Nga Tommaso Ciriaco, La Repubblica
Kryeqyteti Ă«shtĂ« i shkretĂ«. Mbi ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ« patrullon njĂ« dron i forcave tĂ« sigurisĂ«. TuristĂ«t e paktĂ« kĂ«rkojnĂ« me sy ushtarĂ«t e GardĂ«s KombĂ«tare, tĂ« vendosur rishtazi nga Donald Trump. Dhe pastaj minjtĂ«: janĂ« ata qĂ« komandojnĂ«, kalojnĂ« rrugĂ«n, shfaqen pas çdo cepi, hyjnĂ« pa pengesĂ« nĂ« bodrume dhe sundojnĂ« boshllĂ«kun e mesit tĂ« gushtit. Heshtja thyhet vetĂ«m nga ndonjĂ« sirenĂ« e eskortave tĂ« liderĂ«ve. Ata mbĂ«rrijnĂ« vonĂ« nĂ« mbrĂ«mje. NdĂ«r tĂ« parĂ«t, Giorgia Meloni. Zbret nĂ« hotelin St. Regis nĂ« mesnatĂ«. E nxirĂ« nga dielli, por e rraskapitur nga udhĂ«timi i papritur. Me xhaketĂ« tĂ« bardhĂ« dhe pantallona tĂ« zeza, pĂ«rshĂ«ndet shkurt gazetarĂ«t: âĂfarĂ« kĂ«naqĂ«sie tâju shohâŠâ, dhe ngjitet nĂ« dhomĂ«. E presin orĂ« tĂ« ndjeshme, tĂ« rrezikshme. E njĂ«jta gjĂ« vlen edhe pĂ«r liderĂ«t e tjerĂ« europianĂ«.
Ata qĂ« kanĂ« vĂ«rtet peshĂ« janĂ« shtatĂ« (plus AntĂłnio Costa, qĂ« iu bashkua nĂ« sekondĂ«n e fundit). Jo tĂ« gjithĂ« janĂ« âtĂ« mrekullueshĂ«mâ, pĂ«rkundrazi: disa janĂ« nĂ« krizĂ« politike. GjashtĂ« burra dhe njĂ« grua. Dy prej tyre kanĂ« armĂ« bĂ«rthamore nĂ« dispozicion. Shpesh tĂ« ndarĂ« nga mĂ«ritĂ«, por tĂ« bashkuar nga nevoja. NjĂ« lloj eskorte. MburojĂ« njerĂ«zore pĂ«r Volodymyr Zelensky, sepse alternativa do tĂ« ishte ta linin vetĂ«m pĂ«rballĂ« Trump-it. TĂ« gjithĂ« kanĂ« ende nĂ« mendje âpritĂ«nâ e disa muajve mĂ« parĂ« nĂ« ZyrĂ«n Ovale kundĂ«r presidentit ukrainas. AtĂ«herĂ«, loja e magnatit u mbĂ«shtet kryesisht nga J.D. Vance (ndĂ«rsa Marco Rubio e vĂ«zhgonte skenĂ«n i tronditur). Ishte njĂ« shfaqje, njĂ« teatĂ«r, por mbi tĂ« gjitha njĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r njĂ« varje politike publike tĂ« Zelensky-t. Historia Ă«shtĂ« e çuditshme: ajo derĂ« e fshehtĂ« mbeti e mbyllur, presidenti me uniformĂ« ushtarake u bĂ« sĂ«rish i famshĂ«m nĂ« vendin e tij, sondazhet vendosĂ«n: ai Ă«shtĂ« ende nĂ« kĂ«mbĂ«.
Megjithatë ka një problem: ukrainasi do të përballet sërish këtë të hënë, pavarësisht pranisë së liderëve të mëdhenj kontinentalë, me presidentin amerikan, sipas agjendës së publikuar gjatë natës: të gjithë në pallat në orën 18:00, pastaj në orën 19:00 një takim dypalësh mes amerikanit dhe ukrainasit. Në orën 20:15 një darkë e zgjeruar dhe në orën 21:00 një mbledhje e hapur edhe për europianët. Në letër, pra, magnati mund të inskenojë sërish një ofensivë kundër Zelensky-t, përpara kamerave dhe gazetarëve të akredituar në Shtëpinë e Bardhë.
