Koncerti final i Porto Palermo Festival solli një natë magjike për qytetin e Himarës. Qindra qytetarë dhe pushues u mblodhën për të ndjekur koncertin, i cili prej pesë vitesh sjell emra të njohur të muzikës shqiptare dhe jo vetëm, nën organizimin e violinistit me famë botërore Olen Cesari.

Mbrëmjen finale të 23 gushtit, pedonalja e qytetit bregdetar u kthye në një skenë të madhe ku muzika, arti dhe festa u bashkuan nën qiellin e hapur të verës. Qindra qytetarë dhe pushues ndoqën koncertin final të festivalit, që prej pesë vitesh sjell emra të njohur të muzikës shqiptare dhe ndërkombëtare, nën organizimin e violinistit me famë botërore Olen Cesari.

Atmosfera u ndez që në momentet e para me performancat e Olen Cesari, Marsela Çibukaj, Dren Abazi dhe Ansamblit Folklorik Shqiptar, duke sjellë një kombinim të muzikës klasike, moderne dhe folklorit tradicional.

Një emocion i veçantë ishte pjesëmarrja e këngëtarit gjirokastrit Roland Çenko, si dhe e këngëtares himariote Katina Beleri, të cilët u pritën me duartrokitje të zjarrta nga publiku.

Muzika e natës së fundit e ktheu pedonalen e qytetit në një festë të madhe popullore, ku publiku këndoi e vallëzoi bashkë me artistët, duke përjetuar një mbyllje të paharrueshme të këtij edicioni.

Festivali u realizua me mbështetjen kryesore të Bashkisë Himarë dhe kryebashkiakut Vangjel Tavo, si edhe të Fondit Shqiptar të Zhvillimit, duke konfirmuar rëndësinë që ky aktivitet kulturor ka për jetën artistike, sociale dhe turistike të zonës. 

Porto Palermo Festival, tashmë një traditë e përvitshme e verës shqiptare, u rikthye edhe këtë vit për të treguar se arti dhe muzika mund të bashkojnë njerëzit dhe të kthejnë qytetet tona në qendra të gjalla kulturore./KultPlus.com

 Në një vit të shënuar nga konflikti, pesë vende vazhdojnë të renditen ndër më paqësoret në botë, sipas BBC.

Në vitin 2025, paqja mund të ndihet si një komoditet i rrallë.

Luftërat globale po përshkallëzohen, siguria kufitare po forcohet dhe tensionet tregtare vazhdojnë të rriten.

Sipas Indeksit Global të Paqes (GPI) të vitit 2025, numri i konflikteve shtetërore ka arritur nivelin më të lartë që nga Lufta e Dytë Botërore, me tre luftëra të tjera që shpërthyen vetëm këtë vit.

Shumë vende po përgjigjen me militarizim në rritje.

Megjithatë, pavarësisht këtyre statistikave të zymta, disa vende vazhdojnë t’i japin përparësi paqes.

GPI, i prodhuar nga Instituti për Ekonomi dhe Paqe, gjurmon 23 tregues, nga konfliktet e jashtme dhe shpenzimet ushtarake deri te masat e sigurisë si terrorizmi dhe vrasjet.

Vendet e renditura në krye të indeksit kanë qenë jashtëzakonisht të qëndrueshme për gati dy dekada, duke treguar stabilitetin që politikat paqësore mund të sjellin në planin afatgjatë.

BBC foli me banorët në disa nga qarqet më paqësore të botës për të mësuar se si këto politika formësojnë jetën e përditshme – dhe çfarë u jep atyre një ndjenjë unike sigurie dhe qetësie.

Islanda
E renditur në vendin e parë që nga viti 2008, Islanda mbetet kombi më paqësor në botë, duke kryesuar në të tre fushat: siguria dhe mbrojtja, konflikti i vazhdueshëm dhe militarizimi.

Madje ajo regjistroi një përmirësim prej 2% këtë vit, duke zgjeruar hendekun nga vendi i vendit të dytë në listë.

Për vendasit, kjo ndjenjë sigurie ndihet në jetën e përditshme.

“Ndërsa kushtet e vështira të motit, veçanërisht në dimër, mund të mos krijojnë gjithmonë një ndjenjë sigurie, komuniteti është i sigurt.

Ju mund të ecni vetëm natën pa u shqetësuar; të shihni foshnje që flenë të qeta në karroca jashtë kafeneve dhe dyqaneve, ndërsa prindërit e tyre shijojnë një vakt ose janë duke bërë punë të ndryshme; dhe policia lokale nuk mban armë.

