❌

Normal view

There are new articles available, click to refresh the page.
Yesterday — 6 August 2025Main stream

Europa dha 4.5 mijë leje për studentët dhe kërkuesit shqiptarë në dy vite, rekord në rajon

5 August 2025 at 23:00

Europa dhe sidomos Gjermania kanë rritur ndjeshëm numrin e lejeve për studentët dhe kërkuesit shqiptarë gjatë viteve të fundit.

Eurostat raportoi se në vitin 2023 dhe 2024 ka dhënë përkatësisht 2,278 dhe 2,218 leje për studentët dhe kërkuesit shqiptarë, ose rreth 4.5 mijë në total për dy vjet.

Në krahasim me vitet e mëparshme rritja është e fortë. Në vitin 2021 ishin dhënë rreth 1.5 mijë leje dhe në 2019, e dhëna më e hershme rreth 1.15 mijë.

Rritja e lejeve ka ardhur për shkak të hyrjes në lojë të Gjermanisë. Në vitin 2022 ky shtet dha 1387 leje për studentët e kërkuesit shqiptarë, ose 60% të totalit të shteteve të BE-së.  Në 2023-n u dhanë 1,417 leje, ose 63% e totalit.

Në vend të dytë për lejet për studentë e kërkues është Franca (191 në 2022 dhe 225 në 2023). Pas saj renditet Austria (169 në 2022 dhe 132 në 2023), Spanja (104 në 2022 dhe 82 në 2023), Holanda (103 dhe 72). Leje ka dhënë dhe Rumania, me rreth 50 në vit.

Burimi: Eurostat, përpunime të Monitor

Shqipëria mbante rekord në 2023-n për numrin e lartë të lejeve që morën shtetasit e saj në BE, duke lënë pas Serbinë (2179), Bosnjë Hercegovinën (1,111), Maqedonisë së Veriut (958), Kosovës (342) dhe Malit të Zi (278).

Gjermania është bërë vitet e fundit një destinacion i preferuar jo vetëm i profesionistëve nga Shqipëria, por dhe atyre që duan të studiojnë.

Të dhënat e Eurostat tregojnë se në vitin 2023, shqiptarët renditeshin në vendin e 21 për lejet për studentë e kërkues të dhëna nga Gjermania në nivele të ngjashme me shtetasit nga Brazili, Ukraina, Kolumbia, Meksika, që janë shtete me popullsi shumë më të lartë sesa ne.

Studentët shqiptarë kanë marrë nga Gjermania më se dyfishin e lejeve në krahasim me Serbinë (728), që renditet e dyta pas nesh (shiko grafikun në fund).

Lejet për studentë e kërkues në BE

Sipas Eurostat, lidhur me lejet e qëndrimit të dhëna për shtetasit e jo-BE që dëshirojnë të studiojnë ose të bëjnë kërkime shkencore, në vitin 2023 vendet e Bashkimit Europian dhanë gjithsej 451 000 leje.

Gjermania ishte vendi që lëshoi më shumë leje të tilla (144 000 ose 32% e totalit në BE), e ndjekur nga Franca (117 000 ose 26%) dhe Spanja (55 000 ose 12%).

Përfituesit kryesorë ishin shtetasit e:
-IndisĂ« – 50 000 leje ose 11% e totalit nĂ« BE,
-KinĂ«s – 47 000 leje ose 10%,
-Marokut – 22 000 leje ose 5%,
-Shteteve tĂ« Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s – 21 000 leje ose 5%.

The post Europa dha 4.5 mijë leje për studentët dhe kërkuesit shqiptarë në dy vite, rekord në rajon appeared first on Revista Monitor.

Before yesterdayMain stream

Statistikat e shpendëve, 2024

By: Mira Leka
4 August 2025 at 20:32

Sektori i blegtorisë prej vitesh ishte në krizë, por numri i shpendëve ishte në rritje nga investimet në pulari të mëdha në zonën e qendrës së vendit.
Kjo tendencë ka ndryshuar vitet e fundit. Sipas të dhënave zyrtare të INSTAT numri i pulave në vend në vitin 2024 ishte në rënie për të tretin vit radhazi.
Numri i pulave në Shqipëri pësoi një rënie me rreth 320 mijë krerë gjatë vitit 2024 në krahas...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Statistikat e shpendëve, 2024 appeared first on Revista Monitor.

Shqipëria ka pensionet më të ulëta në Europë, shpenzon 10 herë më pak për pensionist se BE-ja

4 August 2025 at 13:00

Shqipëria zë vendin e fundit mes 35 vendeve europiane sa i përket shpenzimeve për pensione për frymë, sipas të dhënave për vitin 2022.

Me vetëm 1,600 euro për pensionist në vit, vendi mbetet shumë larg mesatares së Bashkimit Europian, e cila arrin në 16,100 euro.

Edhe kur merret parasysh fuqia blerëse, diferenca mbetet e ndjeshme.

NĂ« raport me Prodhimin e BrendshĂ«m Bruto, ShqipĂ«ria shpenzon vetĂ«m 5.3% pĂ«r pensione, kundrejt 9.3% qĂ« shpenzon mesatarisht BE-ja — njĂ« tregues i qartĂ« i sfidave strukturore qĂ« pĂ«rballet sistemi i pensioneve nĂ« vend.

Ndërkohë, Mali i Zi, edhe pse me të njëjtën përqindje të PBB-së si Shqipëria (5.3%), arrin të japë 4,000 euro për pensionist në vit, më shumë se dyfishin e Shqipërisë. Serbia, nga ana tjetër, shpenzon 3,500 euro për pensionist dhe 6.3% të PBB-së për pensione, duke reflektuar një mbështetje më të lartë financiare të të moshuarve.

Europa

Gjithnjë e më shumë brezat e rinj po shprehen se nuk do të tërhiqen kurrë nga puna, për shkak të pasigurive financiare. Por si ia dalin pensionistët e sotëm? Si i mbulojnë shpenzimet mujore dhe si duken realisht pensionet në Europë sot?

Grafiku më poshtë paraqet të dhënat më të fundit mbi shpenzimet vjetore publike për pension për çdo përfitues në 35 ekonomi europiane, si dhe pjesën që zënë përfitimet e pleqërisë në prodhimin kombëtar të secilit vend.

Të dhënat janë marrë nga dy baza të ndryshme të Eurostat dhe përfshijnë:

  • Totali i shpenzimeve pĂ«r pensione publike pĂ«r vitin 2022, i ndarĂ« me numrin e pĂ«rfituesve
  • Vlerat e shprehura si nĂ« euro, ashtu edhe sipas standardit tĂ« fuqisĂ« blerĂ«se (PPS)
  • PĂ«rqindja e PBB-sĂ« qĂ« i dedikohet pensioneve, sipas tĂ« dhĂ«nave nga baza e parĂ«

KĂ«to tĂ« dhĂ«na ofrojnĂ« njĂ« panoramĂ« tĂ« qartĂ« tĂ« hendekut mes vendeve nĂ« shpenzimet pĂ«r kujdesin ndaj tĂ« moshuarve, duke vĂ«nĂ« nĂ« dukje sfidat qĂ« pĂ«rballojnĂ« pensionistĂ«t nĂ« EuropĂ« — veçanĂ«risht ata nĂ« vendet me tĂ« ardhura tĂ« ulĂ«ta.

Islanda, Luksemburgu dhe Norvegjia kryesojnë renditjen, me pagesa vjetore pensioni mbi 30,000 euro për përfitues.

Pagat e larta, të ardhurat e qëndrueshme fiskale nga energjia apo sektori financiar, si dhe sistemet e detyrueshme të kursimeve për pension, u japin këtyre ekonomive të vogla dhe të pasura mundësinë të ofrojnë përfitime bujare për të moshuarit.

Danimarka dhe Zvicra plotësojnë pesë vendet e para, secila duke kombinuar pensionet bazë universale me skemat e detyrueshme të pensioneve profesionale.

NĂ« tĂ« pesĂ« vendet e para, pĂ«rfitimet ende konsumojnĂ« mĂ« pak se 9% tĂ« PBB-sĂ« – shumĂ« nĂ«n mesataren e BE-sĂ« (12.2% tĂ« PBB-sĂ«) – falĂ« bazave mĂ« tĂ« larta tatimore.

Pagesat e ulëta të Europës Lindore pasqyrojnë baza tatimore të dobëta

Në vende si Polonia dhe Hungaria, pensionet përthithin një pjesë të ngjashme të PBB-së si vendet nordike, por pagesat vjetore mbeten nën 7,000 euro për përfitues.

Produktiviteti i ulët kufizon fluksin e kontributeve, ndërsa emigracioni i dekadave të fundit ka reduktuar më tej fuqinë punëtore.

