Sipas njĂ« studimi tĂ« botuar nĂ« revistĂ«n âNature Communicationsâ, mjeshtrit e mĂ«dhenj tĂ« epokĂ«s sĂ« Rilindjes dhe Barokut si Leonardo da Vinci, Sandro Botticelli dhe Rembrandt shtuan qĂ«llimisht tĂ« verdhĂ«n e vezĂ«s nĂ« pikturat e tyre me vaj, shkruan g24.sky.it.
Sipas asaj qĂ« doli nga studimi, mjeshtrit e epokĂ«s sĂ« Rilindjes dhe Barokut e zbatuan kĂ«tĂ« strategji, sasi tĂ« vogla tĂ« verdhĂ« veze, ndryshojnĂ« nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme vetitĂ« e bojĂ«s dhe artistĂ«t e dinin mirĂ« kĂ«tĂ« gjĂ«â.
Deri më tani mendohej se prania e proteinave si e verdha e vezës ishte rezultat i kontaminimit aksidental.
Ranquet, e cila gjeti gjurmĂ« tĂ« substancĂ«s nĂ« dy piktura nĂ« Alte Pinakothek nĂ« Mynih, âMadonna me karafilâ e Leonardos dhe âVajtimi mbi Krishtin e vdekurâ tĂ« Botticellit, Ă«shtĂ« e bindur se artistĂ«t ishin tĂ« vetĂ«dijshĂ«m pĂ«r pasojat e pĂ«rzierjes sĂ« tĂ« verdhĂ«s me bojĂ«, duke pĂ«rfshirĂ« pĂ«r shembull pĂ«rmirĂ«simin e rezistencĂ«s ndaj lagĂ«shtirĂ«s.
âTĂ« dhĂ«nat e reja nuk janĂ« vetĂ«m tĂ« dobishme pĂ«r restaurimin dhe ruajtjen e veprave tĂ« artit, por gjithashtu lejojnĂ« njĂ« kuptim mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« historisĂ« sĂ« artit. Ato na ofrojnĂ« njĂ« skenar tĂ« ri pĂ«r tĂ« kuptuar teknikat e lashta tĂ« pikturĂ«sâ, deklaroi Maria Perla Colombini, profesoreshĂ« e kimisĂ« analitike nĂ« Universitetin e PizĂ«s./ KultPlus.com
Qyteti i gurtë i Gjirokastrës mbushi 20 vjet nga shpallja pasuri botërore e UNESCO-s, teksa mbetet një ndër më të vizituarit nga turistët vendas e të huaj.
Drejtoria Rajonale e Trashëgimisë Kulturore Gjirokastër organizoi sot, me këtë rast, një sërë aktivitetesh në kalanë e qytetit.
Pjesë e festimeve ishte çelja e një ekspozite fotografike, si dhe një koncert me këngë polifonike dhe valle tradicionale.
Turistë të shumtë që vizitonin kalanë iu bashkuan grupit të këngëve dhe valleve, pasi kishin dëshirë ti njihnin më shumë ato.
I konsideruar si një qytet që përbën dëshmi unike të traditës kulturore të jetës së zhvilluar në shekujt XIV-XV, në Gjirokastër veçohet tipi i shtëpisë së fortifikuar me çati me pllaka guri, në harmoni perfekte me peizazhin shkëmbor të territorit ku ajo ngrihet.
Qyteti ruan të paprekur skemën urbanistike, ku çdo shtëpi ka karakteristika të veçanta që lidhen me terrenin mbi të cilin është ndërtuar. Sipas kategorive të monumenteve kulturore, në qytet dallohen kalaja, pazari, ndërtimet e kultit dhe shtëpitë e banimit.
Kalaja, e ndërtuar në shekullin e XIII, përbën zanafillën e qytetit, ndërsa Pazari, i vendosur në qendër të qytetit, ruan mirë karakteristikat e një pazari tradicional, me ndërtesa të njëpasnjëshme me rrugica të shtruara me kalldrëme gurësh të zinj./KultPlus.com
Opera ikonike âCarmenâ e kompozitorit franzez Georges Bizet do tĂ« prezantohet nĂ« PrishtinĂ« nga institucioni i OperĂ«s sĂ« KosovĂ«s. Ky Ă«shtĂ« njĂ« moment historik, jo vetĂ«m pĂ«r institucionin, por edhe pĂ«r gjithĂ« jetĂ«n kulturore nĂ« vend, duke shĂ«nuar njĂ« etapĂ« tĂ« re tĂ« zhvillimit artistik nĂ« fushĂ«n e muzikĂ«s klasike, shkruan KultPlus.
Drejtori i Operës së Kosovës, Meriton Ferizi tha për KultPlus se institucioni i operës po sjell një nga veprat më të famshme të repertorit operistik botëror pikërisht në 20-vjetorin e realizimit të saj në Kosovë për herë të parë.
âCarmen Ă«shtĂ« njĂ« nga veprat mĂ« tĂ« famshme dhe mĂ« tĂ« dashura tĂ« repertorit operistik botĂ«ror. Ajo pĂ«rçon emocione tĂ« fuqishme, dramĂ«, pasion dhe muzikĂ« brilante qĂ« Ă«shtĂ« menjĂ«herĂ« e njohshme pĂ«r publikun. E kemi parĂ« si njĂ« mundĂ«si pĂ«r tâi sjellĂ« publikut tonĂ« njĂ« vepĂ«r klasike me ndikim tĂ« madh ndĂ«rkombĂ«tar dhe njĂ« platformĂ« pĂ«r tĂ« angazhuar artistĂ« tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m vendas e ndĂ«rkombĂ«tarĂ«. Po ashtu, kjo premierĂ« vjen nĂ« pĂ«rkujtim tĂ« 20-vjetorit tĂ« realizimit tĂ« saj pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« KosovĂ«, nĂ« vitin 2005â, theksoi Ferizi.
Megjithatë, sipas Ferizit, për një institucion të ri si Opera e Kosovës, realizimi i një vepre kaq të madhe nuk ka qenë pa sfida, sidomos krijimi i një trupe të nevojshme dhe mjete të mjaftueshme financiare.
