Gjykata Kushtetuese duhet të sqarojë me terma të prerë mënyrën e votimit të kryetarit të Kuvendit të Kosovës, si dhe të tregojë se afati 30-ditor për konstituimin e Kuvendit nuk është konsumuar.
KĂ«shtu vlerĂ«son Zahir Ăerkini, profesori i tĂ« DrejtĂ«s Kushtetuese nĂ« Universitetin âIsa Boletiniâ nĂ« MitrovicĂ«.
Ai pret që Gjykata Kushtetuese ta ritheksojë se zgjedhja e kryetarit dhe nënkryetarëve të Kuvendit duhet të bëhet me votim të hapur të deputetëve.
âKĂ«shtu edhe e tha Gjykata (mĂ« 26 qershor), por e tha me terma mĂ« kushtetues. Pres tĂ« jetĂ« mĂ« e hapur, mĂ« e artikuluar nĂ« drejtim tĂ« obligimit qĂ« institucionet tĂ« ulen dhe tĂ« votojnĂ« nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« hapur pĂ«r konstituimin e Kuvendit, zgjedhjen e kryetarit dhe nĂ«nkryetarĂ«ve tĂ« Kuvenditâ, thekson Ăerkini pĂ«r Radion Evropa e LirĂ«.
PĂ«r tâi sqaruar çështjet kushtetuese lidhur me konstituimin e Kuvendit, GjykatĂ«s Kushtetuese i janĂ« drejtuar Partia Demokratike e KosovĂ«s (PDK), Lidhja Demokratike e KosovĂ«s (LDK) dhe presidentja e vendit, Vjosa Osmani.
Ata janë në pritje të një vlerësimi të ri të Gjykatës Kushtetuese, pasi vendimi i saj i 26 qershorit nuk arriti të sqaronte në mënyrë të prerë rrugën për konstituimin e Kuvendit, përcjell A2.
Gjykata Kushtetuese, më 26 qershor, u dha 30 ditë afat deputetëve të Kuvendit të Kosovës për konstituimin e Kuvendit.
Por, pas 52 përpjekjeve, ata nuk arritën ta përmbyllin këtë proces.
Presidentja e Kosovës ka kërkuar nga Gjykata Kushtetuese sqarimin e pasojave juridike të moskonstituimit të Kuvendit brenda afatit kushtetues prej 30 ditësh.
Kërkesa është regjistruar si lëndë e veçantë nga ana e gjykatës.
Ăerkini shpreh mendimin se Gjykata Kushtetuese duhet ta konfirmojĂ« se ky afat duhet tĂ« rikthehet nĂ« pikĂ«n e rrjedhjes, aty ku rendi i ditĂ«s sĂ« seancĂ«s ka devijuar.
âPres nga Gjykata Kushtetuese qĂ« tĂ« tregojĂ« se afati 30 ditĂ«sh nuk Ă«shtĂ« konsumuar ende, pĂ«r faktin se nuk Ă«shtĂ« shkuar nĂ« atĂ« qĂ« ka thĂ«nĂ« Gjykata, pra qĂ« tĂ« shkohet nĂ« votim pĂ«r zgjedhjen e kryesisĂ« sĂ« Kuvendit, pra pĂ«r konstituimin e Kuvendit, por vazhdimisht Ă«shtĂ« tentuar qĂ« tĂ« votohet Komisioni (pĂ«r votim tĂ« fshehtĂ«)â, thotĂ« Ăerkini.
Sipas tij, kjo nënkupton që afati i caktuar nga Gjykata Kushtetuese për konstituimin e Kuvendit, të rikthehet në proces e sipër, në ditën kur kryesuesi i seancës konstituive, Avni Dehari ka ndryshuar rendin e ditës, duke kërkuar votimin e Komisionit për votim të fshehtë.
Idenë e Komisionit për votim të fshehtë, Dehari e propozoi më 1 maj, duke u kërkuar partive politike nga një anëtar për komisionin për votimin e fshehtë.
Deri atĂ«herĂ«, nĂ« vazhdimet e seancĂ«s konstituive tĂ« Kuvendit, e cila nisi mĂ« 15 prill, e propozuara nga LĂ«vizja VetĂ«vendosje pĂ«r kryetare tĂ« Kuvendit, Albulena Haxhiu, disa herĂ« nuk arriti tâi marrĂ« 61 votat e nevojshme tĂ« deputetĂ«ve pĂ«r kĂ«tĂ« post, pĂ«rmes votimit tĂ« hapur.