Dhe pikĂ«risht pĂ«r kĂ«tĂ«, tĂ« shtatĂ« janĂ« tĂ« shqetĂ«suar: mund tĂ« takohen para se tĂ« hyjnĂ« nĂ« ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ«, tĂ« gjithĂ« sĂ« bashku rreth orĂ«s 17:00, nĂ« selinĂ« e ambasadĂ«s ukrainase nĂ« Washington. PĂ«r tĂ« planifikuar lĂ«vizjet, pĂ«r tâu koordinuar. Mbi tĂ« gjitha, pĂ«r tĂ« shmangur qĂ« ajo skenĂ« tĂ« pĂ«rsĂ«ritet, tani qĂ« Vladimir Putin Ă«shtĂ« rikthyer nĂ« shoqĂ«ri nga dera kryesore, duke ecur mbi njĂ« qilim tĂ« kuq tĂ« gjatĂ«. TĂ« shtatĂ« nuk mund tâi lejojnĂ« (dhe tâi lejojnĂ« vetes) qĂ« marshimi tĂ« vazhdojĂ« me kĂ«tĂ« ritĂ«m. Askush, madje as ata qĂ« janĂ« mĂ« afĂ«r Trump-it, nuk dĂ«shiron qĂ« plani rus i pranuar nga magnati tâi japĂ« MoskĂ«s mundĂ«sinĂ« tĂ« shtypĂ« Kievin. Tâi japĂ« territore qĂ« deri tani nuk ka arritur tâi rrĂ«mbejĂ« ukrainasve. TĂ« rrĂ«zosh Zelensky-n do tĂ« thotĂ« tâi dorĂ«zosh RusisĂ« njĂ« fitore tĂ« plotĂ«. Kufiri i radhĂ«s, ai qĂ« mund tĂ« shkelet sĂ«rish, mund tĂ« bĂ«het ai europian.
TĂ« qĂ«ndrojnĂ«, pra, u thanĂ« vetes tĂ« shtatĂ« edhe dje. Por me kujdes qĂ« tĂ« mos e acarojnĂ« tepĂ«r amerikanin, duke e ditur (dhe frikĂ«suar) se nĂ« samit ai mund tĂ« kĂ«rkojĂ« njĂ« pretekst pĂ«r tâu tĂ«rhequr, duke thĂ«nĂ«: âju europianĂ«t nuk doni paqenâ. NĂ« atĂ« rast, sulmi do tĂ« ishte kolektiv, ndaj Bashkimit Europian tĂ« lĂ«nĂ« pa mburojĂ«n amerikane. KĂ«rkohet ekuilibĂ«r dhe ekuilibrizĂ«m sot. NjĂ« operacion pĂ«rmbajtjeje.
Ky Ă«shtĂ« misioni i eskortĂ«s sĂ« Volodymyr Zelensky-t. Ja si do tĂ« pĂ«rbĂ«het. NjĂ« nga njĂ«, nga mĂ« i largu deri te mĂ« i afĂ«rti me presidentin e Shteteve tĂ« Bashkuara, ose mĂ« saktĂ«: duke nisur nga ata qĂ« gjatĂ« kĂ«tyre muajve nuk janĂ« tĂ«rhequr kur ka ardhur puna pĂ«r tâi thĂ«nĂ« publikisht âjoâ. Dhe sonte mund tĂ« ndodhĂ« sĂ«rish.
Emmanuel Macron
NĂ« fillim tĂ« mandatit tĂ« ri nĂ« ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ«, sipas shumĂ« raporteve tĂ« kancelarive perĂ«ndimore, Trump fliste me Macron nĂ« telefon çdo dy ditĂ«. Pastaj diçka u thye, edhe sepse francezi, si i ftuar nĂ« ZyrĂ«n Ovale, i zgjati dorĂ«n mbi krahun e Donald-it pĂ«r tâi thĂ«nĂ«: âGabonâ. Amerikani, qĂ« nuk e pĂ«lqen tĂ« kundĂ«rshtohet, duket se gjithsesi i njeh disa cilĂ«si: âĂshtĂ« njĂ« djalĂ« simpatik dhe inteligjentâ. GjatĂ« samitit tĂ« fundit tĂ« G7, Donald e goditi fort aleatin, deri nĂ« atĂ« pikĂ« sa tâi thoshte se nuk ka rĂ«ndĂ«si. FjalĂ« pĂ«r fjalĂ«, brutale. Macron vazhdoi tĂ« reagojĂ« dhe mbetet gjithsesi mĂ« i kualifikuari pĂ«r tĂ« mbrojtur Zelensky-n, sepse bashkĂ« me britanikun Starmer zotĂ«ron diçka qĂ« tĂ« tjerĂ«t nuk e kanĂ« nĂ« atĂ« dhomĂ«: qasjen te butoni bĂ«rthamor. Dhe dihet, pĂ«r Trump respekti matet sidomos me numrin e kokave bĂ«rthamore qĂ« je nĂ« gjendje tĂ« lĂ«shosh.
