Të uroj më së pari të duash E duke dashur, do të të duan edhe ty Dhe ata që s’të duan, harroji E përtej harrimit, mëritë e vjetra kurrë mos t’i kujtosh!
Të uroj të vazhdosh të duash pa u dëshpëruar Të uroj që edhe sikur mes miqve të tu Të ketë të pasjellshëm, të pamatur e t’pamend Ti, ti… qëndro gjithmonë trim e besnik Pse mes tyre ka për të qenë edhe një i vetëm Tek i cili ti mund të besosh padyshim Pse jeta vetë është e tillë.
Të uroj gjithashtu të kesh armiq Të shumtë, a një të vetëm, aq sa ti të kuptosh. E kështu të mund të mësosh zemërgjerësinë prej tyre Dhe ndër ta, të jetë qoftë edhe një i drejtë, Aq sa ti të mos ndjehesh krejt i sigurt.
Të uroj më shumë të jesh i vlefshëm, po jo i pashembullt E në çaste të vështira Kur asgjë nuk shkon si duhet Vlera jote të të japë forcë e kurajo të vazhdosh.
Të uroj po ashtu të jesh zemërgjerë Jo me ata që lajthisin pak Sepse kjo është e lehtë Por me ata që gabojnë trashë e janë të pandreqshëm Dhe duke shprehur zemërgjerësinë tënde Ti mund të shërbesh si shembull për të tjerë.
Të uroj gjithashtu që duke qenë i ri Të mos rrekesh të piqesh me të shpejtë E kur rritur të jesh Të mos këmbëngulësh të hiqesh më i ri E duke qenë plak, të mos pushtohesh prej dëshpërimit Sepse çdo moshë ka bukurinë e dhimbjen e saj.
Nuk të uroj të jesh i trishtuar. Oh jo! Jo gjithë vitin, por ta njohësh trishtimin veç një ditë! E kështu të çmosh Që e qeshura e rigjetur është edhe më e mirë Se një e qeshur e rëndomtë, e vakët, e shpëlarë që të dëmton.
Të uroj mes tjerash të mbjellësh një farë Një farë të vockël fare E ta shoqërosh gjithë rritjen e saj Për të zbuluar prej sa shumë jetësh është ndërtuar një pemë.
Të uroj gjithashtu të kesh edhe pak para Aq sa nevojiten e t’ia dalësh mbanë E që së paku një herë në vit të reflektosh Mbi ato para e të thuash: “Janë të miat, i kam fituar vetë!” Për ta bërë të qartë e të njohur: Se kush është pronar i kujt!
Të uroj gjithashtu të mbash sa më gjatë t’jetë e mundur Gjithçka që dashuron E nëse dashuritë shkojnë, të mund të qash pa u ankuar E të vuash pa u ndjerë fajtor!
Të uroj së fundmi Që nëse je një burrë, të kesh një grua të mirë E nëse je një grua, të kesh një burrë të mirë. Nesër, pasnesër e sërish të pasnesërmen Edhe sikur rraskapitur të jeni Ta gjeni buzëqeshjen si në t’parën ditë dashuruar të jeni gjithnjë!
E nëse të gjitha këto ndodhin për ty Atëherë, s’do të kem më asgjë të të uroj!/ KultPlus.com
Historitë e dashurive nuk janë asnjëherë të lehta, aq më tepër të atyre që janë të të njëjtit seks. Një ndër personazhet që e ka vuajtur më shumë persekutimin për shkak të prirjeve të tij dashurore është Oskar Wilde, i cili u burgos disa herë për homoseksualizmin e tij.
Por pavarësisht vuajtjeve, historitë e tij të dashurisë janë ndër më të bukurat. Në qershor të vitit 1891, ai u takua me Lord Alfred “Bosie” Douglas, poet i ri 21 vjeçar që studionte në Oksford, që do të kthehej më pas në muzën e Wilde për të shkruar “Portretin e DorianGrayt”. Gjatë kohës që jetuan së bashku, Oskar shkroi veprat themeltare të krijimtarisë së tij. Janë pafund letrat e dashurisë që ata i dërgonin njëri tjetrit, duke u konsideruar si ndër letrat më të ndjera në historinë e çifteve e njohura të artit.
Një letër e shkruar një ditë të ftohtë nëntori, Oksford 1892 nga Wilde:
I dashur Bosie … Do doja shumë të shkoja diku me ty larg, aty ku është ngrohtë e plot ngjyra…
Disa javë më vonë, në janar 1893 Wilde shkruan:
Djaloshi im, Soneti që më dërgove ishte i bukur, gati një mrekulli sesi buzët e kuqe të gjetheve të trëndafilave, mund të çojnë në çmendinë e muzikës dhe të puthjes. Shpirti yt i hollë i mbështjellë nga pasioni ecën lehtë drejt poezisë. Pse jeni vetëm në Londër dhe kur do të shkosh në Salibury? Apo do të ftohësh duart në muzg…Këtu është një vend i bukur, por më mungon ti…
Me një dashuri të pavdekshme, i joti Oscar
Në fillim të marsit 1893, Wilde shkruan një letër ku ndjehet padurimi i dashurisë I dashuri i të gjithë djemve! Letrat jote ishte e këndshme. Verë e kuqe dhe e bardhë për mua…Por jam i trishtuar. Nuk duhet të bësh skena me mua, ato më trishtojnë, më rrënojnë. Unë ju shoh si një krijesë që ke dalë nga antikiteti grek, dhe s’mund t’ju shoh të shtrembëruar nga pasioni. S’mund ti dëgjoj buzët e tua të buta të thonë gjëra të këqija për mua. Mos e thyej zemrën time. Ndjej se duhet të shoh sa më shpejt. Do të vij në Salisbury. Nuk e di si do t’ja bëj. Je diçka hyjnore për mua. Këtu ku jam ka shumë vështirësi. Fatura ime shkon £ 49 për një javë! Tashmë jam ulur në një stol pranë Thames – por ju, nuk jeni këtu i dashuri im, djali im i mrekullueshëm…
Gjithmonë yti Oscar
Dashuria e tyre nuk ishte e lehtë dhe për shkak të kushteve ekonomike. Në një letër të dhjetorit të vitit 1893 Wilde i shkruan:
Djali im i dashur,
Faleminderit për letrën tuaj. Jam i mbingarkuar nga presionet e kreditorëve aq sa duket se jam buzë greminës por ndjehem i lumtur që jemi sërish miq, dhe se dashuria jonë ka mundur të sfidojë hijen për të mbetur mes dritës, ashtu si një trëndafil i vjetër. Le të jemi gjithmonë të dashur për njëri-tjetrin, siç kemi qenë gjithmonë.
