Kur Shqipëria stërviste udhëheqësit e Palestinës
YLLI MOLLA â UdhĂ«heqĂ«si i PalestinĂ«s, Jaser Arafat, ka kryer stĂ«rvitje ushtarake edhe nĂ« ShqipĂ«ri. GjatĂ« vizitave tĂ« shpeshta nĂ« TiranĂ«, lideri me çallmĂ« ka vizituar ushtarĂ«t e tij revolucionarĂ«, qĂ« pĂ«rgatiteshin nĂ« kazermat e rrethinave tĂ« kryeqytetit shqiptar, por Ă«shtĂ« futur edhe vetĂ« nĂ« kabinetet speciale e poligone. Jo thjesht pĂ«r tĂ« shuar kureshtjen rreth metodave qĂ« pĂ«rdornin pedagogĂ«t shqiptarĂ«, qĂ« u mĂ«sonin tĂ« rinjve artin e luftĂ«s popullore. Ai ka ballafaquar me specialistĂ«t dhe drejtuesit e lartĂ« tĂ« UshtrisĂ« Shqiptare njohuritĂ« dhe shprehitĂ« praktike nĂ« fushĂ«n ushtarake. Vizitat e tij u shtuan pas forcimit tĂ« marrĂ«dhĂ«nieve midis udhĂ«heqĂ«sit komunist tĂ« ShqipĂ«risĂ«, Enver Hoxha, me drejtuesit e tĂ« ashtuquajturave lĂ«vizje revolucionare nĂ« botĂ«. Ndoshta pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« stalinizmi nuk e pengoi Enverin tĂ« mbĂ«shteste nacionalistin Arafat, vetĂ«m pse ky i fundit luftonte kundĂ«r Izraelit. NjĂ« shtet qĂ« Hoxha e kishte cilĂ«suar si vegĂ«l tĂ« imperializmit amerikan. KĂ«shtu, si asnjĂ«herĂ« tjetĂ«r, Enveri mbante tĂ« njĂ«jtin qĂ«ndrim me imperialistĂ«t ndaj liderit tĂ« PalestinĂ«s.
NjĂ« nga ish-pedagogĂ«t mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« pĂ«rgatitjes sĂ« zjarrit nĂ« vitet 1970-1980, sot me njĂ« funksion tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m nĂ« MinistrinĂ« e Mbrojtjes, ka qenĂ« pĂ«r pak kohĂ« profesori i liderit palestinez pĂ«r mĂ«simin dhe realizimin e qitjes me armĂ«t e kĂ«mbĂ«sorisĂ« nĂ« poligonin e Lanabregasit, pranĂ« kryeqytetit. âNĂ« vitin 1973 Jaser Arafat, bashkĂ« me komandantin e ushtrisĂ« palestineze, Abu Xhihad, i shoqĂ«ruar nga ish-shefi i Shtabit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m tĂ« UshtrisĂ«, Petrit Dume, erdhi pĂ«r tĂ« ndjekur njĂ« stĂ«rvitje treguese nĂ« poligonâ, â tregon oficeri madhor qĂ« dĂ«shiron tĂ« mbetet anonim pĂ«r shkak tĂ« detyrĂ«s shtetĂ«rore. MĂ« parĂ« Arafati kishte vizituar klasat dhe kabinetet e pĂ«rgatitjes luftarake nĂ« AkademinĂ« Ushtarake, ku ishte interesuar pĂ«r metodat e mĂ«simdhĂ«nies dhe programet qĂ« zhvilloheshin atje pĂ«r pĂ«rgatitjen e oficerĂ«ve tĂ« niveleve tĂ« ndryshme. âNĂ« poligon Arafati mbĂ«rriti me veshjen e tij tradicionale, xhaketĂ« dhe çallmĂ« nĂ« kokĂ«â, â kujton pedagogu ushtarak. BashkĂ« me komandantin e Shtabit tĂ« UshtrisĂ« Palestineze ai tregoi interes tĂ« veçantĂ« pĂ«r qitjen kundĂ«r objektivave ajrore. PikĂ«risht pĂ«r kĂ«tĂ«, njĂ« togĂ« oficerĂ«sh tĂ« rinj demonstruan me qitje reale nĂ« poligon. âPĂ«r nder tĂ« udhĂ«heqĂ«sit palestinez u kryen tĂ« gjitha variantet e mundshme me tĂ« gjitha llojet e armĂ«ve tĂ« kĂ«mbĂ«sorisĂ«â,- vijon oficeri madhor. Ishte njĂ« tregim interesant, pĂ«r tĂ« cilin drejtuesit e lartĂ« tĂ« MinistrisĂ« sĂ« Mbrojtjes urdhĂ«ruan tĂ« pĂ«rgatitej edhe njĂ« film dokumentar, qĂ« do tĂ« shfaqej nĂ« tĂ« gjithĂ« ushtrinĂ«.
