Poezi nga Arshi Pipa

Mos loto, q’i n’kujtesë
Të ruej pa turbullue
Kqyrjen tënde plot shpresë
Magdalenë e pikëllue!

Mos qaj! Fisnike zija
kur veten nuk e shpalle
Ashtu nga dashunija
ti vdiqe tue u ngjall.

E zymtë asht dita e motit
Nuk dij a kem’me u pa….
N’se jo,ti lutju Zotit,
Se mirë na jemi nda. / KultPlus.com

Tringë Smajli Martini Ivezaj lindi në 1880, e njohur ndryshe si Tringë Smajli, dhe Yanitza jashtë Shqipërisë, ishte një luftëtare shqiptare që luftoi kundër Perandorisë Osmane në Malajzi. Ajo ishte vajza e Smaj Martini, një udhëheqës i klanit katolik Gruda të Malajzisë.

Në kohën e vdekjes së vëllezërve të saj, Tringa u bë një burrneshë e betuar dhe veshi rroba burrash për të jetuar si burrë në shoqërinë patriarkale të shqiptarëve të Veriut.

Tringa u bashkua me kryengritësit dhe u shqua në betejën e Deçiqit. Ajo mori pjesë në Memorandumin Grek më 23 qershor 1911. Aktiviteti i saj rebelues vazhdoi edhe pas shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë.

Tringa vdiq më 2 nëntor 1917 dhe u varros në varrezat familjare në Malet Gruda brenda fshatit Kshevo, sot në Mal të Zi. Dy vjet më vonë, ushtria malazeze (pjesë e mbretërisë serbo-kroate-sllovene) shkatërroi varrin e saj gjatë një pushtimi në zonë.

Heroizmi i saj e bëri atë të famshme dhe për të u shkruan këngë epike shqiptare. Versioni folklorik i heroizmit të saj tregon një zinxhir pak më ndryshe të ngjarjeve: Smajl Martini, udhëheqësi i klanit u rrëmbye në 1911 në Vranje nga Osmanët dhe trupi i tij nuk u gjet kurrë, duke e detyruar Tringën të zinte vendin e babait saj.

Meqenëse revolta e malësores në vitin 1911 u mbështet nga mbreti Nikola Petrovic, kënga epike përjashtoi historinë e vërtetë të vdekjes së babait të saj, duke fshehur të gjitha kujtimet e periudhës së Lidhjes së Prizrenit, të cilat do të rikthejnë mosmarrëveshjet territoriale midis shqiptarëve dhe Mbretërisë së Malit të Zi.

Ironikisht, konflikti midis shqiptarëve dhe Malit të Zi do të përsëritet pak më vonë. Në vitin 1911, The New York Times e përshkroi Tringë Smajlin si ′ Jean Zhan D ‘Arc Shqiptar, bazuar në historinë në versionin malazez, të cilin korrespondenti i Times kishte dëgjuar diku në Podgoricë.

Ajo e përshkruan Tringën si “një grua të re të bukur”, përveç heroizmit të saj. Legjenda e saj jeton në të gjithë Ballkanin, si një nga gratë luftëtare më heroike në historinë e rajonit. Disa rrugë në Kosovë dhe Shqipëri mbajnë emrin e heroinës së popullit shqiptar./ KultPlus.com

Poezi nga Martin Camaj

Mbramja ashtë larg
e ti je atje mbi kodër të blerueme
ku gurzit që bashin zhurmë
i përpiu dheu.

Ti je atje me të bijën e heshtjes
e me shoqe tjera e mendon për mue.
Unë jam në detin e tingujve

e ndër gjujt e mij ndieva
peshen e tramit tue u ndalue me turr.
Mandej i lëshova vendin një të vjetri
e mes tallazit të krahve thashë:
mbramja ashtë larg e ti andej lumit.

Heshtja prek qiellin me dorë
E ti atje mbi kodër të blerueme
njeh gjurmët e diellit npër qiell./ KultPlus.com

Poezi nga Esad Mekuli

Deshta, shum’ kam dasht-dishrue
që me këng të trimnoj, me fjalen tënde të ndrydhun
të ngrej fuqitë prej gjumit…
Këndova (dhe kur m’ishte ndalue)
se liria do të vinte edhe për ty, të përbuzun.

Këndova mbi ditët fatlume që do të lindshin, pa dhun,
n’agimin e lirisë për ty me popujt këtu e ngjeti,
mbi forc të bashkimit mbarë:
mbi vrullin tand të mëshehun
-unë, biri yt dhe-poeti.

Po! N’errsinën e shtypjes së randë sa shkambi,
ndëgjova thirrjet që të bana me dal n’dritë-
pse për liri-me tjerë
ke dhanë dhe ti
djers e gjak si etnit.

Kam dhanë, i dashtun…Dhe sot, në liri-
kur thembra e gjaksorit s’na shkel dhe dora pa
pranga mbeti,
me ty këndoj mbi fuqinë e ngjadhun nën yllin që na pri’
-unë, biri yt besnik dhe-poeti. / KultPlus.com

100 thënie për paratë, dashurinë, perendinë, kohën e gjëra të tjera të vlefshme dhe jo të vlefshme për mirëqenien e një njeriu, shkruan KultPlus.

1. “Paratë nuk janë gjëja më e rëndësishme në botë. Dashuria është. Për fat të mirë, unë dua paratë”.
Jackie Mason

2. “Tek Perëndia besojmë. Të gjithë të tjerët duhet të paguajnë para në dorë”.
Thënie amerikane

3. “Paratë janë më mirë se varfëria, por vetëm për arsye financiare”. Woody Allen

4. “Koha është më e vlefshme se paratë. Paratë mund të shumohen, por për kohën themi të kundërtën”.
John Updike

5. “Nëse i detyrohesh bankës 100 dollarë, ky është problemi yt. Nëse i detyrohesh bankës 100 milionë dollarë, atëherë është problemi i bankës”.
JP Getty

6. “Nuk ka rëndësi a je i bardhë apo me ngjyrë … ngjyra e vetme që ka rëndësi është e gjelbra”.
Family Guy

7. “E vetmja mënyrë për të mos menduar për paratë … është të kesh shumë prej tyre”.
Edith Wharton

8. “Nëse doni të dini se çfarë mendon Zoti për paratë, mjafton të shihni njerëzit të cilëve ai ua jep”.
Thënie e vjetër irlandeze

9. “Jini të pasur për veten tuaj … dhe të varfër për miqtë”
Juvenal

10. “Nëse doni ta dini vlerën e parave, provoni të merrni hua disa”.
Benjamin Franklin

11. “Me 10 mijë dollarë do të ishim milionerë! Kështu do të blinim gjithë gjërat e nevojshme si … dashuria!
Homer Simpson

12. “Mënyra më e lehtë që fëmijët të mësojnë për paratë do të ishte kur ju të mos kishit”.
Katharine Whitehorn

13. “Financa është arti i kalimit të parave nga dora në dorë derisa më në fund të zhduket”.
Robert W. Sarnoff

14. “Gjithçka që kërkoj është një mundësi për të treguar se paratë nuk më bëjnë të lumtur”.
Spike Milligan

15. “E ç’vlerë ka lumturia? Ajo nuk t’i blen dot paratë”.
Henry Youngman

16. “Shumë njerëz shpenzojnë paratë që s’i kanë fituar, për të blerë gjëra që s’i duan, për t’i lënë mbresa njerëzve që s’i pëlqejnë”.
Will Smith