Mendoj për ty çdo ditë e më shumë…
Oskar
Në qershor të atij viti Wilde shkruan:
I dashuri im i shtrenjtë!
Shpresoj që cigaret të kenë ardhur të gjitha. Drekova sot me Gladys de Grey, dhe dy të tjerë këtu. Ata më ftuan të shkoj në Paris me ta të mërkurën, por ti e di nuk kam shumë para të udhëtoj. Më ka marrë malli dhe dua të shoh. Është absurde por nuk mund të jetoj pa ty. Ti je shumë i dashur, i mrekullueshëm…Mendoj për ty gjithë ditën, më mungon lëkura jote, duket sikur lëviz duart në ajër dhe të ndjej…E di që nuk më beson, por në janar të premtoj do ikim bashkë larg, në një udhëtim të gjatë, ku duart e tua të jenë gjithë kohën pranë meje. Do jetë një kohë e bukur djalosh, aq sa do të duam të mos mbarojë. Të dy e meritojmë këtë arratisje.
Qendra Muzeore Krujë në periudhën janar-gusht ka pritur rreth 140 mijë vizitorë, të cilët kanë shfaqur interes për trashëgiminë historike dhe kulturore të Shqipërisë.
Sipas shifrave të publikuara nga Muzeu Historik dhe Etnografik Krujë, vetëm Muzeu Historik “Gjergj Kastrioti Skënderbeu” ka tërhequr rreth 120 mijë vizitorë, duke mbetur një ndër destinacionet më të vizituara në vend.
Ndërsa Muzeu Etnografik është vizituar nga rreth 20 mijë vizitorë, duke ruajtur interesin e madh për trashëgiminë kulturore.
“Ky numër e konfirmon Krujën si një nga pikat më të rëndësishme turistike e historike të Shqipërisë”, thekson Muzeu Historik dhe Etnografik Krujë.
Kruja mbetet një simbol i krenarisë kombëtare, dhe muzetë e saj po tërheqin një numër gjithnjë e më të madh vizitorësh nga vendi dhe bota, duke kontribuar përmes turizmit edhe në zhvillimin e ekonomisë lokale.
Pazari karakteristik i Krujës me rrugicat e ngushta me kalldrëm, ku ofrohen punime artizanale tradicionale, është një ndër të preferuarit e turistëve. Por turistët nuk ikin nga Kruja pa vizituar edhe Muzeun Kombëtar “Gjergj Kastrioti Skënderbeu” dhe Muzeun Etnografik Krujë./atsh/KultPlus.com
Festivali Ndërkombëtar i Filmit të Prishtinës – PriFest ka shpallur programin garues të filmave të shkurtër për edicionin e këtij viti, i cili do të mbahet nga 9 deri më 14 shtator në Kino Armata në Prishtinë.
Programi përfshin shtatë filma të shkurtër, të gjithë premiera në Kosovë, një prej tyre premierë rajonale, dhe një tjetër premierë evropiane. Këta filma vijnë nga vende të ndryshme të botës dhe trajtojnë tema të fuqishme si falja, rebelimi, intimiteti dhe humbja.
Në listën e filmave pjesëmarrës janë:
ONE PUNCH – Huse Monfaradi, Mbretëria e Bashkuar (10 minuta) / Premierë Evropiane Një rrëfim i vendosur në një burg britanik, ku një i burgosur përballet me prindërit e djalit që ai e ka vrarë.
ONE WOMAN FILM – Anita Morina, Kosovë (9 minuta) / Premierë Rajonale Një vajzë që punon si cam girl përballet me mendime të padëshiruara ndërsa e regjistron veten duke gatuar.
BARK – Branislav Milatović, Mali i Zi (16 minuta) / Premierë Një udhëtim i heshtur në një peizazh të bardhë mes një babai dhe birit të tij.
BITTER CHOCOLATE – Sahar Sotoodeh, Iran/Gjermani (20 minuta) / Premierë Një vajzë 16-vjeçare përpiqet të ndërpresë shtatzëninë e padëshiruar në një vend me kufizime të rrepta.
MAJONEZË – Giulia Grandinetti, Itali (22 minuta) / Premierë Elyria përpiqet të mbijetojë nën një regjim familjar autoritar në Ersekë, Shqipëri.
THREE KEENINGS – Oliver McGoldrick, Mbretëria e Bashkuar/Irlandë/SHBA (10 minuta) / Premierë Një aktor i dështuar merr një rol të pazakontë – si vajtues profesionist.
THREE – Amie Song, SHBA (15 minuta) / Premierë Një grua kineze që sapo është shpërngulur në SHBA përpiqet të mbrojë vajzën e saj nga gjykimet e miqve të rinj.
