Nga Gazeta ‘SI’ – Në tremujorin e dytë të vitit 2025, INSTAT raporton se janë miratuar 352 leje ndërtimi për një sipërfaqe 278.389 metër katrorë, shifra dukshëm më të ulëta se periudhat paraadhëse.

Kjo, shpjegon INSTAT vjen si pasojë e mungesës së statistikave nga institucionet përgjegjëse për ndërtimin dhe thekson se shifrat publike janë marrë nga raportet e bashkive.

“Botimi i statistikave mbi lejet e ndërtimit mbështetet aktualisht vetëm në të dhënat e siguruara nga bashkitë, të cilat janë autoritetet kryesore për dhënien dhe raportimin e këtyre lejeve. Duke qenë se ende nuk ka një raportim të standardizuar dhe të plotë nga të gjitha këto ente pranë INSTAT, të dhënat e publikuara për tremujorin e dytë bazohen vetëm në burimet bashkiake. Për këtë arsye, publikimi aktual nuk mund të krahasohet plotësisht me periudhat e ardhshme, deri në momentin që të gjitha institucionet përgjegjëse do të përfshihen në mënyrë të unifikuar në procesin e raportimit statistikor”, shpjegon INSTAT.

Me shifrat e disponueshme, vlera e përafërt e projekteve të miratuara (që përfshin si ndërtesat ashtu edhe punimet inxhinierike) ra ndjeshëm, duke zbritur në 18,4 miliardë lekë, nga 33,7 miliardë lekë në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Ndërtimet për banim përbëjnë pjesën më të madhe të lejeve të reja, me 271 leje dhe një sipërfaqe ndërtimi prej 119.051 m², ndërsa ndërtesat jo-rezidente – si hotele, qendra tregtare dhe ndërtesa industriale – përfaqësojnë pjesën tjetër, me 81 leje dhe një sipërfaqe prej 159.338 m².

The post Statistikat e ndërtimit, institucionet i mbajnë ‘sekret’. INSTAT: Kemi vetëm shifrat e bashkive! appeared first on Gazeta Si.

Danny Ramirez do të luajë një ndër rolet më të njohura të historisë së kinemasë.

Ylli i “Top Gun” është zgjedhur për filmin e ri të “Scarface”, që sipas producentit Tom Culliver, do të ruajë direktivat e novelës origjinale të 1930-s.

Për Ramirez, projekti do të jetë një revolucion, pas shumë vitesh duke luajtur role dytësore. Ai është shprehur se rikthimi i “Scarface” nuk do të jetë thjeshtë një kopje e filmave të mëhershëm, por një histori origjinale, nga ato që Hollywood i ka anashkaluar deri më tani.

“Ka një ton historish, qofshin tregime meksiko-amerikane, latino-amerikane dhe latine me njerëz në ballë të cilët nuk janë vetëm aktorë mbështetës në historinë e dikujt tjetër, por më tepër protagonist,” tha Ramirez.

“Nuk do e bënim diçka nëse nuk kemi një qasje të re. Rikthimi i kryeveprave për hir të rikthimit, nuk është opsion. Audiencës i duhet një histori e re”, shpjegoi Culliver.

Projekti është ende në fazë negocimi dhe nuk ka data konkrete.

The post Rikthehet ‘Scarface’, por me një Tony Montana të ri… appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare, AMF ka treguar se përveç platformës TXEX, që ka mashtruar investitorët shqiptarë në kriptomonedha janë edhe dy të tjera me rrezik të ngjashëm, XUEXA dhe GROKREXDUU.

Këto subjekte nuk janë të licencuara apo të autorizuara nga AMF për të ofruar shërbime investimi Shqipëri, thjotë AMF.

Nga informacionet e siguruara rezulton se këto platforma paraqiten si aplikacione investimi që u ofrojnë përdoruesve të ashtuquajtura “sinjale blerjeje” për kripto-asete, duke krijuar përshtypjen tek investitorët se mund te ndikojnë mbi çmimet dhe të realizojnë përfitime. Ky mekanizëm në tërësinë e tij është fiktiv dhe nuk pasqyron veprime reale të kryera. Kjo veprimtari bie ndesh me legjislacionin në fuqi dhe përbën vepër mashtruese që cënon drejtpërdrejt interesat e investitorëve shqiptarë.

AMF, deri më sot, nuk ka licencuar apo autorizuar asnjë subjekt për të operuar në këto tregje dhe rikujton se listën e subjekteve të licencuara, qytetarët mund ta verifikojnë lehtësisht në regjistrin e të licencuarve, në faqen e AMF-së.

Reagimi i parë për TXEX erdhi një ditë më parë nga Autoriteti i Sigurisë Kombëtare pas disa denoncimeve publike se shumë qytetarë kishin humbur paratë e tyre, të mashtruar nga premtimi fiktiv i fitimit nëpërmjet investimit në kriptomonedha.

Deputeti socialist, Erion Braçe tha se janë të apktën 1.000 qytetarë që janë mashtruar nga ajo që ai e quan një “skemë piramidale digjitale”. Deputeti i ka bërë thirrje distributorëve të internetit të bllokojnë aksesin në platformat mashtruese.

