂ«rgjigjen “Desha tĂ« prisja dhe shikoja nĂ«se problemi do tĂ« pĂ«rmirĂ«sohej vetĂ«â€, me 2%, e treta mĂ« e larta pas DanimarkĂ«s (3.3%) dhe NorvegjisĂ« (2.4%), pĂ«rkundrejt 0.4% mesatarja europiane. Relativisht e lartĂ« Ă«shtĂ« dhe pesha e atyre qĂ« thonĂ« se nuk kanĂ« kohe (1%), e dyta pas DanimarkĂ«s (1.6%), ndĂ«rsa mesatarja e EuropĂ«s Ă«shtĂ« 0.3%.

Në BE, 2 arsyet kryesore më të zakonshme për nevojat e paplotësuara për kujdes mjekësor në vitin 2024 ishin për shkak të listave të pritjes ose se ai ishte shumë i shtrenjtë. Së bashku, këto 2 arsye përbënin më shumë se gjysmën e të gjithë njerëzve që raportuan një nevojë të paplotësuar për kujdes mjekësor

Arsyet kryesore të tjera më të zakonshme të dhëna ishin dëshira për të parë nëse problemi do të përmirësohej vetë (0.4% e njerëzve) dhe mungesa e kohës (0.3%). Arsyet më pak të zakonshme përfshinin frikën, mosnjohjen e një mjeku ose specialisti të mirë, ose se ishte shumë larg për të udhëtuar (të gjitha 0.1%). Përveç arsyeve kryesore të specifikuara, një 0.5% e njerëzve të tjerë treguan një arsye tjetër (të paspecifikuar) për një nevojë të paplotësuar për kujdes mjekësor.

Një listë pritjeje që pengonte kujdesin mjekësor ishte arsyeja specifike më e shpeshtë e dhënë për nevojat e paplotësuara për kujdes mjekësor në Gjermani, Estoni, irlandë, Spanjë, Letoni, Lituani, Austri, Poloni, Slloveni, Sllovaki dhe Finlandë e Suedi në vitin 2024. Në Shqipëria arsyea kryeore ishin kostot e larta dhe listat e pritjes.

Shpenzimet e kujdesit mjekësor ishin arsyeja specifike më e shpeshtë për nevojat e paplotësuara për kujdes mjekësor në Belgjikë, Bullgari, Greqi, Francë, itali, Qipro dhe Rumani.

DĂ«shira pĂ«r tĂ« pritur dhe pĂ«r tĂ« parĂ« nĂ«se problemi do tĂ« pĂ«rmirĂ«sohej vetvetiu ishte arsyeja specifike mĂ« e shpeshtĂ« pĂ«r nevojat e paplotĂ«suara pĂ«r kujdes mjekĂ«sor nĂ« Çeki, DanimarkĂ«, Kroaci, Luksemburg dhe MaltĂ«.

NĂ« BE, 1.9% e personave tĂ« moshĂ«s 16 deri nĂ« 44 vjeç raportuan nevoja tĂ« paplotĂ«suara pĂ«r kujdes mjekĂ«sor nĂ« vitin 2024 pĂ«r shkak se Ă«shtĂ« shumĂ« i shtrenjtĂ«, shumĂ« larg pĂ«r tĂ« udhĂ«tuar ose pĂ«r shkak tĂ« listave tĂ« pritjes, krahasuar me 2.6% pĂ«r personat e moshĂ«s 45 deri nĂ« 64 vjeç dhe 3.3% pĂ«r personat e moshĂ«s 65 vjeç e lart. NĂ« shumĂ« vende tĂ« BE-sĂ«, mosha ishte njĂ« faktor i lidhur me nevojat e paplotĂ«suara pĂ«r kujdes mjekĂ«sor pĂ«r shkak tĂ« kĂ«tyre arsyeve, megjithĂ«se nuk kishte njĂ« model universal – shih FigurĂ«n 2.

 

The post 15.2% e shqiptarëve nuk plotësojnë nevojat mjekësore, kryeson kosto e lartë, rekord në Europë appeared first on Revista Monitor.

↗

NdĂ«rtime kudo, por Institucionet “fshehin” lejet, raportohen vetĂ«m bashkitĂ«

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

INSTAT raportoi se në tremujorin e dytë të vitit 2025, janë miratuar 352 leje ndërtimi për ndërtesa të reja, duke shënuar një ulje prej 0,6 %, krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2024, ku u miratuan 354 leje.

Po sipas INSTAT, sipĂ«rfaqja totale e parashikuar pĂ«r ndĂ«rtimet nĂ« kĂ«tĂ« tremujor, Ă«shtĂ« 278.389 mÂČ, duke shĂ«nuar njĂ« ulje prej 67,0 %, nĂ« krahasim me tremujorin e dytĂ« tĂ« vitit 2024 (844.137 mÂČ). Vlera e pĂ«rafĂ«rt e projekteve tĂ« miratuara (qĂ« pĂ«rfshin si ndĂ«rtesat ashtu edhe punimet inxhinierike) arriti në  18,4 miliardĂ« lekĂ«, duke shĂ«nuar njĂ« ulje prej 45,5 %, krahasuar me njĂ« vit mĂ« parĂ« (33,7 miliardĂ« lekĂ«). Qarku i DurrĂ«sit mban peshĂ«n kryesore me 156 leje ndĂ«rtimi tĂ« reja dhe sipĂ«rfaqe ndĂ«rtimi 129.617 mÂČ. Ka rritje domethĂ«nĂ«se e vlerĂ«s sĂ« projekteve ndĂ«rtimore u regjistrua nĂ« qarqet DurrĂ«s, Korçë dhe ShkodĂ«r.

MegjithatĂ«, tĂ« dhĂ«nat e INSTAT nuk tregojnĂ« situatĂ«n reale. VetĂ« instituti i statistikave sqaron se Botimi i statistikave mbi lejet e ndĂ«rtimit mbĂ«shtetet aktualisht vetĂ«m nĂ« tĂ« dhĂ«nat e siguruara nga bashkitĂ«, tĂ« cilat janĂ« autoritetet kryesore pĂ«r dhĂ«nien dhe raportimin e kĂ«tyre lejeve. MegjithatĂ«, VKM nr. 408, datĂ« 13.5.2015 “PĂ«r miratimin e rregullores sĂ« zhvillimit tĂ« territorit”, i ndryshuar, pĂ«rcakton se nĂ« procesin e miratimit tĂ« lejeve tĂ« ndĂ«rtimit pĂ«rfshihen edhe institucione tĂ« tjera pĂ«rgjegjĂ«se, pĂ«rveç bashkive. Duke qenĂ« se ende nuk ka njĂ« raportim tĂ« standardizuar dhe tĂ« plotĂ« nga tĂ« gjitha kĂ«to ente pranĂ« INSTAT, tĂ« dhĂ«nat e publikuara pĂ«r tremujorin e dytĂ« bazohen vetĂ«m nĂ« burimet bashkiake. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, publikimi aktual nuk mund tĂ« krahasohet plotĂ«sisht me periudhat e ardhshme, deri nĂ« momentin qĂ« tĂ« gjitha institucionet pĂ«rgjegjĂ«se do tĂ« pĂ«rfshihen nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« unifikuar nĂ« procesin e raportimit statistikor.

GjatĂ« vitet tĂ« fundit KĂ«shilli KombĂ«tar i Territorit qĂ« Ă«shtĂ« institucioni kryesor qĂ« jep lejet pĂ«r projektet e mĂ«dha dhe ndĂ«rtesat shumĂ«katĂ«she ka dhĂ«nĂ« leje tĂ« shumta, si pĂ«r qiell gĂ«rvishtĂ«s nĂ« kryeqytet, ashtu dhe resortet turistike nĂ« bregdet. KĂ«to tĂ« dhĂ«nat duket se mbahen “sekret” dhe do tĂ« duhet kohĂ« qĂ« tĂ« kuptohet situata reale me ndĂ«rtimet nĂ« vend.

https://monitor.al/vendimet-e-kktu-turizmi-nxits-shumekateshit-ne-bregdet-shtohen-edhe-kullat-neper-tirane/

https://monitor.al/kktu-miraton-disa-leje-per-kulla-hotele-rruge-dhe-planin-per-durana-tech-park/

https://monitor.al/qeveria-kulla-per-vete-dhe-per-privatet-kkt-kaloi-disa-projekte-nga-shtatori-ne-nentor/

Në vitin 2024, vetëm në kryeqytet u dha për leje ndërtimi një sipërfaqe rekord prej gati 2 milionë metra katror, më i madhi historik për kryeqytetin. Këto leje duan të paktën 1-2 vjet kohë që të reflektohen në punime në terren. Që nga viti 2018, kur ka filluar vala e re e ndërtimeve në kryeqytet janë dhënë mbi 10 milionë metra katror leje ndërtimi. Ndërkohë projekte të tjera pritet të fillonë bazuar në lejet e fundit të dhëna nga Këshillit Kombëtar i Territorit.

Burimi: INSTAT

 

The post NdĂ«rtime kudo, por Institucionet “fshehin” lejet, raportohen vetĂ«m bashkitĂ« appeared first on Revista Monitor.

↗

Reforma për menaxhimin e mbetjeve, reagon Instituti i Bashkive: Hap pas për decentralizimin

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Pas shpalljes së nismës për reformën e menaxhimit të mbetjeve ku në fokus pritet të jetë ngritja e një operatori kombëtar të trajtimit të mbetjeve ka reaguar Instituti i Bashkive të Shqipërisë.

NĂ« reagim Instituti pĂ«r BashkitĂ« Shqiptare ndan shqetĂ«simin pĂ«r gjendjen e menaxhimit tĂ« mbetjeve dhe nevojĂ«n pĂ«r pĂ«rmbushjen e standardeve tĂ« BE-sĂ« nĂ« kĂ«tĂ« fushĂ«. ËshtĂ« e qartĂ« se pĂ«rmirĂ«sime rrĂ«njĂ«sore duhen bĂ«rĂ«, si nĂ« infrastrukturĂ«, ashtu edhe nĂ« ndĂ«rgjegjĂ«simin qytetar.

“MegjithatĂ«, propozimi pĂ«r tĂ« kaluar menaxhimin e mbetjeve tek njĂ« operator kombĂ«tar, duke reduktuar bashkitĂ« nĂ« thjesht “klientĂ«â€, pĂ«rbĂ«n njĂ« hap pas pĂ«r decentralizimin dhe parimin e subsidiaritetit. Menaxhimi i mbetjeve Ă«shtĂ« njĂ« shĂ«rbim bazik, i lidhur ngushtĂ« me jetĂ«n e pĂ«rditshme tĂ« qytetarĂ«ve, dhe nuk mund tĂ« shkĂ«putet nga pĂ«rgjegjĂ«sia e qeverisjes vendore”, theksohet nĂ« deklaratĂ«.

Instituti thekson se problemi nuk zgjidhet me centralizim, por me forcimin e kapaciteteve të bashkive, financimin e qëndrueshëm, partneritetet publike-private dhe bashkëpunimin ndër-bashkiak.

“VetĂ«m kĂ«shtu mund tĂ« ndĂ«rtohet njĂ« sistem i qĂ«ndrueshĂ«m, ku qytetari ka zĂ« dhe pushteti vendor mban pĂ«rgjegjĂ«si reale pĂ«r shĂ«rbimet. NĂ« kĂ«tĂ« kuadĂ«r, ne mbĂ«shtesim reformĂ«n dhe pĂ«rafrimin me standardet e BE-sĂ«, por kĂ«rkojmĂ« qĂ« kjo tĂ« bĂ«het duke ruajtur dhe forcuar rolin e pushtetit vendor, e jo duke e zĂ«vendĂ«suar atĂ«.

Instituti pĂ«r BashkitĂ« Shqiptare mbĂ«shtet reformat mjedisore dhe pĂ«rafrimin me BE-nĂ«, por zhveshja e bashkive nga menaxhimi i mbetjeve Ă«shtĂ« hap pas pĂ«r decentralizimin. Zgjidhja nuk Ă«shtĂ« centralizimi, por forcimi i kapaciteteve vendore dhe llogaridhĂ«nia afĂ«r qytetarit”.

Nisma për reformën e re në menaxhimin e mbetjeve u shpall nga kryeministri Edi Rama, i cili ndër të tjera theksoi se bashkitë nuk pritet të kenë më rol drejtues në menaxhimin e mbetjeve, por do të funksionojnë si klientë të operatorit kombëtar.

https://monitor.al/menaxhimi-i-mbetjeve-reforme-e-re-me-operator-kombetar/

The post Reforma për menaxhimin e mbetjeve, reagon Instituti i Bashkive: Hap pas për decentralizimin appeared first on Revista Monitor.

↗

Edhe AMF paralajmëron për aktivitetin e platformave mashtruese të investimit

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Edhe Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare (AMF), ka dalë me një njoftim publik, me qëllim informimin e publikut mbi veprimtarinë e paligjshme të platformës TXEX, si dhe të platformave të ngjashme XUEXA dhe GROKREXDUU. AMF bën të ditur se këto subjekte nuk janë të licencuara apo të autorizuara për të ofruar shërbime investimi në Republikën e Shqipërisë.

Sipas AMF-sĂ«, nga informacionet e siguruara rezulton se kĂ«to platforma paraqiten si aplikacione investimi qĂ« u ofrojnĂ« pĂ«rdoruesve tĂ« ashtuquajtura “sinjale blerjeje” pĂ«r kriptoasete, duke krijuar pĂ«rshtypjen tek investitorĂ«t se mund te ndikojnĂ« mbi çmimet dhe tĂ« realizojnĂ« pĂ«rfitime. AMF vlerĂ«son se ky mekanizĂ«m nĂ« tĂ«rĂ«sinĂ« e tij Ă«shtĂ« fiktiv dhe nuk pasqyron veprime reale tĂ« kryera. Kjo veprimtari bie ndesh me legjislacionin nĂ« fuqi dhe pĂ«rbĂ«n vepĂ«r mashtruese qĂ« cenon drejtpĂ«rdrejt interesat e investitorĂ«ve shqiptarĂ«.

AMF, deri mĂ« sot, nuk ka licencuar apo autorizuar asnjĂ« subjekt pĂ«r tĂ« operuar nĂ« kĂ«to tregje nĂ« pĂ«rputhje me Ligjin nr. 66/2020 “PĂ«r tregjet financiare tĂ« bazuara nĂ« teknologjinĂ« e regjistrave tĂ« shpĂ«rndarĂ«â€.

Edhe Autoriteti Kombëtar për Sigurinë Kibernetike (AKSK), paralajmëroi ditën e enjte mbi identifikimin e mashtrimit online përmes platformës TXEX. Sipas AKSK, kjo platformë, e prezantuar si aplikacion për investime në kriptovaluta, nuk është e regjistruar dhe nuk është e licencuar në Republikën e Shqipërisë dhe si e tillë operon jashtë çdo kuadri ligjor kombëtar. Nga vëzhgimet e AKSK dhe nga denoncimet e shumta të bëra publike, konstatohet se aktiviteti i saj mbart tiparet e qarta të një skeme mashtruese digjitale.

AKSK paralajmëroi qytetarët shqiptarë se përfshirja në këtë platformë sjell humbje financiare të parikuperueshme; rrezik të lartë për cenimin e privatësisë dhe identitetit digjital dhe mundësi për keqpërdorim të mëtejshëm të të dhënave personale nga rrjete kriminale.

Sipas AKSK, qytetarët duhet të kenë parasysh se asnjë subjekt i palicencuar nuk ka të drejtë të ofrojë shërbime financiare apo investimi në Shqipëri dhe premtimet për fitime të shpejta dhe të garantuara janë indikator klasik i mashtrimeve online. Gjithashtu, asnjë platformë e ligjshme nuk kërkon pagesa shtesë apo të dhëna personale për tërheqjen e fondeve.

