Pas samitit tĂ« UkrainĂ«s nĂ« Uashington Evropa premton tĂ« luajĂ« rolin e saj nĂ« njĂ« proces paqeje pĂ«r UkrainĂ«n. Po a do tâi pĂ«rmirĂ«sojĂ« ky premtim marrĂ«dhĂ«niet me SHBA-nĂ«? ââ
Bilanci i takimit nĂ« Uashington tĂ« krerĂ«ve tĂ« shteteve dhe qeverive evropiane nĂ« ShtĂ«pinĂ« e BardhĂ« del mjaft i balancuar. Nga njĂ«ra anĂ«, Evropa, kontinenti i kjetĂ«r mori frymĂ« lirisht: nuk pati asnjĂ« konfrontim midis Volodymyr Zelenski dhe Donald Trumpit, siç pati shkurtin e kaluar â apo edhe njĂ« shkĂ«putje tĂ« marrĂ«dhĂ«nies transatlantike. Nga ana tjetĂ«r, Donald Trump nuk i pĂ«rmbushi kĂ«rkesat kryesore evropiane â para sĂ« gjithash, kĂ«rkesĂ«n pĂ«r njĂ« armĂ«pushim pĂ«rpara se tĂ« fillonin negociatat e paqes pĂ«r UkrainĂ«n. Niklas Ebert pĂ«rgjegjĂ«s pĂ«r programin e sigurisĂ« nĂ« institutin Marshall Fund thotĂ«, se evropianĂ«t nĂ« kushtet aktuale arritĂ«n mĂ« tĂ« mirĂ«n e mundshme. Por Evropa duhet tĂ« pĂ«rgatitet pĂ«r faktin se marrĂ«dhĂ«nia transatlantike nuk Ă«shtĂ« mĂ« ajo qĂ« ishte dikur. Uashingtoni nuk Ă«shtĂ« njĂ« partner mbi tĂ« cilin mund tĂ« mbĂ«shtetesh gjithmonĂ«, paralajmĂ«ron Ebert. Edhe Anthony Gardner, ish-ambasador i SHBA-sĂ« nĂ« BE gjatĂ« administratĂ«s sĂ« Barack ObamĂ«s dhe tani kĂ«shilltar, nuk Ă«shtĂ« shumĂ« optimist se takimi i Uashingtonit do tĂ« pĂ«rmirĂ«sojĂ« marrĂ«dhĂ«niet transatlantike, kjo pasi. âTrump ende e sheh EvropĂ«n si kryesisht tĂ« parĂ«ndĂ«sishmeâ, thekson Gardner.
Edhe pse politikanĂ«t evropianĂ« arritĂ«n ta ndryshonin disi narrativĂ«n nĂ« favor tĂ«Â UkrainĂ«s, takimi nuk arriti tĂ« prodhonte ndonjĂ« rezultat domethĂ«nĂ«s. Gardner gjithashtu pret qĂ« evropianĂ«t do duhet ta pĂ«rsĂ«risin kĂ«tĂ«, pasi Trump ndryshon mendje âçdo orĂ«â. NĂ« fund tĂ« fundit, qĂ«llimi i presidentit aktual tĂ« SHBA-sĂ« Ă«shtĂ« tĂ« arrijĂ« njĂ« marrĂ«veshje qĂ« Ă«shtĂ« e favorshme pĂ«r tĂ«.
Evropa do të japë kontributin e saj për paqen
MegjithatĂ«, gatishmĂ«ria e SHBA-sĂ« pĂ«r tĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« tĂ« ashtuquajturat garanci sigurie pĂ«r UkrainĂ«n konsiderohet pĂ«rparimi i ditĂ«ve tĂ« fundit. Flitet pĂ«r premtime mbrojtjeje tĂ« ngjashme me ato nĂ« Nenin 5 tĂ« Traktatit tĂ« NATO-s, ku shkruhet mbi detyrimin pĂ«r tĂ« ofruar ndihmĂ« nĂ«se sulmohet njĂ« nga aleatĂ«t. NĂ« Uashington, delegacioni evropian kĂ«rkoi tĂ« theksonte gatishmĂ«rinĂ« e tij pĂ«r tĂ« dhĂ«nĂ« kontributin e vet. PĂ«r shembull, Presidenti francez Emmanuel Macron iu drejtua Presidentit tĂ« SHBA-sĂ«: âMund tĂ« jeni tĂ« sigurt se Evropa Ă«shtĂ« shumĂ« e vetĂ«dijshme pĂ«r tĂ« dhĂ«nĂ« kontributin e saj tĂ« drejtĂ« nĂ« kĂ«to garanci sigurie pĂ«r UkrainĂ«n â nĂ« fund tĂ« fundit, siguria e saj Ă«shtĂ« qartĂ«sisht nĂ« rrezik.â
I ashtuquajturi âkoalicion i tĂ« vullnetshmĂ«veâ, sĂ« bashku me forcimin e ushtrisĂ« ukrainase, ka tĂ« ngjarĂ« tĂ« jetĂ« njĂ« element qendror i garancive tĂ« sigurisĂ« nĂ« tĂ« ardhmen.
Cili Ă«shtĂ« âKoalicioni i tĂ« VullnetshmĂ«veâ?