17. “Sikur vetëm Perëndia të më jepte një shenjë të qartë … si për shembull të më hapte një llogari të madhe në një bankë zvicerane”.
Woody Allen

18. “Ai që martohet për dashuri pa para kalon netë të mira dhe ditë të këqija”.
Thënie amerikane

19. “Mes punës dhe familjes, vërtet që s’po kaloj shumë kohë me paratë e mia”.
Thënie amerikane

20. “Ndryshimi mes një divorci dhe një ndarjeje ligjore është se ndarja ligjore i jep burrit kohë për të fshehur paratë e tij”
Johnny Carson

21. “Një bankë është një vend që do të të japë para nëse i vërteton se s’ke nevojë për to”.
Bob Hope

22. “Kushdo që thotë se paratë nuk e blejnë lumturinë, thjesht nuk dinë se ku të bëjnë pazar”.
Bo Derek

23. “Kur isha i ri mendoja se paratë ishin gjëja më e rëndësishme në jetë; tani që jam i rritur e di se janë vërtet”.
Oscar Wilde

24. “Monedha është e pavlefshme në ditët e sotme”.
Yogi Berra

25. “Çdo ditë ngrihet dhe shikoj listën e “Forbes” për njerëzit më të pasur në Amerikë. Nëse nuk jam atje, shkoj në punë”.
Robert Orben

26. “Gjithmonë merr para hua nga një pesimist … ai nuk pret që ti t’ia kthesh”.
Thënie amerikane

27. “Nëse mendon se askujt nuk i intereson nëse je gjallë, provo të mos paguash dy muaj fatura”.
Earl Wilson

28. “Mos më thoni se ku i keni prioritetet. Më tregoni për çfarë i shpenzoni paratë dhe unë do t’ju tregoj se çfarë janë”.
James W. Frick

29. “Arsimi formal do t’ju nxjerrë bukën e gojës; mësimet nga jeta do t’ju bëjnë të pasur”.
Jim Rohn

30. “Paratë janë realitetin, një tipar permanent i jetës së përditshme. Ato i japin jetës një ritëm të veçantë, një “tërheqje” të caktuar, një perceptim të pazakontë të botës dhe vendit tonë në të”.

31. “Paratë i krijojnë problemet atëherë kur nuk i kemi; na i shtojnë ato edhe kur i kemi. Por është vetëm një iluzion se ne jemi në kontroll të parave tona. E vërteta është se ne e dimë dhe e kuptojmë sa kontroll ushtrojnë mbi ne”.
32. “Paratë na bëjnë zotërinj dhe skllevër. Pushteti ynë mbi paratë është i vërtetë, por vetëm kur kuptojmë pushtetin e tyre mbi ne”.
Thënie franceze

33. “Shumë prej nesh i konsiderojnë amerikanët si ndjekës të parave. Kjo është një shpifje mizore, edhe pse është përsëritur nga vetë amerikanët”.
Albert Einstein

34. “Ai, opinioni i të cilit është se paratë mund të bëjnë gjithçka, mund të bëjë gjithçka për para”.
Benjamin Franklin

35. “Nëse do të ishit të pasur, mendoni edhe të kurseni”.
Benjamin Franklin

36. “Kush është i pasur? Ai që është i kënaqur. Kush është ai? Askushi.
Benjamin Franklin

37. “Pasuria mund të na aftësojë të bëjmë favore; por hirin pasuria s’na e jep”.
Charles Caleb Colton

38. “Të ardhurat vjetore njëzet paund; shpenzimet vjetore nëntëmbëdhjetë; rezultati, lumturi. Të ardhurat vjetore njëzet paund; shpenzimet vjetore njëzet e gjashtë paund; rezultati, mjerim”.
Charles Dickens

39. “Nëse të gjithë njerëzit e pasur në botë do ta ndanin
pasurinë mes tyre, nuk do të kishte mjaftueshëm për të tjerët”.
Christina Stead

40. “Paratë e tepërta janë delli i luftës”
Cicero

41. “Paratë nuk kanë qenë kurrë motivim i rëndësishëm për mua, përveçse për të shënuar pikë. Nxitja e vërtetë është loja”.
Donald Trump

42. “Paratë janë delli i dashurisë, si dhe i luftës”.
Doktor Thomas Fuller

43. “Po jetoj kaq larg të ardhurave të mia, sa mund të thuhet se po jetojmë të ndarë”.
Anonim

44. “Kurseni nga pak çdo muaj dhe në fund të vitit do të habiteni se sa pak që keni”.
Ernest Haskins

45. “Të pasurit janë shkuma e tokës në çdo shtet”.
G.K. Chesterton

46. “Mungesa e parave janë rrënja e gjithë të këqijave”.
George Bernard Show

47. “Njerëzit duhet të jenë të varfër për ta kuptuar luksin e të dhënit”.
George Eliot

48. “Paratë ju çlirojnë nga të bërit e çdo gjëje që s’pëlqeni. Meqë s’më pëlqen asgjë, paratë më hyjnë në punë”.
Groucho Marx

49. “Vlera kryesore e parave është në faktin se njerëzit jetojnë në një botë e cila mbivlerësohet”.
H.L. Mencken

50. “Bëjeni paratë perëndinë tuaj, dhe do t’ju shkatërrojë si djalli”Henry Fielding

51. “Nëse mund t’i numëroni paratë, nuk keni një miliardë dollarë”.
J. Paul Getty

52. “Kam aq para sa të më mbeten deri në fund të jetës, deri në momentin që do të blej diçka”.
Jackie Mason

53. “Një rrogë e mirë është receta më e mirë për lumturinë që kam dëgjuar ndonjëherë”.
Jane Austen

54. “Një njeri i zgjuar duhet ta ketë paranë në kokë, por jo në zemër”.
Jonathan Swift

55. “Mos u gënjeni duke besuar se një njeri i pasur është domosdo i zgjuar. Ka mjaft prova që vërtetojnë të kundërtën”.
Julius Rosenwald

56. “Kurrë s’e kam përfunduar gjimnazin, megjithatë jam i pasur dhe i suksesshëm”.
Këngëtar anglez

57. “Nëse doni të ndiheni të pasur, mjafton të numëroni gjërat që keni dhe që paratë s’i blejnë”.

58. “Paratë janë si shqisa e gjashtë, s’mund t’i përdorësh pesë të parat pa to”.
William Somerset Maugham

59. “Mund të bëheni të përkryer në diçka që doni. Mos i bëni paratë synimi juaj. Por, përkoni gjërat që doni të bëni, dhe atëherë bëjini ato aq mirë, sa të tjerët s’do t’jua ndajnë sytë”.
Maya Angelou

60. “Paratë ende s’e kanë bërë një njeri të lumtur. Sa më shumë të ketë, aq më shumë do të dojë. Në vend që të mbushë një vakum, krijon një tjetër”.
Benjamin Franklin

61. “Ju kujtoni se paratë janë rrënja e të këqijave. E keni pyetur veten se cila është rrënja e gjithë parave”?
Ayn Rand

62. “Intelekti ndërtohet paralelisht me ekonominë e parave”.
G. Simmel

63. “Paratë, nëse nuk të sjellin lumturi, të paktën të ndihmojë të jesh i mjerueshëm në luks”.
Helen Gurley Brown

64. “Arti nuk është në bërjen e parave, por në ruajtjen e tyre”.
Fjalë e urtë

65. “Paratë janë vetëm një mjet. Do të të çojnë ku të duash, por nuk do të të zëvendësojnë ty si shofer”.
Ayn Rand