âTĂ« realizosh njĂ« vepĂ«r si Carmen kĂ«rkon burime tĂ« mĂ«dha artistike, teknike dhe financiare. Sfida jonĂ« mĂ« e madhe ka qenĂ« ndĂ«rtimi i njĂ« ekipi tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m artistĂ«sh, sigurimi i buxhetit adekuat dhe bashkĂ«rendimi i tĂ« gjitha komponentĂ«ve â nga skenografia e kostumografia te bashkĂ«punimi me produksionin nga Opera âStara Zagoraâ nĂ« Bullgari, dirigjentĂ« dhe solistĂ« ndĂ«rkombĂ«tarĂ«â, shtoi ai duke folur pĂ«r vĂ«shtirĂ«sitĂ« dhe sfidat pĂ«r tĂ« vĂ«nĂ« nĂ« skenĂ« njĂ« operĂ« madhĂ«shtore siç Ă«shtĂ« âCarmenâ.
Opera âCarmenâ vjen nĂ« KosovĂ« si bashkĂ«punim nĂ« mes tĂ« OperĂ«s, FilharmonisĂ« dhe Baletit tĂ« KosovĂ«s, dhe nĂ« skenĂ« do tĂ« jenĂ« tĂ« angazhuar rreth 200 artistĂ«.
âNĂ« kĂ«tĂ« produksion janĂ« tĂ« angazhuar rreth 200 artistĂ« nĂ« total, pĂ«rfshirĂ« solistĂ«t, korin, orkestrĂ«n, baletin, korin e fĂ«mijĂ«ve, teknikĂ«t dhe ekipin mbĂ«shtetĂ«sâ, tha Ferizi, teksa shtoi se bashkĂ«punimi ndĂ«rmjet OperĂ«s, FilharmonisĂ« dhe Baletit tĂ« KosovĂ«s Ă«shtĂ« kyç pĂ«r realizimin e kĂ«tij projekti.
NdĂ«rkaq, pĂ«r tĂ« gjithĂ« ata qĂ« nuk do tĂ« mund tĂ« marrin pjesĂ« nĂ« natĂ«n e parĂ«, mĂ« 22 korrik, do tĂ« kenĂ« mundĂ«si qĂ« tĂ« mund ta ndjekin reprizĂ«n, mĂ« datĂ« 24 korrik. NĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ«, Ferizi tha pĂ«r KultPlus se nĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ«, âCarmenâ do tĂ« jetĂ« e arritshme pĂ«r tĂ« gjithĂ«.
Drejtori i OperĂ«s sĂ« KosovĂ«s, ndau edhe planet e kĂ«tij institucioni pas paraqitjes me âCarmenâ.
âPas Carmen, do tĂ« vijojmĂ« me sezonin artistik vjeshtor, qĂ« pĂ«rfshin vepra tĂ« tjera nĂ« bashkĂ«punim me FilharmoninĂ« e KosovĂ«s, si dhe aktivitete edhe jashtĂ« vendit. Po ashtu, nĂ« fundvit, do tĂ« rikthehet baleti âArrĂ«thyesiâ nĂ« bashkĂ«punim me Baletin KombĂ«tar tĂ« KosovĂ«s, i cili Ă«shtĂ« tashmĂ« bĂ«rĂ« traditĂ«â, theksoi ai pĂ«r KultPlus.
Ju kujtojmĂ«, se âCarmenâ vihet nĂ« skenĂ«n e KosovĂ«s si njĂ« bashkĂ«punim tjetĂ«r nĂ« mes tĂ« OperĂ«s, FilharmonisĂ« dhe Baletit tĂ« KosovĂ«s, pas njĂ« paraqitje madhĂ«shtore me operĂ«n âCarmina Buranaâ./KultPlus.com
Rruga jote ù e mirë: Parkat janë fytyrat ma të shëmtueme të miteve klasike. Ti nuk shkrove për to, por për rrasa guri e ballë njerzorë me rrudha shum e për dashuninë.
Vargjet tua janĂ« pĂ«r tâi lexue nĂ« heshtje e jo para mikrofonit si tĂ« çetĂ«s sĂ« poetĂ«ve tjerĂ«, zemra ndonĂ«se nĂ«n shtatĂ« lĂ«kura akull, akull ndonĂ«se nĂ«n shtatĂ« lĂ«kura./ KultPlus.com
Ăerçiz Topulli mund tĂ« ishte edhe simboli i ushtarit tĂ« panjohur i rĂ«nĂ« nĂ« luftĂ« pĂ«r pavarĂ«si. Nuk ka njĂ« tĂ« dytĂ« nĂ« historinĂ« e ShqipĂ«risĂ« qĂ« tĂ« mos e ketĂ« hequr armĂ«n asnjĂ«herĂ« nga supi, por njĂ«kohĂ«sisht tĂ« kishte njĂ« fund aq tĂ« trishtĂ«, i vrarĂ« pabesisht dhe, pĂ«r mĂ« tepĂ«r, pa marrĂ« famĂ«n dhe vlerĂ«simin qĂ« i takonte.
I lidhur kokĂ« e kĂ«mbĂ« me zinxhirĂ« nga ushtarĂ«t malazezĂ«, mĂ«ngjesin e tĂ« shtunĂ«s sĂ« 17 korrikut 1915, ai e humbi betejĂ«n e fundit nĂ« jetĂ« edhe pse u pĂ«rlesh me ta si njĂ« luan. NdĂ«rkohĂ« qĂ« 15 njerĂ«z me uniformĂ« e qĂ«llonin me plumba dhe e shponin me bajoneta nĂ« trup, Ăerçiz Topulli u bĂ« nga dĂ«shmorĂ«t e parĂ« tĂ« ShqipĂ«risĂ«. VetĂ«m pak minuta mĂ« parĂ« i kishin vrarĂ« para syve shokun e tij Mustafa Qulli, njĂ« gazetar i cili, ndryshe nga Ăerçizi qĂ« pushkĂ«n e kishte simbolin e lirisĂ«, mbante penĂ«n.
