❌

Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Today — 7 August 2025Revista Monitor

Tani mund të shihin në kohë ku ndodhet dhe për sa minuta vjen autobusi juaj

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
7 August 2025 at 13:58

Pas integrimit të linjave të transportit publik ndërqytetas në fillim të këtij viti, Google Maps ka përmirësuar ndjeshëm informacionin për transportin urban në Shqipëri, duke shtuar të dhëna në kohë reale për oraret, ndalesat dhe pozicionin e mjeteve.

Tashmë përdoruesit në Tiranë dhe qytete të tjera mund të shohin në aplikacion kur mbërrin autobusi, nëse ka vonesa, sa persona ndodhen brenda mjetit (nëse është i mbingarkuar apo jo), si dhe orarin e saktë të autobusit pasardhës, së bashku me vendndodhjen aktuale të mjetit që po presin.

Kjo përbën një përmirësim të ndjeshëm krahasuar me situatën e mëparshme, ku të dhënat për linjat urbane ishin të pasakta, shpesh konfuze edhe për vendasit.

Para datës 8 janar 2025, transporti publik në Shqipëri nuk ishte fare i integruar në Google Maps. Aplikacioni nuk shfaqte as linjat e autobusëve, as ndalesat, as oraret, duke e bërë orientimin pothuajse të pamundur për përdoruesit,  veçanërisht për turistët e huaj që mbështeten tek platformat dixhitale për lëvizje urbane.

Mungesa e këtij informacioni thellonte kaosin në një sistem transporti që edhe vetë vendasit e kishin të vështirë ta kuptonin.

Me përditësimin më të fundit të Google Maps, përdoruesit kanë më në fund akses në informacion të saktë dhe në kohë reale për transportin publik në Shqipëri, duke e bërë orientimin shumë më të lehtë.

Tani, për të shkuar nga qendra e Tiranës në Komunën e Parisit, Google Maps tregon qartë linjën A1 (Selitë), kohëzgjatjen (12 minuta) dhe faktin që autobusi është në kohë, pak i mbushur dhe me ndalesat e listuara saktësisht.

Po ashtu, pĂ«r itinerarin Ali Demi – Aeroporti i TiranĂ«s, aplikacioni sugjeron kombinimin mĂ« tĂ« shpejtĂ«: linjĂ«n 5A ( Ish Uzina e AutotraktorĂ«ve), ndalesat pĂ«rkatĂ«se dhe lidhjen direkte me autobusin e linjĂ«s aeroportit qĂ« niset me orar tĂ« saktĂ«.

Google Maps me të dhëna në kohë reale është një zhvillim i vonuar, por i mirëpritur jo vetëm nga vendasit por edhe nga vizitorët e huaj.

Më herët, për turistët, mungesa e të dhënave në Google Maps u shkaktonte vështirësi serioze në orientim, duke i detyruar të shmangnin krejtësisht transportin public.

Leticia, njĂ« turiste nga Italia, ndau nĂ« TikTok pĂ«rvojĂ«n e saj pozitive nĂ« ShqipĂ«ri, por theksoi se “transporti publik ishte sfida mĂ« e madhe”, pĂ«r shkak tĂ« mungesĂ«s sĂ« informacionit tĂ« qartĂ« dhe tĂ« besueshĂ«m nĂ« aplikacion. Me pĂ«rmirĂ«simet e fundit, raste si ky pritet tĂ« jenĂ« gjithnjĂ« e mĂ« tĂ« rralla.

Ky është një hap konkret drejt modernizimit të infrastrukturës dixhitale të transportit dhe një ndihmë reale për të gjithë përdoruesit, vendas dhe të huaj.

Me rritjen e Shqipërisë si një destinacion turistik në vitet e fundit, nevoja për të përmirësuar qasjen dhe transparencën në transportin publik është bërë e domosdoshme.

Për shkak të mungesës së një linje hekurudhore funksionale, autobusët mbeten mjeti i vetëm real i transportit publik ndërurban, ndaj përfshirja e tyre në Google Maps ishte një hap i rëndësishëm por edhe i vonuar drejt lehtësimit të lëvizjes për vizitorët dhe përmirësimit të përvojës urbane.

The post Tani mund të shihin në kohë ku ndodhet dhe për sa minuta vjen autobusi juaj appeared first on Revista Monitor.

Prej sot, eksportet e Kosovës përballen me tarifën amerikane

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
7 August 2025 at 13:56

Tarifat e reja gjithëpërfshirëse të presidentit të SHBA-së, Donald Trump, për më shumë se 90 vende anembanë botës tashmë kanë hyrë në fuqi. Dhe ndër vendet e prekura, janë edhe Kosova dhe vende të tjera të rajonit.

 

Produktet nga Kosova që mësyjnë tregun amerikan, prej sot, e mërkurë (7 gusht) do të përballen me tarifë prej 10 për qind, pas hyrjes në fuqi të vendimit të presidentit amerikan Donald Trump për tarifat gjithëpërfshirëse.

Kosova është në mesin e më shumë se 90 shteteve që përballen me tarifën.

Kjo tarifë nënkupton që kompanitë që shesin mallra në SHBA duhet të paguajnë taksë prej 10 për qind në shtetin amerikan.

Por nuk janë vetëm produktet nga Kosova ato që do të përballen me tarifa të tilla amerikane pasi me të njëjtën tarifë do të përballen edhe produktet nga Shqipëria dhe Mali i Zi.

Ndërkohë, edhe produktet nga Kroacia, Sllovenia dhe Maqedonia e Veriut do të përballen me 15 për qind.

Ndërsa sipas të dhënave, për produktet në Serbi ato arrijnë në 35 për qind dhe për ato nga Bosnja dhe Hercegovina në 30 për qind.

Kosova ishte paralajmëruar qysh më herët se do të jetë pjesë e kësaj liste. E SHBA-ja nuk dha sinjale as pak ditë më parë nëse do të veprojë njëjtë si Kosova, që ia hoqi tarifën në importe më 1 gusht.

Kryeministri në detyrë i Kosovës, Albin Kurti,  javën e kaluar ka bërë të ditur të premten se Kosova do ta heqë tarifën doganore ekzistuese prej 10 për qind në mallrat amerikane.

“Tani e tutje, tĂ« gjitha produktet me orgjinĂ« nga Shtetet e Bashkuara do tĂ« kenĂ« tarifĂ« 0 pĂ«r qind kur tĂ« hyjnĂ« nĂ« vendin tonĂ«. Kosova i mirĂ«pret produktet amerikane nĂ« tregun e saj dhe besojmĂ« fuqishĂ«m se kjo do tĂ« ndikojĂ« nĂ« rritjen e kĂ«mbimit tregtar dhe shtimin e investimeve”.

NdĂ«rkaq, presidentja e KosovĂ«s, Vjosa Osmani, pĂ«rmes njĂ« postimi nĂ« X iu drejtua presidentit amerikan, Donald Trump, dhe popullit amerikan, duke iu thĂ«nĂ« se Kosova â€œĂ«shtĂ« partnerja juaj e besueshme nĂ« pĂ«rpjekjet pĂ«r ta bĂ«rĂ« AmerikĂ«n dhe aleatĂ«t e saj tĂ« fuqishme, tĂ« sigurt dhe mĂ« prosperuese”.

Ambasada e SHBA-sĂ« nĂ« KosovĂ« mĂ« 5 gusht u shpreh se e mirĂ«pret vendimin e QeverisĂ« sĂ« KosovĂ«s pĂ«r heqjen e tarifĂ«s prej 10 pĂ«r qind pĂ«r mallrat amerikane qĂ« futen nĂ« KosovĂ«, por s’tregoi nĂ«se kĂ«tĂ« do ta bĂ«jĂ« edhe SHBA-ja ndaj KosovĂ«s.

Vitin e shkuar Kosova eksportoi mallra në vlerë 39 milionë euro drejt SHBA-së, ndërsa importet arritën pikën më të lartë deri tash, 106.5 milionë euro.

Kujtojmë se pak para afatit të fundit për marrëveshjet që duhen arritur për të ulur ose shmangur taksat e importit, Trump tha se miliarda dollarë po hynin në SHBA për shkak të tarifave.

Ndërkohë Trump kërcënoi gjithashtu me një tarifë 100% për çipat kompjuterikë të prodhuar jashtë vendit, ndërsa i shtyn firmat e teknologjisë të investojnë në SHBA.

Javën e kaluar, administrata Trump njoftoi një listë të rishikuar të taksave të importit për dhjetëra partnerë tregtarë dhe zgjati një afat për vendet që të arrijnë marrëveshje me SHBA-në deri më 7 gusht.

Vendet kanĂ« qenĂ« nĂ« garĂ« pĂ«r tĂ« arritur marrĂ«veshje me Uashingtonin pĂ«r tĂ« ulur – ose hequr – atĂ« qĂ« Trump e quan “tarifa reciproke”.

Politikat e tij tregtare synojnë riformësimin e sistemit global tregtar, të cilin ai e sheh si trajtim të padrejtë të SHBA-së

The post Prej sot, eksportet e Kosovës përballen me tarifën amerikane appeared first on Revista Monitor.

Regjimi i ri tarifor i Donald Trump thellon luftën tregtare globale

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
7 August 2025 at 12:44

Tarifat e fundit “reciproke” tĂ« presidentit amerikan goditĂ«n shumĂ« vende qĂ« kishin arritur marrĂ«veshje me Uashingtonin

Tarifat globale të Donald Trump hynë në fuqi në orën 12:01 të mëngjesit në Uashington të enjten, duke i çuar detyrimet amerikane të importit në nivelin e tyre më të lartë në një shekull, ndërsa presidenti amerikan nisi një epokë të re të rivalitetit tregtar.

PĂ«rshkallĂ«zimi erdhi pavarĂ«sisht lobimit nga kryeqytetet e huaja pĂ«r t’i shpĂ«tuar taksave qĂ« drejtonin axhendĂ«n ekonomike tĂ« Trump, ndĂ«rsa pritej tĂ« pĂ«rfundonte afati shtatĂ«-ditor nga njoftimi i presidentit javĂ«n e kaluar pĂ«r versionin e fundit tĂ« regjimit tarifor.

Presidentja zvicerane Karin Keller-Sutter fluturoi për në shtëpi nga Uashingtoni të mërkurën, pasi dështoi në një përpjekje të fundit për të shmangur disa nga detyrimet më të ashpra të Trump. Tajvani, një eksportues i rëndësishëm i patateve të skuqura, gjithashtu dështoi të ulte normën e tij të tarifave.

Kushtet e reja të Trump pasuan muaj kërcënimesh dhe përfshijnë të ashtuquajturat taksa reciproke për pothuajse të gjitha vendet e huaja, ndërsa presidenti veproi për të riformësuar një sistem tregtar ndërkombëtar të zhvilluar gjatë shumë dekadave.

Tarifat reciproke do të rrisin taksat edhe për ekonomitë me marrëveshje të reja tregtare të SHBA-së, përfshirë BE-në dhe Japoninë. Për Kinën, eksportuesi më i madh në botë  armëpushimi i luftës tregtare me Uashingtonin përfundon më 12 gusht.

Ndërsa Meksika ka rënë dakord gjithashtu për një pauzë në çdo tarifë të re për 90 ditë, taksat e reja të larta ndaj Kanadasë, partneri tjetër i SHBA-së në një grup tregtar të Amerikës së Veriut, tashmë kanë hyrë në fuqi.

Trump ka thënë gjithashtu se së shpejti do të njoftojë tarifa të tjera për produktet farmaceutike, elektronikën e konsumit dhe sektorë të tjerë, të cilët janë të përjashtuar nga tarifat reciproke.

Të mërkurën, ai tregoi se do të godiste importet e çipave me një tarifë 100 për qind, megjithëse nuk tha se kur, dhe gjithashtu mbajti nën vëzhgim mundësinë e përjashtimeve për kompanitë që investuan në SHBA.

Regjimi reciprok hyn në fuqi vetëm disa orë pasi SHBA rritu tarifat e ardhshme ndaj Indisë për ta ndëshkuar atë për blerjen e naftës ruse, duke treguar se Trump mbetet i gatshëm të përdorë luftën e tij tregtare për të ndjekur qëllime gjeopolitike.

Edhe pse tarifat e fundit reciproke tĂ« Trump janĂ« kryesisht mĂ« tĂ« ulĂ«ta se ato qĂ« ai njoftoi nĂ« “ditĂ«n e çlirimit” mĂ« 2 prill, ato e ngrenĂ« tarifĂ«n efektive tĂ« SHBA-sĂ« nĂ« nivelin mĂ« tĂ« lartĂ« nĂ« dekada.

PĂ«rpjekja e fundit e ZvicrĂ«s pĂ«r t’i shpĂ«tuar tarifave tĂ« Trump e lĂ« kombin alpin, njĂ« eksportues i produkteve farmaceutike, metaleve tĂ« çmuara dhe orĂ«ve, me njĂ« tarifĂ« 39 pĂ«r qind, njĂ« nga mĂ« tĂ« lartat midis vendeve tĂ« zhvilluara.