Për të mbrojtur veten dhe të tjerët, AKSK u bën thirrje qytetarëve që të mos kryejnë transaksione financiare me këtë platformë, të mos ndajnë të dhëna personale sensitive me subjekte të panjohura dhe të raportojnë menjëherë rastet e dyshimta.

Në vijim, Policia e Shtetit, nëpërmjet Drejtorisë së Hetimit të Krimit Kibernetik dhe Drejtorisë së Hetimit të Krimit Ekonomik e Financiar, njoftoi se ka nisur një hetim penal lidhur me një skemë të dyshuar investimesh piramidale, nëpërmjet platformave online, dhe po vijon punën intensive për dokumentimin ligjor.

 

The post Edhe AMF paralajmëron për aktivitetin e platformave mashtruese të investimit appeared first on Revista Monitor.

↗

Aplikimet për kredi me Garancinë Sovrane të bujqësisë deri më 11 Nëntor; Dokumentet e kërkuara

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Deri më 11 nëntor 2025 është afati i aplikimit për fermerët dhe bizneseve, pranë bankave të nivelit të dytë për kredi nëpërmjet garancisë sovrane për sektorin e bujqësisë. Ndërsa afati për disbursimin e kredive është përcaktuar të jetë jo më vonë se 12 dhjetor 2025. Aplikimet janë të hapura në 11 banka të nivelit të dytë.

Në marrëveshjen e garancie për garantimin e huamarrjes së subjekteve në sektorin e bujqësisë përcaktohet se përfituesit e skemës duhet të jenë subjekte mikro, të vogla dhe të mesme, si dhe fermerë të regjistruar me NIPT, që nuk kanë detyrime të papaguara tatimore apo kredi problematike. Në marrëveshje gjithashtu specifikohet se huamarrësi nuk duhet të ketë detyrime në historik dhe në momentin aktual ndaj Ministrisë së Financave që rrjedhin nga 3 skemat e mëparshme të Garancive Shtetërore.

Për aplikim subjektet do të dorëzojnë pranë bankave të nivelit të dytë: a) Formularin e aplikimit; b) Projekt propozimin; c) Subjektet juridike duhet të dorëzojnë, ekstrakt të regjistrit tregtar për të dhënat e subjektit, ndërsa fermerët duhet të dorëzojnë, certifikatë regjistrimi, vërtetim për Ilojin e aktivitet bujqësor.

Sipas marrëveshjes së re të miratua me vendim të këshillit të ministrave më 31 korrik 2025, shteti garanton deri në 70% të shumës kryesore të huasë, me një kufi maksimal për çdo huamarrës prej 25 milionë lekësh. Kreditë do të jenë me afat nga 3 deri në 5 vjet, me normë interesi maksimale 2%, dhe tarifa totale jo më shumë se 0.5%. Në marrëveshje gjithashtu përcaktohet se huadhënësit do ta ofrojnë kredinë me një periudhë pa pagesë principali (grace) prej jo më pak se 12 muaj.

Në total vlera e Garancisë Sovrane për sektorin e bujqësisë do të jetë 3 miliardë lekë.

Kjo Ă«shtĂ« garancia e katĂ«rt sovrane e miratuar nga qeveria. Garancia e parĂ« Sovrane u miratua nĂ« 2020 nĂ« kuadĂ«r tĂ« menaxhimit tĂ« situatĂ«s sĂ« krijuar nga Covid-19, si edhe pĂ«r pĂ«rcaktimin e kushteve e tĂ« kritereve tĂ« marrĂ«veshjes sĂ« mirĂ«kuptimit. NĂ« total fondi i kredisĂ« vĂ«nĂ« nĂ« dispozicion me GarancinĂ« Sovrane 1 Ă«shtĂ« 11 miliardĂ« lekĂ«. Garancia e dytĂ« Sovrane u miratua nĂ« 2022, pĂ«r garantimin e huamarrjes sĂ« subjekteve qĂ« tregtonin me shumicĂ« produkte ushqimore bazĂ« pĂ«r tĂ« mundĂ«suar financimin e nevojshĂ«m pĂ«r mbajtjen e rezervave me qĂ«llim pĂ«rballimin e situatĂ«s sĂ« veçantĂ« tĂ« krijuar nĂ« treg pas luftĂ«s nĂ« UkrainĂ«. Me Garancinë Sovrane 2 fondi pĂ«r t’u shpĂ«rndarĂ« ishte nĂ« vlerĂ«n e 15 miliardĂ« lekĂ«ve

Një tjetër Garanci Sovrane u miratua në prill të 2024 për industrinë përpunuese për investime në teknologji dhe inovacion si dhe për blerje të lëndës së parë.

 

Marrëveshja e Garancisë Sovrane

NENI 2 (Garancia)

  1. MF merr pĂ«rsipĂ«r tĂ« garantojĂ« HuadhĂ«nĂ«sit deri nĂ« vlerĂ«n 3 miliardĂ« LekĂ« (“Vlera e GarancisĂ«â€), sipas kushteve dhe kufizimeve tĂ« pĂ«rcaktuara shprehimisht nĂ« kĂ«tĂ« MarrĂ«veshje. Vlera e GarancisĂ« pĂ«rfaqĂ«son shumĂ«n maksimale tĂ« pagesave qĂ« do tĂ« kryhen nga MF pĂ«r tĂ« shlyer detyrimet e papaguara ndaj HuadhĂ«nĂ«sit qĂ« burojnĂ« nga HuatĂ« qĂ« do t’i nĂ«shtrohen kĂ«saj skeme garancie.
  2. MF merr pĂ«rsipĂ«r tĂ« garantojĂ« deri nĂ« VlerĂ«n e GarancisĂ« tĂ« cituar nĂ« pikĂ«n PikĂ«n 1 tĂ« kĂ«tij Neni, 70% tĂ« kryegjĂ«sĂ« tĂ« çdo Huaje qĂ« HuadhĂ«nĂ«sit do t’u lĂ«vrojnĂ« HuamarrĂ«sve sipas kushteve qĂ« pasojnĂ« nĂ« kĂ«tĂ« MarrĂ«veshje.
  3. “Vlera e Garantuar e HuasĂ«â€ do tĂ« jetĂ« shuma maksimale e garantuar nĂ«pĂ«rmjet kĂ«saj MarrĂ«veshje pĂ«rkatĂ«sisht pĂ«r secilĂ«n nga HuatĂ« e lĂ«vruara nga HuadhĂ«nĂ«sit, nĂ« zbatim tĂ« kushteve tĂ« kĂ«saj MarrĂ«veshje dhe e cila do tĂ« jetĂ« e barabartĂ« me prodhimin e kryegjĂ«sĂ« tĂ« HuasĂ« me pĂ«rqindjen e kryegjĂ«sĂ« tĂ« garantuar nga MF sipas PikĂ«s 2 tĂ« kĂ«tij Neni.
  4. NĂ« asnjĂ« rast, MF nuk merr pĂ«rsipĂ«r garantimin e interesave, kamatĂ«vonesave, penaliteteve apo çdo lloj detyrimi tjetĂ«r monetar, qĂ« mund tĂ« burojĂ« nga HuatĂ« qĂ« HuadhĂ«nĂ«sit do t’i lĂ«vrojnĂ« HuamarrĂ«sve.
  5. PĂ«r qĂ«llimin e mostejkalimit tĂ« VlerĂ«s sĂ« GarancisĂ« tĂ« cituar nĂ« pikĂ«n PikĂ«n 1 tĂ« kĂ«tij Neni, HuadhĂ«nĂ«sit do tĂ« raportojnĂ« menjĂ«herĂ« pranĂ« AMGKP me email nĂ« adresat e pĂ«rcaktuara nĂ« Nenin 8 tĂ« Kesaj MarrĂ«veshje, pĂ«r çdo aplikim tĂ« miratuar dhe shumĂ«n pĂ«rkatĂ«se. AMGKP do t’i konfirmojĂ« HuadhĂ«nĂ«sit pĂ«rkatĂ«s nĂ«se aplikimi i miratuar nga HuadhĂ«nĂ«si nuk shkakton tejkalim tĂ« VlerĂ«s sĂ« GarancisĂ«, dhe vetĂ«m pas marrjes sĂ« kĂ«tij konfirmimi, HuadhĂ«nĂ«si mund tĂ« procedojĂ« me lidhjen e kontratĂ«s pĂ«rkatĂ«se tĂ« kredisĂ«, dhe njofton menjĂ«herĂ« AMGKP pĂ«r nĂ«nshkrimin e KontratĂ«s sĂ« KredisĂ«.

Neni 3 Kriteret e kualifikimit të Huamarrësve dhe kriteret për përfitimin e Huasë

  1. Huadhënësit do të japin Hua të garantuar sipas kësaj Marrëveshje subjekteve mikro, të vogla dhe të mesme, si dhe fermerëve të cilët janë të regjistruar dhe të pajisur me certifikatën e NIPT-it të fermerit, sipas tipit të investimit në përputhje me prioritetet e sektorit të bujqësisë dhe zhvillimit rural, sipas Aneksit 2.
  2. Subjektet do të dorëzojnë pranë Huadhënësve: a) Formularin e aplikimit; b) Projekt propozimin; c) Subjektet juridike duhet të dorëzojnë, ekstrakt të regjistrit tregtar për të dhënat e subjektit, ndërsa fermerët duhet të dorëzojnë, certifikatë regjistrimi, vërtetim për Ilojin e aktivitet bujqësor.
  3. HuamarrĂ«sit duhet tĂ« plotĂ«sojnĂ« kriteret si mĂ« poshtĂ«: a) HuamarrĂ«si duhet tĂ« jetĂ« subjekt i cili zhvillon aktivitetin si ndĂ«rmarrje mikro, e vogĂ«l dhe e mesme apo fermer i regjistruar dhe i pajisur me certifikatĂ«n e NIPT-it tĂ« fermerit nĂ« sektorin e bujqĂ«sisĂ«. b) HuamarrĂ«si duhet tĂ« jetĂ« subjekt i regjistruar nĂ« QendrĂ«n KombĂ«tare tĂ« Biznesit nĂ« pĂ«rputhje me Ligjin 9901, datĂ« 14.04.2008 “PĂ«r tregtarĂ«t dhe shoqĂ«ritĂ« tregtare”, tĂ« ndryshuar dhe Ligjin Nr. 9723, datĂ« 03.05.2007 “PĂ«r regjistrimin e biznesit”, dhe struktura e kapitalit tĂ« zotĂ«rohet 100% nga subjekte jopublike, si dhe fermerĂ«t tĂ« cilĂ«t janĂ« tĂ« regjistruar dhe tĂ« pajisur me certifikatĂ«n e NIPT-it tĂ« fermerit. c) HuamarrĂ«si nuk duhet tĂ« ketĂ« detyrime tatimore tĂ« papaguara nĂ« momentin e aplikimit. d) HuamarrĂ«si nuk duhet tĂ« ketĂ« kredi me probleme, me statusin e kredisĂ« 2, 3, 4, 5, 6, nĂ« momentin aktual nĂ« RegjistĂ«r Kredie. e) HuamarrĂ«si (aksionari, pĂ«rfaqĂ«suesi ligjor) nuk duhet tĂ« jenĂ« gjykuar me vendim gjyqĂ«sor tĂ« formĂ«s sĂ« prerĂ« pĂ«r mashtrim, korrupsion, pĂ«rfshirje nĂ« njĂ« organizate kriminale apo pĂ«r çdo lloj veprimtarie tjetĂ«r tĂ« paligjshme qĂ« dĂ«mton interesat financiare tĂ« fondeve publike;
  4. f) HuamarrĂ«si nuk duhet tĂ« ketĂ« detyrime nĂ« historik dhe nĂ« momentin aktual ndaj MinistrisĂ« sĂ« Financave qĂ« rrjedhin nga Skema tĂ« mĂ«parshme tĂ« Garancive ShtetĂ«rore miratuar me: 1) VKM nr.277 datĂ« 06.04.2020 “PĂ«r miratimin e garancisĂ« shtetĂ«rore tĂ« huasĂ« me bankat e nivelit tĂ« dytĂ« pĂ«r pagat e tregtarĂ«ve ose shoqĂ«rive tregtare, aktiviteti i tĂ« cilave Ă«shtĂ« prekur nga vendimet e kĂ«shillit tĂ« ministrave, nĂ« kuadĂ«r tĂ« menaxhimit tĂ« situatĂ«s sĂ« krijuar nga Covid-19, si edhe pĂ«r pĂ«rcaktimin e kushteve e tĂ« kritereve tĂ« marrĂ«veshjes sĂ« mirĂ«kuptimit; 2) VKM nr. 387, datĂ« 13.5.2020 “PĂ«r miratimin e garancisĂ« shtetĂ«rore tĂ« huasĂ« me bankat tregtare pĂ«r garantimin e huamarrjes sĂ« tregtarĂ«ve ose shoqĂ«rive tregtare pĂ«r tĂ« mundĂ«suar financimin e nevojshĂ«m pĂ«r rimĂ«kĂ«mbjen e aktivitetit tregtar tĂ« ndikuar nga situata e krijuar nga covid-19, si edhe pĂ«r pĂ«rcaktimin e kushteve e tĂ« kritereve tĂ« marrĂ«veshjes sĂ« garancisĂ« dhe marrĂ«veshjes sĂ« mirĂ«kuptimit; 3) 4) VKM nr. 387, datĂ« 13.5.2020 “PĂ«r miratimin e garancisĂ« shtetĂ«rore tĂ« huasĂ« me bankat tregtare pĂ«r garantimin e huamarrjes sĂ« tregtarĂ«ve ose shoqĂ«rive tregtare pĂ«r tĂ« mundĂ«suar financimin e nevojshĂ«m pĂ«r rimĂ«kĂ«mbjen e aktivitetit tregtar tĂ« ndikuar nga situata e krijuar nga covid-19, si edhe pĂ«r pĂ«rcaktimin e kushteve e tĂ« kritereve tĂ« marrĂ«veshjes sĂ« garancisĂ« dhe marrĂ«veshjes sĂ« mirĂ«kuptimit; VKM nr. 349, date 26.05.2022 “PĂ«r miratimin e garancisĂ« shtetĂ«rore tĂ« huasĂ« me bankat tregtare pĂ«r garantimin e huamarrjes sĂ« subjekteve qĂ« tregtojnĂ« me shumicĂ« produkte ushqimore bazĂ« pĂ«r tĂ« mundĂ«suar financimin e nevojshĂ«m pĂ«r mbajtjen e rezervave me qĂ«llim pĂ«rballimin e situatĂ«s sĂ« veçantĂ« tĂ« krijuar nĂ« treg, si edhe pĂ«r pĂ«rcaktimin e kushteve dhe kritereve tĂ« marrĂ«veshjes sĂ« garancisĂ« dhe marrĂ«veshjes sĂ« mirĂ«kuptimit”; VKM nr. 221, datĂ« 09.04.2024 “Miratimin e garancisĂ« shtetĂ«rore tĂ« huasĂ« me bankat tregtare pĂ«r garantimin e huamarrjes sĂ« subjekteve tĂ« industrisĂ« pĂ«rpunuese, kategoria nace 2, pĂ«r investime nĂ« teknologji dhe inovacion si dhe pĂ«r blerje tĂ« lĂ«ndĂ«s sĂ« parĂ« si edhe pĂ«r pĂ«rcaktimin e kushteve e tĂ« kritereve tĂ« marrĂ«veshjes sĂ« garancisĂ« dhe marrĂ«veshjes sĂ« mirĂ«kuptimit”;

Huamarrësi dorëzon formularin e vetëdeklarimit për këtë qëllim pranë Huadhënësit. 4.