SKENA E KRIMIT
Ăerçiz Topulli kishte bĂ«rĂ« dhjetĂ«ra manovrime nĂ« jetĂ«n e vet ndaj atyre qĂ« kishin dashur ta kapnin dhe asgjĂ«sonin. Por mĂ«ngjesin e 17 korrikut 1915, pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« dhe tĂ« fundit, ai dĂ«shtoi.
Një skuadër ushtarësh malazezë u shfaqën në portën e shtëpisë ku qëndronte në Shkodër dhe, pa asnjë urdhër të shkruar e vunë në pranga. Bashkë me të u arrestua edhe miku i tij, Mustafa Qulli, një gazetar me emër në atë kohë në Shkodër.
Pa shumĂ« sqarime ushtarĂ«t e huaj i lidhĂ«n tĂ« dy me zinxhirĂ« nĂ« duar e kĂ«mbĂ« dhe i dĂ«rguan nĂ« kazermĂ«. Pas 10 ditĂ«sh qĂ«ndrimi nĂ« njĂ« dhomĂ« nĂ« kushte skandaloze, ata tĂ« dy i hipĂ«n nĂ« njĂ« karrocĂ« dhe u thanĂ« se do tâi dĂ«rgonin nĂ« CetinjĂ«.
Sapo karvani bĂ«ri disa kilometra nĂ« FushĂ«n e Shtoijt, ora shĂ«nonte 04.00 dhe sapo nisi tĂ« zbardhte, ushtarĂ«t i zbritĂ«n ata dhe pa njĂ« pa dy nisin tâi qĂ«llojnĂ« me armĂ«. Mustafai vdiq nĂ« vend, ndĂ«rsa Ăerçizi, ashtu i lidhur me zinxhirĂ«, pĂ«rleshet me ushtarĂ«t malazezĂ«, por ata, duke qenĂ« nĂ« numĂ«r tĂ« madh, arritĂ«n ta qĂ«llonin pĂ«r vdekje me plumba dhe duke i shpuar trupin me bajoneta.
Kur panë që të dy kishin dhënë shpirt, me shpejtësi hapën dy gropa jo shumë të thella, i futën brenda të dy trupat, i mbuluan me shkurre dhe drurë rrethanorë dhe u larguan.
SI U KRYE VRASJA
Vrasja e pabesĂ« dhe e fshehtĂ« e Ăerçiz Topullit Ă«shtĂ« shoqĂ«ruar dhe me rregullin se edhe krimi mĂ« i sofistikuar lĂ« gjurmĂ«. Edhe pse menduan se i fshinĂ« gjurmĂ«t bashkĂ« me varrosjen e kufomave, asnjĂ« nga 15 vrasĂ«sit nuk e dinin se prapa shkurreve, njĂ« person i ndodhur aty rastĂ«sisht kishte parĂ« tĂ« gjithĂ« ngjarjen. Quhej Mahmut Golemi dhe rrĂ«fimi tij gjashtĂ« muaj pas ngjarjes Ă«shtĂ« unikal:
âNatĂ«n e sĂ« premtes, (duke gdhirĂ« e shtuna) natĂ« Ramazani, para se del drita, dola me ngarkue sanĂ« prej livadhit, nĂ« freskĂ«, kur prej sĂ« largut pashĂ« tuj ardhĂ« dy njerĂ«z tĂ« pĂ«rcjellĂ« prej afro 15 ushtarĂ«sh, tĂ« cilĂ«t kur mĂ« panĂ«, mĂ« urdhĂ«ruan tĂ« largohem, dhe unĂ« u fsheha mbrapa qerres. Kur erdhĂ«n deri nĂ« njĂ« vend, atje u ndalĂ«n dhe ushtarĂ«t morĂ«n pozicion me qitĂ« mbi dy personat nĂ« fjalĂ«.
Ai qĂ« ishte veshĂ« me petka bojĂ«hini qĂ« ia kasha dhĂ«nĂ« unĂ« pse kishte mbetur pa xhaketĂ« (Muço Qulli) bĂ«rtiti nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« alarmante, e njĂ« burrĂ« i gjatĂ« dhe i plotĂ«, i bĂ«rtiti shokut tue i thanĂ«: âMos u tremb se patriotĂ«t kĂ«shtu e kanĂ«â.
UshtarĂ«t qitĂ«n; ai me petka bojĂ«hini ra dekun, kurse tjetri, tue sha, me njĂ« zĂ« luani e me njĂ« shpejtĂ«si tĂ« rrufeshme, mĂ«syn ushtarĂ«t dhe pa u lanĂ« kohĂ« tĂ« qesin tĂ« dytĂ«n herĂ«, hyn midis tyre dhe erdhi fytyrat me ta pĂ«r tĂ« marrĂ« njĂ« pushkĂ« prej tyre. Kjo luftĂ« vazhdoi afro njĂ« minutĂ«. NĂ« atĂ« pĂ«rleshje mbasi gjetĂ«n rast i ranĂ« pĂ«r herĂ« tĂ« dytĂ« dhe e vranĂ«â.
Krimi i organizuar u krye, mĂ« pas duhej vetĂ«m fshehja e gjurmĂ«ve. NjĂ« veprim qĂ« ushtarĂ«t vrasĂ«s e bĂ«nĂ« me shpejtĂ«si dhe fshehtĂ«si. TĂ« paktĂ«n sipas tyre, hapĂ«n dy gropa dhe i hodhĂ«n brenda dy viktimat. U hodhĂ«n shkurre pĂ«rspĂ«r. DĂ«shmitari Mahmut Golemi vijon rrĂ«fimin: âTĂ« nesĂ«rmen shkova nĂ« vendin e ngjarjes, ku i pashĂ« se ishin mbulue krejt cekĂ«t e me ferra. Si myslimanĂ« qĂ« ishin, pĂ«r sevap, i mbulova mĂ« thellĂ«. NĂ« kontrollimin e gropes gjetĂ«m shumĂ« shenja qĂ« i pĂ«rkisnin Muço Qullit, pasi trupin e Ăerçizit qĂ« ishte mbuluar mĂ« thellĂ« nuk e prekĂ«mâ.
