❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Shqiptarët punojnë shumë dhe fitojnë pak: Nga fundi i Europës për vlerën ekonomike të punës

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito

TĂ« qenit i pasur nuk ka tĂ« bĂ«jĂ« vetĂ«m me tĂ« ardhurat e larta. Çmimet ndryshojnĂ« nga njĂ« vend nĂ« tjetrin dhe njĂ« pagĂ« modeste mund tĂ« ketĂ« mĂ« shumĂ« vlerĂ« atje ku kostoja e jetesĂ«s Ă«shtĂ« mĂ« e ulĂ«t.

Edhe orĂ«t e punĂ«s nuk janĂ« tĂ« njĂ«jta: nĂ« disa vende arrihen tĂ« ardhura tĂ« larta me mĂ« pak orĂ« pune, duke lĂ«nĂ« mĂ« shumĂ« kohĂ« pĂ«r pushim dhe jetĂ« personale. Revista “The Economist” renditI 178 vende duke u bazuar nĂ« tre tregues.

I pari është Prodhimi i Brendshëm Bruto për frymë sipas kursit të këmbimit të tregut. Ky është një tregues i thjeshtë, i kuptueshëm dhe i përdorur gjerësisht. Por ai nuk merr parasysh ndryshimet e çmimeve mes vendeve.

Treguesi i dytë rregullon të ardhurat në raport me koston lokale të jetesës (i njohur si barazia e fuqisë blerëse, ose PPP). Ky jep një pasqyrë më të saktë të standardit të jetesës, por nuk merr parasysh kohën e lirë: pjesëmarrja në tregun e punës dhe gjatësia e orarit të punës ndryshojnë nga një vend në tjetrin.

Treguesi i fundit kombinon të dyja aspektet: çmimet lokale dhe orët e punës, duke ofruar kështu një matës më të plotë të mirëqenies reale.

Në renditje përfshihet dhe Shqipëria e vendet e tjera të Ballkanit Perëndimore, pa Kosovën.

Në treguesin e të ardhurave për frymë, me 10 mijë dollarë, Shqipëria lë pas si Bosnjë Hercegovinën (gati 9 mijë dollarë), ashtu dhe Maqedoninë e Veriut (9.3 mijë dollarë), ndërsa Mali i Zi dhe Serbia kanë përkatësisht 13 dhe 13.5 mijë dollarë të ardhura për frymë në vit. Shqipëria është e teta në gjithë Europën për renditjen nga fundit të vendeve që kanë të ardhura më të ulëta për frymë, duke lënë pas Azerbaxhanin, Moldavine, Bjellorusinë, Armeninë, Bosnjë hercegovinën, Gjerogjinë, Maqedoninë e Veriut.

Por, kur kalohet në dy treguesit e tjerë, që marrin në konsideratë si diferencat e çmimeve (që përshtat të ardhurat për ndryshimet e kostos së jetesës në vende të ndryshme) ashtu dhe treguesi i fundit që llogarit të ardhurat duke u bazuar në çmimet dhe orët që punohet (Tregon sa pasuri gjenerohet realisht për orë pune në çdo vend.

Ky është treguesi më i drejtë për të krahasuar efikasitetin ekonomik të popullsisë punëtore), të ardhurat relative ulen, duke reflektuar çmimet e shtrenjta, ndërkohë që orët e punës janë të gjata. Shqiprarët kanë të ardhurat më të ulëta në rajon, krahasuar me fuqinë blerëse, pas Bosnjë Hercegovinës dhe janë të katërit në Europë, pas Moldavisë, Bosnjë Hercegovinës dhe Armenisë.

Të ardhurat e rregulluara për çmimet dhe orët që punohet, në Shqipëri në vitin 2024 ishin 26.4 mijë dollarë, nga 22 mijë dollarë në Bosnjë Hercegovinë. Të dhënat tregojnë qartë se shqiptarët janë ndër punëtorët, që ndonëse kanë orë të gjata pune, janë më pak më të shpërblyerit.

Ndërkohë që në Maqedoninë e Veriut kjo shifër arrin në mbi 30 mijë dollarë dhe, në Serbi 31.6 mijë në Mal të Zi në mbi 36 mijë, Shqipëria mbetet shumë më pas në vlerën ekonomike që prodhon për çdo orë pune.

Madje, edhe Bosnja dhe Hercegovina, me një PBB nominale më të ulët për frymë, arrin të ketë një produktivitet të krahasueshëm me Shqipërinë kur bëhet fjalë për të ardhurat efektive të punës.

Ky pozicionim i dobët lidhet jo me numrin e ulët të orëve të punës, përkundrazi Shqitarët punojnë një rekord prej 43.7 orë në javë, nga 36.1 orë mesatarja europiane, por me strukturën e tregut të punës dhe natyrën e ekonomisë shqiptare.

Pjesa mĂ« e madhe e punĂ«s kryhet nĂ« sektorĂ« me vlerĂ« tĂ« ulĂ«t tĂ« shtuar – si bujqĂ«sia informale, tregtia e vogĂ«l apo shĂ«rbimet jo-produktive – tĂ« cilat nuk gjenerojnĂ« tĂ« ardhura tĂ« mjaftueshme krahasuar me kohĂ«n e investuar.

Paguhen më pak, por shqiptarët kanë orët më të gjata të punës në Europë

Në krahasim me vendet e Bashkimit Europian, hendeku është edhe më i madh. Sipas The Economist, vendet si Zvicra dhe Irlanda arrijnë të gjenerojnë mbi 90 mijë dollarë për frymë në vit të korrigjuar për orë pune.

Edhe vende me ekonomi mĂ« tĂ« strukturuara si Gjermania, Austria apo Suedia luhaten nĂ« shifrat 70–80 mijĂ« dollarĂ«. ShqipĂ«ria, me pak mĂ« shumĂ« se 26 mijĂ«, mbetet shumĂ« larg kĂ«tij standardi.

Analiza e The Economist shtron një mesazh të qartë për vendet në zhvillim si Shqipëria: rritja e produktivitetit nuk vjen vetëm nga më shumë punë, por nga punë më efikase, më të mirëpaguar dhe në sektorë me teknologji më të lartë dhe me më shumë vlerë të shtuar.

Në mungesë të reformave strukturore në arsim, punësim dhe teknologji, Shqipëria rrezikon të ngelet një vend ku punohet shumë, por ku shpërblimi ekonomik mbetet modest.

 

The post Shqiptarët punojnë shumë dhe fitojnë pak: Nga fundi i Europës për vlerën ekonomike të punës appeared first on Revista Monitor.

↗

Projektrregullorja, ulen komisionet edhe për transfertat kombëtare në Euro

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito

Banka e ShqipĂ«risĂ« ka pĂ«rgatitur disa ndryshime nĂ« rregulloren “PĂ«r funksionimin e sistemit AIPS EURO pĂ«r shlyerjen e transfertave vendase pĂ«r klientĂ« nĂ« Euro”, qĂ« parashikojnĂ« ulje tĂ« nivelit tĂ« komisioneve qĂ« klientĂ«t e sektorit financiar do tĂ« paguajnĂ« pĂ«r kryerjen e transfertave nĂ« Euro brenda vendit.

Projektrregullorja ul nivelin e komisionit minimal që bankat mund të aplikojnë për transfertat në sistemin AIPS Euro, në 4 euro, nga 6 euro që ishte më parë.

Ndërkohë, totali i komisioneve për çdo transfertë me vlerë deri në 150 mijë euro nuk mund të jetë më i lartë se 0.02% e vlerës së transferuar.

Me rregulloren aktuale, komisioni maksimal është 10 herë më i lartë, në masën 0.2%.

Gjithashtu, ky komision maksimal është i detyrueshëm vetëm për transfertat me vlerë më të ulët, deri në 10 mijë euro; për pagesat më të mëdha se 10 mijë euro, aktualisht nuk parashikohet një tavan për komisionin në përqindje, por vetëm një komision maksimal në vlerë, pavarësisht shumës së transferuar.

Ashtu siç ndodh me transfertat në Lekë, edhe rregullorja për transfertat në Euro do të stimulojë përdorimin e kanaleve elektronike për kryerjen e transfertave, duke parashikuar komisione të përgjysmuara për veprimet që kryhen nëpërmjet këtyre kanaleve. Komisioni minimal që bankat mund të aplikojnë për transfertat kombëtare në monedhën europiane, të kryera nëpërmjet e-banking, nuk mund të jetë më i lartë se 2 euro. Ndërsa totali i komisioneve për çdo transfertë me vlerë deri në 150 mijë euro nuk mund të jetë më i lartë se 0.01% e vlerës së transferuar.