Edicioni i sivjetëm i PriFest-it premton një përzgjedhje të larmishme rrëfimesh nga zëra të rinj e të guximshëm të kinemasë ndërkombëtare./KultPlus.com
Liqeni i Vaut të Dejës po vizitohet gjithnjë e më shumë nga ata që adhurojnë natyrën dhe duan të eksplorojnë bukuritë që ofron.
Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale pamje nga liqeni i Vaut të Dejës, i cili po bëhet çdo ditë e më tërheqës dhe ku numri i turistëve është shtuar shumë vitet e fundit.
I formuar në vitin 1971 nga ujëmbledhësi i Drinit, liqeni zgjatet nëpër gryka malesh, duke e bërë mjaft tërheqës peizazhin. Sipërfaqja e liqenit është 24,7 km dhe ka një thellësi prej 52 metrash dhe në të është ngritur hidrocentrali i Vaut të Dejës.
Vizitorët në këtë liqen mund të shijojnë që nga peshkimi, deri te shëtitjet me varka, apo produktet lokale në restorantet e zonës.
Një ndër zonat më të vizituara janë rrënojat e qytetit mesjetar, që dikur njihej me emrin e Sardës, sot si Ishulli i Shurdhahut (apo edhe kalaja e Shurdhahut). Aty bashkohen kulturat e ndryshme të Malësisë, Mirditës apo Zadrimës dhe është një vend eksplorimi mjaft interesant për antropologët.
Një tjetër zonë pranë liqenit të Vaut të Dejës që po kthehet në një pikë interesante për t’u vizituar falë bukurive dhe historisë së saj është edhe fshati Mazrek./atsh/KultPlus.com
Bie prej qiellit a ngrihesh prej humnerës së thellë, O Bukuri! Shiki yt hyjnor dhe i djallëzuar,
Krimin me mirësinë ngatërruar, përherë na e ndjell,
Duke i ngjarë aq shumë shijes së verës së bekuar.
Sytë e tu strehojnë çdo perëndim dhe aurorë; E si një natë e stuhishme parfume shpërndajnë; Pthjet e tua janë melhem, goja jote një amforë, Që i bën trima vogëlushët e heronjtë të qajnë.
Gurgullon honeve të zi a yjeve të zjarrtë digjesh? Fati i magjepsur të ngjitet pas fundeve si një qen; Ti gjithcka në botë sundon e askujt s’i përgjigjesh, E kudo, rastësisht, gjëmën dhe harenë shpërthen.
Bukuri, ti marshon mes kufomave që ke përçmuar; Nga xhevahirët e tu, Tmerri nuk ka më pak magji, E Krimi, mes gjithë stringëllave të tua më i çmuar, Mbi barkun tënd, krenarisht vallëzon plot dashuri.
Flutura e natës e verbuar pas teje, të vjen afër, qiri, Fërfëllin, ndizet e thotë: I bekuar qofsh pishtar! I dashuruari ethshëm përkulet mbi të dashurën e tij, Si ai i plagosuri për vdekje përkëdhel të tijin varr.
S’ka rëndësi nëse Parajsën apo Ferrin ke për nënë, O Bukuri! Mostër e frikshme, e paanë, e lindur e lirë! Vallë buzëqeshja jote, syri yt, këmba, hapur ma lënë Portën, për atë pafundësi kurrë të njohur aq mirë?
S’ka rëndësi je Djall apo Zot! Ëngjëll a Sirenë të jesh, S’ka rëndësi nëse zanë me sy kadife që xixëllojnë butë, O parfum, ritëm, kthjelltësi, o e vetmja ime mbretëreshë! Bën universin më pak të shpifur, më pak të rëndë çdo minut’./KultPlus.com
Maks Velo lindi në Paris, më 31 gusht të vitit 1935. Pas lindjes së tij, familja Velo u kthye përsëri në Shqipëri, në qytetin e Korçës, ku Maksi ka kaluar edhe fëmijërinë.
Vendi i origjinës së prindërve ishte Dardha. Pasi mbaron gjimnazin, ai vazhdon studimet pranë Institutit Politeknik, në degën e Inxhinierisë së Ndërtimit. Më pas specializohet për arkitekturë dhe në vitin 1960 merr pjesë në projektimin e parë që u bë në Tiranë.
Ka punuar më tej pranë byrosë së projektimit të Tiranës. Pastaj, vitet ’78-’79 përkojnë edhe me periudhën më të vështirë të jetës së tij, pasi gjatë kësaj kohe, ai arrestohet dhe dënohet me dhjetë vjet burg.
Maks Velo është autor i një sërë botimesh si: “Kokëqethja”, “Palltoja e burgut”, “Thesi i burgut”, “Paralele për arkitekturën”, “Kohë antishenjë”, “Jeta ime në figura ” etj.
Si artist, ai krijoi në disa gjini të artit: pikturë, prozë, poezi, publicistikë sikundër ishte i angazhuar në çështje të aktualitetit shqiptar.
Ai la një gjurmë të pashlyeshme në emanicipimin dhe zhvillimin e artit shqiptar. / KultPlus.com
Shtëpia botuese Faik Konica në Prishtinë pritet të botojë së shpejti romanin më të ri me titull “Dritë e burgosur”, nga autorja shqiptare me banim në Zvicër, Drita Ademi.
Romani trajton tema të ndjeshme dhe ngjarje që lidhen me përjetimet e vajzave dhe grave, duke sjellë një rrëfim të drejtpërdrejtë dhe emocional. Është një roman i sinqertë në trishtimin e vet, tronditës në subjektin që ka dhe ulëritës në fatin e vajzave dhe grave për të cilat shkruan. Pra, është roman për fatin e njeriut për të qenë ose për të mos qenë njeri; në fund të fundit ose je, ose nuk je i tillë.