66. “Paratë shpesh kushtojnë shumë”.
Ralph Waldo Emerson

67. “Nuk do të jetoni një ditë të lumtur, edhe sikur të keni fituar shumë para, nëse nuk bëni diçka për dikë që s’mund t’jua rikthejë”.
Ruth Smeltzer
68. “Dilni në botë dhe punoni sikur paratë mos kenë rëndësi, këndoni sikur askush s’ju dëgjon, dashuroni sikur kurrë mos jeni lënduar dhe kërceni sikur askush s’po ju sheh”

69. “Është mirë të keni para dhe gjërat që i keni blerë me para, por është mirë që ndonjëherë të bëni një kontroll se mos keni humbur ndonjë nga gjërat që s’i keni blerë me para”.
George Lorimer

70. “Me para mund të blini një qen të mirë, por vetëm dashuria do ta bëjë të tundë bishtin”.
Richard Friedman

71. “Paratë kurrë s’e krijojnë një ide. Është ideja që krijon paratë”.
Owen Laughlin

72. “Sa ndryshim bën sa shumë ke? Ajo që s’keni është edhe më e madhe”.
Seneca

73. “Paratë janë barometri i virtytit të shoqërisë”.
Ayn Rand

74. “Shumë njerëz nuk kujdesen për paratë e tyre, derisa ato përfundojnë, ndërsa të tjerë bëjnë të njëjtën gjë me kohën e tyre”.

Johann Wolfgang von Goethe
75. “Paratë dhe gratë janë më të kërkuarat”.
Will Rogers

76. “Paratë do të vinë kur bëni gjënë e duhur”.
Mike Phillips

77. “Shkëlqimi i një mendimi të ngrohtë vlen më shumë se paratë”.
Thomas Jefferson

78. “Nuk jap rroga të mira, pasi kam shumë para; kam shumë para, pasi jap rroga të mira”.
Robert Bosch

79. “Paratë zakonisht tërhiqen, nuk kërkohen”.
Jim Rohn

80. “Paratë nuk kërkohen për të blerë një nevojë të shpirtit”.
Henry David Thoreau

81. “Nëse paratë s’mund ta blejnë lumturinë, të paktën ju lejojnë të zgjidhni një formë mjerimi”.

82. “Një burrë ka njëqind dollarë dhe ju e lini me dy dollarë. Kjo është zbritja”.
Mae West

83. “Paratë nuk rriten në pemë”.
Fjalë e urtë

84. “Paratë janë si dashuria; vret me ngadalë atë që e mban dhe gjallëron atë që e jep”.
Kahlil Gibran

85. “Nuk kemi borxh një miliardë miliardë dollarë, pasi nuk kemi taksuar mjaftueshëm; kemi borxh një miliardë miliardë dollarë, pasi kemi shpenzuar shumë”.
Ronald Reagan

86. “Nuk më interesojnë shumë paratë, se paratë s’ma blejnë dashurinë”.
Tekst nga “Beatles”.

87. “Mënyra më e mirë për ta dyfishuar paranë është ta palosësh dhe ta fusësh në xhep”.
Frank Hubbard

88. “Ekziston një mënyrë e lehtë për t’u kthyer nga kazinoja me një shumë të vogël: të shkosh atje me një shumë të madhe”.
Jack Yelton

89. “Të përzierat e makinës të vijnë kur kalon afati i pagimit të faturave”.

90. “Inflacioni ka shkatërruar gjithçka. Një monedhë përdoret vetëm si kaçavidë”.
Jackson Brown

91. “I kundërshtoj milionerët, por do të ishte e rrezikshme sikur të ma jepnin mua atë post”.
Mark Twain

92. “S’mund ta përballoj të humbas kohën duke bërë para”.
Louis Agassiz

93. “Kur ka para në poezi, por nuk ka as poezi në para”.
Robert Graves

94. “Kur has në para e heq qafe shpejt, para se të më futet në zemër”.
John Wesley

95. “Një xhepmbushur shpesh rënkon më shumë se një stomakbosh”.
Franklin Delano Roosevelt

96. “Pas një vizite në plazh, vështirë të mendosh se jetojmë në një botë materiale”.
Pam Shaw

97. “Masa e vërtetë e pasurisë është sa shumë do të vlenit sikur t’i humbisnit paratë”.

98. “Kur pema e fundit të jetë fishkur dhe lumi i fundit të jetë helmuar dhe peshku i fundit të jetë zënë, atëherë do të kuptojmë se s’mund ta hamë paranë”.
Fjalë e urtë indiane

99. “Do të më pëlqente të jetoja si një njeri i varfër me shumë para”.
Pablo Picasso

100. “Filozofia e parave kontribuon në edukimin e njerëzimit dhe i ndihmon njerëzit të kujtojnë se “matësi i të gjitha gjërave” duhet të jetë gjithmonë njeriu”./KultPlus.com

Me 18 kilometra vijë bregdetare ende për t’u shfrytëzuar, qyteti i Fierit ofron një potencial të vërtetë për zhvillimin e turizmit veror.

Kryeministri Edi Rama ndau sot në rrjetet sociale pamje nga ajri të plazhit të Pishporos në Fier. Vija bregdetare ranore e Pishporos, mbetet një destinacion turistik ende i pazbuluar.

Plazhi i Pishporos shtrihet në një gjatësi prej 9.5 km mes derdhjes së lumit të Vjosës e deri në Zvërnec të Vlorë.

Në stinën e verës plazhet ranore me shtrirje të konsiderueshme në territorin e bashkisë së Fierit, të ofrojnë qetësi dhe argëtim në të njëjtën kohë.

18 kilometra në perëndim të qytetit të Fierit, shtrihet edhe plazhi i Semanit, me gjatësi 7 kilometra. Pjesë e vijës bregdetare të Fierit janë po ashtu edhe plazhi i Darzezës 13.7 kilometra dhe plazhi Ndërnënas 8 kilometra.

Ndërkohë gatimet tradicionale me prodhime vendase dhe çmime të përballueshme mbeten joshja e vizitorëve në Fier./atsh/KultPlus.com

Poezi nga Nazim Hikmet Ran
Shqipëroi: Alban Tartari

Tek ti, unë, dashuroj siluetën e anijes
nisur për në pol
Tek ti, unë, zbulimet aventuriere prej kumarxhinjsh
Tek ti, largësinë.
Tek ti, unë, dashuroj të pamundurën.
Të kridhem në sytë e tu, ashtu
si në një pyll plot dritë.
Mes djersës, urisë e irritimit,
me uri gjahtari të ta kafshoj mishin
Tek ti unë, dashuroj të pamundurën,
Por kurrë pesimizmin./ KultPlus.com

106 vite me parë, më 27 korrik të vitit 1919, Fan Noli u emërua peshkop i Kishës Ortodokse Shqiptare.

Figura e Nolit pranë atdhetarëve të tij në Amerikë po fitonte rritje te menjëhershme duke i përfaqësuar ata si kryeredaktor i gazetës “Dielli” në Boston.

Fan Noli, themelues i revistës “The Adriatic Review” dhe kryetar i Federatës “Vatra” (1917-1918), do të merrte edhe administrimin e drejtimin e Kishës Ortodokse Shqiptare në Shtetet e Bashkuara. Nën mbështetjen e Sinodit rus dhe nën ovacionin e bashkatdhetarëve të tij, të cilët kumbonin me parrulla si: “E duam sot Peshkop! Mjaft duruam talljet e të tjerëve! Tani të vishet Peshkop!”, Noli u zgjodh i pari peshkop i Kishës Ortodokse Shqiptare.