Keller-Sutter u takua me sekretarin e shtetit të SHBA-së Marco Rubio gjatë udhëtimit të saj në Uashington këtë javë, por jo me përfaqësuesin e tregtisë së SHBA-së Jamieson Greer ose sekretarin e tregtisë Howard Lutnick, të cilët të dy kanë udhëhequr bisedimet tregtare të SHBA-së.

Zvicra fillimisht priste të siguronte një tarifë minimale 10 për qind nga SHBA-ja, në përputhje me nivelin më të ulët që u ofrohet vendeve të tjera. Një zyrtar amerikan tha se negociatorët e Trump nuk kishin rënë dakord për këtë.

Partnerët tregtarë të SHBA-së tani po përgatiten për zbatimin e regjimit të ri, ndërsa nuk janë të sigurt nëse presidenti është i hapur për të negociuar marrëveshje për të zbutur taksat.

Trump ka pĂ«rshĂ«ndetur tarifat e tij pĂ«r “marrjen e triliona dollarĂ«ve” pĂ«r AmerikĂ«n dhe Ă«shtĂ« mburrur se marrĂ«veshjet e tij tregtare po e bĂ«jnĂ« SHBA-nĂ« “pĂ«rsĂ«ri njĂ« vend tĂ« pasur”.

Pantheon Macroeconomics, një grup i pavarur kërkimor, këtë javë tha se SHBA-të kishin mbledhur rreth 30 miliardë dollarë në taksa doganore dhe akcize në korrik, nga rreth 8 miliardë dollarë në muaj mesatarisht në vitin 2024.

Disa mallra do të vazhdojnë të lejohen të hyjnë në SHBA pa shkaktuar një normë më të lartë tarife.

Sipas njĂ« njoftimi tĂ« Doganave dhe Mbrojtjes Kufitare tĂ« publikuar mĂ« parĂ« kĂ«tĂ« javĂ«, mallrat e zhdoganuara nĂ« doganat e SHBA-sĂ« nga ora 12:01 e mĂ«ngjesit tĂ« sĂ« enjtes do t’i nĂ«nshtrohen tarifave mĂ« tĂ« larta.

MegjithatĂ«, njoftimi thotĂ« se mallrat qĂ« janĂ« tashmĂ« nĂ« rrugĂ« pĂ«r nĂ« SHBA para orĂ«s 12:01 dhe qĂ« mbĂ«rrijnĂ« deri mĂ« 5 tetor nuk do t’i nĂ«nshtrohen tarifave tĂ« reja.

Lynn Fischer Fox, avokate te Arnold & Porter dhe ish-zyrtare tregtare amerikane, tha se rregullat nĂ«nkuptojnĂ« qĂ« mallrat qĂ« mbĂ«rrijnĂ« me aeroplan, kamion ose tren mĂ« 7 gusht ose mĂ« pas, do t’i nĂ«nshtrohen detyrimeve mĂ« tĂ« larta.

Ato mund të përfshijnë transportin ajror të mallrave që nisen nga Zvicra më 7 gusht dhe mbërrijnë në SHBA në të njëjtën ditë, tha ajo.

Avokatët thanë se mallrat që transportohen nga vende më të largëta, si Azia, mund të jenë në gjendje të paguajnë tarifa më të ulëta deri më 5 tetor, me kusht që të jenë në fazën e fundit të udhëtimit të tyre para 7 gushtit. / FT

The post Regjimi i ri tarifor i Donald Trump thellon luftën tregtare globale appeared first on Revista Monitor.

Kompjuter në shtëpi, kryesojnë Tirana dhe Korça, bashkitë e vogla ende larg teknologjisë

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
7 August 2025 at 12:00

Digjitalizimi i parë nga numri i familjeve me kompjuter është më i lartë në bashkitë e mëdha të vendit në raport me ato të vogla dhe zonat e thella të vendit. Sipas të dhënave të detajuara të Cens 2023 kryeqyteti kryeson me një përqindje më të lartë, ku gati gjysma e familjeve (49.3%) kanë një kompjuter në banesë.

Pas Tiranës renditet Korça me 33.9%, e ndjekur nga Saranda (30.2%), Durrësi (29.2%), Shkodra (28.5%), dhe Shijaku (27.5%), Shijaku dhe Hasi kanë përqindje më të larta.

Në anën tjetër, në qytete si Selenica vetëm 5.8% e familjeve kanë kompjuter, Memaliaj (6.1%), Finiqi (7.8%), dhe Roskoveci (8.0%) me përqindjet më të ulëta në vend, duke reflektuar prapambetje të thellë digjiitale.

Të dhënat tregojnë se qendrat urbane të tilla si Tirana, Durrësi dhe Shkodra tregojnë një nivel më të lartë të aksesit në teknologji, e lidhur edhe me nivelin më të lartë te të ardhurave, edukim më të lartë dhe përfshirje më të madhe në ekonominë digjitale.

Ndërsa në Bashkitë e vogla dhe më pak se 10% e familjeve kanë kompjuter. Kjo reflekton infrastrukturën e dobët në tërësi dhe të ardhurat e ulëta.

Zonat jugore dhe verilindore janë më të prekura, me bashkitë e Libohovës, Këlcyrës, Konispolit dhe Dropull që mbeten nën mesataren kombëtare. Në këto bashki dhe të tjera të Vogla një pjesë e madhe e popullsisë aktive ka emigruar, duke lënë pas persona të moshuar që nuk përdorin teknologjinë.

Në shumë bashki, veçanërisht ato me moshë mesatare dhe të tretë më të lartë, ka mungesë njohurish për përdorimin e teknologjisë. Kjo krijon një rreth vicioz: nuk e përdorin teknologjinë sepse nuk e kuptojnë, dhe nuk mësojnë sepse nuk e kanë.

Në zonat rurale ku ekonomia është e përqendruar në bujqësi apo punë manuale, shumë familje nuk e shohin kompjuterin si të nevojshëm për jetën e përditshme. Në disa raste, edhe shkollat nuk e përforcojnë mjaftueshëm rëndësinë e përdorimit të teknologjisë.

Në shumë fshatra dhe zona malore mungon interneti me shpejtësi të mirë ose është shumë i kushtueshëm. Pa një lidhje të qëndrueshme, edhe nëse ka kompjuter, përdorimi i tij mbetet i kufizuar. Ndërkohë, familjet e reja që janë më të predispozuara për pajisje digjiitale jetojnë në qytete të mëdha.

Pajisja me kompjuter në shtëpi është një tregues kyç për përfshirjen në arsimin online, mundësitë e punës në distancë, aksesin në informacion dhe shërbimet publike elektronike. Mungesa e teknologjisë në familje thellon pabarazitë sociale dhe kufizon mundësitë për zhvillim individual dhe komunitar./ B.Hoxha

The post Kompjuter në shtëpi, kryesojnë Tirana dhe Korça, bashkitë e vogla ende larg teknologjisë appeared first on Revista Monitor.

Arritja e Azerbajxhanit përtej sektorit të naftës dhe gazit

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
7 August 2025 at 11:58

Khazar Akhundov

Caliber.az

 

PavarĂ«sisht disa sfidave nĂ« mjedisin ekonomik global dhe rĂ«nies sĂ« eksporteve tĂ« naftĂ«s, ekonomia e Azerbajxhanit—veçanĂ«risht sektorĂ«t e saj  qĂ« nuk lidhen me prodhimin ose eksportin e naftĂ«s —ka treguar rritje tĂ« qĂ«ndrueshme, duke u zgjeruar me 1.2 herĂ« gjatĂ« viteve tĂ« fundit. Çështje tĂ« tilla si rritja e pjesĂ«s sĂ« sektorit jo-naftĂ« nĂ« Prodhimin e BrendshĂ«m  Bruto, zbatimi i masave tĂ« parashikuara nĂ« StrategjinĂ« e Zhvillimit Socio-Ekonomik 2022–2026 dhe Programi i ParĂ« ShtetĂ«ror pĂ«r Kthimin e Madh (Programi ShtetĂ«ror u pĂ«rgatit pĂ«r tĂ« siguruar kthimin e 750 mijĂ« personave tĂ« zhvendosur  brenda vendit nĂ« shtĂ«pitĂ« e tyre, nĂ« territoret e çliruara nga pushtimi) u diskutuan mĂ« 30 korrik gjatĂ« takimit tĂ« parĂ« tĂ« nĂ«n-grupeve pĂ«rkatĂ«se tĂ« punĂ«s nĂ«n drejtimin e Ministrit tĂ« EkonomisĂ« sĂ« Azerbajxhanit, Mikayil Jabbarov.

NĂ« pĂ«rputhje me dokumentin afatgjatĂ« tĂ« politikĂ«s “Azerbaijan 2030: Prioritetet KombĂ«tare pĂ«r Zhvillim Socio-Ekonomik”, tĂ« prezantuar nĂ« fillim tĂ« vitit 2021, dhe strategjinĂ« afatmesme pĂ«r vitet 2022–2026 qĂ« rrjedh prej tij, vendi synon tĂ« nxisĂ« rritje ekonomike qĂ« Ă«shtĂ« e qĂ«ndrueshme, e balancuar dhe rezistente ndaj goditjeve tĂ« jashtme. Duke patur parasysh kĂ«to objektiva, Azerbajxhani ka ndĂ«rmarrĂ« vitet e fundit njĂ« diversifikim tĂ« gjerĂ« tĂ« ekonomisĂ« kombĂ«tare. SektorĂ«t kryesorĂ« nĂ« zhvillim pĂ«rfshijnĂ« energjinĂ« e gjelbĂ«r, dixhitalizimin nĂ« tĂ« dy sferat publike dhe private, integrimin e teknologjive tĂ« IndustrisĂ« 4.0 dhe nisjen e njĂ« strategjie privatizimi transparente e moderne—duke pĂ«rfshirĂ« grupimin e ndĂ«rmarrjeve shtetĂ«rore pĂ«r tĂ« rritur efikasitetin e tyre.

KĂ«tyre pĂ«rpjekjeve u shtohen reformat fiskale dhe doganore tĂ« hartuar pĂ«r tĂ« frenuar ekonominĂ« informale dhe pĂ«r tĂ« nxitur praktika biznesi transparente dhe tĂ« pajtueshme me taksat, duke forcuar kĂ«shtu tĂ« ardhurat fiskale tĂ« shtetit. NĂ« tĂ« gjitha kĂ«to fusha, Azerbajxhani ka bĂ«rĂ« pĂ«rparime tĂ« dukshme—arritje qĂ« janĂ« njohur nga shumĂ« organizata ndĂ«rkombĂ«tare me reputancion tĂ« lartĂ«.

FalĂ« njĂ« vale tĂ« re reformash industrializimi, sektori jo-naftĂ« ka mbetur njĂ« motor kryesor i rritjes ekonomike tĂ« Azerbajxhanit pĂ«r disa vite—veçanĂ«risht ndĂ«rsa prodhimi nĂ« industrinĂ« nxjerrĂ«se ka rĂ«nĂ«. Ky ndryshim nuk Ă«shtĂ« i habitshĂ«m duke pasur parasysh peshĂ«n gjithnjĂ« e mĂ« tĂ« madhe tĂ« sektorit jonaftĂ« nĂ« strukturĂ«n ekonomike tĂ« vendit: ndĂ«rsa nĂ« vitin 2011 pĂ«rfaqĂ«sonte vetĂ«m 49% tĂ« PBB-sĂ«, deri nĂ« fund tĂ« vitit 2024, pĂ«rqindja e tij ishte rritur nĂ« gati 68%.

Në vitin 2024, PBB-ja e Azerbajxhanit u rrit me 4.1%, ndërsa sektori jonaftësor u zgjerua me 6%, duke përfshirë një rritje prej 7% në prodhimin industrial jo-naftë.

Kjo arritje mbresëlënëse është nxitur kryesisht nga politikat e qëndrueshme të qeverisë, duke përfshirë stimuj financiarë dhe preferenca fiskale që kanë ndihmuar në tërheqjen e investimeve private nësektorët prodhues. Këto masa gjithashtu kanë rritur kapitalizimin e klasterëve industrialë si teknoparket, zonat industriale, agroparket dhe struktura të tjera të ngjashme.

Po aq e rĂ«ndĂ«sishme Ă«shtĂ« pĂ«rpjekja pĂ«r tĂ« maksimizuar potencialin eksportues tĂ« sektorit jonaftĂ«. Sipas strategjisĂ« kombĂ«tare tĂ« zhvillimit, kjo pĂ«rfshin identifikimin e “nxitĂ«sve tĂ« rinj tĂ« rritjes”. NĂ« kĂ«tĂ« kontekst, iniciativat e fundit pĂ«r tĂ« nxitur prodhimin jo-naftĂ«, pĂ«r tĂ« krijuar klasterĂ« tĂ« orientuar drejt eksportit dhe pĂ«r tĂ« ngritur zona tĂ« veçanta ekonomike kanĂ« dhĂ«nĂ« rezultate: eksportet jonaftĂ« tĂ« Azerbajxhanit tani po rriten me njĂ« ritĂ«m dukshĂ«m mĂ« tĂ« shpejtĂ« sesa ato tĂ« sektorit tĂ« naftĂ«s dhe gazit.

