❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.

Ministri Çeku: AktakuzĂ« pĂ«r Prizrenin pĂ«r cĂ«nim tĂ« trashĂ«gimisĂ«, radhĂ«n e ka Prishtina

Ministri i KulturĂ«s, Hajrulla Çeku, ka reaguar pas ngritjes sĂ« aktakuzĂ«s ndaj zyrtarĂ«ve tĂ« KomunĂ«s sĂ« Prizrenit pĂ«r rrĂ«nimin e paligjshĂ«m tĂ« “Sarajit tĂ« VjetĂ«r”, pĂ«rcjell KultPlus.

Çeku e ka cilĂ«suar kĂ«tĂ« si njĂ« hap tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m drejt vendosjes sĂ« pĂ«rgjegjĂ«sisĂ«, duke shtuar se dĂ«mtimi i trashĂ«gimisĂ« kulturore Ă«shtĂ« njĂ« plagĂ« e rĂ«ndĂ« pĂ«r identitetin tonĂ« kolektiv. Ai theksoi se Prokuroria ka vĂ«rtetuar tashmĂ« se rrĂ«nimi i kĂ«tij objekti nuk ishte gabim teknik, por shkelje serioze qĂ« ka shkaktuar dĂ«m tĂ« pariparueshĂ«m.

NĂ« vijim KultPlus ua sjell postimin e ministrit Çeku:

Aktakuzë për Prizrenin për cënim të trashëgimisë, radhën e ka Prishtina

U vĂ«rtetua ajo qĂ« kemi thĂ«nĂ« prej fillimit. RrĂ«nimi i paligjshĂ«m i “Sarajit tĂ« VjetĂ«r” nĂ« Prizren nuk ishte gabim, por shkelje e rĂ«ndĂ« me pasoja tĂ« pariparueshme pĂ«r trashĂ«giminĂ« tonĂ« kulturore.

Pas kallëzimit penal të dorëzuar nga Ministria e Kulturës, Prokuroria ka ngritur aktakuzë ndaj drejtorit të Urbanizmit dhe një bashkëpunëtoreje profesionale të komunës së Prizrenit.

Ata akuzohen se me veprimet e tyre kanĂ« lejuar rrĂ«nimin e paligjshĂ«m tĂ« kompleksit “Saraji i VjetĂ«r”, aset i trashĂ«gimisĂ« kulturore nĂ« mbrojtje tĂ« pĂ«rhershme, duke shkaktuar njĂ« dĂ«m tĂ« pariparueshĂ«m kulturor dhe financiar mbi 15 milionĂ« euro.

Ky është një hap i rëndësishëm drejt vendosjes së përgjegjësisë dhe një mesazh i qartë: askush nuk mund të cenojë trashëgiminë tonë pa u përballur me drejtësinë.

Ministria e Kulturës ka dorëzuar kallëzim penal për cënim të trashëgimisë edhe ndaj komunës së Prishtinës. Standardi që sot vendosi Prokuroria Themelore e Prizrenit duhet të ndiqet edhe nga ajo e Prishtinës.

Mbetemi të vendosur të mbrojmë çdo aset dhe çdo monument që na mban gjallë identitetin./KultPlus.com

“ShtĂ«pia me Gjethe” publikon katalogun “Mbresa”

Muzeu KombĂ«tar “ShtĂ«pia me Gjethe” njoftoi sot se ka dalĂ« nga shtypi katalogu “Mbresa”.

Katalogu “Mbresa” pĂ«rmban njĂ« pĂ«rzgjedhje tĂ« punimeve tĂ« realizuara nga nxĂ«nĂ«sit e shkollave tĂ« mesme qĂ« morĂ«n pjesĂ« nĂ« programin edukativ “Mbresa”, tĂ« hartuar dhe vĂ«nĂ« nĂ« jetĂ« nga Muzeu KombĂ«tar i PĂ«rgjimeve “ShtĂ«pia me Gjethe” nĂ« kuadĂ«r tĂ« programit tĂ« MinistrisĂ« sĂ« EkonomisĂ«, KulturĂ«s dhe Inovacionit “Edukimi mbi dhe pĂ«rmes KulturĂ«s”.

Projekti synon tĂ« nxisĂ« shprehjen e mendimit dhe tĂ« ndjenjave mbi tĂ« kaluarĂ«n komuniste nga brezi i ri, nĂ« formĂ« artistike, duke pasur si burim frymĂ«zimi vizitĂ«n nĂ« Muzeun “ShtĂ«pia me Gjethe”./KultPlus.com

OpenAI prezanton ChatGPT‑5: Inteligjenca artificiale arrin njĂ« nivel tĂ« ri

Kompania e njohur teknologjike, OpenAI ka sjell zyrtarisht versionin mĂ« tĂ« ri tĂ« inteligjencĂ«s artificiale, ChatGPT‑5.

Ajo pĂ«rshkruhet si njĂ« “superfuqi mbi kĂ«rkesĂ«n” qĂ« mund tĂ« ndihmojĂ« pĂ«rdoruesit nĂ« programim, shkrim dhe zgjidhje komplekse nĂ« kohĂ« reale.

Sam Altman, CEO i OpenAI, deklaroi se ChatGPT‑5 e çon pĂ«rvojĂ«n me inteligjencĂ«n artificiale nĂ« njĂ« nivel krejtĂ«sisht tĂ« ri, duke e krahasuar atĂ« me njĂ« bisedĂ« tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« me njĂ« ekspert tĂ« diplomuar me titull PhD nĂ« disa fusha tĂ« ndryshme.

Ai shtoi se modeli është ndërtuar për të qenë më fleksibël, më i saktë dhe më i zgjuar se të gjitha versionet paraardhëse.

ÇfarĂ« sjell ndryshe ChatGPT‑5?

Sipas OpenAI, ky version përbëhet nga një sistem me shumë shtresa që përfshin:

Një motor të shpejtë për përgjigje të menjëhershme; Një modul të thelluar për arsyetim kompleks;

Një sistem inteligjent drejtues, që përcakton se cilin motor të përdorë bazuar në kërkesën e përdoruesit.

Kjo arkitekturĂ« hibride e bĂ«n ChatGPT‑5 tĂ« aftĂ« tĂ« punojĂ« me efikasitet si nĂ« pyetje tĂ« thjeshta, ashtu edhe nĂ« kĂ«rkesa teknike apo shkencore tĂ« avancuara.

Aftësi të përmirësuara në tre fusha kryesore

OpenAI vuri në dukje përmirësime të dukshme në këto fusha:

Shkrim profesional – pĂ«rmbajtje mĂ« e qartĂ«, mĂ« natyrale dhe e pĂ«rshtatur me kontekstin;

Programim – kodim mĂ« i pastĂ«r, mĂ« estetik dhe zgjidhje tĂ« avancuara pĂ«r probleme komplekse;

ShĂ«ndetĂ«si – ndihmĂ« mĂ« e zgjeruar pĂ«r mirĂ«qenie, simptomat dhe informacionet mjekĂ«sore (me paralajmĂ«rime tĂ« nevojshme pĂ«r konsultim mjekĂ«sor).

Disponueshmëria dhe qasja

ChatGPT‑5 tashmĂ« Ă«shtĂ« i disponueshĂ«m pĂ«r tĂ« gjithĂ« pĂ«rdoruesit e platformĂ«s ChatGPT. Versioni bazĂ« Ă«shtĂ« i qasshĂ«m falas me kufizime ditore, ndĂ«rsa pĂ«rdoruesit me abonim ChatGPT Plus dhe Pro kanĂ« qasje tĂ« zgjeruar, pĂ«rfshirĂ« edhe versionin GPT‑5 Pro, tĂ« pĂ«rshtatur pĂ«r pĂ«rdorues me nevoja teknike tĂ« avancuara.

Ky pĂ«rditĂ«sim vjen nĂ« njĂ« kohĂ« kur kĂ«rkesa pĂ«r inteligjencĂ« artificiale po rritet ndjeshĂ«m nĂ« fusha si edukimi, teknologjia, biznesi dhe shĂ«rbimet publike. Me ChatGPT‑5, OpenAI synon tĂ« forcojĂ« pozitĂ«n e saj si lider global nĂ« zhvillimin e inteligjencĂ«s artificiale./KultPlus.com

Mbyllet edicioni jubilar i Green Fest, mbi 10 mijë pjesëmarrës në Mitrovicë

Me mbi 10,000 vizitorë përgjatë pesë ditëve, përfundoi mbrëmë edicioni i 15-të i Green Fest, festivali më i madh i artit dhe mjedisit në Kosovë.

KĂ«tĂ« vit, festivali u zhvillua nĂ«n temĂ«n “Toksiciteti”, duke trajtuar pĂ«rmes artit dhe aktiviteteve tĂ« shumta format e dukshme dhe tĂ« padukshme tĂ« ndotjes. Programi pĂ«rfshiu koncerte, ekspozita, filma dokumentarĂ«, uorkshope dhe aktivitete sportive e rekreative qĂ« bashkuan qytetarĂ«, artistĂ« e aktivistĂ« tĂ« shumtĂ«.

Mes momenteve mĂ« tĂ« veçanta ishin rikthimi i Armend Rexhepagiqit nĂ« MitrovicĂ«, performanca e Yll Limanit si dhe bendeve e DJ-ve tĂ« shumtĂ« pĂ«rgjatĂ« tre netĂ«ve. Vlen tĂ« theksohet edhe premiera e dokumentarĂ«ve “Rot in Routine” nga Gentiana Shyti dhe EngjĂ«llushe Avdiu si dhe filmi “Kur pemĂ«t flasin” nga QĂ«ndrim Gashi, prodhuar nĂ« kuadĂ«r tĂ« programeve tĂ« 7Arte Academy. Krahas tyre, Green Talks sollĂ«n diskutime shkencore e aktiviste mbi toksicitetin, duke nxitur reflektim mbi sfidat mjedisore tĂ« MitrovicĂ«s dhe gjithĂ« KosovĂ«s.

Festivali u mbyll mbrĂ«mĂ« me shfaqjen e filmit dokumentar “The Sky Above Zenica”, duke lĂ«nĂ« pas jo vetĂ«m kujtime kulturore e artistike, por edhe njĂ« thirrje tĂ« fortĂ« pĂ«r veprim ndaj sfidave mjedisore.

Green Fest 15 u shndërrua në një hapësirë të gjallë ku arti, kultura dhe angazhimi qytetar u bashkuan për të dërguar një mesazh të qartë: ndotja dhe toksiciteti mund të kapërcehen vetëm përmes ndërgjegjësimit, solidaritetit dhe veprimit kolektiv./KultPlus.com

Redford, aktori i shumë çmimeve prestigjioze, mbush 89 vjeç

 Aktori dhe regjisori i njohur amerikan, Robert Redford  mbush sot 89 vjeç, mes një karriere brilante kinematografike dhe çmimesh nga më prestigjiozet.