Imzot Noli nuk reshti së punuari për komunitetin e tij, jo vetëm si klerik, por edhe duke milituar për çështje me rëndësi kombëtare, siç ishte rasti i pjesëmarrjes në punimet e Lidhjes së Kombeve në Gjenevë.

Drejtoria e përgjithshme e Arkivave, ofron foto ku Noli paraqitet me veshje klerikale, si edhe një foto të telegramit drejtuar Pandeli Evangjelit, ku flitet mbi punën e Nolit në Kishën Ortodokse./ KultPlus.com

Poezi nga Fernando Pessoa

Përktheu Halil Matoshi

Shoqni e rrallë asht dashunia
Me ecë udhëve i vetëm nuk di ma,
Se vetëm nuk mundem.
Një mendim i dukshëm më nxit me shpejtue hapin
Shoh gjithnji e ma pak dhe njikohesisht zjarmishëm lakmoj me pa  çdo gja.
Madje edhe mungesa e saj asht me mue,
Dhe e puth aq sa nuk di si me e dishirue…
Nuk e shoh mbase, e përfytryroj, dhe i fortë jam përballë lisave të gjatë
N’tuebamësi, dridhem dhe nuk e di  çka ndodh në njat heshtje në mungesën e saj.
Me tanë qenien time ndjej diqysh fuqinë që po më lë
E tanë vërtetësia vështon  si luledielli me fytyrën e saj midisdisi…/ KultPlus.com

Katër net me muzikë, pasion dhe emocion. Katër net që e shndërruan Shkodrën në një qendër të gjallë të artit modern. Edicioni i 8-të i Festivalit të Muzikës Moderne (FMM) mbylli siparin me një mbrëmje të paharrueshme më 26 korrik 2025, duke dëshmuar se muzika është një gjuhë që bashkon breza, kultura dhe zemra.

Shkruan: Rozafa Shpuza

Prej vitesh, ky festival, i iniciuar dhe mbështetur me përkushtim nga Shoqata Kulturore–Artistike “Prenkë Jakova”, është kthyer në një ngjarje të shumëpritur për Shkodrën. Ai nuk është thjesht një festival, por një tribunë që nxit krijimtarinë muzikore, që u jep hapësirë talenteve të rinj dhe ndërthur mjeshtërinë e artistëve shqiptarë me energjinë e formacioneve ndërkombëtare.

Pas gjithë kësaj përmase artistike, qëndron një ekip i vogël por thelbësor: Gjon Shllaku, drejtuesi artistik dhe ideatori i festivalit, që prej vitesh e udhëheq këtë ngjarje me vizion dhe ndjeshmëri; Dritan Mlika, drejtues organizativ, që siguroi strukturën dhe mbarëvajtjen; Ergys Pirani, konsulent artistik; Markelian Kapidani, koncertmaestër dhe një nga shtyllat muzikore të çdo nate; Dorjan Ulaj, koordinator i pandalshëm mes skenës dhe prapaskenës; dhe Rozafa Shpuza, skenariste, që ndërthurte me kujdes fjalën dhe emocionin.

Në skenën e hapur, përballë publikut shkodran dhe vizitorëve të shumtë, performuan disa prej artistëve më të njohur shqiptarë si:

Rezarta Smaja, Saviana Vjerdha, Laorjan Ejlli, Eugjen Marku, Margerita Shllaku, Ademir Fresku, Leticia Gargjola, Viki Haxhi, si dhe shumë emra të rinj me potencial të jashtëzakonshëm.

Spikati veçanërisht Markelian Kapidani – pianist, kompozitor dhe drejtues muzikor – që ishte frymë e gjallë në çdo natë të festivalit. Big Band-i solli një përjetim unik me arranxhime moderne dhe energji të fuqishme. Një moment i veçantë ishte edhe “Timpana Skodrinon”, formacioni i të vegjëlve, nën drejtimin e Jetmir Mesit, që premton vazhdimësi dhe pasion për brezat që vijnë.

Një synim i rëndësishëm për edicionin e 9-të të FMM-së është që një prej netëve të tij të zhvillohet në Prishtinë, si një hap simbolik dhe artistik për të lidhur më fort Shkodrën me hapësirën kulturore mbarëshqiptare.

FMM u bë jo vetëm një festival, por një përvojë e përbashkët, një kujtim i gjallë dhe një premtim për të ardhmen.

Deri në edicionin e nëntë, muzika vazhdon të jetojë në Shkodër dhe së shpejti edhe në Prishtinë!/KultPlus.com

Dita e parë e Porto Palermo Festival nisi përtej skenës, me një akt simbolik por shumë domethënës: pastrimin e zonës përreth kalasë dhe detit nga mbi 150 vullnetarë e zhytës të përkushtuar.

Ministri i Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit, Blendi Gonxhja solli në rrjetet sociale momente nga ky aksion pastrimi, duke u shprehur se shembujt që zgjojnë ndërgjegjen kolektive dhe kujdesin për natyrën meritojnë vëmendje të veçantë.

“Pastrimi i detit dhe i zonës përreth nuk është vetëm një punë fizike, por një akt ndërgjegjësimi, një mesazh dashurie për natyrën dhe një premtim për të ardhmen”, u shpreh Gonxhja.

Edicioni i 5-të i Porto Palermo Festival sapo ka nisur dhe premton emocione dhe atmosferë për pjesëmarrësit dhe vizitorët.

Ky festival synon, jo vetëm të sjellë artistët më të mirë për të performuar në skenën e vet autentike, por edhe të promovojë turizmin e qëndrueshëm kulturor në Shqipëri./atsh/KultPlus.com

Një nga monumentet më të veçanta të trashëgimisë sonë kulturore po i nënshtrohet një procesi të kujdesshëm restaurimi nga Instituti Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore.

Specialistët e IKTK-së po punojnë për restaurimin e Kishës së Shpërfytyrimit në Herbel, të Dibrës.
Punimet përfshijnë ndërhyrje strukturore në themele, restaurimin e fasadave të dëmtuara, riparimin e çarjeve, restaurimin e dyshemesë me pllaka guri dhe ruajtjen e elementeve të vjetra të tavanit.

Kisha e Shpërfytyrimit, i përket Mesjetës së Hershme dhe është e kulturës bizantine. Kisha ndodhet në jugperëndim të fshatit Herbel, në një kodër të lartë. Ka ndërtim të thjeshtë, pronaus-abside. Absida trefaqeshe i takon parapushtimit turk dhe shërben si altar. Në mes të absidës gjendet një dritare e ngushtë dhe e lartë. Muratura është me gur gëlqeror e lidhur me llaç gëlqereje dhe tulla. Tullat janë të vendosura mes gurëve dhe mes rreshtave.

