❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.

Statistikat e shpendëve, 2024

Sektori i blegtorisë prej vitesh ishte në krizë, por numri i shpendëve ishte në rritje nga investimet në pulari të mëdha në zonën e qendrës së vendit.
Kjo tendencë ka ndryshuar vitet e fundit. Sipas të dhënave zyrtare të INSTAT numri i pulave në vend në vitin 2024 ishte në rënie për të tretin vit radhazi.
Numri i pulave në Shqipëri pësoi një rënie me rreth 320 mijë krerë gjatë vitit 2024 në krahas...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Statistikat e shpendëve, 2024 appeared first on Revista Monitor.

Udhëzuesi i verës për të mbrojtur fitimet

Këtë verë, drejtuesit e korporatave po përgatiten për pushime... nga puna, shkruan The Economist
 
Mesi i korrikut Ă«shtĂ« koha kur gjithçka zbulohet. NĂ« plazh, kjo nĂ«nkupton veshje gjithnjĂ« e mĂ« tĂ« lehta. NĂ« zyrat e bordit, kjo merr formĂ«n e njĂ« rituali tĂ« “zhveshjes” sĂ« korporatave tĂ« quajtur “sezoni i fitimeve verore”.
Rezultatet për tremujorin e dytë të vitit do të dalin në javët e ardhshm...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Udhëzuesi i verës për të mbrojtur fitimet appeared first on Revista Monitor.

Luftë, gjeopolitikë, krizë energjetike: si e shmang ekonomia çdo katastrofë

Kapitalizëm i paprekshëm nga fatkeqësitë. Një formë e re kapitalizmi mund të shpjegojë suksesin e saj, shkruan The Economist
 
Pasi trupat e Adolf Hitlerit marshuan në Francë në vitin 1940, shumëkush kishte frikë për shkatërrimin e menjëhershëm të Europës dhe ekonomisë së saj.
Por, investitorët britanikë nuk kishin. Në vitin pas pushtimit, bursa e Londrës u rrit; madje, deri në fund të luftimeve, ...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Luftë, gjeopolitikë, krizë energjetike: si e shmang ekonomia çdo katastrofë appeared first on Revista Monitor.

A do të na bëjë Inteligjenca Artificiale më budallenj?

Krijimtaria dhe mendimi kritik mund të ndikohen. Por ka mënyra për të zbutur pasojat, shkruan The Economist
 
Siç mund ta dijë kushdo që ka dhënë një provim të paktën një herë, të shkruash një ese për më pak se 20 minuta kërkon vërtet shumë përqendrim.
Të kesh qasje të pakufizuar në Inteligjencën Artificiale (IA) do ta lehtësonte ndjeshëm këtë ngarkesë mendore.
Por, siç sugjeron një studim i fundi...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post A do të na bëjë Inteligjenca Artificiale më budallenj? appeared first on Revista Monitor.

Sistemi global i azilit po shpërbëhet

ÇfarĂ« duhet ta zĂ«vendĂ«sojĂ« atĂ«?
 
Miguel mbërriti në Mbretërinë e Bashkuar nga Amerika Latine në vitin 2018. Ai kërkoi azil, duke deklaruar se po u shpëtonte bandave kriminale që do ta vrisnin po të kthehej.
Shtatë vite më vonë, çështja e tij ende nuk është zgjidhur, shkruan The Economist.
Zyrtarët britanikë kanë vonuar vendimin për shkak se nuk ka një mënyrë të lehtë për të përcaktuar nëse r...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Sistemi global i azilit po shpërbëhet appeared first on Revista Monitor.

Bosnjë dhe Hercegovina, biznesi i paneleve diellore

Falë klimës së favorshme, Bosnja dhe Hercegovina ka potencial të madh për energjinë diellore. Niveli i rrezatimit diellor, rreth 2000 orë me diell në vit, është më i lartë se në shumë vende europiane, duke tejkaluar atë të Gjermanisë, Suedisë dhe Polonisë me rreth 30%.
Pesë centrale të reja diellore pritet të jenë funksionale në Hercegovinë deri në fund të vitit 2025, me një kapacitet të kombinuar...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Bosnjë dhe Hercegovina, biznesi i paneleve diellore appeared first on Revista Monitor.