“Është një roman i sinqertë në trishtimin e vet, tronditës në subjektin që ka dhe ulëritës në fatin e vajzave dhe grave për të cilat shkruan. Thënë shkurt, është roman për fatin e njeriut për të qenë ose për të mos qenë njeri. Është një prozë e spërkatur me vesë poezie, me ngjarje sa të thjeshta, po aq edhe tragjike, që të mbajnë deri në fjalën e fundit”, shkruan shkrimtari Namik Dokle në një reflektim për librin.
Drita Ademi është autore me origjinë nga Prishtina dhe jeton në Zvicër. Deri më sot ka botuar disa vëllime poetike në gjuhë të ndryshme, përfshirë:
Andrra e Gjethe (Toena, Tiranë, 2018)
Vesë mbi Dhimbje (Konica, Prishtinë, 2020)
Licht mit Regen (gjermanisht, Anthea Verlag, Berlin, 2023)
În lumina dorului / Në dritë të mallit (rumanisht, Haemus, Bukuresht, 2023)
Në vitin 2024, autorja u nderua me Çmimin “Azem Shkreli” për librin Me kënd fola. Romani “Dritë e burgosur” do të promovohet së shpejti edhe në Prishtinë./KultPlus.com
Prirja e saj për vijë blu mbi sy dhe hijet e krijuara nga dielli tregojnë se Diana, princesha e Uellsit e donte verën po aq sa ne të tjerët. Veshjet e saj të pushimeve u bënë ikonike, si rrobat e banjos me imazhe kafshësh ku ajo paraqitet duke u zhytur nga një jaht, meten të paharrueshme. Ajo gjithashtu vazhdon të mbetet një frymëzim për paraqitjet plot stil në një mot të nxehtë.
Flokët e theksuara në mënyrë të patëmetë, në ngjyrë të artë, ishin një nga pamjet më dashura për t’u parë në verë (dhe dimër). Ajo gjithashtu dinte t’i jepte shkëlqim dhe një pamje natyrale buzëve, vijë mbi sy në ngjyrë kafe dhe lëkurë të freskët, transmeton KultPlus.
Diana ishte modeste, por rrezatuese, me një shkëlqim nga i cili të gjithë mund të merrnim disa mësime bukurie. Më poshtë mund të shihni 11 herët kur ajo ishte muza e fundit e verës. / KultPlus.com
Malësia e Kelmendit, një nga zonat më të bukura të veriut të Shqipërisë, vitet e fundit falë investimeve në infrastrukturë po tërheq gjithnjë e më shumë vizitorë vendas, por edhe turistë të huaj.
Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale “copëza nga Malësia e Kelmendit” si një ftesë për t’i vizituar ato edhe në prag të vjeshtës.
Rruga deri në Tamarë e ka shkurtuar largësinë me këto mrekulli dikur thuajse të paarritshme. Shtigjet e hershme përmes malesh tanimë me sinjalistikat ndërkombëtare dhe guidat turistike që shoqërojnë turistët në vendet më mbresëlënëse të fshatrave e maleve të Kelmendit, i kanë bërë më të prekshme e më reale bukuritë e zonës.
Malësia e Madhe, pjesë e të cilës është edhe Kelmendi, ofron pamje të rralla në çdo stinë të vitit. Investimet në infrastrukturë kombinuar me investime në përmirësimin e peizazhit urban i kanë bërë disa prej njësive administrative, lehtësisht të arritshme, duke i dhënë vlerë peizazhit natyror.
Shpellat, kanionet, ujëvarat, rrjedhat e lumenjve, burimet, pllajat, peizazhet e magjishme i shoqërojnë turistët në udhëtimin e tyre në Malësinë e Kelmendit.
Kjo zonë ka potenciale për zhvillimin e sporteve dimërore, kampingje me çadra, si dhe struktura për shërbime gastronomike, të cilat janë miqësore me natyrën./atsh/KultPlus.com
Nga një tryezë poste që kurrë s’mbetet shkretë ku rrinë kujtimi, brenga zemra dhe heshtja vetë, posi pëllumba letrat degdisen që me natë. I ndiej tek flatrojnë për në shtegtim të gjatë.
Dhe ja, ku jam rrethuar me burra e me gra, plagosur nga mungesat, nga ndarjet e mëdha.
Letra, pusulla, fjalë: që nisen në hapësirë, ëndrra ende pa çelur, mendime ende pa gdhirë, të gjitha marrin rrugën drejt vatrës e drejt pragut, si ndjenjë dërguar ndjenjës, si gjak dërguar gjakut.
Dhe po të jem nën tokë, që vdiqa ti mos thuaj, më shkruaj dhe nën tokë, se unë do të të shkruaj. Një shtresë e trashë pluhuri mbulon letrat që s’duhen, aty u zverdhën faqet, aty germat u shuhen, aty humbasin radhët.
Ku mallet derdhur qenë, aty jep shpirt gëzimi. Pasi cepat u brenë,aty rropaten thellë (ç’varrezë e llahtarshme!) hem ndjenjat e kaluara, hem dashuritë e tashme
Dhe po të jem nën tokë, që vdiqa ti mos thuaj, më shkruaj dhe nën tokë, se unë do të të shkruaj.
Po kur të shkruaj unë do dridhet kallamari: do skuqet bojë e zezë, me flakërima zjarri. Se kur të shkruaj unë, do shkruajnë eshtrat e mia: do shkruaj gjaku im gjithë gulç nga dashuria
Do marrë letra udhë, si shpend në zjarr kalitur, me dy flatra të forta dhe një adresë të ndritur. Si zog që për fole qiell- ajër do të ketë, mishin, gishtërinjtë e tu dhe frymëmarrjen vetë. Do mbetesh ti e zhveshur tek dridhesh me ngadalë, e gatshme ta ndiesh letrën pas gjoksit tënd të valë.