Irlanda
Edhe pse e prekur nga konfliktet gjatë fundit të shekullit të 20-të, Irlanda e sotme vazhdon ta vërë paqen në plan të parë.

Ajo mori rezultate veçanërisht të larta për uljen e militarizimit të saj vit pas viti – dhe u rendit si një nga vendet me më pak konflikte të vazhdueshme vendase dhe ndërkombëtare.

Ajo gjithashtu u rendit në 10 vendet e para për sigurinë shoqërore, me perceptime të ulëta të krimit dhe dhunës.

Zelanda e Re
Këtë vit Zelanda e Re u ngjit dy vende më lart, në vendin e tretë, falë përmirësimeve në fushën e sigurisë, si dhe më pak demonstratave dhe ndikimeve të lidhura me terrorizmin.

Si një vend ishullor në Paqësor, gjeografia e Zelandës së Re i jep asaj mbrojtje natyrore nga konflikti i jashtëm, por politikat e saj të brendshme u japin banorëve gjithashtu një ndjenjë paqeje.

Ligjet e Zelandës së Re për armët janë ndër më të rreptat në botë, gjë që kontribuon absolutisht në ndjenjën e sigurisë.

Gjithashtu është një vend ku fëmijët ecin për në shkollë, njerëzit i lënë dyert e tyre të hapura dhe shoferët ndalen për të ndihmuar nëse një automjet prishet në anë të rrugës.

Ekziston një besim i përgjithshëm tek të tjerët dhe në sistemet përreth – gjë që krijon një ndjenjë të vërtetë komuniteti në jetën e përditshme.

Austria
Austria këtë vit, u rendit në vendin e katërt, por ende lart në të gjitha fushat.

Ashtu si Irlanda, Austria miraton një politikë neutraliteti të mandatuar nga kushtetuta, duke e penguar atë të bashkohet me aleanca ushtarake si NATO.

Kjo i mundëson vendit të përqendrojë vëmendjen dhe burimet e tij brenda vendit.

Singapori
Duke ruajtur pozicionin e tij në vendin e gjashtë, qytet-shteti i Singaporit është i vetmi vend aziatik në 10 vendet e para (Japonia dhe Malajzia renditen përkatësisht në vendet e 12-të dhe të 13-të).

Ai renditet veçanërisht lart për sigurinë, edhe pse ruan një nga nivelet më të larta të shpenzimeve ushtarake për frymë në botë, të tejkaluara vetëm nga Koreja e Veriut dhe Katari./KultPlus.com

Poezi nga Zef Serembe

Si vajza ime e bukur s’ka asnje
e prere,e holle si kumbull drejt me rri
Kur ecen shkon si zog e mbase me
zerin e saj ngre plote harmoni.
I ndan floket ne mes e rrethas ve
gershetin qe i shkelqen krejt ne te zi
i feks ballin qe rreze ze
si gryka e detit ne agim-ne e ri.
Te zeze e tere mend e mall te thelle
syte e saja shkelqejne mese hene
ne mes faqes i qesh hunda e holle.
Ka buzet si merxhan eshte faqe holle
doren dhe zverkun si alabaster vene
Edhe kur qesh sikur te ngre ne qiell./KultPlus.com

Poezi nga Nina Cassian

Perfekt të huaj

Nuk mund të them “Përshëndetje”.
Nuk jemi takuar kurrë.
Nuk mund të them “Mirupafshim”.
Nuk u ndamë kurrë.
Nuk mundëm të përqafohemi.
Nuk na prezantuan kurrë.

Prangat e hirta rifitoi Qielli.
Tharë dhe lulet artificiale.
Sepse bluja e djeshme ishte mashtrimi.

Nuk më kujtohen as emrat tanë!
Se ashtu si dorëshkrimet e lashta, ne jemi
të padeshifrueshëm.

Perfekt të huaj.

Përktheu: Herman Çuka / KultPlus.com

Fragmenti më domethënës nga romani “Alkimisti” i autorit Paulo Coelho.

– Dielli ra në mendime dhe vendosi të shndrisë edhe më shumë. Era, që kënaqej nga ky kuvendim, fryu edhe më shumë, që rrezet e diellit mos e arrinin djaloshin.