Kjo kishë është shpallur Monument Kulture që në vitin 1970./atsh/KultPlus.com

Poezi nga Özdemir Asaf

Përktheu Rozana Belli

Një mbrëmje po vështroje nga dritarja
Terrin që binte rëndë-rëndë mbi rrugë
Përpara shtëpisë tënde kaloi dikush i ngjashëm me mua
Zemra filloi të të rrahë fort

Ai që kaloi nuk isha unë.
Një natë po flije në shtratin tënd
U ngrite vrikthi në botën e pazë
Ajo që t’i çeli sytë qe copëza e një ëndrre

Dhe mes errësirash dhoma jote
Ai që të pa nuk isha unë.
Unë qeshë shumë larg atëkohë
Sytë e tu iu qasën të qarës, të qarës pa arsye

Qëkur fillove të mendoje për mua
Veten e le të jetojë brenda dashurisë
Ai që e dinte këtë nuk isha unë.
Po lexoje përhumbtazi një libër

Njerëzit brenda tij dashuronin ose vdisnin
Në roman vranë një djalë të ri
U trembe, fillove të qaje me dënesë
Ai që vdiq nuk isha unë… / KultPlus.com

Poezi nga Ismail Kadare

Ja dhe perëndimi,
Bota kapitaliste,
Me stuardesa të bukura,
Me drita të shumëngjyreshme.

Eci mbi perëndimin,
S’lexoj reklamat e ndezura
Por tymrat e fabrikave,
Flokët e tyre të zeza.

Nën oxhaqet gjigande
Celik punëtoret shkrijnë.
Nga zemërimi u çohen
Flokët uzinave.

Mirëmbrëma perëndim!
Cdo gjë është e qartë
Reklamat ndritin poshtë,
Oxhaket nxijnë lartë./ KultPlus.com

Thënie nga Paulo Coelho

“Ka vetëm një gjë që e bën të pamundur një ëndërr që të arrihet: frika nga dështimi”.

2. “Gjithkush duket se ka një ide të qartë se si njerëzit e tjerë duhet të udhëheqin jetën e tyre, por nuk kanëasnjë në lidhje me atëtë tij ose të saj”.

3. “Mos e humbni kohën tuaj me shpjegime: njerëzit dëgjojnë vetëm ato që duan të dëgjojnë”.

4. “Miqtë tanë të vërtetë janë ata që janë me ne kur ndodhin gjërat e mira. Ata na brohorasin dhe janë të kënaqur nga triumfet tona. Shokët e rremë shfaqen vetëm në periudha të vështira, me fytyrat e tyre të trishtueshme, mbështetëse, kur, në të vërtetë, vuajtja jonë po shërben për t’i ngushëlluar ata për jetën e tyre të mjerueshme”.

5. “Dhe, kur ju doni diçka, i gjithë universi komploton ndaj jush për ta arritur atë”.

6. “Sekreti i jetës, sidoqoftë, është të rrëzoheni shtatë herë dhe të ngriheni tetë herë.”

7. “Mos harroni se kudo që të jetë zemra juaj, atje do të gjeni thesarin tuaj”.

8. “Askush nuk humbet asnjërin, sepse askush nuk zotëron asnjërin. Kjo është përvoja e vërtetë e lirisë: të kesh gjënë më të rëndësishme në botë pa e zotëruar atë”.

9. “Cila është gënjeshtra më e madhe në botë? … Ështëkjo: që në një moment të caktuar të jetës sonë, ne e humbim kontrollin e asaj që po ndodh me ne, dhe jeta jonë kontrollohet nga fati”.

10. “Dy testet më të vështira në rrugën shpirtërore janë durimi për të pritur momentin e duhur dhe guximi për të mos u zhgënjyer me ato që hasim”.

11.”Ju keni dy zgjedhje: për të kontrolluar mendjen tuaj ose për të lënë mendjen tuaj t’iu kontrollojë ju”.

12. “Gjithçka që ndodh një herë nuk mund të ndodhë më. Por gjithçka që ndodh dy here, me siguri do të ndodh edhe për herë të tretë”.

13. “Ji i çmendur! Por mësoni si të jeni të çmendur pa qenë në qendër të vëmendjes. Jini të guximshëm për të jetuar ndryshe”.

14. “Pasioni e bën një person të ndalojë së ngrëni, të flejë, të punojë, të ndjehet në paqe. Shumë njerëz janë të frikësuar sepse, kur ai shfaqet, ai shkatërron të gjitha gjërat e vjetra që gjen në rrugën e vet”.

15. “Nëse e doni dikë, duhet të jeni të gatshëm për t’i lënë ato të lirë”.

16. “Pra, unë ju dua sepse i gjithë universi komplotoi të më ndihmojë që t’ju gjej.”

17. “Një fëmijë mund t’i mësojë një të rrituri tre gjëra: të jetë i lumtur pa asnjë arsye, të jetë gjithmonë i zënë me diçka dhe të dijë të kërkojë me gjithë fuqinë e tij atë që ai dëshiron”.

18. “Pranoni atë që ju ofron jeta dhe përpiquni të pini nga çdo kupë. Të gjitha verërat duhet të shijohen; disa duhet të pihen vetëm pak, por me të tjerët, pini të tërë shishen”.

19. “Të presësh është e dhimbshme. Harrimi është i dhimbshëm. Por të mos dish se çfarë të bësh është lloji më i keq i vuajtjeve”.

20. “Kjo është ajo që ne e quajmë dashuri. Kur ju duan, ju mund të bëni cdo do gjë në krijim. Kur ju duan, nuk ka nevojë aspak të kuptoni se çfarë po ndodh, sepse gjithçka ndodh brenda jush”.

21. “Dashuria është një forcë e pazbutshme. Kur përpiqemi ta kontrollojmë, ajo na shkatërron. Kur përpiqemi ta burgosim, ajo na skllavëron. Kur përpiqemi ta kuptojmë, ajo na lë të ndjehemi të humbur dhe konfuz”.

22. “Asgjë në botë nuk është kurrë plotësisht e gabuar. Edhe një orë e ngecur është e saktë dy herë në ditë. ”

23. “Në jetën reale, dashuria duhet të jetë e mundur. Edhe nëse nuk kthehet menjëherë, dashuria mund të mbijetojë vetëm kur ekziston shpresa se do të jeni në gjendje të fitoni mbi personin që dëshironi”.

24. “Në çdo moment të jetës sonë, të gjithë kemi një këmbë në një përrallë dhe tjetrën në humnerë”.

25. “Gjërat e thjeshta janë gjithashtu gjërat më të jashtëzakonshme, dhe vetëm të mençurit mund t’i shohin ato”.

26. “Mos dëgjoni komentet e këqija të atyre miqve, të cilët, duke mos marrë asnjë rrezik vetë, mund të shohin vetëm dështimet e njerëzve të tjerë.”

27. “Unë nuk jetoj as në të kaluarën time, as në të ardhmen time. Unë jam i interesuar vetëm për të tashmen. Nëse mund të përqendroheni gjithmonë në të tashmen, do të jeni një burrë i lumtur. Jeta do të jetë një festë për ju, një festival i shkëlqyeshëm, sepse jeta është momenti kur po jetojmë tani”.

28. “Askush prej nesh nuk e di se çfarë mund të ndodhë edhe në minutën tjetër, megjithatë, ne përsëri vazhdojmë përpara. Sepse ne besojmë. Sepse kemi Besim”.

29. “Kur duam, gjithmonë përpiqemi të bëhemi më të mirë se sa jemi. Kur përpiqemi të bëhemi më mirë seç jemi, gjithçka rreth nesh bëhet edhe më e mirë”.

30. “Fal, por mos harro, ose do të lëndohesh përsëri. Falja ndryshon perspektivat. Të harruarit humbet mësimin”.

31. “Disa gjëra në jetë thjesht duhet të përjetohen- dhe kurrë nuk shpjegohen. Dashuria është një gjë e tillë”.