Ndërkohë, komisionet maksimale që bankat mund të aplikojnë, pavarësisht shumës së transfertës, propozohen të jenë të njëjta si në rregulloren aktuale, përkatësisht 50 euro për transfertat e kryera në degë dhe 25 euro për ato të nisura nëpërmjet kanaleve elektronike.

Sistemi i pagesave kombëtare AIPS Euro nisi funksionimin në fillim të vitit 2022, me qëllim lehtësimin e kryerjes së transfertave në Euro brenda vendit dhe uljen e kostos të tyre. Më parë, këto transferta kryeheshin nëpërmjet bankave të huaja korrespendente, rrugë që sillte komisione shumë më të larta dhe kohë më të gjatë për finalizimin e transaksionit.

Ndërkohë, këtë vit edhe transfertat në Euro me jashtë vendit pritet të pësojnë një transformim madhor, pas anëtarësimit të Shqipërisë në Zonën Unike të Transfertave në Euro (SEPA), vitin e kaluar. Duke filluar nga muaji tetor, pritet që bankat tregtare shqiptare të fillojnë kryerjen e transfertave nëpërmjet sistemeve të SEPA, çka do të sjellë ulje drastike të komisioneve dhe shkurtim të kohës për kryer transfertat në Euro jashtë vendit.

Së fundmi, Banka e Shqipërisë ka përgatitur gjithashtu një projektrregullore që parashikon uljen edhe të komisioneve për transfertat kombëtare në Lekë.

Çmimi i komisioneve tĂ« aplikuara nga institucionet financiare pĂ«r klientĂ«t e tyre pĂ«r transfertat vlerĂ« nga 40 mijĂ« lekĂ« deri nĂ« 1 milion lekĂ«, nuk duhet tĂ« jetĂ« mĂ« i lartĂ« se 100 lekĂ« pĂ«r transfertat e kryera nĂ« degĂ«t e bankave dhe 50 lekĂ« pĂ«r ato tĂ« kryera nĂ«pĂ«rmjet e-banking. NdĂ«rsa vlera maksimale e pĂ«rjashtuar nga komisionet pĂ«r transfertat e kryera nĂ« formĂ« elektronike do tĂ« rritet nga 20 mijĂ« lekĂ« nĂ« 40 mijĂ« lekĂ«.

 

The post Projektrregullorja, ulen komisionet edhe për transfertat kombëtare në Euro appeared first on Revista Monitor.

↗

Këshilli Bashkiak pritet të miratojë shembjen e 3 pallateve në Kombinat e Kinostudio

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito

Rreth 6 vite pas ngjarjes së tërmetit të 26 nëntorit 2019, në Tiranë pritet të ndërhyhet për shembjen e detyruar të 3 pallateve të banimit.

NĂ« mbledhjen e planifikuar pĂ«r t’u zhvilluar mĂ« 24 korrik, nga KĂ«shilli Bashkiak do tĂ« shqyrtohen pĂ«r miratim projektvendimet pĂ«r prishjen e detyruar tĂ« tre pallateve tĂ« klasifikuara, si tĂ« pabanueshme dhe me rrezik serioz pĂ«r sigurinĂ« publike, qĂ« ndodhen nĂ« zonat Kombinat dhe Kinostudio.

Konkretisht bĂ«het fjalĂ« pĂ«r 2 pallate dykatĂ«she qĂ« ndodhen nĂ« rrugĂ«n “Bubulina”, NjĂ«sia Administrative nr. 6 nĂ« Kombinat dhe njĂ« pallat 5-katĂ«sh nĂ« rrugĂ«n “Hysen Xhura”, NjĂ«sia Administrative nr. 4 qĂ«, qĂ« pas akt ekspertizave tĂ« thelluara tĂ« realizuara nga Instituti i NdĂ«rtimit dhe subjekte tĂ« licencuara, rezultuan se pĂ«rforcimi i kĂ«tyre godinave Ă«shtĂ« ekonomikisht i paarsyeshĂ«m. Pas akt ekspertizave rezultuan se kostot e ndĂ«rhyrjes pĂ«r struktura tĂ« reja dhe tĂ« sigurta janĂ« mĂ« tĂ« ulĂ«ta krahasuar me restaurimin.

Nga ekspertĂ«t e Institutit tĂ« NdĂ«rtimit, pĂ«r pallatin nr. 64 nĂ« zonĂ«n e Kombinatit, kostoja e pĂ«rforcimit pĂ«rllogaritet sa 84% tĂ« kostos sĂ« rindĂ«rtimit nga e para. VlerĂ«simi i ekspertĂ«ve Ă«shtĂ« kryer pas vlerĂ«simit tĂ« bĂ«rĂ« pĂ«r objektin mbĂ«shtetur nĂ« kriteret e VKM nr.26.15.01.2020, ku rezultoi se struktura e pallatit nĂ« gjendjen pas tĂ«rmetit, nuk i plotĂ«sonte kushtet e sigurisĂ« dhe qĂ«ndrueshmĂ«risĂ« pĂ«r aktivitetin sizmik tĂ« zonĂ«s dhe duhet t’i nĂ«nshtrohet rikonstruksionit.

“Sipas vlerĂ«simit nga ekspertĂ«t e Institutit tĂ« NdĂ«rtimit, analizĂ«s dhe pĂ«rllogaritjeve tĂ« kryera nga ana e tyre rezulton se ky objekt me sipĂ«rfaqe rreth 520 mÂČ duke e llogaritur me koston pĂ«r njĂ«si ndĂ«rtimi me TVSH 32 113 lekĂ«/mÂČ Ă«shtĂ« nĂ« vlerĂ«n 16,698,760 lekĂ« (vlera 13 915 720 lekĂ« pa TVSH) dhe vlera e pĂ«rforcimit Ă«shtĂ« 11,707,567 lekĂ« ku nĂ« raport kĂ«to dy vlera janĂ« nĂ« masĂ«n 84 % duke rekomanduar kĂ«shtu Demolimin e objektit”, thuhet nĂ« relacion e projektvendimit.

PĂ«r pallatin nr. 65 nĂ« zonĂ«n e Kombinatit tĂ« ndĂ«rtuar para viteve ’50- ’60 raporti nĂ« pĂ«rqindje i vlerĂ«s sĂ« pĂ«rforcimit me vlerĂ«n e rindĂ«rtimit nga e para Ă«shtĂ« 82.6 % dhe pĂ«r kĂ«tĂ« arsye Ă«shtĂ« rekomanduar DEMOLIMI i objektit mbĂ«shtetur nĂ« Aktin Normativ Nr. 9, datĂ« 16.12.2019, “PĂ«r pĂ«rballimin e pasojave tĂ« fatkeqĂ«sisĂ« natyrore”, konkretisht neni 34 pĂ«rcakton se:

“NĂ«se sipas studimit tĂ« thelluar, tĂ« mbĂ«shtetur dhe nga oponenca e Institutit tĂ« NdĂ«rtimit, ndĂ«rhyrjet pĂ«r riparimin e strukturĂ«s kushtojnĂ« mĂ« shumĂ« se 70% e kostos sĂ« rindĂ«rtimit nga e para tĂ« ndĂ«rtesĂ«s, njĂ«sia e vetĂ«qeverisjes vendore ose autoriteti pĂ«rgjegjĂ«s vendos shembjen e detyruar tĂ« objektit, qĂ« kryhet sipas procedurave tĂ« parashikuara nĂ« nenin 35 tĂ« kĂ«tij akti”

Edhe për pallatin nr. 36, nga ekspertët e Institutit të Ndërtimit kur kostoja e rikonstruktimit kalon kufirin 70% të përcaktuar me aktin normativ nr. 9, datë 16.12.2019, që detyron shembjen në raste të tilla.

Sipas akt ekspertizĂ«s sĂ« thelluar dhe oponencĂ«s teknike tĂ« Institutit tĂ« NdĂ«rtimit, objekti me pesĂ« kate mbi tokĂ« dhe sipĂ«rfaqe totale 2411 mÂČ Ă«shtĂ« konsideruar i pabanueshĂ«m dhe i pasigurt, si pasojĂ« e dĂ«mtimeve strukturore tĂ« shkaktuara nga tĂ«rmeti dhe ndĂ«rhyrjeve tĂ« mĂ«vonshme nga pĂ«rdoruesit.