“Për këtë është Alkimia,” shtoi ai. “Që secili nga ne të kërkojë thesarin dhe ta gjejë, e më pas të dëshirojë të bëhet edhe vetë më i mirë se më parë. Plumbi do të hyjë në punë derisa bota mos të ketë më nevojë për të. Paskëtaj atij i duhet të shndërrohet në flori. Këtë gjë bëjmë ne Alkimistët: na tregojnë se, sa herë që duam të bëhemi më të mirë nga ç’jemi, edhe gjithçka që na rrethon bëhet më e mirë.”

“Atëherë, pse thua që unë nuk e njoh Dashurinë?” pyeti Dielli.

“Sepse Dashuria nuk është e palëvizshme si shkretëtira, dhe nuk do të thotë që t’i biesh botës kryq e tërthor siç bën era, dhe as të bësh sehir nga lart siç bën ti. Dashuria është burimi që vë në lëvizje dhe e bën më të mirë Shpirtin e Botës. Kur arrita ta kuptoj për herë të parë, atëherë m’u mbush mendja se ishte e përsosur. Por më pas vura re se ajo ishte pasqyra e të gjitha krijesave e se brenda mbante luftërat dhe dëshirat e tyre. Jemi ne që e mbajmë gjallë Shpirtin e Botës: toka ku jetojmë do të bëhet më e mirë a më e keqe nëse do të jemi më të mirë apo të këqinj ne. Këtu hyn dhe forca e dashurisë, sepse kur biem në dashuri gjithnjë duam të bëhemi më të mirë nga ç’jemi.”

“Ti ç’kërkon nga unë?” e pyeti Dielli.
“Të thashë, më ndihmo të bëhem erë,” u përgjigj djaloshi.
“Natyra më mban si më të mençurën e krijesave,” shtoi Dielli, “por s’di qysh të të bëj erë.”
“E kujt t’i lutem tani?”

Për një hop Dielli qëndroi i heshtur. Era, që ende mbante vesh, donte të përhapte aty për aty nëpër botë lajmin se njohuritë e Diellit ishin të pamjaftueshme. Megjithatë, s’dëshironte të largohej nga ai djalosh që fliste Gjuhën e Botës.

“Fol me Dorën, se ajo ka shkruar gjithçka!” tha Dielli. /KultPlus.com

Ditën e nesërme, në 25 gusht do të mbahen homazhet në nder të gazetarit dhe publicistit të njohur, Artur Zheji.

Homazhet do mbahen nga ora 10:00 deri në 12:00 në ambientet e Universitetit të Arteve të Bukura.

Gazetari, analisti dhe ish-drejtori i përgjithshëm i ATSH-së, Artur Zheji u nda dje nga jeta në moshën 64-vjeçare. Ai ndërroi jetë në qytetin e Sarandës, ku ndodhej për pushime së bashku me familjen.

Zheji njihej si një nga figurat e spikatura në gazetari dhe publicistikë.

Me një karrierë të gjatë në media, Zheji u bë një nga zërat dhe penat më të spikatur të gazetarisë dhe debatit publik në Shqipëri. Ai ka shërbyer në funksione drejtuese në disa media, në Radio Televizionin Shqiptar dhe Agjencinë Telegrafike Shqiptare (ATSH).

Për vite me radhë, Zheji do të jepte kontributin e tij si analist, drejtues emisioni, por edhe si editorialist dhe komentues politik, duke lënë gjurmë në mendimin mediatik shqiptar.

I lindur më 29 gusht 1961, Artur Zheji ishte i biri i euriditit të njohur shqiptar Petro Zhejit dhe aktores së njohur shqiptare Besa Imamit.

Zheji u diplomua për regjisor në Institutin e Lartë të Arteve, ku spikati dhe la gjurmën e tij në dramaturgjinë shqiptare. Në skenën e Teatrit Kombëtar, u vendos në skenë drama e tij “Raimonda”, përgjatë kohës së diplomimit.

Pas diplomimit, Zheji u zhvendos në Itali ku qëndroi për rreth 10 vite. Aty, ai punoi në “Radio Radicale” si specialist i çështjeve të Evropës dhe Ballkanit, përgjatë kohës së luftës së Kosovës, duke u bërë kështu dhe një zë i rëndësishëm i shqiptarëve në arenën ndërkombëtare.

Që prej vitit 2017, ai ishte drejtues i emisionit politik dhe analitik 360 Gradë.