Arafati u kĂ«naq shumĂ« nga demonstrimi i oficerĂ«ve tĂ« akademisĂ«. GjatĂ« bisedĂ«s sĂ« lirĂ« qĂ« zhvilloi me drejtuesit e stĂ«rvitjes ai dha mendimin qĂ« shpejtĂ«sia e shenjĂ«s ajrore tĂ« imituar tĂ« ishte mĂ« e madhe. Ishte koha kur aviacioni kishte marrĂ« zhvillim tĂ« madh dhe palestinezĂ«t kĂ«rkonin tĂ« zotĂ«ronin artin e luftĂ«s kundĂ«r tij. âI thamĂ« se kjo mund tĂ« realizohej me anĂ« tĂ« mekanizmit tĂ« shpejtĂ«sisĂ« dhe nuk pĂ«rbĂ«nte ndonjĂ« problemâ,- shton ish-pedagogu. âShumĂ« mirĂ« atĂ«herĂ«â, â tha Arafati. MĂ« pas ai tregoi interes tĂ« veçantĂ« edhe pĂ«r granatat- prodhim shqiptar. BĂ«ri qitje me 3-4 granata dore tĂ« tipave tĂ« ndryshĂ«m. Arafati shprehu dĂ«shirĂ«n tĂ« bĂ«nte qitje edhe me granatahedhĂ«s. âSapo kishim marrĂ« nga Kina granatahedhĂ«sit e lehtĂ« kundĂ«r kĂ«mbĂ«sorisĂ« me shĂ«njestĂ«r tĂ« saktĂ«, â kujton oficeri, qĂ« ia plotĂ«soi menjĂ«herĂ« dĂ«shirĂ«n Arafatit. Por, lehtĂ«sia me tĂ« cilĂ«n e pĂ«rdorte granatahedhĂ«sin, tregonte se kĂ«tĂ« lloj arme e kishte pĂ«rdorur edhe mĂ« parĂ«â, â vijon ai. Qitja e Arafatit me granatahedhĂ«s doli mjaft mirĂ«.
Sipas rrĂ«fimtarit, pĂ«rkthyesi tregoi mĂ« pas se lideri palestinez kishte dĂ«shirĂ« tĂ« bĂ«nte qitje edhe me kundĂ«rtank. Por, meqenĂ«se nĂ« poligon nuk kishte predha tĂ« tilla, u dĂ«rgua me ngut njĂ« makinĂ« nĂ« magazinĂ«n e armatimit pĂ«r tĂ« marrĂ« disa predha kundĂ«rtanke. Ato erdhĂ«n pĂ«r disa minuta, por nuk u pĂ«rdorĂ«n. Kishte qenĂ« njĂ« keqkuptim gjatĂ« pĂ«rkthimit me emĂ«rtimet e llojeve tĂ« granatave. GjatĂ« kohĂ«s sĂ« qĂ«ndrimit nĂ« TiranĂ«, Arafat ka inspektuar edhe trupat palestineze qĂ« stĂ«rviteshin pranĂ« detashmentit tĂ« zbulimit nĂ« Zall Herr. Grupi i tyre zhvillonte stĂ«rvitje me program tĂ« rregullt, pĂ«r tĂ« cilĂ«n u angazhuan tre katedra, ajo e pĂ«rgatitjes sĂ« zjarrit, taktikĂ«s dhe xhenios. âKy Ă«shtĂ« njĂ« program pĂ«r shqiptarĂ«t e vuajturâ,- kĂ«shtu e kishte vlerĂ«suar njĂ« nga drejtuesit e lartĂ« tĂ« ushtrisĂ« stĂ«rvitjen me palestinezĂ«t, qĂ« pĂ«rgatiteshin si drejtues tĂ« niveleve tĂ« ulĂ«ta. Toga e tyre mbahej me evidencĂ« tĂ« rregullt dhe pĂ«r çdo ushtar shĂ«nohej niveli i pĂ«rvetĂ«simit tĂ« programit, ku pĂ«rfshihej taktika, lufta me eksplozivĂ«, atentatet, aksionet diversioniste, sampo, zbulim e kundĂ«rzbulim. Por, oficerĂ«t shqiptarĂ« qĂ« stĂ«rvitnin palestinezĂ«t kanĂ« qenĂ« tĂ« pakĂ«naqur me interesimin e tyre. âMidis palestinezĂ«ve kishte vagabondĂ«, qĂ« e kishin mendjen tĂ« shkonin nĂ« shtĂ«pi publikeâ, â kujton njĂ« nga ish-pedagogĂ«t. MegjithĂ«kĂ«tĂ« stĂ«rvitja me palestinezĂ«t dhe ajo me indonezianĂ«t janĂ« tĂ« vetmet qĂ« janĂ« zhvilluar pĂ«r njĂ« kohĂ« tĂ« gjatĂ« me programin mĂ« tĂ« plotĂ« nĂ« regjistĂ«r, ndonĂ«se emrat e tyre nuk kanĂ« qenĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ«. TĂ« gjitha veprimet e pedagogĂ«ve kryheshin nĂ« sekret tĂ« plotĂ«. NĂ« krye tĂ« listave tĂ« fishekĂ«ve qĂ« duheshin dorĂ«zuar te kapteri i armatimit shĂ«nohej: âPĂ«r tĂ« huajtâ ose âDelegacion i huajâ. Por, nĂ« asnjĂ« rast nuk cilĂ«sohej se pĂ«r çfarĂ« tĂ« huajsh bĂ«hej fjalĂ«.