Serbi, IT po shqyrton tërheqjen nga tregu pas heqjes së stimujve

Disa kompani të sektorit të teknologjisë po shqyrtojnë tërheqjen e pjesshme ose të plotë nga tregu serb pas heqjes së stimujve të parashikuar nga Dekreti për Kriteret e Dhënies së Ndihmës për Punëdhënësit që Punësojnë Persona të Sapoardhur, njoftoi Shoqata Serbe e Teknologjisë së Informacionit (SITA).
“Disa javĂ« pas shfuqizimit tĂ« stimujve pĂ«r individĂ«t e sapoardhur, dhe pavarĂ«sisht disa letrave z...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Serbi, IT po shqyrton tërheqjen nga tregu pas heqjes së stimujve appeared first on Revista Monitor.

Bullgari, Fitch Ratings rrit vlerësimin kreditor të Bankës për Zhvillim

Agjencia Fitch Ratings ka përmirësuar vlerësimin afatgjatë të kreditit të Bankës për Zhvillim të Bullgarisë (BDB) nga 'BBB' në 'BBB+', duke i dhënë gjithashtu një perspektivë të qëndrueshme.
Vlerësimi i ri përputhet me vlerësimin sovran të Bullgarisë dhe pasqyron besimin e agjencisë në qëndrueshmërinë fiskale të vendit pas vendimit për të adoptuar Euron.
Ky hap sinjalizon rritjen e besimit si në e...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Bullgari, Fitch Ratings rrit vlerësimin kreditor të Bankës për Zhvillim appeared first on Revista Monitor.

Sektori i kujdesit shëndetësor në Europën Qendrore dhe Lindore mbetet tërheqës

Dy dekada pasi fondet e kapitalit privat nisën të investonin fuqishëm në kujdesin shëndetësor privat në Europën Qendrore, sektori vazhdon të jetë një magnet për investitorët, që kërkojnë të rrisin asetet dhe të nxisin konsolidimin, edhe në kushtet e një klime makroekonomike më të pasigurt.
Kujdesi shëndetësor privat lulëzoi krahas rritjes së klasës së mesme në Europën Qendrore dhe Juglindore. Popu...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Sektori i kujdesit shëndetësor në Europën Qendrore dhe Lindore mbetet tërheqës appeared first on Revista Monitor.

“Ushqimi shqiptar Ă«shtĂ« identitet – jo vetĂ«m shije”

Flet Altin Prenga – i njohur pĂ«r agroturizmin “Mrizi i Zanave”
 
Në vitet e fundit, ka një rritje të numrit të restoranteve dhe agroturizmeve që ofrojnë produkte vendase dhe pjata tradicionale të interpretuara me kujdes dhe kreativitet.
Kjo qasje përputhet me tendencat globale drejt produkteve lokale, të stinës dhe përvojave autentike gastronomike.
NĂ« kĂ«tĂ« kontekst, shefi Altin Prenga – i njohur p...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post “Ushqimi shqiptar Ă«shtĂ« identitet – jo vetĂ«m shije” appeared first on Revista Monitor.

“Autenticiteti Ă«shtĂ« vlera mĂ« e madhe nĂ« njĂ« treg global”

Flet Jurgen Bame, shef i marketingut të rrjetit të restoranteve "Era"
 
Kuzhina shqiptare po zë gjithnjë e më shumë vend në përvojën turistike që ofron vendi, veçanërisht në qytete si Tirana, ku vizitorët mund të përjetojnë shijen lokale edhe në restorante moderne.
Në një treg ku turizmi është në rritje të shpejtë dhe përballueshmëria është një nga pikat e forta, ruajtja e autenticitetit nëpë...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post “Autenticiteti Ă«shtĂ« vlera mĂ« e madhe nĂ« njĂ« treg global” appeared first on Revista Monitor.

“TuristĂ«t kĂ«rkojnĂ« autenticitet edhe nĂ« pjatat mĂ« tĂ« thjeshta”

Flet Fundim Gjepali, shef dhe drejtues i agroturizmit “Gjepali” nĂ« Shijak
 
Kuzhina tradicionale shqiptare po fiton gjithnjë e më shumë vëmendje, jo vetëm në agroturizëm, por edhe në restorantet urbane të vendit.
Me rritjen e fluksit të turistëve të huaj, është shtuar kërkesa për ushqim vendas, autentik dhe me bazë produktet e zonës. Kjo ka nxitur rikthimin te gatimet tradicionale dhe te bash...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post “TuristĂ«t kĂ«rkojnĂ« autenticitet edhe nĂ« pjatat mĂ« tĂ« thjeshta” appeared first on Revista Monitor.