NĂ« relacionin e projektvendimit theksohet se gjatĂ« inspektimeve janĂ« evidentuar deformime tĂ« konsiderueshme nĂ« elementĂ«t mbajtĂ«s, pĂ«rfshirĂ«: ndryshime tĂ« strukturĂ«s nga ndĂ«rhyrje tĂ« banorĂ«ve pas viteve ’90, si hapje muresh, mbyllje ballkonesh, vendosje strehash e kangjellash, apo instalime tĂ« pakontrolluara teknike.

“Kostoja e pĂ«rforcimit Ă«shtĂ« vlerĂ«suar nĂ« 60.7 milionĂ« lekĂ«, ndĂ«rsa ajo e rindĂ«rtimit nga e para nĂ« 77.4 milionĂ« lekĂ«, duke e çuar raportin e pĂ«rforcimit nĂ« 78.44%, mbi kufirin ligjor prej 70%, tĂ« pĂ«rcaktuar nĂ« Aktin Normativ nr. 9, datĂ« 16.12.2019.

Nga analiza e kĂ«saj ekspertize dhe krahasimit tĂ« vlerĂ«s sĂ« Preventivit tĂ« Punimeve tĂ« pĂ«rforcimit dhe tĂ« rikonstruksionit apo riparimit tĂ« ndĂ«rtesĂ«s, rekomandojmĂ« qĂ« objekti duhet t’i nĂ«nshtrohet Demolimit dhe NdĂ«rtimit tĂ« njĂ« ndĂ«rtese tĂ« re referuar kodit tĂ« projektimit dhe destinacionit tĂ« saj, por vendimi pĂ«rfundimtar i takon NjĂ«sisĂ« sĂ« Qeverisjes Vendore”, citohet nĂ« relacionin e projektvendimit.

Pas dëgjesave publike të mbajtura në 2024 me banorët e zonës, autoritetet vendore kanë zhvilluar dëgjesa publike me banorët edhe më 10 dhe 14 korrik 2025, në njësitë administrative përkatëse.

Pas miratimit nga Këshilli Bashkiak, prishja e objekteve do të kryhet nga Inspektorati i Mbrojtjes së Territorit në bashkëpunim me strukturat e tjera bashkiake dhe me praninë e përfaqësuesve të prokurorisë dhe policisë./ D.Azo

The post Këshilli Bashkiak pritet të miratojë shembjen e 3 pallateve në Kombinat e Kinostudio appeared first on Revista Monitor.

↗

Bizneset vazhdojnë të shfaqin kërkesë të lartë për kredi

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito

Kërkesa për kredi e bizneseve u raportua në rritje edhe në tremujorin e dytë të vitit 2025.

Sipas vrojtimit të aktivitetit kreditues, të Bankës së Shqipërisë, kërkesë e lartë për kredi u raportua në të gjitha kategoritë e biznesit, ndërsa sipas qëllimit të përdorimit kërkesa erdhi kryesisht për kredi me qëllim financimin e investimeve. Kërkesa për kredi në mbulimin e nevojave afatshkurtra për likuiditet u raportua më e ulët.

Në gjykimin e bankave, rritja e kërkesës për kredi u mbështet nga nevojat më të larta për financimin e investimeve, nga niveli i përgjithshëm i normave të interesit dhe nga treguesi i besimit të biznesit.

Sipas bankave, kërkesa për kredi e bizneseve pritet të rritet edhe në tremujorin e tretë të vitit 2025, si në terma të madhësisë së biznesit, ashtu edhe në terma të qëllimit të përdorimit të kredisë.

Nga ana e tyre, bankat raportuan se standardet e kreditimit për bizneset mbetën të pandryshuara në tremujorin e dytë të vitit 2025. Ato u raportuan të pandryshuara në kreditë si për biznesin e madh, ashtu edhe për biznesin e vogël e të mesëm. Standardet nuk ndryshuan dhe në kreditë për financimin e investimeve dhe në ato për mbulimin e nevojave për likuiditet.

Gjithashtu, shkalla e miratimit të kredive për bizneset mbeti e pandryshuar në tremujorin e dytë. Faktorët që ndikojnë në shkallën e refuzimeve për kredi për bizneset shfaqën ndryshime minimale në këtë tremujor.

Në tremujorin e tretë të vitit 2025, standardet e kreditimit priten të mbeten të pandryshuara, si në kreditë sipas madhësisë së biznesit, ashtu edhe në ato sipas qëllimit të përdorimit.

Të dhënat e Bankës së Shqipërisë tregojnë se kredia për biznesin po vazhdon të rritet me ritme të shpejta edhe në pjesën e parë të vitit 2025. Në fund të muajit maj, portofoli i kredisë së bizneseve arriti në rreth 488 miliardë lekë. Vlera e portofolit është në rritje vjetore me 12.7%, duke ruajtur afërsisht të njëjtat nivele rritjeje që shënonte vitin e kaluar.

Banka e Shqipërisë vlerëson se kreditimi i ekonomisë po rritet me ritme shumë të shpejta, veçanërisht në segmentin e pasurive të paluajtshme.

Për këtë arsye, qysh prej vitit të kaluar Banka Qendrore ka marrë disa masa për të frenuar rritjen e kredisë, si kërkesa shtesë për mjaftueshmërinë e kapitalit, ndërsa këtë vit nisi edhe aplikimin e kufizimeve direkte lidhur me kredinë për blerje banesash nga individët. Shtrëngimi i kritereve të riskut për kreditimin e familjeve, megjithatë, mund të krijojë hapësira që bankat të rrisin objektivat e tyre të huadhënies në segmentin e biznesit.

 

 

 

The post Bizneset vazhdojnë të shfaqin kërkesë të lartë për kredi appeared first on Revista Monitor.

↗

Nga vizitorët me termues tek zhvillimi rural: A ka Shqipëria një vizion turizmi?

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito

TuristĂ«t me “shtĂ«pi nĂ« kamion” dhe ShqipĂ«ria qĂ« duhet tĂ« dijĂ« çfarĂ« kĂ«rkon

Nga Bledar Meta[i] 

KohĂ«t e fundit, nĂ« media dhe rrjetet sociale po bĂ«hen diskutime dhe ironi me turistĂ«t qĂ« hyjnĂ« nĂ« ShqipĂ«ri me rulota, bojlera dhe bukĂ«n nga shtĂ«pia. NdĂ«rkohĂ«, nĂ« tĂ« njĂ«jtat zona rurale, njerĂ«zit pĂ«rpiqen tĂ« ndĂ«rtojnĂ« bujtina me stil, tĂ« servirin ushqime tradicionale dhe tĂ« mbijetojnĂ« nga turizmi. Ky model “turizmi pa konsum lokal” po pĂ«rhapet dhe mĂ« keq akoma po tolerohet. Madje shpesh promovohet si “eksperiencĂ« autentike”, kur nĂ« realitet Ă«shtĂ« njĂ« udhĂ«tim i lirĂ«, me ndikim minimal nĂ« zhvillimin ekonomik vendor.

Në vend që të ironizojmë fenomenin, le ta kuptojmë drejt. Dhe më e rëndësishmja, le të vendosim strategjikisht se çfarë turizmi duam.

Turistët me rulota janë të mirëpritur por nuk mund të ndërtojmë zhvillimin mbi ta

Turistët me kamper, çadra, rulota apo bukën nga shtëpia janë pjesë legjitime e tregut turistik. Le të vijnë. Shqipëria është vend mikpritës dhe ka vend për të gjithë. Por është e papërgjegjshme të ndërtojmë një ekonomi kombëtare mbi një model turizmi që as nuk qëndron gjatë, as nuk konsumon, as nuk lë gjurmë reale në zinxhirin lokal ekonomik.

Nëse duam zhvillim të vërtetë, duhet të fokusohemi te një pyetje thelbësore:

Si të tërheqim turistë që lënë vlerë pas vetes?

Ata që blejnë ushqim lokal, që paguajnë për përvoja unike, që flenë në bujtina të vogla, që kërkojnë kulturë, histori, natyrë dhe kujtime. Ata që nuk kërkojnë vetëm pushime të lira, por eksperienca që nuk i gjejnë askund tjetër.

Turisti që sjell vlerë, është ai që kthehet pas

Turisti që shpenzon me kënaqësi, që respekton vendin dhe njerëzit, që e ndan përvojën me të tjerët, është ai që duhet ta kërkojmë.

