Derisa presidentja e KosovĂ«s, Vjosa Osmani, thotĂ« se ka âinformacione tĂ« besueshmeâ se presidenti amerikan, Donald Trump, âka parandaluar sĂ« voniâ njĂ« pĂ«rshkallĂ«zim tĂ« mundshĂ«m tĂ« situatĂ«s sĂ« sigurisĂ« nga Serbia nĂ« KosovĂ«, Qeveria nĂ« detyrĂ« e KosovĂ«s nuk komenton.
Pyetjeve të Radios Evropa e Lirë se për çfarë lloj përshkallëzimi të situatës bëhej fjalë, çfarë rreziku specifik për sigurinë ekzistonte dhe kur, nuk iu përgjigj as Ministria e Punëve të Brendshme e Kosovës.
Beogradi, në anën tjetër, thotë se presidentja Osmani po e akuzon rrejshëm Serbinë.
Pretendimet e fundit tĂ« presidentit amerikan, Donald Trump, se ka parandaluar njĂ« konflikt mes KosovĂ«s dhe SerbisĂ«, kanĂ« tĂ«rhequr vĂ«mendje, por edhe kanĂ« krijuar konfuzion, pasi nĂ« opinionin publik mungojnĂ« detaje â tĂ« tilla si periudha kohore nĂ« tĂ« cilĂ«n ka mundur tĂ« ndodhte njĂ« pĂ«rshkallĂ«zim i tillĂ«.
Duke folur mĂ« 10 korrik nĂ« njĂ« ligjĂ«ratĂ« nĂ« Uashington, presidentja Osmani tha se kjo deklaratĂ« e presidentit Trump, qartazi, u referohet âjavĂ«ve tĂ« funditâ dhe se bĂ«het fjalĂ« âpĂ«r zhvillime shumĂ«, shumĂ« tĂ« vonaâ. Jeta Loshaj, studiuese nĂ« QendrĂ«n Kosovare pĂ«r Studime tĂ« SigurisĂ«, vlerĂ«son se ekziston njĂ« kĂ«rcĂ«nim real nga Serbia, sidomos nĂ« formĂ«n e operacioneve speciale dhe kĂ«rcĂ«nimeve hibride tĂ« sigurisĂ«.
Ajo thotĂ« pĂ«r Radion Evropa e LirĂ« se deklarata e fundit e presidentes Osmani nĂ« lidhje me sulmin e mundshĂ«m nga Serbia, vetĂ«m se konfirmon shqetĂ«simet e hershme qĂ« kanĂ« ekzistuar â kryesisht brenda qarqeve tĂ« ekspertĂ«ve â bazuar nĂ« retorikĂ«n e zyrtarĂ«ve serbĂ«, pĂ«rfshirĂ« edhe vetĂ« presidentin e SerbisĂ«, Aleksandar Vuçiç.
MegjithatĂ«, pĂ«r Loshajn Ă«shtĂ« âe habitshmeâ qĂ« presidenti amerikan flet hapur pĂ«r parandalimin e planeve tĂ« SerbisĂ« pĂ«r tĂ« sulmuar KosovĂ«n â veprim qĂ« nĂ« praktikĂ« do tĂ« pĂ«rkthehej sulm ndaj NATO-s â ndĂ«rkohĂ« qĂ« aleanca ushtarake nuk ka dalĂ« me asnjĂ« reagim zyrtar.
Dushan Janjiç, nga Forumi pĂ«r MarrĂ«dhĂ«nie Etnike nĂ« Beograd, thotĂ« se deklarata e presidentes sĂ« KosovĂ«s se ka pasur njĂ« kĂ«rcĂ«nim sigurie nga Serbia nĂ« javĂ«t e fundit, Ă«shtĂ« âjoseriozeâ.
Ai beson se deklarata e Trumpit për këtë çështje i referohej Marrëveshjes së Uashingtonit midis Kosovës dhe Serbisë për normalizimin e marrëdhënieve ekonomike, e arritur në vitin 2020, gjatë mandatit të tij të parë presidencial.
ĂfarĂ« tha Trump?
Presidenti i SHBA-sĂ«, Donald Trump, shkroi nĂ« rrjetin Social Truth mĂ« 15 qershor se gjatĂ« mandatit tĂ« tij tĂ« parĂ« presidencial, Kosova dhe Serbia po âshkonin drejt njĂ« konflikti seriozâ dhe se lufta ishte nĂ« prag tĂ« shpĂ«rthimit, por se ai e ndaloi atĂ«.
Ai e akuzoi pasardhĂ«sin e tij tĂ« atĂ«hershĂ«m, ish-presidentin Joe Biden, se âka dĂ«mtuar perspektivĂ«n afatgjate me disa vendime shumĂ« tĂ« pakuptimtaâ, por se ai âdo ta rregullojĂ« sĂ«rishâ.