Restorantet më të vlerësuara në Tripadvisor

Bazuar në të dhënat nga platforma Tripadvisor, disa prej restoranteve më të vizituara dhe më të vlerësuara në Shqipëri janë bërë tashmë pika referimi për turistët e huaj dhe vendas që kërkojnë eksperienca autentike kulinare.
Në Tiranë, në krye të listës qëndrojnë Smoke House, Kripe dhe Piper dhe Ujvara Restaurant, secili me një vlerësim maksimal prej 4.9 yjesh, dhe me mbi 1300 komente për dy të pa...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Restorantet më të vlerësuara në Tripadvisor appeared first on Revista Monitor.

Shqipëria, ndër vendet më të lira për të ngrënë jashtë, por a është kjo një strategji e qëndrueshme?

Aktualisht, Shqipëria vijon të ruajë një avantazh konkurrues për sa u përket çmimeve të një vakti të zakonshëm në restorant.
Të dhënat zyrtare nga Eurostat për vitin 2024 tregojnë se Shqipëria është vendi i dytë më i lirë në Europë për çmimet në restorante dhe hotele, me kosto sa gjysma e mesatares europiane (52.3% e mesatares së BE-së).
Ky indeks mat nivelin e çmimeve krahasuar me mesataren europ...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Shqipëria, ndër vendet më të lira për të ngrënë jashtë, por a është kjo një strategji e qëndrueshme? appeared first on Revista Monitor.

Sa kushton një vakt në restorantet në Shqipëri?

Të dhënat për qytetet kryesore, ku paguan më pak dhe ku më shumë
 
Çmimet nĂ« restorantet shqiptare mbeten ndĂ«r mĂ« tĂ« pĂ«rballueshmet nĂ« rajon, por dallimet mes qyteteve janĂ« tĂ« ndjeshme.
Një darkë për dy persona në bregdet kushton më shumë se në veri apo në qytetet e tjera brenda vendit, ndërsa mishi i viçit dhe peshku mbeten kategoritë më të shtrenjta.
Një përmbledhje e çmimeve në restorante në dh...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Sa kushton një vakt në restorantet në Shqipëri? appeared first on Revista Monitor.

Ushqimi, pikë e fortë e turizmit shqiptar: sondazhi me 250 turistë të huaj

Kuzhina shqiptare Ă«shtĂ« kthyer nĂ« njĂ« nga pĂ«rvojat mĂ« tĂ« vlerĂ«suara tĂ« udhĂ«timit, sipas njĂ« ankete tĂ« zhvilluar gjatĂ« muajit qershor nga “Monitor” me 250 turistĂ« tĂ« huaj nĂ« TiranĂ«, DurrĂ«s, ShkodĂ«r, GjirokastĂ«r, VlorĂ« dhe Berat.
Çmimet e ulĂ«ta, shijet tradicionale dhe autenticiteti i gatimeve po rrisin vlerĂ«n ekonomike tĂ« turizmit lokal.
 
Pjatat më të preferuara
Ushqimet tradicionale shqiptar...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Ushqimi, pikë e fortë e turizmit shqiptar: sondazhi me 250 turistë të huaj appeared first on Revista Monitor.

Dominimi i monedhës në epokën dixhitale

Nga HélÚne Rey*

 

Prej më shumë se 80 vitesh, dollari amerikan ka gëzuar një supremaci të pakrahasueshme në tregtinë dhe financat botërore, falë kombinimit unik të madhësisë ekonomike të SHBA-së, institucioneve të besueshme, tregjeve financiare të forta dhe likuide, fuqisë gjeopolitike, si dhe në mënyrë vendimtare, avantazhit që vjen nga përdorimi i tij në gjithë botën. Por një variabël i ri është gati të riformësojë rendin monetar global: integriteti i të dhënave.

NdĂ«rsa teknologjitĂ« dixhitale po bĂ«hen gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« shinat mbi tĂ« cilat lĂ«viz paraja, pĂ«rmes kriptomonedhave (stablecoin), dixhitalizimit tĂ« aseteve (tokenized assets) dhe monedhave dixhitale tĂ« bankave qendrore, qĂ«ndrueshmĂ«ria dhe besueshmĂ«ria e rrjeteve monetare varen gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« jo vetĂ«m nga themelet makroekonomike, por edhe nga fuqia teknologjike dhe siguria e infrastrukturĂ«s pĂ«rkatĂ«se. Sigurisht, themelet makroekonomike vijojnĂ« tĂ« jenĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme, dhe monedhat dixhitale ngrejnĂ« disa sfida tĂ« zakonshme makroekonomike. NĂ« veçanti, duke kaluar kontrollin e krijimit tĂ« parasĂ« nga shteti te aktorĂ« privatĂ« (privatizimin) dhe duke e bĂ«rĂ« mĂ« tĂ« lehtĂ« shmangien e taksave, stablecoin-et mund tĂ« ulin tĂ« ardhurat qĂ« qeveritĂ« mbledhin pĂ«rmes sistemit fiskal.”