The post TXEX, XUEXA dhe GROKREXDUU/ AMF tregon platformat që mashtrojnë shqiptarët me investimet në kripto appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Kursimet e shqiptarëve në banka gjatë muajit korrik janë shtuar me 1.2% ose 17 mld lekë nga muaji qershor.

Të dhënat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se stoku total i depozitave qëndron në vlera rekord, 1.4 trilionë lekë, 7% më shumë se korriku i vitit të shkuar.

Sipas monedhave, depozitat në lekë kanë performuar më mirë, me rritje mujore 1.6%, por valuta dominon stoku total të tyre. Konkretisht, në korrik, BSH thotë se depozitat në lekë arritën në 665 mld lekë, ndërsa ato në valutë në 741 mld lekë.

Euro dominon pjesën më të madhe të kursimeve në valutë, më nje stok prej 8.2 mld eurosh në fund të korrikut, ku 1.9 mld i përkasin individëve dhe 1.3 mld bizneseve.

Përgjatë dy viteve të fundit, depozitat kanë rezultuar si investimi më tërheqës për shqiptarët përballë një tregu të dobët të titujve të borxhit dhe një tregu investimesh të pazhvilluar ende. Rënia graduale e normave të interesit mund të ndryshojë sërish balancat.

The post Rriten depozitat në banka, euro monedha e preferuar e shqiptarëve për kursim appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Një 61-vjeçar është vrarë me armë zjarri në fshatin Abat në zonën e Shalës në Shkodër mbrëmjen e kësaj të enjtje.

Përmes një njoftimi, Policia bën të ditur se ka identifikuar autorin, shtetasin Ndoc Maçaj dhe janë nisur menjëherë për në fshatin Abat, për të bërë të mundur kapjen e tij.

Po ashtu bëhet e ditur se është ngritur një grup i posaçëm hetimor, për sqarimin e rrethanave dhe dokumentimin ligjor të ngjarjes.

The post Vrasje me armë zjarri në Shkodër appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Policia e Tiranës ka zbatur urdhrin e gjykatës për të vendosur nën sekuestro pasurinë e një 45-vjeçari, i cili rezulton i dënuar për vepra të rënda penale.

Sipas Bluve të kryeqytetit në kuadër të operacionit “Fortesa” janë sekuestruar pasuri me vlerë 26 milionë e 500 mijë euro, përkatësisht disa vila në bregdet dhe në Tiranë, llogari të shumta bankare dhe automjete.

“Specialistët e Seksionit për Hetimin e Pastrimit të Parave, në bashkëpunim me specialistët e Agjencisë së Administrimit të Pasurive të Sekuestruara dhe të Konfiskuara, në kuadër të një procedimi penal të drejtuar nga Prokuroria e Tiranës, ekzekutuan vendimin e Gjykatës së Tiranës, për sekuestrimin e pasurive në pronësi të shtetasit K. K., alias O. M., 45 vjeç, i dënuar më parë për veprat penale “Vrasja me paramendim” dhe “Trafikimi i lëndëve narkotike”, kryer në kuadër të grupit të strukturuar kriminal. Pasuritë e sekuestruara janë konkretisht: 19 prona, 2 automjete dhe 20 llogari bankare, të regjistruara në emër të 45-vjeçarit ose të familjarëve të tij, me vlerë tregu rreth 26 milionë e 500 mijë euro”, informon policia.

Sakaq, bëhet me dije se vijon ende puna për gjurmimin dhe sekuestrimin e pasurive të tjera që dyshohet se kanë burim nga veprimtaritë kriminale të këtij shtetasi.

The post ‘Fortesa’/ Policia sekuestron 26 mln euro pasuri të 45-vjeçarit në Tiranë dhe bregdet, pjesë e një strukture kriminale appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Një aksident i rëndë ka ndodhur sot në Ballsh, ku ka mbetur e plagosur një vajzë e mitur.

Sipas policisë, një makinë e drejtuar nga një 18-vjeçar ka përplasur një vajzë të mitur 7-vjeçe.

Ajo është transportuar me urgjencë në spital, ku ndodhet jashtë rrezikut për jetën.

Ndërsa shoferi i makinës është shoqëruar në komisariat. Hetimet vijojnë për zbardhjen e plotë të rrethanave të aksidentit.

The post Ballsh/ 18-vjeçari aksidenton me makinë të miturën appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Kreditë me probleme u reduktuan lehtë gjatë muajit qershor, raporton Banka e Shqipërisë.

Përqindja e këtij treguesi ndaj totalit të kredive arriti në 4.01%, pas një rritje të lehtë në 4.12% gjatë majit.

E përkthyer në vlerë absolute në bilancet e bankave tregtare në vend janë 357 milionë euro kredi e keqe.

Përgjatë vitit të fundit Banka e Shqipërisë ka lehtësuar gradualisht politikën monetare, duke e bërë më të lirë huamarrjen për qytetarët dhe bizneset.

Ekspertët e Bankës së Shqipërisë, ashtu si edhe anketat tregojnë një aftësi paguese të përmirësuar të familjarëve, por dhe një ndikim të zhvlerësimit të euros në statistika.

The post Kreditë me probleme qëndrojnë në 4% appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’- Të rinjtë në timon janë shkaktarët kryesorë të aksidenteve në vend.