GREKĂT NĂ VRASJE
Vrasja e Ăerçiz Topullit tregoi edhe njĂ« herĂ« aleancat sllavo-greke kundĂ«r shqiptarĂ«ve. Sipas tĂ« dhĂ«nave, dĂ«shmive dhe raporteve tĂ« kohĂ«s, rezulton se malazezĂ«t e vranĂ« Ăerçizin pĂ«r llogari tĂ« grekĂ«ve. Ishte njĂ« hakmarrje pĂ«r faktin qĂ« Ăerçizi kishte vrarĂ« peshkopin grek, si kundĂ«rpĂ«rgjigje ndaj vrasjes sĂ« Spiro Kosturit, nĂ« Selanik, nĂ« vitin 1907. Kishin kohĂ« qĂ« qarqet greke e kĂ«rkonin me qiri komitin shqiptar, i cili u vra nĂ«pĂ«rmjet njĂ« intrige.
Po cilĂ«t ishin grekĂ«t qĂ« e porositĂ«n vrasjen te malazezĂ«t? Tre janĂ« personat qĂ« ishin tĂ« implikuar nĂ« kĂ«tĂ« vrasje: Alush Lohja, Spiro Tozhli, Mihalaki Kulumburi, tĂ« cilĂ«t kishin si qendĂ«r konsullatĂ«n greke nĂ« ShkodĂ«r. Tozhli ishte njĂ« tregtar nĂ« kĂ«tĂ« zonĂ« qĂ« mendohet se ka vĂ«nĂ« nĂ« dispozicion paratĂ« pĂ«r vrasje. DĂ«shmia dhe deklarata e parĂ« qĂ« vĂ«rteton kĂ«tĂ« Ă«shtĂ« e Kol Bjankut, sekretar i KadastrĂ«s nĂ« ShkodĂ«r. NĂ« njĂ« shkrim tĂ« numrit 18 tĂ« datĂ«s 9 qershor 1919 nĂ« gazetĂ«n âKuvendiâ ai shkroi:
âTash, tuj mos mujtun mâu durumun prej varrĂ«s randĂ« tĂ« zemrĂ«s sâeme, po i lajmĂ«roj vllazĂ«nve qi nĂ« vjetin 1915 Mihalaki Kambuluri me dredhime tâveta bani fli (mbyti) dy ma tândershmit atdhetar, shpirtndritçmit Mustafa Qulli dhe Ăerçiz Topulli qi sot Shqipnia i vajtonâ. Kjo dĂ«shmi e tronditi rĂ«ndĂ« opinionin. NĂ« numrin e datĂ«s 16 korrik nĂ« gazetĂ«n âKuvendiâ, Mihalaki Kambuluri iu pĂ«rgjigj Bjankut duke e cilĂ«suar shpifje atĂ« qĂ« ai shkruan.
Por shfajĂ«simi tĂ« lĂ« me gojĂ« hapur teksa ai implikon Fejzi Alizotin: âFejzi Bej Alizoti i njef fort mirĂ« shkaktarĂ«t e njimnendshĂ«m tâ asaj vrasje, sikur ai vetĂ« shumĂ« herĂ«sh mâa pat diftue ktu nĂ« ShkodĂ«r, kur shifeshim ditĂ« pĂ«r ditĂ« e rrinim bashkĂ«âŠâ.
Se sa e vĂ«rtetĂ« Ă«shtĂ« qĂ« Alizoti tĂ« kishte dijeni, kjo nuk Ă«shtĂ« vĂ«rtetuar, por pas kaq vjetĂ«sh njĂ« dĂ«shmi e shkruar vlen sa njĂ« mijĂ« prova. NdĂ«rkohĂ« ndryshonte arsyeja dhe rrethanat pĂ«r eliminimin e gazetarit Mustafa Qulli. TĂ« dhĂ«nat tregojnĂ« se ai u vra si austrofil dhe kjo ndihej hapur nĂ« shkrimet e tij nĂ« gazetĂ«n âPopulliâ qĂ« botohej nĂ« ShkodĂ«r, nĂ« tĂ« cilĂ«n ai ishte drejtor. Kjo kishte sjellĂ« zemĂ«rimin e malazezĂ«ve, por sidomos tĂ« serbĂ«ve dhe, nga situata e krijuar, ishte njĂ« rast qĂ«, duke e bĂ«rĂ« bashkĂ« me MustafanĂ« Ăerçizin, tĂ« eliminonin njĂ«herĂ«sh dy shqiptarĂ« qĂ« luftonin me penĂ« dhe me pushkĂ«.
KATĂR VARRIME
Eshtrat e Ăerçiz Topullit nuk gjetĂ«n prehje kollaj. KatĂ«r herĂ« nĂ«ntoka shqiptare ka pranuar trupin e tij tĂ« vdekur si tĂ« ishte njĂ« reagim. Varrimi i parĂ« u krye nga malazezĂ«t, tĂ« cilĂ«t pasi e vranĂ«, ende me gjak tĂ« ngrohtĂ« e futĂ«n nĂ« dhe. Varrimi i dytĂ« u krye mĂ« 27 nĂ«ntor tĂ« vitit 1936, nĂ« GjirokastĂ«r, nĂ« njĂ« ceremoni shtetĂ«rore, ndĂ«rkohĂ« qĂ« mĂ« 14 shtator 1936 nĂ« ShkodĂ«r ishte kryer zhvarrimi dhe kjo u shoqĂ«rua me njĂ« ceremoni pĂ«rcjelljeje qĂ« ka mbetur nĂ« histori, sepse kjo ishte edhe dalja e parĂ« publike e Enver HoxhĂ«s me njĂ« fjalim qĂ« ai mbajti nĂ« ballkonin e bashkisĂ« sĂ« qytetit.