Sepse ai nuk sjell vetëm para; sjell referencë, rikthim, ndikim dhe zhvillim.

Nëse Shqipëria nuk e orienton qartë politikat dhe ofertën turistike drejt këtij profili, do vazhdojmë të jemi thjesht një stacion karburanti për turistë me rulota, bojlera dhe termues me kafe.

Turizmi i lirë është pjesë e lojës, por jo plan zhvillimi

Turizmi i lirĂ« nuk Ă«shtĂ« problem nĂ« vetvete. Problemi lind kur kthehet nĂ« model dominues, kur ne e promovojmĂ« veten si “tĂ« lirĂ«â€ dhe kur i lĂ«mĂ« komunitetet lokale tĂ« mbijetojnĂ« nĂ« pritje tĂ« ndonjĂ« vizitori qĂ« ndalon pĂ«r kafe.

Nuk ka zhvillim real pa konsum lokal, pa shpenzim të qëllimshëm dhe pa ndërveprim ekonomik me mikpritësit.

A mund të mbijetojë një bujtinë në Dibër, Tropojë, Libohovë, Përmet apo Kelmend vetëm sepse dikush ndalon për ujë apo një foto? Jo.

Nëse nuk ndërtojmë një model turizmi me vlerë të qëndrueshme, atëherë as komunitetet nuk do përfitojnë, as ekonomia nuk do lëvizë përpara.

Turizmi që duam: me përvojë, me cilësi, me identitet

Ne nuk kemi nevojĂ« tĂ« kopjojmĂ« askĂ«nd. Nuk kemi pse tĂ« bĂ«hemi as Kroaci me resorte, as Greqi me “all inclusive”, as Itali me fshatra pĂ«r Instagram.

Shqipëria duhet të bëhet vetja.

Dhe kjo “vete” duhet tĂ« ndĂ«rtohet mbi katĂ«r shtylla:

Autenticiteti – jo version i fabrikuar pĂ«r turistin, por realiteti i pĂ«rditshĂ«m: jufka, raki, rrĂ«fim i vĂ«rtetĂ«.

Inovacioni – nĂ« dizajn, nĂ« storytelling, nĂ« menaxhim dhe teknologji.

QĂ«ndrueshmĂ«ria – qĂ« pĂ«rfshin komunitetin, ruan natyrĂ«n dhe trashĂ«giminĂ«.

Veçantia – mikpritje e papĂ«rsĂ«ritshme, vende pa hartĂ«, njerĂ«z qĂ« s’tĂ« harrohen.

ÇfarĂ« duhet tĂ« ndĂ«rtojmĂ« konkretisht?

  • TurizĂ«m pĂ«rvojash, jo thjesht akomodim. MĂ«ngjes me petĂ« e kos, punime artizanati, histori tĂ« rrĂ«fyera, lidhje me komunitetin.
  • InfrastrukturĂ« funksionale, jo luksoze. NjĂ« krevat i pastĂ«r dhe njĂ« çezmĂ« qĂ« punon vlejnĂ« mĂ« shumĂ« se njĂ« SPA pa shĂ«rbim.
  • Rrjete mikpritjeje, jo biznese tĂ« izoluara. BashkĂ«punim real mes fermerĂ«ve, artizanĂ«ve dhe mikpritĂ«sve.
  • Marketing tĂ« mençur, qĂ« nuk e shet/promovon ShqipĂ«rinĂ« si “tĂ« lirĂ«â€, por si tĂ« vlefshme dhe tĂ« pazĂ«vendĂ«sueshme.

POR


Pa përgatitje, nuk ka turizëm me vlerë

Një model i tillë nuk ngrihet vetëm me promovim kërkon përgatitje serioze.

Bizneset në zonat turistike, sidomos ato rurale, duhet të punojnë me kreativitet në shërbim dhe në vlerën e shtuar të produkteve që ofrojnë. Aftësitë sipërmarrëse dhe menaxheriale duhet të ndërtohen që herët, përmes edukimit formal dhe joformal, që nga klasat e para, në çdo zonë ku zhvillohet turizëm. Por institucionet publike nuk mund të qëndrojnë spektatore. Politikat, investimet dhe mbështetja konkrete duhet të shkojnë atje ku turizmi krijon ndikim real: në fshat, në bujtinë, në punë dhe në produkt lokal.

Duhet të shmangim mendësinë e fitimit të shpejtë, dhe të përqendrohemi te cilësia, mikpritja dhe ndërtimi i një identiteti unik për çdo biznes.

Vetëm kështu mund të krijojmë USP-në (Unique Selling Proposition) e çdo bujtine, çdo fshati, dhe në fund të fundit USP-në kombëtare të turizmit shqiptar, për të konkuruar me dinjitet dhe origjinalitet në tregun global.

ÇfarĂ« duhet bĂ«rĂ« tani?

  1. Të orientojmë politikat e turizmit drejt vlerës, jo thjesht numrave. Nuk ka kuptim të kemi një milion turistë nëse asnjëri nuk shpenzon përtej karburantit.
  2. Të mbështesim bujtinat dhe përvojat autentike me trajnime, financime dhe promovim strategjik. Këto janë pasuri kombëtare, jo biznese periferike.
  3. TĂ« ndryshojmĂ« narrativĂ«n e ShqipĂ«risĂ« si destinacion. Nuk jemi “tĂ« lirĂ«â€. Jemi tĂ« vlefshĂ«m, tĂ« veçantĂ« dhe tĂ« paharrueshĂ«m.

Shqipëria ka dy rrugë përpara

  • Ose tĂ« mbetet njĂ« stacion pĂ«r rulota me bojler, me ndikim tĂ« ulĂ«t nĂ« ekonomi.
  • Ose tĂ« bĂ«het njĂ« destinacion pĂ«r turizĂ«m tĂ« vĂ«rtetĂ«, me pĂ«rvoja autentike, ekonomi lokale dhe standarde europiane.

Zgjedhja është e jona.

Le t’i mirĂ«presim tĂ« gjithĂ« por ta ndĂ«rtojmĂ« turizmin rreth atyre qĂ« japin vlerĂ« dhe e marrin atĂ« me dinjitet.

Shqipëria mund të jetë e lirë për të ardhur, por duhet të jetë e vlefshme për të qëndruar.

Sepse zhvillimi i qëndrueshëm nuk matet me radhët në doganë, matet me bujtinat që jo vetëm mbijetojnë por krijojnë vlerë, me njerëzit që punësohen, me produktet që shiten dhe me përvojat që mbahen mend. Dhe për këtë, na duhet vision, jo vetëm vizitorë.

 

[i] Ekspert i Agrobiznesit dhe Zhvillimit Rural | Trajner dhe Këshillues për Sipërmarrjet | Konsulent Projektesh

* Opinionet janë personale të autorit dhe nuk përbëjnë qëndrim të revistës

The post Nga vizitorët me termues tek zhvillimi rural: A ka Shqipëria një vizion turizmi? appeared first on Revista Monitor.

↗

BE nxiton për të arritur marrëveshje tregtare me SHBA-në dhe përgatitet për më të keqen

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito

Bashkimi Europian dhe negociatorët amerikanë po hyjnë në një tjetër javë bisedimesh intensive, teksa përpiqen të arrijnë një marrëveshje tregtare deri më 1 gusht, datë kur Presidenti i SHBA-së, Donald Trump, ka kërcënuar të vendosë tarifa 30% mbi shumicën e eksporteve nga BE.

Zyrtarët në Bruksel janë të gatshëm të pranojnë një marrëveshje të pabalancuar që favorizon SHBA-në, nëse ky është çmimi për të kapërcyer bllokimin para afatit. Por, sipas burimeve të afërta me procesin, palët nuk kanë arritur ende një përparim vendimtar, pavarësisht një raundi të mëparshëm bisedimesh të zhvilluara javën e kaluar në Uashington.

Për këtë arsye, BE po shton gjithashtu përgatitjet për një skenar ku nuk arrihet asnjë marrëveshje. Ambasadorët e BE-së pritet të mblidhen që këtë javë, për të hartuar një plan masash në rast se dështojnë negociatat me Trump, i cili besohet se ka forcuar qëndrimin e tij për tarifat me afrimin e afatit.