Partitë tjera kryesore, Partia Demokratike e Kosovës, Lidhja Demokratike e Kosovës, dhe Aleanca për Ardhmërinë e Kosovës (AAK), në vazhdimësi kanë refuzuar votimin e fshehtë dhe propozimin e anëtarëve për Komisionin për votim të fshehtë.
Më 24 korrik, Gjykata Kushtetuese vendosi masë të përkohshme, që nënkupton se nga 27 korriku deri më 8 gusht deputetët nuk duhet të veprojnë për të konstituuar Kuvendin e Kosovës.
Veprimet e Deharit dhe kandidatura e përsëritur
Në fillim të korrikut, PDK-ja i është drejtuar për vlerësim Gjykatës Kushtetuese, duke kontestuar kërkesën e Lëvizjes Vetëvendosje për propozime për anëtarë të Komisionit për votim të fshehtë; hedhjen në votim të këtij komisioni; vetë votimin e komisionit; si dhe ndërprerjen e seancës pas mosmiratimit të komisionit.
Po ashtu, LDK-ja i ka kĂ«rkuar GjykatĂ«s Kushtetuese tâi sqarojĂ« normat kushtetuese dhe tĂ« rregullores sĂ« punĂ«s sĂ« Kuvendit tĂ« KosovĂ«s, nĂ« lidhje me vazhdimin e seancĂ«s konstituive nga 29 qershori, pas aktgjykimit tĂ« 26 qershorit. Kjo parti beson se vazhdimet e fundit tĂ« seancĂ«s konstituive janĂ« bĂ«rĂ« ânĂ« kundĂ«rshtim tĂ« plotĂ«â me KushtetutĂ«n e KosovĂ«s, si dhe me konstatimet e aktgjykimit tĂ« GjykatĂ«s Kushtetuese nga 26 qershori.
Gëzim Shala nga Instituti i Kosovës për Drejtësi (IKD), thotë për Radion Evropa e Lirë se nga Gjykata Kushtetuese pritet që të vlerësojë ligjshmërinë dhe kushtetutshmërinë e veprimit të kryesuesit të seancës konstituive të Kuvendit.
âDuhet sqaruar nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« prerĂ« edhe veprimet e zotit Dehari, nĂ« cilĂ«sinĂ« e kryesuesit tĂ« seancĂ«s sĂ« Kuvendit, pĂ«r tĂ« pĂ«rcaktuar dhe elaboruar shkeljet e bĂ«ra nga ana e tij deri mĂ« taniâ, thekson Shala.
Ai shton se Gjykata Kushtetuese duhet ta elaborojë çështjen e të drejtës së propozimit të mandatarit për kryetar të Kuvendit, përkatësisht nëse Lëvizja Vetëvendosje, si parti me më së shumti vota, ka keqpërdorur këtë të drejtë duke propozuar në vazhdimësi të njëjtin emër, pavarësisht se nuk i ka siguruar votat e nevojshme për miratim.
âGjykata Kushtetuese e ka theksuar se nĂ« kĂ«to raste kĂ«rkohet qĂ« tĂ« ketĂ« kompromis pĂ«r tĂ« vazhduar tutje dhe thjesht, Gjykata tash duhet tĂ« tregojĂ« se si duhet proceduar tutje nĂ«se nuk ka kompromisâ, thekson Shala.
Mendim tĂ« ngjashĂ«m ka edhe profesor Ăerkini, i cili thotĂ« se Gjykata Kushtetuese duhet tĂ« pĂ«rcaktojĂ« qartĂ« se çfarĂ« ndodh nĂ« rast se kandidati i njĂ«jtĂ« pĂ«r kryetar tĂ« Kuvendit nuk i merr votat nĂ« disa tentime radhazi.
âPĂ«r tĂ« dalĂ« nga kjo situatĂ«, Ă«shtĂ« mirĂ« qĂ« Gjykata Kushtetuese mbase tĂ« tregojĂ« edhe me enumeracion pozitiv (pĂ«rshkrim konkret, me fakte dhe hollĂ«si tĂ« numĂ«ruara njĂ«ra pas tjetrĂ«s) se sa herĂ« njĂ« kandidat mund tĂ« jetĂ« kandidat pĂ«r kryetar tĂ« Kuvendit⊠tĂ« tregohet njĂ« numĂ«r i caktuar se sa herĂ«, brenda sa ditĂ«sh, njĂ« emĂ«r mund tĂ« vendoset nĂ« kandidaturĂ«â, thekson Ăerkini.
