Kujtesa ndriçon të vërtetën dhe ndihmon ndërtimin e një shoqërie të shëndetshme dhe të drejtë.
Kryetarja Kuvendit Elisa Spiropali mbajti njĂ« fjalĂ« pĂ«rshĂ«ndetĂ«se nĂ« Simpoziumin shkencor âKufiri i shpresĂ«s dhe i vdekjes 1944-1991 â Shkodra pĂ«rballĂ« tĂ« kaluarĂ«sâ, organizuar sot nga Autoriteti i Dosjeve nĂ« Universitetin âLuigj Gurakuqiâ, ShkodĂ«r, me rastin e 30 gushtit, DitĂ«s NdĂ«rkombĂ«tare tĂ« tĂ« Zhdukurve.
NĂ« kĂ«tĂ« veprimtari merrnin pjesĂ« ish-tĂ« pĂ«rndjekur nga rregjimi komunist dhe familjarĂ« e pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« tyre, Ambasadori i Bashkimit Europian, z. Silvio Gonzato, Ambasadori i OSBE, z. Michel Tarran, deputetja znj. Greta Bardeli, Rektori i Universitetit âLuigj Gurakuqiâ, Prof. Tonin Gjuraj, studjues, pĂ«rfaqĂ«sues tĂ« qeverisjes vendore, komuniteteve fetare, shoqĂ«risĂ« civile, etj.
Â
Më poshtë fjala e plotë e znj. Elisa Spiropali
âTĂ« nderuar familjarĂ« tĂ« viktimave tĂ« regjimit komunist,
E nderuar zonja Sula, Kryetare e Autoritetit për Informimin mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit,
Të nderuar përfaqësues të lartë të institucioneve fetare dhe vendorë,
Të nderuar ambasadorë,
Të nderuar akademikë, studentë, qytetarë të Shkodrës,
TĂ« ftuar, miq,
Faleminderit për praninë dhe për ftesën për të marrë pjesë në këtë simpozium përkujtimor e reflektues.
Sot, nĂ« kĂ«tĂ« qytet me njĂ« histori tĂ« veçantĂ« tĂ« dhimbjes, qĂ«ndresĂ«s dhe dinjitetit, ndalemi pĂ«r tĂ« kujtuar ata qĂ« mungojnĂ« â njerĂ«z tĂ« zhdukur gjatĂ« njĂ« periudhe tĂ« errĂ«t tĂ« historisĂ« sonĂ«, e cila vazhdon tĂ« kĂ«rkojĂ« qartĂ«si, drejtĂ«si dhe pĂ«rgjegjĂ«si.
Me datën 30 gusht, bota shënon Ditën Ndërkombëtare të të Zhdukurve, një datë që për vendin tonë nuk është vetëm një moment kalendarik, por një thirrje për kujtesë dhe ndërgjegjësim.
Qyteterimi bashkëkohor kujton ata shpirtra të pafundem njerëzish e fatesh të thyera njerëzore në të gjithë botën, për të cilët nuk dihet asgjë.
Askund tjetër më tepër se në Shkodër nuk mund të kishte kuptim kjo ceremoni , në këtë komunitet të qëndresës antikomuniste, e cili vuajti si asnjë qytet tjetër në Shqipëri, hakmarrjen e regjimit ndaj kundërshtarëve të tij.
Ishte një vuajtje të cilen vatra e Barletit e Bushatlinjeve e Fishtes e perballoi me madheshti, një madheshti tragjike, kujtim i cili ve brezat perballe nje prove morale.
NĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« veçantĂ«, Shkodra Ă«shtĂ« vendi ku kjo thirrje tingĂ«llon mĂ« fort â njĂ« qytet qĂ« u bĂ« simbol i pĂ«rndjekjes, por edhe i rezistencĂ«s, i vuajtjes, por edhe i identitetit tĂ« papĂ«rkulur qytetar dhe kulturor.
Në këtë qytet të mrekullueshëm me det e male përreth, me lumenj e liqen, si askund tjetër dhe me një kështjellë mbi krye, janë luajtur me qindra drama njerëzore. Klerikë të arrestuar dhe të pushkatuar me varr të humbur, intelektualë dhe puntorë, të rinj e të reja të vrarë në kufi, janë viktimat që kërkojnë e meritojnë respekt, kujtesë dhe drejtësi.
Kjo ceremoni homazh është së pari një pershpirtje, një refleksion, një ndalesë për të kujtuar njerzit e lirë, kurajon perballe tiranise, nje akt më shumë në favor të kujtesës, dhe një apel për të bërë drejtësi. Nuk është kurr vonë per të bërë drejtesi një domosdoshmeri për ndergjegjen tonë të perbashket!
Në fakt, akt drejtësie është dhe respekti ynë i thellë, pengu i gjithë shoqërisë për çfarë ka ndodhur dhe bindja se makthe të tilla kombëtare nuk do të përsëriten më kurrë.
Edhe ndaj harreses duhet qendrese po kaq e forte, kjo perpjekje sa etike po aq duhet te jete edhe kulturore, pjese e çdo antologjie historike, shkollore e sociale.
Midis viteve 1944 dhe 1991, mijëra shqiptarë u zhdukën pa gjurmë, u burgosën, u pushkatuan apo u zhytën në errësirën e një sistemi që përjashtoi lirinë dhe individin dhe mbylli qytetarët e vet në një izolim të pashembullt.
Kufiri i Shqipërisë, në vend që të ishte një mundësi lidhjeje, bashkimi e komunikimi ne botën, merrte jetët e shqiptarëve që dëshironin të jetonin në liri.