  1. QĂ«llimi i pĂ«rdorimit tĂ« fondeve tĂ« HuasĂ« Ă«shtĂ« pĂ«r t’i mundĂ«suar HuamarrĂ«sit fondet e nevojshme pĂ«r investime pĂ«r asete fizike dhe teknologjike qĂ« rrisin kapacitetet prodhuese, cilĂ«sinĂ« e prodhimit dhe eficensĂ«n operacionale tĂ« tyre. NĂ« asnjĂ« rast fondet e Huas nuk do tĂ« financojnĂ« veprimtari tĂ« jashtĂ«ligjshme, apo tĂ« rifinancojnĂ« hua tĂ« tjera. HuamarrĂ«si duhet tĂ« nĂ«nshkruajĂ« MarrĂ«veshjen e MirĂ«kuptimit sipas formĂ«s dhe pĂ«rmbajtjes tĂ« pĂ«rcaktuar nĂ« Aneksin 1, pjesĂ« pĂ«rbĂ«rĂ«se e kĂ«saj MarrĂ«veshje. MarrĂ«veshja e MirĂ«kuptimit duhet tĂ« jetĂ« gjithashtu pjesĂ« e KontratĂ«s sĂ« KredisĂ« si Aneks i saj, nĂ« momentin e nĂ«nshkrimit tĂ« KontratĂ«s.
  2. HuamarrĂ«si duhet tĂ« nĂ«nshkruajĂ« formularin e vetĂ«deklarimit qĂ« do t’i vendoset nĂ« dispozicion nga HuadhĂ«nĂ«sit, nĂ«pĂ«rmjet tĂ« cilit deklaron se Fondet e HuasĂ« do tĂ« pĂ«rdoren vetĂ«m pĂ«r qĂ«llimet e pĂ«rcaktuara nĂ« PikĂ«n 1 dhe PikĂ«n 4 tĂ« kĂ«tij Neni. Gjithashtu, nĂ« formularin e vetĂ«deklarimit, HuamarrĂ«si duhet tĂ« deklarojĂ« kreditĂ« e aprovuara dhe ato nĂ« proces aplikimi/aprovimi nĂ« emĂ«r tĂ« HuamarrĂ«sit, tĂ« aprovuara apo nĂ« proces aprovimi brenda kĂ«saj skeme garancie nga institucionet e tjera huadhĂ«nĂ«se.
  3. Afati i aplikimit pranë Huadhënësve përfundon më 20.11.2025. Kreditë duhet të disbursohen jo më vonë se 20.12.2025.
  4. Huamarrësi duhet të përmbushë kriteret financiare dhe ligjore të përcaktuara në aktet rregullative të bankës përkatëse në të cilën aplikohet për kredi.
  5. MF gëzon të drejtën që në çdo moment të rishikojë, shtojë ose heqë çdonjërin prej kritereve të cituara në Pikat e mësipërme të këtij Neni, në dakordësi me Huadhënësit, ku ndryshimi do të bëhet efektiv pas nënshkrimit të dokumentit ndryshues ndërmjet MF dhe Huadhënësve. MF gëzon të drejtën që në çdo moment të zgjatë afatin e parashikuar në pikën 7 të këtij neni, duke vendosur në dijeni paraprakisht Huadhënësit. Ky ndryshim do të bëhet efektiv 10 ditë pune pas marrjes së njoftimit me shkrim të MF-së nga Huadhënësit. Asnjë ndryshim i bërë në përputhje me këtë pikë nuk do të ndikojë mbi Huamarrësit, Huaja e të cilëve është aprovuar përpara datës së bërjes efektive të këtij ndryshimi.
  6. Me përjashtim të rasteve siç përcaktohet në Pikën 9 të këtij Neni, Huadhënësit në asnjë rast nuk do të aprovojnë kërkesat për Hua të Huamarrësve, të cilët nuk plotësojnë kushtet e përcaktuara në Pikat 1-7 të këtij Neni.

Neni 5 (Termat dhe kushtet e Huasë)

  1. Vlera e Huas e vendosur në dispozicion nga Huadhënësit për Huamarrësin mund të variojë në përputhje me kërkesën e paraqitur nga Huamarrësi, por në asnjë rast totali i kredive të dhëna për huamarrësin nga bankat, sipas kësaj Marrëveshje Garancie, nuk do të jetë më i lartë se 25,000,000 (njëzetë e pesë milionë) lekë.
  2. Afati i Huas duhet të jetë në diskrecion të Huamarrësit, por ky afat nuk mund të jetë më i shkurtër se 3 vjet dhe duke mos tejkaluar në asnjë rast afatin prej 5 (pesë) vitesh.
  3. Huaja të jetë në formën e një produkti të kredisë bankare që të përmbajë një skedul të qartë të shlyerjes së huasë, pra kreditë nuk mund të kenë formën e linjave të kredisë.
  4. Huadhënësit, bazuar në vlerësimet e riskut të kreditit për secilin Huamarrës gëzojnë të drejtën që të kërkojnë ose jo kolateral shtesë nga Huamarrësi, por në asnjë rast masa e kërkuar e kolateralit duke përfshirë edhe Vlerën e Garantuar të Huasë sipas kësaj Marrëveshje nuk duhet të tejkalojë mbulimin e përllogaritur sipas legjislacionit dhe rregullave të brendshme të Huadhënësit.
  5. Në rastet e parapagimit të Huas, Huadhënësit nuk duhet të aplikojnë komision, penalitet apo çfarëdo lloj mase tjetër që lidhet me parapagimin e Huas.
  6. Monedha e Huas është monedha kombëtare lek.
  7. Norma e interesit të kredive të kontraktuara dhe disbursuara do të jetë jo më e lartë se 2%. Tarifat e aplikueshme kundrejt huamarrësve për dhënien e kredisë nuk duhet të jenë në total më të larta se niveli maksimal prej 0.5%.
  8. Huadhënësit do ta ofrojnë kredinë me një periudhë pa pagesë principali (grace) prej jo më pak se 12 muaj.
  9. Huadhënësit do ta ofrojnë kredinë duke aplikuar penalitete për pagesat e vonuara jo më të larta se penalitetet e përcaktuara në kushtet standarte përkatëse. Huadhënësit nuk do të aplikojnë penalitete për shlyerje të parakohshme të kredisë.
  10. Termat dhe kushtet e Huasë do të përcaktohen në Marrëveshjen e Huasë, e cila do të nënshkruhet ndërmjet Huadhënësve dhe Huamarrësve, në përputhje me përmbajtjen e kësaj Marrëveshje. Termat dhe kushtet e percaktuara në Marrëveshjen e Huasë të cilat bien në kundërshtim me këtë Marrëveshje do të konsiderohen të pavlefshme për të përfituar nga Garancia Shtetërore dhe nuk do të prodhojnë asnjë efekt kundrejt MF.
  11. AsnjĂ« transferim i tĂ« drejtave apo detyrimeve tĂ« HuadhĂ«nĂ«sve qĂ« burojnĂ« nga kjo MarrĂ«veshje ose nga MarrĂ«veshja e HuasĂ« nuk mund t’i transferohet palĂ«ve tĂ« treta pa marrĂ« paraprakisht aprovimin me shkrim tĂ« MF.
  12. Për çdo ndryshim, rinovim apo ristrukturim të Marrëveshjes së Huasë, që mund të bëhet në marrëveshjen ndërmjet Huadhënësve dhe Huamarrësve brenda afatit të përcaktuar në Pikën 2 të këtij Neni, nuk është i nevojshëm miratimi i MF, me kusht që këto ndryshime nuk do të kenë asnjë efekt në të drejtat e Huadhënësve kundrej MF, sipas kushteve të përcaktuara në këtë Marrëveshje. Huadhënësit do të njoftojnë me shkrim AMGKP për çdo ndryshim, rinovim apo ristrukturim të Marrëveshjes së Huasë brenda një afati prej 10 ditë pune nga nënshkrimi i dokumentit ndryshues.
  13. Huadhënësit janë përgjegjës që totali i shumës së Vlerës së Garantuar të Huave, të mos tejkalojë Vlerën e Garancisë të lëshuar nga MF në favor të bankave sipas Nenit 2 të kësaj Marrëveshje. Në asnjë rast, tejkalimi i Vlerës së Garancisë nuk do të përbëjë detyrim për MF.
  14. Huaja do të quhet e përfunduar dhe nuk do të jetë më objekt i kësaj Marrëveshje vetëm pasi të jetë paguar plotësisht nga Huamarrësi në përputhje me termat dhe kushtet e Marrëveshjes së Huas. Huadhënësit duhet të njoftojnë me shkrim AMGKP për të gjitha Huat e përfunduara brenda një afati prej 10 (dhjetë) ditësh kalendarike nga data e përfundimit të tyre.
  15. Huadhënësit duhet të njoftojnë me shkrim AMGKP-në për ndryshimin e administratorit të huamarrësit, në rastet e shitjes, dhurimit, transferimit të kuotave të shoqërisë, brenda një afati prej 10 ditë pune nga marrja e njoftimit nga Huamarrësi. Huadhënësit mundësojnë përfshirjen në kontratën e kredisë të detyrimit të huamarrësit për dërgimin e këtij njoftimi.

Sektorët që do të kreditohen

1.Fondi përdoret në sektorin e diversifikimit të fermës dhe agropërpunimit nëpërmjet:

-ndërtim dhe/ose rindërtim, zgjerim dhe modernizim të ndërtesave bujqësore/blegtorale, duke përfshirë pajisjet;

-ndërtim dhe/ose rindërtim i serrave duke përfshirë edhe instalimet/teknologjitë; ndërtim dhe/ose rindërtim, zgjerimi dhe modernizimi i objekteve që kontribuojnë në objektivat mjedisorë dhe ekonominë qarkulluese; makineri/mekanikë dhe pajisje bujqësore/blegtorale; makineri dhe pajisje për prodhimin e energjisë së rinovueshme në fermë;

-ndërtim dhe/ose rindërtim, zgjerim dhe modernizim për përpunim dhe tregtim të produkteve bujqësore, agro-ushqimore dhe të peshkimit;

-investime në turizëm rural dhe atë të natyrës; investime në krijimin dhe zgjerimin e fermave të akukulturës duke përfshirë pajisjet; investime në sistemet e menaxhimit të mbetjeve në sektorin e diversifikimit të fermës dhe agropërpunimit;

-investime në ndërtim/rindërtim i objekteve dhe ambienteve për popullsinë dhe bizneset rurale, artizanati dhe manifaktura.

  1. Infrastrukturë prodhimi, duke synuar shtimin e sipërfaqeve të fermës në prodhimin dhe përpunimin e fruta-perimeve, vreshtave etj. (bujqësia), si edhe fermave në sektorin e qumështit dhe mishit (blegtoria).
  2. Agropërpunimi në sektorë të ndryshëm, duke nisur nga nxitja e rritjes së prodhimit të ullirit dhe përpunimit të tij; produktet në sektorin e bimëve medicinale dhe aromatike; produktet e tjera ushqimore që nxisin lidhjen në zinxhir të fermerëve dhe sektorit të turizmit në promovimin e prodhimeve shqiptare etj.
  3. Mbështetje për sektorin e peshkimit dhe akuakulturës
  4. Investime në agroturizëm dhe turizëm rural.
  5. Inovacion dhe nxitje të mekanikës bujqësore për automatizimin e mëtejshëm të proceseve të prodhimit.

The post Aplikimet për kredi me Garancinë Sovrane të bujqësisë deri më 11 Nëntor; Dokumentet e kërkuara appeared first on Revista Monitor.

↗

Zbehja e konsumit nga turizmi, Raiffeisen Research ul projeksionin e rritjes ekonomike

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Raiffeisen Research ka ulur projeksionin për rritjen ekonomike të Shqipërisë për këtë vit. Në analizën e fundit për Shqipërinë, Raiffeisen Research projekton një rritje prej 3.5%, nga 4.1% që ishte projeksioni i mëparshëm.

Në tremujorin e parë të vitit 2025, ekonomia e Shqipërisë shënoi rritje 3.4%, poshtë parashikimit prej 3.9% të Raiffeisen Research.

Rritja u nxit kryesisht nga sektori i administratës publike, i cili përjetoi një rritje të jashtëzakonshme prej 18.9% për shkak të rritjes së shpenzimeve qeveritare dhe reformave të pagave. Megjithatë, Raiffeisen Research vëren se sektori industrial u përball përsëri me sfida të dukshme, duke u tkurrur me 5.7%, së bashku me një rënie prej 2.8% në bujqësi, duke reflektuar problemet e vazhdueshme të konkurrueshmërisë dhe rritjen e kostove operative.

Rritja e konsumit familjar u ngadalësua në 2.5%, më e dobëta që nga viti 2021, e ndikuar kryesisht nga ndryshimet demografike dhe emigrimi i të rinjve, të cilat mund të pengojnë vitalitetin ekonomik në të ardhmen.

Nga ana tjetër, performanca e fortë e sektorit të jashtëm, me një rritje prej 9.5%, rriti ndjeshëm eksportet neto, duke kontribuar me 2.3 pikë përqindjeje në rritjen e PBB-së.

Duke analizuar treguesit me frekuencë të lartë për tremujorin e dytë, Raiffeisen Research parashikon që ekonomia shqiptare do të ruajë një normë rritjeje të ngjashme me atë të tremujorit të parë. Një ngadalësim është i dukshëm në sektorin e turizmit, ku mbërritjet e turistëve u rritën vetëm me 0.4% nga viti në vit në korrik 2025, duke shënuar një rënie të konsiderueshme nga norma e rritjes dyshifrore e vitit të kaluar.

Ky ngadalësim i numrit të turistëve ka qenë i dukshëm që nga fillimi i vitit 2025, duke kulmuar me një rritje vjetore prej vetëm 4.8% në gjysmën e parë të vitit 2025, krahasuar me rritjen dyshifrore prej 15.2% nga viti në vit në vitin 2024 dhe një rënie të mëtejshme nga niveli 33.8% në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Kjo rënie, e shoqëruar me një rënie vjetore prej 2.5% në importet e mallrave, sugjeron dobësimin e kërkesës së brendshme, e cila ka të ngjarë të pengojë rritjen në tremujorët e ardhshëm.

PĂ«r mĂ« tepĂ«r, importet e “Makinerive, pajisjeve dhe pjesĂ«ve tĂ« kĂ«mbimit”, njĂ« tregues kyç indirekt i investimeve private, ranĂ« me 2.7% me bazĂ« vjetore nĂ« fund tĂ« majit 2025, duke sinjalizuar njĂ« ngadalĂ«sim tĂ« aktivitetit tĂ« investimeve.

Edhe pse të ardhurat nga taksat vazhduan të tregonin një rritje vjetore prej 7.8% në pesë muajt e parë të vitit 2025, tatimi mbi vlerën e shtuar, i cili pasqyron konsumin privat, u ngadalësua në 2.9% nga viti në vit, nga 9.6% në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Kjo rënie nënvizon disa sfida në shpenzimet e konsumatorëve, megjithëse një pjesë e kësaj lidhet me vlerësimin e Lekut.

Nivelet e besimit midis bizneseve kanë treguar gjithashtu njëfarë pasigurie, me Treguesin e Ndjesisë Ekonomike (TNE) që ra me 2.2 pikë përqindjeje në qershor 2025. Megjithatë, ai mbetet 6.3 pikë përqindjeje mbi mesataren e tij historike. Kjo rënie e ka origjinën kryesisht nga sektorët e industrisë dhe shërbimeve, ndërsa sektorët e tregtisë dhe të konsumatorit mbetën relativisht të qëndrueshëm.