Kur llogariten sipas standardit tĂ« fuqisĂ« blerĂ«se (PPS), diferenca ngushtohet — pensionistĂ«t polakĂ« marrin rreth 11,700 njĂ«si PPS — por tĂ« ardhurat reale mbeten modeste.

Rritja e pagave, pjesëmarrja më e lartë e të moshuarve në tregun e punës dhe skemat shtesë të kursimeve vullnetare mund të përmirësojnë qëndrueshmërinë dhe përmbushjen e nevojave, pa rënduar buxhetet publike./ Visual Capitalist

 

The post Shqipëria ka pensionet më të ulëta në Europë, shpenzon 10 herë më pak për pensionist se BE-ja appeared first on Revista Monitor.

Paradoksi, papunësia, punësimi, dembelët dhe forca e punës, të gjitha me ulje

6 August 2025 at 15:00

Si asnjĂ«herĂ« tjetĂ«r, treguesit e punĂ«simit, papunĂ«sisĂ«, “dembelĂ«ve” dhe forcĂ«s sĂ« punĂ«s shĂ«nuan rĂ«nie njĂ«herazi duke reflektuar ngjarje mĂ« tĂ« thella se dinamikat e tregut tĂ« punĂ«s, konkretisht reduktimin e popullsisĂ«.

Të dhënat e INSTAT tregojnë se në tremujorin e parë ishin të punësuar gati 10 mijë persona më pak se në të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Gjithashtu numri i të papunëve u ul me rreth 2900 në të njëjtën periudhë. Papunësia nga 113.558 persona në tremujorin e parë të vitit 2024 ra në 110.655 persona në të njëjtin tremujor të vitit 2025.

Numri më i madh i të papunëve mbetet te grupmosha 15-29 vjeç, që përfaqëson 39.5 mijë persona në 3-mujorin e 2025, megjithëse ka një rënie të lehtë në krahasim me një vit më parë.

Popullsia inaktive “Dembelet” ra me mbi 3800 persona. Numri i personave jo-aktivĂ« (15 vjeç e lart qĂ« nuk janĂ« as nĂ« punĂ« dhe as nĂ« kĂ«rkim aktiv pĂ«r punĂ«) ka rĂ«nĂ« nga 730.103 nĂ« 2024 nĂ« 726.214 persona nĂ« tremujorin e parĂ« 2025.

Kjo ulje e lehtë është më e theksuar te grupmosha 15-29 vjeç, ku numri i të rinjve joaktivë është zvogëluar nga 192.044 në 184.065 persona, si pasojë kryesisht e popullsisë në këtë grupmoshë.

Me ulje ishte edhe forca e punës me rreth 12, 694 persona më pak ndërmjet tre-mujorit të parë 2024 dhe 2025. Megjithëse popullsia ishte me rënie, forca e punës po rritej deri para pak vitesh për shkak të ndryshimit të strukturës së popullsisë nga të rinjtë drejt moshave më të vjetra.

Rënia e njëkohshme e numrit të të punësuarve dhe të të papunëve në tremujorin e parë të vitit 2025 tregon për një tendencë që nuk shpjegohet vetëm nga zhvillimet e zakonshme të tregut të punës, por me emigracionin e lartë. Shqipëria vazhdon të përballet me një shkallë të lartë emigrimi, veçanërisht te të rinjtë dhe të aftët për punë.

Shumë persona që më parë ishin të punësuar ose në kërkim të punës kanë zgjedhur të largohen jashtë vendit, duke ulur numrin e përgjithshëm të të punësuarve dhe të të papunëve brenda vendit. Kjo ndikon drejtpërdrejt në tkurrjen e forcës së punës.

Nëse individët punësohen jashtë Shqipërisë dhe nuk e deklarojnë më statusin e tyre në vend, ata nuk figurojnë më as si të punësuar e as si të papunë në Shqipëri. Kjo redukton po redukton të dy treguesit njëkohësisht, shpjegojnë ekspertet e tregut të punës.

TĂ« dhĂ«nat e reja zyrtare mbi popullsinĂ« treguan se mĂ« 1 janar 2025, nĂ« vend jetojnĂ« 2,36 milionĂ« banorĂ«, me rĂ«nie 1.8% nga Censi i vitit 2023. Tkurrja me mĂ« shumĂ« se 27 – 30 mijĂ« banorĂ« nĂ« vit, e pĂ«rqendruar kryesisht te moshat e reja, rrezikon ta çojĂ« treguesin e popullsisĂ« pĂ«rtej çdo skenari dhe gjithashtu i bĂ«n edhe mĂ« tĂ« vĂ«shtira zgjidhjet.

NĂ« vitin 2024, migracioni neto negativ– 28,8 mijĂ« persona dhe me 2023 mbi -43 mijĂ«. NĂ« dy vite janĂ« larguar nga vendi rreth 72 mijĂ« persona./ B.Hoxha

 

The post Paradoksi, papunësia, punësimi, dembelët dhe forca e punës, të gjitha me ulje appeared first on Revista Monitor.

Shqiptarët kryesojnë në Europë për numrin e lartë të makinave mbi 2 mijë kubikë

31 July 2025 at 23:02

Në përgjithësi, në renditjet ku krahasohet me shtetet e Europës, Shqipëria është gjithnjë nga fundi. Por ka një tregues ku ajo më në fund kryeson.

BĂ«het fjalĂ« pĂ«r preferencĂ«n pĂ«r tĂ« pasur makina me motor tĂ« fuqishĂ«m. Sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« Eurostat, tĂ« pĂ«rpunuara nga “Monitor”, nĂ« ShqipĂ«ri, 27.8% e totalit tĂ« automjeteve tĂ« pasagjerĂ«ve nĂ« vend, janĂ« mbi 2 mijĂ« kubikĂ«, pĂ«r vitin 2024, ku numĂ«rohen sipas fuqisĂ« vetĂ«m makinat qĂ« funksionojnĂ« me naftĂ«.

Kjo është pesha më e lartë e makinave me këtë fuqi motorike në Europë, në raport me totalin e automjeteve të pasagjerëve.

Përveç Shqipërisë, peshën mbi 2 mijë kubikë të makinave me naftë/totalit të automjeteve që qarkullojnë, e kanë dhe Letonia (25.7%) dhe Lituana (20.9), të nxitura nga kushtet klimatike të ashpra dhe distancat e mëdha midis qyteteve. Pas tyre renditet Estonia (18.6%).

Edhe në Kosovë, preferenca është për makina të mëdha, me motorët mbi 2 mijë kubik që zënë 16.6% të totalit. E kundërta konstatohet në Serbi, me vetëm 3.8%, ose në Turqi me 1.3%.

NĂ« ShqipĂ«ri, nga 567 mijĂ« automjete me naftĂ«, 215 mijĂ« janĂ« mbi 2 mijĂ« kubikĂ« (cm3); 308 mijĂ« ose 40% e totalit tĂ« automjeteve janĂ« 1400 cm3 – 1999 cm3 dhe 5.5% nĂ«n 1399 cm3.

NĂ« “kryesimin” e ShqipĂ«risĂ« ndikon dhe fakti qĂ« pjesa mĂ« e madhe e automjeteve nĂ« vend janĂ« me naftĂ«, me 74% tĂ« totalit, njĂ« ndĂ«r mĂ« tĂ« lartat nĂ« EuropĂ«. NĂ« EuropĂ« mbizotĂ«rojnĂ« makinat me benzinĂ« qĂ« ndotin mĂ« pak ambientin dhe ato elektrike.

Psh, Holanda ka vetëm 0.6% të automjeteve për pasagjerë me fuqi mbi 2 mijë kubik dhe vetëm 7.4% të automjeteve totale me naftë, ndërsa 65.5% i ka me benzinë dhe pjesa tjetër me energji alternative. Ndërsa në Shqipëri, me benzinë janë vetëm 16.5% e mjeteve.

Pse i duan shqiptarë makinat mbi 2 mijë kubikë

Kjo preferencë e pronarëve shqiptarë të automjeteve për makina me motor të fuqishëm nuk është thjesht çështje teknike, por reflekton një ndërthurje faktorësh ekonomikë, kulturorë dhe praktikë që kanë formësuar tregun e makinave të përdorura në Shqipëri.

SĂ« pari, ShqipĂ«ria ka njĂ« treg thuajse tĂ«rĂ«sisht tĂ« bazuar nĂ« automjete tĂ« pĂ«rdorura tĂ« importuara, kryesisht nga Gjermania, Zvicra dhe Italia. NĂ« kĂ«to shtete, makinat me motorĂ« tĂ« mĂ«dhenj pĂ«rballen me kosto shumĂ« tĂ« larta taksash dhe sigurimesh, çka i bĂ«n ato tĂ« pavlefshme pĂ«r pronarĂ«t vendas – por tĂ« pĂ«rballueshme pĂ«r import nĂ« ShqipĂ«ri, ku deri vonĂ« niveli i taksimit pĂ«r kapacitetin motorik ka qenĂ« mĂ« i ulĂ«t.