“KĂ«to negociata janĂ« tĂ« vĂ«shtira,” deklaroi ministri francez i Financave, Eric Lombard, pĂ«rpara njĂ« takimi me pĂ«rfaqĂ«sues biznesesh nĂ« Paris. “NĂ«se nuk arrijmĂ« njĂ« marrĂ«veshje tĂ« ekuilibruar me Shtetet e Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s, atĂ«herĂ« ne kemi tĂ« drejtĂ«n tĂ« marrim masa si kundĂ«rpĂ«rgjigje, natyrisht tĂ« balancuara, por qĂ« mbrojnĂ« interesat e Bashkimit Europian.”

Sipas disa burimeve, SHBA po shtyn drejt një tarife pothuaj universale mbi mallrat e BE-së, më të lartë se 10%, me përjashtime gjithnjë e më të kufizuara, kryesisht në sektorin e aviacionit, disa pajisje mjekësore dhe barna, disa pije alkoolike dhe pajisje të caktuara industriale që SHBA-së i nevojiten.

Dy palët kanë diskutuar gjithashtu vendosjen e tavaneve për disa sektorë, kuotat për çelikun dhe aluminin, si dhe mënyra për të izoluar zinxhirët e furnizimit nga burime që mbiprodhojnë këto metale. Megjithatë, sipas burimeve, edhe nëse arrihet një marrëveshje, ajo do të kërkojë miratimin përfundimtar të Presidentit Trump, që mbetet i paqartë.

“Jam i bindur se do tĂ« arrijmĂ« njĂ« marrĂ«veshje,” deklaroi Sekretari i TregtisĂ« i SHBA-sĂ«, Howard Lutnick, tĂ« dielĂ«n. “Mendoj se tĂ« gjitha vendet kryesore do ta kuptojnĂ« se Ă«shtĂ« mĂ« mirĂ« tĂ« hapin tregjet pĂ«r Shtetet e Bashkuara sesa tĂ« paguajnĂ« tarifa tĂ« larta.” Lutnick shtoi se kishte folur me negociatorĂ«t europianĂ« tĂ« dielĂ«n nĂ« mĂ«ngjes.

Letra e Trump

Presidenti amerikan u ka dërguar më herët këtë muaj një letër zyrtarëve të BE-së, duke paralajmëruar se blloku do të përballet me tarifa 30% mbi shumicën e eksporteve të tij duke filluar nga 1 gushti. Përveç tarifës universale, Trump ka vendosur tashmë tarifa 25% mbi makinat dhe pjesët e automjeteve, dhe tarifa të dyfishta për çelikun dhe aluminin. Ai ka kërcënuar gjithashtu, se do të vendosë tarifa të reja për barnat farmaceutike dhe gjysmëpërçuesit që nga muaji tjetër, dhe ka shpallur së fundmi një tarifë 50% për bakrin.

Në total, BE vlerëson se tarifat e SHBA-së tashmë përfshijnë mbi 380 miliardë euro ose rreth 70% të eksporteve europiane drejt SHBA-së.

“Duhet ta ndalojmĂ« kĂ«tĂ« pasiguri,” deklaroi CEO i Siemens AG, Roland Busch. “Pasi tĂ« ketĂ« njĂ« marrĂ«veshje, ajo duhet tĂ« jetĂ« pĂ«rfundimtare, qĂ« kapitali tĂ« mund tĂ« investohet bazuar nĂ« fakte, nĂ«se tarifat janĂ« tĂ« pranueshme apo tĂ« tepĂ«rta, sepse nĂ« tĂ« kundĂ«rt, ekonomitĂ« do tĂ« pĂ«sojnĂ« dĂ«me.”

Përpara letrës së Trump, BE kishte shpresuar se po afrohej arritja e një kuadri fillestar, që do të lejonte negociata më të detajuara mbi bazën e një tarife të përbashkët 10% për shumicën e eksporteve të saj.

Blloku ka kërkuar përjashtime më të gjera se sa ato që po ofron SHBA dhe dëshiron të sigurojë mbrojtje nga tarifa të reja sektoriale në të ardhmen. Edhe pse është e pranuar gjerësisht se çdo marrëveshje do të jetë asimetrike në favor të SHBA-së, BE do të vlerësojë nivelin e disbalancës përpara se të vendosë nëse do të reagojë me masa rebalancuese. Sipas burimeve, gatishmëria e vendeve anëtare për të përballuar kosto të ndryshme varion, dhe disa janë të hapura ndaj tarifave më të larta nëse sigurohen përjashtime të mjaftueshme.

Ndërkohë, kompania e automobilëve Stellantis NV publikoi të hënën një humbje të papritur prej 2.3 miliardë eurosh për gjysmën e parë të vitit, ku përfshihej një kosto prej 300 milionë eurosh si pasojë e tarifave amerikane.

Nevojitet veprim i shpejtë

Me gjasat pĂ«r njĂ« marrĂ«veshje pozitive qĂ« po zbehen dhe afatin qĂ« po afrohet, BE pritet tĂ« pĂ«rshpejtojĂ« pĂ«rgatitjet pĂ«r veprim tĂ« menjĂ«hershĂ«m nĂ« rast se nuk arrihet njĂ« marrĂ«veshje, thanĂ« burimet. Çdo vendim pĂ«r kundĂ«rmasa do tĂ« kĂ«rkonte njĂ« miratim nga liderĂ«t e bllokut, pĂ«r shkak tĂ« peshĂ«s sĂ« lartĂ« tĂ« çështjes.

Çdo kundĂ«rpĂ«rgjigje me peshĂ« do tĂ« rrezikonte tĂ« thellonte ndarjet tregtare transatlantike, duke qenĂ« se Trump ka paralajmĂ«ruar se çdo masĂ« ndaj interesave amerikane do tĂ« sillte reagime edhe mĂ« tĂ« forta nga administrata e tij.

BE ka miratuar tashmë tarifa të mundshme për 21 miliardë euro mallra amerikane, që mund të aktivizohen shpejt si kundërpërgjigje ndaj tarifave mbi metalet. Këto masa janë dizajnuar për të goditur shtete politikishte të ndjeshme në SHBA, përfshirë produkte si soja nga Luiziana (shteti i kryetarit të Dhomës së Përfaqësuesve, Mike Johnson), produkte bujqësore të tjera, shpendë dhe motoçikleta.

PĂ«r mĂ« tepĂ«r, BE ka pĂ«rgatitur edhe njĂ« listĂ« tarifash pĂ«r 72 miliardĂ« euro tĂ« tjera mallra amerikane, si pĂ«rgjigje ndaj tĂ« ashtuquajturave tarifa “reciproke” dhe detyrimeve pĂ«r industrinĂ« automobilistike. Ato pĂ«rfshijnĂ« produkte industriale si avionĂ«t Boeing, makinat amerikane dhe uiskin bourbon.

Po shqyrtohen gjithashtu masa që shkojnë përtej tarifave, përfshirë kontrollet e eksportit dhe kufizimet në kontratat e prokurimeve publike. / Bloomberg

The post BE nxiton për të arritur marrëveshje tregtare me SHBA-në dhe përgatitet për më të keqen appeared first on Revista Monitor.

↗

Portugalia forcon rregullat për aksesin në plazhe mes rritjes së resorteve luksoze

✇Revista Monitor
By: Megi Dumi

Qeveria portugeze dhe Agjencia Portugeze për Mjedisin (APA) kanë premtuar forcimin e zbatimit të rregullave për aksesin publik përgjatë një segmenti të njohur 45-kilometra të vijës bregdetare, ku ndërtimi i shpejtë i resorteve luksoze po ngre shqetësime për rritjen e çmimeve të banesave, kufizimin e aksesit në plazhe dhe humbjen e identitetit lokal.

Zona si Melides, Comporta dhe Troia janë shndërruar nga vende kampingu e fshatra peshkimi në enklava luksoze që tërheqin investitorë ndërkombëtarë dhe turistë të pasur. Kjo ka sjellë rritje të ndjeshme të kostove të jetesës dhe kufizim të aksesit në hapësira publike, veçanërisht plazhe.

Pas inspektimit të 22 plazheve në këtë segment bregdetar, APA konstatoi se nëntë prej tyre kishin kufizime, dy me hyrje të kontrolluar dhe shtatë të bllokuara nga prona private. Në disa raste, qasja është e mundur vetëm përmes zonave të kontrolluara nga resorte, me kërkesë për dokument identifikimi ose rrugë alternative të vështira, ndërkohë që mungesa e parkimeve e vështirëson edhe më tej aksesin.