32. “Mos u shqetësoni duke u munduar për të shpjeguar emocionet e tua. Jetoni gjithçka aq intensivisht sa mundeni dhe mbani gjithçka që ndjeni si dhuratë nga Zoti. Mënyra më e mirë për të shkatërruar urën midis të dukshmes dhe të padukshmes është duke provuar të shpjegoni emocionet tuaja”.

33. “Një njeri dashurohet sepse e dashuroni. Asnjë arsye nuk është e nevojshme për të dashuruar”.

34. “Kur çdo ditë është e njëjtë me ditën tjetër, kjo është për shkak se njerëzit nuk arrijnë të njohin gjërat e mira që ndodhin në jetën e tyre çdo ditë që dielli lind”.

35. “Kur e presim më së paku, jeta na bën një sfidë të provojmë guximin dhe gatishmërinë tonë për të ndryshuar; në një moment të tillë, nuk ka asnjë kuptim të pretendosh se asgjë nuk ka ndodhur ose të themi se ne nuk jemi akoma të gatshëm. Sfida nuk do të presë. Jeta nuk shikon prapa”.

36. “Është mundësia për të realizuar një ëndërr ajo që e bën jetën interesante”.

37. “Unë mund të zgjedh ose të jem viktimë e botës ose një aventurier në kërkim të thesarit. Është e gjitha një pyetje se si e shoh jetën time”.

38. “Ndonjëherë, ne jemi aq të lidhur me mënyrën tonë të të jetuarit, saqë ne hedhim poshtë mundësi të mrekullueshme thjesht sepse nuk dimë se çfarë të bëjmë me të”.

39. “Nëse filloni të premtoni ato që nuk keni ende, do të humbni dëshirën për të punuar drejt arritjes së saj”.

40. “Mos u frikësoni nga mendimet e njerëzve të tjerë. Vetëm mediokriteti është i sigurt në vetvete, prandaj merrni rreziqe dhe bëni atë që dëshironi të bëni”.

41. “Kurdo që të doni të arrini diçka, mbajini sytë hapur, përqendrohuni dhe sigurohuni që e dini saktësisht se çfarë dëshironi. Askush nuk mund të arrijë objektivin me sy të mbyllur”.

Nga Aurenc Bebja*, Francë – 26 Korrik 2025

“Country Life” ka botuar, të shtunën e 28 dhjetorit 1940, në faqet n°560 – 562, rrëfimin e udhëtimit asokohe në Shqipëri të autorit britanik Jan Gordon, të cilin, Aurenc Bebja, nëpërmjet Blogut “Dars (Klos), Mat – Albania”, e ka sjellë për publikun shqiptar :

Fytyra e Shqipërisë

Ku lindja bashkohet me perëndimin, mesjeta me modernen.

Nga Jan Gordon

Shqipëria është një vend me kontraste të jashtëzakonshme. Një e treta e popullsisë është po aq e dëshpëruar dhe e prekur nga malaria sa çdo komunitet tjetër në Evropë, ndërsa një e treta përfshin malësorë aq të ashpër dhe agresivë sa nuk mund të gjenden kudo. Është një vend ku, nën një sistem tërësisht modern të ndriçimit elektrik, zakonet mund të jenë ende ato të shekullit të 12-të, ku gratë që veshin këpucë, shputat e të cilave janë të prera nga copa gomash të vjetra makinash, duke lënë gjurmë “Dunlop” ose “Michelin” në baltë ndërsa lëvizin, veshin funde, prototipet e të cilave mund të gjenden në figurinat prej qeramike të periudhës minoane. Vetëm dje, të qëlloje fqinjin pas shpine nga një kaçubë ishte shpesh një detyrë familjare (në emër të një hakmarrjeje), ndërsa një vajzë e vogël, pavarësisht moshës së saj, që ecte me guxim ofronte mbrojtje shumë më të vlefshme sesa pushka e saj e famshme, rripi i fishekëve dhe thika e saj. Dëgjuam një gjykatës t’i kërkonte një falje pothuajse të përulur një vrasësi famëkeq që e dënoi me vdekje. Pastaj na kërkoi të shkonim në shtëpinë e tij për të admiruar punimet e sofistikuara të qëndisjes që ai prodhonte në kohën e tij të lirë.

Është një vend ku, nganjëherë, të mbetesh një beqare e deklaruar është më e nderuar sesa të jesh një grua e martuar, sepse në malet veriore një virgjëreshe të betuar i lejohen të gjitha privilegjet e një burri, përveç atij që nuk mund ta arrijë, domethënë, mustaqet, rritja e mustaqeve është një krenari dhe preokupim mashkullor, shpesh i kultivuar me gjithë zellësinë e një kinezi që rrit thonjtë e gishtave, dhe me një efekt të ngjashëm të ekzagjeruar dhe të paqëndrueshëm.

Këtu, fshatrat shpesh banohen pothuajse ekskluzivisht nga gratë, burrat janë jashtë vendit, qoftë në Amerikë apo Turqi, duke fituar paratë që kanë paguar për shtëpitë e ndërtuara dhe të dekoruara në mënyrë madhështore. Edhe këtu, do të ishte një fyerje për pronarin e një ferme që t’i ofrohej të paguante dhomën, ushqimin dhe mëngjesin, por të mos rrëshqitësh një shumë të mjaftueshme në dorën e gruas më të re të martuar në shtëpi do të ishte mashtrim.

Feja nuk ka rëndësi për shumicën e shqiptarëve ; myslimanët shkojnë në festat e krishtera dhe të krishterët te myslimanët. Kemi parë një kishë të krishterë të ndërtuar nga një zdrukthëtar mysliman, në të cilën ai kishte përzier kryqin me gjysmëhënën, ndërsa në male ka fshatra të quajtura “gjysmë-gjysmë”, në të cilat të dy fetë praktikohen njëkohësisht, fshatarët kanë emra të krishterë dhe myslimanë dhe i mbajnë të dy grupet e festave. Është një vend ku mesazhet e dërguara me zë të lartë nga njëri burrë te tjetri përmes maleve me një kod sekret mund ta kalojnë telegrafin me shumë orë diferencë, ku dadoja (nëna), duke dalë për të bërë pazarin, vendos foshnjën me djep dhe gjithçka tjetër mbi kokë dhe pastaj duket se i harron të gjitha, ku nëse je konservator është më mirë që partneri yt të jetë liberal dhe atëherë të paktën njëri prej jush ndoshta do të dalë nga burgu për të vazhduar biznesin. Është një vend ku në përgjithësi nuk ka asgjë midis rrugëve më të bukura dhe dredha-dredha moderne që shkenca ushtarake italiane ka qenë në gjendje të ndërtojë dhe shtigjeve të pjerrëta për mushka që shpesh kufizohen mes buzëve të greminave të rrezikshme.

Dhe këto rrugë të bukura janë padyshim kryesisht përgjegjëse për rrënimin italian. Në hartën e vogël të botuar në shtypin e përditshëm, mund të shihen praktikisht të gjitha rrugët e Shqipërisë. Në këto rrugë të mëdha mund të shtysh tanke, armë të rënda, kamionë dhe furnizime, por përmes maleve të egra, të rrezikshme, por jo të paarritshme, mund të përparosh vetëm me mushka vendase, njohuri të thella lokale dhe një trup të ngurtësuar ndaj ashpërsisë së klimës dhe kushteve ushqimore. Dhe njeriun që mund të zotërojë malet e Shqipërisë.