Kufiri i Shkodrës, qyteti dhe fshatrat e saj, janë ndër dëshmitë më të rënda të tiranisë komuniste.
Mungesa e tĂ« dhĂ«nave tĂ« plota, fshehja e varreve, mohimi i tĂ« drejtĂ«s pĂ«r tĂ« ditur, e shtuan tragjedinĂ« dhe e shtrinĂ« atĂ« pĂ«rtej jetĂ«ve tĂ« humbura â nĂ« njĂ« plagĂ« qĂ« sot Ă«shtĂ« ende e hapur nĂ« ndĂ«rgjegjen kombĂ«tare.
Ky simpozium nuk është thjesht një nderim për viktimat, por një akt përballjeje me të shkuarën. Një akt që i takon të gjithë shoqërisë, pa dallime dhe pa qëllime politike apo ideologjike. Pa këtë përballje, pa këtë ndërgjegjësim të përbashkët, nuk mund të ndërtojmë një shoqëri të shëndetshme dhe të drejtë.
NĂ« kĂ«tĂ« proces, kultura e kujtesĂ«s luan njĂ« rol themelor. Kujtesa nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« detyrim moral, por njĂ« nevojĂ« shoqĂ«rore. Ajo Ă«shtĂ« pjesĂ« e emancipimit tonĂ« dhe e integritetit tonĂ« historik. TĂ« kujtosh do tĂ« thotĂ« tĂ« kuptosh, dhe tĂ« kuptosh do tĂ« thotĂ« tĂ« mos harrosh â pĂ«r tĂ« mos pĂ«rsĂ«ritur gabimet.
Në këtë kuptim, është detyrë e institucioneve demokratike, përfshirë Kuvendin e Shqipërisë, që të garantojnë mbështetjen për punën e institucioneve si Autoriteti për Informimin mbi Dokumentet e ish-Sigurimit të Shtetit dhe Komisioni për gjetjen e të zhdukurve. Ne kemi detyrimin të forcojmë kuadrin ligjor dhe mbikëqyrës për të mundësuar një qasje më të thellë dhe transparente ndaj së kaluarës.
Kërkimi për drejtësi nuk është hakmarrje, por përpjekje për të rikthyer dinjitetin e mohuar. Asnjë shoqëri nuk mund të ecë përpara në mënyrë të qëndrueshme pa e ndriçuar të shkuarën e saj. Demokracia nuk përmbushet pa ndëshkimin e krimeve dhe pa njohjen e viktimave.
Sot, pĂ«rballĂ« nesh qĂ«ndron ende sfida pĂ«r tĂ« shĂ«ruar plagĂ«t e hapura â me maturi, me urtĂ«si dhe me pĂ«rkushtim. Ka nĂ«na qĂ« nuk e mĂ«suan kurrĂ« fatin e birit; ka fĂ«mijĂ« qĂ« nuk panĂ« kurrĂ« figurĂ«n e atit; ka vĂ«llezĂ«r e motra qĂ« jetuan me mungesĂ«n si pjesĂ« tĂ« pĂ«rditshmĂ«risĂ« sĂ« tyre. Kjo nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m njĂ« çështje private e disa familjeve â Ă«shtĂ« njĂ« plagĂ« kolektive, qĂ« kĂ«rkon pĂ«rgjigje publike.
NĂ« kĂ«tĂ« pĂ«rkujtim, nuk mund tĂ« mos pĂ«rmendim edhe shqiptarĂ«t e zhdukur gjatĂ« luftĂ«s sĂ« KosovĂ«s â njĂ« tjetĂ«r plagĂ« kombĂ«tare, qĂ« ndan me ne tĂ« njĂ«jtĂ«n dramĂ« njerĂ«zore, tĂ« njĂ«jtĂ«n heshtje qĂ« duhet thyer.
Ndaj, le të bëjmë çmos që kujtesa të mos jetë thjesht një akt simbolik, por pjesë e arsimit, e historisë, e kulturës sonë. Le të mësojmë të flasim për të kaluarën me përgjegjësi, jo për të ndarë, por për të kuptuar. Jo për të manipuluar, por për të ndërtuar. Jo per kredo politike, por per nje politike te moralshme.
Le tĂ« kujtojmĂ« sot, nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« veçantĂ«, fjalĂ«t e At Zef Pllumit, i cili shkroi âRrno pĂ«r me tregueâ jo pĂ«r tĂ« dĂ«nuar tĂ« tjerĂ«t, por pĂ«r tĂ« dhĂ«nĂ« dĂ«shmi, pĂ«r tĂ« hapur rrugĂ« drejt sĂ« vĂ«rtetĂ«s dhe drejt ndĂ«rtimit tĂ« njĂ« shoqĂ«rie mĂ« tĂ« drejtĂ«. ĂshtĂ« njĂ« shembull i rrallĂ« i filozofisĂ« sĂ« kujtesĂ«s si instrument human, pĂ«rballĂ« errĂ«sirĂ«s sĂ« mohimit dhe frikĂ«s.
NĂ« mbyllje, mĂ« lejoni tĂ« pĂ«rsĂ«ris: ShqipĂ«ria nuk mund tĂ« ketĂ« njĂ« tĂ« ardhme tĂ« ndriçuar pa reflektuar me ndershmĂ«ri mbi tĂ« shkuarĂ«n e saj. Ky nuk Ă«shtĂ« njĂ« borxh vetĂ«m ndaj atyre qĂ« nuk janĂ« mĂ«, por edhe ndaj brezave qĂ« vijnĂ«. E kaluara na pĂ«rket tĂ« gjithĂ«ve â si histori, si kujtesĂ« dhe si pĂ«rgjegjĂ«si.
Faleminderit!â
Login