Një nga plazhet e prekura, Galé-Fontainhas, është aktualisht i aksesueshëm vetëm përmes resortit Costa Terra, në pronësi të investitorit amerikan Mike Meldman. Resorti përfshin ambiente luksoze, fusha sportive private dhe kopshte organike.

Ministrja e Mjedisit njoftoi se asnjë zhvillim i ri turistik nuk do të miratohet në vijën bregdetare të Portugalisë kontinentale, pa garantuar më parë akses publik në plazh.

Ndikimi tek komuniteti lokal

Në Comporta, një destinacion turistik gjithnjë e më i shtrenjtë, përdorimi i gjuhëve të huaja në rrugë dhe rritja e çmimeve kanë zbehur praninë e komunitetit vendas. Shërbimet dhe ndërtimet i adresohen gjithnjë e më shumë një publiku elitar, ndërsa kostot e jetesës janë bërë të papërballueshme për banorët.

Punonjës të zonës përmendin çmime të majme për akomodim, mungesë qasjeje të lirë në plazhe dhe tarifa të larta për shërbime bazë si parkimi dhe qiraja e çadrave. Në disa raste, çmimet për një set çadër dhe shezlongë arrijnë deri në 200 euro në ditë.

Ministria ka premtuar gjithashtu se do të rregullojë çmimet e produkteve dhe shërbimeve në plazhe, përfshirë çadrat, ujin dhe kafenë.

Ndryshimet shqetësojnë edhe turistët

Disa vizitorë e vënë në dyshim vlerën e përvojës në këto zona për shkak të kostove të larta. Shtëpitë me qira arrijnë deri në 1,000 euro nata, duke e bërë zonën të papërballueshme edhe për turistët me të ardhura mesatare.

Stilisti Christian Louboutin, vizitor i hershĂ«m i ComportĂ«s, Ă«shtĂ« zhvendosur mĂ« nĂ« jug nĂ« Melides pĂ«r t’i shpĂ«tuar mbingarkesĂ«s dhe zhvillimit tĂ« tepĂ«rt. Ai ka theksuar rĂ«ndĂ«sinĂ« e ruajtjes sĂ« autenticitetit tĂ« rajonit dhe se Melides nuk duhet tĂ« ndjekĂ« modelin e destinacioneve si Saint-Tropez.

PavarĂ«sisht shqetĂ«simeve publike, pĂ«rfshirĂ« njĂ« peticion me mbi 10,000 firma qĂ« kĂ«rkonte mbrojtje mĂ« tĂ« fortĂ« pĂ«r Gadishullin e Troias, parlamenti portugez e rrĂ«zoi kĂ«rkesĂ«n. AktivistĂ«t lokalĂ« kanĂ« paralajmĂ«ruar se do tĂ« vazhdojnĂ« presionin ndaj autoriteteve dhe kanĂ« planifikuar njĂ« protestĂ« mĂ« 27 korrik nĂ« plazhin e Melides gjatĂ« maratonĂ«s “Atlantic UltraMarathon”. / Euronews, Shqip.al

The post Portugalia forcon rregullat për aksesin në plazhe mes rritjes së resorteve luksoze appeared first on Revista Monitor.

↗

Eksportet e metaleve të rralla të Kinës drejt SHBA rriten me 660% pas marrëveshjes tregtare

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito

Kina ka eksportuar më shumë metale të rralla gjatë muajit qershor. Dërgesat drejt Shteteve të Bashkuara u rritën me 660% në krahasim me muajin paraardhës, sipas të dhënave të publikuara nga Administrata e Përgjithshme e Doganave në Pekin.

Eksportet totale të këtyre metaleve të çmuara u rritën në 3,188 tonë, një rritje rreth 160% nga 1,238 tonët e regjistruar në maj. Megjithatë, sasia e qershorit mbetet ende 38% më e ulët krahasuar me të njëjtin muaj të vitit 2024.

Gjatë gjysmës së parë të vitit 2025, eksportet e Kinës të magnetëve të prodhuar nga metale e rralla ranë me 18.9% në baza vjetore, duke zbritur në 22,319 tonë. Ndërkohë, eksportet e përgjithshme drejt SHBA-së arritën në 353 tonë në muajin qershor, një rritje që vjen pas arritjes së një marrëveshjeje tregtare mes Pekinit dhe Uashingtonit muajin e kaluar.

Marrëveshja ndërtohet mbi zotimet e bëra në maj, kur të dy vendet ranë dakord të reduktojnë përkohësisht tarifat për një periudhë 90-ditore. Si pjesë e saj, Kina u angazhua të furnizojë më shumë metale të rralla drejt SHBA-së.

Këto minerale janë të domosdoshme për një sërë produktesh të teknologjisë së lartë, përfshirë telefonat inteligjentë, motorët reaktivë, makinat elektrike (EV) dhe turbinat me erë.

Në përgjigje të tarifave të larta të vendosura nga administrata amerikane, qeveria kineze kishte vendosur më herët këtë vit kufizime eksporti për shtatë metale të rralla dhe magnetët përkatës. Këto masa kërcënuan të ndërprisnin zinxhirët globalë të furnizimit, duke pasur parasysh se më shumë se 70% e prodhimit global të metaleve të rralla ndodh në Kinë, ndërsa mbi 90% e përpunimit të tyre po ashtu kryhet atje.

MegjithĂ«se quhen “tĂ« rralla”, kĂ«to elementĂ« nuk janĂ« realisht tĂ« pakĂ«t nĂ« natyrĂ«, por nxjerrja dhe pĂ«rpunimi i tyre Ă«shtĂ« shumĂ« kompleks dhe me kosto tĂ« lartĂ«.

Kufizimet kineze nĂ« eksport nuk prekĂ«n vetĂ«m SHBA-nĂ«. Ato detyruan edhe disa furnizues tĂ« pjesĂ«ve tĂ« makinave nĂ« EuropĂ« tĂ« ndĂ«rprisnin pĂ«rkohĂ«sisht prodhimin. Muajin e kaluar, komisioneri europian pĂ«r tregtinĂ«, MaroĆĄ Ć efčovič, komentoi pĂ«r kĂ«to kufizime: “E informova homologun tim kinez pĂ«r situatĂ«n alarmante nĂ« industrinĂ« automobilistike europiane, por do tĂ« thoja industrinĂ« nĂ« tĂ«rĂ«si, sepse Ă«shtĂ« e qartĂ« qĂ« elementĂ«t e rrallĂ« dhe magnetĂ«t janĂ« absolutisht thelbĂ«sorĂ« pĂ«r prodhimin industrial.” Ai theksoi se ky ishte njĂ« “prioritet” pĂ«r Bashkimin Europian.

Në muajin qershor, SHBA ishte destinacioni i dytë më i madh për eksportet kineze të magnetëve nga metalet e rralla, pas Gjermanisë dhe përpara Vietnamit, Koresë së Jugut dhe Tajlandës, sipas këtij rendi.

Ndërsa tensionet mes Uashingtonit dhe Pekinit po zbuten, SHBA ka nisur gjithashtu të lehtësojë kufizimet për eksportin e produkteve teknologjike drejt Kinës, si pjesë e marrëveshjes për bashkëpunim në fushën e metaleve të rralla.

Gjiganti amerikan i teknologjisë, Nvidia, deklaroi javën e kaluar se do të rifillojë shitjet e çipit të tij H20 për inteligjencë artificiale në tregun kinez, pasi administrata amerikane vendosi të zbusë kufizimet. Shtëpia e Bardhë dha garanci se do të japë licenca për tregtimin e produktit në Kinë, pasi më herët e kishte ndaluar shitjen e tij në prill. / Euronews

The post Eksportet e metaleve të rralla të Kinës drejt SHBA rriten me 660% pas marrëveshjes tregtare appeared first on Revista Monitor.

↗

Energjia, OSSH investim 6 milionë euro për linjën e re 35kv në nënstacionin Elbasan

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito

Një linjë e re tensioni 35 kilovolt që nis nga nënstacioni 220 në Elbasan si dhe rikonstruksioni i disa nënstacioneve të tjera të këtij rajoni pritet të zënë vend së shpejti.

Ky investim synon që të përshtate rrjetin me zhvillimet në terren që lidhen me projektet e burimeve të reja gjeneruese si në hidro edhe fotovoltaikë.

Një procedurë e hapur këtë të hënë në Agjencinë e Prokurimit Publik që ka në objekt kontrate këtë projekt parashikon një fond limit prej 599 milionë lekë apo 6 milionë euro.