PĂ«r tĂ« vlerĂ«suar progresin e bĂ«rĂ« dhe pĂ«r tĂ« pĂ«rcaktuar hapat e ardhshĂ«m pĂ«r avancimin e sektorit jonaftĂ«, Ministria e EkonomisĂ« e Azerbajxhanit kohĂ«t e fundit thirri takimin e parĂ« tĂ« dy nĂ«n-grupeve tĂ« punĂ«s: “Rritja Ekonomike” dhe “Integrimi i EkonomisĂ« sĂ« Territoreve nĂ« zinxhirĂ«t kombĂ«tarĂ« dhe globalĂ« tĂ« vlerĂ«s pĂ«r zhvillim tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m tĂ« vendbanimeve.” Takimi mblodhi pĂ«rfaqĂ«sues nga disa institucione kyçe qeveritare.

GjatĂ« sesionit, Ministri i EkonomisĂ« Mikayil Jabbarov u shpreh: “Deri nĂ« fund tĂ« vitit 2024, 78% e masave tĂ« parashikuara nĂ« strategji janĂ« zbatuar dhe si rezultat, nga viti 2022 deri nĂ« vitin 2024, PBB-ja nĂ« sektorin jo-naftĂ« nĂ« tĂ«rĂ«si Ă«shtĂ« rritur me 1.2 herĂ«. Pjesa e sektorit jonaftĂ« nĂ« PBB u rrit nga 61.6% nĂ« vitin 2021 nĂ« 67.8% nĂ« vitin 2024.”

Z.Jabbarov theksoi gjithashtu se shkalla e zbatimit të Programit Shtetëror për Kthimin e Madh arriti 74% në vitin 2024, me një alokim total prej 21.6 miliardë manatë (rreth 12.7 miliardë dollarë) deri në fund të vitit të kaluar. Dy parqe të mëdha industriale janë krijuar në territoret e çliruara nga pushtimi, të cilat aktualisht strehojnë 55 ndërmarrje aktive. Këto biznese rezidente përfitojnë nga stimuj fiskalë dhe privilegje të tjera, dhe eksporti i produkteve të prodhuara në rajonet ekonomike të Karabakut dhe Lindjes së Zangezuri Lindor është organizuar me sukses.

Vlen të përmendet se këto janë klasterët më të mëdhenj të prodhimit në vend: Parku Industrial i Agdam dhe Zona Ekonomike e Luginës së Araz, që strehon ndërmarrje prodhuese dhe shërbim-logjistike me potencial të fortë eksportues. Sipas të dhënave nga Agjencia për Zhvillimin e Zonave Ekonomike (ADEZ) nën Ministrinë e Ekonomisë, 30 biznese mbajnë statusin rezident në Parkun Industrial të Agdam, së bashku me katër të tjerë të regjistruar si jorezidentë. Më shumë se 121 milionë manat (rreth 71 milionë dollarë) janë investuar në projekte industriale aty, duke krijuar mbi 650 vende të përhershme pune. Ndërkohë, Zona Ekonomike e Luginës së Araz strehon 18 biznese rezidente me një investim të kombinuar prej 140 milionë manatë (rreth 83 milionë dollarë), së bashku me tre kompani jorezidente që operojnë brenda zonës.

Sipas BankĂ«s BotĂ«rore, vihet re njĂ« rritje e fuqishme nĂ« sektorĂ«t jonaftĂ« tĂ« Azerbajxhanit, duke pĂ«rfshirĂ«: ndĂ«rtimin – 9.6%, transportin – 14.1%, TIK – 11.4% dhe turizmin – 12.9%.

Pas diskutimeve brenda grupeve përkatëse të punës, pjesëmarrësit theksuan rëndësinë e zhvillimit të mekanizmave efektivë për diversifikimin ekonomik, promovimin aktiv të investimeve, forcimin e sektorit privat, rritjen e aktivitetit të biznesit në territoret e çliruara nga pushtimi dhe përmirësimin e modelit të rritjes së orientuar drejt eksportit.

 

The post Arritja e Azerbajxhanit përtej sektorit të naftës dhe gazit appeared first on Revista Monitor.

Rregulli 3:1 për më shumë energji dhe përqendrim për dashamirësit e kafesë

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
7 August 2025 at 11:15

Mbase e pini kafen për efektet e saj shëndetësore, të cilat janë të vërtetuara. Një meta-analizë e 127 studimeve tregoi se konsumimi i kafesë ul rrezikun e kancerit deri në 20%, të diabetit të tipit 2 me 30% dhe të sëmundjes së Parkinsonit po ashtu me 30%. Një tjetër studim i publikuar në Circulation e lidh kafen me uljen e rrezikut për goditje në tru me 20%, ndërsa një studim me mbi 260,000 persona i NIH zbuloi se ata, që pinin katër ose më shumë filxhanë kafe në ditë kishin 10% më pak gjasa të përjetonin depresion.

Por për shumë njerëz, arsyeja kryesore për të pirë kafe është më e thjeshtë: të zgjohen. Kafeina bllokon adenosinën, një substancë që nxit përgjumjen, duke na ndihmuar të qëndrojmë vigjilentë. Por me përdorim të vazhdueshëm, ky efekt dobësohet. Trupi reagon duke prodhuar më shumë receptorë për adenosinën, gjë që kërkon më shumë kafeinë për të arritur të njëjtin nivel energjie.

Një studim i publikuar në International Archives of Pharmacology and Therapy tregoi se brenda vetëm tre ditësh konsum të rregullt të kafeinës, numri i receptorëve rritet ndjeshëm. Kjo shpjegon pse më pas të duhet më shumë kafe: dy filxhanë në mëngjes, një tjetër pasdite, e ndoshta edhe një më vonë. Me kalimin e kohës, efekti fillestar zëvendësohet me një nevojë të përhershme për stimulim.

Një tjetër studim i publikuar në PLoS One zbuloi se pjesëmarrësit që konsumuan kafe për 20 ditë me radhë përjetuan rritje të ndjeshme të energjisë vetëm në ditët e para. Pas ditës së 15-të, përfitimet filluan të bien, dhe deri në fund, efektet ishin kthyer në nivelin para fillimit të konsumit.

Zgjidhja? NjĂ« “reset” i receptorĂ«ve tĂ« adenosinĂ«s. Po, Ă«shtĂ« e mundur. TĂ« njĂ«jtat studime tregojnĂ« se njĂ« pauzĂ« 7-ditore nga kafeina mjafton qĂ« trupi tĂ« rikthejĂ« ndjeshmĂ«rinĂ« e mĂ«parshme. Nuk Ă«shtĂ« e nevojshme tĂ« hiqni dorĂ« plotĂ«sisht, mund tĂ« reduktoni dozĂ«n nĂ« mĂ«nyrĂ« graduale pĂ«r njĂ« javĂ« nĂ« muaj.

Ky Ă«shtĂ« thelbi i rregullit 3:1 – tre javĂ« konsum tĂ« zakonshĂ«m, njĂ« javĂ« pushim ose ulje doze. NĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ«, kur tĂ« rifilloni pirjen e rregullt, efekti energjik i kafesĂ« do tĂ« jetĂ« i ndjeshĂ«m dhe real.

Sa mĂ« pak tĂ« jeni tĂ« varur, aq mĂ« shumĂ« do t’ju ndihmojĂ« kafeja kur tĂ« keni nevojĂ«. Dhe ndĂ«rkohĂ«, pĂ«rfitimet shĂ«ndetĂ«sore mbeten.

Një fitore e dyfishtë. / INC, Shqip.al

The post Rregulli 3:1 për më shumë energji dhe përqendrim për dashamirësit e kafesë appeared first on Revista Monitor.

Bizneset e sigurisë dhe shërbimeve mbështetëse të kompanive, 840 mln euro të ardhura në 2023

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
7 August 2025 at 11:00

Siguria po iu kushton gjithnjë e më shumë vit pas viti bizneseve, individëve dhe institucioneve. Përparimi teknologjik po gjeneron mundësi të reja, por që kushtojnë dhe krijojnë hapësira për biznes të ri edhe në vendin tonë.

Sektori qĂ« pĂ«rfshin “ShĂ«rbimet e sigurisĂ« dhe hetimit; shĂ«rbimet pĂ«r ndĂ«rtesat dhe peizazhin (pastrimi); administrimi e zyrave, mbĂ«shtetja e zyrave dhe shĂ«rbime tĂ« tjera mbĂ«shtetĂ«se tĂ« biznesit” ka shĂ«nuar njĂ« rritje tĂ« ndjeshme gjatĂ« tre viteve tĂ« fundit nĂ« ShqipĂ«ri.

Të dhënat tregojnë se të ardhurat nga ky grup aktivitetesh arritën në 84.4 miliardë lekë në vitin 2023, nga 75 miliardë lekë në vitin 2022 dhe 67 miliardë lekë në vitin 2021. Shërbimet mbështetëse të biznesit rriten me 26% në dy vjet.

Këto shërbime luajnë në ekonominë shqiptare. Bëhet fjalë për një grup të gjerë aktivitetesh, që nisin nga shërbimet e sigurisë fizike në institucione publike e private, deri te pastrimi profesional, mirëmbajtja e ambienteve të jashtme dhe shërbimet logjistike apo mbështetëse në zyrat e kompanive.

Rritja e të ardhurave për bizneset e sigurisë dhe shërbimeve mbështetëse të zyrave po vjen nga zgjerimi i kërkesës në sektorin privat dhe publikë për të kontraktuar shërbime të jashtme, si dhe zgjerimi i sektorit të shërbimeve call center i cili ka tërhequr një pjesë të konsiderueshme të fuqisë punëtore, veçanërisht të rinjsh.

Në këtë kontekst, sektori pritet të vazhdojë rritjen, sidomos nëse kombinohet me digjitalizimin e shërbimeve dhe rritjen e kërkesës ndërkombëtare për shërbime në distancë.

Studimet vendase tregojnë se Sektori privat i sigurisë përfshin rreth 270 kompani të licencuara që ofrojnë shërbime të tilla. Më shumë se 12,800 roje private punësohen në këtë sektor, afërsisht po aq sa Policia e Shtetit.

AfĂ«risht kostot pĂ«r punonjĂ«s nĂ« muaj pĂ«r kompanitĂ« e sigurimit janĂ« 400-600 euro nĂ« muaj. Studimet tregojnĂ« se objekte mesatare, bizneset mund tĂ« shpenzojnĂ« 5,000–10,000 euro nĂ« vit pĂ«r njĂ« vendroje sigurie dhe shumĂ«fish pĂ«r sisteme shĂ«rbimi mĂ« tĂ« mĂ«dha.

Vitet e fundit institucionet financiare dhe bankat harxhojnë vlera shumë më të mëdha jo vetëm për sigurinë fizike por edhe kundër mashtrimeve në internet.

Përhapja e teknologjisë dhe automatizimit të punës është duke zgjeruar mashtrimin online duke bërë që shumë kompani të zgjerojnë financimet për mbrojtje ndaj sulmeve kibernetikë. Me avancimin teknologjik do të rriten më tej edhe shpenzimet për sigurinë ndaj sulmeve virtuale krahas atyre fizike./ B.Hoxha

Burimi: INSTAT

The post Bizneset e sigurisë dhe shërbimeve mbështetëse të kompanive, 840 mln euro të ardhura në 2023 appeared first on Revista Monitor.

Frangat zvicerane po forcohen ndaj çdo valute tjetër, por po dobësohen ndaj Lek-ut!  

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
7 August 2025 at 10:00

Dario Hani*

Kursimi nuk qëndron thjesht në diferencën midis të ardhurave dhe shpenzimeve, por edhe në valutën në të cilën ato para po kursehen.

Kur individët kursejnë në valutën e tyre lokale, pa marrë parasysh kursin e këmbimit, ata mund të humbasin krahasuar me të tjerët që kursejnë në valuta të tjera.

Nëse një person jeton në Europë dhe merr pagën në euro, nuk ka arsye që kursimi të mbahet në euro ose në ndonjë monedhë tjetër ku janë marrë apo shpenzuar të ardhurat.

Për shembull, të gjithë ata që kanë marrë pagat në euro, dollarë apo paund dhe i kanë kursyer në këto monedha, sot do të ishin më të pasur nëse do të kishin kursyer në franga zvicerane gjatë 20 viteve të fundit.

Kjo për shkak se franga, në raport me secilën prej këtyre valutave, është forcuar në mënyrë të vazhdueshme.

Kjo shihet qartë në grafikët zyrtarë të këmbimit në Google Finance:

  • NĂ« vitin 2005, me 100 franga zvicerane blije rreth; 64 euro / 78 dollarĂ« / 43 paund

  • NĂ« vitin 2015, me 100 franga zvicerane blije rreth; 92 euro / 103 dollarĂ« / 67 paund.

  • Sot me 100 franga zvicerane blen rreth ;106 euro, 125 dollarĂ« ose 91 paund.

E njĂ«jta gjĂ« vlen edhe pĂ«r valutat e tjera si lirat turke, forinta hungareze, lei rumun, Zloti Polak, Levi Bulgar, valutat e vendeve skandinave – tĂ« gjitha janĂ« zhvlerĂ«suar nĂ« raport me frangĂ«n zvicerane gjatĂ« 20 viteve tĂ« fundit!