Aktori dhe regjisori amerikan Robert Redford ka marrĂ« shumĂ« çmime prestigjioze si njĂ« çmim Oscar, njĂ« çmim BAFTA, dy çmime ”Golden Globe”, çmimin ”Cecil B. DeMille”, çmimin ”Screen Actors Guild Life Achievement Award” nĂ« vitin 1996, çmimin ”Honorary Academy” nĂ« vitin 2002, ”Kennedy Center Honors” nĂ« vitin 2005, medaljen presidenciale tĂ« LirisĂ« nĂ« vitin 2016 si dhe çmimin ”Honorary CĂ©sar” nĂ« vitin 2019, shkruan HGACinema nĂ« X.

Ai u emĂ«rua nga prestigjiozja ”Time” si njĂ« nga 100 njerĂ«zit mĂ« me ndikim nĂ« botĂ« nĂ« vitin 2014.

Pasi u shfaq nĂ« skenĂ« nĂ« fund tĂ« viteve 1950, karriera televizive e Redford filloi nĂ« vitin 1960, me “Alfred Hitchcock Presents” nĂ« vitin 1961 dhe “The Twilight Zone” nĂ« vitin 1962.

Suksesi i tij mĂ« i madh nĂ« Broadway ishte roli i bashkĂ«shortit tĂ« ri tĂ« mĂ«rzitshĂ«m nĂ« “Barefoot in the Park” (1963) tĂ« Neil Simon.

Redford debutoi gjithashtu edhe nĂ« film nĂ« “The Hunt for the Wild” (1962). Ai arriti sukses si aktor kryesor nĂ« filma tĂ« tillĂ« si “Barefoot in the Park” (1967), “Butch Cassidy” (1969), “Jeremiah Johnson” (1972) dhe “The Candidate” (1972).

Ai mori njĂ« nominim pĂ«r Oscar pĂ«r Aktorin mĂ« tĂ« MirĂ« pĂ«r performancĂ«n e tij nĂ« dramĂ«n kriminale “The Sting” (1973). Redford vazhdoi tĂ« luante nĂ« filma tĂ« tillĂ« si “The Way We Were” (1973), “All the President’s Men” (1976) dhe “The Electric Horseman” (1979).

Redford bĂ«ri debutimin e tij si regjisor me filmin ”Ordinary People” (1980), i cili fitoi katĂ«r çmime Oscar, duke pĂ«rfshirĂ« filmin mĂ« tĂ« mirĂ« dhe regjisorin mĂ« tĂ« mirĂ«.

GjatĂ« kĂ«saj kohe, ai luajti nĂ« filma tĂ« tillĂ« si ”Brubaker” (1980), ”The Natural” (1984) dhe ”Out of Africa” (1985).

NĂ« vitin 1981, Redford bashkĂ«themeloi ”Sundance Resort and Film Institute”.

Ai drejtoi filmin e tij tĂ« tretĂ«, ”A River Runs Through It”, nĂ« vitin 1992.

Rolet e tij tĂ« mĂ«vonshme nĂ« film pĂ«rfshijnĂ« ”All Is Lost” (2013), ”Truth” (2015), ”Our Souls at Night” (2017) dhe ”The Old Man & the Gun” (2018).

Redford luajti Alexander Pierce nĂ« ”Captain America: The Winter Soldier” (2014) dhe ”Avengers: Endgame” (2019).

Edhe pse që nga ky i fundit, Redford është tërhequr pothuajse plotësisht nga aktrimi, duke interpretuar vetëm role zëri dytësore./KultPlus.com

Nga tĂ« gjithĂ« filmat e tij, Tarantino pĂ«rzgjedh si mĂ« tĂ« mirin ”Inglourious Basterds”

Edhe vetë regjisori i famshëm hollivudian, Quentin Tarantoni ka një film të tijin që e konsideron si më të mirin, shkruan Jack Dunn për variety.com.

GjatĂ« njĂ« interviste nĂ« podkastin “The Church of Tarantino”, fituesi dy herĂ« i çmimit Oscar, regjisori Quentin Tarantino zbulon filmin e tij tĂ« preferuar.

“‘Once Upon a Time in Hollywood’ Ă«shtĂ« i preferuari im, ndĂ«rsa ‘Inglourious Basterds’ Ă«shtĂ« filmi im mĂ« i mirĂ«â€, thekson Tarantino.

”SidoqoftĂ«, mendoj se ‘Kill Bill’ mbetet njĂ« film qĂ« asnjĂ« tjetĂ«r nuk mund ta kishte bĂ«rĂ«. Çdo aspekt i tij Ă«shtĂ« kaq i veçantĂ«, pasi Ă«shtĂ« si tentakulat dhe indet e pĂ«rgjakshme, tĂ« nxjerra nga imagjinata ime, vetja ime, dashuritĂ« e mia, pasioni im dhe obsesioni im. KĂ«shtu qĂ« mendoj se ‘Kill Bill’ Ă«shtĂ« filmi qĂ« kam lindur pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ«, ‘Inglourious Basterds’ Ă«shtĂ« kryevepra ime dhe ‘Once Upon a Time in Hollywood’ Ă«shtĂ« i preferuari im”, theksoi regjisori hollivudian.

Tarantino bën edhe një përzgjedhje të skenarëve të tij të preferuar dhe më të mirë.

“Mendoj se ‘Inglourious Basterds’ Ă«shtĂ« skenari im mĂ« i mirĂ«, ndĂ«rsa ‘Hateful Eight’ dhe ‘Once Upon a Time in Hollywood’ vijnĂ« pikĂ«risht pas tij”, shpjegon ai.

“Por, ka njĂ« aspekt tĂ« ‘Hateful Eight’ qĂ« nĂ« fakt mendoj se Ă«shtĂ« ndoshta regjia ime mĂ« e mirĂ« qĂ« Ă«shtĂ« subjekti, i cili Ă«shtĂ« i fortĂ«. Pra, nuk Ă«shtĂ« se duhet ta krijoj unĂ«, si ‘Kill Bill’, Ă«shtĂ« i fortĂ«, Ă«shtĂ« aty, dhe mendoj se ky Ă«shtĂ« shĂ«rbimi im mĂ« i mirĂ« pĂ«r subjektin tim si regjisor”, shton ai.

Tarantino foli gjithashtu edhe për filmin e tij të 10-të dhe të fundit, për të cilin flitej prej kohësh.

Ky film Ă«shtĂ« ”The Movie Critic”.

Tarantino tha se projekti u anulua përfundimisht sepse ishte shumë i ngjashëm me punët e tij të mëparshme./KultPlus.com

U hap edicioni i 43-të i Seminarit Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare në Prishtinë

NĂ« Amfiteatrin e BibliotekĂ«s Qendrore tĂ« Universitetit tĂ« PrishtinĂ«s, mĂ« 18 gusht 2025, u hap solemnisht edicioni i 43-tĂ« i Seminarit NdĂ«rkombĂ«tar pĂ«r GjuhĂ«n, LetĂ«rsinĂ« dhe KulturĂ«n Shqiptare, njĂ« nga ngjarjet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme akademike nĂ« fushĂ«n e albanologjisĂ«. Ky seminar, qĂ« do tĂ« zhvillojĂ« punimet deri mĂ« 29 gusht nĂ« sallĂ«n “Idriz Ajeti” tĂ« Fakultetit tĂ« FilologjisĂ«, pritet tĂ« mbledhĂ« rreth 200 studiues vendorĂ« dhe ndĂ«rkombĂ«tarĂ« nga Kosova, ShqipĂ«ria dhe vende tĂ« tjera tĂ« botĂ«s.

NĂ« ceremoninĂ« e hapjes morĂ«n pjesĂ« personalitete tĂ« larta tĂ« jetĂ«s akademike e politike nĂ« KosovĂ«, pĂ«rfshirĂ« kryeministrin nĂ« detyrĂ«, Albin Kurti. NĂ« fjalimin e tij para tĂ« pranishmĂ«ve, Kurti theksoi rĂ«ndĂ«sinĂ« themelore tĂ« gjuhĂ«s shqipe pĂ«r identitetin kombĂ«tar shqiptar, duke e quajtur atĂ« njĂ« “organizm i gjallĂ« qĂ« ruan kujtesĂ«n dhe subjektivitetin njerĂ«zor”.

Duke folur për traditën e gjatë të seminarit, Kurti tha se në kalendarin e jetës kulturore të Kosovës, Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën është ngjarja më jetëgjatë, jo rastësisht.

Kurti theksoi se entuziazmi për gjuhën, artin dhe kulturën shqiptare duhet të rritet, duke shprehur përkushtimin e tij për të mbështetur të gjitha institucionet që kanë në mision ruajtjen dhe promovimin e tyre.

“Gjuha nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m komunikim i nevojave, por mbi tĂ« gjitha komunikim i subjektivitetit, i kujtesĂ«s dhe imagjinatĂ«s dhe i kulturĂ«s, pra Ă«shtĂ« komunikim qenĂ«sor. NĂ« kushtet e zhvillimit tĂ« shpejt tĂ« InteligjencĂ«s Artificiale gjuha Ă«shtĂ« themeli mĂ« solid i ruajtjes sĂ« inteligjencĂ«s dhe imagjinatĂ«s njerĂ«zore e natyrore
Sido qĂ« tĂ« jetĂ« pasuria jonĂ« shoqĂ«rore dhe shtetĂ«rore entuziazmi ynĂ« pĂ«r gjuhĂ«n shqipe nĂ« kulturĂ«n, artin dhe shkencat tona duhet vetĂ«m tĂ« rritet e si kryeministĂ«r shpreh gatitshmĂ«rinĂ« time tĂ« mbĂ«shtetjes sĂ« institucioneve qĂ« janĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« tĂ« lidhura me kĂ«tĂ« qĂ«llim fisnik e detyrĂ« historike”, theksoi Kurti.

Ndërsa rektori i Universitetit të Prishtinës, Arben Hajrullahu, potencoi rëndësinë e seminarit si platformë për shkëmbim të dijes dhe për afirmimin e trashëgimisë shqiptare.

“ËshtĂ« gjuha ajo çka na bashkon. NĂ« vitet e ’90-ta e dimĂ« qĂ« gjuha shqipe nĂ« KosovĂ« ishte e ndaluar. Ne si universitet jemi krenarĂ« qĂ« jemi nikoqirĂ« tĂ« kĂ«saj ngjarjeje tĂ« rĂ«ndĂ«sishme. 200 studiues pritet tĂ« marrin pjesĂ« nĂ« kĂ«tĂ« seminar. Kur e shohim seminarin, e shohim se ka pasur prurje tĂ« reja shkencore”, tha ai.

Kryetari i Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, Mehmet Kraja, uroi fillim të mbarë për këtë edicion të seminarit, duke theksuar se Seminari Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën Shqiptare është ngjarja kulturore më jetëgjatë në të gjitha trojet shqiptare.