***
Drejtoria II (Zbulimi)
RELACION
Mbi zhvillimin e mbledhjes mĂ«simore me grupin palestinez Prej 16.1 deri 18.06.1971, pranĂ« detashmentit tĂ« zbulimit tĂ« Shtabit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m, u zhvillua mbledhja mĂ«simore me grupin e kuadrove palestinez. NĂ« grupin mĂ«simor gjatĂ« gjithĂ« periudhĂ«s sĂ« stĂ«rvitjes morĂ«n pjesĂ« 30 veta. Me mbĂ«rritjen e grupit nĂ« vendin tonĂ«, u diskutua programi me shoqĂ«ruesin e grupit Abu Ziad dhe pastaj me gjithĂ« grupin ku u bĂ«nĂ« disa ndryshime nĂ« tĂ«, duke shtuar orĂ«t pĂ«r punĂ« politike, pĂ«rgatitje zjarri (topat pa zmbrapsje 75, 85 mm, mortaja 107, 120 mm, mitralozat kundĂ«rajrorĂ« 12,7 mm e 14,5 mm), topografi etj. Kushtet pĂ«r jetesĂ«, punĂ«, stĂ«rvitje, nĂ« bashkĂ«punim me drejtoritĂ« e tjera nĂ« MM u krijuan para kohe dhe shĂ«rbyen si njĂ« bazĂ« e mirĂ« pĂ«r realizimin e programit. Me qĂ«llim qĂ« mbledhja mĂ«simore tĂ« zhvillohej me nivel tĂ« lartĂ« dhe tĂ« mos ndodhnin ngatĂ«rresa tĂ« ndryshme pĂ«r zhvillimin e stĂ«rvitjes me ta, u caktuan kuadrot mĂ« tĂ« pĂ«rgatitura tĂ« detashmentit, u instruktuan ata dhe studiuan literaturĂ« pĂ«r tâu njohur me problemin palestinez dhe luftĂ«n qĂ« bĂ«jnĂ« popujt arabĂ« kundĂ«r zionizmit dhe imperializmit.
PjesĂ«marrĂ«sit nĂ« grupin mĂ«simor, kanĂ« treguar interes tĂ« veçantĂ« pĂ«r pĂ«rvetĂ«simin e programit, kanĂ« mbajtur njĂ« rregull dhe disiplinĂ« tĂ« kĂ«naqshme dhe nĂ« pĂ«rgjithĂ«si kanĂ« pasur kĂ«rkesĂ« ndaj vetes. PĂ«rvetĂ«simi i programit nga pjesĂ«marrĂ«sit ka qenĂ« i mirĂ«. NĂ« pĂ«rgjithĂ«si ata janĂ« nĂ« gjendje qĂ« kĂ«to mĂ«sime qĂ« muarĂ«n nĂ« kĂ«tĂ« mbledhje mĂ«simore ta vĂ«nĂ« nĂ« jetĂ«. Ata nuk kanĂ« nĂ«nvleftĂ«suar ndonjĂ« lĂ«ndĂ«, por mĂ« aktiv dhe mĂ« mirĂ« janĂ« paraqitur nĂ« pĂ«rgatitje zjarri sidomos nĂ« pĂ«rdorimin praktik tĂ« armĂ«ve, nĂ« pĂ«rgatitje taktike e taktikĂ« special dhe nĂ« pĂ«rgatitje xheniere. GjatĂ« qĂ«ndrimit tĂ« tyre pranĂ« detashmentit pjesa dĂ«rmuese e grupit nuk ka treguar ndonjĂ« interes tĂ« veçantĂ« pĂ«r tâu njohur ose biseduar me njerĂ«z tĂ« veçantĂ« qĂ« nuk kanĂ« pasur lidhje pune me ta. PĂ«rpjekje pĂ«r tâu afruar e biseduar me njerĂ«z tĂ« tjerĂ« ka pasur vetĂ«m gjatĂ« kohĂ«s sĂ« shtrimit tĂ« dy vetĂ«ve nĂ« spital.