NjĂ« tjetĂ«r shtysĂ« Ă«shtĂ« perceptimi i makinĂ«s si simbol statusi. NĂ« njĂ« shoqĂ«ri ku automjeti nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m mjet transporti, por edhe reflektim i pozitĂ«s sociale, zgjedhja e njĂ« makine me motor tĂ« fuqishĂ«m shpesh Ă«shtĂ« e lidhur me dĂ«shirĂ«n pĂ«r tĂ« “dukur mirĂ«â€.

Marka luksoze si Mercedes-Benz, BMW dhe Audi janë më të pranishme në rrugët shqiptare sesa në shumë vende të BE-së me të ardhura më të larta për frymë. Madje edhe makina të prodhuara para vitit 2010 me motorë mbi 2.0 litra janë të kërkuara, falë çmimit të lirë dhe imazhit që përçojnë.

Kushtet gjeografike dhe infrastruktura e vështirë në shumë zona të vendit janë një tjetër arsye praktike për këtë zgjedhje. Terreni i thyer, mungesa e mirëmbajtjes së rrugëve dytësore dhe dimrat e ashpër në zona malore e bëjnë një makinë me motor të fuqishëm një zgjedhje të arsyeshme për shumë familje jashtë qyteteve të mëdha.

Megjithatë, situata në Shqipëri po ndryshon. Rritja e çmimit të karburantit, presioni për të ulur ndotjen, dhe hyrja graduale e makinave hibride e elektrike po shtyjnë shumë konsumatorë të rimendojnë zgjedhjen e tyre.

Politikat tatimore të reja që penalizojnë mjetet mbi 2,000 cc dhe taksat mjedisore për makinat që ndotin më shumë po japin efekt në segmentin e ri të blerësve, sidomos në qytetet e mëdha.

The post Shqiptarët kryesojnë në Europë për numrin e lartë të makinave mbi 2 mijë kubikë appeared first on Revista Monitor.

Një ndër tre banorë në Shqipëri ka makinë, ende ndër më të ulëtat në Europë

30 July 2025 at 23:00

Shqipëria mbetet ndër vendet me nivelin më të ulët të motorizimit në Europë. Sipas të dhënave të publikuara nga Eurostat për vitin 2024, në Shqipëri ka 328 makina për çdo 1,000 banorë, që do të thotë se vetëm një në tre banorë zotëron një automjet.

Pavarësisht rritjes së treguesit për shkak të rishikimit të popullsisë me ulje dhe shtimit të numrit të automjeteve në 2024-n, kjo normë është dukshëm më e ulët krahasuar me pjesën më të madhe të kontinentit. (në vitin 2023, Eurostat raporton shifrën 202 mjete për 1000 banorë për Shqipërinë, ose 0.2 mjete për banor, por që është e llogaritur në bazë të popullsisë së vjetër rreth 2.7 milionë banorë, ndërsa me Censin e ri popullsia zbriti në rreth 2.4 milionë banorë).

Në rajonin e Ballkanit, Shqipëria renditet më lart se vetëm disa vende: Bosnja dhe Hercegovina (321), Maqedonia e Veriut (303), dhe Turqia, që ka nivelin më të ulët në Europë me vetëm 189 makina për 1,000 banorë.

Ndërkohë, Kosova ka një normë më të lartë se Shqipëria, rreth 349 makina për 1,000 banorë (sipas të dhënave të vitit 2023), ndërsa Mali i Zi qëndron ndjeshëm më lart me 417. Serbia dhe Gjeorgjia kanë gjithashtu norma më të larta, respektivisht 377 dhe 388 makina për mijë banorë.

Në Europën Qendrore e Lindore, vendet si Rumania (444) dhe Hungaria (447) kanë nivele të krahasueshme me mesataren e rajonit, por përsëri dukshëm më të larta se Shqipëria.

Në krahun tjetër të tabelës, vendet perëndimore dhe nordike dominojnë me norma shumë më të larta motorizimi. Italia kryeson me 701 makina për 1,000 banorë, e ndjekur nga Luksemburgu, Finlanda dhe Qipro, të cilat gjithashtu kalojnë kuotën e 650 makinave për mijë banorë. Vende si Gjermania, Franca, Austria dhe Spanja kanë gjithashtu norma që variojnë ndërmjet 550 dhe 650.

Mesatarja e Bashkimit Europian për vitin 2024 qëndron në rreth 576 makina për 1,000 banorë, gati dy herë më shumë se niveli shqiptar. Ky tregues tregon jo vetëm për mundësitë ekonomike, por edhe për mënyrën e jetesës, nivelin e urbanizimit dhe zhvillimin e infrastrukturës rrugore në vend.

Ndërsa Shqipëria ka parë rritje të numrit të mjeteve në vitet e fundit, krahasuar me standardet europiane, niveli i motorizimit vijon të mbetet ndër më të ulëtit në kontinent, çka nënvizon diferencat e mëdha ekonomike dhe të zhvillimit mes vendeve.

Të dhënat e tjera të Drejtorisë së Transportit Rrugor dhe INSTAT bëjnë të ditur se numri më i lartë i mjeteve është në Tiranë dhe Durrës, me rreth 500 makina për një mijë banorë, ose një makinë për dy banorë.

Deri në qershor të vitit 2024 në vend ishin të regjistruara 914 mijë mjete, (nga të cilat 738 mijë ishin autovetura), sipas DPSHTRR.

Dy vitet e fundit numri i mjeteve të regjistruara në vend është rritur ndjeshëm për shkak të importeve masive nga Koreja e Jugut, që tregton mjete me çmim ekonomik. Sipas DPSHTRR, në 2024-n u regjistruan për herë të parë 18.8 mijë automjete që kishin origjinën nga Koreja e Jugut, duke kaluar në shtetin më të madh importues, me 19% të totalit.

 

https://monitor.al/ndertime-trafik-e-veshtiresi-ne-parkim-nje-ne-dy-banore-ka-tashme-nje-makine-ne-tirane/

 

The post Një ndër tre banorë në Shqipëri ka makinë, ende ndër më të ulëtat në Europë appeared first on Revista Monitor.

Shqipëria, e dyta nga fundi në Europë për shpenzimet qeveritare për kërkim dhe zhvillim

29 July 2025 at 14:00

Shqipëria renditet ndër vendet me nivelin më të ulët të shpenzimeve qeveritare për kërkim dhe zhvillim në Europë.

Sipas të dhënave më të fundit të Eurostat për vitin 2024, buxheti i alokuar nga qeveria shqiptare për kërkim-zhvillim ishte vetëm 0.19% e PBB-së, ose 40.9 milionë euro në vlerë absolute.

Kjo e vendos Shqipërinë në vendin e parafundit në kontinent, duke lënë pas vetëm Rumaninë. Në Serbi, ku janë të dhënat e disponueshme për 2024, treguesi është 0.4% e PBB-së.

Në krahasim, mesatarja e Bashkimit Europian ishte 0.71% e PBB-së, me një vlerë totale prej afro 128 miliardë euro të alokuara nga buxhetet qeveritare për R&D. Diferenca është e thellë dhe tregon për mospërputhje serioze mes Shqipërisë dhe vendeve që investojnë në mënyrë të qëndrueshme në dijen, inovacionin dhe zhvillimin teknologjik.

EkspertĂ«t e lidhin kĂ«tĂ« nivel tĂ« ulĂ«t shpenzimesh nĂ« ShqipĂ«ri me mungesĂ«n e vĂ«mendjes institucionale ndaj kĂ«rkimit shkencor dhe me strukturĂ«n e ekonomisĂ« shqiptare, e cila Ă«shtĂ« e pĂ«rqendruar kryesisht nĂ« sektorĂ« si ndĂ«rtimi dhe turizmi – tĂ« cilĂ«t nuk nxisin kĂ«rkim, teknologji apo risi. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, mungesa e njĂ« politike tĂ« qartĂ« kombĂ«tare pĂ«r kĂ«rkim dhe zhvillim ka çuar nĂ« njĂ« nĂ«nfinancim tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m dhe nĂ« mungesĂ« tĂ« infrastrukturĂ«s akademike moderne.

Në një epokë ku ekonomitë globale po orientohen drejt teknologjisë së informacionit, inteligjencës artificiale dhe zhvillimeve digjitale, mungesa e investimeve në kërkim dhe zhvillim përbën një pengesë serioze për rritjen afatgjatë të Shqipërisë. Sipas Eurostat, investimet publike në R&D janë kyçe për konkurrueshmërinë dhe zhvillimin e qëndrueshëm, ndaj mbetja në fund të listës përbën një thirrje për reflektim dhe ndryshim të drejtimit strategjik të vendit.