NĂ« vitin 1945 u krye varrimi i tretĂ«, duke i vendosur eshtrat nĂ« Varrezat e DĂ«shmorĂ«ve nĂ« GjirokastĂ«r. NĂ« vitet â70-tĂ« eshtrat u vendosĂ«n nĂ« kodrĂ«n e qytetit tĂ« GjirokastrĂ«s bashkĂ« me varret e Bajo Topullit, Koto Hoxhit dhe Pandeli Sotirit tĂ« shoqĂ«ruara me njĂ« memorial.
ShkĂ«putur nga libri â100 vrasjet mĂ« tĂ« bujshme nĂ« historinĂ« e shtetit shqiptar 1912-2017â, me autor Roland Qafokun. / KultPlus.com
Akademia e Shkencave të Shqipërisë mblodhi asamblenë e saj nën drejtimin e kryetarit Skënder Gjinushi, me praninë e kryesisë dhe të anëtarëve të Asamblesë.
Mbledhja kishte për qëllim zhvillimin e votimit për avancimin në titull të tre akademikëve të asociuar, votimin për një akademik në fushën e historisë, pranimin si anëtar nderi të një personaliteti të shquar në fushën e shkencës dhe zgjedhjen e një anëtari të ri të jashtëm të Akademisë.
Asambleja përmes një votimi ceremonial zgjodhi prof. Melisa Perry si anëtare nderi e Akademisë së Shkencave.
Në motivacionin e lexuar nga Gjinushi u nënvizua profili i saj si një nga figurat më të shquara në shkencën e shëndetit publik në nivel global, me kontribute të rëndësishme në epidemiologji, toksikologji mjedisore dhe ndikimeve të ndotjes në shëndetin publik. Me angazhime të vazhdueshme në shkencën shqiptare, ajo ka qenë nismëtare e konferencës së parë mbi infodeminë dhe organizatore kryesore e Konferencës Ndërkombëtare për Shëndetin Publik dhe Mjedisin në bashkëpunim me Akademinë e Shkencave.
Prof. dr. David Kalaj një personalitet i shquar në shkencën e matematikës u zgjodh anëtar i jashtëm i ASHSH-së. Ai është autor dhe bashkautor i 125 artikujve shkencorë, prej të cilëve 120 janë botuar në revista të indeksuara, si: Mathematische Annalen, Advances in Mathematics dhe Transactions of the AMS. Sipas Google Scholar-it, puna e tij është cituar rreth 1800 herë.
Ai ka bashkëpunuar me matematikanë të njohur ndërkombëtarë dhe ka marrë pjesë në mbi 40 konferenca shkencore. Prof. Kalaj ka përkthyer mbi 10 tekste shkollore nga gjuha malazeze në gjuhën shqipe.
Asambleja vlerĂ«soi punĂ«n dhe rezultatet nĂ« kĂ«rkimin shkencor tĂ« tre akademikĂ«ve tĂ« asociuar, Besnik Baraj, GĂ«zim Hoxha, Stefan Ăapaliku, qĂ« pas votimit morĂ«n titullin akademik.
Në fushën e historisë Asambleja zgjodhi prof. dr. Hamit Kabën si anëtar të ri të saj./atsh/KultPlus.com
Ăerçiz Topulli mund tĂ« ishte edhe simboli i ushtarit tĂ« panjohur i rĂ«nĂ« nĂ« luftĂ« pĂ«r pavarĂ«si. Nuk ka njĂ« tĂ« dytĂ« nĂ« historinĂ« e ShqipĂ«risĂ« qĂ« tĂ« mos e ketĂ« hequr armĂ«n asnjĂ«herĂ« nga supi, por njĂ«kohĂ«sisht tĂ« kishte njĂ« fund aq tĂ« trishtĂ«, i vrarĂ« pabesisht dhe, pĂ«r mĂ« tepĂ«r, pa marrĂ« famĂ«n dhe vlerĂ«simin qĂ« i takonte.
I lidhur kokĂ« e kĂ«mbĂ« me zinxhirĂ« nga ushtarĂ«t malazezĂ«, mĂ«ngjesin e tĂ« shtunĂ«s sĂ« 17 korrikut 1915, ai e humbi betejĂ«n e fundit nĂ« jetĂ« edhe pse u pĂ«rlesh me ta si njĂ« luan. NdĂ«rkohĂ« qĂ« 15 njerĂ«z me uniformĂ« e qĂ«llonin me plumba dhe e shponin me bajoneta nĂ« trup, Ăerçiz Topulli u bĂ« nga dĂ«shmorĂ«t e parĂ« tĂ« ShqipĂ«risĂ«. VetĂ«m pak minuta mĂ« parĂ« i kishin vrarĂ« para syve shokun e tij Mustafa Qulli, njĂ« gazetar i cili, ndryshe nga Ăerçizi qĂ« pushkĂ«n e kishte simbolin e lirisĂ«, mbante penĂ«n.
SKENA E KRIMIT
Ăerçiz Topulli kishte bĂ«rĂ« dhjetĂ«ra manovrime nĂ« jetĂ«n e vet ndaj atyre qĂ« kishin dashur ta kapnin dhe asgjĂ«sonin. Por mĂ«ngjesin e 17 korrikut 1915, pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« dhe tĂ« fundit, ai dĂ«shtoi.
Një skuadër ushtarësh malazezë u shfaqën në portën e shtëpisë ku qëndronte në Shkodër dhe, pa asnjë urdhër të shkruar e vunë në pranga. Bashkë me të u arrestua edhe miku i tij, Mustafa Qulli, një gazetar me emër në atë kohë në Shkodër.
Pa shumĂ« sqarime ushtarĂ«t e huaj i lidhĂ«n tĂ« dy me zinxhirĂ« nĂ« duar e kĂ«mbĂ« dhe i dĂ«rguan nĂ« kazermĂ«. Pas 10 ditĂ«sh qĂ«ndrimi nĂ« njĂ« dhomĂ« nĂ« kushte skandaloze, ata tĂ« dy i hipĂ«n nĂ« njĂ« karrocĂ« dhe u thanĂ« se do tâi dĂ«rgonin nĂ« CetinjĂ«.