Bazuar në analizën e këtyre treguesve, Raiffeisen Research parashikon që ekonomia të rritet me 3.4%  në tremujorin e dytë të vitit 2025. Si pasojë, është rishikuar edhe parashikimi për rritjen reale të PBB-së për të gjithë vitin 2025 në 3.5%, nga 4.1% që kishte qenë më parë.

Raiffeisen Research vëren se pasiguritë që lidhen me tarifat mund të ndikojnë veçanërisht në sektorin e turizmit, për shkak të një rritjeje të mundshme të papunësisë në BE.

MegjithatĂ«, nĂ« perspektivĂ« Raiffeisen Research vazhdon tĂ« ketĂ« kĂ«ndvĂ«shtrim optimist lidhur me ecurinĂ« e ekonomisĂ« shqiptare. PĂ«rparimi nĂ« rrugĂ«n drejt integrimit nĂ« BE dhe zbatimi i reformave tĂ« nevojshme do t’i lejojĂ« ShqipĂ«risĂ« tĂ« shfrytĂ«zojĂ« programet e financimit tĂ« BE-sĂ«, duke nxitur rritjen ekonomike dhe investimet. PĂ«rtej kĂ«tij faktori, Raiffeisen Research thekson se adresimi i sfidave specifike brenda sektorĂ«ve tĂ« ndryshĂ«m dhe pĂ«rmirĂ«simi i konkurrueshmĂ«risĂ« sĂ« eksporteve do tĂ« jenĂ« thelbĂ«sor pĂ«r ruajtjen e njĂ« trendi pozitiv tĂ« rritjes./ E.Shehu

The post Zbehja e konsumit nga turizmi, Raiffeisen Research ul projeksionin e rritjes ekonomike appeared first on Revista Monitor.

↗

TXEX vazhdon të jetë aktive, anëtarët kërcënohen se do humbasin paratë nëse nxjerrin informacion

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Pas sinjalizimeve mediatike, Autoriteti Kombëtar për Sigurinë Kibernetike (AKSK), me një njoftim publik, ka paralajmëruar mbi identifikimin e një rasti mashtrimi online përmes një platforme të vetëquajtur TXEX. Sipas AKSK, kjo platformë, e prezantuar si aplikacion për investime në kriptovaluta, nuk është e regjistruar dhe nuk është e licencuar në Republikën e Shqipërisë dhe si e tillë operon jashtë çdo kuadri ligjor kombëtar. Nga vëzhgimet e AKSK dhe nga denoncimet e shumta të bëra publike, konstatohet se aktiviteti i saj mbart tiparet e qarta të një skeme mashtruese digjitale.

 

Autoriteti për Sigurinë Kibernetike paralajmëron për investimet në platformën e palicencuar TXEX

 

Në vijim, Policia e Shtetit, nëpërmjet Drejtorisë së Hetimit të Krimit Kibernetik dhe Drejtorisë së Hetimit të Krimit Ekonomik e Financiar, njoftoi se ka nisur një hetim penal lidhur me një skemë të dyshuar investimesh piramidale, nëpërmjet platformave online, dhe po vijon punën intensive për dokumentimin ligjor.

PavarĂ«sisht paralajmĂ«rimeve tĂ« institucioneve shqiptare, informacioni nga pjesĂ«marrĂ«sit nĂ« kĂ«tĂ« platformĂ« tregon se ajo vazhdon tĂ« jetĂ« aktive nĂ« tregtim dhe nĂ« postimin e informacionit pĂ«r grupin e investitorĂ«ve nĂ« aplikacionin Telegram. NĂ« vijim tĂ« njĂ« mesazhi tĂ« mĂ«parshĂ«m, ku pjesĂ«marrĂ«sve u kĂ«rkohej tĂ« depozitonin 400 dollarĂ« pĂ«r “tĂ« verifikuar pĂ«rdorimin e duhur tĂ« llogarisĂ«â€, pĂ«rdoruesit kanĂ« marrĂ« mesazhe ku pĂ«rfaqĂ«suesi i platformĂ«s i siguron se do tĂ« mund tĂ« tĂ«rheqin fondet e tyre nga llogaria.

Madje, njĂ« mesazh tjetĂ«r paralajmĂ«ron se çdo anĂ«tar i platformĂ«s qĂ« “shtrembĂ«ron kushtet e pĂ«rdorimit ose shpĂ«rndan informacion tĂ« rremĂ« ose negativ, do tĂ« konsiderohet si mashtrues dhe do tĂ« pĂ«rjashtohet nga platforma
duke u cilĂ«suar si pĂ«rgjegjĂ«s pĂ«r pasojat dhe humbjet e mundshme prej kĂ«tij pĂ«rjashtimi”. Ky mesazh duket se pĂ«rbĂ«n njĂ« formĂ« presioni pĂ«r tĂ« mos nxjerrĂ« informacion publik dhe pĂ«r mĂ« tepĂ«r dyshime rreth njĂ« platforme qĂ« autoritetet shtetĂ«rore e konsiderojnĂ« si mashtruese.

Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare (AMF) deri tani nuk ka dalë me një komunikim publik rreth TXEX, por në të shkuarën ka këshilluar disa herë investitorët të mos investojnë në platforma të palicencuara në vendin tonë, duke i paralajmëruar se çdo investim në këto platforma mund të rezultojë me humbjen e të gjitha parave të investuara në mënyrë të pakthyeshme.

TXEX është një plaformë investimesh online, kryesisht në kriptovaluta, që ka karakteristikat e një skeme të qartë piramidale. Individët joshen për të investuar në të nëpërmjet platformave të komunikimit me mesazhe, si për shembull Telegram, Signal, etj.. Më tej, përdoruesit inkurajohen të tërheqin përdorues të tjerë në platformë, duke u ofruar bonuse. Herë pas here, investitorët lejohen të kryejnë tërheqje (zakonisht në shuma të vogla), për të fituar besimin e tyre dhe për ta mbajtur në këmbë skemën.

Qysh në prill të këtij viti, Autoriteti i Tregjeve Financiare në Zelandën e Re e ka përcaktuar këtë platformë si mashtruese dhe ka paralajmëruar publikun e këtij vendi të shmangë investimet në të apo në platforma të këtij lloji.

Mashtruesit shpesh imitojnë bankat, firmat e investimeve dhe ofruesit e tjerë të shërbimeve financiare për të bindur viktimën e tyre të bashkohet me një grup bisedash për këshilla investimi. Në këtë grup bisedash, viktimat inkurajohen të rekrutojnë miq dhe anëtarë të familjes dhe të bëjnë pagesa në platforma mashtruese investimi.

Gjithashtu, forume në internet prej muajsh e përshkruajnë këtë platformë si qartësisht mashtruese./ E.Shehu

The post TXEX vazhdon të jetë aktive, anëtarët kërcënohen se do humbasin paratë nëse nxjerrin informacion appeared first on Revista Monitor.

↗

Zhurmat po na shurdhojnë, raporti: Mbi limit ditë e natë në gjithë vendin, kryeson Tirana

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Shqipëria është një kakofoni që nuk gjen qetësi ditën e as natën. Përditshmëria përkufizohet nga bori makinash, zhurmë marmitash, frenime e dhënie gazi të befta, fishkëllima e ulërima, kantiere ndërtimi e shumë si këto. Trafiku është shkaktari kryesor i zhurmave por jo i vetmi. Raporti i Agjencisë Kombëtare të Mjedisit referon se në çdo qytet ku është matur niveli i zhurmave ai ka rezultuar më i lartë se niveli limit që duhet të kenë ato. Lushnja është i vetmi qytet që qëndron brenda limiteve gjatë ditës dhe natës ndërkohë që Kukësi dhe Përmeti vetëm natën.

“Monitorimi i zhurmave Ă«shtĂ« kryer nĂ« qytetet TiranĂ« ShkodĂ«r VlorĂ«, LezhĂ«, KukĂ«s, Korçë, Pogradec, Berat, SarandĂ«, GjirokastĂ«r, Fier, PĂ«rmet, Lushnje. Bazuar mbi tĂ« dhĂ«nat e monitorimit gjatĂ« vitit 2024, niveli i zhurmave tejkalon vlerat limite pĂ«r periudhĂ«n e ditĂ«s (55 dB) nĂ« tĂ« gjitha qytetet e monitoruara duke pĂ«rjashtuar qytetin Lushnje.

PĂ«r periudhĂ«n e natĂ«s (45 dB) niveli i zhurmave nĂ« qytetet KukĂ«s, PĂ«rmet dhe Lushnje Ă«shtĂ« brenda vlerave limite ndĂ«rsa nĂ« qytetet e tjera tĂ« monitoruara, tejkalon vlerat limite. Shkaktari kryesor i emetimit tĂ« zhurmave Ă«shtĂ« trafiku rrugor. Gjithashtu dhe lokalet gjenerojnĂ« zhurma si ditĂ«n ashtu dhe natĂ«n” thuhet nĂ« raport.

Sipas dokumentit bazuar në të dhënat e monitorimit të zhurmave ditën niveli më i lartë i zhurmave është vlerësuar në qytetin Tiranës ku kemi tejkalim të normës në masën 15.1 %, Vlorës 14.7%, Sarandës 13.6%, Gjirokastrës 11.1%. Nivelet më të ulëta janë monitoruar në qytetet e Kukësit, Pogradecit, Përmetit dhe Lushnjës. Trafiku rrugor është një fenomen i karakterit të rastësishëm, për këtë arsye themi që ndikimi i trafikut ose i çdo faktori tjetër të jashtëm që shkakton zhurmë në momentin e monitorimit mund të jetë shkaktari i uljes apo rritjes së nivelit të zhurmave urbane në qytetet që monitorohen.

Sa i takon monitorimit të zhurmave gjatë natës të dhënat tregojnë se niveli më i lartë është monitoruar në qytetin e Vlorës ku kemi tejkalim të normës me 18.75 %, Tiranës me 16.51% dhe Sarandës me 14.6% dhe nivelet më të ulëta janë monitoruar në qytetet e Kukësit, Pogradecit, Përmetit dhe Lushnjës./ N.Maho

 

 

The post Zhurmat po na shurdhojnë, raporti: Mbi limit ditë e natë në gjithë vendin, kryeson Tirana appeared first on Revista Monitor.

↗

Qeveria “lĂ«shon sĂ«rish dorĂ«n” me koncesionet; FMN: Mos hiqni kufizimet buxhetore

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Projektligji i ri për PPP-të dhe koncesionet është paraqitur për miratim në parlament, por ndërkohë grupet e interesit dhe Fondi Monetar Ndërkombëtar kanë dhënë një sërë vërejtjesh për paketën ligjore, e cila në vend që të përmirësojë kontratat problematike të PPP-ve, e përkeqëson situatën në disa raste.

Departamenti i Çështjeve Fiskale nĂ« FMN ka bĂ«rĂ« njĂ« analizĂ« tĂ« ndryshimeve nĂ« projektligj me rreth 22 vĂ«rejtje, nga tĂ« cilat shihet se nĂ« projektligjin e ri “mungon pĂ«rmendja e tavanit vjetor pĂ«r pagesat buxhetore pĂ«r PPP-tĂ« (aktualisht 5% tĂ« tĂ« ardhurave)”. NĂ« ligjin aktual, financimi vjetor i kontratave PPP nga buxheti nuk duhet mĂ« shumĂ« se 5% e tĂ« ardhurave tatimore tĂ« vitit paraardhĂ«s. NĂ« ndryshimet e reja ligjore, ky kufizim Ă«shtĂ« i vlefshĂ«m kryesisht pĂ«r pushtetin vendor. PavarĂ«sisht se deri mĂ« tani financimi i PPP-ve me fonde publike nuk e ka kaluar kĂ«tĂ« prag, prania e tij nĂ« ligj ishte njĂ« garanci pĂ«r tĂ« frenuar qeverinĂ« dhe entet tĂ« rrisnin financimin nga taksat pĂ«r kontratat koncesionare PPP.

FMN sugjeroi se ligji i ri duhet të kategorizojë rreziqet si kontraktuale apo të nënkuptuara, jo thjesht si direkte/indirekte. Gjithashtu kërkoi eliminimin e propozimeve të pakërkuara, pasi përbëjnë 80% të PPP-ve dhe rrisin rrezikun për vendimmarrje jo transparente. Fondi kërkoi të hiqet rimbursimi i studimeve të fizibilitetit për projektet e refuzuara, sepse krijon nxitje për shumë propozime pa cilësi.

Në kuadër të diskutimeve, FMN i ka rekomanduar qeverisë shqiptare një sërë masash të rrepta për reformimin e kuadrit ligjor dhe institucional të koncesioneve dhe partneriteteve publik-privat (PPP). Një nga rekomandimet kryesore është përfshirja e hershme dhe aktive e Ministrisë së Financave në të gjitha fazat e ciklit të projekteve PPP, që nga identifikimi dhe planifikimi, deri te vlerësimi i rrezikut dhe miratimi i kontratave. Kjo pritet të garantojë që projektet të jenë të përputhshme me strategjinë buxhetore dhe të minimizojnë ekspozimin fiskal të qeverisë.

Po ashtu, FMN i kërkon qeverisë të kategorizojë qartë rreziqet fiskale dhe të krijojë mekanizma më të fortë monitorimi për detyrimet afatgjata që rrjedhin nga kontratat koncesionare. Raportimi i detajuar dhe periodik mbi këto rreziqe konsiderohet i domosdoshëm për të siguruar një menaxhim të qëndrueshëm të financave publike.

Një tjetër pikë e rëndësishme e rekomandimeve është shmangia e konflikteve të interesit nga autoritetet kontraktuese dhe kufizimi i ndryshimeve në kontrata pas nënshkrimit. FMN argumenton se ndryshimet e shpeshta në kontrata krijojnë pasiguri dhe cenojnë besimin te proceset publike të prokurimit.

Në linjë me këto rekomandime, FMN kërkon gjithashtu që kuadri i ri ligjor të jetë i harmonizuar plotësisht me ligjin për Menaxhimin e Investimeve Publike dhe rregulloret buxhetore ekzistuese, duke vendosur kritere të qarta për përzgjedhjen e projekteve me rëndësi kombëtare.

Qeveria shqiptare ka shpallur tashmë nismën për hartimin e një projektligji të ri për PPP-të dhe koncesionet, që synon të eliminojë propozimet e pakërkuara, të forcojë analizën e kostove dhe përfitimeve dhe të rrisë transparencën në menaxhimin e fondeve publike. Por zbatimi i rekomandimeve të FMN-së do të jetë vendimtar për të shmangur skenarë ku PPP-të mund të kthehen në barrë për financat publike dhe për të siguruar një klimë më të favorshme për investime private siç ka ndodhur deri me tani.

Gjithashtu, FMN i dha “leksione gjuhe” qeverisĂ« shqiptare, duke i kĂ«rkuar tĂ« mos pĂ«rdorĂ« nĂ« ligj termat “explicit” dhe “implicit”, tĂ« cilat nuk gjenden nĂ« terminologjinĂ« e legjislacionit shqiptar, dhe nĂ« vend tĂ« tyre tĂ« pĂ«rdorĂ« “direkte” dhe “indirekte”.

