Mbretëria e Bashkuar ka shprehur gatishmërinë për të njohur Palestinën si shtet të pavarur. Një vendim që për hir të së vërtetës është me pasoja të gjera diplomatike dhe gjeopolitike.
Kryeministri britanik, Keir Starmer, është përballur me presion nga brenda dhe jashtë partisë së tij. Më shumë se 250 deputetë nga të gjitha partitë mbi 1/3 e anëtarëve të Dhomës së Komunave kanë firmosur një letër të përbashkët duke i kërkuar që të ndërmarrë hapin e njohjes së shtetit palestinez.
Fillimisht, Starmer e kishte kundërshtuar idenë, duke theksuar se njohja duhet të jetë pjesë e një plani më të gjerë për paqe. Por tani, ai ka ndryshuar qëndrim edhe pse me disa kushte të përfshira.
Ky vendim vjen pak kohë pasi Franca, si vendi i parë i G7-ës e ndërmorri e para një hap të tillë, e njohu zyrtarisht Palestinën si shtet. Lëvizja e Parisit nxiti më pas diskutime edhe në shtete të tjera perëndimore, përfshirë Britaninë.
Por, çfarë do të thotë njohja e Palestinës si shtet?
Sipas Konventës së Montevideos të vitit 1933, një shtet për t’u njohur si subjekt sovran duhet të përmbushë disa kritere: Të ketë një popullsi të përhershme, një territor të përcaktuar, qeveri efektive dhe marrëdhënie ndërkombëtare, strukturë diplomatike formale (ambasada, marrëveshje, ambasadorë).
Deri në mars të vitit 2025, 147 nga 193 shtetet anëtare të OKB-së e kanë njohur Palestinën si shtet. Mes tyre janë Rusia, Kina dhe India, si dhe disa vende evropiane si Spanja, Irlanda, Norvegjia dhe së fundmi Franca.
Pse Starmer e mori vendimin pikërisht tani?!
Kryeministri britanik Starmer tha se njohja e Palestinës në këtë moment do të ketë ndikimin më të madh, duke përmendur se shpresa për një zgjidhje me dy shtete një Izrael i sigurt dhe një Palestinë e qëndrueshme është në rrezik. Ai deklaroi se kjo është pjesë e një “plani në tetë pika”, tashmë i diskutuar me Francën dhe Gjermaninë. Starmer mohoi që ky vendim të jetë pasojë e presionit të deputetëve laburistë, duke këmbëngulur se ka qenë gjithmonë pjesë e planit të tij politik.
Ministri i Jashtëm britanik, David Lammy, gjatë një samiti të OKB-së për zgjidhjen me dy shtete, përshkroi situatën në Gaza si “horror” dhe kërkoi armëpushim urgjent.
Çfarë përfshin zgjidhja me dy shtete?
Kjo zgjidhje parashikon krijimin e një shteti të pavarur palestinez përkrah Izraelit, duke u dhënë të dy popujve territor dhe siguri të ndarë. Palestinezët synojnë të formojnë shtetin e tyre në Bregun Perëndimor të pushtuar, Jerusalemin Lindor të aneksuar dhe Rripin e Gazës, territore të pushtuara nga Izraeli.
Por, një pengesë kryesore për zbatimin e kësaj zgjidhjeje mbetet përcaktimi i kufijve. Që nga viti 1967, mijëra vendbanime izraelite janë ndërtuar në Bregun Perëndimor dhe Jerusalemin Lindor, ku tashmë jetojnë rreth 600 mijë izraelitë.
Si ka reaguar Izraeli dhe Palestina?
Izraeli e ka dënuar ashpër këtë ndryshim të politikës britanike. Ministria e Jashtme izraelite shkroi në platformën X: “Kjo lëvizje, pas vendimit të Francës dhe nën trysninë politike të brendshme, përbën një shpërblim për Hamasin dhe dëmton përpjekjet për një armëpushim dhe lirimin e pengjeve”.
Kryeministri Benjamin Netanyahu e ka quajtur vendimin francez si “një trampolinë për shkatërrimin e Izraelit, jo për paqe”. Nga ana tjetër, Presidenti i Autoritetit Palestinez, Mahmoud Abbas, e falënderoi Presidentin Macron për vendimin e tij “historik”.
Si po reagojnë vendet e tjera?
Gjermania mbetet e përkushtuar ndaj zgjidhjes me dy shtete, por nuk e ka njohur ende Palestinën si shtet. Berlini ka theksuar nevojën për armëpushim në Gaza dhe ndihmë humanitare urgjente.
Kanadaja dhe Australia kanë shprehur mbështetje për një zgjidhje paqësore, por nuk kanë ndërmarrë hapa konkretë drejt njohjes. Kryeministri australian, Anthony Albanese, e ka quajtur situatën në Gaza një “katastrofë humanitare”.
Italia e ka kushtëzuar çdo njohje të Palestinës me njohjen reciproke të Izraelit nga pala palestineze. Ministri i Jashtëm Antonio Tajani deklaroi: “Një shtet palestinez që nuk e njeh Izraelin nuk zgjidh asgjë”.
Ndërkohë, Spanja një nga vendet që tashmë e njeh Palestinën, e ka përshëndetur vendimin francez. Kryeministri Pedro Sánchez tha: “Së bashku duhet të mbrojmë atë që Netanyahu po përpiqet të shkatërrojë. Zgjidhja me dy shtete është e vetmja zgjidhje”.
Arabia Saudite gjithashtu e ka përgëzuar vendimin francez, duke u bërë thirrje shteteve të tjera të ndjekin shembullin.
The post Analizë / Çfarë sjell njohja e Palestinës si shtet, pse Starmer vendosi tani?! first appeared on JavaNews.al.