 

Europa

Sipas Eurostat, Në vitin 2024, alokimet buxhetore të qeverive të vendeve të Bashkimit Europian për kërkim dhe zhvillim (GBARD) arritën në rreth 127.9 miliardë euro, ose 0.71% të Prodhimit të Brendshëm Bruto (PBB). Kjo përfaqëson një rritje prej 3.4% krahasuar me vitin 2023 (123.7 miliardë euro) dhe një rritje prej 59.5% krahasuar me vitin 2014, kur kjo shumë ishte rreth 80.2 miliardë euro.

Në vitin 2024, buxheti qeveritar për kërkim dhe zhvillim në nivelin e BE-së ishte ekuivalent me 284.7 euro për banor, që përbën një rritje prej 57.0% krahasuar me vitin 2014, kur ishte 181.3 euro për banor.

Vendet që shpenzuan më shumë për R&D për frymë ishin Luksemburgu (759.2 euro për banor), ndjekur nga Danimarka (586.8 euro) dhe Holanda (542.7 euro). Ndërkohë, shpenzimet më të ulëta për banor u regjistruan në Rumani (19.1 euro), Bullgari (38.3 euro) dhe Hungari (58.7 euro). Duhet theksuar se ndryshimet në shpenzimet për frymë mund të pasqyrojnë gjithashtu ndryshime në popullsinë e vendeve përkatëse.

TĂ« gjitha vendet e Bashkimit Europian kanĂ« rritur buxhetet e tyre pĂ«r kĂ«rkim dhe zhvillim gjatĂ« periudhĂ«s 2014–2024, tĂ« llogaritura nĂ« euro pĂ«r banor. Rritjet mĂ« tĂ« mĂ«dha nĂ« pĂ«rqindje janĂ« regjistruar nĂ« vendet e EuropĂ«s Lindore, duke reflektuar njĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tĂ« kapur hendekun me pjesĂ«n tjetĂ«r tĂ« kontinentit.

Letonia kryeson listën me një rritje prej 313%, duke kaluar nga vetëm 19.1 euro për banor në vitin 2014 në 78.9 euro në vitin 2024. Pas saj vjen Sllovenia me një rritje prej 252%, nga 78.3 euro në 275 euro për banor, dhe Lituania me 197%, duke kaluar nga 42.7 euro në 123 euro për banor.

Sa i përket shpërndarjes sipas objektivave socio-ekonomike, 35.7% e fondeve buxhetore qeveritare për kërkim dhe zhvillim (GBARD) u drejtuan për avancimin e përgjithshëm të dijes, kryesisht të financuara përmes një granti të përgjithshëm publik të njohur si fondet publike të përgjithshme universitare (GUF), të cilat përdoren nga institucionet e arsimit të lartë publik për të mbështetur aktivitetet e tyre.

Përveç kësaj, 16.6% e fondeve GBARD iu dedikuan gjithashtu avancimit të përgjithshëm të dijes, por nga burime të tjera përveç GUF. Ndërkohë, 9.4% e fondeve u orientuan drejt prodhimit industrial dhe teknologjisë, 7.0% për shëndetësinë dhe 6.1% për eksplorimin dhe shfrytëzimin e hapësirës.

 

The post Shqipëria, e dyta nga fundi në Europë për shpenzimet qeveritare për kërkim dhe zhvillim appeared first on Revista Monitor.

Bien aksidentet nĂ« qershor, kujdes nga tĂ« rinjtĂ«, “pĂ«rplasen” mĂ« shumĂ«

29 July 2025 at 11:21

Në muajin qershor 2025 numërohen 107 aksidente rrugore, nga të cilët 140 persona janë të aksidentuar (të vrarë dhe të plagosur), sipas shifrave të INSTAT, i cili thekson se këto janë të dhënat e publikuara paraprake dhe subjekt përditësimi.

Gjatë periudhës janar-qershor 2025, numri i aksidenteve rrugore është ulur me 17,1%, krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Aksidentet rrugore, në 92,5% të rasteve, kanë ndodhur si pasojë e sjelljes së drejtuesit të mjetit. Numri më i lartë i aksidenteve, në këtë periudhë, është kryer nga grupmoshat 25-34 vjeç, duke zënë 27,1% të numrit të aksidenteve gjithsej.

Në muajin qershor 2025, numri më i lartë i aksidenteve rrugore ka ndodhur gjatë ditës së hënë me 19,6%, ndërsa numri më i ulët i aksidenteve ka ndodhur gjatë ditës së martë, me 6,5%.

Numri mĂ« i lartĂ« i aksidenteve rrugore ka ndodhur gjatĂ« harkut kohor 19:00 – 24:00, duke zĂ«nĂ« 22,4% tĂ« numrit tĂ« aksidenteve rrugore gjithsej.

 

The post Bien aksidentet nĂ« qershor, kujdes nga tĂ« rinjtĂ«, “pĂ«rplasen” mĂ« shumĂ« appeared first on Revista Monitor.

Prodhimi bujqësor, kostot

By: Mira Leka
28 July 2025 at 11:55

Pas pandemisë kostot e prodhimeve bujqësore janë rritur me ritme shumë më të larta se para pandemisë, sidomos për kulturat e perimeve dhe prodhimet blegtorale.
Sipas të dhënave zyrtare të INSTAT kostot e prodhimit në bujqësi u rritën me 4.7% ndërmjet 2016 dhe 2020, ndërsa nga 2021 në 2024 u shtuan me 37.4%.
Për vitin 2021, kostot totale të prodhimeve bujqësore shënuan rritje prej 7.4%, duke reflek...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Prodhimi bujqësor, kostot appeared first on Revista Monitor.

Përdorimi i internetit për qëllime kulturore në Shqipëri i kufizuar, shohin kryesisht vetëm lajmet

23 July 2025 at 13:19

Edhe pse interneti është bërë pjesë e pandashme e jetës së përditshme, përdorimi i tij për qëllime kulturore dhe blerje të përmbajtjeve dixhitale në Shqipëri mbetet relativisht i kufizuar krahasuar me vendet e Bashkimit Europian.

Të dhënat për vitin 2024 tregojnë se shqiptarët janë më aktivë në leximin e lajmeve online (73%) dhe në dëgjimin e muzikës në internet (54%), ndërsa përdorimi për argëtim vizual apo interaktiv, si shikimi i videove (50%) apo lojërat online (28%), është më i ulët se mesatarja europiane.

Kur bëhet fjalë për blerjen e produkteve apo shërbimeve kulturore në internet, përqindjet janë edhe më modeste. Vetëm një numër i vogël përdoruesish paguan për abonime në platforma muzikore apo televizive, për të shkarkuar lojëra apo për të blerë bileta për evente. Megjithatë, vërehet një interes disi më i lartë për shërbimet e transmetimit të lojërave (gaming), ku Shqipëria lë pas disa vende të rajonit.

Bazuar në të dhënat e Eurostat në Shqipëri 73% e përdoruesve të internetit në Shqipëri lexojnë lajme online, faqe gazetash ose revista informative. 28% luajnë ose shkarkojnë lojëra në internet. 54% dëgjojnë muzikë online, përfshirë radio në internet ose platforma streaming. 50% shikojnë TV apo video të transmetuara përmes internetit.

Shifrat tregojnë se shqiptarët kanë një përfshirje të kufizuar në tregun dixhital të produkteve kulturore, veçanërisht në krahasim me mesataren e BE-së, ku 30% e përdoruesve kanë abonime për filma ose sporte, dhe 21% për muzikë.

Vetëm një përqindje e vogël e përdoruesve raportoi blerje të tilla:

  • 7% blenĂ« bileta pĂ«r evente.
  • 5% paguan pĂ«r abonim nĂ« platforma muzikore streaming.
  • 6% paguan pĂ«r abonim nĂ« platforma pĂ«r filma, seriale ose sporte.
  • 5% paguan pĂ«r akses nĂ« faqe lajmesh online, gazeta elektronike ose revista.
  • 7% paguan pĂ«r njĂ« shĂ«rbim streaming tĂ« lojĂ«rave (gaming).

Në Europë

Në vitin 2024, njerëzit në Bashkimin Europian përdorën gjerësisht internetin për qëllime kulturore. Aktiviteti më i zakonshëm ishte shikimi i TV-së ose videove online, i raportuar nga 79% e përdoruesve të internetit. Më pas vinin leximi i faqeve të lajmeve online, gazetave apo revistave informative (70%), dëgjimi ose shkarkimi i muzikës (65%) dhe luajtja apo shkarkimi i lojërave (34%).