Shifrat nga INSTAT për muajin korrik tregojnë se rreth 30% e aksidenteve gjatë këtij muaji ndodhën si pasojë e sjelljes së shoferëve që i përkasin grupmoshës 25-34 vjeç.

Gjithsesi, numri i aksidenteve gjatë korrikut është ulur, krahasuar me një vit më parë, 131 me 146. Por INSTAT raporto se ka më shumë të dëmtuar, lënduar apo vdekur 196 persona nga 191 korrikun e shkuar.

Dita e martë dhe fasha orare 08:00–12:00 rezultojnë periudhat më problematike, kur dhe janë regjistruar më shumë aksidente.

The post Të rinjtë në timon, shkaktarët kryesorë të aksidenteve në Shqipëri appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Autoriteti Kombëtar për Sigurinë Kibernetike i ka bërë thirrje qytetarëve shqiptarë të kenë kujdes nga platforma TXEX, e cila rezulton të jetë një skemë digjitale mashtrimi.

Platforma nuk është e regjistruar dhe as e licencuar duke operuar në formë ilegale.

AKSK thotë se për të qenë e besueshme, platforma përdor reklama joshëse për fitime të majme, fabrikon raste të fitimeve nga investimet në këtë platformë.

Autoriteti thekson se investimi në TXEX mund të sjellë humbje financiare të parikuperueshme dhe cënim të të dhënave digjitale.

Për të mbrojtur veten dhe të tjerët, AKSK u bën thirrje qytetarëve që:Të mos kryejnë transaksione financiare me këtë platformë; Të mos ndajnë të dhëna personale sensitive me subjekte të panjohura; Të raportojnë menjëherë rastet e dyshimta.

Platforma u denoncua një ditë më parë nga deputeti socialist Erion Braçe, i cili tha se të paktën 1.000 qytetarë shqiptarë janë mashtruar nga ajo që ai e quan një skemë piramidale online.

The post TXEX, platforma që po mashtron shqiptarët, Autoriteti i Sigurisë Kibernetike: Mos investoni në të! appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Përballë tentativës së qeverisë për të digjitalizuar tërësisht pagesat në Shqipëri, paraja e thatë vazhdon të jetë opsioni i preferuar i shqiptarëve.

Në korrik 2025, paraja që qarkullon jashtë bankave preku një rekord të ri historik, 451 mld lekë. Kjo vlerë është 2% më e lartë se muaji qershor dhe 12% më shumë se korriku i një viti më parë.

Sezoni turistik dhe rritja e konsumit duket se kanë sjellë një rritje tërësore të ofertës së parasë, sipas shifrave të Bankës së Shqiëprisë.

M3 që njihet si paraja e gjerë u rrit në 1.858 trilionë lekë, nga 1.831 trilionë lekë që ishte në muajin qershor.

Sipas shifrave të BSH-së, në korrik 2025, agregati M1 (paraja jashtë korporatave depozituese plus llogaritë rrjedhëse dhe depozitat pa afat në lekë të rezidentëve jobanka, pa qeverinë) është shtuar me rreth 20 mld lekë nga maji dhe raportohet 903 mld lekë.

Agregati M2, ku përfshihen paratë jashtë korporatave depozituese, plus depozitat me afat në lekë të rezidentëve jobanka, është rritur me 20 miliardë lekë brenda një muaji duke prekur vlerën e 1.117 trilion lekëve.

The post Paraja jashtë bankave në Shqipëri arrin nivele rekord. Rritet oferta appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Policia e Tiranës ka zbuluar dy ambiente të përshtatura për organizimin dhe ushtrimin e veprimtarisë së paligjshme të lojërave të fatit, ndërsa ka proceduar katër shtetas dhe ka shpallur në kërkim dy të tjerë.

“Në vijim të veprimeve për këto dy raste, u referuan materialet në Prokurori, ku nisi procedimi penal për shtetasit B. D., 65 vjeç; R. L., 33 vjeç; L. M., 63 vjeç; dhe G. Ch., 43 vjeç (shtetas kinez), si dhe u shpallën në kërkim dy shtetas kinezë, W. Zh. dhe Y. L. Punohet për kapjen e tyre”, njofton policia.

Nga këto ambiente janë sekuestruar 34 njësi kompjuterike, 10 laptopë dhe 2 celularë.

Policia bën me dije se në operacionin e koduar “Jackpot”, pajisjet janë gjetur gjatë kontrolleve në dy ambiente të ndryshme, në Mjull-Bathore dhe në Vaqarr. Materialet procedurale janë referuar në Prokurorinë e Tiranës për veprime të mëtejshme.

The post Organizonin lojëra fati në Farkë dhe Vaqarr, shpallen në kërkim dy kinezë, procedohen katër të tjerë appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Më shumë se 57 mijë mjete u regjistruan për herë të parë në Shqipëri, nga janari në korrik 2025 duke e çuar numrin e mjeteve totale në qarkullim në 1.002.629.

Shifrat nga Drejtoria e Shërbimeve Rrugore tregojnë se 47 mijë nga mjetet e saporegjistruara janë vetura personale.