Ai shtoi se sqarimi i tillë nuk nënkupton humbjen e të drejtës së partisë së parë fituese për ta propozuar kryetarin e Kuvendit.
Kushtetuesja âtâi pĂ«rjashtojĂ« zgjedhjetâ
Në pamundësi për të siguruar votat për kryetare të Kuvendit, deputetja e Lëvizjes vetëvendosje, Albulena Haxhiu, qysh në muajin qershor hodhi idenë për mbajtjen e zgjedhjeve të jashtëzakonshme parlamentare, bashkë me ato lokale, më vonë këtë vit.
Kjo ide u përsërit edhe nga kolegia e saj partiake, Mimoza Kusari-Lila, e cila duke potencuar hezitimin e partive të caktuara për bashkëqeverisje, ka thënë se zgjidhje mund të jenë zgjedhjet e parakohshme.
Ajo, gjithashtu, e ka përmendur mundësinë e marrjes së mandatit të deputetëve të Kuvendit, si pasojë e pamundësisë që ta konstituojnë Kuvendin.
Mbajtja e zgjedhjeve të parakohshme parlamentare, për shkak të bllokimit të konstituimit të Kuvendit, ëshët parë si opsion i mundshëm edhe nga Partia Demokratike e Kosovës. Por, lideri i saj Memli Krasniq, ka përjashtuar mundësinë që ato të mbahen bashkë me ato lokale këtë vit.
LDK-ja nuk e ka përmendur mundësinë e zgjedhjeve të parakohshme, ndërkaq AAK-ja ka thënë se nuk i kërkon ato, por është e gatshme, nëse zgjedhjet mbahen.
Profesor Ăerkini thekson se Gjykata Kushtetuese nuk duhet fare tĂ« merret me kĂ«tĂ« ide.
âIdenĂ« se a mund tâiu merret mandati deputetĂ«ve nga ana e GjykatĂ«s Kushtetuese, duke e dĂ«rguar vendin nĂ« zgjedhje⊠unĂ« mendoj se Gjykata nuk duhet ta bĂ«jĂ« njĂ« gjĂ« tĂ« tillĂ«. Nuk i takon GjykatĂ«s Kushtetuese qĂ« tĂ« ndĂ«rhyjĂ« nĂ« pushtetin politik pĂ«r tĂ« dĂ«rguar vendin nĂ« zgjedhjeâ, thotĂ« Ăerkini.
Me këtë pikëpamje pajtohet edhe Shala nga IKD-ja. Sipas tij, moskonstituimi i Kuvendit nuk është rrethanë e paraparë në Kushtetutën e Kosovës, e cila do të përcaktonte marrjen e mandateve të deputetëve.
Edhe pse nuk dihet saktësisht se cili do të jetë vendimi i Gjykatës Kushtetuese, Shala thotë se praktikat nga vendimmarrjet e kaluara të kësaj Gjykate tregojnë se nuk mund të ketë zgjedhje të reja përmes aktgjykimeve të saj.
âVetĂ« Gjykata Kushtetuese, mĂ« 2014, ka thĂ«nĂ« se askund nĂ« KushtetutĂ« nuk thuhet se moszgjedhja e kryetarit tĂ« Kuvendit e çon vendin nĂ« zgjedhje. MirĂ«po, nuk e dimĂ« nĂ«se Gjykata Kushtetuese do ta ndĂ«rrojĂ« praktikĂ«nâ, thekson Shala.
TĂ« dy njohĂ«sit e çështjeve juridike â kushtetuese vlerĂ«sojnĂ« se mbetet e pasigurt se kur Gjykata Kushtetuese mund tĂ« dalĂ« me sqarime lidhur me kĂ«rkesat e parashtruara nĂ« adresĂ« tĂ« saj nga PDK-ja dhe LDK-ja, si dhe nga presidentja Osmani.
Megjithtatë, marrë parasysh që më 8 gusht skadon afati i masës së përkohshme të Gjykatës Kushtetuese, e cila ndalon veprimin e deputetëve në drejtim të konstituimit të Kuvendit, ata presin që një vendimi i kësaj gjykate mund të shpallet para kësaj date.
The post ĂfarĂ« pritet nĂ« KosovĂ« nga Gjykata Kushtetuese? first appeared on JavaNews.al.