Për më tepër, nëse një stablecoin e humbet lidhjen e saj me monedhën bazë, për shembull, sepse rezervat e likuiditetit rezultojnë të pamjaftueshme, besueshmëria e saj mund të shembet, duke shkaktuar një situatë paniku, ku përdoruesit përpiqen të tërheqin fondet në mënyrë masive. Nëse ndërthurjet e stablecoin-it me asete të tjera janë të shumta, kjo mund të ketë pasoja sistemike. Një tërheqje masive nga stablecoin-et e dollarit amerikan, token dixhitale të emetuara privatisht, që janë të mbështetura në masë të madhe te bonot e thesarit të SHBA-së dhe që teorikisht mund të shkëmbehen një për një me dollarë, mund të rezultojë veçanërisht destabilizuese. Mungesa e transparencës në raportim dhe auditim, si dhe rregulloret e pamjaftueshme në disa juridiksione, e përkeqësojnë rrezikun.

Por çështje tĂ« tilla “klasike” tĂ« besueshmĂ«risĂ« janĂ« vetĂ«m fillimi. Bota mund tĂ« pĂ«rballet gjithashtu me njĂ« lloj tĂ« ri “paniku kibernetik”, tĂ« shkaktuar nga dobĂ«si nĂ« infrastrukturĂ«n teknologjike qĂ« qĂ«ndron nĂ« themel tĂ« aseteve dixhitale. Zbutja e kĂ«tij rreziku nuk do tĂ« jetĂ« e lehtĂ«: siç paralajmĂ«roi nĂ« vitin 2016 Instituti KombĂ«tar pĂ«r Standardet dhe TeknologjinĂ« i Departamentit Amerikan tĂ« TregtisĂ«, kompjuterĂ«t kuantikĂ« mund tĂ« jenĂ« sĂ« shpejti nĂ« gjendje tĂ« ndĂ«rhyjnĂ« nĂ« shumĂ« nga sistemet kriptografike. Me fjalĂ« tĂ« tjera, njĂ« infrastrukturĂ« qĂ« sot duket e fortĂ« mund tĂ« rezultojĂ« e brishtĂ« nesĂ«r.

Pasojat pĂ«r rendin monetar global janĂ« tĂ« gjera. Si emetuesi i monedhĂ«s dominuese ndĂ«rkombĂ«tare, Shtetet e Bashkuara kanĂ« gĂ«zuar prej kohĂ«sh njĂ« “privilegj tĂ« tepruar”, qĂ« pĂ«rfshin aftĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« huazuar me norma tĂ« ulĂ«ta interesi edhe nĂ« kohĂ« stresi ekonomik dhe pĂ«r tĂ« mbajtur deficite tĂ« mĂ«dha tregtare nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« vazhdueshme. Administrata e Presidentit Donald Trump duket se po parashikon, qĂ« SHBA do tĂ« jetĂ« nĂ« gjendje ta ruajĂ« kĂ«tĂ« privilegj, pasi statusi aktual global i dollarit pĂ«rkthehet nĂ« kĂ«rkesĂ« pĂ«r stablecoin-e tĂ« dollarit amerikan dhe, nĂ« vijim, pĂ«r bonot e thesarit tĂ« SHBA-sĂ«, duke ulur kĂ«shtu kostot e financimit pĂ«r Thesarin Amerikan.

Në fund të fundit, privilegji i tepruar i SHBA-së bazohet në besimin te institucionet e saj, kornizat ligjore dhe kapaciteti i saj fiskal. Megjithatë, në një botë ku paraja qarkullon në platforma të programueshme, besueshmëria dhe integriteti, cilësia e standardeve kriptografike dhe rezistenca e sistemeve ndaj sulmeve përmes hakerimit janë po aq të rëndësishme sa cilido prej këtyre faktorëve. Kjo e ndryshon në mënyrë thelbësore logjikën e konkurrencës monetare: nëse hendeku teknologjik është mjaftueshëm i madh, monedha që është më e mbrojtur nga kërcënimet kibernetike, jo domosdoshmërisht ajo që mbështetet nga ekonomia më e fuqishme ose nga banka qendrore më e besueshme, bëhet më tërheqëse.