Humbja e tij e papritur ka tronditur jo vetëm familjen, por edhe kolegët dhe opinionin publik, të cilët e shihnin si një figurë me integritet dhe profesionalizëm të lartë. Vdekja e tij është një humbje e madhe për gazetarinë, analizën politike dhe median shqiptare në përgjithësi./atsh/KultPlus.com

Poezi nga Jaime Sabines

Përktheu: Erion Karabolli

Butësisht, padurueshëm, ti më lëndon.
Merrma kokën. Këputma qafën.
Asgjë s’më mbetet pas kësaj dashurie.
Midis gërmadhave të shpirtit tim kërkomë, aty dëgjomë.
Diku aty ka mbetur zëri im dhe thërret,
kërkon mrekullinë tënde, heshtjen tënde që ndrit.
Duke kaptuar mure, mjedise, mosha,
fytyra jote (sa qartë duket fytyra jote!) prej vdekjes vjen,
prej dikurshëm, nga dita e parë që botën të zgjojë.
Ç’fytyrë e qartë, ç’dritë e butë, dritë e përhumbur,
ç’përvijim i ëmbël mbi gjethe uji!
I dua ata sy, i dua, i dua sytë e tu.
Si fëmija i atyre syve jam, jam si një pikë loti i syve të tu.
Ngremë. Te këmbët e tua kam rënë, ngremë nga toka,
nga hija ku ti shkel, nga cepi i dhomës tënde që kurrë, as në ëndërr nuk e sheh.
Ngremë. Në duart e tua kam rënë dhe dua të jetoj, të jetoj, të jetoj. / KultPlus.com

Jorge Luis Borges

Mendoj se fraza “leximi i detyrueshëm” është një marrëzi; leximi nuk duhet të jetë i detyrueshëm. Është njësoj si të thuash kënaqësi e detyrueshme. Por a ka kënaqësi të detyrueshme? Kënaqësia është diçka që kërkohet. Apo lumturi e detyrueshme! Ne lumturinë gjithashtu e kërkojmë.

Unë kam qenë profesor i letërsisë angleze për njëzet vjet në Fakultetin Filozofik dhe të Letrave të Universitetit të Buenos Aires dhe gjithmonë i kam këshilluar studentët e mi: nëse një libër ju mërzit, lëreni; një libër mos e lexoni nga që është i famshëm, nga që është modern, apo nga që është i vjetër. Nëse një libër është i mërzitshëm për ju, lëreni së lexuari; qoftë ai libër Parajsa e Humbur – për mua nuk është i mërzitshëm – ose Don Kishoti – për mua gjithashtu nuk është i mërzitshëm.

Por nëse ka një libër të mërzitshëm për ju, mos e lexoni; ai libër nuk është shkruar për ju. Leximi duhet të jetë një nga format e lumturisë, prandaj dua t’ua lë lexuesve si një amanet të mundshëm – amanet që nuk kam ndërmend ta shkruaj: lexoni shumë, pa u trembur nga reputacioni i autorëve, vazhdoni të kërkoni një lumturi personale, një kënaqësi personale. Është e vetmja mënyrë për të lexuar. / KultPlus.com

Poezi nga Enver Gjerqeku 

Kodrat e Dukagjinit

Po digjen flakë n’zjarr t’blerimit
Kësulat e fushave t’arta gjiplote.
Lumejt’ – udhëtarë t’palodhun n’mote
Vrapojnë me i zanë rrezet e agimit.

Si plis me nji sy në cikolet e veta
E vejnë borën për lindje e për dekë,
E s’guxon kush veç puhisë m’i prekë,
Kur nata zbret n’to me krahë t’le’ta.

O ujdhesa t’kohës mbi liqej t’grunit,
Që dënesni nën ortiqe, breshën e shi
E trupin e çlodhni nën hije t’drunit,

Në shputat e mia barin tuej e báj,
Nën gishtat e mi damar’t tuej i ndi’,
Për ju bukë e krypë prore do të ndaj. / KultPlus.com

Jorge Luis Borges  

E kam bâ nji prej mëkateve ma t’mëdha
që nji njeri mundet me bâ: s’kam qenë
i lumtun. Akullnajat e harresës m’gjejnë,
m’zvarrisin e pamëshirshëm m’lânë me ra.

Prindët m’lindën që ta lu’j
nji lojë t’rrezikshme e t’bukur në kët’ botë,
për tokë, ajër, zjarm e ujë.
I mashtrova. S’qeshë i lumtun. Qe e kotë

dëshira e tyne e rinisë. Trunin tim
ia fala me vullnet e kâmbëngulje
simetrive t’artit gjithë lajlelule.