Vërejtjet kryesore të FMN-së për projektligjin e ri të PPP-ve

  1. Mungesa e kufirit buxhetor 5% – Projektligji i ri nuk pĂ«rmend mĂ« tavanin vjetor tĂ« pagesave buxhetore pĂ«r PPP-tĂ«, i cili aktualisht Ă«shtĂ« 5% e tĂ« ardhurave tatimore. Kjo krijon rrezik pĂ«r tejkalim tĂ« detyrimeve fiskale.
  2. Rreziqet fiskale tĂ« paqartĂ«suara – FMN kĂ«rkon qĂ« ligji tĂ« kategorizojĂ« qartĂ« rreziqet fiskale si kontraktuale ose tĂ« nĂ«nkuptuara, nĂ« vend tĂ« termave “explicit” dhe “implicit” tĂ« pĂ«rdorur nĂ« projektligj.
  3. Propozimet e pakĂ«rkuara – Fondi rekomandon eliminimin e propozimeve tĂ« pakĂ«rkuara pĂ«r PPP, pasi ato pĂ«rbĂ«jnĂ« mbi 80% tĂ« kontratave aktuale dhe rrisin rrezikun pĂ«r vendimmarrje jo transparente.
  4. Rimbursimi i studimeve – KĂ«rkohet heqja e dispozitĂ«s qĂ« parashikon rimbursim pĂ«r studimet e fizibilitetit pĂ«r projektet qĂ« refuzohen. FMN argumenton se kjo nxit propozime tĂ« shumta me cilĂ«si tĂ« ulĂ«t.
  5. PĂ«rfshirja e MinistrisĂ« sĂ« Financave – Sugjerohet qĂ« Ministria e Financave tĂ« jetĂ« e pĂ«rfshirĂ« nĂ« tĂ« gjitha fazat e ciklit tĂ« njĂ« PPP-je: qĂ« nga identifikimi i projektit, planifikimi, analiza e riskut, deri te miratimi dhe menaxhimi.
  6. Harmonizimi me ligjet ekzistuese – FMN kĂ«rkon qĂ« kuadri i ri ligjor tĂ« pĂ«rputhet plotĂ«sisht me Ligjin pĂ«r Menaxhimin e Investimeve Publike dhe me rregulloret buxhetore aktuale.
  7. Raportim mĂ« i detajuar – KĂ«rkohet hartimi i njĂ« raporti vjetor tĂ« detajuar mbi rreziqet dhe detyrimet afatgjata qĂ« rrjedhin nga kontratat PPP, pĂ«r tĂ« garantuar transparencĂ« fiskale.
  8. Mekanizma monitorimi – FMN kĂ«rkon tĂ« forcohen mekanizmat pĂ«r monitorimin e detyrimeve afatgjata dhe pĂ«r tĂ« siguruar kontroll mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« ekspozimit fiskal.
  9. Analiza kosto-pĂ«rfitim mĂ« e thelluar – Çdo projekt PPP duhet tĂ« kalojĂ« nĂ« njĂ« proces tĂ« plotĂ« vlerĂ«simi tĂ« kostove, pĂ«rfitimeve dhe rreziqeve, pĂ«r tĂ« shmangur barrat e panevojshme pĂ«r buxhetin.
  10. Transparenca nĂ« kontrata – Theksohet nevoja qĂ« kontratat dhe ndryshimet e tyre tĂ« publikohen nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« plotĂ«, pĂ«r tĂ« shmangur marrĂ«veshje tĂ« fshehta dhe vendime arbitrare.
  11. Ndryshime tĂ« kufizuara pas nĂ«nshkrimit – FMN rekomandon qĂ« ndryshimet nĂ« kontratat PPP pas nĂ«nshkrimit tĂ« jenĂ« tĂ« kufizuara dhe vetĂ«m pĂ«r arsye madhore, pĂ«r tĂ« ruajtur stabilitetin e marrĂ«veshjeve.
  12. Kriteret pĂ«r pĂ«rzgjedhjen e projekteve – Ligji i ri duhet tĂ« pĂ«rcaktojĂ« kriteret e qarta pĂ«r pĂ«rzgjedhjen e projekteve me rĂ«ndĂ«si kombĂ«tare, duke shmangur keqpĂ«rdorimin e fondeve publike.
  13. Rreziku i borxhit tĂ« fshehur – Mungesa e kufizimeve tĂ« qarta pĂ«r financimin e PPP-ve mund tĂ« krijojĂ« njĂ« borxh tĂ« fshehur qĂ« rrezikon stabilitetin fiskal nĂ« afatgjatĂ«.
  14. Koordinimi institucional – FMN kĂ«rkon krijimin e njĂ« mekanizmi koordinues ndĂ«rmjet institucioneve qĂ« miratojnĂ« dhe monitorojnĂ« PPP-tĂ«, pĂ«r tĂ« shmangur mbivendosjet dhe boshllĂ«qet ligjore.
  15. Raportimi periodik nĂ« Kuvend – Ministria e Financave duhet tĂ« paraqesĂ« çdo vit nĂ« Kuvend njĂ« raport tĂ« detajuar pĂ«r tĂ« gjitha kontratat PPP dhe ndikimin e tyre nĂ« buxhetin e shtetit.
  16. Shmangia e konfliktit tĂ« interesit – FMN thekson nevojĂ«n qĂ« autoritetet kontraktuese tĂ« kenĂ« rregulla tĂ« qarta pĂ«r menaxhimin e konflikteve tĂ« interesit nĂ« tĂ« gjitha fazat e projektit.
  17. VlerĂ«simi i ndikimit makroekonomik – KĂ«rkohet qĂ« çdo projekt PPP tĂ« shoqĂ«rohet me njĂ« analizĂ« tĂ« ndikimit makroekonomik pĂ«r tĂ« parĂ« efektet e tij nĂ« PBB, punĂ«sim dhe stabilitet fiskal.
  18. Menaxhimi i garancive qeveritare – FMN rekomandon rregulla mĂ« tĂ« rrepta pĂ«r lĂ«shimin dhe menaxhimin e garancive financiare pĂ«r PPP-tĂ«, pĂ«r tĂ« shmangur detyrime tĂ« paparashikuara.
  19. PĂ«rmirĂ«simi i procesit tĂ« tenderimit – Duhet tĂ« ketĂ« rregulla mĂ« tĂ« qarta dhe garanci pĂ«r konkurrencĂ« reale nĂ« proceset e tenderimit pĂ«r PPP-tĂ«, duke shmangur praktikat monopoliste.
  20. Ndalimi i kontratave tĂ« dyfishta – FMN rekomandon qĂ« autoritetet kontraktuese tĂ« ndalojnĂ« praktikĂ«n e kontratave paralele qĂ« krijojnĂ« detyrime shtesĂ« pĂ«r shtetin.
  21. Standardizimi i kontratave – Sugjerohet hartimi i njĂ« modeli standard tĂ« kontratave PPP, i cili tĂ« garantojĂ« kushte tĂ« barabarta dhe tĂ« shmangĂ« favorizimet individuale.
  22. PĂ«rdorimi i termave ligjorĂ« tĂ« unifikuar – FMN kĂ«rkon qĂ« ligji tĂ« pĂ«rdorĂ« terminologji tĂ« qartĂ« nĂ« shqip, duke zĂ«vendĂ«suar termat e huazuar si “explicit” dhe “implicit” me “direkte” dhe “indirekte”, pĂ«r tĂ« shmangur konfuzionin ligjor.

The post Qeveria “lĂ«shon sĂ«rish dorĂ«n” me koncesionet; FMN: Mos hiqni kufizimet buxhetore appeared first on Revista Monitor.

↗

Kaos në CDC pas refuzimit të Susan Monarez për të dhënë dorëheqjen

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

AvokatĂ«t e saj: “U shĂ«njestrua sepse mbrojti publikun duke mos miratuar urdhra tĂ« pabazuar shkencĂ«risht”

Agjencia mĂ« e lartĂ« e shĂ«ndetit publik nĂ« SHBA u zhyt tĂ« mĂ«rkurĂ«n nĂ« kaos, pasi administrata Trump tentoi tĂ« shkarkojĂ« drejtoreshĂ«n e saj, Susan Monarez, e cila ishte betuar nĂ« detyrĂ« mĂ« pak se njĂ« muaj mĂ« parĂ«. AvokatĂ«t e Monarez thanĂ« se ajo nuk do tĂ« jepte dorĂ«heqjen dhe se ishte “shĂ«njestruar” pĂ«r qĂ«ndrimin e saj pro-shkencĂ«s.

NĂ« njĂ« deklaratĂ« tĂ« Departamentit tĂ« ShĂ«ndetĂ«sisĂ« dhe ShĂ«rbimeve Sociale (HHS) u tha se: “Susan Monarez nuk Ă«shtĂ« mĂ« drejtoreshĂ« e Qendrave pĂ«r Kontrollin dhe Parandalimin e SĂ«mundjeve (CDC). E falĂ«nderojmĂ« pĂ«r shĂ«rbimin e saj tĂ« pĂ«rkushtuar ndaj popullit amerikan.” Por avokatĂ«t e saj reaguan menjĂ«herĂ«, duke theksuar se Monarez “as nuk ka dhĂ«nĂ« dorĂ«heqjen, as nuk ka marrĂ« njĂ« njoftim zyrtar nga ShtĂ«pia e BardhĂ« pĂ«r shkarkimin”.

Sipas raportimeve të Washington Post dhe New York Times, Monarez ra në konflikt me sekretarin e Shëndetësisë, Robert F. Kennedy Jr., pasi refuzoi të mbështeste ndryshime drastike në politikat e vaksinimit në SHBA.

AvokatĂ«t e saj, Mark Zaid dhe Abbe David Lowell, deklaruan: “Fillimisht u sulmuan komitetet kĂ«shillimore tĂ« pavarura dhe ekspertĂ«t karriere. MĂ« pas, shkarkimi i shkencĂ«tarĂ«ve me pĂ«rvojĂ«. Tani, Sekretari Kennedy dhe HHS po pĂ«rdorin shĂ«ndetin publik pĂ«r pĂ«rfitime politike, duke vĂ«nĂ« nĂ« rrezik miliona amerikanĂ«. Kur Susan Monarez refuzoi tĂ« vuloste direktiva tĂ« rrezikshme dhe jo shkencore, ajo zgjodhi tĂ« mbrojĂ« publikun dhe jo agjendat politike. PĂ«r kĂ«tĂ«, ajo u shĂ«njestrua.”

Dorëheqje zinxhir në agjenci

Largimi i Monarez shkaktoi një valë dorëheqjesh në agjenci. Tre drejtues të tjerë të CDC dhanë dorëheqjen publikisht.

MĂ« i bujshmi ishte Dr. Demetre Daskalakis, drejtor i QendrĂ«s KombĂ«tare pĂ«r Imunizim dhe SĂ«mundje Respiratore, i cili shkroi: “Nuk mund tĂ« vazhdoj mĂ« kĂ«tĂ« rol pĂ«r shkak tĂ« politizimit tĂ« shĂ«ndetit publik. Ju jeni ekipi mĂ« i mirĂ« me tĂ« cilin kam punuar ndonjĂ«herĂ«, por ky errĂ«sim mbi profesionin tonĂ« nuk mĂ« lejon tĂ« qĂ«ndroj.”

E njĂ«jta shqetĂ«sim u shpreh nga Dr. Deb Houry, shefe mjekĂ«sore e CDC: “PĂ«r tĂ« mirĂ«n e kombit dhe botĂ«s, shkenca nĂ« CDC nuk duhet censuruar kurrĂ« apo tĂ« ndalet pĂ«r arsye politike.”
Gjithashtu, dorëheqjen e dha edhe Daniel Jernigan, drejtues i Qendrës për Sëmundjet Infektive Zoonotike.

Vendimet për vaksinat ndezin polemikat

VetĂ«m disa orĂ« para shkarkimit tĂ« Monarez, Kennedy pĂ«rshĂ«ndeti vendimin e FDA-sĂ« pĂ«r tĂ« revokuar autorizimin e emergjencĂ«s pĂ«r vaksinat kundĂ«r Covid-19 tĂ« Pfizer, Moderna dhe Novavax – vaksina qĂ« sipas ekspertĂ«ve tĂ« CDC kanĂ« shpĂ«tuar 3.2 milionĂ« jetĂ« nĂ« SHBA. TashmĂ«, vaksinat lejohen vetĂ«m pĂ«r personat mbi 65 vjeç ose ata me sĂ«mundje kronike, dhe pĂ«rdorimi i tyre do tĂ« varet nga njĂ« panel kĂ«shillimor i riformuar prej Kennedy-t, ku janĂ« pĂ«rfshirĂ« edhe kundĂ«rshtarĂ« tĂ« vaksinave.

Kritika nga ekspertët

Monarez, 50 vjeç, ishte drejtoresha e 21-të e CDC-së dhe e para që kaloi përmes konfirmimit të Senatit pas ligjit të vitit 2023. Me betimin e saj më 31 korrik, ajo u bë drejtuesja me mandatin më të shkurtër në historinë 79-vjeçare të agjencisë.

NdĂ«rkohĂ«, ekspertĂ«t e shĂ«ndetit publik paralajmĂ«rojnĂ« pĂ«r pasojat. Dr. Craig Spencer, profesor nĂ« Universitetin Brown, shkroi: “Ajo qĂ« po ndodh nĂ« CDC duhet tĂ« frikĂ«sojĂ« çdo amerikan. Nuk dihet nĂ«se drejtoresha e sapo-konfirmuar Ă«shtĂ« shkarkuar apo jo. Kaos total. ProfesionistĂ« me karrierĂ« kanĂ« dhĂ«nĂ« dorĂ«heqjen sonte – kjo Ă«shtĂ« njĂ« alarm i madh.”

Dr. Ashish Jha, ish-koordinatori pĂ«r pandeminĂ« nĂ« administratĂ«n Biden, e quajti situatĂ«n: “ShkatĂ«rrim total i udhĂ«heqjes nĂ« CDC. Drejtoresha Ă«shtĂ« jashtĂ«, shumica e drejtuesve kryesorĂ« kanĂ« dhĂ«nĂ« dorĂ«heqjen. Gjithçka Ă«shtĂ« rrĂ«nuar, pĂ«r shkak tĂ« udhĂ«heqjes sĂ« Kennedy-t.”

The post Kaos në CDC pas refuzimit të Susan Monarez për të dhënë dorëheqjen appeared first on Revista Monitor.

↗

India mes poshtërimit dhe provës për superfuqi

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Tarifat e Trump dhe afrimi me Pakistanin e sfidojnë Nju Delhin, por i hapin edhe një mundësi të re historike

ËshtĂ« e pazakontĂ« tĂ« pĂ«rjetosh njĂ«kohĂ«sisht poshtĂ«rim, shfajĂ«sim dhe njĂ« provĂ« vendimtare. Por pikĂ«risht kjo Ă«shtĂ« situata ku ndodhet sot India. Presidenti Donald Trump ka prishur 25 vite diplomaci, duke u afruar me Pakistanin pas konfliktit tĂ« majit dhe duke e veçuar IndinĂ« me tarifa mĂ« tĂ« larta se ndaj KinĂ«s. Pasojat pĂ«r vendin mĂ« tĂ« populluar nĂ« botĂ« dhe ekonominĂ« e pestĂ« mĂ« tĂ« madhe janĂ« tĂ« thella.

Kryeministri Narendra Modi ka shpallur së fundmi një vizion për një Indi më të fortë dhe më të vetëmbështetur. Ai pritet gjithashtu të takohet me Xi Jinping në Kinë, pas një bllokade katërvjeçare mes ushtrive në Himalaje. Për Amerikën, të largojë Indinë është një gabim i madh strategjik. Për Indinë, është një mundësi: një provë vendimtare për pretendimin e saj se është një superfuqi në formim.

Dy fytyrat e poshtërimit

Poshtërimi nga Trump shfaqet në dy forma. Më 27 gusht, pasi e akuzoi për blerjen e naftës ruse, ai vendosi një tarifë shtesë prej 25% mbi mallrat indiane, përveç 25% tarifave ekzistuese. Marrja e naftës nga Moska mund të duket problematike, por India e bën këtë përmes një mekanizmi çmimi të miratuar nga Perëndimi, më pas e rafinon dhe e shet në Europë. Ndërkohë, edhe vende të tjera, përfshi Kinën, blejnë naftë ruse. Për pasojë, masa e Trump duket si një ndëshkim i veçuar ndaj Indisë.