Dhe po të jem nën tokë, që vdiqa ti mos thuaj, më shkruaj dhe nën tokë, se unë do të të shkruaj.
Një letër dje kam parë sesi mbeti pa zot, mbi sy tek i flatëronte dikujt që s’ngrihej dot. Letrat që mbesin gjallë dhe për të rënë tregojnë: që regëtijnë si njerëz, veç sy s’kanë të shikojnë.
Kur dhëmbëqenzit rriten, unë ndiej pranë veshit tim ërmimn’ e letrës sate tamam si një gjëmim. Dhe mos e marsha zgjuar, në gjumë do e marr atë letër./KultPlus.com
Princeshë Diana është një nga personazhet më të përfolura të familjes mbretërore, edhe pse sot ajo nuk jeton. Si sot 28 vite më parë lajmi i vdekjes së saj tronditi botën. Ajo vdiq në moshën 36-vjeçare, në një aksident rrugor në Paris, së bashku me të dashurin e saj Dodi Fayed dhe shoferin e tyre.
Diana vinte nga një familje fisnike dhe kishte një pasion të jashtëzakonshëm për baletin dhe pianon dhe gjithashtu adhuronte sportin më atletik, notin.
Historia e saj me Princ Charles nisi kur ajo ishte vetëm 16 vjeç. Që në takimin e parë Charles-i ishte magjepsur nga ajo, por mosha e Dianës mbetej një problem për dashurinë e tyre. Por historia do të vazhdonte vite më vonë dhe në vitin 1981 Diana dhe Charles kurorëzuan dashurinë e tyre me një ceremoni madhështore, që u ndoq nga 750 milionë njerëz nga e gjithë bota.
Ajo jo vetën që u bë pjesë e familjes mbetërore, por hyri në zemrën e të gjithë anglezëve. Bujare, e çiltër, humane dhe e palodhur, këto fjalë e identifikojë atë. Diana nuk ishte thjesht bashkëshortja e një princ, ajo arriti të tregonte vlerat që mbarte dhe të adhurohej nga e gjithë bota. Ajo ishte gjithmonë pranë popullit të saj, në të mirë dhe në të keqe dhe sot nga anglezët quhet “Princesha e Popullit”.
Diana dhe Charles sollën në jetë dy fëmijë, William dhe Harry-n, por përralla e tyre e dashurisë mbaroi. Ajo u divorcua nga Princ Charles në vitin 1996, por sërish ajo vazhdoi t’i shërbente popullit të saj.
Jo vetëm që e adhuronin, Diana ishte e rrethuar nga shumë njerëz që e kishin zili për bukurinë, zgjuarsinë dhe jetën e saj që i ngjante një skenari të një filmi.
Ajo e jetoi jetën plot pasion, por në 23 gusht të vitit 1997 erdhi fundi i jetës së saj. Ajo u përfshi në një aksident rrugor në tunelin në rrugën Pont de l’Alma,Paris, së bashku me të dashurin e saj, miliarderi Dodi Fayed. Dodi she shoferi vdiqën menjëherë pas aksidentit, ndërsa Diana u dërgua në spital në gjendje të rëndë dhe pavarësisht përpjekjeve të mjekëve ajo nuk arriti të shpëtonte. Mjekët konfirmuan vdekjen e saj rreth orës 4 të mëngjesit, ndërsa dëshmitarët treguan se“ O zot cfarë ka ndodhur” ishte fjala e fundit e Dianës.
Trupi i saj u dërgua në Londër nga dy motrat Lady Sarah McCorquodale dhe Lady Jane Felloëesdhe Princi i Wellsit. Ajo u varros me 6 shtator 1997, një varrim që u transmetua drejtpërdrejt në shumë media ndërkombëtare, ndërsa 3 milionë njerëz ishin të pranishëm në varrimin e saj.
Vdekja e saj u shoqërua me shumë mistere, hipoteza, aludime dhe dokumentarë, por edhe sot pas plot vitesh nuk dihet se çfarë ndodhi me saktësi atë natë në Paris. Diana sot nuk jeton, por gjithmonë do të ngelet si Princesha më e dashur në histori, si edhe një nga gratë më të vlerësuara në botë./ KultPlus.com
Në këtë ditë të veçantë, kujtojmë dhe nderojmë një nga figurat më të shquara të letërsisë botërore, Charles Baudelaire. Sot, përshëndesim 158-vjetorin e vdekjes së tij, duke i bërë homazhe trashëgimisë së tij të jashtëzakonshme letrare, që ka ndikuar thellësisht në krijimtarinë letrare moderne.
Charles Baudelaire (Sharle Bodler) lindi më 9 prill të vitit 1821 në Paris dhe vdiq më 31 gusht të vitit 1867, ishte veprimtar i shquar dhe ndër figurat kryesore të periudhës të romantizmit të vonë.
Pas vdekjes të së shoqit, nënë e tij u martua me një kolonel i cili duke qenë shumë i ashpër nxiti e provokoi urrejtjen e të birit. Marrëdhëniet me të ëmën nuk i kishte fort të mira dhe ky faktor shkaktoi te ai krizën ekzistenciale që e shoqëroi për tërë jetën.
Në 1833 njerku e regjistroi në “Kolezh Ruajal”. Sjellja e tij nuk ishte nga më të mirat kështu që njerku i zemëruar e detyroi të shkonte në Indi. Ky udhëtim ndikoi për mirë te Sharli, ku u njoh me kultura dhe njerëz të ndryshëm. Që këtu lindi dhe dashuria e tij për ekzotismin, që duket më së miri në kryeveprën e tij “Lulet e se Keqes”. Sidoqoftë 10 muaj më pas u kthye në Paris dhe duke qenë se ishte në moshë madhore mori pjesën që i takonte nga pasuria e të atit.