âGjatĂ« mandatit tim tĂ« parĂ«, Serbia dhe Kosova po luftonin ashpĂ«r, siç kishin bĂ«rĂ« pĂ«r dekada tĂ« tĂ«ra, dhe ky konflikt i gjatĂ« kĂ«rcĂ«nonte tĂ« pĂ«rshkallĂ«zohej nĂ« luftĂ«. UnĂ« e ndalova atĂ«â, shkroi Trump.
Pastaj, në një konferencë për mediat në Shtëpinë e Bardhë më 29 qershor, ai tha se, në muajt e fundit, SHBA-ja ka ndaluar ose parandaluar konflikte midis disa palëve, përfshirë Serbinë dhe Kosovën.
âSerbia, e dini, po pĂ«rgatitej pĂ«r luftĂ«, me njĂ« grup qĂ« as nuk do ta pĂ«rmend, sepse nuk ndodhi. Ne arritĂ«m ta parandalonim, por kam njĂ« mik nĂ« Serbi qĂ« tha se do tĂ« shkojĂ« pĂ«rsĂ«ri nĂ« luftĂ«. Nuk do tĂ« them se Ă«shtĂ« Kosova, por Ă«shtĂ« Kosova. Ata po pĂ«rgatiteshin pĂ«r njĂ« luftĂ« serioze, ne e parandaluam. E parandaluam pĂ«r tregti. Ata donin tĂ« tregtonin me Shtetet e Bashkuara. UnĂ« thashĂ«: ne nuk tregtojmĂ« me ata qĂ« luftojnĂ«â, tha Trump.
Pastaj, më 9 korrik, ai përsëriti se e kishte ndaluar luftën në rajon, duke kërcënuar se do ta pezullonte tregtinë.
âKam arritur tĂ« zgjidh shumĂ« situata, si ajo me IndinĂ« dhe Pakistanin, KosovĂ«n dhe SerbinĂ«. ThashĂ«: a do tĂ« luftoni? Ne nuk do tĂ« bĂ«jmĂ« tregti. Dhe, duket se kjo ka qenĂ« mjaft e suksesshmeâ, tha Trump.
Këto deklarata vijnë në një kohë kur tensionet mes Kosovës dhe Serbisë mbeten të larta, sidomos në veri të Kosovës, ku shumica e popullsisë është serbe.
PĂ«rshkallĂ«zimi i situatĂ«s nĂ« veri tĂ« KosovĂ«s kulmoi nĂ« shtator tĂ« vitit 2023 kur njĂ« grup i armatosur serbĂ«sh, i udhĂ«hequr nga Millan Radoiçiq â ish-nĂ«nkryetar i ListĂ«s Serbe â sulmoi PolicinĂ« e KosovĂ«s nĂ« fshatin BanjskĂ« dhe vrau njĂ« rreshter policie.
Kosova e pĂ«rshkroi sulmin si terrorist dhe e akuzoi SerbinĂ« se qĂ«ndron pas tij â gjĂ« tĂ« cilĂ«n Beogradi zyrtar e mohoi. Osmani e pĂ«rmendi kĂ«tĂ« sulm nĂ« Uashington, duke thĂ«nĂ« se ngjarjet e tilla konfirmojnĂ« se ekziston njĂ« rrezik real pĂ«r incidente tĂ« ngjashme nĂ« tĂ« ardhmen, prandaj, tha ajo, Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme qĂ« tĂ« ketĂ« jo vetĂ«m frenim ushtarak, por edhe politik tĂ« SerbisĂ« nga planet e tilla.
Loshaj: Konfliktet nuk mund të përjashtohen plotësisht
Loshaj deklaron se hulumtimet e QendrĂ«s Kosovare pĂ«r Studime tĂ« SigurisĂ« â si ai pĂ«r rritjen e forcave tĂ« operacioneve speciale nĂ« Serbi dhe mĂ«nyrĂ«n se si Kosova trajtohet nĂ« doktrinĂ«n serbe tĂ« sigurisĂ« â tregojnĂ« pĂ«r shqetĂ«sime serioze nĂ« lidhje me sigurinĂ« e KosovĂ«s, por thekson se, megjithatĂ«, ekzistojnĂ« edhe disa kufizime.