Në këtë analizë nuk po marrim parasysh rritjen e pagave neto apo inflacionin real në secilin vend. Ata që i kanë mbajtur kursimet në franga zvicerane janë sot më të pasur.

Sa i përket Lek-ut shqiptar, edhe ai ka pësuar dobësim kundrejt frangave zvicerane nga viti 2005 deri në 2015, duke reflektuar sfidat ekonomike dhe tregjet financiare më pak të zhvilluara. Deri ne vitin 2015, dobësimi relativ i Lek-ut nënkuptonte një ulje të fuqisë blerëse ndërkombëtare për shqiptarët që mbanin pasurinë në monedhën kombëtare.

Grafikët zyrtarë të kursit të këmbimit 2005 në Google Finance:
1 CHF = 75 Lekë

Megjithatë, që nga viti 2015, leku ka shfaqur një kthesë të jashtëzakonshme, duke u forcuar gati 40% kundrejt CHF-së në vetëm 10 vite. Ky ndryshim vjen si rrjedhojë e rritjes së besueshmërisë në monedhën tonë, Lek. Kjo kthesë është një arritje, pasi shkon kundër trendit global të dobësimit të valutave kundrejt CHF-së. Për shqiptarët, kjo do të thotë se mbajtja e kursimeve në Lek gjatë 10 viteve të fundit ka qenë një zgjedhje e mirë.

Grafikët zyrtarë të kursit të këmbimit 2015 në Google Finance:
1 CHF = 142 Leke

NĂ«se njĂ« person nĂ« ShqipĂ«ri kishte 1,000,000 lekĂ« (1 milion lekĂ«) ose 7,000 franga kursime nĂ« vitin 2015, ai duhet thjesht t’i mbante kursimet nĂ« valutĂ«n Lek pĂ«r 10 vite dhe do tĂ« kishte afro 10,000 franga nĂ« vitin 2025, pasi sot 1 CHF = 104 lekĂ«. Kjo ndodh gjatĂ« njĂ« dekade gjatĂ« sĂ« cilĂ«s franga u rrit ndaj tĂ« gjitha valutave tĂ« tjera.

A do të dobësohet përsëri Leku kundrejt frangave zvicerane drejt 142 lekë apo do të vazhdojë forcimin drejt 75 lekëve?

Si fillim duhet të kuptojmë se si erdhi kjo rritje gjatë periudhës 2015-2025.

A ishte kjo rritje në besimin tek Lek-u rezultat i menaxhimit fiskal, politikave monetare, apo një seri arsyesh? 

Rritja e besimit në monedhën kombëtare, Lek-un, gjatë periudhës së fundit është produkt i një kombinimi të faktorëve të ndryshëm, si:

Politikat fiskale të qeverisë shqiptare kanë luajtur një rol të rëndësishëm në stabilizimin e ekonomisë. Gjatë vitit 2025, borxhi publik ka target në nivelin 54.8% të Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB), një tregues i menaxhimit të kujdesshëm të financave publike dhe politikave fiskale që kanë ndihmuar në përmirësimin e besimit të investitorëve dhe qytetarëve në stabilitetin e ekonomisë shqiptare. Përmirësimi i balancës fiskale ka kontribuar në ruajtjen e stabilitetit makroekonomik dhe ka pasqyruar aftësinë e qeverisë për të menaxhuar borxhin pa rritur presionet inflacioniste, me një deficit afërsisht 2.6% të PBB-së.

Politikat monetare të Bankës së Shqipërisë janë karakterizuar nga një qasje e kujdesshme ndaj inflacionit dhe normave të interesit. Në konferencën e datës 2 korrik me gazetarët Guvernatori i Bankës së Shqipërisë, Gent Sejko njoftoi vendimin e fundit të marrë nga Këshilli Mbikqyrës për uljen e normës bazë të interesit. Sejko njoftoi se norma bazë e interesit ulet nga 2.75% në 2.5%. Më tej ai lajmëroi edhe uljen e kredisë dhe depozitës njëditore nga 1.75% në 1.5%.

Rritja e turizmit në Shqipëri është një tjetër faktor kyç që ndikon në forcimin e Lek-ut. Turistët që vizitojnë vendin sjellin valutë të huaj që këmbehet në Lek për shpenzimet lokale. Në Maj 2025, numri i shtetasve shqiptarë që kanë hyrë në territorin shqiptar është 689.145, duke pësuar një rritje me 8,9 %, krahasuar me Maj 2024. Numri i shtetasve të huaj që kanë hyrë në territorin shqiptar është 987.077. Ky numër është rritur me 1,4 %, krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit 2024.

Dërgesat nga emigrantët, apo remitancat, përbëjnë një burim shumë të rëndësishëm valutash të huaja që ndikojnë në kërkesën dhe ofertën për Lek. Shqiptarët në 3 muajt e parë të vitit dërguan drejt familjeve të tyre 251 milionë euro, nga 242 milionë krahasuar me të njëjtën periudhë në 2024, sipas të dhënave të Bankës së Shqipërisë. Kjo ofron një rrjedhë të qëndrueshme valutash të huaja që konvertohen në Lek dhe rrisin ofertën valutore.

Konkluzioni është që disa faktorë të kombinuar kanë krijuar një klimë të favorshme për rritjen e besimit tek Lek-u, duke ndikuar pozitivisht në kursin dhe vlerën e tij në tregun valutore.

A do të vazhdojë trendi i forcimit të Lek-ut?

Në parim, trendi i forcimit të Lek-ut pritet të vazhdojë në periudhën afatmesme për shkak të disa arsyeve kryesore:

Arsyet që tregojnë se ky trend nuk do të ndalet:

  • Emigracioni dhe remitancat mbeten tĂ« qĂ«ndrueshme dhe me tendencĂ« rritjeje, pasi flukset emigracioni nuk kanĂ« shĂ«nuar ulje dhe diaspora vazhdon tĂ« dĂ«rgojĂ« fonde nĂ« vend pĂ«r familjet dhe investime.
  • Turizmi vazhdon tĂ« jetĂ« nĂ« njĂ« fazĂ« rritjeje, duke sjellĂ« mĂ« shumĂ« valutĂ« tĂ« huaj dhe duke rritur kĂ«rkesĂ«n pĂ«r Lek pĂ«r shpenzimet e turistĂ«ve nĂ« ekonominĂ« vendase.
  • Investimet e huaja direkte vazhdojnĂ« tĂ« rriten, duke sjellĂ« valutĂ« qĂ« konvertohet nĂ« Lek pĂ«r paga, shpenzime dhe taksa, rritje kjo qĂ« ndikon drejtpĂ«rdrejt nĂ« forcimin e monedhĂ«s vendase.

Faktorë që mund të përshpejtojnë rritjen e Lek-ut:

  • Hyrja e ShqipĂ«risĂ« nĂ« Bashkimin Evropian dhe pritshmĂ«ritĂ« pĂ«r integrim ekonomik mĂ« tĂ« thellĂ« krijojnĂ« njĂ« klimĂ« mĂ« tĂ« parashikueshme dhe tĂ« besueshme pĂ«r investitorĂ«t e huaj dhe vendas, duke rritur kĂ«rkesĂ«n pĂ«r Lek-un.
  • Formalizimi i ekonomisĂ« dhe rritja e transaksioneve financiare pĂ«rmes kanaleve zyrtare ndihmon formalizimin e ekonomisĂ« dhe rritjen e kursimeve nĂ« Lek.
  • Grantet dhe fondet e huaja pĂ«r zhvillim sjellin para nĂ« valutĂ« qĂ« kĂ«mbehen nĂ« Lek pĂ«r pĂ«rdorime tĂ« ndryshme nĂ« ekonominĂ« vendase, duke rritur kĂ«rkesĂ«n pĂ«r monedhĂ«n kombĂ«tare.

Investimet dhe ndihmat financiare ndërkombëtare që vijnë në Shqipëri në valutë të huaj zakonisht konvertohen në Lek për të mbështetur aktivitetet ekonomike lokale, si pagesat e punonjësve, investimet kapitale dhe realizimin e projekteve. Kjo rritje e kërkesës për Lek kontribuon në forcimin e monedhës kombëtare në tregun valutore. Parashikimi bazuar në treguesit aktualë dhe tendencat ekonomike është që Lek-u do të vazhdojë të forcohet në periudhën afatmesme. Kjo situatë mund të krijojë sfida për sektorin e eksportit, pasi një monedhë më e fortë ul konkurrueshmërinë e produkteve shqiptare në tregjet ndërkombëtare.

Në kuadër të procesit të integrimit në Bashkimin Evropian, diskutimi mbi mundësinë e adoptimit të Euros mbetet një temë akoma e pa diskutuar, e cila kërkon analizë të detajuar.

 

* Opinionet janĂ« personale tĂ« autorit dhe nuk pĂ«rbĂ«jnĂ« qĂ«ndrim tĂ« revistĂ«s. Dario Hani ka kryer studimet bachelor nĂ« Ekonomi dhe BankĂ« nĂ« Universitetin e SienĂ«s nĂ« Itali, si dhe studimet master nĂ« Administrim Biznesi (MBA) nĂ« Universitetin e LucernĂ«s (HSLU) nĂ« ZvicĂ«r. Aktualisht punon si analist investimesh nĂ« njĂ« kompani me seli nĂ« ZĂŒrich. 

The post Frangat zvicerane po forcohen ndaj çdo valute tjetër, por po dobësohen ndaj Lek-ut!   appeared first on Revista Monitor.

Durrës-Kukës, 22 mln euro nga tarifa; 45 punonjës për ta mbledhur atë, 26 për mirëmbajtjen e rrugës

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
6 August 2025 at 23:02

Qeveria e Shqipërisë i dha rëndësi mirëmbajtjes së Autostradës Durrës-Kukës duke kontraktuar shërbimin nëpërmjet formës koncesionare ROT (Rindërtim, operim, transferim), ku nëpërmjet tarifës 5 uro për automjetet e vogla do të sigurohet mirëmbajtja e segmentit për 30 vite duke nisur nga 2017-ta.

“Albanian Highway Concession” qĂ« ka fituar koncesionin pĂ«r ndĂ«rtimin, operimin dhe mirĂ«mbajtjen e RrugĂ«s Milot–MorinĂ«, me afat 30 vjet, zbatimi i tĂ« cilĂ«s nisi nĂ« shtator tĂ« vitit 2018, raportoi tĂ« ardhura 3.6 miliardĂ« lekĂ« nĂ« vitin 2024, me rritje tĂ« fortĂ« prej 68% me bazĂ« vjetore.

Nga kjo shumĂ«, tĂ« ardhurat nga aktiviteti kreysor i kompanisĂ«, mbledhja e tarifave (neto), ishin 1.85 miliardĂ« lekĂ«, me njĂ« zgjerim prej 16%, ndĂ«rsa “TĂ« ardhurat e pĂ«rllogaritura mbi vlerĂ«n e investimit tĂ« kryer”, pothuajse u trefishuan nĂ« 1.74 miliardĂ« lekĂ« (Kjo e fundit pĂ«rfaqĂ«son vlerĂ«n e tregut, tĂ« investimit tĂ« kryer i cili do t’i shlyhet kompanisĂ« konçesionare nĂ« vitet e ardhshme nĂ«pĂ«rmjet tarifave qĂ« do tĂ« arkĂ«tohen nga pĂ«rdorimi i rrugĂ«s nĂ« vitet nĂ« vijim).

Sipas raportit tĂ« aktivitetit, Viti 2024 Ă«shtĂ« viti i tetĂ« i operimit tĂ« Sheshit tĂ« Pagesave dhe viti i dorĂ«zimit dhe pĂ«rfundimit tĂ« marrjes nĂ« dorĂ«zim e punimeve kapitale “NdĂ«rtimi i UrĂ«s sĂ« re tĂ« KukĂ«sit”.

Në dokumentet zyrtare që shoqërojnë bilancin e vitit 2024 kompania që administron koncesionin deklaroi se në fund të vitit të kaluar kompania kishte të punësuar gjithsej 85 persona.

Nga këta, 43 punonjës ishin të angazhuar me shërbimin e mbledhjes së tarifës së kalimit, ndërsa 26 të tjerë mbulonin pjesën teknike dhe operacionale të mirëmbajtjes së autostradës. Pjesa tjetër e stafit përfshinte pozicione administrative, drejtues dhe një mjek.

22 milion euro për të kaluar rrugën

TĂ« ardhurat bruto nga tarifa e koncesionit tĂ« rrugĂ«s ishin 2.15 miliardĂ« lekĂ« (rreth 22 milionĂ« euro), nga tĂ« cilat 277 milionĂ« lekĂ« iu kthyen qeverisĂ« pasi Ă«shtĂ« pĂ«rmbushur kushti i kontratĂ«s qĂ« nĂ« rast se shuma e tĂ« ardhurave nga tarifa e pĂ«rdorimit tĂ« rrugĂ«s, tejkalon limitin e parashikuar nĂ« kontratĂ«, 60% e kĂ«tij tejkalimi do t’i kthehet autoritetit kontraktues.

