Tribunat sportive si arenë e nacionalizmit: Politika dhe gjuhë urrejtjeje
Përdorimi i tribunave sportive për betejat politike me ngjyrim etnik është bërë praktikë para zgjedhjeve, thonë analistët për Radion Evropa e Lirë.
Sipas tyre, partive politike u është më e lehtë të debatojnë për gjuhën e urrejtjes sesa për projektet lokale të realizuara.
Brenda vetĂ«m njĂ« jave, nĂ« dy ndeshje tĂ« ndryshme ndĂ«rkombĂ«tare â njĂ« basketbolli dhe njĂ« futbolli â ku ishin tĂ« pranishĂ«m zyrtarĂ« tĂ« lartĂ« politikĂ«, u dĂ«gjuan nga tribunat thirrje me pĂ«rmbajtje etnike dhe gjuhĂ« urrejtjeje. Thirrje pĂ«r dĂ«nimin e tyre erdhĂ«n nga elitat politike vendore, por edhe nga rajoni.
Pas skandimeve fyese ndaj shqiptarĂ«ve nĂ« ndeshjen e basketbollit nĂ« KumanovĂ« mĂ« 2 gusht, incidenti tjetĂ«r ndodhi mĂ« 5 gusht nĂ« takimin mes ShkĂ«ndijĂ«s sĂ« Shkupit dhe Karabakut tĂ« Azerbajxhanit, ku njĂ« pjesĂ« e tifozĂ«ve tĂ« ShkĂ«ndijĂ«s brohoritĂ«n âShqipĂ«ria e Madheâ.
Analistët thonë se terrenet sportive, si pasqyrë e shoqërisë, bëhen veçanërisht të ndjeshme para zgjedhjeve. Profesori i Fakultetit të Kulturës Fizike, Ivan Atanasovski, thekson se kjo është shndërruar në praktikë në vend.
âNuk po flas pĂ«r atmosferĂ«n sportive, e cila normalisht Ă«shtĂ« e zjarrtĂ«, sepse sporti Ă«shtĂ« rivalitet. Por kur atmosfera politike transmetohet nĂ« tribuna, partitĂ« kanĂ« interes serioz tâi pĂ«rfshijnĂ« grupet e tifozĂ«ve pĂ«r tĂ« brohoritur mesazhe qĂ« nuk kanĂ« pĂ«rmbajtje sportive, por retorikĂ« politike ose nacionalisteâ, thotĂ« ai.
Edhe analisti politik Xhelal Neziri pajtohet se para çdo cikli zgjedhor, âvihet nĂ« tavolinĂ« karta e nacionalizmitâ dhe partitĂ« nuk zgjedhin mjete pĂ«r tĂ« fituar mĂ« shumĂ« vota.
âEtnonacionalizmi gjithmonĂ« shkakton reagime, tĂ« cilat mund tĂ« sjellin incidente konkrete. Mendoj se kjo u shkon pĂ«r shtat partive dhe qendrave tĂ« fuqisĂ« qĂ« llogarisin pĂ«r zgjedhjet lokale, jo vetĂ«m pĂ«r numrin e komunave qĂ« do tĂ« fitojnĂ«, por edhe pĂ«r hapat e ardhshĂ«m. Gjithçka Ă«shtĂ« pjesĂ« e njĂ« fushate tĂ« nisur para koheâ, thotĂ« Neziri.
Atanasovski shton se mesazhet negative nga tribunat shpesh shfaqen në ndeshje ndërkombëtare, kur vëmendja e publikut është më e madhe. Neziri ndërkohë thekson se partive u leverdis më shumë të flasin për gjuhën e urrejtjes me bazë etnike sesa për problemet lokale, si mungesa e kanalizimit, hapësirat e parkimit ose rrugët e paasfaltuara.
âKĂ«to thirrje janĂ« shndĂ«rruar nĂ« himne tĂ« klubeve sportive. Nuk besoj se janĂ« tĂ« nxitura drejtpĂ«rdrejt, por njĂ« atmosferĂ« e tillĂ«, si ajo nĂ« ndeshjen ShkĂ«ndijaâKarabak, u pĂ«rshtatet partive. TĂ« gjithĂ« liderĂ«t, nga pushteti dhe opozita, ishin nĂ« tribuna. NĂ« ndeshjen e basketbollit mes MaqedonisĂ« dhe RumanisĂ« ishin tĂ« pranishĂ«m zyrtarĂ« tĂ« VMRO-DPMNE-sĂ«. Heshtja e tyre dukej mĂ« shumĂ« si skenar i organizuar sesa reagim spontanâ, thotĂ« Neziri.
Komiteti i Helsinkit: Thirrjet etnike nxisin përçarje ndëretnike
Komiteti i Helsinkit reagoi duke thënë se mesazhet etnike janë larg shpirtit sportiv dhe kontribuojnë në nxitjen e përçarjes ndëretnike, duke rrezikuar kohezionin shoqëror dhe duke pasur potencial për të shkaktuar krime nga urrejtja.