Majat e maleve dhe vende të tilla si Përmeti, një fshat i çuditshëm i fshehur nën çati prej argjili të trashë, i ndërtuar në shpatet e vargmalit të pjerrët të Nemerçkës, Këlcyra që shtrihet në fund të një gryke të egër dhe të pjerrët, rruga për në Berat, që përshkon Mallakastrën dhe rrëzën e Tomorit, dhe madje edhe kështjella e vjetër e madhe turke e Gjirokastrës (në shqip, Gjinokastër), duke u bërë e papërshtatshme për t’u mbajtur, u evakuua si rezultat.

Në kushte të tilla luftimi, zakoni dhe praktika janë avantazhe të mëdha. Supozohet se shqiptarët janë kryesisht pasardhës të fiseve të lashta ilire para-greke. Edhe pse malësorët grekë janë me origjinë etnike shumë të ndryshme, ata megjithatë kanë asimiluar shumë tipare lokale, duke përfshirë një shpërfillje për lodhjen dhe urinë. Shpesh, kur kalonim natën në një fermë malore shqiptare, darka, një dhi që duhej të sillej posaçërisht nga malet, e përgatitur dhe gatuar më pas për ne, nuk servirej para mesnatës, megjithëse kishim qenë gjithë ditën në shale (kalërim). Nuk ofrohej asnjë meze paraprake dhe çdo shenjë lodhjeje, urie apo padurimi duhej të fshihej me shumë kujdes.

Një grua malsore nuk do të hezitonte fare të marshonte gjashtë ditë — tre vajtje, tre ardhje — ndoshta me foshnjën dhe djepin e lidhur në shpinë, deri në tregun më të afërt për të shitur një shportë me vezë për të blerë kripë. 

Mushkat e malit shkuan më larg dhe u ngjitën më shumë, me më pak ushqim se çdo kafshë tjetër me të cilën kemi udhëtuar. Burrat e ushqyer nga tradita të tilla, të përballur me italianët — shumë prej të cilëve ndoshta vinin nga fushat dhe u mposhtën nga një vend ku edhe qentë mund të jenë më të rrezikshëm për të huajt sesa ujqërit që vazhdojnë të plaçkitin kopetë e barinjve — duhet të gëzojnë një epërsi të pallogaritshme. Duket se vetëm numrat, rraskapitja totale apo vështirësitë e zgjatjes së linjave të komunikimit mund të ndalojnë grekët. Sapo të arrijnë në fusha — që shtrihen disa kilometra në brendësi nga Vlora deri në Liqenin e Shkodrës në veri — kushtet do të ndryshojnë ; mekanizmat italianë do të luajnë një rol më të madh dhe mund të parandalojnë dëbimin e italianëve nga vendi.

Ndërkohë, qytetërimi i çuditshëm gjysmëmesjetar që është kapur fort në këtë cep të pavarur të Ballkanit do të zhduket nga gurët e mullirit të luftës. Shtëpitë e gdhendura dhe të praruara bukur të Gjirokastrës dhe të vendit përreth po digjen ose po shkatërrohen nga bombat dhe nuk mund të zëvendësohen.

Kisha unike, e pikturuar, gjysmë nëntokësore e Përmetit ndoshta është rrënuar, fiset dhe komunitetet pothuajse patriarkale do të shpërndahen dhe në Shqipëri, si në pjesën tjetër të botës, do të lindë një rend i ri. Megjithatë, shkatërrimi i këtij cepi të paimitueshëm do të thotë për Evropën humbjen e diçkaje unike në sjelljet dhe zakonet bashkëkohore./ KultPlus.com

Finlanda ka regjistruar 14 ditë radhazi temperatura që tejkalojnë 30 gradë Celsius, duke vendosur një rekord të ri kombëtar për motin dhe duke tejkaluar rekordin e mëparshëm të vitit 1972, raportoi Instituti Meteorologjik Finlandez, sipas “Helsinki Times”.

Pragu u kalua sërish dje në Parikala, ku temperaturat arritën në 30,3 gradë Celsius.

Rekordi i mëparshëm për 13 ditë radhazi – mbi 30 gradë Celsius – u regjistrua në vitin 1972.

Kjo është vala më intensive dhe e qëndrueshme e të nxehtit në historinë e Finlandës, e cila daton që nga viti 1961.

Periudha e gjatë pa shi e ka lënë pjesën më të madhe të tokës së Finlandës jashtëzakonisht të thatë.

Instituti Meteorologjik ka lëshuar paralajmërime për shkak të të nxehtit dhe zjarreve në pyje – në pjesë të mëdha të vendit.

Nxehtësia pritet të vazhdojë deri në fundjavë. Sipas parashikimeve, në disa pjesë të Laplandës dhe Finlandës lindore ka të ngjarë të ketë reshje shiu.

Deri të dielën, moti i paqëndrueshëm mund të përfshijë zona më të gjera, duke përfshirë bregdetin perëndimor dhe Finlandën qendrore.

Sipas meteorologut Ville Siiskonen, temperaturat arritën kulmin në juglindje dhe në disa pjesë të Ostrobothnia Veriore. /atsh/ KultPlus.com

Leonardo da Vinçi është piktori dhe dijetari i shquar që qëndron pas veprës ikonike Mona Lisa, por a e dinit se sa shumë gjeometria ndikoi në veprat e tij artistike?

Me siguri keni dëgjuar ose parë edhe vizatimin e tij tjetër të shquar të Njeriut Vitruvian, të krijuar rreth vitit 1490, dhe ilustrimi përfaqëson përmasat ideale njerëzore të da Vinçit me gjeometri siç përshkruhet nga arkitekti i lashtë romak Vitruvius.

Por për më shumë se 500 vjet, një gjë që e la botën e artit të hutuar ishin përmasat e caktuara që da Vinçi vizatoi për krahët dhe këmbët në imazh.

Megjithatë, një dentist nga Londra mendon se e ka zgjidhur misterin e mbajtur prej kohësh me studimin e botuar në Journal of Mathematics and the Arts.

Sipas Rory Mac Sweeney, përgjigjja mund të gjendet në ijët e Njeriut Vitruvian: një trekëndësh barabrinjës që ai mendon se mund të shpjegojë “një nga veprat më të analizuara, por edhe më të fshehta në historinë e artit”.

Siç u përmend më parë, vizatimi është frymëzuar nga Vitruvi, i cili besonte se trupi i përsosur i njeriut duhet të futet brenda një rrethi dhe një katrori.

Një katror është përdorur nga da Vinçi që i përshtatet ‘pozës kryqëzore’ të burrit me krahët dhe këmbët e shtrira, ndërsa pjesa e brendshme e rrethit është vendi ku krahët dhe këmbët janë të hapura.

Në të kaluarën, mendohej se përmasat e vizatimit bazoheshin në Teorinë e Raportit të Artë, por ky supozim popullor nuk ishte i vërtetë, pasi matjet nuk kanë kuptim.

Përgjigja ka qenë pikërisht para nesh, thotë Mac Sweeney, duke përshkruar se si ajo është “fshirë në sy të lirë”, sipas Science Alert .

“Nëse i hapni këmbët… dhe i ngrini duart mjaftueshëm sa gishtat e shtrirë të prekin vijën e majës së kokës… hapësira midis këmbëve do të jetë një trekëndësh barabrinjës”, shkroi da Vinçi në shënimet e tij për Njeriun Vitruvian.