Shpenzimet për operacionet e mirëmbajtës rutine dhe asaj dimërorë kushton 845 milionë lekë vitin e kaluar (rreth 8.5 milionë euro).

Sipas raportit zyrtar, këto shpenzime kanë përfshirë operimin dhe mirëmbajtjen emergjente dhe dimërore; inspektimi dhe monitorimi i vazhdueshëm i të gjithë komponentëve të infrastrukturës; (për trotuare, ura dhe elementë gjeoteknike, gardrela, sinjalistike, furnizimin me energji elektrike të Tunelit të Thirrës dhe gjithë pikave të furnizimit përgjatë autostradës, mirëmbajtjen dhe mbajtjen në funksion të vazhdueshëm të sistemit të taksimit në sheshin e mbledhjes së taksave, etj).

Shpenzimet për nënkontrktorët, kryesisht për ndërtimin e Urës së re të Kukësit ishin 1.75 miliardë lekë (rreth 18 milionë euro).

Fitimi para tatimit ishte 247 milionë lekë (rreth 2.5 milionë euro), nga 214 milionë lekë vitin e mëparshëm, me një rritje prej 16% e bazë vjetore.

Vlera kumulative e investimeve në mirëmbajtjen e rrugës përfshirë edhe ndërtimin e urës së arriti në 9,1 miliardë lekë në fund të vitit 2024, sipas bilancit.

Sipas kontratës, shpërblimi i koncesionarit sigurohet nga të ardhurat e parashikuara në formën e tarifave për kalim nga përdoruesit e rrugës. Gjithashtu, kontrata parashikon garantimit nga ana e autoritetit kontraktues e një pragu të të ardhurave nga trafiku të përcaktuar në kontratë si dhe ndarjen e tyre midis koncesionarit dhe Autoritetit Kontraktues në rast të tejkalimit të këtij pragu.

Ndërkohë për realizmin e veprave të artit të përcaktuara në kontratë një pjesë e kostos së tyre mbulohet nëpërmjet subvencionimit nga buxheti i shtetit.

Rruga e Kombit është klasifikuar zgjatim i rrjetit rrugor kryesor europian, TENT, pasi Serbia po ndërton vazhdimësinë e pjesës së saj nga Nishi në Merdarë (kufiri me Kosovën).

E cilësuar Autostrada e Paqes, pasi bashkon Kosovën, Serbinë dhe Shqipërinë, me një rrugë të standardit të lartë, ajo ka marrë financimet e Bashkimit Europian.

Autostrada e Paqes është gjithsej 314 kilometra e gjatë, teksa nis nga Lezha në Shqipëri dhe përfundon në Merdarë, kufiri me Bullgarinë, duke përshkruar Prishtinën dhe Nishin.

The post Durrës-Kukës, 22 mln euro nga tarifa; 45 punonjës për ta mbledhur atë, 26 për mirëmbajtjen e rrugës appeared first on Revista Monitor.

Nga janari në maj, si u rritën rastet me salmonelë dhe helmim nga ushqimi

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
6 August 2025 at 23:01

Sektori shëndetësor shqiptar ende nuk mund të identifikojë shkaqet për rreth 98% të rasteve me çrregullime diarrehike, megjithatë të dhënat zyrtare nga Instituti i Shëndetit Publik tregojnë se nga janari në maj 2025 ka rritje të rasteve me salmonelë dhe helmim nga ushqimi.

Të dhënat tregojnë se helmimet nga ushqimi, të cilësuara si toksiko-infeksione alimentare, mbeten një burim serioz shqetësimi. Në total, janë shënuar 466 raste të tilla në janar-maj 2025, me numrin më të lartë në janar, 112 raste dhe një rritje të ndjeshme sërish në maj 115 raste.

Ky lloj infeksioni përbën shkakun më të zakonshëm të sëmundjeve diarrehike pas gastro-enteriteve dhe shpesh lidhet me standardet e dobëta të higjienës gjatë përpunimit apo ruajtjes së ushqimeve, sidomos në ambientet e përbashkëta të gatimit dhe shërbimit.

Në të njëjtën kohë, rastet me salmonelë, një tjetër burim i zakonshëm i infeksioneve ushqimore, kanë njohur një rritje të dukshme. Nga vetëm 3 raste në janar, ato arritën në 31 raste në maj, duke e çuar totalin për periudhën në 59 raste në 5- mujorin 2025.

Kjo rritje graduale përgjatë muajve sinjalizon një përkeqësim të kontrollit mbi produktet ushqimore, veçanërisht në sezonin pranveror kur rritet konsumi i ushqimeve të freskëta dhe shpeshtohen aktivitetet në ambient të hapur.

GjatĂ« periudhĂ«s janar–maj 2025, nĂ« ShqipĂ«ri janĂ« raportuar gjithsej 28,268 raste tĂ« sĂ«mundjeve diarrehike, sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« mbledhura nga ISHP.

Pjesën dërrmuese të këtyre rasteve e përbëjnë gastro-enteritet me etiologji të panjohur, të cilat përfaqësojnë mbi 98% të rasteve totale, me 27,716 raste të regjistruara në pesë muajt e parë të vitit.

Kjo shifĂ«r me origjinĂ« tĂ« panjohur pĂ«rbĂ«jnĂ« mbi 98% tĂ« tĂ« gjitha sĂ«mundjeve diarrehike tĂ« raportuara gjatĂ« periudhĂ«s janar–maj 2025 tregon se nuk Ă«shtĂ« identifikuar shkaku i saktĂ« i sĂ«mundjes, nĂ«se Ă«shtĂ« bakteriale, virale, parazitare apo toksike. Kjo lĂ« hapĂ«sirĂ« pĂ«r shumĂ« pasiguri si nĂ« diagnozĂ«, ashtu edhe nĂ« trajtim dhe parandalim.

Fakti që 98% e rasteve futen në këtë kategori tregon se sistemi i survejancës epidemiologjike është i mangët në testime laboratorike, ose rastet identifikohen dhe klasifikohen vetëm mbi bazën e simptomave klinike të përgjithshme (si diarre dhe të vjella), pa hetim të mëtejshëm.

Mungesa në përcaktimin e shkakut i bën më vështira ndërhyrjet parandaluese pasi nuk dihet nëse duhet të merren masa për ujin, ushqimin, higjienën personale apo ndonjë burim tjetër specifik./ B.Hoxha

The post Nga janari në maj, si u rritën rastet me salmonelë dhe helmim nga ushqimi appeared first on Revista Monitor.

Banka e Shqipërisë mban 6.7 miliardë euro rezerva valutore

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
6 August 2025 at 23:00

Rezerva valutore ka vijuar rritjen në gjysmën e parë të këtij viti. Sipas të dhënave të Bankës së Shqipërisë, në fund të qershorit, vlera e mjeteve të rezervës arriti në 6 miliardë e 727 milionë euro, në rritje me 7.4% krahasuar me fundin e vitit 2024 dhe me 22% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Në një masë të madhe, rritja e rezervës valutore u ndikua nga emetimi i Eurobondit të radhës të Qeverisë shqiptare në muajin shkurt, për një vlerë totale prej 650 milionë eurosh.

Megjithatë, rritja e rezervës ka vijuar edhe në tremujorin e dytë të vitit. Ndikim të konsiderueshëm, veç të tjerash, vlerësohet të kenë edhe blerjet e valutës nga Banka e Shqipërisë në tregun e brendshëm valutor.

Duke parë vazhdimin e presioneve të forta mbiçmuese për monedhën vendase, Banka Qendrore ka vazhduar edhe këtë vit blerjen e valutës, për të mos lejuar rënien e mëtejshme të kursit Euro-Lek.

Paralelisht, Banka e Shqipërisë ka vijuar edhe programin e ankandeve të planifikuara, pikërisht me qëllim rritjen e rezervës së saj valutore. Në tre ankandet e zhvilluara gjatë tremujorit të parë 2025, janë blerë 33.2 milionë euro me një mesatare 11.07 milionë euro, kundrejt mesatares prej 14.2 milionë euro gjatë vitit 2024.

Shuma e blerë ka qenë e ngjashme me shumën e blerë në të njëjtën periudhë të një viti më parë (32.6 milionë euro), duke treguar, sipas Bankës së Shqipërisë, se pjesëmarrja relativisht më e ulët e bankave lidhet me faktorë sezonalë.

Megjithëse të dhënat nuk janë ende të disponueshme, besohet se shumat e blera në tregun e brendshëm valutor janë rritur ndjeshëm gjatë tremujorit të dytë të vitit.

Banka e Shqipërisë synon të blejë këtë vit përmes ankandeve 270-350 milionë euro, ose 20 milionë euro më shumë krahasuar me objektivin e vitit 2024, si në intervalin e poshtëm, ashtu edhe në atë të sipërm. Vitin e kaluar, Banka e Shqipërisë bleu afërsisht 933 milionë euro në tregun e brendshëm valutor. Blerjet e valutës arritën vlerën më të lartë historike dhe u rritën me 249% krahasuar me një vit më parë.

Në mesin e këtij viti, titujt e borxhit përbënin 73% të mjeteve të rezervës, ndërsa depozitat në cash përbënin 18% të saj. Pjesa e mbetur e rezervës është e investuar në ar dhe në të drejta tërheqjeje (SDR) pranë Fondit Monetar Ndërkombëtar.

Rezerva valutore është instrument i rëndësishëm për të amortizuar goditje të mundshme, të lidhura si me deficitin e llogarisë korrente, ashtu edhe me nivelin e lartë të Euroizimit të sektorit financiar në vend./ E.Shehu

Burimi: Banka e Shqipërisë

The post Banka e Shqipërisë mban 6.7 miliardë euro rezerva valutore appeared first on Revista Monitor.

Yesterday — 6 August 2025Revista Monitor

Banka e Shqipërisë miraton hyrjen e bankës turke Ziraat në Shqipëri

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
6 August 2025 at 17:09

KĂ«shilli MbikĂ«qyrĂ«s i BankĂ«s sĂ« ShqipĂ«risĂ« vendosi tĂ« mĂ«rkurĂ«n tĂ« japĂ« miratimin paraprak pĂ«r licencimin e degĂ«s sĂ« bankĂ«s sĂ« huaj “Dega e BankĂ«s Turkiye Cumhuriyeti Ziraat Bankasi A.S., Albania” pĂ«r tĂ« ushtruar veprimtari bankare dhe financiare nĂ« RepublikĂ«n e ShqipĂ«risĂ«.

Sipas ligjit “PĂ«r bankat nĂ« RepublikĂ«n e ShqipĂ«risĂ«â€, licencimi i bankĂ«s dhe i degĂ«s sĂ« bankĂ«s sĂ« huaj kalon nĂ« dy faza: miratimi paraprak i licencĂ«s dhe dhĂ«nia e licencĂ«s.
Ligji parashikon se, dega e bankës së huaj që ka marrë miratimin paraprak për licencë, brenda 12 muajve duhet të plotësojë të gjitha kushtet e parashikuara në ligjin

“PĂ«r bankat nĂ« RepublikĂ«n e ShqipĂ«risĂ«â€ dhe aktet nĂ«nligjore nĂ« zbatim tĂ« tij, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« pajiset me licencĂ«n pĂ«r fillimin e veprimtarisĂ« bankare nĂ« vendin tonĂ«.

Gjatë kësaj periudhe, Ziraat duhet të plotësojë kushtet kryesore për të mundësuar nisjen e aktivitetit të saj, duke filluar nga derdhja e kapitalit të kërkuar, punësimi i stafit të nevojshëm, krijimi i kushteve teknike dhe organizative për të kryer veprimtari bankare, duke përfshirë sigurimin e ambienteve ku do të ushtrohet veprimtaria, etj.

Që nga viti 2015 e në vazhdim, sektori bankar në Shqipëri ka ndjekur një cikël konsolidimi dhe përqendrimi. Mes viteve 2015 dhe 2022, numri i bankave tregtare në vend u ul nga 16 në 11.

Licencimi i Ziraat përfaqëson një pikë të rëndësishme kthese për strukturën e tregut bankar në vend, duke bërë që numri i bankave në treg të rritet përsëri në 12.

Hyrja në treg e Ziraat dëshmon rritjen e interesit për sektorin bankar në Shqipëri, në vijim të një cikli pozitiv disavjeçar, që po shoqërohet me ritme të larta të rritjes së kredisë dhe përmirësim të treguesve të përfitueshmërisë.

Ziraat Bank (në turqisht Banka Bujqësore) është bankë me kapital shtetëror dhe 100% e aksioneve zotërohen nga Fondi Turk i Pasurisë, fond publik në pronësi të shtetit të Turqisë. Ziraat e ka origjinën e saj qysh në shekullin e 19-të, në epokën e Perandorisë Osmane.

Ajo u themelua në vitin 1863, fillimisht si një fond kooperativ për financimin e bujqësisë, ndërsa në vitin 1888 u shndërrua zyrtarisht në bankë, me emrin që mban edhe sot, Ziraat.

Ziraat Bank është banka më e madhe në Turqi, ku mban afërsisht 16.5% të tregut, me asete totale për një vlerë prej rreth 133 miliardë USD, në fund të vitit 2024.