Në 1842, njohu poetet Gerard de Nerval, dhe Gautier; me këtë të fundit u afrua shumë pasi për më tepër shikonte tek ai një udhëheqës artistik dhe moral. Gjatë kësaj kohe njohu Jeanne Duval, me të cilen pati një marrëdhënie shumë pasionale. Ndryshe nga zakonisht, lidhja e tyre vazhdoi për një kohë të gjatë. Charles gjente frymëzim te Jeanne e cila i qëndroi pranë deri në ditën e fundit të jetës së tij.
Ndërkohë jeta që Bodleri bënte në Paris nuk ishte kushedi se çfarë. Kur e ëma zbuloi se ai kishte harxhuar gjysmën e trashëgimisë e hodhi në gjyq. Gjykata i caktoi një administrator të cilit Bodleri duhet ti kërkonte para për çdo gjë që i nevojitej.
Në 1845 publikoi krijimet e tij të para, ndërsa për të fituar disa para më shumë filloi punë nëpër disa revista si: “L’Art romantique” e “Kuriosite estetik”.
Në 1848 mori pjesë në lëvizjet revolucionare në Paris, ndërsa në 1857, publikoi në shtëpinë botuese Pule-Malassiz kryeveprën e tij “Lulet e se keqes”, që përmban rreth 100 poezi. Libri gjykohet për immoralitet, ndërsa botuesi, detyrohet të censurojë disa prej poezive.
Bodleri ra në depresion të thellë. Në 1861 u përpoq të vetëvritej. Në 1864, pasi nuk u pranua nga Akademia Fronsez, u largua nga Parisi për te shkuar në Bruksel, por edhe qëndrimi në kryeqytetin belg nuk i ndryshoi mendimet e tij për borgjezinë.
I sëmurë, kërkonte qetësinë te hashashi, opiumi dhe alkooli. Pas një paralize që e bllokoi në shtrat për disa vite ai vdiq në moshën 46 vjeçare. Eshtrat e tij prehen në varrezat Montparnasse, së bashku me ato të mamasë dhe njerkut. Në 1949 Gjykata Kasacionit e Francës vendosi që vepra dhe jeta e tij të kishin vendin e merituar në piedestalin e kulturës frënge. / KultPlus.com
Ti je kaq e bukur sa më jepet të pyes: “Çfarë më je ti? Njeri apo art?” Të shoh dhe vjershat e shkruara i gris se para teje zbehet çdo varg.
Ti je poezia. Të tjerat janë proza. Ti je poezia që s`bëhet dy herë, ti je frymëzimi që më dehu dhe bota më duket e tëra e larë me diell.
Kaq ditë ti ecën përkrahu me mua, ditë e përditë ne rrimë kaq pranë sa që më e dashura fjalë “Të dua” u bë e zakonshme si buka që hamë.
Kur më jepet e tëra qenia jote marr botën në dorë dhe të fshehtat ia di dhe puthja përsëritet e bëhet si kopje them gjëra të mençura që s`kanë poezi.
Prandaj ik e më ler deri në mbrëmje ose largohu një javë se vij e të marr unë dua të jetoj me mungesën tënde, të krijoj pa ty në vetvete një hall.
Më duhet një bosh që kërkon të mbushet, më duhet një gjemb që nga brenda më ther, më duhet të krijoj një dimër pa lule, më duhesh të të dua edhe një herë./KultPlus.com
Muzeu i Parfumeve Fragonard në Paris, i njohur si kryeqyteti i parfumeve, shpjegon aromat dhe shishet e parfumeve të përdorura gjatë shekujve dhe mënyrën se si prodhohen parfumet.
Gjithashtu tregon vendin e trëndafilit turk midis esencave që kontribuojnë në parfumet franceze nga e gjithë bota, raporton Anadolu.
Grasse, një qytet në Francën jugore ku rriten lule të ndryshme, është një vend i shquar në prodhimin e parfumeve. Muzeu i Parfumeve Fragonard në Paris, mirëpret vizitorët gjatë gjithë vitit në një udhëtim nëpër historinë e aromave.
Vizitorët në muze mund të mësojnë rreth llojeve të aromave dhe shisheve të parfumeve të përdorura në epoka të ndryshme, si dhe vajrave esencialë të përdorur për to.
Charlotte Urbain, menaxhere e Kulturës dhe Komunikimit e Shtëpisë së Parfumeve Fragonard (Maison Fragonard), dhe Nazan Özarslan, udhëzuese e Muzeut të Parfumeve Fragonard, folën për Anadolu rreth historisë së muzeut që nga themelimi i tij deri në ditët e sotme dhe evolucionit të kulturës së aromave me kalimin e kohës.
– Koleksioni më i vjetër në muze daton që nga 3.000 vjet para Krishtit
Urbain shpjegoi se Jean-François Costa, i cili hapi Muzeun e Parfumeve Fragonard në vitin 1983, ishte pronar i parfumerive Fragonard në Grasse dhe një koleksionist shishesh dhe objektesh arti të vjetra.
Ajo shpjegoi se Costa ka bashkuar objekte të shumta që tregojnë historinë e parfumerive pothuajse që nga fillimi i saj, dhe se vepra më e vjetër e ekspozuar në muze daton që nga afërsisht 3.000 vjet para Krishtit.
Menaxherja Urbain shpjegoi se banorët e Grasse erdhën në Paris në shekullin e 19-të për të prezantuar parfumet e tyre.
“(Për ata që vizitojnë muzeun), ne së pari ju prezantojmë historinë e Grasse, i cili ishte një qytet prodhuesish lëkure dhe më vonë evoluoi në një qytet parfumierësh. Pastaj, përmes shisheve të ndryshme të vjetra dhe autentike, ne paraqesim historinë e parfumit nga periudha e Egjiptit të Lashtë deri në shekullin e 20-të. Së fundmi, ne ju prezantojmë se si prodhohet parfumi, në të kaluarën dhe në të tashmen, përmes imazheve nga fabrikat tona në jug të Francës”, tha ajo.