Me qëllim që të njiheshin me sukseset e vendit tonë në ndërtimin e socializmit, ditët e diela kanë bërë vizita në objekte të ndryshme në Tiranë, Durrës dhe javën e fundit bënë edhe një turne në qytetet Vlorë, Sarandë, Gjirokastër e Berat. Më 26.6.1971, me të gjithë pjesëmarrësit e grupit mësimor u bë një mbledhje e lirë, për të shfaqur mendime, sugjerime, vërejtje për programin, metodën e stërvitjes, organizimin e jetës, aktivitetit dhe për kushtet materiale për stërvitje e jetesë. Lidhur me programin, pjesëmarrësit shprehën mendimin se ai siguron një përgatitje të mirë dhe u përgjigjet detyrave që ata do të zgjidhin. Megjithatë, ata shfaqën mendimin që në program të ketë më shumë kohë për përgatitjen xheniere, e sidomos për punën direkte me lëndët eksplozive, si një element shumë i rëndësishëm i përgatitjes së tyre. Gjithashtu, më shumë kohë kërkuan për mitralozat kundërajrorë 12,7 e 14,5 mm.
InstruktorĂ«t, sipas edhe tĂ« pohimeve tĂ« tyre, janĂ« treguar vazhdimisht korrektĂ« nĂ« sjelljet e tyre me pjesĂ«marrĂ«sit. PjesĂ«marrĂ«sit folĂ«n mirĂ« pĂ«r kujdesin e treguar pĂ«r ta nga shokĂ«t e caktuar pĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«llim dhe shprehĂ«n mendimin se atyre u ishin siguruar kushte tĂ« pĂ«rshtatshme pĂ«r jetesĂ«, punĂ«, stĂ«rvitje duke bĂ«rĂ« qĂ« ta ndjenin veten si nĂ« shtĂ«pi tĂ« tyre. Periudha 6 mujore, sipas tyre, kaloi shpejt. âKishim me çfarĂ« tĂ« merreshimâ, programi ishte i ngjeshur. Nga vizita qĂ« bĂ«nĂ« nĂ« jug tĂ« vendit tonĂ« âkrijuan njĂ« pĂ«rshtypje mĂ« tĂ« saktĂ«, mĂ« tĂ« plotĂ« mbi sukseset tona nĂ« ndĂ«rtim. MĂ« shumĂ« pĂ«rshtypje u kishte bĂ«rĂ« Kombinati Mao Ce Dun dhe u shprehĂ«n se âne nuk mendonim qĂ« njĂ« popull 2 milionĂ«sh tĂ« kishte njĂ« kombinat tĂ« tillĂ«â.
Në fund të takimit ata falënderuan për gjithçka që ne kemi bërë për ta, për stërvitjen, kushtet e përshtatshme, kujdesin e treguar.
âNeve, thanĂ« ata, na gĂ«zon shumĂ« fakti se ju armiqtĂ« tanĂ« i konsideroni dhe i keni dhe armiqtĂ« tuajâ. Ata premtuan se do tĂ« vĂ«nĂ« tĂ« gjitha forcat pĂ«r tĂ« vĂ«nĂ« nĂ« jetĂ« ato çka mĂ«suan kĂ«tu. NĂ« mbrĂ«mjen e datĂ«s 28.6.1971, me rastin e mbarimit tĂ« mbledhjes mĂ«simore, u dha njĂ« pritje nĂ« shtĂ«pinĂ« qendrore, nga zv.shefi i Shtabit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m Rahman Parllaku. PjesĂ«marrĂ«sit nĂ« grupin mĂ«simor, largohen nga vendi ynĂ« mĂ« 30.06.1971.
Shefi i Drejtorisë së II,
Andon Sheti
(PjesĂ« nga libri âGuerilas made in Albaniaâ, Botart 2016.) m.p.