Në bilancin e konsoliduar, në nivel grupi (duke përfshirë edhe bankat dhe kompanitë e tjera të zotëruara prej saj brenda dhe jashtë Turqisë), Ziraat raporton asete totale për afërsisht 147 miliardë USD.

Përveç bankave dhe kompanive financiare në Turqi, Ziraat zotëron banka të kontrolluara prej saj në Gjermani, Rusi, Kazakistan, Uzbekistan,

Gjeorgji, Azerbajxhan, Bosnje Hercegovinë, Mal të Zi dhe Kosovë. Banka turke është e pranishme me degët e saj (që nuk veprojnë si banka të ndara) dhe në Angli, Irak, Greqi, Bullgari, Arabinë Saudite, Qipron Turke, Bahrein, ndërsa ka zyra përfaqësie edhe në Emiratet e Bashkuar Arabe dhe në Egjipt.

https://monitor.al/banka-e-shqiperise-do-te-licencoje-kete-jave-banken-turke-ziraat/

The post Banka e Shqipërisë miraton hyrjen e bankës turke Ziraat në Shqipëri appeared first on Revista Monitor.

BSH mban normën bazë në 2.5%, Sejko: Inflacioni ishte më i ulët se pritjet tona

✇Revista Monitor
By: Armela Toska
6 August 2025 at 16:38

Këshilli Mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë vendosi sot të mbajë të pandryshuar normën bazë të interesit në nivelin 2.5%.

Në fjalën e tij pas mbledhjes së sotme, Guvernatori, Gent Sejko, tha se niveli i inflacionit këtë vit rezultoi disi më i ulët se parashikimet e Bankës së Shqipërisë, si pasojë e reduktimit të marzheve të fitimit të bizneseve, e vijimit të goditjeve pozitive të ofertës, si dhe e rënies më të shpejtë se pritjet të inflacionit në Eurozonë.

Inflacioni i çmimeve të konsumit shënoi nivelin mesatar 2.3% në tremujorin e dytë të vitit, duke regjistruar një rritje të lehtë dhe të pritur krahasuar me tremujorin e parë. Megjithatë, edhe pas kësaj rritjeje, norma e inflacionit vijon të qëndrojë nën objektivin prej 3% të Bankës së Shqipërisë.

Banka e Shqipërisë vëren se rritja e inflacionit u diktua nga rritja më e shpejtë e çmimeve të ushqimeve dhe të qirave, ndërkohë që inflacioni i artikujve të tjerë të shportës ishte relativisht i qëndrueshëm.

Banka e Shqipërisë vlerëson se, informacioni indirekt mbi zhvillimet ekonomike sugjeron se rritja ekonomike për tremujorin e dytë ka qenë në nivele të ngjashme me rritjen prej 3.4% të tremujorit të parë.

“Rritja ekonomike e gjysmĂ«s sĂ« parĂ« tĂ« vitit Ă«shtĂ« mbĂ«shtetur nga zgjerimi i konsumit dhe investimeve, si dhe i eksportit tĂ« shĂ«rbimeve.

Ky profil kërkese agregate ka nxitur zgjerimin e sektorëve të ndërtimit e të shërbimeve, ndërkohë që sektori i bujqësisë dhe ai i industrisë kanë vijuar të tkurren gjatë tremujorit të parë.

NĂ« kĂ«ndvĂ«shtrimin makroekonomik, rritja ekonomike Ă«shtĂ« mbĂ«shtetur nga bilancet e shĂ«ndosha tĂ« sektorit privat, besimi pozitiv pĂ«r tĂ« ardhmen i familjeve dhe bizneseve, zgjerimi i tĂ« ardhurave nga turizmi, si dhe kushtet e favorshme tĂ« financimit,” tha Sejko.

Sipas tij, politika e kujdesshme monetare e Bankës së Shqipërisë ka pasur një rol parësor në përmirësimin e kushteve të financimit.

Lehtësimi i qëndrimit të politikës monetare gjatë katër tremujorëve të fundit ka ulur kostot e financimit të sektorit bankar dhe yield-in e bonove 12-mujore të thesarit, i cili shërben si referencë për normat e interesit të kredive.

Paralelisht me të, normalizimi i pritjeve për inflacionin ka ndihmuar në kontrollin e segmentit afatgjatë të kurbës së normave të interesit dhe ka nxitur funksionimin normal të tregjeve financiare.

Së fundi, sipas Guvernatorit, rritja e prezencës së Bankës së Shqipërisë në tregun e brendshëm valutor ka ndihmuar në absorbimin e presioneve forcuese të kursit të këmbimit, duke mundësuar një nivel më të qëndrueshëm të tij.

Për rrjedhojë, Banka e Shqipërisë gjykon se tregjet financiare vijojnë të karakterizohen nga likuiditet i bollshëm, prime të reduktuara rreziku, bilance të shëndosha të sektorit bankar, si dhe një përqasje pozitive të tij ndaj kreditimit.

Kredia për sektorin privat vijoi të rritet më tej gjatë tremujorit të dytë. Ritmi i rritjes së portofolit të kredisë shënoi nivelin 15.4%, me një ngadalësim të lehtë krahasuar me tremujorin e parë, por, sipas Bankës së Shqipërisë, duke qenë më se i mjaftueshëm për të mbuluar nevojat për fonde të bizneseve e familjeve.

Në veçanti, kreditimi i sektorit privat vijon të mbetet i fokusuar në mbulimin e nevojave të bizneseve për investime, si dhe të familjeve për konsum e blerje banesash.

Sipas Bankës së Shqipërisë, aktiviteti ekonomik në vend pritet të vijojë të rritet në horizontin afatmesëm, me ritme solide dhe pranë potencialit. Rritja ekonomike do të nxitet nga zgjerimi i mëtejshëm i konsumit, investimeve dhe eksportit të turizmit, dhe do të mundësojë një rritje të mëtejshme të punësimit e të pagave.

Inflacioni parashikohet të kthehet në objektivin prej 3% gjatë gjysmës së parë të vitit 2026.

Kjo ecuri do të ndihmohet nga një balancim më i mirë mes kërkesës dhe ofertës për mallra e shërbime, nga stabilizimi i inflacionit në tregjet ndërkombëtare, nga një ecuri më e qëndrueshme e kursit të këmbimit, si dhe nga ankorimi më i mirë i pritjeve për inflacionin.

Megjithatë, Guvernatori theksoi përsëri se panorama e rreziqeve për të ardhmen mbetet komplekse.

Në veçanti, rritja e barrierave tregtare në tregjet e huaja dhe rritja e tensioneve gjeopolitike mbeten faktorë të rëndësishëm pasigurie në parashikimet ekonomike. Materializimi i skenarëve më negativë të rrezikut do të kishte pasoja potenciale negative në ecurinë ekonomike dhe nivelin e çmimeve në vend.

The post BSH mban normën bazë në 2.5%, Sejko: Inflacioni ishte më i ulët se pritjet tona appeared first on Revista Monitor.

Rikonceptimi i zhvillimit në një epokë pasigurie globale

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
6 August 2025 at 15:34

Nga Mohamed A. El-Erian*

Për shumë vende në zhvillim, peizazhi ekonomik global ka ndryshuar ndjeshëm vitet e fundit. Rritja më e ulët, zinxhirët e furnizimit të ndërprerë, reduktimi i ndihmave dhe rritja e paqëndrueshmërisë në tregjet financiare përbëjnë pengesa të mëdha. Në themel të këtyre ndryshimeve qëndron një ristrukturim themelor, i udhëhequr nga bota e zhvilluar, i rendit ekonomik dhe financiar të pasluftës. Në këtë kontekst, një sërë faktorësh po bëhen kritikë për mirëqenien aktuale dhe të ardhshme të vendeve në zhvillim, dhe për të mirën e institucioneve shumëpalëshe.

Për pjesën më të madhe të periudhës pas Luftës së Dytë Botërore, rendi ekonomik dhe financiar global funksiononte si një konstrukt bërthamë-periferi, me Shtetet e Bashkuara në qendër. SHBA-ja ofronte të mira publike globale, udhëhiqte bashkërendimin e politikave shumëpalëshe dhe vepronte si menaxher krizash, në përputhje me një grup rregullash dhe standardesh të pranuara gjerësisht. Qëllimi përfundimtar ishte konvergjenca, për të garantuar një ekonomi botërore gjithnjë e më të integruar dhe të begatë.

Por tre faktorë ndikuan këtë rend. Së pari, iu kushtua vëmendje e pamjaftueshme pasojave shpërndarëse gjithnjë e më destabilizuese, gjë që çoi në një ndjenjë të përhapur përjashtimi dhe marxhinalizimi brenda segmenteve me influencë politike të shoqërisë. Në vend që të vazhdonte të ndikonte politikën, ekonomia iu nënshtrua asaj.

SĂ« dyti, rendi ekzistues pati vĂ«shtirĂ«si tĂ« integronte vendet e mĂ«dha nĂ« zhvillim qĂ« po zgjeroheshin me shpejtĂ«si. Shembulli mĂ« i dukshĂ«m Ă«shtĂ« Kina, ekonomia e madhe e sĂ« cilĂ«s, por me tĂ« ardhura pĂ«r frymĂ« relativisht tĂ« ulĂ«ta, krijoi njĂ« mospĂ«rputhje tĂ« vazhdueshme mes prioriteteve tĂ« saj tĂ« brendshme zhvillimore dhe pĂ«rgjegjĂ«sive tĂ« reja globale. Bota nuk ishte mĂ« nĂ« gjendje tĂ« pĂ«rthithte nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« qetĂ« pasojat e jashtme tĂ« strategjisĂ« ekonomike tĂ« KinĂ«s, duke krijuar tensione qĂ« strukturat e qeverisjes ndĂ«rkombĂ«tare kanĂ« pasur vĂ«shtirĂ«si t’i zgjidhin.

Faktori i tretë ishte transformimi i SHBA-së nga një forcë stabilizuese në një burim paqëndrueshmërie. Në këtë zhvillim kontribuuan kriza financiare globale e vitit 2008 (që nisi në SHBA), përdorimi i tarifave si armë ndaj Kinës në vitin 2018 dhe përdorimi në rritje i sanksioneve përmes sistemeve të pagesave. Kjo përshpejtohet edhe më shumë në vitet e fundit me dështimin për të siguruar një shpërndarje të drejtë globale të vaksinave kundër COVID-19, përdorimin e tarifave si armë ndaj aleatëve dhe kundërshtarëve, shkatërrimin e sistemit amerikan të ndihmës së jashtme dhe indiferencën e vazhdueshme ndaj krizave humanitare shkatërruese dhe shkeljeve të përsëritura të së drejtës ndërkombëtare.

NdĂ«rsa modeli tradicional bĂ«rthamë–periferi Ă«shtĂ« i papĂ«rshtatshĂ«m pĂ«r tĂ« pĂ«rballuar gjithĂ« kĂ«tĂ«, nuk ekziston asgjĂ« pĂ«r ta zĂ«vendĂ«suar atĂ«, duke rezultuar nĂ« njĂ« udhĂ«tim tĂ« trazuar drejt njĂ« destinacioni tĂ« paqartĂ«. MegjithatĂ«, vendet nĂ« zhvillim e kanĂ« pĂ«rballuar mjaft mirĂ« kĂ«tĂ« peizazh nĂ« ndryshim. Suksesi i tyre i deritanishĂ«m u detyrohet kryesisht arritjeve tĂ« fituara me shumĂ« mund nĂ« politikĂ«, pĂ«rfshirĂ« forcimin e rregullave dhe institucioneve makroekonomike gjatĂ« dekadave tĂ« fundit.

Por për të ruajtur këtë trajektore pozitive në një mjedis të jashtëm gjithnjë e më sfidues, vendet në zhvillim duhet të mbështesin katër prioritete kryesore të politikave. I pari është ruajtja e stabilitetit makroekonomik, duke adresuar në mënyrë agresive çdo cenueshmëri strukturore dhe financiare, përfshirë tregjet financiare të brendshme, kornizat rregullatore të dobëta dhe mangësitë në qeverisje.

Prioriteti i dytë është forcimi i lidhjeve ndërkombëtare që rrisin qëndrueshmërinë, përmirësojnë aftësitë përshtatëse dhe zgjerojnë mundësitë. Kjo kërkon përpjekje të bashkërenduara, shumëvjeçare, për të harmonizuar rregulloret, për të nxitur integrimin financiar rajonal dhe për të ndërtuar infrastrukturë tregtare.

Së treti, vendet në zhvillim duhet të përgatiten për të shfrytëzuar mundësitë e reja që krijohen nga inovacionet, nga përmirësimi i produktivitetit në sektorët tradicionalë, deri te përmirësimet në sektorët socialë, ku investimi në kapitalin njerëzor sjell kthimet më të larta. Inteligjenca artificiale, në veçanti, ka potencial të jashtëzakonshëm për të revolucionarizuar mjekësinë, arsimin dhe bujqësinë, dhe kjo mund të ndihmojë këto vende të kapërcejnë disa faza tradicionale të zhvillimit. Ndërtimi i një ekosistemi mbështetës kërkon investime në infrastrukturën dixhitale, zhvillimin e një fuqie punëtore të kualifikuar dhe një mjedis rregullator që nxit inovacionin.