“Ngjarja kryesore dhe kulturore me jetĂ«gjatĂ«sinĂ« mĂ« tĂ« madhe jo vetĂ«m nĂ« KosovĂ«, por nĂ« mbarĂ« hapĂ«sirĂ«n shqiptare. Ka kĂ«tu akoma dĂ«shmitarĂ« siç jam unĂ« dhe tĂ« tjerĂ« si unĂ« tĂ« atij fillimi tĂ« lartĂ« tĂ« vitit 1974 kur Qendra e Studimeve pĂ«r tĂ« huaj e mori emrin e seminarit, emĂ«r qĂ« e ka edhe sot
ne jemi tĂ« vetĂ«dijshĂ«m qĂ« edhe nĂ« punĂ« tĂ« organizimit tĂ« seminarit, tĂ« mĂ«simdhĂ«nies, dhe ligjĂ«rimit do tĂ« jetĂ« e nevojshme tĂ« bĂ«hen ndryshime strukturore siç do tĂ« jetĂ« e nevojshme qĂ« dijet albanologjike pĂ«rfshirĂ« studimet gjuhĂ«sore dhe letrare tĂ« braktisin pozitivizmin dhe tĂ« zhvillojnĂ« mendimin kritik, por nĂ« anĂ«n tjetĂ«r kam besim se edhe kĂ«saj radhe si çdo herĂ« tjetĂ«r deri tani do tĂ« merrni me vete pĂ«rshtypjet mĂ« tĂ« mira pĂ«r mikpritjen dhe miqĂ«sinĂ«â€œ, shtoi ai.

Ambasadori i Shqipërisë në Kosovë, Petrit Malaj, tha se ky seminar nuk është vetëm një aktivitet akademik, por një platformë e rëndësishme ku mësohet gjuha shqipe, e cila konsiderohet si një nga gjuhët më të vjetra në Evropë.

“NjĂ« traditĂ« e vyer akademike e cila prej viti 1974 e ka shndĂ«rruar PrishtinĂ«n nĂ« njĂ« qendĂ«r ndĂ«rkombĂ«tare pĂ«r ekspertizĂ«n dhe bashkĂ«punimin shkencor nĂ« fushĂ«n e albanologjisĂ«. Historia e kĂ«tij seminari Ă«shtĂ« nĂ« vetvete njĂ« rrĂ«fim mbi qĂ«ndrueshĂ«mĂ«rinĂ« e dijes pĂ«rballĂ« sfidave. NĂ« vitet e izolimit tĂ« ShqipĂ«risĂ« ky seminar nĂ« PrishtinĂ« ishte dritarja nga e cila studiues tĂ« huaj mund tĂ« njiheshin nga afĂ«r me gjuhĂ«n dhe kulturĂ«n tonĂ«â€œ, u shpreh ambasadori Malaj.

Në përmbyllje të punimeve të seminarit, më 29 gusht, do të mbahet një sesion shkencor me temat bosht: zhvillime aktuale lidhur me leksikun e shqipes, shqipja në rrjetet sociale dhe postmodernizmi në letërsinë shqipe.

Programi i Seminarit pĂ«rfshin gjithashtu kurse intensive tĂ« mĂ«simit tĂ« gjuhĂ«s shqipe nĂ« tri nivele, ligjĂ«rata tĂ« specializuara pĂ«r gjuhĂ«sinĂ« dhe letĂ«rsinĂ«, referime shkencore nga studiues vendorĂ« dhe ndĂ«rkombĂ«tarĂ«, si dhe njĂ« program kulturor pĂ«r pjesĂ«marrĂ«sit – qĂ« pĂ«rfshin vizita nĂ« vende historike dhe aktivitete kulturore qĂ« lidhen me trashĂ«giminĂ« shqiptare.

Ceremonia e hapjes së Seminarit të 43-të u mbyll me dy pika muzikore në piano nga profesoresha e Fakultetit të Arteve, dega e Artit Muzikor, Lule Elezi, dhe punimet i shpalli të hapura drejtoresha e Seminarit të 43-të, prof. Lindita Sejdiu./KultPlus.com

Turizmi me rritje të fortë në qershor, INSTAT: Vizitorët dhe netqëndrimet rriten me mbi 37%

Turizmi në vendin tonë ka shënuar një rritje të ndjeshme në muajin qershor 2025, sipas të dhënave të publikuara nga INSTAT, duke reflektuar një sezon të suksesshëm edhe për strukturat akomoduese në vend.

Hotelet raportuan për këtë periudhë rritje të fluksit të turistëve dhe netëqendrimeve të tyre, ku kryesojnë vizitorët nga Kosova me 19% dhe Italia me 13%.

Sipas raportit të INSTAT mbi strukturat akomoduese për muajin qershor, numri i përgjithshëm i vizitorëve shënoi rritje me 37,2% krahasuar me qershorin e kaluar. Nga të cilët numri i vizitorëve jo-rezidentë (të huajt) shënuan rritje me 37,4% dhe i vizitorëve rezidentë (shqiptarë) u rritën me 36,7%.

Netqëndrimet e vizitorëve në strukturat akomoduese një tjetër tregues i rëndësishëm për aktivitetin turistik, u rritën me 38,2% në total. Ku numri i vizitorëve jo-rezidentët u rrit me 38,3% dhe i rezidentëve me 38,0%.

INSTAT bën të ditur se, zonat bregdetare kanë patur rritjen më të madhe të vizitorëve të huaj, me një rritje prej 42,4%, ndërsa hotelet dhe akomodimet e ngjashme shënuan rritje me 35%.

Në totalin e vizitorëve të huaj sipas vendeve të origjinës: Kosova kryeson me 19% të të gjithë vizitorëve të huaj; Italia me 13%; Polonia me 10%; Gjermania me 8%; Franca me 6% dhe 44% e vizitorëve vijnë nga vende të tjera të botës.

Sipas INSTAT, norma e shfrytëzimit të dhomave në hotele arriti në 39,5%, krahasuar me 35,9% në të njëjtën periudhë të vitit 2024, një tregues i qartë i përmirësimit të performancës në sektorin e turizmit dhe mikpritjes.

Këto të dhëna konfirmojnë trendin në rritje të turizmit hyrës në Shqipëri, veçanërisht nga tregjet kryesore të rajonit dhe Evropës, duke e pozicionuar vendin si një destinacion gjithnjë e më të preferuar për pushuesit./atsh/KultPlus.com

Gjurmë të reja nga qyteti ilir në Bushat

Harta arkeologjike e rajonit të Shkodrës do të plotësohet shumë shpejt edhe me një sit arkeologjik, zonifikim të qartë dhe rregullore administrimi të zonës A.

Bëhet fjalë për qytetin antik në Bushat, ku gërmimet arkeologjike që kanë nisur që në vitin 2018, nga misioni kërkimor shqiptaro-polak drejtuar nga Piotr Dyczek dhe Saimir Shpuza po nxjerrin në dritë të tjera gjurmë dhe të dhëna për qytetin ilir në Bushat.

Gjatë këtyre fushatave kërkimore u zbuluan dy porta hyrëse të qytetit dhe u kuptua shtrirja e tij. Ndërsa gërmimet e fundit janë përqendruar në qytetin e sipërm dhe kanë për qëllim zbulimin e organizimit të brendshëm dhe urbanistikës së këtij qyteti.

Misioni kërkimor po nxjerr në dritë se kjo pjesë e qytetit të sipërm ka qenë e ndërtuar masivisht që në gjysmën e shek. IV para Krishtit, sipas datimeve paraprake.

Tashmë falë bashkëpunimit me IKTK, DRTK Shkodër dhe ndihmën e pakursyer të misionit arkeologjik me të dhënat shkencore dhe rezultatet e arritura u krye në terren rilevimi dhe përcaktimi qartë i zonifikimit të nevojshëm për ruajtjen dhe administrimin e këtij territori me potencial të lartë arkeologjik referuar dhe kuadrit ligjor për këtë qëllim./atsh/KultPlus.com

“Barazia mund tĂ« jetĂ« njĂ« e drejtĂ«, por asnjĂ« forcĂ« njerĂ«zore nuk mund ta bĂ«jĂ« realitet” 

Dhjetë thënie nga romancieri dhe dramaturgu francez Honore de Balzak.

“Tronditjet e mĂ«dha tĂ« jetĂ«s na shĂ«rojnĂ« nga frikĂ«rat e vogla.”

“ËshtĂ« mĂ« e lehtĂ« tĂ« jesh dashnor se bashkĂ«short, pasi Ă«shtĂ« mĂ« e vĂ«shtirĂ« tĂ« jesh nĂ« humor çdo ditĂ«, sesa tĂ« flasĂ«sh Ă«mbĂ«l tek-tuk.”

“Aq e dĂ«shiruara famĂ« Ă«shtĂ« pothuajse pĂ«rherĂ« njĂ« prostitutĂ« e kurorĂ«zuar.”

“Artisti jeton siç do, ose siç mundet.”

“AsnjĂ« femĂ«r nuk lihet pa arsye. Kjo aksiomĂ« Ă«shtĂ« e shkruar nĂ« zemrĂ«n e çdo femre. Ja, nga buron gjithĂ« ai tĂ«rbim i femrave tĂ« lĂ«na.”

“Ata qĂ« dashurojnĂ« ose nuk dyshojnĂ« asgjĂ«, ose dyshojnĂ« gjithçka.”

“Barazia mund tĂ« jetĂ« njĂ« e drejtĂ«, por asnjĂ« forcĂ« njerĂ«zore nuk mund ta bĂ«jĂ« realitet.”

“Dashuria e vĂ«rtetĂ« Ă«shtĂ« e pĂ«rjetshme dhe gjithmonĂ« e njĂ«jtĂ«; qĂ« edhe kur flokĂ«t janĂ« tĂ« thinjur, zemra mbetet gjithnjĂ« e re.”

“Guximi nuk mund tĂ« falsifikohet, Ă«shtĂ« njĂ« virtyt qĂ« i shpĂ«ton hipokrizisĂ«.”

“NjĂ« prej mangĂ«sive tĂ« njerĂ«zve inteligjentĂ« Ă«shtĂ« se ata nuk mund tĂ« rrinĂ« pa kuptuar çdo gjĂ«.” / KultPlus.com

Qetësia e bukur

Poezi nga Dritëro Agolli

Gruaja fle ne carcafin e bardhe e jastekun e bardhe
E bukur si perendi e lashte e Greqise;
Flene syte e saj qe me mahniten vite me rradhe,
Flene buzet e saj si kokrra e prere ne mes e qershise;
Flene qerpiket si halat naten ne grure,
Flene mollezat e faqeve qe bejne gropeza kur qeshin,
Fle balli i hijshem qe s’e desha te ngrysur kurre
Dhe nen balle vetullat si krah dallendyshe heshtin.
Ne cast me pushton nje ndjenje fajesie dhe malli,
Para saj i vetem, para saj I pagjume,
Dhe mbulohet me rrudha te dendura balli
Dhe them me vete: grua e dashur te kam lodhur shume.
Kam ikur shpesh ne rruge te gjata ne fusha e shpata,
Te kam lene femije e shqetesime mbi shpine,
Te kam lene pazarin, radhen e netet filikate,
Te kam lene mbi shpatulla gjithe shtepine.
Fli e vuajtura ime! /KultPlus.com

Kumbaro: Boga, një margaritar i turizmit malor dhe agroturizmit shqiptar

Boga është një margaritar i turizmit malor dhe agroturizmit shqiptar që po tërheq gjithnjë e më shumë turistë të huaj.