“Ky projekt ka si qĂ«llim idenĂ« e ndĂ«rtimit tĂ« linjĂ«s sĂ« re 35kV me shtylla 110kV, me dy qarqe dhe do tĂ« fillojĂ« nga N.Stacioni Radio – Elbasan, BanjĂ« – CerrujĂ« – Gramsh dhe pĂ«rfundon nĂ« MjekĂ«s – Elbasan dhe fuqizimi rikonstruksion nĂ« N.Stacionet Gramsh, CĂ«rruje BanjĂ«.

Ideja dhe qĂ«llimi i kĂ«saj linje tĂ« Ă«shtĂ« gjithashtu edhe mundĂ«sia nĂ« perspektivĂ« pĂ«r kalimin e njĂ« qarku me nivel tensioni 110kV duke u pĂ«rshtatur me zhvillimet dhe rritjen e prodhimit tĂ« energjisĂ« elektrike si nga HEC ashtu edhe nga impiantet fotovoltaik nĂ« kĂ«tĂ« zonĂ«. NdĂ«rsa N.stacionet do tĂ« rikonstruktohen dhe fuqizohen me trakteve 35kV ne N.Stacionet Gramsh, CĂ«rruje, Banje”

Linja do tĂ« ndĂ«rtohet nĂ« trasĂ« tĂ« re, do te jetĂ« me dy qarqe 35kV, me shtylla 110kV” thuhet nĂ« relacionin teknik tĂ« projektit. I njĂ«jti nĂ«nvizon se qarku i parĂ« 35kV do tĂ« jetĂ« me pĂ«rcjellĂ«s ACSR 120/20mm2 , dhe qarku i dytĂ« me pĂ«rcjellĂ«s ACSR 1×240/40mm2

KĂ«shtu qarku i parĂ« 35kV nga N.Stacioni 35kV Radio nĂ« drejtim te N.Stacionit BanjĂ« – N.Stacionit CĂ«rruje dhe do tĂ« pĂ«rfundojĂ« nĂ« N.Stacionin Gramsh. Qarku i dyte i ri 1×240/40mm2, nga Gramshi deri nĂ« afersi tĂ« N.Stacionit BanjĂ« do tĂ« jetĂ« nĂ« shtylla 110 kV dhe do tĂ« vazhdojĂ« me tek qark deri ne N.Stacioni Mjekes Elbasan.

“Traktet 35kV ne N.Stacionet Gramsh dhe Cerruje do tĂ« jenĂ« tĂ« rinj, hyrje dalje, me cela tĂ« brendshme 35kV dhe ne N.Stacionin BanjĂ« do tĂ« ndĂ«rtohet njĂ« portal i ri 35kV dhe ndarĂ«s i ri 35kV.

Qarku i dytĂ« 1x 240mm2, nĂ« N.Stacioni 35/6kV Mjekes – Elbasan do tĂ« lidhet aty ku hyn linja ekzistuese nga N.Stacioni i BanjĂ«s” thuhet nĂ« relacion.

 

The post Energjia, OSSH investim 6 milionë euro për linjën e re 35kv në nënstacionin Elbasan appeared first on Revista Monitor.

↗

Industri dhe bujqësi, 2024

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Sektorët prodhues në vend, industria dhe bujqësia, baza e zhvillimit të qëndrueshëm dhe gjenerues të mëdhenj të punësimit, janë në një krizë të thellë.
Të dhënat zyrtare të INSTAT tregojnë se bujqësia shënoi rënie vjetore në 3-mujorin e parë 2025 me 2.76 për qind, ndërsa sektori i industrisë përpunuese me -7.46 për qind, rënia më e fortë që nga tremujori i parë i vitit 2020 ku lëvizjet u bllokuan ...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Industri dhe bujqësi, 2024 appeared first on Revista Monitor.

↗

A janë ndryshe themeluesit e startup-eve?

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Sipërmarrësit më të mirë i bëjnë vetes një pyetje specifike
 
Kur mendoni për hapin e radhës në karrierë, me shumë gjasa keni në mendje një rritje page, një aftësi të re apo thjesht një rrugë më të shkurtër për në punë.
Kur sipërmarrësi holandez Salar al Khafaji po mendonte për hapin e radhës, ai kishte kritere disi të ndryshme, shkruan The Economist.
Al Khafaji kishte themeluar më parë një startu...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post A janë ndryshe themeluesit e startup-eve? appeared first on Revista Monitor.

↗

ÇfarĂ« do tĂ« thotĂ«, “si vis pacem, para bellum”

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Justifikohen shpenzimet ushtarake në rritje?
 
Nga MSc Roland Tashi, ekspert i çështjeve të sigurisë
 
Shprehja latine “Si vis pacem, para bellum”, qĂ« do tĂ« thotĂ« “NĂ«se do paqe, pĂ«rgatitu pĂ«r luftĂ«â€, shpreh idenĂ« e mbajtjes dhe pĂ«rgatitjes sĂ« forcave ushtarake si mjet parandalues. Sot pĂ«rdoret si njĂ« thirrje pĂ«r riarmatim qĂ« nuk mbaron vetĂ«m kĂ«tu, pasi pĂ«r tĂ« pasur njĂ« ushtri tĂ« fortĂ«, kĂ«rkoh...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post ÇfarĂ« do tĂ« thotĂ«, “si vis pacem, para bellum” appeared first on Revista Monitor.

↗

Lufta në Ukrainë tregon se Perëndimi mund të shtojë kapacitetin ushtarak pa u riindustrializuar

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Kapaciteti industrial në kohë paqeje nuk është më i domosdoshëm për sukses në kohë lufte, shkruan The Economist
 
Në brendësi të Joint Systems Manufacturing Centre (JSMC) në Ohio, fabrika kryesore e Shteteve të Bashkuara të Amerikës për automjetet e blinduara që nga viti 1942, vazhdon linja e prodhimit për versionin më të fundit të tankut Abrams.
Atje nuk prodhohen më tanke të reja nga e para...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Lufta në Ukrainë tregon se Perëndimi mund të shtojë kapacitetin ushtarak pa u riindustrializuar appeared first on Revista Monitor.

↗

Mungesa e reshjeve vë në vështirësi KESH, humbje 21 mln euro në tremujorin e parë 2025

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito

Mungesa e reshjeve ka reduktuar prodhimin në kompaninë publike të Energjisë, KESH dhe për pasojë ka përkeqësuar bilancin nga fitime mbi 30 milionë euro në tremujorin e parë 2024 në humbje 21 milionë euro në tremujorin e parë 2025, sipas të dhënave që publikoi Ministria e Financave.

Sektori energjetik ka vijuar të ruajë rezultatin neto pozitiv, megjithatë trendi i periudhës tremujore gjatë tri viteve të fundit është në rënie.

Kjo performancë në nivel sektori është ndikuar kryesisht nga aktiviteti i ulët i prodhimit të shoqërisë KESH për shkak të kushteve të pafavorshme klimatike gjatë periudhës së parë të vitit.

Nga pikëpamja hidrike, periudha e 6 mujori 2025 paraqitet me reshje të ulëta dhe me një nivel të basenit të Fierzës ndjeshëm më i ulët se kuota mesatare prej 286.5m e 30 viteve të fundit për të njëjtën periudhë, analizon Ministria e Financave.

Niveli i përgjithshëm i prodhimit vendas, ka pësuar një rënie me rreth 5.3% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

KESH realizoi një nivel prodhimi neto publik prej rreth 1.38 TWh, krahasuar me 1.44 TWh realizuar në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar, duke rezultuar në një rënie me rreth 4.2%.

Të ardhurat e KESH pësuan rritje vjetore me 12 për qind në tremujorin e parë 2025 duke arritur në 6.7 miliardë lekë, por shpenzimet pësuan rritje të fortë me rreth 200 % si rrjedhoje e shpenzimeve më të larta për blerjen e energjie.

Këto luhatje nuk janë të rastësishme KESH, dhe në përgjithësi sistemi energjetik shqiptar, është i mbështetur pothuajse tërësisht tek hidrocentralet, që do të thotë se sasia e energjisë elektrike e prodhuar varet nga sasia e reshjeve dhe niveli i prurjeve në kaskadën e Drinit. Në periudha të thata, kapacitetet prodhuese bien ndjeshëm, çka detyron blerjen e energjisë në tregjet e jashtme me kosto të lartë, duke ndikuar negativisht në bilancet financiare. Përkundrazi, në periudha të lagështa, ndonëse prodhimi rritet, ndodh që çmimi i energjisë në tregjet rajonale të jetë i ulët për shkak të ofertës së lartë, duke e kufizuar të ardhurën neto të kompanisë.