Së fundmi, me shumë asete amerikane që duken të mbivlerësuara dhe me rritjen e paqëndrueshmërisë së bonove të thesarit të SHBA-së, një nëngrup i vogël por strategjikisht i rëndësishëm i vendeve në zhvillim, ato me rezerva të larta valutore dhe pasuri financiare të konsiderueshme në dollarë, po nxitojnë të rishqyrtojnë rezervat e tepërta të aktiveve amerikane. Ky proces do të jetë i gjatë dhe kompleks, dhe do të kërkojë një ndarje më të kujdesshme të aktiveve, metodologji të reja për shpërndarjen e aseteve dhe një mënyrë të re të të menduarit për investimet që shkon përtej strehëve tradicionale të sigurta.

Institucionet shumĂ«palĂ«she si Banka BotĂ«rore dhe bankat rajonale tĂ« zhvillimit kanĂ« njĂ« rol thelbĂ«sor pĂ«r tĂ« luajtur nĂ« ndihmĂ«n ndaj anĂ«tarĂ«ve tĂ« tyre pĂ«r tĂ« ndjekur kĂ«tĂ« qasje. PĂ«r t’u bĂ«rĂ« kĂ«shilltarĂ« tĂ« besuar, kĂ«to institucione duhet tĂ« pĂ«rmirĂ«sohen nĂ« mbledhjen dhe shpĂ«rndarjen e praktikave mĂ« tĂ« mira pĂ«r teknologjitĂ« e reja dhe nĂ« zhvillim qĂ« mund tĂ« pĂ«rmirĂ«sojnĂ« shĂ«ndetin, arsimin dhe produktivitetin, dhe tĂ« bĂ«jnĂ« mĂ« shumĂ« pĂ«r tĂ« nxitur pĂ«rvetĂ«simin e tyre. PĂ«r shembull, stafi i tyre duhet tĂ« jetĂ« i pĂ«rgatitur tĂ« pĂ«rgjigjet ndaj pyetjeve pĂ«r ndĂ«rveprimin me agjentĂ«t e inteligjencĂ«s artificiale, pĂ«rdorimin e inovacioneve pĂ«r ofrimin e shĂ«rbimeve bazĂ« dhe menaxhimin e rreziqeve tĂ« lidhura me to.

Institucionet shumëpalëshe gjithashtu duhet të inkurajojnë lidhjet dhe projektet rajonale që lehtësojnë tregtinë, zgjerojnë infrastrukturën ndërkufitare dhe nxisin menaxhimin e përbashkët të burimeve. Dhe në një botë gjithnjë e më e ndikuar nga goditje të shpeshta, është urgjente forcimi i instrumenteve për financimin në raste emergjente, për shembull duke përmirësuar mjetet për ndarjen e rrezikut.

Sigurisht, kjo nuk duhet të dëmtojë punën thelbësore që këto institucione kryejnë në vendet në zhvillim. Duke pasur parasysh dëshmitë se modelet tradicionale të zhvillimit hasin vështirësi të mëdha në vende me sfida serioze të qeverisjes dhe sigurisë, edhe kjo është një fushë që kërkon mënyra të reja dhe më krijuese të të menduarit.

Inteligjenca artificiale dhe teknologjitë e tjera të reja u ofrojnë vendeve në zhvillim një mundësi të rrallë për të hapur rrugë të reja drejt rritjes ekonomike gjithëpërfshirëse. Por përfitimi nga kjo mundësi historike nuk është aspak i sigurt. Nëse vendet në zhvillim nuk krijojnë kushtet e nevojshme për përhapjen efikase dhe të drejtë të këtyre inovacioneve në ekonomitë e tyre, duke filluar, në mënyrë thelbësore, nga sektori i shëndetësisë dhe arsimit, ato rrezikojnë të mbeten edhe më shumë prapa, duke thelluar pabarazitë brenda dhe mes vendeve, dhe duke përshpejtuar fragmentimin e rendit global.

* Mohamed A. El-Erian Ă«shtĂ« President i “Queens’ College” nĂ« Universitetin e Kembrixhit, profesor nĂ« Wharton School nĂ« Universitetin e PensilvanisĂ«, kĂ«shilltar i Allianz dhe Kryetar i Gramercy Fund Management. Ai Ă«shtĂ« autor i The Only Game in Town: Central Banks, Instability, and Avoiding the Next Collapse (Random House, 2016) dhe bashkautor (me Gordon Brown, Michael Spence dhe Reid Lidow) i Permacrisis: A Plan to Fix a Fractured World (Simon & Schuster, 2023).

Copyright: Project Syndicate, 2025
www.project-syndicate.org

The post Rikonceptimi i zhvillimit në një epokë pasigurie globale appeared first on Revista Monitor.

BQE: Vendet e punës do të rrezikohen nëse Kina devijon tregtinë drejt BE-së nga SHBA

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
6 August 2025 at 15:17

Qindra mijëra vende pune në Europë mund të jenë në rrezik nëse lufta tregtare e Donald Trump e nxit Kinën të dërgojë mallrat e saj drejt kontinentit të vjetër, sipas një kërkimi nga Banka Qendrore Europiane (BQE).

Konkurrenca në rritje nga Kina ka pasoja të drejtpërdrejta për tregjet e punës në Eurozonë, shkruajnë ekonomistët, përfshirë Clémence Berson.

NjĂ« rritje prej 1,000 € nĂ« importe nga Kina pĂ«r çdo punonjĂ«s nĂ« njĂ« sektor tĂ« caktuar, mes viteve 2015 dhe 2022, çon nĂ« njĂ« rĂ«nie me 0.1 pikĂ« pĂ«rqindje tĂ« nivelit tĂ« punĂ«simit nĂ« atĂ« industri gjatĂ« sĂ« njĂ«jtĂ«s periudhĂ«, zbuluan ata. Kjo pĂ«rfaqĂ«son rreth 240,000 vende pune nĂ« tĂ« gjithĂ« EurozonĂ«n, qĂ« janĂ« zhdukur ose janĂ« zhvendosur nĂ« sektorĂ« mĂ« pak tĂ« ekspozuar.

“Zhvendosja e tregtisĂ« nga Shtetet e Bashkuara, e kombinuar me rritjen e konkurrueshmĂ«risĂ« sĂ« KinĂ«s nĂ« industri me vlerĂ« tĂ« shtuar tĂ« lartĂ«, sugjeron se firmat nĂ« BE duhet tĂ« pĂ«rshtaten me njĂ« mjedis global gjithnjĂ« e mĂ« konkurrues,” shkruajnĂ« Berson dhe kolegĂ«t. “NdĂ«rsa pĂ«r momentin ndikimi Ă«shtĂ« i pĂ«rqendruar nĂ« sektorĂ« si automjetet dhe kimikatet, pasojat mĂ« tĂ« gjera mund tĂ« shtrihen nĂ« gati njĂ« tĂ« tretĂ«n e vendeve tĂ« punĂ«s nĂ« BE.”

Ky paralajmërim i BQE vjen në një kohë kur tensionet tregtare globale janë rritur ndjeshëm pas rikthimit të politikave proteksioniste nga administrata e re e Donald Trump. Që prej marrjes së detyrës në fillim të vitit 2025, presidenti amerikan ka nisur të vendosë tarifa të reja ndaj importeve kineze, duke ringjallur një klimë konflikti ekonomik me Pekinin. Si kundërpërgjigje, Kina mund dhe ka devijuar flukset e saj tregtare drejt Europës, në përpjekje për të ruajtur volumin e eksporteve dhe për të shmangur barrierat amerikane. Kjo zhvendosje rrezikon të vërë nën presion prodhuesit europianë, sidomos ata në sektorë të ndjeshëm si makineritë, automjetet dhe produktet kimike.

Veçanërisht të ekspozuar janë sektorët ku Kina po fiton terren me shpejtësi, si teknologjia, automjetet elektrike dhe prodhimi industrial me vlerë të lartë të shtuar. Nëse kompanitë europiane humbasin pjesë të tregut në këto fusha strategjike, pasojat do të jenë afatgjata, jo vetëm në punësim, por edhe në vetë aftësinë e Europës për të konkurruar në tregun global.

BQE sugjeron se përballë këtij presioni, Bashkimi Europian duhet të forcojë politikat industriale, të mbështesë sektorët më të rrezikuar përmes inovacionit, dixhitalizimit dhe trajnimit të fuqisë punëtore, si dhe të forcojë zinxhirët e brendshëm të furnizimit për të rritur qëndrueshmërinë ekonomike. / Bloomerg

The post BQE: Vendet e punës do të rrezikohen nëse Kina devijon tregtinë drejt BE-së nga SHBA appeared first on Revista Monitor.

Përveç burimeve njerëzore, Shqipëria ka çmime më të larta se Europa për inputet e investimeve

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
6 August 2025 at 14:00

Kostot e investimeve në Shqipëri në krahasim me mesataren e Bashkimit Europian janë ende të lira për shkak të pagave të ulëta të burimeve njerëzore, por inputet që përdoren për investime janë shumë më shtrenjtë se në BE sipas të dhënave të Eurostat.

Sipas tabelës krahasuese të Eurostat mbi çmimet e investimeve në kategori të ndryshme (ku mesatarja e BE-së është vendosur në 100), Shqipëria ka një indeks prej vetëm 67.8 për investimet në përgjithësi, një nga më të ulëtit në EUropë, pas Maqedonisë së Veriut (66.5) dhe në linjë me Kosovën dhe Bosnjën kryesisht nga vlera e ulët e fuqisë punëtore.

Megjithatë, kur bëhet fjalë për kategori si produktet metalike dhe makineritë elektrike e optike, Shqipëria shfaqet me çmime dukshëm më të larta se Europa dhe Rajoni.

Çmimet e “produkteve metalike dhe makinerive janĂ« sa 108.7 e mesatares europiane me 2014, mĂ« i larti nĂ« Ballkan dhe ndĂ«r mĂ« tĂ« lartĂ«t nĂ« EUropĂ«, duke kaluar edhe vende si Belgjika (100.9) dhe Holanda (100).

Gjithashtu grupi “ Pajisje elektrike dhe optike” ka çmime 111.3 mĂ« tĂ« larta se mesatarja e BE dhe gjithashtu mĂ« e larta nĂ« Rajonin e Ballkanit dhe mĂ« i lartĂ« edhe se Gjermania (96.4) apo Franca (97.9).

Me një indeks prej 112%, Shqipëria rezulton i shtrenjtë në krahasim me Europën për mjete transporti. Ky tregues përbën një pengesë serioze për sektorët e logjistikës dhe transportit, apo për çdo industri që kërkon automjete të specializuara.

Vetëm softueri kushton pak më lirë me një indeks sa 86.6% e mesatares së BE sipas Eurostat, por më i lartë se shumica e vendeve të Ballkanit, si Maqedonia e Veriut (81.3), Serbia (79.5) apo Bosnja (82.2).

Këto disbalanca tregojnë se, ndonëse Shqipëria mbetet tërheqëse për investimet që lidhen me ndërtimin dhe infrastrukturën për shkak të kostove të ulëta, ajo përballet me barriera të konsiderueshme për investime në teknologji dhe industri prodhuese me vlerë të shtuar.

Çmimet mĂ« tĂ« larta pĂ«r pajisje teknologjike tĂ« dekurajojnĂ« investitorĂ«t qĂ« kĂ«rkojnĂ« tĂ« zhvillojnĂ« sektorĂ« tĂ« avancuar si prodhimi elektronik, transporti inteligjent apo teknologjia e informacionit./ B.Hoxha

The post Përveç burimeve njerëzore, Shqipëria ka çmime më të larta se Europa për inputet e investimeve appeared first on Revista Monitor.

Sektori bankar vazhdon rritjen, totali i aktiveve arrin në më shumë se 22 miliardë euro

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
6 August 2025 at 13:00

Sektori bankar vijoi rritjen edhe në gjysmën e parë të këtij viti.

Sipas të dhënave paraprake dhe të paaudituara të publikuara nga Shoqata Shqiptare e Bankave, sipas Standardeve Ndërkombëtare të Raportimit Financiar (IFRS) totali i aktiveve të sistemit bankar në mesin e vitit arriti në 2.161 trilionë lekë ose rreth 22 miliardë euro, në rritje me 3.1% (rreth 66 miliardë lekë) që nga fillimi i vitit dhe me 8% (160 miliardë lekë) krahasuar me mesin e vitit të kaluar.

Banka më e madhe për nga vlera e aseteve ngelet Banka Kombëtare Tregtare (BKT), me 23.9% të tregut. Megjithatë, pjesa e tregut të BKT pësoi rënie nga niveli prej 24.6% i një viti më parë.

Ndjek Credins Bank, me 16.6% të aktiveve, në rritje nga niveli prej 16.2% i një viti më parë.

Raiffeisen Bank mban vendin e tretë, me 14.7% të tregut, por banka e grupit austriak ka pësuar rënie të ndjeshme të pjesës së tregut nga niveli prej 14.8% i një viti më parë.

Intesa Sanpaolo gjithashtu ka rënë në 9.9% të aseteve totale të tregut, ndërsa një vit më parë mbante 10.5%.