– “Në të kaluarën besohej se aromat e këqija transmetonin sëmundje”
Urbain theksoi se muzeu pret vizitorë nga e gjithë bota çdo vit dhe se muzeu ka një koleksion të konsiderueshëm “pomanderësh” (topa parfumi) dhe se stafi flet gjithsej 20 gjuhë.
“Në të kaluarën, besohej se aromat e këqija transmetonin sëmundje, dhe për këtë arsye, për t’u mbrojtur nga aromat e këqija dhe sëmundjet, njerëzit duhet të mbanin objekte të quajtura ‘pomanders’ (topa parfumi) në rripat, kyçet e duarve ose qafën e tyre”, tha Urbain.
– “Trëndafili turk është gjithmonë tre hapa përpara”
Nazan Özarslan theksoi se Franca, e cila ka një klimë dhe kushte rajonale të ngjashme me Turqinë, gjithashtu ka nevojë për bimë, lule dhe erëza endemike nga pjesë të ndryshme të botës. Ajo tha se vanilja e përdorur në parfume në këtë vend vjen nga Madagaskari, geraniumet nga Egjipti dhe trëndafilat nga provinca Isparta e Turqisë.
“Ka edhe trëndafila të bukur në Rumani dhe Bullgari, por trëndafili turk është gjithmonë tre hapa përpara”, tha Özarslan.
– Parfumi shihej si “ilaç” në Mesjetë
Özarslan theksoi se Mesjeta ishte një epokë e ndriçuar kur bota islame ishte shumë e përparuar në shkencë, por e njëjta gjë nuk ishte në Evropë. Ajo deklaroi se disa besojnë se një e treta, dhe të tjerë besojnë se gjysma e popullsisë vdiqën në epideminë e Vdekjes së Zezë që ndodhi në Evropë gjatë kësaj periudhe.
“Njerëzit e përdornin parfumin si një ilaç mjekësor gjatë asaj periudhe sepse besonin se sëmundjet shkaktoheshin nga aromat e këqija”, tha Özarslan, duke shtuar se njerëzit në atë kohë besonin se mbroheshin nga sëmundjet duke mbajtur shishe parfumi me forma të ndryshme.
– Deri në shekullin e 19-të, nuk kishte dallim midis parfumeve për burra dhe gra
Özarslan theksoi se në vitet 1700 në Evropë pati një rikthim te higjiena dhe njerëzit laheshin përsëri. “Sigurisht, parfumet ishin jashtëzakonisht të përhapura në Evropën Mesjetare. Megjithatë, si rikthimi te higjiena ashtu edhe dashuria e Marie-Antoinette për lulet i dhanë formë parfumeve në formën e tyre aktuale, me lule, elegante dhe të lehtë”, tha ajo.
Duke shpjeguar se një bust i Marie-Antoinette, mbretëreshës së fundit të Francës, përshëndet vizitorët në hyrje të muzeut. ajo tha: “Marie-Antoinette është një zonjë që ndryshoi ndjeshëm modën e parfumeve”.
Nazan Özarslan theksoi se, në një kohë kur esencat shtazore si ambra e qelibarit ishin të njohura, Marie-Antoinette punësoi një parfumier për të krijuar aromën e saj karakteristike.
Gjithashtu tha se deri në shekullin e 19-të, të gjitha parfumet ishin unisex, duke shtuar: “Kur një burrë i një familjeje blinte një parfum dhe kthehej në shtëpi, e gjithë familja përdornin të njëjtin parfum”.
Özarslan theksoi se kolonja, një revolucion higjienik në Evropë, u zbulua gjithashtu gjatë kësaj periudhe, duke shpjeguar se Perandori Francez i lindur në Korsikë, Napoleon Bonaparti, përdorte 40 litra kolonjë në muaj sepse i kujtonte notat e agrumeve të fëmijërisë së tij.
Shtëpia në Los Anxhelos ku Marilyn Monroe kaloi ditët e fundit të jetës së saj, rrezikon të shembet.
Pronarët aktualë, Brinah Milstein dhe Roy Bank, e blenë pronën në vitin 2023 për 8.4 milionë dollarë dhe kanë kërkuar leje për ta rrënuar, me synim që ta bashkojnë me shtëpinë e tyre ngjitur.
Pas reagimeve, konservatorët kulturorë arritën që ndërtesa të shpallet monument historik, duke ndaluar përkohësisht shembjen. Çështja tani është në duart e Gjykatës së Lartë të Qarkut të Los Anxhelosit, e cila do të vendosë nëse planet e pronarëve do të realizohen.
Milstein dhe Bank kanë propozuar që ndërtesa të zhvendoset në një vend publik, për të shmangur shqetësimet nga vizitat e turistëve dhe përdorimi i dronëve që cenojnë privatësinë e tyre./KultPlus.com
Pas tetë viteve punë të palodhur, regjisori malazez Nikola Vukçeviq solli para publikut filmin e tij më të ri, “Obraz”, një rrëfim i fuqishëm mbi moralin, sakrificën dhe njerëzinë bazuar në kodin e kanunit te Lek Dukagjinit. Filmi u prit me ovacion dhe duartrokitje të pandërprera në premierën e tij kombëtare të mbajtur në kinemanë e hapur të Tivarit, ku u xhiruan edhe shumë skena kyçe – veçanërisht në Tivarin e Vjetër dhe në Xhaminë/Teqenë e Shkanajve.