Përqindjet më të larta të përdoruesve të internetit që shikonin TV ose video online u regjistruan në Holandë dhe Finlandë (të dyja me 96%) dhe në Qipro (94%), ndërsa më të ulëtat u vunë re në Rumani (44%), Bullgari (55%) dhe Sllovaki (63%).

Leximi i lajmeve online (nga faqe interneti, gazeta apo revista) u raportua nga 91% e pĂ«rdoruesve tĂ« internetit nĂ« Çeki, 90% nĂ« FinlandĂ« dhe 89% nĂ« Qipro. NĂ« tĂ« kundĂ«rt, pĂ«rqindjet mĂ« tĂ« ulĂ«ta ishin nĂ« Rumani (50%), FrancĂ« (56%) dhe Itali (62%).

Më shumë se një e treta e përdoruesve blenë produkte dhe shërbime kulturore online
Në vitin 2024, 36% e përdoruesve të internetit në Bashkimin Europian blenë një formë të caktuar të produkteve apo shërbimeve kulturore online.

Abonimet ishin veçanërisht të përhapura, sidomos ato për filma, seriale dhe shërbime transmetimi sportiv (30%) si dhe për platforma muzikore streaming (21%).

Një në katër përdorues interneti (25%) bleu bileta për evente.

Sa i përket zakoneve të leximit, librat, revistat dhe gazetat e printuara (16%) ishin më të preferuara sesa librat elektronikë dhe audiolibrat (7%).

Gjithashtu, përdoruesit e internetit paguan për të shkarkuar programe kompjuterike (11%), lojëra (10%) dhe një pjesë më e vogël bleu kopje fizike të përmbajtjeve të tjera audiovizive si muzikë, filma apo seriale (6%)./ E.Zito

 

The post Përdorimi i internetit për qëllime kulturore në Shqipëri i kufizuar, shohin kryesisht vetëm lajmet appeared first on Revista Monitor.

Shqiptarët ende të fiksuar me Volkswagen dhe Mercedez, Durrësi rekord për numrin e autoveturave

22 July 2025 at 11:37

Dy markat e makinave që dominojnë në Shqipëri ende vijojnë të mbeten gjermanet Volkswagen dhe Mercedez Benz.

Instituti i Statistikave (INSTAT) publikoi botimin “Karakteristikat e Mjeteve Rrugore” pĂ«r vitin 2024, i cili ofron njĂ« pasqyrĂ« tĂ« detajuar mbi mjetet rrugore qĂ« qarkullojnĂ« nĂ« ShqipĂ«ri.

“NĂ« fund tĂ« vitit 2024, numri i mjeteve rrugore tĂ« regjistruara (me status aktiv ose tĂ« çregjistruara pĂ«rkohĂ«sisht) arriti nĂ« 959.226 mjete, duke shĂ«nuar njĂ« rritje me 10,5%, krahasuar me vitin 2023. Autoveturat pĂ«rbĂ«jnĂ« 80,8% tĂ« mjeteve gjithsej.

Numri i autoveturave pĂ«r 1.000 banorĂ« u rrit nĂ« 328 (nga 292 nĂ« vitin 2023)” thuhet nĂ« njoftimin e INSTAT.

Të dhënat tregojnë se Qarku i Tiranës ka numrin më të madh të mjeteve rrugore me 34,8%, i ndjekur nga Durrësi dhe Fieri. Durrësi ka numrin më të lartë të autoveturave për 1.000 banorë (483).

Karakteristikat teknike të mjeteve

Sa u takon karakteristikave teknike të mjeteve shumica e tyre vijojnë të jenë manual, edhe pse rritja e atyre me kambio automatike ka qenë e shpejtë se fundmi.

“58,8% e mjeteve kanĂ« kambio manuale. Rritje e ndjeshme e mjeteve tĂ« prodhuara pas vitit 2011 me 44,4%. 47,9% e autoveturave kanĂ« moshĂ« mes 11-20 vjet” vlerĂ«son INSTAT.

Dy markat më të përhapura mbeten Volkswagen dhe Mercedes Benz mbeten markat më të përdorura të autoveturave.  Sipas INSTAT, 72,9% e autoveturave përdorin naftë, ndërsa përdorimi i autoveturave elektrike është rritur me 2 herë, krahasuar me vitin 2023.

Shqiptarët tani po i blejnë makinat nga Koreja e Jugut, kalon e para për importet në 2024

 

The post Shqiptarët ende të fiksuar me Volkswagen dhe Mercedez, Durrësi rekord për numrin e autoveturave appeared first on Revista Monitor.

Industri dhe bujqësi, 2024

By: Mira Leka
21 July 2025 at 12:28

Sektorët prodhues në vend, industria dhe bujqësia, baza e zhvillimit të qëndrueshëm dhe gjenerues të mëdhenj të punësimit, janë në një krizë të thellë.
Të dhënat zyrtare të INSTAT tregojnë se bujqësia shënoi rënie vjetore në 3-mujorin e parë 2025 me 2.76 për qind, ndërsa sektori i industrisë përpunuese me -7.46 për qind, rënia më e fortë që nga tremujori i parë i vitit 2020 ku lëvizjet u bllokuan ...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Industri dhe bujqësi, 2024 appeared first on Revista Monitor.

99% e të rinjve shqiptarë janë çdo ditë online, por ndër të fundit në Europë për aftësitë dixhitale

15 July 2025 at 12:21

Në një kohë kur aftësitë digjitale janë thelbësore për integrimin në tregun modern të punës dhe për përfshirjen në shoqërinë digjitale, Shqipëria vijon të mbetet ndër vendet me përgatitjen më të ulët në Europë.

Sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« Eurostat, vetĂ«m 51% e tĂ« rinjve tĂ« moshĂ«s 16–29 vjeç nĂ« ShqipĂ«ri zotĂ«rojnĂ« aftĂ«si digjitale bazĂ«, pĂ«rqindje qĂ« qĂ«ndron shumĂ« poshtĂ« mesatares sĂ« Bashkimit Europian (rreth 71%)

NĂ« vendin tonĂ«, nuk ka dallim midis gjinive – si meshkujt ashtu edhe femrat kanĂ« tĂ« njĂ«jtin nivel pĂ«rgatitjeje dixhitale (51%). Por ndryshe nga ShqipĂ«ria, nĂ« shumicĂ«n e vendeve tĂ« BE-sĂ« femrat e reja kanĂ« tejkaluar meshkujt pĂ«r nga zotĂ«rimi i aftĂ«sive dixhitale bazĂ«.

Në vitin 2023, në nivel BE-je kishte më shumë të reja (73%) që raportuan se zotëronin aftësi digjitale bazë krahasuar me të rinjtë meshkuj (69%). Ky trend vihet re edhe në shumicën e vendeve anëtare. Diferenca më e madhe në favor të vajzave të reja u regjistrua në Kroaci, ku 94% e tyre (krahasuar me vetëm 80% të djemve) kanë të paktën aftësi digjitale bazë.

E kundĂ«rta vihet re nĂ« pesĂ« vende tĂ« tjera tĂ« BE-sĂ«, ku pĂ«rqindja e tĂ« rinjve meshkuj me  aftĂ«si digjitale bazĂ« Ă«shtĂ« pak mĂ« e lartĂ« se ajo e vajzave – kĂ«to vende janĂ« Gjermania, Malta, Rumania, Estonia dhe Sllovakia.

Përdorimi ditor i internetit

Sipas tĂ« dhĂ«nave mĂ« tĂ« fundit tĂ« Eurostat, 99% e tĂ« rinjve shqiptarĂ« tĂ« moshĂ«s 16–29 vjeç pĂ«rdorĂ«n internetin çdo ditĂ« gjatĂ« vitit 2024, mbi mesatarene BE-sĂ« prej 97 pĂ«r qind.

Megjithatë, përqindja e popullsisë së përgjithshme që përdor internetin çdo ditë është vetëm 83%, çka krijon një hendek prej 14 pikë përqindjeje mes të rinjve dhe pjesës tjetër të shoqërisë. Ky hendek është më i thellë se mesatarja e BE-së (9 pikë përqindjeje) dhe tregon për një ndarje të fortë ndërbrezore në përdorimin e teknologjisë.

Krahasimisht, në vende si Irlanda apo Holanda, ku 100% e të rinjve janë online çdo ditë, edhe pjesa tjetër e popullsisë ndodhet shumë afër kësaj norme (98%), duke reflektuar një shoqëri më të digjitalizuar në tërësi./ Eurostat

The post 99% e të rinjve shqiptarë janë çdo ditë online, por ndër të fundit në Europë për aftësitë dixhitale appeared first on Revista Monitor.