Sapo karvani bĂ«ri disa kilometra nĂ« FushĂ«n e Shtoijt, ora shĂ«nonte 04.00 dhe sapo nisi tĂ« zbardhte, ushtarĂ«t i zbritĂ«n ata dhe pa njĂ« pa dy nisin tâi qĂ«llojnĂ« me armĂ«. Mustafai vdiq nĂ« vend, ndĂ«rsa Ăerçizi, ashtu i lidhur me zinxhirĂ«, pĂ«rleshet me ushtarĂ«t malazezĂ«, por ata, duke qenĂ« nĂ« numĂ«r tĂ« madh, arritĂ«n ta qĂ«llonin pĂ«r vdekje me plumba dhe duke i shpuar trupin me bajoneta.
Kur panë që të dy kishin dhënë shpirt, me shpejtësi hapën dy gropa jo shumë të thella, i futën brenda të dy trupat, i mbuluan me shkurre dhe drurë rrethanorë dhe u larguan.
SI U KRYE VRASJA
Vrasja e pabesĂ« dhe e fshehtĂ« e Ăerçiz Topullit Ă«shtĂ« shoqĂ«ruar dhe me rregullin se edhe krimi mĂ« i sofistikuar lĂ« gjurmĂ«. Edhe pse menduan se i fshinĂ« gjurmĂ«t bashkĂ« me varrosjen e kufomave, asnjĂ« nga 15 vrasĂ«sit nuk e dinin se prapa shkurreve, njĂ« person i ndodhur aty rastĂ«sisht kishte parĂ« tĂ« gjithĂ« ngjarjen. Quhej Mahmut Golemi dhe rrĂ«fimi tij gjashtĂ« muaj pas ngjarjes Ă«shtĂ« unikal:
âNatĂ«n e sĂ« premtes, (duke gdhirĂ« e shtuna) natĂ« Ramazani, para se del drita, dola me ngarkue sanĂ« prej livadhit, nĂ« freskĂ«, kur prej sĂ« largut pashĂ« tuj ardhĂ« dy njerĂ«z tĂ« pĂ«rcjellĂ« prej afro 15 ushtarĂ«sh, tĂ« cilĂ«t kur mĂ« panĂ«, mĂ« urdhĂ«ruan tĂ« largohem, dhe unĂ« u fsheha mbrapa qerres. Kur erdhĂ«n deri nĂ« njĂ« vend, atje u ndalĂ«n dhe ushtarĂ«t morĂ«n pozicion me qitĂ« mbi dy personat nĂ« fjalĂ«.
Ai qĂ« ishte veshĂ« me petka bojĂ«hini qĂ« ia kasha dhĂ«nĂ« unĂ« pse kishte mbetur pa xhaketĂ« (Muço Qulli) bĂ«rtiti nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« alarmante, e njĂ« burrĂ« i gjatĂ« dhe i plotĂ«, i bĂ«rtiti shokut tue i thanĂ«: âMos u tremb se patriotĂ«t kĂ«shtu e kanĂ«â.
UshtarĂ«t qitĂ«n; ai me petka bojĂ«hini ra dekun, kurse tjetri, tue sha, me njĂ« zĂ« luani e me njĂ« shpejtĂ«si tĂ« rrufeshme, mĂ«syn ushtarĂ«t dhe pa u lanĂ« kohĂ« tĂ« qesin tĂ« dytĂ«n herĂ«, hyn midis tyre dhe erdhi fytyrat me ta pĂ«r tĂ« marrĂ« njĂ« pushkĂ« prej tyre. Kjo luftĂ« vazhdoi afro njĂ« minutĂ«. NĂ« atĂ« pĂ«rleshje mbasi gjetĂ«n rast i ranĂ« pĂ«r herĂ« tĂ« dytĂ« dhe e vranĂ«â.
Krimi i organizuar u krye, mĂ« pas duhej vetĂ«m fshehja e gjurmĂ«ve. NjĂ« veprim qĂ« ushtarĂ«t vrasĂ«s e bĂ«nĂ« me shpejtĂ«si dhe fshehtĂ«si. TĂ« paktĂ«n sipas tyre, hapĂ«n dy gropa dhe i hodhĂ«n brenda dy viktimat. U hodhĂ«n shkurre pĂ«rspĂ«r. DĂ«shmitari Mahmut Golemi vijon rrĂ«fimin: âTĂ« nesĂ«rmen shkova nĂ« vendin e ngjarjes, ku i pashĂ« se ishin mbulue krejt cekĂ«t e me ferra. Si myslimanĂ« qĂ« ishin, pĂ«r sevap, i mbulova mĂ« thellĂ«. NĂ« kontrollimin e gropes gjetĂ«m shumĂ« shenja qĂ« i pĂ«rkisnin Muço Qullit, pasi trupin e Ăerçizit qĂ« ishte mbuluar mĂ« thellĂ« nuk e prekĂ«mâ.
GREKĂT NĂ VRASJE
Vrasja e Ăerçiz Topullit tregoi edhe njĂ« herĂ« aleancat sllavo-greke kundĂ«r shqiptarĂ«ve. Sipas tĂ« dhĂ«nave, dĂ«shmive dhe raporteve tĂ« kohĂ«s, rezulton se malazezĂ«t e vranĂ« Ăerçizin pĂ«r llogari tĂ« grekĂ«ve. Ishte njĂ« hakmarrje pĂ«r faktin qĂ« Ăerçizi kishte vrarĂ« peshkopin grek, si kundĂ«rpĂ«rgjigje ndaj vrasjes sĂ« Spiro Kosturit, nĂ« Selanik, nĂ« vitin 1907. Kishin kohĂ« qĂ« qarqet greke e kĂ«rkonin me qiri komitin shqiptar, i cili u vra nĂ«pĂ«rmjet njĂ« intrige.