Zhvillimi i agroturizmit në këtë zonë, si dhe ndërtimi i strukturave hoteliere me standarde, i ka dhënë tjetër hov zhvillimit të turizmit në këtë zonë.

Ministrja e Turizmit dhe Mjedisit, Mirela Kumbaro ndau sot shembullin e Gëzim Olajt, që kishte vizionin dhe iniciativën për ngritjen e Kullës së Bajraktarit.

“Zona ka marrĂ« jetĂ« tĂ« re me kuzhinĂ«n tradicionale qĂ« tĂ« çon nĂ« rrĂ«njĂ«t e shijes shqiptare, mikpritjen e ngrohtĂ« dhe njĂ« model zhvillimi qĂ« i jep frymĂ«marrje ekonomisĂ« lokale”, u shpreh Kumbaro.

Ky, sipas ministres Kumbaro, është shembulli më i mirë se si turizmi i qëndrueshëm mund të kthehet në motor të punësimit dhe zhvillimit rural, duke ruajtur njëkohësisht traditat dhe peizazhet natyrore të Alpeve tona.

“NĂ« zemĂ«r tĂ« Alpeve Shqiptare, Boga po kthehet çdo ditĂ« e mĂ« shumĂ« nĂ« njĂ« destinacion tĂ« preferuar pĂ«r udhĂ«tarĂ«t qĂ« kĂ«rkojnĂ« qetĂ«si, aventura dhe shije autentike shqiptare, edhe nĂ« kĂ«to ditĂ« tĂ« nxehta ku jo tĂ« gjithĂ« preferojnĂ« plazhin, por shpĂ«rndahen nĂ« territor pĂ«r turizĂ«m malor, pĂ«r tĂ« pĂ«rjetuar emocionet e rafting, pĂ«r tĂ« shijuar zonat e mbrojtura apo sitet e kulturĂ«s”, theksoi Kumbaro.

Ndërsa sipërmarrësi Gëzim Olaj u shpreh se gjithë kursimet nga emigracioni në Angli i ka investuar në këtë sipërmarrje.

“Kemi filluar para 13 viteve. Investimi i parĂ« ka qenĂ« investimi nĂ« QafĂ«-Thore. Para 4 viteve kam bĂ«rĂ« KullĂ«n e Bajraktarit. Arsyeja mĂ« e madhe Ă«shtĂ« dashuria pĂ«r vendlindjen. TĂ« gjitha kursimet e mia nĂ« LondĂ«r i kam investuar kĂ«tu. Investimet janĂ« pĂ«rqendruar nĂ« agroturizĂ«m, i cili Ă«shtĂ« i certifikuar. Kam ndĂ«rtuar edhe fermĂ«n time duke krijuar njĂ« cikĂ«l tĂ« mbyllur. Po ashtu mbledhim edhe prodhimet e zonĂ«s”, tha ai.

Olaj shprehet se investimi është kryer me standarde të larta dhe jo me idenë e përfitimit të shpejtë dhe pa cilësi.

“Kam vendosur standard. Nuk kam bĂ«rĂ« njĂ« investim sot pĂ«r sot, me gjĂ«ra tĂ« lira. Kam lĂ«nĂ« LondrĂ«n dhe AnglinĂ« ku kam jetuar 30 vjet dhe kam ardhur kĂ«tu. Shpresoj qĂ« tĂ« jap kontributin tim qĂ« Boga tĂ« ketĂ« turizmin elitar”, shtoi ai.

“Shumica e turistĂ«ve janĂ« europianĂ«. VijnĂ« nga Europa PerĂ«ndimore, shumica janĂ« turistĂ« gjermanĂ« e francezĂ«, tani kanĂ« filluar edhe spanjollĂ« apo nga Polonia, Çekia e Sllovakia. Kemi pasur edhe nga Amerika, Australia dhe Zelanda e Re”, tha ai, ndĂ«rsa prezantoi edhe gatimet tradicionale tĂ« zonĂ«s qĂ« ofrohen nĂ« kĂ«tĂ« agroturizĂ«m./atsh/KultPlus.com

Shtomë dashuri

Poezi e shkruar nga Nizar Kabbani

Shtomë dashuri, dashuri shtomë ti,
O më e ëmbla krizë e times çmenduri.
Shtoma mbytjen zonja ime,
Vërtet deti më thërret,
Shtomë vdekje përmbi vdekje,
Më ringjall nëse më vret.

O më e ëmbla vajzë mes vajzave të universit,
MĂ« dashuro.
O ti që për ty dashurinë dogja,
Mes krahëve më shtrëngo.
Nëse strehim prej meje kërkon ti,
Do të të strehoj në dritën e syve të mi.

Dashuria jote për mua është hartë,
Hartë është për mua dashuria jote.
Asnjë kuptim më nuk ka,
Harta e kësaj bote.

Jam kryeqyteti më i vjetër i dëshpërimit.
Jam gjurma e plagës së Faraonit.
Jam pluhur, pluhur që shtrihet,
Si i pëllumbit fluturim,
Prej Bagdadit deri në Kinë.

O harabel i zemrës sime,
O prill i shpirtit tim,
O rërë e detit,
O shpirt i shpirtit,
O pylli me ullinj,
O shije bore,
O shije zjarri,
O aromë dyshimi, e njëkohësisht besimi.

Kam frikë,
Kam frikë nga errësira,
Të lutem më ndriço.
Kam frikë,
Kam frikë nga e panjohura,
Të lutem më mbro.

Kam ftohtë,
Kam ftohtë e më mbulo.
Rri pranë meje e këndo,
Se që kur linda,
Vatan ku tĂ« mbĂ«shtes kokĂ«n s’po gjej.
Një dashuri mikeje kërkoj,
Të më marrë, e prapa diellit të më hedhë.

O ndriçuesja e jetës sime,
Ti më freskon.
Je kandil për bletën time,
RrugĂ«n i’a tregon.
Atje ku erë limoni kundërmon më ço.
E me krehër fildishi krihi flokët,
MĂ« ledhato.

Për ty spirancën e ngrita,
Shtëpinë dhe të afërmit i lashë.
Damarët i preva,
Letërnjoftimin e grisa,
Këtë botë e braktisa.

Shtomë dashuri,
Dashuri shtomë ti.
O më e ëmbla krizë,
E times çmenduri./KultPlus.com

Qetësia

Poezi nga Goethe

Përmbi çdo maje mali
Ka qetesi:
Mi asnje maje mali
Asgje s’leviz,
As pipetin;
Ne pyllin zogjtë’ e vegjĂ«l po pushojnĂ«:
Prit pak, se shpejt a vonë
Gjen qetësi dhe ti./KultPlus.com

Alban Skenderaj, fenomeni i muzikës shqiptare, risia si sintezë e një identiteti unik artistik

Ndryshe ngase e kam trajtuar mĂ« herĂ«t kĂ«tĂ« identitet krijues tĂ« muzikĂ«s shqiptare, kĂ«saj here rrekem ta shpĂ«rfaqĂ« Alban SkĂ«nderajn, si opus, nĂ« njĂ« ngulm mĂ« tĂ« themeltĂ«, duke thjeshtuar kohĂ«shmĂ«rinĂ« dhe aktualitetin, pĂ«r t’iu pĂ«rafruar njĂ« analize, pĂ«rmes njĂ« trajtimi me qasje shteruese.

Nga Albert Vataj

Muzika shqiptare, shquhet për karakteristikat e saja unike, të cilat shpesh mbështeten mbi traditën, duke marrë spunto edhe nga etnofolku ynë i larmishëm, por përgjithësisht atë e godet më ndjeshëm ndikimi i huaj. Shpesh ky ndikim është aq fondamental, sa edhe tërësia transformues të asaj tradite, mbi tabanin e të cilit hedh shtat ngrehina muzikore, si përfaqësim identitar.

Referuar këtij konteksti vëzhgues dhe një analize të detajuar të komponentëve në vijim, dal në përfundimin se Alban Skënderaj, si tekstshkrues, muzikant dhe këngëtar, nuk është thjeshtë një kantautor, por një fenomen në muzikën shqiptare. Dhe kjo nuk është një përfundimtare dëshiruese, por një rezultate hulumtuese dhe thellësisht shqyrtues.

Kënga shqiptare dhe Alban Skënderaj

Kur flasim për artin e muzikës, nuk duhet të kënaqemi me leximin sipërfaqësor të produktit të gatshëm, këngës, si një njësi e vetme e shijimit estetik dhe komunikimit. Muzika, përtej melodisë dhe zërit, është një proces kompleks krijimi, që kërkon të analizohet në tërësinë e elementëve që e përbëjnë: ideja, teksti, kompozicioni, interpretimi, orkestrimi dhe emocioni që gjeneron. Këta komponentë, të ndërthurur në mënyrë organike, janë ata që përcaktojnë jetëgjatësinë, ndikimin dhe vlerën e një vepre muzikore.

Në këtë shtrirje të re të vështrimit kritik, larg qasjes së zakonshme që ndalet tek shijet personale apo modat kalimtare, përpiqem të riprojektoj identitetin e krijimtarisë muzikore shqiptare, përmes një shembulli që vetë e artikulon më mirë se çdo përkufizim, Alban Skënderaj.

Në një kohë kur tregu muzikor shqiptar është bërë i tejngopur me prurje të pafiltruara, që variojnë nga formësime të brishta dhe të rrëgjuara, deri tek përpjekje të denja për vëmendje, konsumi i muzikës është kthyer shpesh në një veprim të shpejtë, të paduruar dhe pa reflektim. Kjo ndodh edhe për shkak të formatit me kohështrirje të shkurtër që imponon platforma dixhitale, ku klikimet dhe algoritmet zëvendësojnë gjykimin estetik.

Por përtej këtij kaosi të bollëkut, ekzistojnë figura që nuk i janë dorëzuar rastësisë, as instinktit komercial. Figura që përfaqësojnë jo vetëm cilësinë artistike, por edhe një qëndrueshmëri në kohë, një qëllimësi dhe një etikë krijuese që e tejkalon një hit sezonal. Alban Skënderaj është një prej pak atyre që përfaqësojnë këngën.

SkĂ«nderaj nuk Ă«shtĂ« thjesht njĂ« emĂ«r suksesi, por njĂ« rast studimi. Ai Ă«shtĂ« njĂ« autor qĂ« shkruan, kompozon, interpreton dhe koncepton, duke mbajtur njĂ« kontroll tĂ« plotĂ« mbi tĂ« gjithĂ« hallkat e procesit krijues. ËshtĂ« kjo pĂ«rmasĂ« e integruar qĂ« e veçon nga shumĂ« tĂ« tjerĂ« nĂ« skenĂ«n muzikore shqiptare dhe qĂ« i jep atij epitetin “fenomen”, jo nĂ« kuptimin hiperbolik tĂ« fjalĂ«s, por nĂ« kuptimin e njĂ« dukurie qĂ« meriton vĂ«mendje tĂ« veçantĂ« analitike.