Nga janari në korrik, 11.758 mjete kanë ardhur nga Koreja e Jugut, importuesi kryesor i makinave në Shqipëri. Vendin e dytë e zë Italia me 9.151 makina të importuara në Shqipëri, ndjekur nga Gjermania me 8.841 mjete. DPSHTRR tregon një rritje të shpejtë dhe të mjeteve të ardhura nga Kina, SHBA-ja dhe Kina.

Flota e makinave në Shqipëri dominohet nga prodhimet 8-15 vjeçare, që zënë 55% të totalit, por vërehet një rritje e ndjeshme e makinave të reja. 15% e mjeteve të regjistruara janë prodhuar 4 vitet e fundit.

Mercedez Benz ka rimarrë fronin sërish si marka e preferuar e shqiptarëve, ndjekur nga BMË që mban vendin e dytë dhe Volksëagen në vend të tretë.

Të ndara sipas lëndë djegëse, makinat me naftë mbeten më të preferuara, mbi 34 mijë, ndjekur nga ato me benzinë mbi 15 mijë. Numrat tregojnë për një rritje modeste të makinave elektrike, 2.8 mijë.

The post Shqiptarët rikthehen tek Benzi. Në 6 muaj blenë 57 mijë mjete të reja appeared first on Gazeta Si.

SHBA i ka dhënë një goditje ekonomisë indiane me tarifat e miratuara duke nxitur një konflikt midis Uashingtonit dhe Nju Delhit.

Tarifa shtesë 25% mbi një tarifë tjetër po 25% hyri në fuqi këtë të mërkurë. Vendimi i Donald Trump vjen pasi dy shtetet dështuan në negociatat e tregtisë dhe India vazhdon të blejë naftën ruse. Ekspertët e shohin masën më shumë si presion ndaj Vladimir Putin për të ndaluar sulmet ndaj Ukrainës.

Shifrat tregojnë se eksportet e Indisë drejt SHBA-së, partneri më i madh tregtar i saj, do të reduktohen nga 86.5 mld dollarë në 50 mld dollarë. Industria e tekstileve, bizhuterive, gurëve të çmuar, tapeteve dhe karkalecëve të detit do të jenë më të prekurat, deri në 70% rënie duke rrezikuar mijëra vende pune.

Ekspertët llogarisin se tarifat amerikane mund të ulin me 1% PBB-në e Indisë, ekonomia me rritjen më të shpejtë në botë.

Zyrtarët e qeverisë indiane kanë bërë hapa drejt Rusisë dhe Kinës, me kryeministritn Narendra Modi që do të bëjë vizitën e tij të parë në Kinë në shtatë vite. Ministri i Jashtëm Subrahmanyam Jaishankar javën e kaluar inkurajoi kompanitë ruse që të angazhohen “më intensivisht” me Indinë.

Disa zyrtarë dhe analistë indianë besojnë se ngërçi reflekton pjesërisht një ftohje të lidhjeve personale midis Modi dhe Trump, i cili ka kërcënuar Apple për zhvendosjen e një pjese të prodhimit në Indi, është tallur me “ekonominë e vdekur” të vendit dhe ka tërhequr rivalin e tij më të madh Pakistanin.

Sipas tre personave të informuar për këtë çështje, Modi nuk komunikoi me Trump në prag të afatit tarifor, pasi ai ishte i shqetësuar se presidenti amerikan mund të përpiqej të shtrydhte koncesionet e minutës së fundit. Zyra e Modi nuk iu përgjigj një kërkese për koment./FinancialTimes

The post Trump godet Indinë me 50% tarifë eksporti appeared first on Gazeta Si.

Katër orë në një rrugë me gropa që duken si kratere. Gurët dhe degët përplasen me makinën dhe e ndjen drejt e në trup. Tundimi për t’u kthyer mbrapsht është i madh, por papritur del një rrugë e shtruar në mënyrë perfekte me asfalt. Marr frymë thellë dhe shtyp pedalin e gazit.

Asnjë makinë tjetër nuk ka arritur deri këtu, kemi gjithë autostradën vetëm për vete. A është kjo një dhuratë nga qielli? Apo thjesht vepër e ndonjë nëpunësi të korruptuar që ka zhdukur ndonjë fond? Pas disa minutash vjen përgjigjja: autostrada përfundon papritur dhe pa asnjë paralajmërim në një shteg të paasfaltuar, i ndërprerë nga dhjetëra kanione të vegjël që i ka krijuar shiu i fundit i rrëmbyeshëm. Arrijmë të bëjmë frenim emergjent fiks në kohë.

Gropa në rrugë dhe një rrugë shtetërore e regjistruar gabimisht në Google Maps: këto gjëra duhet të marrësh në konsideratë nëse nisesh për një udhëtim rrugor në Shqipëri. Megjithatë, ia vlen të eksplorosh këtë shtet të vogël ballkanik me makinë, që nuk është as sa madhësia e Brandenburgut. Një vend xhuxh, por që ofron gjithçka: nga plazhet me rërë në Adriatik deri te malet e larta alpine, nga kisha ortodokse te xhamitë osmane.