Ata m’lanë trashëgim vlerat. Unë s’kam qenë trim.
Nuk më braktis kurrë, gjithmonë më rri pran’
hija e të qenit nji mjeran. / KultPlus.com

“Valë dhe fjalë”, panairi i parë veror i librit që e shndërroi Shëngjinin në kryeqendrën e letërsisë shqiptare, u mbyll dje pas dy netëve të mbushura me letërsi, kulturë dhe frymëzim.

Juria e kryesuar nga Liridon Mulaj, me anëtarë Alda Bardhyli dhe Monika Stafa, shpalli fituesit.

Çmimin për poezinë më të mirë e mori shkrimtari Preç Zogaj. Shkrimtari Rudolf Marku u vlerësua me  çmimin e karrierës “Ndoc Gjetja”.

Vepra më e mirë studimore iu dha prof. dr. Sherif Bundo, proza më e mirë Odise Kotes dhe çmimi special Pashko Camajt.

Kreu i bashkisë Lezhë, Pjerin Ndreu shprehu mirënjohjen për “Klubin e Letrave “Ndoc Gjetja” dhe Shtëpisë Botuese “Fishta””.

“Një panair që e ktheu librin në kryefjalë dhe që do të vazhdojë si traditë në vitet që vijnë”, shkroi Ndreu.

Shtëpitë botuese më të njohura në vend prezantuan në këtë panair botimet e tyre më të fundit. Po ashtu, 6 panele me emra të njohur të letrave shqipe diskutuan mbi tema që prekin historinë, të tashmen dhe të ardhmen e letërsisë./atsh/KultPlus.com

KultPlus ju sjell sot 15 citate të Paulo Coelho mbi dashurinë, jetën dhe miqësinë:

“Ka vetëm një gjë që e bën të pamundur arritjen e një ëndrre: frika nga dështimi.”

“Mos e humbni kohën tuaj me shpjegime: njerëzit dëgjojnë vetëm atë që duan të dëgjojnë.”

“Dhe, kur ju dëshironi diçka, i gjithë universi punon për t’ju ndihmuar ta arrini atë.”

“Sekreti i jetës, megjithatë, është të biesh shtatë herë dhe të ngrihesh tetë herë.”

“Cila është gënjeshtra më e madhe në botë?… Është kjo: që në një moment të caktuar të jetës sonë, ne humbasim kontrollin e asaj që po na ndodh dhe jetët tona kontrollohen nga fati.”

“Dy provat më të vështira në rrugën shpirtërore janë durimi për të pritur momentin e duhur dhe guximi për të mos u zhgënjyer me atë që hasim.”

 “Çdo gjë që ndodh një herë nuk mund të ndodhë më kurrë. Por gjithçka që ndodh dy herë do të ndodhë me siguri për herë të tretë.”

“Nëse e doni dikë, duhet të jeni të përgatitur për ta lënë te lirë.”

“Një fëmijë mund t’i mësojë një të rrituri tre gjëra: të jetë i lumtur pa arsye, të jetë gjithmonë i zënë me diçka dhe të dijë të kërkojë me gjithë fuqinë e tij atë që dëshiron.”

 “Gjërat e thjeshta janë gjithashtu gjërat më të jashtëzakonshme, dhe vetëm të mençurit mund t’i shohin ato.”

“Nëse filloni duke premtuar atë që nuk e keni ende, do të humbisni dëshirën tuaj për të punuar për ta arritur atë.”

“Disa gjëra në jetë thjesht duhen përjetuar – dhe nuk shpjegohen kurrë. Dashuria është një gjë e tillë.”

“Kur dashurojmë, ne gjithmonë përpiqemi të bëhemi më të mirë se sa jemi. Kur ne përpiqemi të bëhemi më të mirë se sa jemi, gjithçka rreth nesh bëhet gjithashtu më e mirë.”

“Është mundësia për të realizuar një ëndërr që e bën jetën interesante.”

“Një është i dashur sepse dikush është i dashur. Nuk nevojitet asnjë arsye për të dashuruar./ KultPlus.com

Presidentja e Republikës së Kosovës, Vjosa Osmani, ka marrë pjesë në Forumin Evropian të Alpbach-ut në Austri, ku është takuar me të rinj e të reja nga mbarë Evropa, të cilët konsiderohen si udhëheqësit e ardhshëm të kontinentit.