PoshtĂ«rimi tjetĂ«r Ă«shtĂ« afrimi i tij me Pakistanin. Pas njĂ« sulmi terrorist nĂ« Indi, pĂ«r tĂ« cilin Modi fajĂ«soi Pakistanin, dy vendet zhvilluan njĂ« pĂ«rplasje katĂ«rditore nĂ« maj, me mbi 100 avionĂ« luftarakĂ« tĂ« pĂ«rfshirĂ« dhe frikĂ« pĂ«r njĂ« pĂ«rplasje bĂ«rthamore. Sot, megjithatĂ«, Trump po shqyrton marrĂ«veshje pĂ«r kriptovaluta dhe miniera nĂ« Pakistan. Ai ka darkuar nĂ« ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ« me gjeneralin Asim Munir, kreun e ushtrisĂ« pakistaneze dhe sundimtarin de facto tĂ« vendit, i cili madje e ka propozuar Trump pĂ«r Çmimin Nobel tĂ« Paqes. SHBA ka ofruar tĂ« ndĂ«rmjetĂ«sojĂ« mbi Kashmiri, duke thyer politikĂ«n e saj tĂ« gjatĂ« dhe njĂ« tabu indiane.

Krizë besimi

Mosmbështetja e SHBA në një interes themelor të sigurisë dhe vendimi për ta ndëshkuar Indinë në tregti kanë shkatërruar besimin. Që nga viti 2004, presidentët amerikanë e kanë pranuar Indinë si një fuqi demokratike në ngritje kundër dominimit të Kinës në Azi. Ekonomia e saj prej 4 trilionë dollarësh dhe tregu i aksioneve me vlerë 5 trilionë dollarë janë shumëfish më të mëdha se ato të Pakistanit, i zhytur në paqëndrueshmëri, kriza borxhi, terrorizëm dhe varësi nga Kina. Për Amerikën, ky është një autogol i madh që përkeqëson edhe neglizhencën ndaj NATO-s në Europë.

Shfajësimi i skeptikëve

Nga ana tjetĂ«r, ngjarjet e fundit i kanĂ« dhĂ«nĂ« tĂ« drejtĂ« skeptikĂ«ve nĂ« Indi. QĂ« prej pavarĂ«sisĂ« nĂ« 1947, vendi ka shmangur lidhjet e ngushta aleate – fillimisht nĂ«n etikĂ«n e “mos-rreshtimit”, sot nĂ«n konceptin e “multi-rreshtimit”. India merr armĂ« nga Rusia, por edhe nga Europa, Izraeli e SHBA; importon inpute prodhimi nga Kina, ndĂ«rsa PerĂ«ndimi i ofron teknologji dhe tregje.

Në vitin 2020, pas përplasjeve kufitare në Himalaje, marrëdhëniet me Kinën u ngrinë. Në Uashington pati shpresë se kjo do të sillte një afrim më të madh me SHBA. U shkëmbyen të dhëna inteligjence dhe u zhvilluan ushtrime të përbashkëta ushtarake me SHBA, Japoninë dhe Australinë, që kulmuan me një marrëveshje strategjike më 2024 për lidhje më të ngushta mbrojtjeje.

Por sot, ata që paralajmëronin se varësia nga Amerika ishte e rrezikshme ndihen të shfajësuar. Vizita e Modit në Kinë është sinjali se India ka alternativa.

Përparimet dhe dobësitë e brendshme

Prej 11 vitesh Modi ka ndjekur një vizion për forcimin e shtetit, modernizimin dhe centralizimin. Ka pasur dështime: industrializimi nuk solli mjaftueshëm vende pune, arsimi mbetet i dobët, dhe shpesh ai bie në retorikë nacionaliste hindu.

Por ka edhe suksese të prekshme: rrugë dhe aeroporte të reja, sistemet e pagesave dixhitale dhe platforma të taksave që kanë krijuar një treg të unifikuar kombëtar. Sistemi financiar është forcuar me tregje kapitale të thelluara mbi kursimet e brendshme, një bilanc tregtar të ekuilibruar dhe banka më të kujdesshme. Rritja mbi 6% pritet të vazhdojë, duke e bërë Indinë ekonominë e madhe më dinamike në botë dhe, sipas FMN, të tretën më të madhe deri më 2028.

Rreziku i kthimit mbrapsht

Rreziku qëndron te një rikthim i izolimit ekonomik dhe anti-perëndimorizmit. Në fjalimin e Pavarësisë më 15 gusht, Modi theksoi vetëmbështetjen. Por një kthim i plotë brenda do të dëmtonte rëndë sektorin e shërbimeve, i cili eksporton pothuajse sa gjithë ekonomia tjetër e kombinuar. Kompanitë indiane të teknologjisë marrin gjysmën e të ardhurave nga klientë amerikanë, përfshirë gjigantët globalë që kanë qendra zhvillimi në Indi. Vendi është tregu i dytë më i madh i OpenAI për përdorues. Për më tepër, për industrializim të shpejtë, India ka nevojë për më shumë makineri dhe inpute nga Kina.

ÇfarĂ« duhet tĂ« bĂ«jĂ« India

India duhet të kufizojë dëmet. Ajo mund të bëjë lëshime të arsyeshme: të ulë tarifat, të blejë më pak naftë ruse dhe më shumë gaz natyror amerikan. Lidhjet me SHBA mbeten të forta, sidomos falë diasporës së gjerë indiane. Vizita e Modit në Kinë është e drejtë: për të forcuar prodhimin, India do të ketë nevojë për më shumë tregti me Kinën në dekadën e ardhshme, por edhe për teknologjinë amerikane. Duhet të shtojë marrëveshje të reja tregtare, përveç atyre të fundit me Britaninë dhe Emiratet e Bashkuara.

Reformat e brendshme, mburoja më e mirë

Prioritet mbeten reformat e brendshme. Madhësia dhe dinamizmi janë thelbësore për të siguruar kushte më të mira në marrëveshje, për të financuar mbrojtjen dhe për të rritur mirëqenien, edhe nëse tregtia botërore ngadalësohet. Prej vitesh priten reforma madhore: modernizimi i bujqësisë, liberalizimi i tregut të tokës dhe energjisë, thjeshtimi i rregullave të biznesit dhe reforma gjyqësore.

ShumĂ« prej tyre kĂ«rkojnĂ« bashkĂ«punim mes qeverisĂ« qendrore dhe shteteve. Pozitiv Ă«shtĂ« fakti qĂ« Modi ka paralajmĂ«ruar thjeshtimin e taksĂ«s mbi mallrat dhe shĂ«rbimet dhe liberalizimin e ekonomisĂ«, duke e quajtur “Reforma e GjeneratĂ«s sĂ« Re”. Pas 11 vitesh nĂ« pushtet, ai duhet tĂ« ecĂ« mĂ« shpejt dhe mĂ« thellĂ«. PĂ«rballja me sfidat e brendshme ka qenĂ« gjithmonĂ« interes kombĂ«tar. NĂ« njĂ« botĂ« gjithnjĂ« e mĂ« armiqĂ«sore, kjo Ă«shtĂ« edhe mbrojtja mĂ« e mirĂ« e IndisĂ«.- The Economist 

The post India mes poshtërimit dhe provës për superfuqi appeared first on Revista Monitor.

↗

“Nxehen” kursimet nĂ« lekĂ« dhe nĂ« valutĂ« nĂ« korrik, rreth 240 mln euro mĂ« shumĂ« nĂ« banka

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Muaji i nxehtë i korrikut ka qenë pozitiv për kursimtarët si në lekë ashtu dhe në valutë. Në korrik, kursimet në total, duke konvertuar monedhën vendase në euro, janë rritur me rreth 240 milionë euro (10.5 miliardë lekë dhe 141 milionë euro).

Statistikat e Bankës së Shqipërisë bënë të ditur, se stoku i kursimeve në lekë në fund të muajit korrik ishte 665.7 miliardë lekë, me një rritje prej 1.6%, ose rreth 10.5 miliardë lekë më shumë në krahasim me muajin e mëparshëm, duke shënuar rritjen më të fortë që nga janari.

Ky është muaji i dytë radhazi me shtim të fortë të kursimeve në lekë.

Në ecurinë e korrikut ka ndikuar rritja e depozitave të korporatave financiare, që janë zgjeruar me 3.5 miliardë lekë, ose 3.6% më shumë. Edhe kursimet e rezidentëve kanë vijuar tendencën rritëse, duke u shtuar me 4.4 miliardë lekë, ose 1.8%.

Me bazë vjetore (korrik 2025/korrik 2024), depozitat në monedhën vendase janë rritur me 11.8%, ose gati 70.5 miliardë lekë më shumë.

Në korrik, një periudhë sezonale, kur ka si prurje nga emigrantët ashtu dhe të ardhura nga turizmi është rikthyer rritja e depozitave në valutë, pas ngadalësimit të qershorit.

Sipas statistikave të Bankës së Shqipërisë, stoku i depozitave në monedhën e përbashkët ishte 8.26 miliardë euro në fund të muajt korrik, me një rritje prej 141 milionë eurosh, ose 1.7% më shumë. Kjo është shtesa më e madhe mujore që nga gushti 2023.

Rritja është ndikuar si nga korporatat private e publike, ashtu dhe individët.

Me bazë vjetore (korrik 2025/korrik 2024), depozitat në monedhën e përbashkët janë rritur me 8.3%, ose 635 milionë euro më shumë.

Banka e Shqipërisë e raporton totalin e kursimeve (lekë plus valutë) të konvertuara në lekë. Në fund të korrikut, stoku total i depozitave ishte 1.4 trilionë lekë, me një rritje me bazë vjetore prej 93 miliardë lekësh, ose 7% më shumë.

Stabilizimi i euros ka ulur ndikimin që rënia e kësaj të fundit dha në tkurrjen e kursimeve në valutë në momentin që ato raportohen në euro.

Të matura sipas monedhave përkatëse, në një vit depozitat në lekë janë rritur me 70 miliardë lekë (rreth 700 mln euro) dhe ato në euro me 635 milionë euro, me një total prej 1.35 miliardë euro që janë shtuar në sistem për një vit.

The post “Nxehen” kursimet nĂ« lekĂ« dhe nĂ« valutĂ« nĂ« korrik, rreth 240 mln euro mĂ« shumĂ« nĂ« banka appeared first on Revista Monitor.

↗

Kreditimi i ekonomisë u frenua në muajin korrik

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Kreditimi i ekonomisë u ngadalësua lehtë në muajin korrik. Sipas Bankës së Shqipërisë, kredia e re për korrikun kishte vlerën e 28.9 miliardë lekëve, 1.3% më pak krahasuar me të njëjtin muaj të vitit të kaluar. Megjithatë, ecuria e deritanishme progresive tregun qe kredia për ekonominë gjatë 2025 ka vijuar rritjen dhe është në vlerat më të larta historike të regjistruara në këtë periudhë të vitit.

Për periudhën janar-korrik,  janë dhënë gjithsej 231.9 miliardë lekë kredi të reja, me një rritje prej 10% më shumë krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Ndërkohë që vitin e kaluar rritja e kredisë ishte mbështetur kryesisht te financimet e bizneseve, këtë vit kontributin kryesor po e jep rritja e huave për individë.

Kredia e re për individët në korrik vijoi rritjen e qëndrueshme, në linjë me tendencën positive të viteve të fundit. Kredia e re kishte vlerën e 9.8 miliard lekëve, në rritje me 14% krahasuar me korrikun e vitit të kaluar. Edhe për 7-mujorin kredia e re ngelet të ndjeshme. Ajo arriti vlerën e 77 miliardë lekëve, në rritje me 26% krahasuar me një vit më parë.

Kreditimi i individëve është mbështetur te një rritje shumë e shpejtë në dy segmentet kryesore, të blerjeve të pasurive të paluajtshme dhe financimit të konsumit.

Kredia për bizneset në muajin korrik kishte vlerën e 19.1 miliardë lekëve, 7.5% më pak krahasuar me korrikun e vitit të kaluar. Megjithatë, bilanci progresiv i 7-mujorit është në rritje. Kompanitë private përfituan gjithsej 151.3 miliardë lekë kredi, me një rritje prej 1.1% krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Pas një rritjeje shumë të shpejtë gjatë vitit të kaluar, këtë vit kredia për bizneset është ngadalësuar ndjeshëm.

Në fund të muajit korrik, edhe portofoli total i kredisë për ekonominë, shprehur si tepricë, qëndroi në vlera të përafërta me qershorin. Ai kishte vlerën e 893.1 miliardë lekëve. Megjithatë, me bazë vjetore, kredia vazhdon të jetë në rritje, me 11.9%.

Rritja është më e lartë në segmentin e individëve, ku portofoli ka arritur vlerën e 360.5 miliardë lekëve, në rritje me 9.6% krahasuar me një vit më parë.

Ndërsa në segmentin e biznesit vlera e portofolit të kredisë arriti në 490.4 miliardë lekë, në rritje me 16.7% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Burimi: Banka e Shqipërisë

 

 

The post Kreditimi i ekonomisë u frenua në muajin korrik appeared first on Revista Monitor.

↗

Autoriteti për Sigurinë Kibernetike paralajmëron për investimet në platformën e palicencuar TXEX

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Autoriteti Kombëtar për Sigurinë Kibernetike (AKSK), me një njoftim publik, ka paralajmëruar mbi identifikimin e një rasti mashtrimi online përmes një platforme të vetëquajtur TXEX.

Sipas AKSK, kjo platformë, e prezantuar si aplikacion për investime në kriptovaluta, nuk është e regjistruar dhe nuk është e licencuar në Republikën e Shqipërisë dhe si e tillë operon jashtë çdo kuadri ligjor kombëtar. Nga vëzhgimet e AKSK dhe nga denoncimet e shumta të bëra publike, konstatohet se aktiviteti i saj mbart tiparet e qarta të një skeme mashtruese digjitale.

Sipas AKSK, platforma TXEX pĂ«rdor reklama joshĂ«se dhe tĂ« rreme nĂ« rrjete sociale (p.sh. Instagram, TikTok); krijimin e grupeve tĂ« simuluara komunikimi nĂ« Telegram, WhatsApp, Signal; prezantimin e fitimeve tĂ« fabrikuara pĂ«r tĂ« ndĂ«rtuar besueshmĂ«ri tek viktimat; kĂ«rkimin e pagesave shtesĂ« me arsyetimin pĂ«r “verifikim” apo “tĂ«rheqje fondesh”; mbledhjen e dokumenteve personale sensitive (ID, foto), duke shtuar rrezikun pĂ«r keqpĂ«rdorim tĂ« tĂ« dhĂ«nave personale.

AKSK paralajmëron qytetarët shqiptarë se përfshirja në këtë platformë sjell humbje financiare të parikuperueshme; rrezik të lartë për cenimin e privatësisë dhe identitetit digjital dhe mundësi për keqpërdorim të mëtejshëm të të dhënave personale nga rrjete kriminale.

Sipas AKSK, qytetarët duhet të kenë parasysh se asnjë subjekt i palicencuar nuk ka të drejtë të ofrojë shërbime financiare apo investimi në Shqipëri dhe premtimet për fitime të shpejta dhe të garantuara janë indikator klasik i mashtrimeve online. Gjithashtu, asnjë platformë e ligjshme nuk kërkon pagesa shtesë apo të dhëna personale për tërheqjen e fondeve.

Për të mbrojtur veten dhe të tjerët, AKSK u bën thirrje qytetarëve që të mos kryejnë transaksione financiare me këtë platformë, të mos ndajnë të dhëna personale sensitive me subjekte të panjohura dhe të raportojnë menjëherë rastet e dyshimta.