Një makinë me qira mund ta marrësh në Shqipëri lehtë dhe relativisht lirë. Për më tepër, shumë shqiptarë që punojnë në hotele dhe lokale flasin gjermanisht, italisht apo anglisht. Kush është i gatshëm të përballet me trafikun kaotik të qyteteve si Tirana apo Durrësi dhe me rrugët me gropa në zonat rurale, do të shpërblehet me zemërgjerësi: me fshatra piktoreske, brigje të thepisura marramendëse dhe pamje mahnitëse të Rivierës Shqiptare. Gjatë rrugës, ka pafundësisht mundësi për të zgjeruar horizontin.

Mësimi 1: Mos u mbështet te Google Maps

Rrugët e këqija të Shqipërisë nuk vijnë krejt nga hiçi. Vendi ka një histori të trazuar dhe pjesërisht tragjike në të kaluarën e afërt. Kur diktatura staliniste e Enver Hoxhës u shemb në vitin 1990, vendi mesdhetar u zhyt në një kaos pothuajse si i një lufte civile, nga i cili u rimëkëmb ngadalë.

Sot, Shqipëria është një shtet kandidat për në BE, ku përparimi i vrullshëm përplaset pa kompromis me kushte paraindustriale. Kështu ndodh që rrugë të asfaltuara mirë ende nuk ekzistojnë në Google Maps, ndërsa, nga ana tjetër, shtigje mushkash ndonjëherë janë shënuar si autostrada. Megjithatë, turizmi është rritur ndjeshëm vitet e fundit. Edhe pse marketingu profesional i destinacioneve është ende në ndërtim e sipër, vendi është shndërruar – falë fjalës së mirë që përhapet gojë më gojë – në një këshillë pushimi që nuk është më aq sekret. Përveç peizazhit, udhëtarët entuziazmohen nga çmimet e lira dhe mikpritja thuajse pa kufij e shqiptarëve.

Kështu ia bëra tërheqës destinacionin e udhëtimit edhe gruas sime. Me traget për ne rruga fillon nga Italia, përtej Adriatikut, drejt Durrësit; atje marrim me qira një makinë dhe duam të eksplorojmë jugun e vendit. Destinacioni i parë është Berati, një qytet me arkitekturë osmane, pastaj rruga na çon përgjatë Vjosës (lumi i fundit i madh i egër në Evropë) deri te burimet termale në Përmet. Prej andej mbeten vetëm disa qafa malore për të mbërritur te bregu i thepisur i Rivierës Shqiptare me plazhet e saj të gjata.

Për të ecur përpara, nuk duhet të mbështetesh vetëm te hartat digjitale, por herë pas here edhe te këshilla e vendasve.

Mësimi 2: Makina e shtrenjtë – temë e ndjeshme

Mjeti ynë për udhëtim është një Citroën C1 i vogël, i kuq. Me të bie paksa në sy në qytetet shqiptare – si një i varfër. Në rrugën drejt Beratit të dalin përpara thuajse vetëm SUV luksozë të lëmuar. Markat gjermane si Mercedes, BMË dhe Audi janë veçanërisht të pëlqyera. Ndërsa në fshat has ende shumë “kazanë” të vjetër.

Makina e bosëve krijojnë një kontrast të çuditshëm me fasadat e rrënuara të shtëpive që qëndrojnë të shpërndara nëpër peizazh. Shqipëria, me një prodhim të brendshëm bruto për frymë rreth 10.000 dollarë amerikanë, është ndër vendet më të varfra të Europës; 4.5 përqind e popullsisë është e kequshqyer, ndërsa shumë shtëpi mbeten skelete të papërfunduara nga mungesa e parave. Nga vjen, pra, kjo “begati makinash”?

Kush mund ta dijë më mirë sesa ata që xhirojnë me këto makina luksoze rreth e rrotull? Nga një BMË X5 i bardhë para nesh zbresin tre të rinj me shpatulla të gjera dhe nofulla të forta. Shoferi nuk e merr me humor pyetjen time disi të turpshme:

“Kështu si janë rrugët Duhet të kesh makina të mëdha e të forta.”

Një argument bindës. Dhe duke parë shtatin e tyre e shikimet e ashpra, pyetje të tjera nuk kishin më vend.

Mësimi 3: Mos ofro autostop natën

Është mbrëmje, jemi afër Beratit dhe e kuptojmë se ka njerëz për të cilët rrugët e këqija ndoshta janë edhe një përparësi. Sa më shumë errësohet, aq më shumë shfaqen ata në dritën e fenerëve. Të përkulur e të vetmuar ecin përgjatë rrugës – ndonjëherë gra, por më së shumti burra të moshuar, të tharë nga jeta. Nga vijnë dhe ku shkojnë, nuk di ta shpjegojë as plaku pranë të cilit më në fund ndalojmë, për t’i ofruar një vend në makinë. Dikur edhe unë kam udhëtuar me autostop dhe e di se sa mirë bën kur të marrin disa kilometra rrugë me vete.

Na duhet pak kohë derisa në hartë të gjejmë një vend që tingëllon si fjala që plaku, me xhaketën e grisur, përsërit vazhdimisht. Një gisht i ngritur, një buzëqeshje – kështu funksionon komunikimi në raste të tilla. Që plaku nuk flet shumë, nuk është keq, sepse ka një erë të tmerrshme alkooli.