Në këtë bashkëbisedim frymëzues, Presidentja Osmani foli për rolin aktiv të Kosovës në promovimin e paqes dhe sigurisë, si dhe për rëndësinë e thellimit të bashkëpunimit transatlantik.

“Diskutuam për rolin e Kosovës si kontribuese aktive për paqe e siguri, për rëndësinë e bashkëpunimit transatlantik, si dhe për rikthimin e Evropës tek forca jonë më e madhe: mbrojtja e vlerave demokratike. Jo vetëm në fjalë, por në veprim. Me guximin për të qëndruar krah atyre që i mbrojnë këto vlera dhe për t’i hapur dyert Kosovës dhe shteteve të tjera që punojnë me përkushtim për to”, u shpreh Osmani.e

Presidentja u bëri thirrje vendeve evropiane që të qëndrojnë krah atyre që mbrojnë këto vlera dhe të hapin dyert për Kosovën dhe shtetet e tjera që punojnë me përkushtim për të njëjtat parime./KultPlus.com

Vetmia

Poezi e shkruar nga Millosh Gjergj Nikolla – Migjeni

Më plak mërzitja
që vetmia më sjell;
përbuzja, urrejtja
të gjith sendet m’i mbështjell
që kam shumë anmiq
të liq
në këto sende pa shpirt,
Nuk flasin.

As sy s’kanë.
Po mue më bahet
se aty janë
vetëm që të më plasin
zemrën.

Së paku, të më shajnë:
I mallkuem!
Së paku, të anë tallin:
I uruem!
Së paku, të më këndojnë:
I yni zot!
Ose të më thonë:
Jeton kot!
Të flasin, të flasin se fjalë due
në kët vetmi me ndigjue.

Ose të më tregojnë historinë
e tyne, autobiografinë:
ndoshta ty do gjej gjasim
me jeten time pa tingllim
që në vetmi po e kaloj
dhe s’po dij a rroj e s’rroj.

Sendet heshtin. sa të pamëshirë!
Më bajnë dhe mue të hesht me pahirë,
pse gojë s’kanë
dhe nuk flasin,
aty janë
vetëm të më plasin
zemrën teme që po vuen
dhe në mërzi vetveten truen. / KultPlus.com

Jorge Luis Borges Acevedo (Buenos Aires, 24 gusht 1899. – Gjenevë, 14 qershor, 1986) ka qenë një shkrimtar tregimesh të shkurtëra, eseist, poet, përkthyes dhe figurë kyçe e letërsisë së gjuhës spanjolle. Librat e tij më të njohur me tregime, Ficciones dhe El Aleph, të botuara në vitet 1940, janë përmbledhje me tregime të shkurtëra të ndërlidhura nga temat e përbashkëta, duke përfshirë ëndrrat, labirintet, bibIiotekat, pasqyrat, shkrimtarët e sajuar, filozofitë dhe fetë, shkruan KultPlus.

Ngjarjet më të rëndësishme mbi biografinë e tij janë te lidhura ngushtë me disa nga paraardhësit e tij. Duke qenë se rrjedh nga një familje studiuesish dhe ushtarakësh Borges zgjodhi letërsinë megjithëse e pati një peng të madh për shumë kohë faktin që nuk zgjodhi ushtrinë. Nga 1914 deri 1921 jetoi bashkë me familjen nëpër Evropë. Kreu studimet fillimisht në Gjenevë e më pas në Spanjë, ku njohu më mirë letërsinë dhe shkroi disa nga poezitë e tij të para.

Në 1923 publikoi librin e tij të parë me poezi, “Fervor de Buenos Aires”, dhe pas dy vjetësh librin e dytë “Luna de Enfrente”. Në 1925 Borges njohu Viktoria Okampo, muza e tij për shumë vite me të cilën u martua 40 vjet më pas. Me të Borges pati një mirëkuptim intelektual i destinuar për të hyrë në mitologjinë e letërsisë argjentinase. Aktiviteti publicistik i Borges ishte shumë i gjerë. Vargjet e “Kauderno San Martìn” u publikuan vetëm në 1929, ndërsa një vit më pas doli “Evaristo Karriego”, një vepër që entuziazmoi kritikën argjentinase.