âKoalicioni i tĂ« VullnetshmĂ«veâ u krijua disa muaj mĂ« parĂ« nga Franca dhe Britania e Madhe. Tani thuhet se ka rreth 30 anĂ«tarĂ«. Sipas Presidentit tĂ« KĂ«shillit tĂ« BE-sĂ«, Antonio Costa, pĂ«rveç vendeve evropiane, nĂ« njĂ« konferencĂ« telefonike tĂ« kĂ«tij grupi morĂ«n pjesĂ« edhe Kanadaja, Turqia, Japonia dhe Zelanda e Re. Pas pĂ«rfundimit tĂ« luftimeve nĂ« UkrainĂ«, do tĂ« vendosen âtrupa sigurieâ, qĂ« kanĂ« pĂ«r qĂ«llim tĂ« ndihmojnĂ« nĂ« rindĂ«rtimin e forcave tokĂ«sore ukrainase dhe tĂ« sigurojnĂ« hapĂ«sirĂ«n detare dhe ajrore tĂ« UkrainĂ«s, njoftoi bashkĂ«kryetari Keir Starmer nĂ« korrik.
Eksperti Ebert e sheh âkoalicionin e tĂ« vullnetshmĂ«veâ si njĂ« âsinjal politik ndaj Uashingtonitâ se Evropa Ă«shtĂ« e gatshme tĂ« marrĂ« mĂ« shumĂ« pĂ«rgjegjĂ«si dhe tĂ« kundĂ«rshtojĂ« narrativĂ«n amerikane se evropianĂ«t po mbahen nĂ«Â kurriz tĂ« SHBA-sĂ«. Ish-ambasadori Anthony Gardner pohon se nga evropianĂ«t âpo vijnĂ« veprat pas fjalĂ«ve tanimĂ«â. Kjo Ă«shtĂ« e rĂ«ndĂ«sishme, por gjithashtu kĂ«rkoi shumĂ« kohĂ«. Sjellja e EvropĂ«s ndoshta nuk Ă«shtĂ« pa interes. Eksperti i sigurisĂ« Ebert thotĂ« se motivi tjetĂ«r i evropianĂ«ve Ă«shtĂ« gjithashtu tâi mbajnĂ« amerikanĂ«t nĂ« anĂ«n e tyre.
Pa SHBA nuk ka zgjidhje
Një gjë është e qartë: Pa amerikanët, garancitë e sigurisë të lartpërmendura do të jenë të vështira të realizohen, nëse jo të pamundura. Analisti politik Ebert i tha DW se evropianët janë të varur nga SHBA-të si për mbrojtjen ajrore dhe raketore, edhe misionin e zbulimit dhe transportin strategjik ajror. Pra ata kanë nevojë për amerikanët si siguri. Evropa nuk është në gjendje të mobilizojë një forcë mjaftueshëm të madhe për të mbrojtur në mënyrë efektive një armëpushim të mundshëm. Prandaj, duhet të jetë e qartë, se SHBA-të do të ndërhyjnë nëse ndodh diçka, thekson Ebert.
Aktualisht po punohet pĂ«r tĂ« formuluar garancitĂ« e sigurisĂ«. Sipas burimeve britanike, njĂ« takim midis SHBA-sĂ« dhe pĂ«rfaqĂ«suesve tĂ« âKoalicionit tĂ« tĂ« VullnetshmĂ«veâ Ă«shtĂ« planifikuar tĂ« zhvillohet nĂ« ditĂ«t nĂ« vijim.
Trump pret trupa tokësore evropiane
NjĂ« çështje e ndjeshme kĂ«tu janĂ« âtrupat nĂ« terrenâ, pra a duhet tĂ« ketĂ« trupa tokĂ«sore evropiane nĂ« UkrainĂ«. NdĂ«rsa kryeministri britanik Keir Starmer ka deklaruar qĂ«llimin e tij pĂ«r tĂ« dĂ«rguar trupa nĂ« UkrainĂ«, qeveria gjermane ende nuk ka marrĂ« njĂ« qĂ«ndrim pĂ«rfundimtar pĂ«r kĂ«tĂ« çështje. Rusia kundĂ«rshton vendosjen e trupave tĂ« NATO-s nĂ« UkrainĂ«.
Ish-ambasadori amerikan Gardner kritikoi faktin se, ndonëse është folur shumë për këtë çështje duket sikur do të bëhet fjalë në fund për shumë më pak. Edhe pas shumë muajsh, është ende e paqartë se për çfarë është e gatshme të kontribuojë Evropa. Duke e varur tek njëri-tjetri gatishmërinë e tyre për të vepruar evropianët dhe amerikanët po e zhvendosin përgjegjësinë sa andej këtej.
NĂ« njĂ« intervistĂ« me televizionin amerikan Fox News, Donald Trump i bĂ«ri tĂ« qarta pritjet e tij nga Evropa: Ai pret qĂ« Gjermania, Franca dhe Britania e Madhe tĂ« dĂ«rgojnĂ« trupa tokĂ«sore. SHBA-tĂ« janĂ« tĂ« pĂ«rgatitura tĂ« ofrojnĂ« mbĂ«shtetje, pĂ«r shembull, nga ajri. ĂĂ«shtja e trupave tokĂ«sore mund tĂ« jetĂ«, pra, testi i radhĂ«s pĂ«r marrĂ«dhĂ«niet transatlantike./DW
Login