Vijon Banka OTP Albania me 8.9% të aktiveve, duke ruajtur të njëjtën pjesë tregu që mbante edhe në mesin e vitit të kaluar.

Tirana Bank ngelet banka me rritjen më të lartë të pjesës së tregut edhe në gjysmën e parë të këtij viti. Banka e grupit Balfin arriti në 7.6% të totalit të aktiveve, nga 7% që zotëronte në mesin e vitit 2024.

Ndjek Banka Amerikane e Investimeve, me 6.7% të tregut, me një rënie të vogël nga niveli prej 6.8% i një viti më parë.

Edhe Union Bank ka fituar terren, me 5.2% të tregut, nga 5.1% që mbante në mesin e vitit të kaluar.

Ndjek Banka e Parë e Investimeve (Fibank), me 3%, edhe kjo në rritje nga niveli 2.9% i një viti më parë.

ProCredit Bank Albania është rritur në 2.4%, nga 2.2% që mbante në mesin e vitit 2024.

Banka e Bashkuar e Shqipërisë (UBA) mbyll renditjen me 1.1% të tregut, por me një rritje nga niveli prej 1% i një viti më parë.

Edhe 6-mujori 2025 konfirmoi një tendencë të mëtejshme të rritjes së tregut të bankave me kapital vendas dhe rënien e atyre me kapital të huaj. Së bashku, bankat me kapital vendas arritën në 37.2% të aktiveve totale të tregut, nga 36.1% që mbanin një vit më parë.

Rritja e aktiveve të sektorit u mbështet sidomos në zgjerimin e kreditimit. Portofoli i kredisë arriti vlerën e 875 miliardë lekëve, në rritje me 7.8% (rreth 63 miliardë lekë) që nga fillimi i vitit dhe me 13.3% (103 miliardë lekë) krahasuar me një vit më parë. Shifrat sipas standardeve IFRS konfirmojnë rritjen më të shpejtë të kreditimit në 15 vjet dhe një oreks më të madh për rrezik nga sektori bankar në vend.

Tregu i kredisë vazhdon të kryesohet nga Credins Bank, me 18.1% të portofolit total të sektorit (në rënie nga niveli prej 19.1% i një viti më parë), e ndjekur nga Raiffeisen Bank, me 15.7% (nga 15.4% një vit më parë), BKT, me 13.1% (nga 12.8% në mesin e vitit 2024), OTP Albania, me 13.1% (nga 12.6% një vit më parë), Tirana Bank, me 9.5% (nga 9% një vit më parë), ABI Bank, me 7.5% (nga 8% një vit më parë), Intesa Sanpaolo, me 6.9% (nga 7% një vit më parë), Union Bank, me 6.3% (nga 6.4% një vit më parë),  ProCredit Bank, me 4% (po aq sa një vit më parë), Fibank me 4% (nga 3.9% një vit më parë dhe UBA, me 1.7% (nga 1.8% një vit më parë). / E.Shehu

Burimi: BSH

The post Sektori bankar vazhdon rritjen, totali i aktiveve arrin në më shumë se 22 miliardë euro appeared first on Revista Monitor.

Dhoma Amerikane kërkon zbatimin e një vizioni strategjik për turizmin

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
6 August 2025 at 12:09

Dhoma Amerikane nëpërmjet Komitetit të Turizmit dhe Mikpritjes ka ndjekur me interes zhvillimet në sektorin e turizmit dhe hartimin e Strategjisë afatgjatë, si një dokument strategjik i domosdoshëm për zhvillimin e sektorit, sipas një deklarate zyrtare.

Ka qenë një kërkesë e hershme e AmCham zhvillimi dhe zbatimi i një vizioni strategjik, që i jep përparësi qëndrueshmërisë afatgjatë duke ndërmarrë masat e nevojshme me zhvillimin e një kuadri të ri rregullator dhe përcaktimin e qartë të metodave të menaxhimit të destinacioneve.

“AmCham kĂ«mbĂ«ngul nĂ« mendimin e vet se vetĂ«m pĂ«rmes kĂ«saj qasje qĂ« kĂ«rkon ndryshime themelore, mund tĂ« zhvillojmĂ« njĂ« sektor tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m qĂ« respekton trashĂ«giminĂ« natyrore e kulturore, duke promovuar praktika qĂ« mbĂ«shtesin mjedisin dhe komunitetet.

Kjo do të mundësojë që Shqipëria të bëhet një destinacion i rëndësishëm turistik në Evropë ku çmimet dhe cilësia ofrojnë pushime për të gjithë.

Vizioni për turizmin 2030, i hartuar edhe me pjesëmarrjen e grupeve të interesit të industrisë, përbën themelin mbi bazën e të cilit do të ndërtohen dhe harmonizohen të gjitha nismat strategjike.

Dhoma Amerikane do tĂ« ndjekĂ« me mjaft interes zbatimin e kĂ«saj strategjie nĂ« vijim edhe tĂ« rekomandimeve tĂ« hartuara nga Komiteti i Turizmit dhe Mikpritjes qĂ« prekin fushat e Akomodimit, UdhĂ«timit &Transportit, Agroturizmit, si dhe KonsulencĂ«n &Trajnimet”, pĂ«rfundon njoftimi.

Më herët, Dhoma Amerikanë shprehu shqetësimin për situatën e krijuar për turizmin në vend, veçanërisht për mungesën e ujit të pijshëm, keqmenaxhimin e ujërave të zeza si dhe problematikën e fuqisë punëtorë në vend.

Të gjitha këto po dëmtojnë aktivitetin e turizmit dhe cilësinë e shërbimeve, duke ndikuar në këtë mënyrë funksionimin e strukturave akomoduese.

Informacionet e përcjella nga anëtarët e Dhomës, pjesë e këtij sektori, flasin për zona bregdetare ku vazhdojnë të mbeten shqetësuese mungesa e ujit të pijshëm, keqmenaxhimi i ujërave të zeza, djegia e mbetjeve në landfille apo vazhdimi i aktiviteteve të ndërtimit edhe gjatë sezonit turistik, duke ndikuar në këtë mënyrë funksionimin e strukturave akomoduese, por edhe cilësinë e jetesës së qytetarëve dhe turistëve në këto komunitete.

Dhoma kĂ«rkoi vĂ«mendjen e QeverisĂ«, pushtetit lokal dhe institucioneve pĂ«rkatĂ«se pĂ«r t’i adresuar kĂ«to problematika, duke ndihmuar kĂ«shtu jo vetĂ«m bizneset, por edhe fuqizimin e kĂ«tij momentumi pozitiv pĂ«r imazhin e ShqipĂ«risĂ« si njĂ« destinacion turistik nĂ« rritje.

The post Dhoma Amerikane kërkon zbatimin e një vizioni strategjik për turizmin appeared first on Revista Monitor.

ÇfarĂ« mund tĂ« sjellin udhĂ«tarĂ«t nĂ« ShqipĂ«ri pa taksa doganore?

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito
6 August 2025 at 11:34

Udhëtarët që hyjnë në Shqipëri mund të sjellin me vete mallra për përdorim personal ose si dhurata, pa detyrime doganore, për sa kohë respektojnë kufijtë e përcaktuar nga autoritetet.

Sipas Doganës Shqiptare vlera maksimale e mallrave që mund të sillni me vete pa paguar taksa ndryshon sipas mënyrës së udhëtimit dhe moshës së udhëtarit:

  • 300 euro – pĂ«r ata qĂ« hyjnĂ« me tokĂ«
  • 430 euro – pĂ«r udhĂ«timet me ajĂ«r apo det
  • 150 euro – pĂ«r udhĂ«tarĂ«t nĂ«n 15 vjeç

Këto kufij vlejnë për produkte që nuk kanë qëllim tregtar dhe që janë të destinuara për përdorim personal.

Brenda kufijve të mësipërm, këto janë sasitë e lejuara për disa prej produkteve më të zakonshme:

Duhan:

200 cigare OSE 100 cigarillo OSE 50 puro OSE 250g duhan.

Pije alkoolike:

  • Deri nĂ« 1 litĂ«r pije me pĂ«rmbajtje alkooli mbi 22%
  • OSE 2 litra pije me ≀22% alkool
  • Plus: 2 litra verĂ« pa gaz dhe 10 litra birrĂ«

Kafe:

  • Deri nĂ« 3 kilogramĂ«

⚠ Personat nĂ«n 17 vjeç nuk kanĂ« tĂ« drejtĂ« tĂ« pĂ«rfitojnĂ« pĂ«rjashtim pĂ«r produktet e duhanit dhe pijet alkoolike.

Në rast se sillni mallra përtej kufijve të lejuar, keni detyrim deklarimi në doganë. Për produkte që nuk kanë karakter tregtar, zbatohet procedura e deklarimit të thjeshtuar.

Autoritetet doganore rezervojnë të drejtën për të kontrolluar mallrat që mbani me vete dhe për të marrë masa nëse konstatojnë shkelje të rregullave.

Për të shmangur vonesa ose penalitete në pikën kufitare, udhëtarët këshillohen që të informohen paraprakisht për rregullat në fuqi dhe të sigurohen që mallrat që mbajnë me vete nuk i tejkalojnë kufijtë e përjashtuar nga detyrimet doganore.

 

 

The post ÇfarĂ« mund tĂ« sjellin udhĂ«tarĂ«t nĂ« ShqipĂ«ri pa taksa doganore? appeared first on Revista Monitor.

Festivalet e Letërsisë më të bukura në botë

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi
6 August 2025 at 11:30

Nga Karaibet në Azi, këto festivale librash dhe letërsie nuk janë vetëm vende ku mund të takoni autorët tuaj të preferuar, por edhe destinacione magjepsëse që bashkojnë komunitetin përreth fuqisë së fjalës së shkruar.

1. Calabash Literary Festival, Treasure Beach, Xhamajka


Ky festival dyvjeçar rikthehet pas dëmeve të shkaktuara nga uragani Beryl, me një atmosferë të rigjallëruar nga komuniteti ndërkombëtar.

NĂ« Jake’s Hotel, njĂ« hotel me bungalot shumĂ«ngjyrĂ«she buzĂ« detit, autorĂ« si Padma Lakshmi, Zadie Smith dhe Sheryl Lee Ralph lexojnĂ« pjesĂ« nga veprat e tyre, ndĂ«rsa bisedat mes librave dhe njerĂ«zve rrjedhin lirshĂ«m shoqĂ«ruar nga njĂ« gotĂ« rum.

2. Martha’s Vineyard Book Festivals, Massachusetts, SHBA


Martha’s Vineyard mirĂ«pret dy festivale verore: Book Festival dhe Black Book Festival.

Të dyja theksojnë zërat e autorëve të afirmuar dhe atyre të rinj, si gjykatësja Ketanji Brown Jackson dhe autorja Kiano Moju. Me panele dhe diskutime të shumëllojshme, këto evente e bëjnë ishullin një qendër kulturore për komunitetin afro-amerikan.

3. Jaipur Literature Festival, Jaipur, Indi


Festivali më i madh falas për letërsinë në botë mbledh qindra mijëra vizitorë në Qytetin Rozë çdo janar.

Emra si Geetanjali Shree dhe fitues apo kandidatë të çmimit Nobel marrin pjesë në evente që përfshijnë edhe adaptime teatrale. Nëse doni pak luks gjatë qëndrimit, The Oberoi Rajvilas është zgjedhje ideale.

4. Brooklyn Book Festival, New York, SHBA


Me më shumë se një javë aktivitetesh, ky festival i përvitshëm në shtator ofron një program të larmishëm që kulmon në parqet dhe sheshet e Brooklyn.

Për ata që nuk mund të udhëtojnë, ofrohet edhe një ditë virtuale. Për një qëndrim të qetë, Mercer Hotel në Soho është strehë perfekte për lexuesit.

5. Hay Festival, Hay-on-Wye, Uells


Në qytetin e librave në zemër të Parkut Kombëtar Brecon Beacons, Hay Festival zhvillohet çdo maj me autorë nga Kenia deri në Meksikë. Përveç leximeve, ofrohen edhe kurse gatimi, koncerte dhe vizita në kështjella.

Për një përvojë autentike britanike, qëndrimi në Swan at Hay ose Llangoed Hall është zgjedhja ideale.

6. Berlin International Literature Festival, Gjermani


Me më shumë se 200 autorë dhe 20,000 vizitorë, Berlini çdo pranverë shndërrohet në qendrën letrare europiane.

Segmenti i dedikuar të rinjve promovon leximin dhe diversitetin kulturor. Për lexuesit, Grand Hyatt dhe Hotel Palace Berlin ofrojnë akses të lehtë në monumentet më të njohura të qytetit.

7. Tennessee Williams & New Orleans Literary Festival, SHBA


I zhvilluar në French Quarter të New Orleans, ky festival pesë-ditor nderon trashëgiminë e shkrimtarit Tennessee Williams. Në mbrëmje, Hotel St. Vincent ofron atmosferë të ngrohtë me muzikë live dhe ushqim cajun nga Elizabeth Street Café. / NatGeo, Shqip.al

The post Festivalet e Letërsisë më të bukura në botë appeared first on Revista Monitor.

❌
❌