Ndërsa stablecoin-et po përdoren për një pjesë gjithnjë e më të madhe të pagesave ndërkufitare, si dhe si pika hyrëse dhe dalëse për investime spekulative në kripto, shumë rreth sigurisë dhe qeverisjes së tyre mbetet e panjohur.

RregullatorĂ«t dhe qytetarĂ«t, pra, duhet tĂ« shtrojnĂ« pyetje. Kush Ă«shtĂ« pĂ«rgjegjĂ«s pĂ«r kontrollin dhe mirĂ«mbajtjen e regjistrit tĂ« transaksioneve? Deri nĂ« çfarĂ« mase Ă«shtĂ« i mbrojtur sistemi nga aktorĂ«t keqdashĂ«s? ÇfarĂ« ndodh nĂ«se shtylla kriptografike e njĂ« monedhe komprometohet nga zhvillimet nĂ« kompjuterikĂ«n kuantike?

Të jepet një përgjigje e kënaqshme për këto pyetje është çështje e stabilitetit monetar kombëtar dhe ndërkombëtar. Nëse politikëbërësit dështojnë të veprojnë në përputhje me këtë, mund të përfundojmë me një sistem monetar të paqëndrueshëm dhe të fragmentuar, si ai i shekullit të nëntëmbëdhjetë, kur emetimi i pakontrolluar i parasë private hapi rrugën për panik, kolaps, manipulime dhe tërheqje masive fondesh.

NĂ« çdo rast, duket se po lĂ«vizim drejt njĂ« sistemi monetar multipolar, nĂ« tĂ« cilin disa monedha dhe ekosistemet dixhitale qĂ« lidhen me to, fitojnĂ« njĂ« “prim integriteti”, bazuar nĂ« aftĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« minimizuar sipĂ«rfaqen e ekspozuar ndaj sulmeve dhe pĂ«r tĂ« maksimizuar verifikueshmĂ«rinĂ« e tĂ« dhĂ«nave.

Monedhat më të suksesshme do të ofrojnë një arkitekturë financiare shumë të qëndrueshme, që mbulon çdo hap: nga vërtetimi i transaksioneve deri te mbrojtja e identitetit të përdoruesve dhe historisë së transaksioneve. Kështu, një monedhë e mbështetur nga një qeveri me mbrojtje të dobëta kibernetike apo standarde teknologjike jo të qarta mund të humbasë terren, ndërsa një zonë monetare me përparësi teknologjike dhe standarde të larta integriteti mund të ketë një ndikim më të madh se sa pesha e saj ekonomike.

Ky realitet i ri teknologjik mund të ketë pasoja të thella gjeopolitike. Ashtu si epërsia detare dikur përkthehej në dominim tregtar, kontrolli mbi infrastrukturën e pagesave mund të përcaktojë gjithnjë e më shumë sovranitetin ekonomik. Vlera strategjike e të dhënave të pagesave, jo vetëm për politikën monetare, por edhe për mbikëqyrjen, zbatimin dhe sanksionet, do të thotë se monedhat dixhitale nuk janë teknologji neutrale; ato janë hapësira të kontestuara pushteti. Monedhat që do të dominojnë sistemin ndërkombëtar të së nesërmes do të jenë ato të cilat frymëzojnë besimin më të thellë, si te institucionet e tyre, ashtu edhe te kodi i tyre.

Ruajtja e stabilitetit monetar ndërkombëtar në këtë peizazh do të kërkojë më shumë se thjesht inovacion teknologjik. Koordinimi global për standardet e tokenizimit, ndërveprueshmërisë kriptografike, privatësisë së të dhënave dhe qëndrueshmërisë post-kuantike do të jetë thelbësor. Alternativa, shumëfishimi i rrjeteve të fragmentuara të drejtuara nga rregulla të kundërta dhe të ekspozuara ndaj goditjeve sistemike, është një recetë për paqëndrueshmëri.

* HélÚne Rey është profesore e Ekonomisë në London Business School.

Copyright: Project Syndicate, 2025.

www.project-syndicate.org

 

The post Dominimi i monedhës në epokën dixhitale appeared first on Revista Monitor.