Autoriteti Kombëtar për Sigurinë Kibernetike thekson se siguria kibernetike është pjesë përbërëse e sigurisë kombëtare, dhe se mbrojtja nga mashtrimet digjitale kërkon kujdes të shtuar, ndërgjegjësim të vazhdueshëm dhe bashkëpunim të qytetarëve me institucionet përgjegjëse.

“Me vigjilencĂ«, raportim dhe kujdes individual, secili kontribuon nĂ« krijimin e njĂ« mjedisi kibernetik tĂ« sigurt, tĂ« besueshĂ«m dhe tĂ« qĂ«ndrueshme pĂ«r tĂ« gjithĂ« shoqĂ«rinĂ« shqiptare,” thuhet nĂ« njoftimin e AKSK.

The post Autoriteti për Sigurinë Kibernetike paralajmëron për investimet në platformën e palicencuar TXEX appeared first on Revista Monitor.

↗

Pas hetimit administrativ për tenderët e ushqimeve, APP : Ja çfarë duhet kenë parasysh institucionet

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Pas njĂ« hetimi administrativ qĂ« ka pasur nĂ« analizĂ« kontratat me objekt “blerje ushqimesh” tĂ« lidhura nga 15 institucione, Agjencia e Prokurimit Publik ka hartuar njĂ« set rekomandimesh qĂ« autoritetet t’i mbajnĂ« parasysh nĂ« vijim. NĂ« njĂ« shkresĂ« tĂ« 27 gushtit Drejtoria e Koordinimit dhe Monitorimit tĂ« Kontratave ka nĂ«nvizuar hapat qĂ« duhet tĂ« ndiqen nga faza para lidhjes sĂ« kontratĂ«s nĂ« marrĂ«veshjet kuadĂ«r e deri nĂ« fund t zbatimit tĂ« tyre.

“Sjellim nĂ« vĂ«mendje tĂ« AK qĂ«, lidhja e kontratave brenda marrĂ«veshjes kuadĂ«r bĂ«het bazuar nĂ« nevojat faktike pĂ«r artikujt objekt kontrate. Gjithashtu, nĂ« kuadĂ«r tĂ« planifikimit tĂ« nevojave, AK nĂ« çdo rast duhet tĂ« argumentojnĂ« dhe dokumentojnĂ« nevojĂ«n e sasive tĂ« artikujve tĂ« kĂ«rkuar, nĂ«pĂ«rmjet kontratave qĂ« lidhen brenda marrĂ«veshjes kuadĂ«r. NjĂ«kohĂ«sisht, duhet tĂ« mbahet nĂ« konsideratĂ« qĂ« brenda afatit tĂ« marrĂ«veshjes kuadĂ«r mund tĂ« lidhen disa minikontrata me periudhĂ« kohore tĂ« shkurtĂ«r “thuhet nĂ« pikĂ«n 1 tĂ« shkresĂ«s.

E njĂ«jta nĂ«nvizon se nĂ« rast nevoje pĂ«r tĂ« lidhur njĂ« kontratĂ« brenda marrĂ«veshjes kuadĂ«r, AK duhet t’i dĂ«rgojnĂ« operatorit ekonomik, palĂ« tĂ« marrĂ«veshjes kuadĂ«r kĂ«rkesĂ«n pĂ«r paraqitjen e ofertĂ«s, ku specifikojnĂ« artikujt dhe sasitĂ« pĂ«rkatĂ«se tĂ« kĂ«rkuara, sipas nevojave konkrete pĂ«r lidhjen e minikontratĂ«s respektive, edhe nĂ« rastet kur marrĂ«veshja kuadĂ«r Ă«shtĂ« me njĂ« operator ekonomik ku tĂ« gjitha kushtet janĂ« tĂ« pĂ«rcaktuara, e cila duhet tĂ« bĂ«het pjesĂ« e dosjes.

Sipas APP Para lidhjes sĂ« kontratĂ«s, AK duhet tĂ« administrojnĂ« sigurimin e kontratĂ«s, i cili duhet tĂ« jetĂ« sa 10% e vlerĂ«s totale me TVSH tĂ« kontratĂ«s sĂ« lidhur, nĂ« pĂ«rputhje me nenin 36, pika 1 e Vendimit tĂ« KĂ«shillit tĂ« Ministrave Nr. 285, datĂ« 19.05.2021 “PĂ«r miratimin e rregullave tĂ« prokurimit publik”, i ndryshuar (nĂ« vijim “VKМ”).

Në pikan 4 të rekomandimeve trajtohet fakti se institucionet duhet të jenë të vëmendshme gjatë hartimit të termave dhe kushteve të kontratës me qëllim shmangien e problematikave që mund të lindin gjatë zbatimit.

“Gjithashtu, AK duhet tĂ« mbajnĂ« nĂ« konsideratĂ« qĂ« nĂ« kontratĂ« duhet tĂ« pasqyrohen saktĂ« artikujt dhe çmimet respektive, nĂ« pĂ«rputhje me produktet dhe çmimet tĂ« pĂ«rshkruara nĂ« ofertĂ«n fituese” thuhet nĂ« shkresĂ«.

Po kështu për të garantuar zbatimin APP rekomandon që titullari i institucionit të përcaktojë me urdhër personin/strukturën përgjegjëse për ndjekjen e zbatimit saj.

Ndërkohë lidhur me procesin e marrjes në dorëzim të mallit, APP rekomandon që komisioni përkatës pas verifikimeve të kryera duhet të hartojë procesverbalin e marrjes në dorëzim të mallrave.

“Procesverbali i marrjes nĂ« dorĂ«zim tĂ« mallit duhet tĂ« jetĂ« i protokolluar, i rregullt nĂ« tĂ« gjithĂ« elementĂ«t e tij, tĂ« mos ketĂ« gabime dhe mospĂ«rputhje, tĂ« pĂ«rmbajĂ« datĂ«n e hartimit dhe vendin e marrjes nĂ« dorĂ«zim, duhet tĂ« pĂ«rshkruajĂ« me saktĂ«si dhe vĂ«rtetĂ«si tĂ« gjitha mallrat e furnizuara me treguesit e tyre sasiorĂ«, cilĂ«sorĂ« dhe tĂ« vlerĂ«s, tĂ« gjitha veprimet e kryera pĂ«r verifikimin e mallrave tĂ« lĂ«vruar, dokumentacionin shoqĂ«rues tĂ« tyre, si dhe çdo tĂ« dhĂ«nĂ« tĂ« nevojshme qĂ« i japin kĂ«tij dokumenti forcĂ«n e njĂ« prove ligjore ose administrative, nĂ« pĂ«rputhje me pikĂ«n 36, tĂ« UdhĂ«zimit tĂ« Ministrit tĂ« Financave Nr. 30, date 27.12.2011 “PĂ«r menaxhimin e aktiveve nĂ« njĂ«sitĂ« e sektorit publik”, i ndryshuar” thuhet nĂ« dokument. Personat pĂ«rgjegjĂ«s duhet tĂ« kr

NĂ« pikĂ«n e fundit APP sjell nĂ« vĂ«mendje nenin 124, pika 1, tĂ« LPP, ku parashikohet se: “Autoriteti ose enti kontraktor ka detyrimin tĂ« ndjekĂ« zbatimin e kontratĂ«s sipas kushteve nĂ« bazĂ« tĂ« tĂ« cilave Ă«shtĂ« nĂ«nshkruar, pĂ«r tĂ« garantuar se ajo zbatohet nĂ« kohĂ«n, cilĂ«sinĂ« dhe vlerĂ«n e pĂ«rcaktuar, nĂ« pĂ«rputhje me kushtet e pĂ«rcaktuara nĂ« dokumentet e tenderit dhe te legjislacionin nĂ« fuqi”. NĂ« kuptim tĂ« parashikimeve tĂ« mĂ«sipĂ«rme, kontrata duhet tĂ« zbatohet me pĂ«rpikmĂ«ri nĂ« pĂ«rputhje me kushtet e prokuruara, parashikimet e saj dhe me legjislacionin nĂ« fuqi.

“Autoriteti kontraktor duhet tĂ« administrojĂ« para nĂ«nshkrimit tĂ« kontratĂ«s, dokumentacionin e paraqitur nga operatori ekonomik, gjatĂ« fazĂ«s sĂ« zhvillimit tĂ« procedurĂ«s, tĂ« tillĂ« si deklarata pĂ«r origjinĂ«n e mallrave, deklarata pĂ«r prodhuesit, etj. GjatĂ« zbatimit tĂ« kontratĂ«s, AK duhet tĂ« kryejĂ« verifikime pĂ«rsa i pĂ«rket deklaratĂ«s sĂ« prodhuesit, deklaratĂ«s sĂ« origjinĂ«s tĂ« paraqitur nga operatori ekonomik gjatĂ« fazĂ«s sĂ« ofertimit, qĂ« dĂ«shmojnĂ« pĂ«rmbushjen e kĂ«rkesave tĂ« cilĂ«sisĂ« sĂ« kĂ«tyre mallrave, siç pĂ«rcaktohet nĂ« dokumentet e tenderit dhe nĂ« kontratĂ«â€ thuhet nĂ« shkresĂ«.

Në fund APP u kujton autoriteteve që të respektojnë parashikimet ligjore në lidhje me hartimin dhe dërgimin e njoftimeve dhe raportimeve të ndryshme që lidhen me kontratën nënshkruar dhe zbatimin e saj.

The post Pas hetimit administrativ për tenderët e ushqimeve, APP : Ja çfarë duhet kenë parasysh institucionet appeared first on Revista Monitor.

↗

Menaxhimi i mbetjeve, reformë e re me operator kombëtar

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Kryeministri Edi Rama ka shpallur nisjen e një reforme të re në menaxhimin e mbetjeve, të cilën e cilësoi si hap vendimtar për procesin e anëtarësimit në Bashkimin Europian. Në qendër të kësaj reforme është krijimi i një Operatori Kombëtar të Trajtimit të Mbetjeve, që do të marrë përsipër grumbullimin dhe trajtimin në të gjithë territorin e vendit.

“Pa marrjen e pĂ«rgjegjĂ«sisĂ« pĂ«r trajtimin e mbetjeve si detyrĂ« kombĂ«tare dhe pĂ«r riciklimin e tyre deri nĂ« asgjĂ«sim, kapitulli i mjedisit nĂ« negociata Ă«shtĂ« njĂ« rrugĂ« pa dalje,” deklaroi Rama. Sipas tij, projektligji i ri pĂ«r menaxhimin e integruar tĂ« mbetjeve do tĂ« harmonizojĂ« legjislacionin shqiptar me atĂ« europian, duke pĂ«rcaktuar hierarkinĂ« nga parandalimi deri te asgjĂ«simi, si dhe krijimin e njĂ« fondi tĂ« ekonomisĂ« sĂ« mbetjeve.

Rama theksoi se, ndryshe nga modeli aktual, bashkitĂ« nuk do tĂ« kenĂ« mĂ« rol drejtues nĂ« menaxhimin e mbetjeve, por do tĂ« funksionojnĂ« si klientĂ« tĂ« operatorit tĂ« ri kombĂ«tar. “Kjo ndĂ«rmarrje e re do tĂ« jetĂ« nĂ« dispozicion tĂ« pushtetit vendor, por procesi i trajtimit do tĂ« pĂ«rqendrohet nĂ« njĂ« strukturĂ« tĂ« vetme kombĂ«tare, nĂ« bashkĂ«punim me hallkat e tjera tĂ« qeverisjes,” tha ai.

Kryeministri shprehu keqardhje që edhe pse vërehen përmirësime në disa zona, si në Himarë, mungon ende ndërgjegjësimi i qytetarëve dhe përmirësimet në trajtimin real të mbetjeve.

Rama e cilĂ«soi mjedisin si “kapitullin mĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« dhe sfidues tĂ« negociatave pĂ«r anĂ«tarĂ«sim nĂ« BE”, duke kĂ«rkuar angazhim nga tĂ« gjitha nivelet e qeverisjes dhe administratĂ«s publike.

“Me HimarĂ«n dhe mĂ« tej gjĂ«rat kanĂ« shkuar mĂ« mirĂ« se vitin e kaluar, por nevojitet njĂ« ritĂ«m mĂ« i lartĂ« reformash ligjore dhe masash konkrete. TĂ« gjithĂ«, pa pĂ«rjashtim, duhet tĂ« ndĂ«rgjegjĂ«sim se ky Ă«shtĂ« aspekti mĂ« sfidues i anĂ«tarĂ«simit tonĂ« nĂ« BE,” u shpreh Rama.

Projekti i ri parashikon krijimin e një tregu të centralizuar të shërbimeve të mbetjeve, ku bashkitë do të blejnë shërbimin nga operatori kombëtar. Kjo nënkupton ndryshim të modelit financiar të menaxhimit, si dhe ngritjen e një fondi të posaçëm për ekonominë e mbetjeve, që pritet të gjenerojë investime në riciklim dhe teknologji të trajtimit.

Sipas qeverisë, harmonizimi me direktivat europiane është thelbësor jo vetëm për anëtarësimin, por edhe për të përmirësuar cilësinë e jetës, për të krijuar vende pune në industrinë e riciklimit dhe për të reduktuar kostot afatgjata të menaxhimit të mbetjeve.

Lexo edhe:

Plehrat zhvlerësojnë turizmin, të huajt e bëjnë problem në forumet e udhëtimit me 600 mijë ndjekës

 

 

 

 

The post Menaxhimi i mbetjeve, reformë e re me operator kombëtar appeared first on Revista Monitor.

↗

Aksidentet u ulĂ«n me 16% nĂ« janar-korrik, shoferĂ«t mĂ« “tĂ« rrezikshĂ«m” grupmosha 25-34 vjeç

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Aksidentet  mbeten kryefjalë e ditëve të verës, në disa raste me pasoja fatale. Përditshmërisë së mjeteve që janë zakonisht në qarkullim i shtohen edhe fluksi i emigrantëve si dhe turistët që kërkojnë makina me qira.

Pavarësisht perceptimit duket se shifrat e Institutit të Statistikave tregojnë për një ulje të aksidenteve të paktën në korrik që është publikimi më i fundit.

Kështu në muajin Korrik 2025 numërohen 131 aksidente rrugore, nga të cilët 194 persona janë të aksidentuar (të vrarë dhe të plagosur).  INSTAT nënvizon se të dhënat e publikuara janë paraprake dhe subjekt përditësimi.

GjatĂ« periudhĂ«s Janar – Korrik 2025, numri i aksidenteve rrugore Ă«shtĂ« ulur me 16,0 %, krahasuar kjo me tĂ« njĂ«jtĂ«n periudhĂ« tĂ« njĂ« viti mĂ« pare.

Shkak kryesor për aksidentet të paktën sipas shifrave të INSTAT janë drejtuesit e mjeteve dhe kryesisht grupmosha 25-34 vjeç.

“Aksidentet rrugore, nĂ« 89,3 % tĂ« rasteve, kanĂ« ndodhur si pasojĂ« e sjelljes sĂ« drejtuesit tĂ« mjetit. Numri mĂ« i lartĂ« i aksidenteve, nĂ« kĂ«tĂ« periudhĂ«, Ă«shtĂ« kryer nga grup-moshat 25-34 vjeç, duke zĂ«nĂ« 28,2 % tĂ« numrit tĂ« aksidenteve gjithsej.

Në muajin Korrik 2025, numri më i lartë i aksidenteve rrugore ka ndodhur përgjatë ditës së Martë me 19,8 %, ndërsa numri më i ulët i aksidenteve ka ndodhur përgjatë ditës së Premte, me 9,2 %.