Mac Sweeney ndoqi këtë, por pasi bëri llogaritjet në trekëndësh, zbuloi se kishte një raport prej rreth 1.64 me 1.65 të shkaktuar nga përhapja e këmbëve të burrit dhe lartësia e kërthizës së tij.

Kjo është afër raportit tetraedral (1.633), i përdorur për të gjetur mënyrën më të mirë për paketimin e sferave, i cili nuk u përcaktua zyrtarisht deri në vitin 1917.

Raporti lartësi-bazë i një forme piramidale mund të jetë 1.633 nëse katër sfera janë të lidhura sa më ngushtë të jetë e mundur – një parim i ngjashëm me parimin trekëndor të përdorur në stomatologji, siç mund të jetë vënë re nga Mac Sweeney.

Në këtë kontekst, kur shikohet një nofull njerëzore, raporti i trekëndëshit të Bonwill-it, i përdorur që nga viti 1864 dhe që është pozicionimi më i mirë për funksionin e nofullës, është gjithashtu 1.633.

Sipas Mac Sweeney, kjo nuk është rastësi, pasi ai beson se nofullat tona maksimizojnë efikasitetin mekanik duke u përputhur natyrshëm me gjeometritë tetraedrale.

A mund të përsëritet raporti tetraedral jo vetëm në nofullat tona?

Mac Sweeney mendon se ky është rasti, meqenëse “anatomia njerëzore ka evoluar sipas parimeve gjeometrike që qeverisin organizimin optimal hapësinor në të gjithë universin”.

“Të njëjtat marrëdhënie gjeometrike që shfaqen në strukturat optimale kristalore, arkitekturat biologjike dhe sistemet koordinative të Fuller-it duket se janë të koduara në përmasa njerëzore,” vazhdoi ai, “duke sugjeruar që Leonardo intuitoi të vërteta themelore rreth natyrës matematikore të vetë realitetit.”

Le të themi se Mac Sweeney ka të drejtë me gjetjet e tij (gjë që mbetet për t’u parë midis shkencëtarëve); kjo do të thotë që, ndërsa vizatonte Njeriun Vitruvian, da Vinçi mund të ketë hasur në një parim universal.

Kjo tregon vetëm se, mbi 500 vjet më vonë, ne ende po zbulojmë më shumë informacion rreth njërit prej vizatimeve më të njohura në botë.

Gëzuar ditëlindjen Mick – vërtet nuk ka tjetër!!. Gëzuar për më shumë muzikë, më shumë lëvizje dhe më shumë ”kilometra në rrugëtimin tënd”, shkruan faqja rollingstones.com.

Mick Jagger lindi më 26 korrik 1943, në Dartford, Kent, Angli.

Ai është muzikanti britanik i njohur më së miri si këngëtari kryesor ekstravagant i Rolling Stones, një grup anglez rock, për të cilin ai bashkëshkroi shumicën e këngëve.

Ai gjithashtu ka publikuar një numër albumesh solo. Përveç punës së tij si muzikant, ai është shfaqur në filma dhe është bashkëthemeluar një kompani prodhimi filmash.

Jagger është i njohur për zërin e tij unik, lëvizjet e tij frenetike të vallëzimit dhe sjelljet skenike gjatë performancave live, si dhe për imazhin e tij kontravers kundër kulturës.

Revista e shquar amerikane e muzikës Rolling Stone në vitin 2011 e renditi Jagger si këngëtarin e katërt më të mirë të të gjitha kohërave në listën e saj të 10 këngëtarëve më të mirë. /atsh/ KultPlus.com

Helen Mirren, mbretëresha britanike e aktrimit, feston sot ditëlindjen e saj të 80-të, sipas “Euronews”.

Gjatë karrierës së saj prej gjashtë dekadash, ajo zbukuroi skenat dhe ekranet tona me portretizimet e grave të fuqishme dhe komplekse, nga Kleopatra te Elizabeta II dhe Katerina e Madhe e Rusisë.

Mirren është gjithashtu e vetmja aktore që ka portretizuar të dyja Mbretëreshat Elizabeta në ekran.

Helen Mirren (lyena Lydia Mironov) lindi në Londër në vitin 1945, nga një baba me origjinë ruse dhe një nënë skoceze. Familja e saj zgjodhi te ndryshonte mbiemrin në Mirren në fillim të viteve 1950.

Ajo e filloi karrierën e saj në skenë, duke u bashkuar me Teatrin Kombëtar të të Rinjve të Britanisë së Madhe në moshën 18-vjeçare.

Atje, luajti rolin e Mbretëreshës së Egjiptit në tragjedinë “Antony and Cleopatra”, një rol që e riinterpretoi në vitin 1998 përballë Alan Rickman në Teatrin Kombëtar.

Një vit më vonë, Mirren iu bashkua kompanisë “Royal Shakespeare Company” ku qëndroi për 15 vjet.

Nga skena në ekran

Mirren fitoi rolin e saj të parë të madh në film në dramën komedi me regji të Michael Powell në vitin 1969, “The Age of Consent”.

Më vonë ajo u bë e njohur në rolet e saj si bashkëshortja e një perandori në dramën erotike të vitit 1979, “Caligula”;  e dashura e një gangsteri në filmin “The Long Good Friday” në 1980; dhe si Morgana le Fay në filmin fantazi “Excalibur”, në 1981.

Ajo fitoi nominimin e saj të parë për Çmim Oscar për rolin e saj si Mbretëresha Charlotte në filmin e vitit 1994, “The Madness of King George”.

Aktorja britanike u martua me regjisorin amerikan Taylor Hackford në vitin 1997, 22 vjet pasi u takuan në sheshxhirimin e dramës së tij “White Nights”.

Në fillim të viteve 2000, Helen Mirren arriti një famë globale.

Ajo pushtoi zemrat dhe mendjet e publikut me rolin e saj kryesor në serialin televiziv policor “Prime Suspect”.

Me suksesin erdhën gjithmonë e më shumë vlerësime. Ajo fitoi tre çmime “BAFTA TV” dhe dy çmime “Primetime Emmy” për rolin e saj në “Prime Suspect”.

Ajo u dekorua me titullin “Dame Commander” të Urdhrit të Perandorisë Britanike (DBE) nga Mbretëresha Elizabeth II në vitin 2003 për shërbimet e saj në filmat dramë.

Tre vjet më vonë, Mirren luajti rolin e monarkes më jetëgjatë të Britanisë së Madhe në dramën me regji të Stephen Frears, “The Queen”.

Portretizimi i sovranes në javët pas vdekjes së Princeshë Dianës i dha asaj një çmim Oscar si Aktorja më e Mirë.

Duke sfiduar stereotipet

Helen Mirren ka fituar reputacion për elegancën dhe egërsinë e saj. Shpesh e përshkruar si seks simbol në rininë e saj, ajo tha se kurrë nuk ia kishte vënë këtë emërtim vetes.

Vitet e fundit, ajo ka sfiduar stereotipet kundër grave të moshuara, duke u bërë imazhi i “L’Oréal” në moshën 69-vjeçare, në vitin 2014.

Mirren gjithashtu e ka përqafuar publikisht feminizmin.

Ajo luajti rolin e kryeministres izraelite, Golda Meir në filmin “Golda” në 2023; të shefes së krimit në serialin televiziv “Mobland”, madje edhe të terapistes së Kendrick Lamar në videoklipin e tij muzikor ‘Count Me Out’ në  2022. /atsh/ KultPlus.com