âVeçanĂ«risht shqetĂ«sues Ă«shtĂ« fakti qĂ« kĂ«to thirrje nuk kanĂ« ardhur vetĂ«m nga grupi i tifozĂ«ve âBallistĂ«tâ, por edhe nga pjesĂ« e publikut, dhe kjo nĂ« prani tĂ« zyrtarĂ«ve tĂ« lartĂ« shtetĂ«rorĂ«,â thuhet nĂ« reagim.
Ndeshjen e futbollit e ndoqën zëvendëskryeministri Izeti Mexhiti, kryetari i Kuvendit Afrim Gashi, ministri i Ekonomisë Besar Durmishi, si dhe liderët opozitarë Ali Ahmeti e Arben Taravari. Në tribuna ishin edhe kryeministri Hristijan Mickoski, zëvendëskryeministri Ivan Stoiljkoviq dhe ministri i Brendshëm Pançe Toshkovski, të cilët një ditë më pas dënuan publikisht skandimet fyese.
Siljanovska-Davkova: Dënim i përgjithshëm i primitivizmit të tifozëve
Pas ndeshjes ndërkombëtare mes klubeve të futbollit Shkëndija dhe Karabak, reagoi publikisht presidentja Gordana Siljanovska-Davkova. Në një postim në Facebook më 7 gusht, ajo bëri thirrje për dënimin e përgjithshëm të primitivizmit në tribuna.
âApelĂ«t pĂ«r tâi dhĂ«nĂ« fund thirrjeve nacionaliste dhe shoviniste nga tribunat tingĂ«lluan ndriçues. Por skenat e nga ndeshja ndĂ«rkombĂ«tare ShkĂ«ndija â Karabak ishin pĂ«rsĂ«ritje e tragjedisĂ« sĂ« KumanovĂ«s. Hipokrizi dhe cinizĂ«m Ă«shtĂ« reagimi selektiv ndaj vandalizmit josportivâ, shkroi Davkova.
Presidentja kishte reaguar edhe mĂ« herĂ«t ndaj skandimeve gjatĂ« ndeshjes sĂ« basketbollit mes MaqedonisĂ« sĂ« Veriut dhe RumanisĂ« nĂ« KumanovĂ« tĂ« shtunĂ«n, duke theksuar se Ă«shtĂ« e papranueshme tĂ« keqpĂ«rdoret terreni sportiv pĂ«r âushtrimeâ tĂ« gjuhĂ«s sĂ« urrejtjes dhe fyerjeve.
Federata Ndërkombëtare e Basketbollit (FIBA) dënoi ashpër dhe hapi hetim për skandimet ksenofobike kundër shqiptarëve gjatë ndeshjes së 2 gushtit në Kumanovë mes Maqedonisë së Veriut dhe Rumanisë.
âKjo Ă«shtĂ« njĂ« çështje me rĂ«ndĂ«si tĂ« madhe pĂ«r FIBA-n. Ju njoftojmĂ« se ngjarjet pĂ«r tĂ« cilat bĂ«ni fjalĂ« janĂ« aktualisht objekt i njĂ« hetimi tĂ« hapur nga FIBAâ, thuhet nĂ« pĂ«rgjigjen pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«.
Ndërkohë, Gjykata Themelore Penale në Shkup ka dënuar me dy vjet burg me kusht një shtetas gjerman për nxitje urrejtjeje gjatë një ndeshjeje futbolli. Vendimi erdhi pasi Ministria e Brendshme identifikoi të dyshuarin dhe Prokuroria Themelore Publike ngriti aktakuzë me procedurë të përshpejtuar.
âMĂ« 5 gusht, pak para fillimit tĂ« ndeshjes mes FC ShkĂ«ndija dhe FC Karabak, ai, duke shfaqur dhe valĂ«vitur njĂ« flamur tĂ« âShqipĂ«risĂ« sĂ« Madheâ me mbishkrimin âAutoktonĂ«â, shkaktoi ndjenja urrejtjeje, pĂ«rçarjeje dhe mosdurimi mbi bazĂ« etnike. Ngjarja u vĂ«rejt nga policia, e cila e arrestoi nĂ« vendâ, thuhet nĂ« njoftimin e ProkurorisĂ« sĂ« Shkupit.
Sipas vendimit, dënimi me burg nuk do të ekzekutohet nëse i dënuari nuk kryen vepër të re penale brenda pesë viteve.
Ministria e Brendshme tha se, mbi bazën e materialit të dokumentuar, po vepron në koordinim me prokurorinë dhe se për çdo shkelje ligjore do të ketë procedura përkatëse, për të cilat publiku do të njoftohet me kohë.
Prokuroria konfirmoi se po punon me institucionet e tjera për zbardhjen e plotë të rastit. Lidhur me incidentin në ndeshjen e basketbollit të 2 gushtit në Kumanovë, disa të dyshuar janë thirrur për intervistim, ndërsa një person është arrestuar dhe ndaj tij do të ndërmerren procedurat përkatëse.
Hetimet e MPB-sĂ« vazhdojnĂ« edhe pĂ«r incidentet gjatĂ« ndeshjes ShkĂ«ndija â Karabak, tĂ« zhvilluar mĂ« 5 gusht nĂ« ArenĂ«n âTodor Proeskiâ nĂ« Shkup./REL