“Shija” e turizmit

Gatimet tradicionale shqiptare, dikur tĂ« zhdukura nga menutĂ«, po pĂ«rjetojnĂ« njĂ« rikthim tĂ« fuqishĂ«m tĂ« nxitur nga kĂ«rkesa e turistĂ«ve tĂ« huaj pĂ«r pĂ«rvoja autentike. Çdo pjatĂ« si tava e kosit, lakrori apo petullat e fshira, nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m shije – Ă«shtĂ« njĂ« histori qĂ« shitet. Tani jo vetĂ«m shijet e veçanta, por edhe çmimet e pĂ«rballueshme dhe pĂ«rdorimi i produkteve vendase po kthehen nĂ« njĂ« avantaz...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post “Shija” e turizmit appeared first on Revista Monitor.

Shqiptarët harxhojnë 103 mln euro në vit për riparimin e kompjuterëve dhe elektroshtëpiakeve

Përhapja e teknologjisë dhe rritja e përdorimit të makinerive që ndihmojnë në punët e shtëpisë po zgjerojnë vit pasi viti shpenzimet e familjeve shqiptare për riparimin e tyre.

Sipas të dhënave të INSTAT të ardhurat nga aktivitetet e shërbimeve për riparimin e kompjuterëve, celulareve, televizorëve, furrave, lavatriçeve, frigoriferëve, fshesave, hekurit, mikserëve, etj kanë shënuar 10,2 miliardë lekë ose një vlerë e përafërt me 103 milionë euro në vitin 2023.

Të dhënat tregojnë për një rritje të vazhdueshme të shërbimeve për riparimin e kompjuterëve dhe pajisjeve elektro-shtëpiake gjatë tre viteve të fundit, duke reflektuar një kërkesë në rritje për këto lloj shërbimesh në treg. Në vitin 2021, të ardhurat totale të këtij sektori arritën në 6.75 miliardë lekë, ndërsa me 2022 rreth mbi 8.6 mld lekë. Në vitin 2023 të ardhurat e bizneseve që ofrojnë shërbimet e riparimit pësuan rritje 18 për qind në krahasim me vitin 2022.

Kjo tendencë sinjalizon disa zhvillime. E para shërbimet e riparimit po bëhen gjithnjë e me të shtrenjta në çmime për shkak të mungesës së specialisteve. Riparuesit e defekteve të pajisjeve janë shumë të kërkuar, teksa një pjesë e madhe e tyre emigrojnë në vende të tjera të Europës pasi edhe atje ka mungesa në këto lloj profesionesh.

Së dyti familjet shqiptare gjithnjë e më shumë  po rrisin përdorimin e pajisjeve elektroshtëpiake sidomos atyre elektronike. Gama e tyre rritet nga viti në vit dhe gjithashtu nevoja për shërbimet e riparimit gjithashtu.  Kompjuterët dhe celularet tashme janë bërë sende personale dhe nevoja për riparimin e tyre po rritet me përdorimin e tyre.

Pandemia e COVID-19 dhe periudha pas saj rriti ndjeshëm përdorimin e kompjuterëve, laptopëve, celularëve dhe pajisjeve shtëpiake për punë, shkollë online apo argëtim. Kjo solli edhe një nevojë më të madhe për mirëmbajtje dhe riparim të tyre.

Gjithashtu çmimet e larta pas pandemisë kanë zhvendosur prirjen konsumatore për shërbimet e riparimit dhe mirëmbajtjes, si një zgjedhje më ekonomike në vende të blerjes së një pajisje të re. Nga ana tjetër përmes platformave online, serviset kanë më shumë mundësi për të siguruar pjesë rezervë më shpejt, çka përmirëson efikasitetin dhe rentabilitetin e aktivitetit.

Në një shoqëri që vit pas viti bëhet e varur nga teknologjia, tregu i riparimeve do të njohë rritje. Veç faktorëve të tregut, po ndikojnë edhe zhvillimet demografike në vend ku ka gjithnjë e më pak zanatçinj dhe riparues, çka po ushtron presion për çmime më të larta./ B.Hoxha

Burimi: INSTAT

The post Shqiptarët harxhojnë 103 mln euro në vit për riparimin e kompjuterëve dhe elektroshtëpiakeve appeared first on Revista Monitor.