Numri mĂ« i lartĂ« i aksidenteve rrugore ka ndodhur pĂ«rgjatĂ« harkut kohor 08:00 – 12:00, duke zĂ«nĂ« 28,2 % tĂ« numrit tĂ« aksidenteve rrugore gjithsej” nĂ«nvizon INSTAT.

The post Aksidentet u ulĂ«n me 16% nĂ« janar-korrik, shoferĂ«t mĂ« “tĂ« rrezikshĂ«m” grupmosha 25-34 vjeç appeared first on Revista Monitor.

↗

One drejt marrjes së licencës celulare edhe në Maqedoninë e Veriut

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Grupi hungarez, 4iG, është drejt marrjes së licencës për ofrimin e shërbimeve celulare edhe në Maqedoninë e Veriut, nëpërmjet filialit të tij One Macedonia Telecommunications.

One Macedonia Telecommunications ishte i vetmi operator që paraqiti oferta në tendenrin e hapur nga Agjencia e Komunikimeve Elektronike (AEK), për marrjen e frekuencave në brezat 700 MHz, 1800 MHz dhe 3.5GHz. Frekuencat do të përdoren për shërbime të teknologjisë 5G. Shuma minimale e kërkuar për frekuencat në të tre brezat e ofruar ishte rreth 6.7 milionë euro.

Hapja e tenderit për dhënien në përdorim të sasisë së re të spektrit në këto frekuenca u bë pikërisht për shkak të shprehjes zyrtare të interesit të paraqitur nga One Macedonia Telecommunications.

One Macedonia Telecommunications drejtohet nga Brano Djurovic, i cili deri në qershor të këtij viti mbante pozicionin e drejtorit të përgjithshëm të One Albania.

Aktualisht, Maqedonia e Veriut ka dy operatorë të rrjeteve celulare, A1 Macedonia, pjesë e grupit Telekom Austria dhe Makedonski Telekom, pjesë e Deutsche Telekom (nëpërmjet filialit të saj hungarez, Magyar Telekom).

Megjithatë, në treg veprojnë edhe katër operatorë virtualë (MVNO), që zotërojnë së bashku pak më shumë se 5% të tregut, sipas numrit të përgjithshëm të përdoruesve.

Megjithëse Maqedonia e Veriut ka një popullsi më të vogël se Shqipëria (më pak se 1.8 milionë banorë, sipas të dhënave më të fundit), tregu u shërbimeve celulare duket të jetë më dinamik, madje duket se po hyn në një faq të re zgjerimi.

Tregu kishte tre operatorë rrjetesh deri në vitin 2015, kur filiali i Telekom Austria, Vip bleu kompaninë rivale One, që zotërohej nga Telekom Slovenije. Dy kompanitë u bashkuan në emrin e ri, A1 Macedonia.

Pas afërsisht një dekade me dy operatorë rrjetesh (përveç operatorëve MVNO), tregu celular në Maqedoninë e Veriut duket i orientuar drejt një zgjerimi të ri të operatorëve të rrjetit.

Në rast se procesi i licencimit mbyllet me sukses, Maqedonia e Veriut do të bëhet tregu i tretë në Ballkanin Perëndimor për grupin hungarez, 4iG.

4iG vepron në Shqipëri që prej vitit 2021, pas blerjes, në intervalin e pak javëve, të kompanive Albtelecom dhe ONE Telecommunications. Në vijim, në vitin 2022, dy kompanitë u bashkuan në brandin e ri, One Albania.

One Albania është operatori i dytë më i madh ceular në Shqipëri, me 42% të të ardhurave, ndërsa mban 50% të tregut sipas numrit të përdoruesve aktivë.

Gjithmonë në vitin 2021, 4iG mbylli edhe blerjen e kompanisë më të madhe celulare në Mal të Zi, Telenor Montenegro, që në vijim mori emrin One Montenegro.

Që prej vitit 2023, 4iG ka hyrë zyrtarisht edhe në tregun celular hungarez, pas blerjes, në partneritet me qeverinë hungareze, të filialit të Vodafone në këtë vend.

 

The post One drejt marrjes së licencës celulare edhe në Maqedoninë e Veriut appeared first on Revista Monitor.

↗

Anketa, Shqipëria me nivelin më të lartë të planeve për emigrim në CESEE, 10 % ikin brenda vitit

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Rreth 33% e shqiptarĂ«ve e konsiderojnĂ« emigrimin pĂ«rkohĂ«sisht ose pĂ«rgjithmonĂ« brenda dhjetĂ« viteve tĂ« ardhshme, ndĂ«rsa 10 pĂ«r qind e tyre synojnĂ« largimin brenda vitit. KĂ«to ishin rezultatet e anketĂ«s qĂ« zhvilloi nĂ« nĂ«ntor tĂ« vitit 2024 Banka Qendrore e AustrisĂ« nĂ« vendet e EuropĂ«s, Qendrore, Juglindore dhe Lindore CESEE (Bullgari, Çeki, Hungari, Poloni, Rumani, ShqipĂ«ri, BosnjĂ«, Maqedonia e Veriut dhe Serbi).

Anketa qĂ« kishte si qĂ«llim pĂ«rdorimin e euros nĂ« kĂ«to vende, pĂ«rfshiu edhe pyetjet pĂ«r emigracionin. Rezultatet treguan se ShqipĂ«ria mbetet vendi me pĂ«rqindjen mĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« qytetarĂ«ve me synime pĂ«r emigrim nĂ« rajon. Anketa “Euro e OeNB 2024” tregon se, megjithĂ«se dĂ«shira pĂ«r tĂ« emigruar Ă«shtĂ« nĂ« rĂ«nie nĂ« shumicĂ«n e vendeve tĂ« rajonit, ShqipĂ«ria vazhdon tĂ« qĂ«ndrojĂ« ndĂ«r vendet me pĂ«rqindjen mĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« popullsisĂ« qĂ« synon largimin.

Rreth 10% e shqiptarĂ«ve shprehin synimin pĂ«r tĂ« emigruar brenda 12 muajve tĂ« ardhshĂ«m, duke e renditur ShqipĂ«rinĂ« ndĂ«r vendet me shkallĂ«n mĂ« tĂ« lartĂ« tĂ« migrimit tĂ« mundshĂ«m, sĂ« bashku me MaqedoninĂ« e Veriut (11%). Pas tyre renditen Serbia, Rumania, Bosnja dhe Hercegovina, Bullgaria dhe Polonia, ku shifrat luhaten mes 2% dhe 5%. Hungaria dhe Çekia kanĂ« pĂ«rqindjet mĂ« tĂ« ulĂ«ta, nĂ«n 2%.

NĂ« pĂ«rgjithĂ«si, dĂ«shira pĂ«r emigrim ka ardhur duke rĂ«nĂ« nĂ« rajon, por ShqipĂ«ria mbetet njĂ« pĂ«rjashtim. NĂ« vitin 2019, para pandemisĂ« COVID-19, 7% e qytetarĂ«ve tĂ« vendeve tĂ« anketuara deklaronin se kishin ndĂ«rmend tĂ« largoheshin brenda njĂ« viti. NĂ« vitin 2021, gjatĂ« pandemisĂ«, kjo shifĂ«r ra nĂ« 5%, ndĂ«rsa nĂ« 2024 zbriti mĂ« tej nĂ« 4.5%. Ky trend shihet si pozitiv pĂ«r shumicĂ«n e vendeve tĂ« CESEE, pasi emigracioni masiv ka thelluar problemet demografike dhe ka sjellĂ« vĂ«shtirĂ«si nĂ« tregun e punĂ«s. NĂ« ShqipĂ«ri trendi nuk ka ndryshuar shumĂ«. PĂ«rveç synimeve pĂ«r emigrim nĂ« periudhĂ«n afatshkurtĂ«r, tĂ« dhĂ«nat e anketĂ«s tregojnĂ« se 33% e shqiptarĂ«ve e konsiderojnĂ« tĂ« mundshme emigrimin pĂ«rkohĂ«sisht ose pĂ«rgjithmonĂ« brenda dhjetĂ« viteve tĂ« ardhshme. Ky Ă«shtĂ« niveli mĂ« i lartĂ« nĂ« rajon, ndĂ«rkohĂ« qĂ« nĂ« Çeki dhe Hungari kjo shifĂ«r Ă«shtĂ« vetĂ«m 7%.

Shumica e njerëzve deklarojnë se duan të emigrojnë për arsye të lidhura me punësimin, rreth 46% mesatarisht në të gjitha vendet e anketuara. Arsyeja e dytë më e rëndësishme është kërkimi i kushteve më të mira të jetesës jashtë vendit.

Të dhënat e vitit 2024 tregojnë gjithashtu se Shqipëria ka një përqindje shumë të lartë të qytetarëve që kanë jetuar më parë jashtë vendit. Sipas raportit, 28% e popullsisë shqiptare deklaron se ka pasur një periudhë emigrimi, duke e renditur vendin tonë ndër më të prekurit në rajon.

Mesatarja për vendet e CESEE është 14%, ndërsa Hungaria ka përqindjen më të ulët me vetëm 7%. Në shumicën e vendeve të tjera, përqindja e personave që kanë jetuar jashtë varion nga 11% deri në 16%.

Studimi tregon se qëndrimet afatshkurtra, pra më pak se një vit, janë më të zakonshmet dhe përbëjnë rreth 35% të të gjitha rasteve. Megjithatë, Shqipëria shfaqet më afër vendeve me qëndrime më të gjata. Në Bosnjë dhe Hercegovinë, rreth 50% e emigrantëve të rikthyer kanë qëndruar më shumë se tre vjet jashtë vendit. Pas Bosnjës, renditen Bullgaria, Shqipëria dhe Serbia, ku rreth 40% e emigrantëve të rikthyer kanë pasur një emigracion afatgjatë./ B.Hoxha

The post Anketa, Shqipëria me nivelin më të lartë të planeve për emigrim në CESEE, 10 % ikin brenda vitit appeared first on Revista Monitor.

↗

Pas hetimit të OLAF, institucionet vendase mbyllin auditimin e IPARD II për 2023

✇Revista Monitor
By: Armela Toska

Përveç hetimit të ndërmarrë 2 vite më parë nga OLAF për programin IPARD II ka përfunduar auditimi nga institucionet shtetërore vendase për vitin financiar 2023 të programit, ndërsa është në proces 2024.

Agjencia e Auditimit të Programeve të Asistencës, Akredituar nga BE (AAPAA) një institucion në varësi të Këshillit të Ministrave, që ka në fokus auditimin e transaksioneve të fondeve nga programet e BE, para dhe pas anëtarësimit ka publikuar raportin vjetor për 2024.

NdĂ«r tĂ« tjera nĂ« raportin e publikuar nga AAPAA theksohet se pĂ«r vitin financiar 2023 tĂ« programit IPARD II ka pĂ«rfunduar auditimi i operacioneve, auditimi i llogarive, raporti dhe opinioni vjetor i auditimit, si dhe ndjekja e gjetjeve dhe rekomandimeve tĂ« mĂ«parshme. PĂ«r vitin financiar 2024 tĂ« programit IPARD  auditimi i sistemit Ă«shtĂ« pĂ«rmbyllur nĂ« shtator 2024, ndĂ«rsa auditimi i operacioneve vijon i parashikuar tĂ« pĂ«rfundonte nĂ« muajin janar 2025. Po ashtu Ă«shtĂ« finalizuar edhe Strategjia e Auditimit pĂ«r periudhĂ«n 2025–2027, me afat dorĂ«zimi nĂ« nĂ«ntor 2024.

Ndërkohë mësohet se në raport janë përfshirë, një sërë gjetjesh, shkeljesh dhe opinione (të cilat nuk janë publikuar në faqen zyrtare), por ato paraqiten pranë Komisionit Europian dhe Këshillit të Ministrave.

Programi IPARD II, i cili pĂ«rfshinte njĂ« fond total prej 94.6 milionĂ« eurosh, prej tĂ« cilave 71 milionĂ« euro ishin financime tĂ« Bashkimit Evropian, u implementua gjatĂ« periudhĂ«s 2018–2023. GjatĂ« kĂ«saj periudhe, fondet u shpĂ«rndanĂ« nĂ« sektorĂ« si investime nĂ« ferma, pĂ«rpunim tĂ« qumĂ«shtit, mishit dhe fruta-perimeve. NĂ« thirrjet e para dhe tĂ« dyta u shpĂ«rndanĂ« rreth 57.6 milionĂ« euro, ndĂ«rsa nĂ« thirrjen e tretĂ« u financuan 29.1 milionĂ« euro pĂ«r investime nĂ« ferma dhe pĂ«rpunim.

Në korrik 2023, Komisioni Europian ndërpreu përkohësisht financimin e programit IPARD II pas dyshimeve për korrupsion dhe hetimeve nga Zyra Europiane Kundër Mashtrimit (OLAF). Në vitin 2024, OLAF njoftoi se kishte identifikuar si të papërshtatshme 33 milionë euro fonde të thirrjes së parë dhe të dytë të programit.

Pas mbylljes së programit në dhjetor 2023, Brukseli dha një leje shtesë njëvjeçare për pagesat e fondeve të mbetura, duke parashikuar që subjektet të plotësojnë dokumentacionin brenda afatit 6-mujor.

“IPARD II Ă«shtĂ« mbyllur nĂ« muajin dhjetor 2023. Pati edhe njĂ« shtyrje afati pĂ«r pagesat qĂ« nuk arritĂ«n dot tĂ« kryheshin nĂ« 2023, u dha leja 1 vjeçare nga Brukseli qĂ« pagesat tĂ« vazhdojnĂ«.

NĂ« rastet qĂ« me strukturat e brendshme monitorojmĂ« dhe konstatojmĂ« qĂ« subjektet nuk kanĂ« sjellĂ« dokumentacionin nĂ« afatin e duhur, nuk mund t’i paguajmĂ«. Rregullorja pĂ«rcakton nĂ« mĂ«nyrĂ« strikte se afati pĂ«r plotĂ«simin e dokumentacionit Ă«shtĂ« 6 muaj”, sqaroi mĂ« herĂ«t ministrja e BujqĂ«sisĂ« dhe Zhvillimit Rural Anila Denaj nĂ« njĂ« takim me gazetarĂ«t.

Ministrja Denaj, njoftoi gjithashtu se në vitin 2026 pritet vlerësimi nga Brukseli dhe çelja e 9 masave të reja të programit IPARD III, i cili parashikohet të ketë një fond total prej 146 milionë eurosh, duke shënuar një rritje prej 55% krahasuar me IPARD II. Ky program do të përfshijë 9 masa të reja financimi, ndërsa IPARD II kishte vetëm 3 masa.

Programi IPARD II i cili u përfshi në një proces hetimi nga OLAF kishte në total një fond prej 94,6 mln euro në total, nga të cilat 71 mln euro ishin financime të BE-së.

Gjatë zbatimit të tij nga viti 2018 deri më 2022, sipas të dhënave të Ministrisë së Bujqësisë në vitin 2018 u disbursuan 20,6 mln euro, në 2019 u dhanë 15,6 mln euro, 26,8 milionë euro u shpërndanë në 2020 dhe për vitet 2021-2022 janë dhënë 31,6 mln euro.

Në vitin e parë me grantet e programit IPARD II u mbështetën investimet në ferma, në sektorin e përpunimit të qumështit, mishit dhe fruta-perimeve. Buxheti i përgjithshëm në dispozicion të thirrjes të parë dhe të dytë ishte 57,6 milionë euro.

Në thirrjen e tretë IPARD II financoi 29,1 mln euro në dy masa mbështetëse për investime në ferma dhe përpunim./ D.Azo

The post Pas hetimit të OLAF, institucionet vendase mbyllin auditimin e IPARD II për 2023 appeared first on Revista Monitor.

❌