Në krijimtarinë e tij gjejmë një simbiozë të rrallë midis trashëgimisë kulturore shqiptare dhe ndjeshmërisë moderne globale. Ai di të ruajë aromën e etnofolkut, pa e banalizuar atë, ndërsa përthith me inteligjencë rrymat e huaja pa rënë në imitim. Pikërisht në këtë përballje të dy botëve, tradicionale dhe moderne, qëndron forca e tij ndërtuese. Ai nuk ndërton një kompromis, por një ekuilibër estetik dhe ky është një kriter përcaktues.

Kur fjala është një kod emocional indentitar

Tekstet e Alban Skënderajt nuk janë përshkrime të lehta ndjenjash të zakonshme, por rrëfime që lindin nga përjetimi dhe vetëreflektimi. Ai ka krijuar një kod emocional indentitar, ku fjalët kanë peshë, muzika ka shpirt dhe kënga është gjithnjë një ftesë për bashkëjetesë shpirtërore. Qoftë kur flet për dashurinë, largësinë, brishtësinë njerëzore apo për identitetin, ai e bën këtë me një ndjeshmëri që nuk shteron në modë, por gëlon në kohë.

Në një klimë ku ndikimet e huaja janë gjithnjë e më agresive dhe shpesh deformuese për fizionominë autentike të muzikës shqiptare, Alban Skënderaj ka arritur të ndërtojë një strukturë origjinale, e cila nuk rrezikon të asimilohet. Ai e ka shndërruar individualitetin e tij artistik në një urë mes brezave, zhanreve dhe formave shprehëse, me përkushtim dhe koherencë.

Duke vështruar me objektivitet dhe me kritere të qarta të estetikës muzikore, rezulton se Alban Skënderaj nuk është thjesht një kantautor i suksesshëm, por një figurë themelore në hartën bashkëkohore të muzikës shqiptare. Ai nuk i përket vetëm një brezi, një kohe apo një stili. Ai përfaqëson një mënyrë të të qenit artist, në një kohë që ka humbur orientimin estetik dhe përkushtimin ndaj formës dhe përmbajtjes. Pikërisht për këtë arsye, Alban Skënderaj është më shumë se një emër i dashur për publikun. Ai është një referencë e qëndrueshme për çdo analizë serioze të muzikës shqiptare në dy dekadat e fundit.

Alban Skënderaj, estetika e këngës si ndërgjegje

KĂ«nga, si njĂ« ndĂ«r format mĂ« tĂ« pĂ«rhapura tĂ« artit, ka qenĂ« gjithmonĂ« njĂ« strehĂ« pĂ«r ndjeshmĂ«rinĂ« dhe pĂ«rvojĂ«n njerĂ«zore, duke alternuar pĂ«rmasat e saj mes argĂ«timit dhe shpirtĂ«zimit. PĂ«r artistĂ« si Leonard Cohen, kĂ«nga Ă«shtĂ« “lutje dhe poezi e zĂ«shme”, pĂ«r Lucio Dalla ajo Ă«shtĂ« njĂ« “monolog i intimitetit njerĂ«zor”, ndĂ«rsa pĂ«r Bob Dylan, ajo Ă«shtĂ« histori, rebelim dhe pĂ«rsiatje.

Në këtë linjë, Alban Skënderaj, si kantautor, nuk qëndron jashtë këtyre koordinatave. Ai përfaqëson një qasje të ndërgjegjshme ndaj këngës, ku fjala, melodia dhe qëllimi krijojnë një tërësi artistike të përkushtuar, e cila ia del të mbijetojë jashtë koniunkturës së tregut dhe klisheve komerciale.

Një nga elementët më dallues të veprës së Alban Skënderajt është kujdesi ndaj fjalës. Kjo e vendos atë në një traditë të kantautorëve që e shohin tekstin si substrat letrar, jo si mbushje ritmike.

Ashtu siç Leonard Cohen punonte pĂ«r vite mbi njĂ« varg tĂ« vetĂ«m, SkĂ«nderaj krijon kĂ«ngĂ« qĂ« mund tĂ« lexohen si poema tĂ« brendshme, tĂ« maturuara, tĂ« pĂ«rshkuara nga mendim dhe ndjenjĂ«. NĂ« “Dikur” ose “DuamĂ«â€, vargjet nuk janĂ« tĂ« zĂ«shme, por tĂ« zĂ«na nga pĂ«rjetimi, tĂ« heshtura nĂ« formĂ«n dhe tĂ« forta nĂ« kuptim.

Cohen thoshte: “NjĂ« kĂ«ngĂ« e mirĂ« Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« zbuluar tĂ« vĂ«rtetĂ«n e vetes.” SkĂ«nderaj e bĂ«n kĂ«tĂ« pa patetizĂ«m, por me njĂ« zĂ«shmĂ«ri e thellĂ« shpirtĂ«rore qĂ« tingĂ«llon.

Ndërtim i emocioneve, jo thjesht strukturë muzikore

Këngët e Albanit nuk janë të ndërtuara për ritmin, por për rrëfimin melodik. Të ndjeshme, të përmbajtura, shpesh të ngadalta. Një ritmikë që e ndjen brenda teje si një energji që mbush gjithë praninë me një gjendje të frymtë. Këto këngë ndërtojnë një ambient për ndjesinë, jo një spektakël për veshin, krijojnë një marrëdhënie, rikonceptojnë një raport, të tundojnë në përfshirje dhe të ngërthejnë në përjetim.

Në këtë aspekt, ai qëndron afër një qasjeje që e hasim te Nick Drake ose James Taylor, ku kitara është shtrat i rrëfimit, dhe melodia e vë ndjesinë në lëvizje, jo në ankth.

Siç ndodh në këngët e Lucio Battisti, tingulli te Skënderaj është ngarkesë e brendshme, jo pamje e jashtme.

Këndimi, zë i kontrolluar, jo i stërngarkuar

ZĂ«ri i Alban SkĂ«nderajt Ă«shtĂ« njĂ« zĂ« qĂ« nuk shpĂ«rthen, por pĂ«rfton. Ai nuk Ă«shtĂ« vokalist nĂ« kuptimin virtuoz tĂ« fjalĂ«s, por Ă«shtĂ« interpreti i ndjenjĂ«s, njĂ« pĂ«rshkrueshmĂ«ri e drejtpĂ«rdrejtĂ« dhe e thellĂ« e zĂ«rit. NĂ« kĂ«tĂ« kuptim, ai i ngjan mĂ« shumĂ« Charles Aznavour-it, pĂ«r tĂ« cilin “zĂ«ri Ă«shtĂ« pĂ«r tĂ« thĂ«nĂ« atĂ« qĂ« nuk thuhet dot, jo pĂ«r tĂ« impresionuar.”

Në një realitet ku zërat shpesh ngrihen për të sunduar, ai e ul zërin për të prekur. Dhe kjo është shenjë klasi, jo mungese force, është një trajtim unik i marrëdhënies, përmes të cilit ai kërkon të përshkojë ndijimet dhe të shtratifikojë urtësinë e përshkueshmërisë së lojës harmonike. Zotërimi i asaj gjendje që e thërret qenien në rrokjen e përmasave të lirisë që vjen nga përjetimi, duke e futur ndjenjën në një dimension etern përfshirjeje.

NjĂ« tjetĂ«r tipar i rĂ«ndĂ«sishĂ«m Ă«shtĂ« aftĂ«sia kompozicionale. Alban SkĂ«nderaj rrallĂ« kompozon mbi impulse, kĂ«ngĂ«t e tij janĂ« tĂ« qarta nĂ« linjĂ«n melodike, strukturĂ«n narrative dhe zhvillimin dramatik. Ai i mendon si rrĂ«fime qĂ« kanĂ« hyrje, tension dhe zgjidhje. Kjo e lidh atĂ« me traditĂ«n e cantautori-t italian, ku kĂ«nga Ă«shtĂ« njĂ« “dramaturgji” e ndjenjĂ«s.

Në këtë aspekt, është më pranë Francesco De Gregori dhe Ivano Fossati, ku krijimtaria është ndarje e vetes, jo ekspozim i vetes.

Pozicioni në muzikën shqiptare, një zë jashtë zhurmës

Në peizazhin shqiptar, ku shpesh ka një mbingarkesë emocionalo-komerciale, ku shumë këngë i përkasin një mode të shpejtë, Skënderaj përfaqëson një qasje etike dhe estetike. Ai nuk prodhon, ai krijon. Dhe kjo është ajo që e dallon nga pjesa më e madhe e tregut.

Ai Ă«shtĂ« nga tĂ« paktĂ«t qĂ« nuk Ă«shtĂ« deformuar nga “sistemi i klikimeve”, dhe pĂ«r kĂ«tĂ«, Ă«shtĂ« njĂ« model i rrallĂ« rezistence kulturore, njĂ« sfidĂ« e kurajshme, jo vetĂ«m pĂ«r tĂ« ruajtur autenticitetin por edhe pĂ«r tĂ« dĂ«shmuar modelin si njĂ« strukturĂ« arti qĂ« i kundĂ«rvihet mendĂ«sive dhe paragjykimeve, sipas tĂ« cilave Ă«shtĂ« tregu dhe konsumimi ai qĂ« imponon.

Krijimtaria e Alban Skënderajt nuk mund të kuptohet vetëm si suksesi i një kantautori, ajo duhet lexuar si dëshmia e një qasjeje serioze ndaj artit të këngës. Ai është një autor i përkushtuar përmes një dedikimi të urtë dhe ekuilibri që e shndërron këngën në një solemnitet të shprehjes.

Ashtu siç Bob Dylan tha dikur: “NjĂ« kĂ«ngĂ« nuk ka pĂ«r detyrĂ« tĂ« tĂ« bĂ«jĂ« tĂ« ndihesh mĂ« mirĂ«, por tĂ« tĂ« bĂ«jĂ« tĂ« ndihesh mĂ« ndryshe.”

Skënderaj bën pikërisht këtë. Ai nuk të jep përgjigje, por të fton të bësh pyetje. Dhe kjo është forma më e lartë e artit.

Baladat e introspeksionit dhe dashurisë intime

Kjo është shtylla e artit të tij. Baladat nuk janë të ndërtuara për efekt emocional të menjëhershëm, por për përshkrim të thellë të gjendjeve shpirtërore, ndjesive të papërcaktuara, dashurive të buta, ndarjeve të heshtura.

Shembuj: “Dikur”, “MirĂ« se vjen nĂ« zemrĂ«n time”, “DuamĂ«â€, “ZemĂ«r pĂ«rmbi zemĂ«r” (me Miriam Canin), “Mrekulli e tetĂ«â€ (me Majk)

Karakteristikat dalluese të të cilave spikasin për melodi e ngadaltë, me ndërtim gradativ emocional, tekst i përpunuar, me figuracion të pasur poetik, performancë vokale e kontrolluar, përmbajtje dhe përqendrim shpirtëror.