Një fatkeqësi tjetër në jetën e shkrimtarit: verbohet. Borges, i cili kishte pasur gjithnjë probleme me sytë, e humbi përfundimisht shikimin në fund të viteve 50’ pasi kishte kryer 9 operacione. Por këtë sëmundje ai e përdori për të krijuar akoma më shumë. Kulmin e këtij procesi “sublimimi” ai e pati në vitet 1933 e 1934.

Të gjitha tregimet e publikuara prej tij në revistën “Krìtika”: dolën në një përmbledhje të vetme me titullin “Historia universal de la infamia” (Historia universale e poshtërsisë), që u pasu disa vite më vonë nga “Historia de la eternidad” (Historia e përjetësisë), një vepër ndërthuret Historia dhe Dituria.

Kjo situatë dramatike provokoi te Borges frikën se mund të humbte përgjithnjë aftësitë e tij krijuese. Frike e pabazuar: gjatë viteve kur ishte i sëmura ai krijoi disa nga kryeveprat e tij të cilat u publikuan në 1944 nën titullin “Shtirjet”.

Pas 5 vjetësh dolën disa nga tregimet e tij ne librin e titulluar “Alef”. Gjatë kësaj periudhe Borges cilësohej si një nga shkrimtarët më të mirë argjentinas të të gjitha kohërave.

Si për të pohuar dhe një herë aftësitë e tij, Borges publikoi një tjetër kryevepër që mban titullin “Inkuizicionet e tjera” (1952).

Në 1955 Borges u emërua drejtor në Bibliotekën Kombëtare, një nga ëndrrat e tij të hershme. Në fjalimin e rastit ai u shpreh se: “Është një ironi sublime dhe hyjnore që më jepen 800 mijë libra kur unë jam në terr të plotë prej vitesh”. Pas 31 vjetësh drejtor ai u nda nga jeta më 14 qershor 1986. Pranë varrit të tij prehen eshtrat e gruas së dytë të Borges-it, Marìa Kodama. /KultPlus.com

Më 24 gusht të vitit 1913 doli numri i parë i gazetës “Përlindja e Shqipërisë”, gazetë, e cila mbështeti Qeverinë e Vlorës të udhëhequr nga Ismail Qemali. 

Ajo bënte thirrje për bashkimin e tokave shqiptare në një shtet të vetëm.

“Përlindja e Shqipëniës” ishte gazeta e parë e shtetit të pavarur shqiptar, botohej dy herë në javë dhe vijoi të botohej për 21 numra deri në vitin 1914. 

Në artikujt e saj ndër të tjerash, kjo gazetë bënte thirrje për bashkimin e popullit shqiptar. /KultPlus.com

Qyteti i Pogradecit vijon të mbetet ndër më të preferuarit për mijëra vizitorë vendas e të huaj. Pamja mbresëlënëse dhe ujërat e kristaltë që të ofron liqeni e bëjnë Pogradecin një atraksion turistik për t’u vizituar.

Kryeministri Edi Rama ndau mëngjesin e sotëm një video nga lindja e diellit në Pogradec, teksa e cilëson këtë moment si “pamje magjike”.

Përveç bukurive natyrore që ofron, investimet në infrastrukturë dhe hapësira publike kanë bërë që Pogradeci të jetë një zgjedhje kryesore për turizëm në të gjitha stinët e vitit.

I zgjedhur masivisht për qetësinë dhe freskinë që ofron në ditët e nxehta të verës, Pogradeci është i bukur jo vetëm prej natyre, por është edhe një qytet i lashtë e me tradita të hershme kulturore e artistike./atsh/KultPlus.com

Jorge Luis Borges, një nga shkrimtarët më të mëdhenj të shekullit XX, ka lënë pas jo vetëm vepra të pavdekshme, por edhe mendime të thella për artin e shkrimit dhe fuqinë e librave. Në një rrëfim të veçantë, ai ndalet tek këshillat që do t’ua jepte të rinjve që duan të shkruajnë.

“Një i ri që dëshiron të shkruajë, duhet ta bëjë vetëm kur ndien një nevojë të brendshme e të domosdoshme për të shkruar, jo nga nxitimi për t’u botuar”, thoshte Borges, duke theksuar se leximi duhet të jetë i lirë, i sinqertë dhe i udhëhequr nga pasioni i vërtetë, jo nga fama apo mosha e një autori.