Keir Starmer
Ai Ă«shtĂ« tjetri qĂ« ka armĂ«n bĂ«rthamore. NjĂ« lider i ndarĂ« mes dy dogmave gjeopolitike qĂ« gjithmonĂ« kanĂ« udhĂ«hequr MbretĂ«rinĂ« e Bashkuar: pĂ«r kauzĂ«n demokratike dhe pĂ«r aleancĂ«n me amerikanĂ«t. Kur kĂ«to dy shtylla pĂ«rplasen, duhet bĂ«rĂ« zgjedhje. Deri mĂ« tani, Sir Starmer nuk i ka kthyer shpinĂ«n mikut ukrainas, edhe pse ka mbetur i lidhur me âkushĂ«rinjtĂ«â e Uashingtonit. VĂ«shtirĂ« tĂ« besosh se pikĂ«risht sot do tĂ« ndryshojĂ« mendje.
Friedrich Merz
Sapo u bĂ« kancelar, i dhuroi Trump-it, madje gjatĂ« vizitĂ«s nĂ« ZyrĂ«n Ovale, njĂ« certifikatĂ« lindjeje tĂ« paraardhĂ«sve tĂ« presidentit. âMos harro qĂ« edhe ti je emigrantâ, dukej sikur donte tâi thoshte. Dhe kur Trump-i iu pĂ«rgjigj me cinizĂ«m: âD-Day, çfarĂ« dite e keqe pĂ«r ju gjermanĂ«tâ, Merz nuk u trondit: âNĂ« fakt, na keni çliruar nga nazizmiâ, i tha. âMos doni ta harroni tani UkrainĂ«n?â Ka njĂ« problem, sidoqoftĂ«: frikĂ«n nga hakmarrja pĂ«rmes tarifave doganore. Gjermania Ă«shtĂ« mĂ« e ekspozuara (edhe nĂ« fushĂ«n e mbrojtjes dhe bazave amerikane, varĂ«sia ndihet). Do tĂ« jetĂ« interesante tĂ« shihet sa do tĂ« guxojĂ« tĂ« dalĂ« hapur sonte. NdĂ«rkohĂ«, Zelensky-t i ka garantuar raketa me rreze tĂ« gjatĂ«. Nuk Ă«shtĂ« pak.
Ursula von der Leyen
Po të vlente vetëm kriteri i distancës nga Trump-i, ajo do të ishte në krye të listës. Nuk i pëlqen aspak presidentit amerikan, i cili për muaj të tërë e ka poshtëruar, injoruar, delegjitimuar. Nuk e njeh si lidere, sepse e ka shpallur si simbolin e Evropës së bashkuar. Ajo ka duruar, ka kërkuar ndihmë fillimisht nga Meloni, pastaj nga Merz dhe Macron. Ka zhgënjyer pothuajse të gjithë, është dobësuar, ka menaxhuar çështjen e tarifave duke nënshkruar një marrëveshje që nuk u pëlqeu kancelarive evropiane. Dhe pikërisht atëherë Trump-i e priti, e njohu, e përcolli me buzëqeshje. Gjithsesi, nuk do të jetë ajo që do të drejtojë eskortën presidenciale.
Giorgia Meloni
Ajo dĂ«shironte tĂ« ishte ura mes Brukselit dhe Uashingtonit, por nuk ia ka dalĂ« gjithmonĂ«. Ka qenĂ« e vetmja lidere europiane e pranishme nĂ« DitĂ«n e Inaugurimit, por deri tani basti nuk ka sjellĂ« pĂ«rfitime tĂ« dukshme. MegjithatĂ«, ka shfrytĂ«zuar momentin e fundit pĂ«r tâu rikthyer nĂ« tryezĂ«n europiane pas disa pĂ«rjashtimeve, duke pritur Macron nĂ« RomĂ« pĂ«r tĂ« vulosur njĂ« aleancĂ« emergjente, tĂ« domosdoshme. Sa i pĂ«rket tarifave doganore, ka qenĂ« ndoshta mĂ« e kujdesshmja nĂ« kontinentin e vjetĂ«r, pĂ«r tĂ« mos acaruar tepĂ«r Uashingtonin. Me Trump-in vazhdon tĂ« mbajĂ« njĂ« lidhje. PĂ«r UkrainĂ«n, nuk e ka mohuar publikisht kauzĂ«n e Kievit. VetĂ«m dy ditĂ« mĂ« parĂ«, ka luajtur nĂ« koordinim me presidentin amerikan, duke i sugjeruar idenĂ« e garancive tĂ« sigurisĂ« tĂ« frymĂ«zuara nga neni pesĂ« i NATO-s. NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«, ka nĂ«nshkruar njĂ« komunikatĂ« shumĂ« tĂ« ashpĂ«r me partnerĂ«t europianĂ«. NĂ«se situata nĂ« ZyrĂ«n Ovale del jashtĂ« kontrollit, dihet tashmĂ« çfarĂ« do tĂ« thotĂ«, duke ngritur dorĂ«n: âNĂ«se ndahet PerĂ«ndimi, tĂ« gjithĂ« do tĂ« jemi mĂ« tĂ« dobĂ«t. Ju lutem, ndaluni.â Edhe ajo vetĂ« do tĂ« ishte mĂ« e dobĂ«t, e detyruar tĂ« ruajĂ« ekuilibrin mes Uashingtonit dhe Brukselit. NĂ«se Trump-i do tĂ« hapte mundĂ«sinĂ« pĂ«r trupa europiane nĂ« terren, ky do tĂ« ishte problem: Meloni ka thĂ«nĂ« âjoâ, tĂ« paktĂ«n deri tani, pa ombrellĂ«n e NATO-s. Por Ă«shtĂ« e qartĂ« qĂ« Roma nuk mund tĂ« mbetet jashtĂ« kĂ«saj loje.