Për të cekur sakaq këngët motivuese dhe refleksive ku, Alban Skënderaj është një ndër të paktët artistë që ka një linjë të qëndrueshme motivuese, e cila ndërthur vlerat personale, vetëbesimin dhe përballjen me jetën. Këto këngë janë himne të qeta të kurajos, jo thirrje bombastike.

E konfigurojnĂ« kĂ«tĂ« stlistikĂ« krijuese; “Drejt suksesit” (me Noizy), “Ende ka shpresĂ«â€, “NĂ«se thua po”, “MirĂ«mĂ«ngjes”, “Je ti”, tĂ« cilat marrin pĂ«rkatĂ«si identitare pĂ«rmes njĂ« teksti me ngarkesĂ« etike dhe optimiste, udhĂ«prirĂ« pĂ«rmes njĂ« zhvillimi narrativ qĂ« ndĂ«rton njĂ« udhĂ«tim personal. KĂ«tĂ« specifikĂ« tĂ« pĂ«rfaqĂ«simit tĂ« Albanit e dallon instrumentim i balancuar mes energjisĂ« dhe introspeksionit.

Për të marrë në konsideratë ripërcaktimi të vlerave të tyre, këngët verore dhe pop-ritmike. Kjo kategori përfaqëson Albanin në versionin e tij më të lehtë dhe më të qasshëm, por gjithsesi me një kujdes estetik të qëndrueshëm. Janë këngë të ndërtuara për të përçuar ndjesinë e çlirimit emocional, të kujtimeve, të momentit.

E shpĂ«rfaqin kĂ«tĂ« ngjyrim tĂ« hareshĂ«m kĂ«ngĂ«t; “24 orĂ«â€ (me Young Zerka), “Parajsa ime” dhe “Parajsa ime 2” (me Elgit Doda), “Deja Vu”, “Imagjino” “NjĂ« Ă«ndĂ«rr” (me Capital T). KĂ«to ngulmime komunikuese karakterizohen nga ritme lounge/reggae/pop me ndikime mesdhetare. Refren i kujtueshĂ«m, i lehtĂ« pĂ«r t’u kĂ«nduar, lirizĂ«m i zbutur, me njĂ« nostalgji tĂ« Ă«mbĂ«l.

Vijmë te bashkëpunime me natyrë urbano-eksperimentale

NĂ« kĂ«to kĂ«ngĂ«, Alban SkĂ«nderaj shfaqet si njĂ« partner artistik elastik, qĂ« e vĂ« artin e vet nĂ« funksion tĂ« njĂ« dialogu muzikor, shpesh me emra nga hip-hop-i, R&B apo DJ tĂ« njohur. KĂ«to janĂ« kĂ«ngĂ« qĂ« flasin pĂ«r adaptueshmĂ«rinĂ« e tij pa komprometuar identitetin. BashkĂ«pĂ«rfshirjet qĂ« kanĂ« arritur tĂ« pĂ«rmbushin kĂ«tĂ« ngulm pĂ«rfaqĂ«simi dhe ballafaqimi tĂ« vlertĂ« krijuese, janĂ«: “Ping Pong” (me MC Kresha), “Kam nevojĂ«â€ (me Elinel), “Drejt nĂ« zemĂ«r” (me 2Ton), “LamtumirĂ«â€ (me Avaxus), “NjĂ« natĂ«â€ (me Capital T), “1000 Premtime” (me DJ Dalool). KĂ«to prurje artistike dallojnĂ« nga njĂ« bashkĂ«dyzim mes tekstit emocional dhe beats modern, kompozim i rafinuar nĂ« sfond elektronik ose rap-ritmik, ku vokali i Albanit, funksionon si nyje e ekuilibrit dhe shpirtit tĂ« kĂ«ngĂ«s, si njĂ« lĂ«ndĂ« homogjenizuese e njĂ« trupĂ«zimi qĂ« vjen pĂ«r tĂ« pĂ«rcaktuar caqet e synuar tĂ« artit si mision.

Janë gjithashtu ndër gurët më të shndritshmë, ata që vezullojnë më shumë në xherdanin e këtij ceremoniali, këngët familjare dhe himne të ndjeshmërisë prindërore.

Këto janë këngë të rralla në tregun shqiptar, ku prindërimi dhe dashuria për jetën familjare shfaqen me dinjitet, thjeshtësi dhe sinqeritet, si një zë dhe predikim etiko-estetik, duke sheshuar pengimet, për ta bërë këtë qasje një gjendje që ofrohet për të ngjyruar me hare dhe dritë vetë shenjtërinë e institucionit të familjes.

PlotĂ«sojnĂ« kĂ«tĂ« konfigurim tĂ« tablosĂ«; “Dhurata” (me Miriam Canin), “MirĂ«mĂ«ngjes”, “More than a song”, “ZemĂ«r pĂ«rmbi zemĂ«r”, “Kur tĂ« them tĂ« dua”, kĂ«ngĂ« tĂ« cilat shquhen pĂ«r tematikĂ« pĂ«rjetuese, pa artific, zĂ« emocional dhe afektiv, qĂ« i flet çdo dĂ«gjuesi, shpesh e shoqĂ«ruar me vizualitet tĂ« ndjeshĂ«m nĂ« klip, si njĂ« pĂ«rmbyllje e tĂ«rĂ«sores sĂ« kĂ«saj qasshmĂ«rie.

Alban Skënderaj, këngëtari i poezisë së mesazhit dhe mendimit

KĂ«nga pa tekst do tĂ« ishte njĂ« akt gjakftohtĂ« pjesĂ«marrje nĂ« krim. AftĂ«sia e kĂ«ngĂ«tarĂ«ve pĂ«r t’i hequr kĂ«ngĂ«s nĂ« veçanti dhe muzikĂ«s nĂ« pĂ«rgjithĂ«si, madhĂ«shtinĂ« e fjalĂ«s, magjinĂ« e oratorisĂ« shprehĂ«se, Ă«shtĂ« po kaq mizore sa ç’ështĂ« kriminale, duke e vlerĂ«suar aktin krijues me numĂ«r klikimesh dhe bubushmĂ«ri tĂ« konfuzionit admirues.

Ai që ka ardhur me mision për të mbajtur të homogjenizuar, lëndët përbërëse të këngës, duke trajtuar si prioritet secilen nga pjesët përbërëse, padyshim është Alban Skënderaj, ai dhe vetëm ai. Sepse askush nuk ka luajtur më fatin e vet të artistit, për të mbrojtur njëmendësinë e vlerave krijuese si ai, Alban Skënderaj. Pavarësisht se sot ai është kaluar. Nuk duhet mohuar fakti i fatit me të cilin ai ka luajtur, në emër të asaj që ka qenë dhe ka mbetur për të si kriter. Ai jo vetëm që e ngjiti poezinë në eterin e olimpit të një tradite të pasur, por ngulmoi ta vendoste punën e tij në podin e nderimit të saj si një besim. Sepse poezia, fjala, metafora, mendimi, muzikaliteti i rimës dhe vargut, përshkueshmëria emocionale dhe impakti, nuk trajtoheshin të veçuara si copëza të një pazolli, por si një lëndë homogjene.

Albani dhe Miriam, një marrëdhënie simbiotike në art

Pavarësisht se si, Miriam Cani, ashtu edhe, Alban Skënderaj, kanë në repertorin e tyre këngë solo, bashkëpunimi i tyre e tejkalon standardin e gjetjes së kalkulimeve harmonike, sheshimin e strukturës vokale dhe balancimin e kulmimit të timbrit. Përtej logjikës së zakonshmërisë që gjen përkime, rrjedhimisht të kushtëzuara nga statusi social dhe lidhjet e tyre, një vëmendje e painformuar për anën formale të asaj që i lidh këta të dy, do të arrijnë të kuptojnë, se ata janë një simbiozë krijimi dhe virtuoziteti interpretues.

Pa patur nevojĂ«n e shtysave besĂ«tyte, vetĂ«m sa komunikimi i tyre krijues, mund tĂ« dalim nĂ« pĂ«rfundimin se ata mund tĂ« jenĂ« komunikimi mĂ« unik i njĂ« marrĂ«dhĂ«nie krijuese. NĂ« tĂ« gjithĂ« komponentĂ«t pĂ«rbĂ«rĂ«s tĂ« aktit shprehĂ«s, ata vijnĂ« njĂ« harmonizim tĂ« tillĂ« pĂ«rshkueshmĂ«rie, aq sa shpesh do ta kesh tĂ« pamundur tĂ« ndash zĂ«rat dhe tĂ« sheshosh kulmimet, ku vokali i tyre ngjitet dhe vibrimet qĂ« ai promovon si ngjyrim pĂ«rjetues gjejnĂ« shtresime pĂ«r t’u bashkĂ«pĂ«rfshirĂ« nĂ« njĂ« emocion etern.

Këngët e tij dëgjohen e dëgjohen, dhe sërish dëgjohen

Duke lënë mënjan pozitat e admiruesit, dhe duke ju referuar aftësisë që ky këngëtar ka të depërtojë në nevojën e atyre që janë të lidhur shpirtërisht dhe psikologjikisht me këngën, nuk do të ishte e vështirë të kuptoje se ai nuk është një këngëtar që adhurohet, ai është një gjendje, emocion, përjetim, është fuqia depërtuese e artit të këngës, në mënyrën se si njerëzit vendosin këndvështrimin me të sotmen, me jetën e tyre, më të kuptuarin dhe të lexuarin e çdo fenomeni jetësor.

Sepse Alban Skënderaj u flet të gjithëve, dhe gjen mënyrën për të depërtuar në thellësinë e çdonjërit, qoftë ky dhe një jo fanatik i muzikës dhe këngës. Të rrëmbyerit e zemrave me zërin dhe fjalën e tij, me muzikën dhe klipet, ndoshta është më shumë se një mënyrë për të kuptuar se si arti i Alban Skënderajt i magjesp njerëzit, duke i thirrur në këtë gosti krijimi, si në një ceremonial të shenjtë besimi. 

Këngët e tij dëgjohen e dëgjohen, dhe sërish dëgjohen, është ndoshta pikërisht kjo marrëdhënie që kënga, muzika dhe poezia e tij, arrijnë të bëjnë njerëzit për vete, sepse ai u flet të gjithëve dhe secili prej tyre ka diçka për të dëgjuar në oratorinë elekuente të Alban Skënderajt. Gjithë larmia e veprimtarisë jetësore e jona është e shkrirë dhe e trupëzuar në aktin krijues dhe interpretues të tij./KultPlus.com

Gratë, sipas Balzakut

HonorĂ© de Balzac ishte njĂ« shkrimtar francez i shekullit tĂ« 19-tĂ«. PĂ«r 20 vjet ai arriti tĂ« bĂ«nte 90 krijime midis te cilave kishte romanca e tregime, tĂ« gjitha kĂ«to tĂ« bashkuara nĂ« njĂ« vepĂ«r tĂ« vetme me titull “La comĂ©die humaine” (Komedia njerĂ«zore) dhe tĂ« ndara nĂ« ScĂšnes de la vie privĂ©e (Skena tĂ« jetĂ«s private).