Një rrëfim që lindi nga këmbëngulja
“Na u deshën tetë vjet që të rrëfejmë historinë e njeriut që guxoi t’i bëhej ballë forcës më të madhe – dhe të ndjekë rrugën më të vështirë: të mbrojë në shtëpinë e tij një fëmijë të një feje dhe kombi tjetër, duke rrezikuar jetët e familjes së vet, e kështu duke ruajtur jo vetëm atë fëmijë, por edhe nderin e shtëpisë së tij. Duke besuar se është e çmuar të rrëfehet kjo histori, sot, pas tetë viteve këmbëngulëse, jemi mbledhur në premierën kombëtare – një moment që për ne përfaqëson kulmin e emocioneve dhe përkushtimit,” – theksoi regjisori Nikola Vukçeviq.
Besa dhe trimëria – vlera të përjetshme
“Obraz”-Nderi nuk është vetëm rrëfimi për një njeri, por edhe për atë që na obligon të gjithëve – që në kohë të vështira të ruajmë njerëzinë, të mbrojmë më të dobëtin dhe të dëshmojmë se faqa e bardh është po aq e madhe sa edhe trimëria,” përfundoi Vukçeviq.
Filmi thërret për kapërcimin e ndarjeve dhe për gjetjen e një gjuhe të përbashkët në humanizëm, sepse kjo është e vetmja rrugë drejt paqes dhe përparimit të vërtetë.
Nga tregimi i Zuvdija Hoxhiqit te ekrani i madh
Inspirimi për filmin vjen nga tregimi antologjik “Obraz (Legjenda për Nur Dokën)” i akademikut Zuvdija Hoxhiq Ngjarja është vendosur në periudhën e Luftës së Dytë Botërore, e bazuar në një histori të vërtetë në një vend të vogël të paemërtuar në Mal të Zi.
Gjatë 36 orëve dramatike, një fëmijë ortodoks vllah i përndjekur, i cili humbi prindërit në një sulm të njësisë fashiste SS Skënderbeg dhe të Divizionit të Sanxhakut nga Novi Pazari, gjen strehim tek shqiptari Nur Doka. Ai përballet me një dilemë të rëndë morale – a ta dorëzojë fëmijën për të shpëtuar familjen, duke tradhtuar kodin e lashtë të Kanunit të Lekë Dukagjinit, apo të rrezikojë gjithçka për ta mbrojtur.
Interpretim i fuqishëm aktorial
Të gjithë aktorët, të udhëhequr nga Edon Rizvanolli dhe i riu Elez Axhoviq, sollën interpretime të fuqishme dhe të ndjeshme, që na kujtojnë se histori të tilla janë të mundshme dhe se duhet të dëgjohen.
Në veçanti, u theksua edhe roli i fundit i legjendarit Selman Jusufi, i cili portretizon babain bajraktar Nuredin Dokën. Në çdo skenë të filmit, ai lë një gjurmë të pashlyeshme të mjeshtërisë së tij aktoriale.
“Obraz” “Nderi “është një film që ngre pyetje të mëdha morale, por edhe na kujton se humanizmi, faqa e bardh besa nderi dhe trimëria janë vlera që kapërcejnë kohën, fenë dhe kombin.
Edicioni i 13-të i projektit ndërkombëtar NET/RRJET, i organizuar nga Expoart.40, ka nisur me një fazë të dedikuar artistëve të rinj.
Për disa ditë radhazi, hapësirat u shndërruan në një laborator idesh, ku arti u trajtua si hapësirë dialogu dhe eksperimentimi. Pyetje, ide dhe praktika të reja u ndërlidhën me teknologjinë, me kujtesën urbane dhe me dimensionet e brendshme të përjetimit artistik.
Masterclass-et dhe workshop-et e kësaj faze u zhvilluan si takime të hapura, ku arti nuk shihej vetëm si produkt final, por si proces i përbashkët i të menduarit dhe i fuqizimit personal. Kjo qasje e vendos themelet për rrugëtimin e mëtejshëm të këtij edicioni.
Pas kësaj etape, ekipi i Expoart.40 po përgatitet për kapitullin e radhës: kontaktet e drejtpërdrejta me artistë vendorë dhe ndërkombëtarë të artit bashkëkohor, që do të kulmojnë me ekspozitën multimediale ndërkombëtare të parashikuar për nëntor.
Që nga themelimi në vitin 2008, NET/RRJET ka shërbyer si një platformë ku takohen gjenerata të ndryshme dhe ku arti ndërton ura mes kulturash. Edhe këtë vit, projekti mbetet një ftesë e hapur për reflektim, dialog dhe përjetim të artit si gjuhë universale. /KultPlus.com
Filmi “Obraz”, i bazuar në një histori të vërtetë nga Lufta e Dytë Botërore, është nderuar me çmimin “Best Production Award” në Montenegro Film Festival, një nga ngjarjet më të rëndësishme të kinemasë në Mal të Zi.
Në qendër të filmit qëndron figura e Nur Dokës, një shqiptar që strehon një djalë të vogël dhe përballet me një dilemë morale: ta dorëzojë tek armiku për të shpëtuar familjen, apo ta mbrojë duke rrezikuar gjithçka.
Rolin kryesor e luan Edon Rizvanolli, i cili mori pjesë personalisht në festival për të përfaqësuar filmin. Ai u shpreh i emocionuar pas marrjes së çmimit:
“Faleminderit publikut malazez që e bëri premierën kaq të paharrueshme, dhe faleminderit festivalit për mikpritjen. Fitimi i çmimit ishte si qershia mbi tortë.”
Ky sukses e vendos filmin “Obraz” ndër projektet kinematografike shqiptare që po marrin vëmendje ndërkombëtare, duke sjellë në ekran histori që lidhen me sakrificën, nderin dhe sfidat njerëzore në kohë lufte./KultPlus.com
Login