Alexander Stubb
I njohur pak nga publiku i gjerĂ«, presidenti finlandez po fiton hapĂ«sirĂ« nĂ« tryezĂ«n e tĂ« mĂ«dhenjve pĂ«r dy arsye kryesore: i pĂ«lqen Trump-it dhe drejton njĂ« vend me mijĂ«ra kilometra kufi tĂ« ekspozuar ndaj rrezikut tĂ« njĂ« pushtimi rus. PĂ«r kĂ«tĂ« arsye, paraardhĂ«sit e tij vendosĂ«n tĂ« anĂ«tarĂ«sohen nĂ« NATO pak muaj pas agresionit rus ndaj UkrainĂ«s. Ai ka njĂ« marrĂ«dhĂ«nie aq tĂ« mirĂ« me Trump-in sa e ka pritur nĂ« klubet e tij tĂ« golfit. ĂshtĂ« njĂ« metodĂ« qĂ« nuk funksionon gjithmonĂ« (kryeministrit kanadez, pĂ«r shembull, nuk i mjaftoi organizimi i njĂ« G7 nĂ« fusha golfi pĂ«r tĂ« shmangur dĂ«shtimin e samitit tĂ« qershorit), por gjithsesi ia vlen tĂ« provohet. NĂ« njĂ« moment, dy ditĂ« mĂ« parĂ«, europianĂ«t menduan ta dĂ«rgonin vetĂ«m atĂ« pĂ«r tĂ« mbrojtur Zelensky-n. Pak pĂ«r tĂ« pĂ«rmirĂ«suar humorin e Trump-it, pak pĂ«r tĂ« qĂ«ndruar larg telasheve. Sigurisht qĂ« nuk do tĂ« mjaftonte, duke pasur parasysh peshĂ«n gjeopolitike tĂ« FinlandĂ«s, ndaj opsioni u la mĂ«njanĂ«. Por gjithsesi, u vendos qĂ« ai tĂ« pĂ«rfshihej nĂ« misionin e eskortĂ«s.
Mark Rutte
Muajt e fundit Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« i njohur kryesisht pĂ«r njĂ« shprehje aduluese ndaj Trump-it: âKur babushiâŠâ Presidenti amerikan ka zbuluar edhe mesazhet me tĂ« cilat sekretari i pĂ«rgjithshĂ«m i NATO-s e falenderonte, duke lavdĂ«ruar stilin e tij tĂ« fortĂ«, qĂ« detyroi europianĂ«t tĂ« paguajnĂ« 5% tĂ« shpenzimeve ushtarake. Me kĂ«to performanca, nuk ka fituar simpatinĂ« e kolegĂ«ve tĂ« eskortĂ«s. Sigurisht, pĂ«r shkak tĂ« rolit tĂ« tij, Ă«shtĂ« nĂ« krah tĂ« Zelensky-t dhe do tĂ« jetĂ« deri nĂ« fund. Por pĂ«r nga prirja, nuk ka mĂ« shumĂ« dyshime: ka fituar zemrĂ«n e presidentit amerikan, Ă«shtĂ« tashmĂ« nĂ« zemrĂ«n e Donald-it.
The post Një tjetër kurth për Zelenskyn? Shtatë liderët europianë përgatiten për përballjen me Trump first appeared on JavaNews.al.