NĂ« vijim mund tĂ« lexoni disa thĂ«nie tĂ« veçanta pĂ«r femrat nga kryevepra e Balzak, “Komedia njerĂ«zore”

“ThonĂ« se njerĂ«zit janĂ« tĂ« egĂ«r, edhe tigrat gjithashtu; por, as mizoritĂ« e tigrave, as tĂ« nepĂ«rkave, as tĂ« diplomatĂ«ve, as tĂ« pĂ«rfaqĂ«sonjĂ«sve tĂ« ligjĂ«s, as tĂ« xhelatĂ«ve, as tĂ« mbretĂ«rve nuk mund tĂ« krahasohen me dashurinĂ« plot vrer, me ligĂ«sinĂ« e Ă«mbĂ«l, me pĂ«rbuzjen barbare qĂ« tregon njĂ« femĂ«r kundrejt njĂ« tjetre, kur njĂ«ra e quan veten mĂ« tĂ« bukur, mĂ« tĂ« lartĂ« nga fisi e nga pasuria se tjetra, sidomos kur bĂ«het fjalĂ« pĂ«r martesĂ« dhe pĂ«r epĂ«rsi; me njĂ« fjalĂ«, mizoritĂ« qĂ« pĂ«rmendĂ«m, nuk mund tĂ« krahasohen me rivalitetin qĂ« kanĂ« gratĂ« midis tyre”.

“GratĂ«, pasi e kanĂ« transformuar njĂ« burrĂ« nĂ« qengj, arrijnĂ« gjithnjĂ« ta bindin se Ă«shtĂ« luan dhe se ka njĂ« karakter tĂ« hekurt”.

“Ka disa femra qĂ«, kur ndahen, venĂ« dhe gjejnĂ« menjĂ«herĂ« njĂ« tjetĂ«r, shpesh ia rrĂ«mbejnĂ« nga duart dikujt, me gjasa kundĂ«rshtares. KĂ«to femra ose e vrasin tĂ« dashurin e tyre, fizikisht apo moralisht, ose e degdisin nĂ« fund tĂ« botĂ«s; kĂ«to gra i ka rrĂ«mbyer dallga fisnike e pasionit qĂ« shfaqet tek to mĂ« i fortĂ« se çdo ndjesi drejtĂ«sie njerĂ«zore; kjo ka bukurinĂ« e saj. Ka femra tĂ« tjera qĂ«, kur gjenden ballĂ« pĂ«rballĂ« me fatkeqĂ«sinĂ« e ndarjes, humbjes sĂ« njĂ« dshurie, ulin kokĂ«n dhe vuajnĂ« nĂ« heshtje; tĂ« gjithĂ« thjesht ecim nĂ« rrugĂ«n drejt vdekjes, por kĂ«to femra ecin drejt saj gjysmĂ« tĂ« vdekura, tĂ« ndrydhura, qajnĂ« dhe ndihen fajtore, ato luten pĂ«r njeriun qĂ« u shkaktoi dhimbjen dhe e kuptojnĂ« atĂ« deri nĂ« çastet e fundit tĂ« jetĂ«s; kjo Ă«shtĂ« dashuri, dashuria e vĂ«rtetĂ«, dashuria e engjĂ«jve, qĂ« ka dhimbjen si ushqim dhe prej dhimbjes vdes”.

“Rrudhosja e lĂ«kurĂ«s Ă«shtĂ« njĂ« fakt i pashpjegueshĂ«m, e prapĂ« sĂ« prapĂ« i natyrshĂ«m, i cili qysh nga krijimi i botĂ«s, i ka hedhur nĂ« dĂ«shpĂ«rim mjekĂ«sinĂ« dhe gratĂ«â€.

“Ç’i shtyn gratĂ« tĂ« shohin nĂ« shumĂ« raste vetĂ«m tĂ« metat te njĂ« njeri i talentuar dhe vetĂ«m cilĂ«sitĂ« te njĂ« budalla? Sepse ato kanĂ« simpati tĂ« madhe pĂ«r aftĂ«sinĂ« e budallait pĂ«r tĂ« qenĂ« pa problem lajkatar, e si i tillĂ« ai i lĂ«vdon gratĂ« pa menduar fare nĂ«se Ă«shtĂ« e vĂ«rtetĂ« lĂ«vdata, ai ua fsheh tĂ« metat e tyre. Kurse njeriu i talentuar ndjehet superior, pĂ«r fat tĂ« keq ai nuk ia jep askujt kĂ«naqĂ«sinĂ« pĂ«r t’i kompensuar nĂ«pĂ«rmjet fjalĂ«ve tĂ« tij tĂ« metat e veta”

“Zemra e njĂ« nĂ«ne Ă«shtĂ« njĂ« humnerĂ«, nĂ« fund tĂ« sĂ« cilĂ«s gjendet gjithnjĂ« falja”. /KultPlus.com

Poeti Lulzim Tafa pjesĂ« e ekspozitĂ«s ndĂ«rkombĂ«tare poetike “Shi Xu” nĂ« Shangai tĂ« KinĂ«s

PoezitĂ« e poetit tĂ« mirĂ«njohur kosovar Lulzim Tafa janĂ« pĂ«rzgjedhur krahas poezive tĂ« 100 poetĂ«ve botĂ«rorĂ« qĂ« po marrin pjesĂ« nĂ« ekspozitĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare poetike me titull “Shi Xu” (Fije Poetike), e cila po mbahet nĂ« qytetin e kulturĂ«s, Shangai tĂ« KinĂ«s. Ekspozita, e qĂ« nisi mĂ« 13 gusht, do tĂ« qĂ«ndrojĂ« e hapur deri mĂ« 17 shtator 2025 nĂ« BibliotekĂ«n e Qytetit tĂ« Shangait, njĂ« qytet me mbi 24 milionĂ« banorĂ«, i njohur pĂ«r pasurinĂ« dhe shumĂ«llojshmĂ«rinĂ« kulturore.

Vargjet e poetit Lulzim Tafa u prezantuan në Shangai krahas figurave më të njohura botërore të letërsisë si Paul Celan, Dylan Thomas, e Rabindranath Tagore, si dhe poetë të tjerë klasik e modernë nga Kina dhe e gjithë bota.

Si pjesĂ« e Panairit tĂ« Librit tĂ« Shangait 2025, ekspozita “Shi Xu” Ă«shtĂ« njĂ« ndĂ«r ngjarjet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme poetike nĂ« Shangai dhe ka pĂ«r qĂ«llim tĂ« eksplorojĂ« fuqinĂ« shĂ«ruese tĂ« poezisĂ« pĂ«r shpirtin, duke ndĂ«rthurur poezi me instalacione artistike dhe interaktive. Kjo iniciativĂ« kulturore fokusohet nĂ« mbĂ«shtetjen e shĂ«ndetit mendor, duke u ofruar vizitorĂ«ve njĂ« eksperiencĂ« e cila kĂ«rkon pĂ«rfshirje tĂ« thelluar nĂ« poezi dhe ndĂ«rtim tĂ« forcĂ«s sĂ« brendshme.

Biblioteka e Qytetit tĂ« Shangait, e njohur edhe si “KĂ«shtjella e VogĂ«l e Shangait” me arkitekturĂ«n e saj tĂ« jashtĂ«zakonshme dhe historinĂ« e pasur, po mirĂ«pret ekspozitĂ«n nĂ« njĂ« ambient qĂ« nxit dhe promovon trashĂ«giminĂ« kulturore dhe inovacionin artistik.

Ekspozita përmban edhe elemente të veçanta interaktive, siç janë kabinat klasike të telefonit ku vizitorët mund të lexojnë poezi të ndryshme nga poetë nga anembanë bota, duke krijuar kështu një ndjesi të paharruar për lexuesit e poezisë.

Kjo ngjarje ka një rëndësi të veçantë për letërsinë shqipe, pasi promovon vlerat shpirtërore dhe kulturore të poezisë sonë në një qytet me rëndësi të madhe kulturore, siç është Shangai.

Lulzim Tafa është njeri prej poeteve më të njohur dhe më të përkthyer të letërsisë shqipe në botë./KultPlus.com

Gonxhja ndan pamje nga kantieri i Teatrit të ri Kombëtar: Një tjetër vepër arkitektonike e Tiranës

Punimet në kantierin e Teatrit të Ri Kombëtar po ecin me ritme të qëndrueshme dhe pritet që godina e re të jetë jo vetëm një hapësirë për artistët, por edhe një pikë e rëndësishme e jetës urbane dhe sociale e kryeqytetit.

Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja, ka ndarë sot pamje nga punimet që po zhvillohen në kantierin e Teatrit të Ri Kombëtar, një prej projekteve më ambicioze kulturore të viteve të fundit në vend.

“Kantieri i Teatrit tĂ« Ri KombĂ«tar, ku punohet çdo ditĂ« pĂ«r t’i dhĂ«nĂ« jetĂ« njĂ« godine qĂ« do tĂ« jetĂ« njĂ« tjetĂ«r vepĂ«r arkitektonike mbresĂ«lĂ«nĂ«se TiranĂ«s sĂ« shekullit XXI dhe ikonĂ« e artit dhe kulturĂ«s mu nĂ« zemĂ«r tĂ« kryeqytetit”, shkroi Gonxhja.

Objekti i ri i Teatrit Kombëtar synon të kthehet jo vetëm në një hapësirë moderne për artin skenik, por edhe në një simbol të identitetit kulturor të kryeqytetit dhe të gjithë vendit. Projekti parashikon salla bashkëkohore për shfaqje teatrore, ambiente multifunksionale për aktivitete kulturore, si dhe infrastrukturë teknologjike të standardeve europiane.

Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit e cilëson këtë projekt si një nga prioritetet e saj në zhvillimin e infrastrukturës kulturore në Shqipëri./atsh/KultPlus.com

Robert De Niro: Kur do dikĂ« duhet t’i besosh atij, nuk ka rrugĂ« tjetĂ«r, duhet t’i japĂ«sh ‘çelĂ«sat’ e gjithçkaje qĂ« tĂ« pĂ«rket ty

Robert De Niro konsiderohet si një nga aktorët më të mëdhenj të të gjitha kohërave, dhe ai ka arritur sukses në pothuajse në çdo zhanër filmi.

Por gjithashtu, ai është regjisor dhe producent filmi.

De Niro vjen prej një familje artistësh: nëna e tij, Virginia Admiral, ka qenë piktore,i ati i tij, Robert, ishte piktor, skulptor dhe poet. Ai u rrit në pjesën e qytetit të New York City në Little Italy në Manhattan. Ka qenë i martuar dy herë.

Ka një vajzë, Drina, dhe një djalë, Raphael, nga martesa me gruan e parë Dianne Abbott; dhe dy djem, Julian Henry dhe Aaron Kendrick, nga marrëdhënia e tij me modelen Toukie Smith.