Italia synon gjobat dhe tarifat e papaguara për të shpëtuar financat vendore

Qeveria propozon një agjenci kombëtare për të ndihmuar qytetet me vështirësi financiare të mbledhin taksat e papaguara me vlerë miliarda euro

 

Qeveria e Giorgia Melonit po përgatit një plan për të ndihmuar qytetet italiane që përballen me mungesë të ardhurash, për të mbledhur miliarda euro gjoba trafiku dhe taksa vendore të papaguara, në përpjekje për të lehtësuar barrën mbi financat locale, dhe mbi bilancin e shtetit.

Ministri i Financave, Giancarlo Giorgetti, ka propozuar krijimin e njĂ« agjencie kombĂ«tare pĂ«r tĂ« mbĂ«shtetur bashkitĂ« nĂ« mbledhjen e detyrimeve tĂ« prapambetura tatimore dhe tarifave tĂ« tjera. Qeveria po shqyrton gjithashtu mundĂ«sinĂ« pĂ«r t’u dhĂ«nĂ« mĂ« shumĂ« autonomi qyteteve, qĂ« tĂ« bĂ«jnĂ« marrĂ«veshje me individĂ« ose biznese qĂ« nuk kanĂ« paguar detyrimet, pĂ«r t’i nxitur drejt shlyerjes.

Ky angazhim vjen në një kohë kur shumë bashki italiane, ndonëse kanë përfituar fonde të konsiderueshme nga Bashkimi Europian për investime kapitale, po përballen me vështirësi për të përballuar shpenzimet e përditshme, për shkak të kostove të larta të energjisë dhe rritjes së pagave në sektorin publik.

“ËshtĂ« thelbĂ«sore tĂ« rritet dhe pĂ«rmirĂ«sohet kapaciteti i mbledhjes sĂ« tĂ« ardhurave nga qeveritĂ« vendore”, tha Giorgetti pĂ«rpara njĂ« komisioni parlamentar nĂ« korrik. Ai bĂ«ri thirrje pĂ«r “njĂ« agjenci tĂ« re pĂ«r mbledhjen e tĂ« ardhurave, tĂ« pĂ«rkushtuar ekskluzivisht pĂ«r menaxhimin dhe mbledhjen e taksave vendore”.

“Menaxhimi efektiv i mbledhjes sĂ« detyrimeve tatimore jo vetĂ«m qĂ« do tĂ« lehtĂ«sonte presionin financiar mbi qeveritĂ« vendore”, shtoi ai, “por gjithashtu do tĂ« pĂ«rmirĂ«sonte aftĂ«sinĂ« e tyre pĂ«r tĂ« pĂ«rmbushur nevojat e qytetarĂ«ve”.

Sipas ShoqatĂ«s KombĂ«tare tĂ« Bashkive Italiane (ANCI), qytetet kanĂ« sĂ« bashku rreth 25 miliardĂ« euro nĂ« taksa, tarifa dhe gjoba tĂ« papaguara tĂ« depozituara nĂ« arkivin e “depozitĂ«s sĂ« mbledhjes” pranĂ« agjencisĂ« shtetĂ«rore pĂ«r mbledhjen e tĂ« ardhurave (ADER). MegjithatĂ«, vetĂ«m rreth 6 miliardĂ« euro konsiderohen tĂ« rikuperueshme, pĂ«r shkak tĂ« vjetĂ«rsisĂ« sĂ« detyrimeve dhe, nĂ« disa raste, vdekjes sĂ« debitorĂ«ve.

Ndërkohë, rreth 15 deri në 18 për qind e mbi 7,800 bashkive të vendit janë në një shkallë të caktuar të stresit financiar, sipas Alessandro Canelli, kryebashkiak i Novarës dhe president i Institutit të Financave dhe Ekonomisë Lokale pranë ANCI.

“Ka njĂ« lidhje tĂ« fortĂ« mes performancĂ«s sĂ« dobĂ«t nĂ« mbledhjen e taksave dhe krizĂ«s financiare tĂ« bashkive,” theksoi ai. “Duhet tĂ« pĂ«rmirĂ«sohemi
 Ky nuk Ă«shtĂ« evazion fiscal, Ă«shtĂ« mospagim.”

Stresi financiar nuk është një fenomen i ri për qytetet italiane. Sipas të dhënave të Bankës së Italisë, rreth 300 bashki kanë kaluar në forma të ndryshme falimentimi ligjor midis viteve 2011 dhe 2022. Por rritja e këtij stresi po shihet me shqetësim nga qeveria e Melonit, e cila synon të ulë deficitin buxhetor, të dalë nga procedurat e BE-së për tejkalim deficiti dhe të përmbushë objektivat e reja ambicioze për shpenzimet në mbrojtje të përcaktuara nga NATO.