Eurostat: Shqipëria kryesoi Europën për emigracion neto negativ më 2024

14 July 2025 at 23:02

Shqipëria kryesoi Europën në vitin 2024 për normat më të larta të migracionit neto negativ (kthimet minus ikjet) me -12.1 banorë të larguar nga vendi për 1000 banorë në vitin 2024, nga -11.7 që ishte ky tregues në vitin 2022.

Emigrimi neto jo vetëm që nuk po përmirësohet, por fenomeni është bërë kronik dhe po thellohet në mënyrë të qëndrueshme. (shiko tabelën e mëposhtme).

Të dhënat e Eurostat tregojnë se për çdo 1000 banorë vitin e kaluar mbi 12 janë larguar nga vendi një normë shumë herë më e lartë se vendet e tjera të Rajonit dhe Europës Lindore ku në shumicën prej tyre me 2024 kthimet në shtëpi janë më ta larta se ikjet.

Në pjesën më të madhe të Bashkimit Europian ka rënie të emigracionit pas vitit të jashtëzakonshëm 2022, kur lufta në Ukrainë dhe lirimi i kufizimeve pandemike sollën flukse të larta lëvizjeje, por në Shqipëri tendenca është krejt e kundërt. Emigrimi nuk po ndalet dhe duket se nuk ka asnjë ngadalësim real.

Rezultatet tregojnë se në shumicën e vendeve te Ballkanit kthimet janë më të larta se ikjet në 2024. Në Bosnjë emigracioni neto ishte 0.1% më 2024, nga një trend negativ në vitet e shkuara. Bilanci i migracionit neto u kthye pozitiv ishe ne Maqedoninë e Veriut , +0.3 më 2024 nga negativ që ishte në vitet e shkuara. Gjithashtu në Serbi ka tendenca pozitive pasi ikjet me kthimet u barazuan me 2024, nga një bilanc negativ që ishte në të shkuarën.

Sipas të dhënave zyrtare të INSTAT për 1 janar 2025, mosha mediane e popullsie shqiptare rrit me 0,8 vjet brenda 1 viti duke arritur në 44,3 vjeç, ndërsa emigracioni neto (ikjet minus ardhjet) arritën në rreth -29 mijë persona. Në dy vite 2023 dhe 2024 emigrimi neto shënoi -72,597 persona.

Nga viti 2015 deri nĂ« 2020, emigracioni neto (ikjet minus ardhjet) ishte rreth -16 mijĂ« persona nĂ« vit, 80% e tyre tĂ« rinj, ndĂ«rsa nga 2020 – 2025 ky tregues Ă«shtĂ« mesatarisht -34,5 mijĂ« nĂ« vit. Emigracioni i tĂ« rinjve Ă«shtĂ« rritur mĂ« shumĂ« se dyfishi pas pandemisĂ«

Anketat e Monitor kanë treguar se, njerëzit nuk po largohen vetëm nga varfëria, por edhe mungesa e shpresës se gjërat mund të përmirësohen dhe gjithashtu vlerësojnë të rëndësishme mungesën e cilësisë në shërbimet shëndetësore dhe arsimore.

MĂ« shumĂ« se 66% e tĂ« anketuarve qĂ« jetojnĂ« nĂ« ShqipĂ«ri, 568 persona nga 857 gjithsej, dhanĂ« si arsye pĂ«r emigrimin “mungesĂ«n e perspektives pĂ«r tĂ« ardhmen”.

Gjithashtu, mĂ« shumĂ« se gjysma mendojnĂ« si arsyen e dytĂ« mĂ« kryesore pĂ«r largimin nga vendi “standardet mĂ« tĂ« larta tĂ« jetesĂ«s”, nĂ« vend tĂ« tretĂ« “mungesa e njĂ« shĂ«rbimi shĂ«ndetĂ«sor tĂ« pĂ«rshtatshĂ«m”, nĂ« vend tĂ« katĂ«rt, ”mungesa e sigurisĂ« dhe stabilitetit politik, ndĂ«rsa 46% e tĂ« anketuarve kishin si njĂ« arsye “arsim mĂ« tĂ« mirĂ« pĂ«r fĂ«mijĂ«t”.

40% e shtresës së mesme gati për emigrim, nga mungesa e perspektivës dhe sistemit shëndetësor

Ndryshe nga vende qĂ« kanĂ« krijuar politika pĂ«r tĂ« tĂ«rhequr ose rikthyer diasporĂ«n, ShqipĂ«ria nuk ka asnjĂ« politikĂ« efektive pĂ«r tĂ« ruajtur apo kthyer qytetarĂ«t e saj. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, shpesh emigrimi Ă«shtĂ« parĂ« si “zgjidhje” e heshtur pĂ«r tĂ« ulur presionin ekonomik dhe social brenda vendit.

Kjo humbje e vazhdueshme njerëzore solli pasoja të drejtpërdrejta ekonomike, sociale dhe demografike. Tregu i punës po ngushtohet, popullsia po plaket dhe zonat rurale po boshatisen. Shërbimet publike, nga arsimi tek shëndetësia, po e ndiejnë mungesën e specialistëve, ndërsa investimet po zhvendosen drejt vendeve me më shumë stabilitet demografik.

Nëse në disa vende të rajonit kjo prirje po zbutet falë politikave të rikthimit ose integrimit në tregje më të mëdha, në Shqipëri mungesa e një strategjie të qartë për të ndaluar ose kthyer valët e emigrimit vetëm sa po e përkeqëson situatën./ B.Hoxha

 

The post Eurostat: Shqipëria kryesoi Europën për emigracion neto negativ më 2024 appeared first on Revista Monitor.

Bilanci i pagesave, T I 2025

By: Mira Leka
14 July 2025 at 12:00

Investimet e huaja direkte në vend po mbahen në këmbë vetëm nga blerjet e pasurive të paluajtshme nga të huajt, që në fakt, përveç valutës që sjellin në Shqipëri nuk ndikojnë në krijimin e vendeve të punës apo në vlerën e shtuar të ekonomisë.
Të dhënat e fundit të Bankës së Shqipërisë bënë të ditur se në tre muajt e parë të këtij viti, fluksi i investimeve të huaja direkte sipas aktivitetit të pas...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Bilanci i pagesave, T I 2025 appeared first on Revista Monitor.

Shqipëria, me rënien më të fortë të popullsisë në Europë në dekadën e fundit

13 July 2025 at 23:02

Në gjithë Europën, sidomos atë në zhvillim, njerëzit lëvizin në kërkim të një jete më të mirë.

Globalizimi, hapja e tregjeve, lehtësimi i lëvizjes dhe kritereve të lejeve të punës nga shtetet e zhvilluara që po plaken, janë mundësi që, natyrshëm, shumëkush do të përpiqet ti shfrytëzojë, sidomos të rinjtë që sot kanë pritshmëri më të larta nga jeta.

Por, askush nuk ikĂ«n me ritmin qĂ« po largohen shqiptarĂ«t. TĂ« dhĂ«nat e fundit tĂ« Eurostat, tĂ« pĂ«rpunuara nga “Monitor”, tregojnĂ« se popullsia e ShqipĂ«risĂ« Ă«shtĂ« reduktuar me 18.2% nĂ« fund tĂ« vitit 2024, nĂ« krahasim me 2011, periudhĂ« qĂ« pĂ«rfshin dhe zhvillimin e dy censeve.

Gjatë kësaj periudhe, vendi është reduktuar me mbi 500 mijë banorë. Vendi ka zyrtarisht sot 2.36 milionë banorë, shifër e raportuar dhe tek Eurostat.

Kjo rënie në përqindje (e matur me madhësinë relativ të kombit) është më e larta në Europë, sipas Eurostat. Shteti i dytë që ka humbur më shumë banorë, pas Shqipërisë, është Bullgaria, popullsia e së cilës është reduktuar me 12.3% brenda së njëjtës periudhë.

Maqedonia e Veriut renditet e treta, duke humbur 11.4%, e ndjekur nga Bosnjë-Hercegovina (-11.2%), Kroacia )-9.7), Letonia (-9.4) dhe Serbia (-9%). Vendi i rajonit që ka arritur të ruajë nivelet pothuajse të pandryshuara të popullsisë është Mali i Zi, që ka parë një rritje me 0.6% nga 2011-a. (Shifrat për Kosovën mungojnë).

Shtetet e Europës Perëndimore, ndonëse janë më të plakura, kanë arritur që të shtojnë popullsisë, si rrjedhojë e politikave agresive të emigrimit, si një zgjidhje për të adresuar problemet demografike, që kanë ardhur nga plakja e popullsisë dhe rënia e lindjeve.

Eurozona e ka rritur popullsinë me 3.2% nga 2011-a. Në Itali, shteti më i plakur në Europë, së bashku me Spanjën, popullsia ka ndryshuar përkatësisht me -1.8% dhe +4.5%. Gjermania, që vitet e fundit ka lehtësuar kriteret e lejeve të punës ka rritur popullsinë me 4% në më shumë se një dekadë.