Po cilĂ«t ishin grekĂ«t qĂ« e porositĂ«n vrasjen te malazezĂ«t? Tre janĂ« personat qĂ« ishin tĂ« implikuar nĂ« kĂ«tĂ« vrasje: Alush Lohja, Spiro Tozhli, Mihalaki Kulumburi, tĂ« cilĂ«t kishin si qendĂ«r konsullatĂ«n greke nĂ« ShkodĂ«r. Tozhli ishte njĂ« tregtar nĂ« kĂ«tĂ« zonĂ« qĂ« mendohet se ka vĂ«nĂ« nĂ« dispozicion paratĂ« pĂ«r vrasje. DĂ«shmia dhe deklarata e parĂ« qĂ« vĂ«rteton kĂ«tĂ« Ă«shtĂ« e Kol Bjankut, sekretar i KadastrĂ«s nĂ« ShkodĂ«r. NĂ« njĂ« shkrim tĂ« numrit 18 tĂ« datĂ«s 9 qershor 1919 nĂ« gazetĂ«n âKuvendiâ ai shkroi:
âTash, tuj mos mujtun mâu durumun prej varrĂ«s randĂ« tĂ« zemrĂ«s sâeme, po i lajmĂ«roj vllazĂ«nve qi nĂ« vjetin 1915 Mihalaki Kambuluri me dredhime tâveta bani fli (mbyti) dy ma tândershmit atdhetar, shpirtndritçmit Mustafa Qulli dhe Ăerçiz Topulli qi sot Shqipnia i vajtonâ. Kjo dĂ«shmi e tronditi rĂ«ndĂ« opinionin. NĂ« numrin e datĂ«s 16 korrik nĂ« gazetĂ«n âKuvendiâ, Mihalaki Kambuluri iu pĂ«rgjigj Bjankut duke e cilĂ«suar shpifje atĂ« qĂ« ai shkruan.
Por shfajĂ«simi tĂ« lĂ« me gojĂ« hapur teksa ai implikon Fejzi Alizotin: âFejzi Bej Alizoti i njef fort mirĂ« shkaktarĂ«t e njimnendshĂ«m tâ asaj vrasje, sikur ai vetĂ« shumĂ« herĂ«sh mâa pat diftue ktu nĂ« ShkodĂ«r, kur shifeshim ditĂ« pĂ«r ditĂ« e rrinim bashkĂ«âŠâ.
Se sa e vĂ«rtetĂ« Ă«shtĂ« qĂ« Alizoti tĂ« kishte dijeni, kjo nuk Ă«shtĂ« vĂ«rtetuar, por pas kaq vjetĂ«sh njĂ« dĂ«shmi e shkruar vlen sa njĂ« mijĂ« prova. NdĂ«rkohĂ« ndryshonte arsyeja dhe rrethanat pĂ«r eliminimin e gazetarit Mustafa Qulli. TĂ« dhĂ«nat tregojnĂ« se ai u vra si austrofil dhe kjo ndihej hapur nĂ« shkrimet e tij nĂ« gazetĂ«n âPopulliâ qĂ« botohej nĂ« ShkodĂ«r, nĂ« tĂ« cilĂ«n ai ishte drejtor. Kjo kishte sjellĂ« zemĂ«rimin e malazezĂ«ve, por sidomos tĂ« serbĂ«ve dhe, nga situata e krijuar, ishte njĂ« rast qĂ«, duke e bĂ«rĂ« bashkĂ« me MustafanĂ« Ăerçizin, tĂ« eliminonin njĂ«herĂ«sh dy shqiptarĂ« qĂ« luftonin me penĂ« dhe me pushkĂ«.
KATĂR VARRIME
Eshtrat e Ăerçiz Topullit nuk gjetĂ«n prehje kollaj. KatĂ«r herĂ« nĂ«ntoka shqiptare ka pranuar trupin e tij tĂ« vdekur si tĂ« ishte njĂ« reagim. Varrimi i parĂ« u krye nga malazezĂ«t, tĂ« cilĂ«t pasi e vranĂ«, ende me gjak tĂ« ngrohtĂ« e futĂ«n nĂ« dhe. Varrimi i dytĂ« u krye mĂ« 27 nĂ«ntor tĂ« vitit 1936, nĂ« GjirokastĂ«r, nĂ« njĂ« ceremoni shtetĂ«rore, ndĂ«rkohĂ« qĂ« mĂ« 14 shtator 1936 nĂ« ShkodĂ«r ishte kryer zhvarrimi dhe kjo u shoqĂ«rua me njĂ« ceremoni pĂ«rcjelljeje qĂ« ka mbetur nĂ« histori, sepse kjo ishte edhe dalja e parĂ« publike e Enver HoxhĂ«s me njĂ« fjalim qĂ« ai mbajti nĂ« ballkonin e bashkisĂ« sĂ« qytetit.
NĂ« vitin 1945 u krye varrimi i tretĂ«, duke i vendosur eshtrat nĂ« Varrezat e DĂ«shmorĂ«ve nĂ« GjirokastĂ«r. NĂ« vitet â70-tĂ« eshtrat u vendosĂ«n nĂ« kodrĂ«n e qytetit tĂ« GjirokastrĂ«s bashkĂ« me varret e Bajo Topullit, Koto Hoxhit dhe Pandeli Sotirit tĂ« shoqĂ«ruara me njĂ« memorial.
ShkĂ«putur nga libri â100 vrasjet mĂ« tĂ« bujshme nĂ« historinĂ« e shtetit shqiptar 1912-2017â, me autor Roland Qafokun. / KultPlus.com
Rembrandt Harmenszoon van Rijn (1606â1669) Ă«shtĂ« njĂ« nga piktorĂ«t dhe gravuristĂ«t mĂ« tĂ« mĂ«dhenj tĂ« historisĂ« sĂ« artit perĂ«ndimor. Me origjinĂ« nga Holanda, ai Ă«shtĂ« figura mĂ« pĂ«rfaqĂ«suese e EpokĂ«s sĂ« ArtĂ« Holandeze â njĂ« periudhĂ« e jashtĂ«zakonshme zhvillimi ekonomik, shkencor dhe artistik nĂ« shekullin e XVII, transmeton KultPlus.