Në vendmbërritje, plaku falënderon. Sërish një re fryme që përzien birrën me verën. Pastaj ai tërheq e shtyn fort dorezën e derës, përpiqet kot ta hapë. Vetëm kur diçka kërcet, më kujtohet se duhet të jetë aktivizuar mbrojtja e fëmijëve. Dal jashtë dhe i hap derën plakut.

Ai falënderon edhe një herë, pastaj largohet duke çaluar shpejt. Në tapetin e këmbëve lë pas dorezën e këputur të derës. Lamtumirë, garanci e makinës me qira.

Mësimi 4: Enver Hoxha? Njeri i mirë

Tomori, mikpritësi ynë në Berat, e ka më mirë. “Janë ata krejt të varfrit që ende ecin më këmbë nga një fshat në tjetrin,” na thotë ai, “njerëz të moshuar si unë, me pension rreth 200 euro në muaj.” Fati i tij është që ka një shtëpi të hijshme në qendrën historike të Beratit. Sot aty jep dhoma me qira për turistë. Me ato para ka blerë një biçikletë dhe i ka financuar djalit studimet në Tiranë.

“Edhe unë do të kisha dashur të udhëtoja gjatë jetës sime,” thotë Tomori nga tarraca e tij me pamje nga qendra e Beratit. Për shkak të shtëpive karakteristike të bardha me shumë dritare të vendosura simetrikisht, Berati quhet edhe “Qyteti i një mijë dritareve.”

Tomori do të kishte dashur të shihte Italinë, ose SHBA-të, shton ai. Por për shkak të kostove kjo ishte e pamundur. Dikur, nën diktaturën e Enver Hoxhës, ishte radioja ajo që ia ushqente kureshtjen për botën e madhe. Në fshehtësi, në dhomën e tij, dëgjonte stacionet italiane; i donte shumë këngët e Adriano Celentano-s dhe Caterina Caselli-t.

Ai flet rrjedhshëm italisht. “Por atëherë ruhesha që askush të mos e kuptonte,” tregon Tomori. Po të kishin marrë vesh njerëzit e gabuar që ai dëgjonte radio italiane, do ta kishin arrestuar si spiun.

Megjithatë, Enver Hoxhën, diktatorin paranojak të asaj kohe, ai prapë e quan njeri të mirë. Në socializëm, të paktën secili kishte një jetë të siguruar; djali i tij nuk do të ishte dashur të largohej. As drogë e as kriminalitet nuk kishte atëherë.

Sot, përkundrazi, këto janë. Prandaj për Tomorin edhe puna me makinat e bosëve është e qartë: “Të gjithë këta djem të rinj me fuoristrada të shtrenjta – ç’mendoni ju, nga e kanë gjithë këtë para? Të gjithë flenë me armën nën jastëk.” Për të, biçikleta mbetet më e dashur.

Mësimi 5: Edhe makinat e vjetra vlejnë si simbole statusi

Nga Berati udhëtimi vazhdon drejt maleve të egra të Përmetit, ku këmbët e lodhura nga udhëtimi i gjatë çlodhen sërish në ujin termal të burimeve të Bënjës, me temperaturë 25 deri në 30 gradë. Në sfond qëndron ura prej guri me harqe e Urës së Katiut nga shekulli XVIII, që të jep ndjesinë e një udhëtimi në kohë.

Shpejt malet e ashpra zëvendësohen nga kodrat bukolike. Rruga nga Përmeti deri në Adriatik kalon pranë tufave të deleve dhe mureve të vjetra prej guri. Interesante është se, sa më thellë futesh në provincën shqiptare, aq më pak shihen fuoristrada. Dhe megjithatë, këtu do të duhej të ishin më të nevojshëm. Në vend të tyre, has njerëz mbi gomerë ose mbi traktorë të vjetër që kollotisin e tymosin.

Nëse pyet njerëzit e thjeshtë këtu, secili ka teorinë e vet për prejardhjen e makinave luksoze. Disa, si Tomori, e lidhin me tregtinë e drogës; të tjerë flasin për korrupsion. Dhe ai, thonë, e ka qendrën larg, në kryeqytet.

E vetmja gjë e padiskutueshme është se makinat në shoqërinë shqiptare kanë një rëndësi të jashtëzakonshme. Edhe kush vozit një Mercedes-Benz të vjetër e të gërvishtur, e mban atë gjithnjë të shndritshëm. Thuajse në çdo oborr, në çdo parking gjenden lavazhe të vegjël.

Një pronar i një lavazhi të tillë e shpjegon kështu dashurinë e shqiptarëve për makinën: “Një veturë është për shumë shqiptarë pasuria më e rëndësishme. Ata punojnë jashtë, jetojnë herë këtu, herë atje. Shtëpia mbetet dytësore, makina bëhet edhe më e rëndësishme.” Dhe kjo është e kuptueshme: Shqipëria është një vend tipik emigracioni – dërgesat e shqiptarëve të diasporës drejt atdheut janë të pazëvendësueshme për ekonominë. Në një vend ku jeta e mirë ka varur prej dekadash nga sa i lëvizshëm je, automobili merr pashmangshëm një kuptim të veçantë.