Në Shqipëri, tkurrja e fortë e popullsisë lidhet me dy faktorë. Së pari, ngadalësimi i shtesës natyrore, që gjatë pandemisë u kthye në negativ dhe tashmë është në nivele minimale, me vetëm 1.2 mijë persona plus në 2024-n, nga mbi 60 mijë persona që ishte në fillim të viteve 90.

Faktori i dytë dhe më i rëndësishëm është emigracioni, që njohu një valë të re pas vitit 2016, kryesisht nga popullsia e re në moshë. Në vitin 2024, sipas Eurostat, emigracioni neto ishte 28.8 mijë persona.

I dyti më i larti në Europë, pas Turqisë, që kishte një emigracion neto prej -156 mijë personash, por që është një shtet me një popullsi me 86 milionë banorë! Që pas viteve 90, në çdo dekadë, kur janë dhe të dhënat e Censeve, nga vendi janë larguar mesatarisht 500 mijë persona.

Të dy këto faktorë kanë ndikuar në plakjen e popullsisë. Sipas të dhënave të të tjera të Eurostat, mosha mediane e Shqipërisë arriti në 44.3 vite në 2024-n, duke iu afruar mesatares së BE-së prej 44.7 vite vitin e kaluar. Kjo do të thotë që në Shqipëri, gjysma e popullsisë është nën 44.3 vjeç dhe gjysma mbi këtë moshë. Në 2010-n, gjysma e popullsisë shqiptare ishte nën 31.9 vjeç.

Rënia e popullsisë dhe plakja e saj ka shkaktuar ngërç në tregun e punës, duke detyruar bizneset të frenojnë zgjerimin, ka frenuar produktivitetin, teksa janë rritur pagat pa u shoqëruar me rendimentin, ka frenuar konsumin dhe në afat të gjatë pritet të ndikojë skemën e pensioneve dhe rritjen e qëndrueshme ne vend, teksa qeveria nuk duket ende ta pranojë si një problem madhor, ritmet e larta me të cilat po reduktohet popullsia e vendit.

The post Shqipëria, me rënien më të fortë të popullsisë në Europë në dekadën e fundit appeared first on Revista Monitor.

Sa shpenzojnĂ« turistĂ«t europianĂ« nĂ« njĂ« natĂ«, nĂ« ShqipĂ«ri vijnĂ« mĂ« “koprracĂ«t”

6 July 2025 at 23:02

Një europian shpenzon mesatarisht rreth 91 euro kur udhëton në një shtet tjetër të Europës, sipas të dhënave të publikuara nga Eurostat dhe që i përkasin vitit 2023.

Për mesataren e eurozonës ky tregues rritet në 93 euro. Ky tregues përfshin fjetjen (akomodimin), ushqimin dhe pijet, transportin lokal, biletat e muzeve, aktiviteteve rekreative etj.

Të dhënat më të fundit të Eurostat mbi shpenzimet mesatare për natë të turistëve europianë tregojnë një rritje të ndjeshme të buxheteve të dedikuara për udhëtime në vitin 2023, pas një rimëkëmbjeje të fortë të turizmit në të gjithë kontinentin. Në vitin 2022 shpenzimi ishte rreth 84 euro dhe në 2019-n rreth 77 euro.

Ky indikator — shpenzimi mesatar pĂ«r natĂ« nĂ« udhĂ«timet ndĂ«rkombĂ«tare — ofron njĂ« pasqyrĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r tĂ« parĂ« se cili Ă«shtĂ« niveli i turistĂ«ve pĂ«r nga aftĂ«sia e fuqisĂ« blerĂ«se qĂ« viziton ShqipĂ«rinĂ«.

ItalianĂ«t janĂ« grupi i dytĂ« mĂ« i madhe i turistĂ«ve qĂ« vijnĂ« nĂ« ShqipĂ«ri, pas KosovĂ«s, me rreth 11% tĂ« totalit tĂ« hyrjeve, sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« INSTAT. ItalianĂ«t etiketohen nga operatorĂ«t e tregut si mĂ« “koprracĂ«t”, qĂ« nuk shpenzojnĂ« dhe bĂ«jnĂ« pazar pĂ«r çdo gjĂ«. Edhe tĂ« dhĂ«nat e Eurostat tregojnĂ« se italianĂ«t janĂ« mĂ« doreshtrĂ«nguar se tĂ« tjerĂ«t nĂ« EuropĂ«. Ata shpenzojnĂ« mesatarisht nĂ« udhĂ«timet e tyre 78 euro nĂ« natĂ«, ose 14% mĂ« pak se mesatarja europiane. Pak a shumĂ« nĂ« tĂ« njĂ«jtin nivel janĂ« edhe francezĂ«t (79 euro), spanjollĂ«t (75 euro), HolandezĂ«t (75 euro).

Bilanci i njĂ« vere, cilĂ«t ishin turistĂ«t e huaj mĂ« kopracĂ«, aventurierĂ« e “pijetarĂ«â€

Italianët po vijojnë të jenë besnikë ndaj Shqipërisë. Për 5 mujorin e parë hynë gati 400 mijë shtetas nga Italia (11.6% e totalit), me rritje 7.8% me bazë vjetore.

Shtrenjtimi i çmimeve po largon turistët dorështrënguar individualë

NdonĂ«se italianĂ«ve u ka dalĂ« “nami” qĂ« janĂ« dorĂ«shtrĂ«nguar, ka njĂ« kategori tjetĂ«r qĂ« vjen nĂ« ShqipĂ«ri qĂ« duket se e zgjedhin vendin pĂ«r çmimet e lira, pĂ«r tĂ« cilat Ă«shtĂ« reklamuar aq shumĂ« nĂ« rrjetet sociale. PolakĂ«t dhe çekĂ«t janĂ« ata qĂ« shpenzojnĂ« mĂ« pak nĂ« udhĂ«timet e tyre nĂ« EuropĂ«, me rreth 50 euro/natĂ«, gati sa gjysma e mesatares sĂ« EuropĂ«s, sipas tĂ« dhĂ«nave tĂ« Eurostat.

Ky është një grup që ka ardhur në Shqipëri përmes agjencive, duke u vendosur kryesisht në Golem, ndërsa ata që vijnë individualë janë në pjesën e jugut, sipas agjencive turistike. Edhe polakët janë konstatuar nga operatorët në vend si turistë që nuk shpenzojnë shumë.

TuroperatorĂ«t kanĂ« konfirmuar se agjencitĂ« e huaja qĂ« sjellin polakĂ«t, kanĂ« rritur kontratat me garanci nĂ« 2025 dhe se vera pritet tĂ« ketĂ« mĂ« shumĂ« vizitorĂ« qĂ« preferojnĂ« tĂ« vijnĂ« tĂ« organizuar por vitin e shkuar, njĂ« pjesĂ« e rĂ«ndĂ«sishme e tyre kanĂ« ardhur nĂ« formĂ« individuale. Shtrenjtimi i vazhdueshĂ«m i paketave, nĂ«n argumentin e kostove dhe zhvlerĂ«simit tĂ« euros, bĂ«ri tĂ« vĂ«shtira negociatat vitin e shkuar mes agjencive dhe hoteleve. NĂ« atĂ« kohĂ« turoperatorĂ«t thanĂ« se ShqipĂ«ria duhet tĂ« vijojĂ« tĂ« mbetet konkurruese nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« tĂ« jetĂ« atraktive pĂ«r kĂ«tĂ« grup vizitorĂ«sh qĂ« vijnĂ« me paketa “tĂ« gjitha tĂ« pĂ«rfshira, apo “vakte dhe hotel (pa pije)”. KĂ«tĂ« vit polakĂ«t nĂ« formĂ« individuale janĂ« mĂ« tĂ« kufizuar dhe sipas turoperatorĂ«ve kjo lidhet me kosto mĂ« tĂ« larta tĂ« pushimeve ndĂ«rkohĂ« qĂ« njĂ« pjesĂ« duket se po preferojnĂ« desntinacione mĂ« afĂ«r tyre, ku Kroacia Ă«shtĂ« njĂ« ndĂ«r to duke shĂ«nuar pĂ«r janar-maj njĂ« rritje me 8 pĂ«r qind tĂ« kĂ«tij grupi nĂ« kĂ«tĂ« shtet.

Të dhënat e INSTAT treguan se hyrjet e shtetasve polakë në 5 mujorin e parë të këtij viti ranë me 8.6% në raport me janar-maj 2024, teka gjithsej hynë 42 mijë shtetas, ose 1.4% e totalit.