âKur vlerĂ«sohet gatishmĂ«ria aktuale e SerbisĂ« pĂ«r tĂ« nisur njĂ« sulm mĂ« tĂ« gjerĂ« dhe konvencional ndaj KosovĂ«s, duhen marrĂ« nĂ« konsideratĂ« edhe kufizimet. PĂ«r aq kohĂ« sa Kosova Ă«shtĂ« nĂ«n mbrojtjen e NATO-s, e cila ka njĂ« mandat pĂ«r misionin e KFOR-it nga Kombet e Bashkuara, çdo lĂ«vizje drejt njĂ« sulmi konvencional do tĂ« mbartte njĂ« rrezik tĂ« lartĂ« pĂ«r SerbinĂ«. PavarĂ«sisht kĂ«saj, KĂ«shilli i SigurisĂ« KombĂ«tare i SHBA-sĂ« lĂ«shoi njĂ« paralajmĂ«rim nĂ« shtator tĂ« vitit 2023 pĂ«r njĂ« grumbullim tĂ« forcave ushtarake tĂ« SerbisĂ« nĂ« kufirin me KosovĂ«n, duke na kujtuar se skenarĂ« tĂ« tillĂ« nuk mund tĂ« pĂ«rjashtohen plotĂ«sishtâ, thotĂ« Loshaj.
Ajo thekson, gjithashtu, se paqja në rajonin e Ballkanit Perëndimor është e brishtë dhe se kërkon vigjilencë dhe angazhim të vazhdueshëm nga NATO-ja dhe SHBA-ja.
Janjiç: Forcat serbe të sigurisë nuk merren me Kosovën prej muajsh
Janjiç thotë se publiku nuk është në dijeni të një tentative të re sulmi, të organizuar ndaj Kosovës, dhe se presidenti i SHBA-së, Trump, nuk kishte asgjë për të parandaluar.
âQartazi, Vjosa Osmani nuk ndjek me vĂ«mendje atĂ« qĂ« po ndodh nĂ« Serbi. KĂ«tu, me muaj, ushtria, forcat paraushtarake dhe madje edhe policia merren me gjĂ«ra tĂ« tjera, e jo me KosovĂ«n. KĂ«shtu qĂ« kjo Ă«shtĂ« njĂ« politikĂ« joserioze, njĂ« pĂ«rpjekje pĂ«r tâi bĂ«rĂ« pĂ«rshtypje Trumpit dhe ambicies sĂ« tij pĂ«r Ămimin Nobel pĂ«r Paqe, por kjo nuk pĂ«rputhet me faktetâ, thotĂ« Janjiç.
Qysh në nëntor të vitit të kaluar, në Serbi janë duke u organizuar protesta, që kërkojnë llogari për shembjen e një strehe në Stacionin Hekurudhor të Novi Sadit, ku mbetën të vrarë 16 persona.
Në fillim të korrikut, në rrjetet sociale u shfaqën disa fotografi me përshkrimin se anëtarët e grupit të armatosur nga Banjska, gjenden pranë Presidencës së Serbisë për të mbrojtur një grup studentësh që i kundërshton protestat, e që mbështeten edhe nga presidenti Aleksandar Vuçiç.
Duke përdorur mjetet e njohjes së fytyrës, Radio Evropa e Lirë arriti të përcaktonte se grupi përfshinte Vlladimir Vuçetiçin, nga Mitrovica e Veriut, i cili është një nga 45 personat e akuzuar për kryerjen e sulmit në Banjskë.
Reagimet nga Beogradi
Radio Evropa e Lirë kërkoi nga Presidenca e Serbisë të komentonte deklaratat e presidentes së Kosovës, në lidhje me planet e Beogradit për të sulmuar Kosovën gjatë disa javëve të fundit, por, deri në publikimin e këtij artikulli, nuk mori përgjigje.
Drejtori i ZyrĂ«s pĂ«r KosovĂ«n nĂ« QeverinĂ« e SerbisĂ«, Petar Petkoviç, tha pĂ«rmes njĂ« deklarate se Osmanit âi janĂ« errĂ«suar sytĂ«â, pĂ«r shkak tĂ« krizĂ«s sĂ« brendshme politike dhe pamundĂ«sisĂ« pĂ«r tĂ« formuar institucionet e reja pas zgjedhjeve tĂ« shkurtit.
Sipas tij, Osmani e akuzoi rrejshĂ«m Beogradin pĂ«r âplanet e veta tĂ« dhunshmeâ dhe politikanĂ«t nga Prishtina âgĂ«njejnĂ« hapurâ.
âNe po e ruajmĂ« paqen e brishtĂ« nĂ« veri tĂ« KosovĂ«s dhe MetohisĂ« vetĂ«m falĂ« politikĂ«s sĂ« mençur dhe tĂ« matur tĂ« presidentit Vuçiq dhe pĂ«rgjegjĂ«sisĂ« sĂ« treguar nga populli serb nĂ« KosovĂ« dhe Metohiâ, thuhet nĂ« deklaratĂ«n e tij. REL