Mësimi 6: Ki besim te mikpritja

Në fund të udhëtimit tonë rrugor na ndodh megjithatë të hasim në një kontroll policie. Është pasdite vonë dhe dritat tona nuk ishin ndezur. “Your driving license”, thotë polici nga dritarja e hapur, kur kupton që unë nuk flas shqip. Më kap ankthi. Patentën time italiane e kisha humbur pak para këtij udhëtimi, ndaj kam vetëm një leje të përkohshme drejtimi italiane, që këtu nuk ka asnjë vlefshmëri. Polici më shikon me vëmendje. “Tourist?” Pyet. Unë tund kokën. “You can go.”

Ja ku ishte sërish ajo mikpritje legjendare shqiptare. Edhe këtë herë na shpëtoi. Për të, për peizazhin dhe për kuzhinën e nënvlerësuar shqiptare ia ka vlejtur pa dyshim ky udhëtim.

Megjithatë, policia nuk i kursen vetëm turistët. Pavarësisht kontrolleve të shpeshta në rrugë, nuk pamë asnjë fuoristradë të ndaluar; gjithmonë ishin makinat e vogla si e jona. Dhe nuk është për t’ua marrë për keq. Unë, si turist i paditur, mund të bëja pyetje naive e prapë pronarët e fuoristradave të më linin rehat – këtë e kërkon mikpritja shqiptare. Por për policët vendas nuk do të ishte kaq e lehtë të dilnin pa pasoja.

Shkruar nga Teseo La Marca në gazetën gjermane Die Welt

The post ‘Makinat për shqiptarët janë temë delikate’ – Reportazhi i gazetarit gjerman: 5 mësime nga Shqipëria! appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Në tremujorin e dytë të vitit, shqiptarët kanë kryer pothuajse 3 milionë transaksione online apo siç njihet “homebanking”.

Shifrat nga Banka e Shqipërisë tregojnë se për periudhën prill-qershor, shqiptarët kanë qarkulluar rreth 680 mld lekë online, ku përfshihen blerjet, pagesat dhe dërgesat. Nga fillimi i vitit kjo vlerë është rritur me 29%.

Sipas Anketës së Përdorimit të Teknologjisë së Informacionit, 40% e shqiptarëve pranojnë se kanë bërë një blerje online, produkt ose shërbim gjatë 2023-shit. 89% e këtyre blerjeve ka qenë veshje ose aksesore, ndërsa shërbimet e dërgimit të ushqimit në shtëpi rreth 40%.

Tendenca në rritje e përdorimit elektronik të parasë përputhet dhe me rritjen e përdorimit të kartave bankare, të cilat në tremujorin e dytë janë shtuar me rreth 30 mijë. Në total, deri në qershor 2025 në Shqipëri raportohen 1.571.919 karta aktive, nga të cilat vetëm 118 mijë janë krediti dhe pjesa tjetër debiti.

The post Pagesa dhe dërgesa/ Në 3 muaj, shqiptarët qarkulluan 680 mld lekë online appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Një shpërthim me lëndë plasëse ka ndodhur në orët e para të mëngjesit të sotëm në fshatin Gurëz, njësia administrative Fushë Kuqe, Kurbin.

Sipas Policisë së Shtetit, rreth orës 04:20, në portën e jashtme të murit rrethues të banesës së shtetases M. D. (alias M. B.) është hedhur një sasi e vogël lënde plasëse, e dyshuar si artizanale.

Mediat raportojnë se shënjestra ka qenë një figurë e njohur publike, por asgjë nuk është konfirmuar nga autoritetet.

Menjëherë pas njoftimit, në vendngjarje mbërritën shërbimet e policisë dhe grupi hetimor. Nga këqyrja paraprake u konstatua se porta ishte dëmtuar lehtë si pasojë e shpërthimit.

Gjatë kontrollit në perimetrin përreth banesës, hetuesit gjetën dhe sekuestruan disa gëzhoja, të cilat sipas policisë janë në dukje të vjetra dhe janë marrë në cilësinë e provës materiale.

The post Shpërthim tritoli në një banesë në Fushë-Kuqe. Gjenden dhe disa gëzhoja appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Një 50-vjeçare është përplasur për vdekje nga makina në rrugën e Voskopojës, Korçë.

Sipas policisë, gruaja ishte duke lëvizur me biçikletë, kur është përplasur për vdekje nga makina me drejtures një 73-vjeçar.

Njoftimi i Policisë:

Rreth orës 20:40, në rrugën e Voskopojës, një automjet me drejtues shtetasin F. H., rreth 73 vjeç, ka përplasur shtetasen A. E., rreth 50 vjeçe, banuese në Korçë, e cila lëvizte me biçikletë. Si pasojë, 50-vjeçarja ka ndërruar jetë në vendngjarje.

Drejtuesi i automjetit është shoqëruar në Komisariat për veprime të mëtejshme.

Grupi hetimor, nën drejtimin e Prokurorisë, po punon për të përcaktuar rrethanat dhe shkakun e aksidentit.

The post Aksident i rëndë në Korçë, ndërron jetë një grua appeared first on Gazeta Si.

Nga Gazeta ‘SI’ – Autoriteti i Konkurrencës ka thelluar më tej hetimin për sigurimin e kredive bankare. Përmes një njoftimi zyrtar, Autoriteti u ka bërë thirrje qytetarëve që të dërgojnë informacion pranë këtij institucioni për eksperiencat e tyre.