Turistët dorështrënguar kryesojnë renditjen e turistëve në Shqipëri. Maqedonia e Veriut është e treta për hyrjet në vend për 5 mujorin, me 308 mijë shtetas (9%) e totalit. Të dhënat e Eurostat, që i përkasin vitit 2021 tregojnë se shpenzimi mesatar i tyre ishte 37 euro në natë.

Shtetasit grekë janë në vend të katërt me 287 mijë hyrje (8.3% e totalit), një pjesë e të cilëve mund të jenë shqiptarë me pasaportë greke. Sipas Eurostat, grekët janë në fund të listës së shpenzuesve, duke qenë më poshtë se polakët e çekët, me 46 euro/natë.

Turizmi, Kosova “ikĂ«n” pas heqjes sĂ« vizave, “mĂ«rziten” polakĂ«t dhe spanjollĂ«t

Për Shqipërinë të dhënat e fundit janë të vitit 2020. Në atë vit, një shqiptar që udhëtonte në Europë shpenzonte mesatarisht 31.6 euro/natë, e fundit në Europë.

Të mbajmë mirë gjermanët

Turistët më të mirë për momentin në vend rezultojnë se janë gjermanët. Sipas Eurostat, ata shpenzojnë mesatarisht 117 euro në natë kur udhëtojnë nëpër Europë. Ky grup ka shënuar një rritje të fortë të hyrjeve në 5 mujorin e parë të vitit në vend, me 124 mijë hyrje, me rritje prej 29%. Për herë të parë gjermanët janë grupi i pestë më i madh i turistëve në vend, me 3.5% të hyrjeve në total.

Operatorët turistikë thonë se fillimisht gjermanët vitin kryesisht me ture kulturore, ndërsa tani po vijnë individualisht dhe për pushime verore, të nxitur dhe nga shitimi i linjave direkte me qytetet gjermane.

Si u ikën turistët që shpenzojnë më shumë

Austriakët janë turistët që shpenzojnë më shumë kur udhëtojnë në Europë, sipas Eurostat, me 155 euro në natë. Në Shqipëri ata zinin 0.6% të hyrjeve totale për 5 mujorin e parë 2025.

Në vend të dytë janë maltezët (138 euro), të ndjekur nga Islanda (131 euro).

Në listën e shpenzuesve më të mëdhenj janë dhe shtetet nordike, ku kryeson Norvegjia, me 127 euro/natë dhe Suedia me 108 euro, duke reflektuar fuqinë e lartë blerëse dhe prirjen për udhëtime me cilësi më të lartë (akomodim më i mirë, shërbime më të kushtueshme, restorante etj.). Nordikët erdhën dy vite radhazi në Shqipëri me kontrata garancie, por në fund të 2022-n u tërhoqën teksa kërkonin cilësi në shërbime.

“PĂ«rderisa nuk marrin shĂ«rbim, normalisht do tĂ« kenĂ« edhe njĂ« reagim. Nga ajo qĂ« ne shohim ka njĂ« rĂ«nie tĂ« review (pĂ«rshtypjeve) qĂ« ka ardhur nga mungesa e shĂ«rbimit apo rĂ«nia e cilĂ«sisĂ« sĂ« tij nĂ« strukturat akomoduese. NjĂ« tjetĂ«r element mendoj se Ă«shtĂ« infrastruktura. Prej disa vitesh, ne i gĂ«njejmĂ« pĂ«r trafikun, duke u premtuar zgjidhje siç na premtohet dhe nga institucionet. Kjo nuk po zgjidhet”, ka pohuar mĂ« herĂ«t kreu i Unionit Turistik, Rrahman Kasa.

Tendenca të përgjithshme tregojnë se vendet me shërbime të zhvilluara, akomodim të standardeve të larta dhe infrastrukturë cilësore tërheqin një profil turistësh me buxhet më të lartë. Ndërkohë, vendet më të lira janë kryesisht destinacione për turizëm sezonal me turistë që nuk janë të gatshëm të paguajnë shtrenjtë për shërbimet që marrin.

The post Sa shpenzojnĂ« turistĂ«t europianĂ« nĂ« njĂ« natĂ«, nĂ« ShqipĂ«ri vijnĂ« mĂ« “koprracĂ«t” appeared first on Revista Monitor.

Shqipëria me më pak kërkesa për azil dhe shtetësi shqiptare në 2024

4 July 2025 at 13:04

Në vitin 2024, Shqipëria regjistroi një rënie me mbi 60% të numrit të azilkërkuesve, krahasuar me një vit më parë.

Vetëm 104 persona paraqitën kërkesë për azil, nga 261 që ishin në vitin 2023, me shumicën që vinin nga Afganistani (27,9%), Siria (17,3%) dhe Pakistani (10,6%).

Ndërkohë, edhe fitimi dhe lënia e shtetësisë shqiptare shënuan rënie. 919 persona fituan shtetësinë në vitin 2024, me një ulje prej 33,5% krahasuar me vitin 2023, ndërsa 472 persona hoqën dorë prej saj, 45,7% më pak se një vit më parë.

MĂ« shumĂ« se gjysma e pĂ«rfituesve tĂ« shtetĂ«sisĂ« janĂ« me origjinĂ« nga Kosova, ndĂ«rsa grupmosha dominuese ishte ajo 30–39 vjeç.

Sipas njoftimit të Instat, muajt me më shumë aplikime kanë qenë Marsi, Prilli dhe Qershori të cilët përbëjnë 57,7 % të aplikimeve gjithsej.

Fitimi dhe lënia e shtetësisë shqiptare

Në vitin 2024, rezultojnë 919 persona të cilët kanë fituar shtetësi shqiptare, duke shënuar ulje me 33,5 %, krahasuar me vitin 2023.

Ndërsa, 472 persona kanë hequr dorë nga shtetësia shqiptare, duke shënuar një ulje me 45,7 %, krahasuar me vitin 2023.

Duke analizuar vendin e origjinës të personave që kanë fituar shtetësinë shqiptare, vërehet se:

o 49,1 % janë me origjinë nga Kosova;

o 13,8 % me origjinë nga Turqia;

o 6,2 % me origjinë nga Maqedonia e Veriut.

Gjatë 2024, 33,4 % e personave që kanë fituar shtetësinë shqiptare dhe 41,3 % që kanë lënë shtetësinë shqiptare i përkasin grup-moshës 30-39 vjeç.

The post Shqipëria me më pak kërkesa për azil dhe shtetësi shqiptare në 2024 appeared first on Revista Monitor.

Hyrjet e shtetasve të huaj, 5-mujori

By: Mira Leka
30 June 2025 at 10:26

Muaji maj ka qenĂ« shumĂ« i vrullshĂ«m. NĂ« 9-11 maj u zhvillua Giro D’Italia, qĂ« solli çiklistĂ« nga e gjithĂ« bota.
Një javë më pas, Samiti i Gjashtë i Komunitetit Politik Europian (KPE) u mbajt më 16-17 maj 2025 në Tiranë, duke mbledhur udhëheqës, politikanë e gazetarë nga e gjithë Europa. Maji u mbyll me festivalin e Keinemusik, që tërhoqi shumë të rinj.
Pavarësisht këtyre zhvillimeve, hyrjet e shte...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Hyrjet e shtetasve të huaj, 5-mujori appeared first on Revista Monitor.

26 kampionate kombëtare dhe 2900 futbollistë të rinj, statistikat e sezonit futbollistik 2024/2025

28 June 2025 at 14:49

Sezoni futbollistik shqiptar 2024/2025 ka shënuar një tjetër moment historik në zhvillimin e tij, duke regjistruar një numër rekord lojtarësh të regjistruar. Në krahasim me edicionin e kaluar, këtë sezon janë shtuar 2900 futbollistë të rinj, duke e çuar numrin total në 23,374 lojtarë të licencuar, mes të cilëve 21,647 janë djem dhe 1,729 vajza.

Gjatë këtij sezoni janë organizuar 26 kampionate kombëtare në të gjitha grupmoshat, përfshirë 22 për djem dhe 4 për vajza, me pjesëmarrjen e 319 ekipeve në total, nga të cilat 284 janë skuadra djemsh dhe 35 vajzash.

Janë zhvilluar gjithsej 2783 ndeshje zyrtare, ku janë angazhuar 85 delegatë dhe 58 vëzhgues. Gjatë këtij edicioni, në të gjitha kampionatet kanë gjykuar 330 arbitra.

Për të katërtin sezon radhazi, sistemi VAR është aplikuar në të gjitha ndeshjet e Superiores, duke u përdorur në 185 ndeshje. Sakaq, ky sistem është aplikuar edhe në 33 ndeshje të Kategorisë së Parë, që përbën rreth 30% të totalit të këtij kampionati.

The post 26 kampionate kombëtare dhe 2900 futbollistë të rinj, statistikat e sezonit futbollistik 2024/2025 appeared first on Sot News | Lajme.

❌
❌