Për Borgesin, letërsia është një art i përjetshëm:
“Shkencat ndryshojnë dhe përditësohen, ndërsa Odiseja mbetet e njëjtë përgjithmonë. Kur diçka shkruhet në mënyrë të mrekullueshme, ajo nuk humb kurrë vlerën.”

Në lidhje me krijimtarinë e tij, ai pohonte se çdo gjë që ka shkruar është thellësisht biografike: “Nuk kam shpikur as personazhe, as situata. Gjithçka që gjendet në librat e mi, më ka ndodhur mua, ndonëse ndoshta jo aq dramatikisht.”

Ndërsa për poezinë, Borges e konsideronte si një nevojë universale dhe të përhershme:
“Gjithçka tjetër mund të ndryshojë – shtetet, planetët, përbërja e botës – por poezia do të mbetet gjithmonë një nevojë e njeriut.”

Ai besonte se edhe nëse të gjithë librat e botës do të digjeshin, njerëzimi do t’i shkruante sërish veprat më të mëdha, sepse thelbi i tyre është i pandashëm nga vetë natyra njerëzore./KultPlus.com

Këngëtarja britanike Emily Portman mbeti e tronditur kur fansat e uruan për një album të ri, ndonëse ajo nuk kishte publikuar asgjë. Albumi “Orca”, i shpërndarë në Spotify dhe iTunes, doli të ishte gjeneruar nga inteligjenca artificiale, duke imituar zërin dhe stilin e saj. Portman e përshkroi përvojën si “të frikshme” dhe “shenjë të diçkaje distopike”, pasi muzikës i mungonte çdo ndjenjë njerëzore.

Ky fenomen nuk ka prekur vetëm Portmanin. Edhe muzikantë të tjerë si Josh Kaufman, Jeff Tweedy, Iron & Wine, si dhe artistë të ndjerë si Blaze Foley, kanë parë këngë të rreme të ngarkohen në profilet e tyre. Kjo ngre shqetësime serioze për industrinë e muzikës, ku AI po përdoret për të gjeneruar përmbajtje mashtruese dhe për të përfituar nga emrat e artistëve pa leje.

Platformat si Spotify kanë hequr disa prej këtyre albumeve, por shpesh me vonesë, ndërsa artistët kërkojnë masa ligjore dhe teknologjike më të forta për mbrojtjen e identitetit të tyre muzikor. Analistët paralajmërojnë se përhapja e këtyre praktikave mund të dëmtojë besimin e publikut dhe të ulë vlerën e krijimtarisë origjinale.

Ndërkohë, Portman po punon për albumin e saj të parë solo pas dhjetë vitesh, duke theksuar: “Vetëm muzika e vërtetë, e krijuar nga njerëz, mund të prekë shpirtin e publikut.”/BBC/KultPlus.com

Pas më shumë se pesë vitesh punimesh dhe vonesash të shkaktuara nga tërmeti i vitit 2019, Muzeu Kombëtar Arkeologjik i Durrësit është drejt përfundimit të rikonstruksionit. Të premten u njoftua se mbi 2400 objekte arkeologjike do t’i rikthehen qytetit bregdetar, duke e shndërruar muzeun në një qendër moderne dhe tërheqëse për vizitorët.

Kryeministri Edi Rama ndau pamje nga punishtja e restaurimit, duke e quajtur projektin një hapësirë të re për turizmin kulturor në vend. Investimi prej 3.5 milionë eurosh është financuar nga programi i Bashkimit Evropian “EU4Culture”, transmeton KultPlus.com

Muzeu, i hapur për herë të parë më 1951, kishte pësuar dëmtime të mëdha nga tërmeti, ndaj u deshën ndërhyrje të thella në strukturë dhe rikonstruksion të plotë të fasadës e hapësirave të brendshme. Përveç ekspozitave, vizitorët do të gjejnë së shpejti edhe një ashensor panoramik, një kënd edukativ për fëmijët dhe një kafene me pamje, për ta bërë përvojën më të këndshme.

Në koleksionin e tij ruhen mbi 3200 artefakte që tregojnë historinë e Durrësit, nga lashtësia deri në Mesjetë. Ndër thesaret më të çmuara janë stelat e varrimit romak, sarkofagët prej guri dhe bustet e Venusit, që dëshmojnë rolin e qytetit si një qendër e hershme e adhurimit të perëndeshës.

Ky projekt synon jo vetëm të ruajë trashëgiminë kulturore, por edhe të kthejë Durrësin në një pikë referimi për turizmin kulturor në Mesdhe./KultPlus.com