“NĂ«se ka probleme tĂ« mĂ«dha nĂ« nivel lokal, atĂ«herĂ« qeveria qendrore duhet tĂ« ndĂ«rhyjĂ« pĂ«r tĂ« mbuluar kostot minimale tĂ« shĂ«rbimeve,” tha Lorenzo Codogno, ekonomist dhe ish-zyrtar i Departamentit tĂ« Thesarit. “Por qeveria nĂ« thelb po thotĂ«: ‘NĂ« vend qĂ« tĂ« kĂ«rkoni para nga unĂ«, mĂ« mirĂ« mblidhni vetĂ« taksat dhe detyrimet qĂ« duhet tĂ« kishit mbledhur. Dhe nĂ«se nuk jeni nĂ« gjendje ta bĂ«ni kĂ«tĂ«, do t’ju ndihmojmĂ« ne.’”

Sipas ekonomistit Marco Leonardi, bashkitĂ« italiane humbĂ«n njĂ« nga burimet e tyre kryesore tĂ« tĂ« ardhurave rreth njĂ« dekadĂ« mĂ« parĂ«, kur u hoq taksa mbi banesĂ«n kryesore. Ajo u zĂ«vendĂ«sua me transferta tĂ« drejtpĂ«rdrejta nga qeveria qendrore, tĂ« cilat nuk kanĂ« mbajtur hapin me “inflacionin brutal” tĂ« viteve tĂ« fundit, duke pĂ«rkeqĂ«suar situatĂ«n financiare tĂ« bashkive.

Mungesa e efikasitetit në mbledhjen e taksave, përfshirë taksat mbi pronat e dyta, tarifat dhe gjobat, është veçanërisht problematike në jug të vendit. Shumë qytete të vogla i drejtohen ADER për ndihmë në ndjekjen e borxheve, por kjo agjenci ka prioritet individët e pasur apo kompanitë me borxhe të mëdha ndaj shtetit, dhe jo qytetarët e zakonshëm që nuk kanë paguar gjobat e trafikut apo tarifat e mbeturinave.

Giorgetti vetĂ« pranoi se ADER nuk ka sjellĂ« ndonjĂ« pĂ«rmirĂ«sim domethĂ«nĂ«s nĂ« performancĂ«n e mbledhjes sĂ« tĂ« ardhurave pĂ«r qytetet vitet e fundit, pĂ«r shkak tĂ« “natyrĂ«s sĂ« fragmentuar” dhe “shumave modeste” qĂ« pĂ«rfshihen nĂ« çdo rast individual, çka e bĂ«n procesin tĂ« paarsyeshĂ«m nga ana ekonomike.

Megjithatë, jo të gjitha qytetet po presin ndihmën nga Roma. Disa bashki kanë nisur të përdorin aplikacione të posaçme për të përmirësuar komunikimin me qytetarët, për të dërguar njoftime tatimore në kohë dhe për të lehtësuar pagesat.

Në Torino, qyteti ka agjencinë e vet për të ndjekur detyrimet e papaguara dhe tarifat. Këshilli bashkiak miratoi së fundmi rregulla që lejojnë ndërhyrje të forta ndaj bizneseve locale, që kanë mbi 50,000 euro taksa të papaguara ndaj bashkisë.

Duke nisur nga shtatori, këto biznese do të përballen me sanksione të ashpra, përfshirë edhe humbjen e licencave, nëse nuk bien dakord dhe nuk respektojnë një plan shlyerjeje që mund të shtrihet deri në gjashtë vite. Këto masa, të parat të këtij lloji në Itali, kanë tërhequr vëmendjen e bashkive të tjera.

“TĂ« gjithĂ« mbetĂ«n tĂ« habitur,” tha kryebashkiaku i Torinos, Stefano Lo Russo. “KĂ«rcĂ«nimi pĂ«r tĂ« pezulluar licencat Ă«shtĂ« shumĂ« ekstrem. Por Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme tĂ« japim njĂ« mesazh tĂ« qartĂ«: Duhet tĂ« paguani.” / FT

The post Italia synon gjobat dhe tarifat e papaguara për të shpëtuar financat vendore appeared first on Revista Monitor.

❌