Krahas rënies se fitimeve bilanci i KESH është shoqëruar me një rritje të detyrimeve afatgjata, nga 12.3 miliardë në 17.5 miliardë lekë. Kjo sinjalizon presion mbi qëndrueshmërinë financiare të KESH, që lidhet me borxhet për të financuar importet e energjisë.

Pavarësisht përpjekjeve për diversifikimin e burimeve të energjisë sistemi energjetik shqiptar mbetet jashtëzakonisht i ndjeshëm ndaj kushteve natyrore./ B.Hoxha

 

The post Mungesa e reshjeve vë në vështirësi KESH, humbje 21 mln euro në tremujorin e parë 2025 appeared first on Revista Monitor.

↗

Ferrari po ngjan më pak me një prodhues makinash dhe më shumë me HermÚs

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Por a do të lulëzojë në epokën elektrike?
 
Qyteti i zakonshëm i Maranellos, pranë thesareve arkitekturore si Bolonja dhe Modena, ndan pak nga hijeshia e tyre. Megjithatë, atraksioni i tij kryesor është një simbol i kulturës italiane.
Një statujë e kalit në një rreth-rrotullim u kujton vizitorëve se kjo është shtëpia e Ferrarit.
Dizajni italian, ekskluziviteti dhe trashëgimia në garat me maki...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Ferrari po ngjan më pak me një prodhues makinash dhe më shumë me HermÚs appeared first on Revista Monitor.

↗

Serbi, FMN: PBB reale do të rritet me 3% në 2025 dhe 4% në 2026

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) njoftoi se Bordi Ekzekutiv ka përfunduar Konsultimin e Nenit IV për vitin 2025 me Republikën e Serbisë, duke përmbyllur gjithashtu shqyrtimin e parë të performancës së vendit në kuadër të Instrumentit të Koordinimit të Politikave (PCI).
“Performanca makroekonomike e SerbisĂ« mbetet e qĂ«ndrueshme pavarĂ«sisht njĂ« mjedisi tĂ« vĂ«shtirĂ« global. Stafi i FMN-sĂ« parashikon r...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Serbi, FMN: PBB reale do të rritet me 3% në 2025 dhe 4% në 2026 appeared first on Revista Monitor.

↗

Kroaci, BERZH jep 25 milionë euro kredi për PBZ Leasing

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Banka Europiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH) ka dhënë një kredi prej 25 milionë eurosh për kompaninë PBZ Leasing në Kroaci, me qëllim rishpërndarjen e fondeve për ndërmarrjet mikro, të vogla dhe të mesme (NMVM) në nivel lokal.
Kredia synon të përmirësojë aksesin në financim për sektorin privat kroat, me të paktën 30% të fondeve që do të përdoren për leasing të teknologjive dhe pajisjeve miqë...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Kroaci, BERZH jep 25 milionë euro kredi për PBZ Leasing appeared first on Revista Monitor.

↗

Bullgari, rritje deri në 15% e pagave në punët e nënpaguara

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Numri i lejeve të punës të lëshuara për punëtorë të huaj në Bullgari vazhdon të rritet, me parashikimet për këtë vit që pritet të arrijnë në rreth 40,000, sipas Nikolay Nikolov nga Shoqata Bullgare për Menaxhimin e Burimeve Njerëzore dhe Konfederata Bullgare për Punësim.
Fuqia punëtore e huaj vjen kryesisht nga dy rajone, në varësi të sektorit. Një grup vjen nga vendet ish-sovjetike dhe Azia Qendr...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Bullgari, rritje deri në 15% e pagave në punët e nënpaguara appeared first on Revista Monitor.

↗

Pse punëtorët rumunë emigrantë po i kthehen BE-së kundër?

✇Revista Monitor
By: Mira Leka

Miliona njerëz gjetën punë jashtë vendit falë lirisë së lëvizjes. Por sot, ata po bëhen gjithnjë e më euroskeptikë
 
Do të ishte e arsyeshme të mendohej se njerëzit, që zhvendosen nga një vend i Bashkimit Europian në një tjetër për punë dhe më shumë mundësi, janë ndër mbështetësit më të fortë të unionit.
Liria e lëvizjes brenda bllokut me 27 shtete është, në fund të fundit, një nga përfitimet...

Nevojitet abonim për të lexuar artikull të revistës

Plani juaj aktual nuk ofron qasje në artikujt më të fundit të revistës. Për të pasur qasje të plotë, ju lutemi përmirësoni abonimin tuaj në premium.

The post Pse punëtorët rumunë emigrantë po i kthehen BE-së kundër? appeared first on Revista Monitor.

↗

“Vrapi” i kredisĂ« e rriti raportin kredi-depozita nĂ« 2024

✇Revista Monitor
By: Eralda Zito

Raporti mes kredive dhe depozitave të sektorit bankar u rrit vitin e kaluar. Sipas Bankës së Shqipërisë, ky tregues arriti në nivelin 49.55%, nga 46.7% që kishte qenë një vit më parë.

Rritja e këtij raporti është nxitur nga zgjerimi i shpejtë i kreditimit të ekonomisë vitin e kaluar, përkundrejt një rritjeje më të ngadaltë të depozitave të publikut.

Sipas Bankës së Shqipërisë, raporti kredi-depozita reflekton një strukturë të aktiv-pasiveve që krijon lehtësi në administrimin e likuiditetit, si edhe stimuj potencialë për të rritur më tej kredidhënien.

Pjesa e mbetur e aktiveve të sektorit bankar shqiptar konsistojnë kryesisht në letra borxhi të qeverisë shqiptare dhe emetuesve të huaj, si edhe vendosje të fondeve në valutë në formë depozitash në banka jashtë vendit.

Raporti mes kredive dhe depozitave është më i lartë për Lekun, në nivelin 57%, ndërsa ngelet ndjeshëm më i ulët për Euron, në 43%. Raporti më i lartë për Lekun ilustron rritjen e shpejtë të kreditimit në monedhën vendase gjatë viteve të fundit, ndërkohë që rritja e depozitave ka ardhur kryesisht në monedhën Euro.

Portofoli i kredisë për ekonominë në fund të vitit 2024 arriti vlerën e 835.6 miliardë lekëve, me një rritje prej 12.3% krahasuar me një vit më parë. Ndërsa portofoli total i kredisë, duke përjashtuar huamarrësit jorezidentë dhe ndërmarrjet publike, arriti në afërsisht 780 miliardë lekë, në rritje me 12.8% krahasuar me një vit më parë.

Rritja e portofolit pothuajse u trefishua në raport me rritjen e vitit të kaluar. Kjo ishte njëkohësisht rritja më e lartë e portofolit të kredisë në 15 vitet e fundit.

Rritja vjetore e portofolit total për bizneset ishte 11.4%, ndërsa për individët rritja ishte 13.5%.

Sipas monedhës, rritja e kredisë edhe vitin e kaluar u mbështetet sidomos nga financimet në monedhën vendase. Portofoli i kredisë në Lekë vitin e kaluar u rrit me 14.3% dhe përbënte 56.2% të portofolit të kredisë për ekonominë, nga 55.2% që zinte një vit më parë.

Në fund të 2024, vlera totale e depozitave të sistemit bankar arriti në 1.68 trilionë lekë, me një rritje vjetore prej 4.9% krahasuar me një vit më parë. Pesha e monedhës vendase në totalin e depozitave është rritur në 47.6%, nga 46.6% një vit më parë. Kjo tregon se depozitat në lekë u rritën me ritme më të larta vitin e kaluar, megjithëse ecuria e depozitave në valutë të huaj përsëri u ndikua negativisht nga forcimi i Lekut në kursin e këmbimit valutor.

Struktura e tipologjisë përgjatë vitit 2024 reflekton një rritje më të lartë në depozita me afat, pasuar nga llogaritë rrjedhëse, ndërkohë që depozitat pa afat kanë njohur një rritje të lehtë. Struktura e maturiteteve peshon në afatet më të shkurtra, ndërsa viti 2024 ka njohur një zhvendosje në drejtim të afateve më të gjata./ E.Shehu

 

 

The post “Vrapi” i kredisĂ« e rriti raportin kredi-depozita nĂ« 2024 appeared first on Revista Monitor.

❌