DjemtĂ« e Smith dhe De Niro-s janĂ« binjakĂ«, dhe janĂ« ngjizur “in vitro”.

Në 2004 ai u rimartua me gruan e tij të dytë, Grace Hightower.

De Niro ka pasur një ndikim domethënës për artin, qoftë në filma, qoftë në fjalimet e tij mbresëlënëse, duke dhënë këshilla të panurmëta edhe si një mentor i mirë për studentët.

NĂ« vijim, do t’ju njohim me 30 thĂ«nie tĂ« tĂ« madhit Roberto de Niro, i cili njihet pĂ«r fjalĂ«t e tij me “peshĂ«â€, qĂ« i ka fiks mĂ«sime nga jeta e tij


1 – Njeriu mĂ«son dy mĂ«sime mĂ« tĂ« mĂ«dha nĂ« jetĂ«: KurrĂ« mos ua ktheni shpinĂ«n miqve tuaj, dhe gjithmonĂ« mbajeni mbyllur gojĂ«n.

2 – NjĂ« derĂ« e re do tĂ« hapet pĂ«r ty – njĂ« derĂ« nĂ« refuzimin e pĂ«rjetshĂ«m. ËshtĂ« e pashmangshme.

3 – Zbulove njĂ« talent, zhvillove njĂ« ambicie dhe njohe pasionin tĂ«nd. Kur e ndien atĂ«, nuk mund ta luftosh – thjesht duhet ta pranosh!

4 – Ju bĂ«j thirrje tĂ« provoni sa mĂ« shumĂ«, tĂ« jeni mendjehapur, tĂ« mirĂ«prisni eksperienca dhe ide tĂ« reja. NĂ«se nuk e provon, nuk do e dish kurrĂ«.

5 – Talenti qĂ«ndron nĂ« zgjedhjet qĂ« bĂ«ni.

6 – Punoni shumĂ«: Do tĂ« keni kohĂ« pĂ«r tĂ« pushuar kur tĂ« vdisni.

7 – Nuk futem nĂ« ato diskutime tĂ« gjata ta bĂ«j apo mos ta bĂ«j njĂ« gjĂ«. NĂ« fund tĂ« ditĂ«s, do pendohesh pĂ«r atĂ« qĂ« nuk bĂ«re.

8 – Jeto momentin. PikĂ«. Ji aty. Sepse nĂ«se mendoni gjatĂ« kohĂ«s se duhet tĂ« bĂ«ni ndonjĂ« gjĂ« tĂ« jashtĂ«zakonshme, nuk do tĂ« funksionojĂ« kurrĂ«. NĂ«se ndodh, ndodh. NĂ«se jo, jo. Mos u shqetĂ«soni. Thjesht kini besim, ndershmĂ«ri, jini tĂ« vĂ«rtetĂ«. Kaq kĂ«rkoni.

9 – Jeta rrallĂ« ndryshon tĂ«rĂ«sisht, por vazhdimisht ndryshon nĂ« detaje.

10 – NdonjĂ«herĂ«, nĂ«se ke kufizime financiare, ky Ă«shtĂ« pĂ«rfitim. TĂ« detyron tĂ« gjesh ndonjĂ« ide krijuese.

11 – NjĂ«herĂ« dikush mĂ« tha: Mos e li veten tĂ« shkosh pas diçkaje apo dikujt me tĂ« cilin nuk ke dĂ«shirĂ« tĂ« rrish as 30 sekonda.

12. E di qĂ« Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme t’i japĂ«sh kujtdo aq liri sa mundesh kĂ«shtu qĂ« ata tĂ« mos ndiejnĂ« se ka limite. Me çdo gabim qĂ« bĂ«jnĂ«, çdo gjĂ« shkon mirĂ«. TĂ« mos jenĂ« tĂ« frikĂ«suar tĂ« provojnĂ« gjĂ«ra tĂ« reja apo mos tĂ« besojnĂ« tek vetja.

13 – Nuk ke pse e bllokon dhimbjen kaq shumĂ«. Pa dhimbjen pĂ«r çfarĂ« do tĂ« flisnim?

14 – Sot unĂ« qesh mĂ« shpesh sesa kur isha i ri. Kjo sepse unĂ« kam filluar mos t’i gjykoj mĂ« njerĂ«zit

15 – ParatĂ« e bĂ«jnĂ« jetĂ«n mĂ« tĂ« lehtĂ«. NĂ«se je me fat t’i kesh ato, atĂ«herĂ« je me fat.

16 – Kur isha i ri, nuk frikĂ«sohesha kur mĂ« thonin “Jo”. I them fĂ«mijĂ«ve tĂ« mi, dhe kujtdo: NĂ«se nuk e provon, kurrĂ« nuk e di. Nuk e merrja si refuzim “Jo-nĂ«â€. Disa gjĂ«ra shkojnĂ« kundĂ«r teje. Ke refuzime plot, por kjo Ă«shtĂ« pjesa e bukur e jetĂ«s.

17 – NĂ«se s’ke kritika, atĂ«herĂ« kush do tĂ« tĂ« thotĂ« se si e ke bĂ«rĂ« punĂ«n tĂ«nde?

18 – NĂ«se je ulur nĂ« karrigen e duhur, nuk do tĂ« tĂ« duhet shumĂ« kohĂ« pĂ«r tĂ« kuptuar qĂ« je rehat nĂ« tĂ«.

19 – Koha ecĂ«n, kĂ«shtu qĂ« çfarĂ«do qĂ« tĂ« bĂ«sh, bĂ«je tani. BĂ«je tani. Mos prit!

20 – Do tĂ« ketĂ« kohĂ«, kur edhe mĂ« e mira jote nuk mjafton. Mund tĂ« ketĂ« shumĂ« arsye pse ndodh kjo, por pĂ«r aq kohĂ« sa jep mĂ« tĂ« mirĂ«n tĂ«nde, çdo gjĂ« shkon mirĂ«. NĂ«se merr notĂ«n mĂ« tĂ« lartĂ« nĂ« shkollĂ«, kjo nuk do tĂ« thotĂ« se do tĂ« marrĂ«sh tĂ« njĂ«jtĂ«n notĂ« dhe nĂ« jetĂ«.

21 – Nuk ka asgjĂ« mĂ« ironike dhe kontradiktore se vetĂ« jeta.

22 – Refuzimi mund tĂ« tĂ« pickojĂ«, por ka shumĂ« pak ndikim tek ty.

23 – Kur vjen puna te arti, pasioni duhet tĂ« jetĂ« njĂ« gjendje e pĂ«rhershme. Jo thjesht po ndjek Ă«ndrrat, por po kap dhe fatin tĂ«nd.

24 – Nuk je pĂ«rgjegjĂ«s pĂ«r çdo gjĂ« qĂ« ndodh, por je pjesĂ« e saj. Duhet tĂ« vendosĂ«sh gjithçka nga vetja nĂ« gjithçka qĂ« bĂ«n.

25 – Nuk ke nevojĂ« pĂ«r fjalĂ« pĂ«r tĂ« shprehur ndjenjat.

26 – NjĂ« nga gjĂ«rat e aktrimit Ă«shtĂ« se tĂ« lejon qĂ« tĂ« jetosh jetĂ«n e njerĂ«zve tĂ« tjerĂ«, pa pasur nevojĂ« tĂ« paguash çmimin.

27 – ËshtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« mos tregosh. NjerĂ«zit nuk pĂ«rpiqen pĂ«r tĂ« treguar ndjenjat e tyre, ata pĂ«rpiqen pĂ«r t’i fshehur ato.

28 – NĂ«se ka njĂ« Zot, ai ka shumĂ« pĂ«rgjigje pĂ«r tĂ« dhĂ«nĂ«.

29 – Kur do dikĂ« duhet t’i besosh atij, nuk ka rrugĂ« tjetĂ«r. Duhet t’i japĂ«sh ‘çelĂ«sat’ e gjithçkaje qĂ« tĂ« pĂ«rket ty. Ndryshe, ku do tĂ« ishte kuptimi i gjithĂ« dashurisĂ«?

30 – Mos ki frikĂ« tĂ« bĂ«sh atĂ« qĂ« tĂ« thonĂ« instinktet./konica/KultPlus.com

Letra që Honore de Balzak i shkroi konteshës polake Ewelina Hanska

Zjarri dhe pasioni i një letre që Honore de Balzak i shkruante konteshës polake Ewelina Hanska, qershor 1835.

Jam aq i çmendur për ju e më shumë se kaq nuk mund të jem. Nuk të arrij të mendoj as dy gjëra të vetme, pa ju menduar edhe juve ngatërruar mes tyre.

Nuk arrij të mendoj asgjë tjetër veç jush. Megjithëse përpiqem të qëndroj, imagjinata më çon gjithnjë te ju. Ju përqafoj, ju puth, ju përkëdhel dhe mijëra përkëdhelje dashurie pushtojnë qenjen time.

Mund t’ju them se do jeni gjithnjĂ« e pa diskutim nĂ« zemrĂ«n time. Brenda saj ju ndjej nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« kaq tĂ« kĂ«ndshme. Por, Zot, ç’do tĂ« ndodhĂ« me mua nĂ«se ju mĂ« hiqni dashurinĂ« tuaj, qĂ«llimin e ekzistencĂ«s sime? Ky Ă«shtĂ« mendimi mĂ« i tmerrshĂ«m i vetmisĂ« qĂ« mĂ« tmerron kĂ«tĂ« mĂ«ngjes.

Ngrihem papritur duke i thĂ«nĂ« vetes: “Do shkoj te ajo!” Por ulem pĂ«rsĂ«ri i shtrĂ«nguar nga detyrimet qĂ« kam. Brenda meje kam njĂ« konflikt tĂ« frikshĂ«m. Kjo nuk Ă«shtĂ« jetĂ«. Nuk jam ndjerĂ« kurrĂ« kĂ«shtu. MĂ« keni gllabĂ«ruar plotĂ«sisht.

Sa herĂ« mendoj pĂ«r ju ndjej njĂ« gĂ«zim prej tĂ« çmenduri. Shoh e rishoh njĂ« Ă«ndĂ«rr aq tĂ« bukur sikur nĂ« njĂ« moment tĂ« vetĂ«m arrij tĂ« jetoj njĂ« mijĂ« vjet. Ç’tmerr i vĂ«rtetĂ«!

Pushtuar nga dashuria që më ka hyrë në çdo por, e duke jetuar vetëm për dashurinë, e shoh veten të konsumuar nga dhimbja e si të mbështjellë në një rrjetë merimange.

Eva ime e dashur, ju nuk e dinit. E mora letrĂ«n tuaj. E kam kĂ«tu para dhe po ju flas njĂ«soj si t’ju kisha edhe ju kĂ«tu. Ju shoh njĂ«lloj si dje, tĂ« bukur, çmendurisht tĂ« bukur!

Mbrëmë i përsërisja vetes pa pushim: Ajo është e imja! Ah! Nuk besoj se engjëjt në parajsë janë më të lumtur sesa isha unë dje! / Nga Albert Vataj / KultPlus.com

❌