“Autoriteti i Konkurrencës fton çdo kredimarrës pranë bankave të nivelit të dytë të kontribuojnë me informacion mbi mënyrën sesi është bërë përzgjedhja nga ana e tyre e shoqërisë ku kanë bërë sigurimin e jetës për kreditë që kanë marrë gjatë viteve 2021 – 2025,” thuhet në njoftimin zyrtar.

Autoriteti i Konkurrencës bën të ditur se është në një faze të avancuar të hetimit të thelluar lidhur me praktikat e bankave të nivelit të dytë në tregun e sigurimit të jetës të lidhur me kreditë. Sipas tij, qëllimi kryesor i këtij hetimi është forcimi i konkurrencës nëpërmjet ekzistencës së një tregu të lirë dhe konkurrues, ku kredimarrësit të kenë mundësi të zgjedhin lirisht, ofertën më të mirë.

“Hetimi mbulon periudhën 07.11.2021 deri më 26.03.2025 dhe ka si objekt verifikimin e rrethanave në të cilat kredimarrësit kanë realizuar sigurimin e jetës për kreditë e tyre gjatë kësaj periudhe,” vijon njoftimi.

Në kuadër të këtij procesi, Autoriteti i Konkurrencës fton çdo kredimarrës që ka marrë kredi dhe ka paguar në lidhje me sigurimin e jetës për kredinë, të japë me dëshirë informacion dhe dëshmi mbi eksperiencën e tyre.

Sipas njoftimit, në mënyrë të veçantë, kërkohet që kredimarrësit të informojnë Autoritetin për çdo rast kur:

-nuk u është dhënë mundësia të zgjedhin lirisht shoqërinë e sigurimit të jetës, apo;

-vlerësojnë se kanë pasur pengesa apo detyrime të imponuara nga bankat lidhur me këtë zgjedhje.

“Kontributi i qytetarëve është i një rëndësie të veçantë për të mundësuar një hetim të plotë, të drejtë dhe transparent në mbrojtje të konkurrencës së lirë dhe të ndershme në treg,” përfundon njoftimi i Autoritetit të Konkurrencës.

The post Hetim i thelluar për bankat dhe sigurimin e kredive/ Konkurrenca kërkon dëshmi nga kredimarrësit appeared first on Gazeta Si.

Autoritetet shëndetësore në Rusi po përgatiten të nisin eksperimentimin e vaksinës së personalizuar kundër kancerit tek pacientët.

Njoftimin e dha drejtori i institutit që e krijoi vaksinën, pak kohë pas Vladimir Putin e kishte njoftuar.

Alexander Gintsburg, drejtor i Institutit për Kërkime Epidemologjike dhe Mikrobiologji, konfirmoi se prova me pacientin e parë do të nisë në muajt e ardhshëm, me një vaksinë të personalizuar. Trajtimi do të nisë me të prekurit e melanomës, kancerit të lëkurës.

Një tipar përcaktues i ilaçit të ri është natyra e tij shumë e personalizuar, e cila ka kërkuar një kuadër unik rregullator. Sipas Gintsburg, vaksina është krijuar bazuar në të dhënat gjenetike dhe personale të një pacienti individual dhe, si e tillë, mund të përdoret vetëm për atë person specifik. Kjo është thelbësisht e ndryshme nga rregulloret për të gjitha barnat e tjera.

“Kjo është arsyeja pse qeveria nxori një dekret përkatës në fillim të vitit, në të cilin vendosi rregulla krejtësisht të ndryshme që po përdoren për herë të parë,” tha Gintsburg. “Përkundër kësaj, ne po gjejmë një gjuhë të përbashkët dhe po ecim përpara me punën tonë.

Drejtori gjithashtu vuri në dukje se zhvillimi ka tërhequr vëmendje të konsiderueshme globale, duke deklaruar se Instituti ka marrë “dhjetëra letra hetimi nga kombe të tjera”.

Kjo lëvizje në provat klinike pason një njoftim të profilit të lartë nga presidenti rus Vladimir Putin në fund të vitit 2024, në të cilin ai tha se vendi kishte zhvilluar një vaksinë kundër kancerit dhe se ajo do të vihej në dispozicion të pacientëve në vitin 2025.

Në lidhje me koston e trajtimit, agjencia TASS, duke cituar Andrey Kaprin, kreun e Qendrës Radiologjike Kombëtare të Kërkimeve Mjekësore të Ministrisë së Shëndetësisë Ruse, raportoi se një dozë e vaksinës kushton 300.000 rubla ruse, ekuivalente me afërsisht 3.800 dollarë.

Zhvillimi vjen ndërsa Rusia përballet me një sfidë në rritje të shëndetit publik. Vendi është ndër vendet ku shkalla e incidencës së kancerit po rritet çdo vit. Sipas statistikave dhe të dhënave të vitit 2024, 4.160.000 njerëz në Rusi janë diagnostikuar me kancer.

The post Kosto 3.800 dollarë/ Rusia nxjerr vaksinën kundër kancerit. Nis testimet e para në pacientë appeared first on Gazeta Si.