Rembrandt lindi mĂ« 15 korrik 1606 nĂ« Leiden, njĂ« qytet universitar nĂ« RepublikĂ«n e VjetĂ«r tĂ« HolandĂ«s. Ishte fĂ«mija i nĂ«ntĂ« nĂ« njĂ« familje tĂ« klasĂ«s sĂ« mesme. I ati punonte si mullixhi, ndĂ«rsa e Ă«ma ishte bijĂ« pjekĂ«si. MegjithĂ«se fillimisht studioi nĂ« Universitetin e Leidenit, ai shpejt hoqi dorĂ« nga arsimi akademik pĂ«r tâiu pĂ«rkushtuar artit.
Ai u trajnua fillimisht nga piktori lokal Jacob van Swanenburgh dhe më pas nga Pieter Lastman në Amsterdam, i cili ndikoi shumë në stilin e tij të hershëm, sidomos në trajtimin e skenave biblike dhe mitologjike.
Në vitin 1631, Rembrandt u zhvendos në Amsterdam, ku filloi të punonte si portretist dhe fitoi famë të menjëhershme. Ai realizoi portrete të qytetarëve të pasur, duke përfshirë edhe grupe kolektive, të cilat e bënë të njohur në të gjithë vendin.
NjĂ« nga veprat mĂ« tĂ« famshme tĂ« kĂ«saj periudhe Ă«shtĂ« âRoja e NatĂ«sâ (1642) â njĂ« pikturĂ« monumentale qĂ« sfidoi konventat e kohĂ«s me dinamizmin dhe pĂ«rdorimin dramatik tĂ« dritĂ«s dhe hijes.
Rembrandt u dallua pĂ«r mjeshtĂ«rinĂ« e tij tĂ« jashtĂ«zakonshme nĂ« pĂ«rdorimin e chiaroscuro-s â kontrasti i thellĂ« midis dritĂ«s dhe errĂ«sirĂ«s â qĂ« i jepte veprave tĂ« tij njĂ« ndjesi dramatike dhe emocionalitet tĂ« thellĂ«. Ai ishte gjithashtu mjeshtĂ«r i gravurĂ«s dhe litografisĂ«, duke e ngritur kĂ«tĂ« teknikĂ« nĂ« lartĂ«si tĂ« reja.
Në dallim nga bashkëkohësit, Rembrandt ishte më i interesuar për të zbuluar thellësitë shpirtërore dhe psikologjike të subjekteve të tij, sesa për të idealizuar formën apo për të paraqitur luksin e jashtëm.
Në kulmin e suksesit, Rembrandt jetoi në një shtëpi të madhe në Amsterdam dhe krijoi një koleksion të pasur artesh dhe objektesh antike. Por jeta e tij nuk ishte pa dhimbje: gruaja e tij e dashur, Saskia van Uylenburgh, vdiq e re, dhe vetëm një nga fëmijët e tyre arriti të mbijetojë.
Pas disa vendimeve të këqija financiare dhe mungesës së porosive, ai u përball me falimentim në vitin 1656. Megjithatë, ai vazhdoi të punojë dhe të krijojë disa nga veprat më të thella dhe të sinqerta të karrierës së tij në këtë periudhë të vështirë.
Rembrandt vdiq mĂ« 4 tetor 1669, nĂ« moshĂ«n 63-vjeçare, nĂ« varfĂ«ri relative. Por vepra e tij ka mbijetuar si njĂ« nga thesaret mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« artit botĂ«ror. Ai ka lĂ«nĂ« pas qindra piktura, vizatime dhe gravura â njĂ« trashĂ«gimi qĂ« ndikon akoma edhe sot artistĂ«t dhe studiuesit e artit.
NdĂ«r veprat mĂ« tĂ« njohura tĂ« tij pĂ«rveç âRoja e NatĂ«sâ, pĂ«rmendim:
âVetĂ«portretetâ, tĂ« cilat dokumentojnĂ« plakjen dhe transformimin e tij personal e emocional pĂ«rmes dekadave;
âBajamiri i Samaritanit tĂ« MirĂ«â, me thellĂ«si shpirtĂ«rore tĂ« jashtĂ«zakonshme;
âAnatomia e Dr. Nicolaes Tulpâ, qĂ« tregon interesin pĂ«r shkencĂ«n dhe trupin e njeriut.
Rembrandt nuk ishte vetëm një mjeshtër i teknikes, por edhe një hulumtues i madh i natyrës njerëzore. Vepra e tij është një ndërthurje e realitetit të përditshëm me një ndjeshmëri të thellë psikologjike e shpirtërore. Ai mbetet një figurë kyçe jo vetëm për artin holandez, por për gjithë trashëgiminë kulturore të njerëzimit.
Në sytë e shumë studiuesve dhe admiruesve të artit, Rembrandt është piktori që i dha shpirt dritës.KultPlus.com
Muzeu KombĂ«tar i FotografisĂ« âMarubiâ po pĂ«rgatitet tĂ« hapĂ« nĂ« fundjavĂ«, ekspozitĂ«n âPazari i humbur i ShkodrĂ«s: Ringjallja e njĂ« kujteseâ.
Kjo ekspozitĂ« sjell pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« ShkodĂ«r koleksionin e PalokĂ« LacĂ«s, njĂ« tregtar i hershĂ«m i ShkodrĂ«s, artefaktet e tĂ« cilit gjenden tĂ« ruajtura nĂ« arkivĂ«n e Muzeut tĂ« EtnografisĂ« sĂ« Budapestit. NĂ« dialog me objekte nga fondi i etnografisĂ« tĂ« Institutit tĂ« AntropologjisĂ« dhe me imazhet e papublikuara tĂ« arkivit tĂ« âMarubitâ, ekspozita rrĂ«fen historinĂ« vizuale tĂ« Pazarit tĂ« ShkodrĂ«s, qĂ« pĂ«r dekada ndikoi jetĂ«n kulturore dhe ekonomike tĂ« qytetit.
Një hapësirë e veçantë i dedikohet edhe dizajnerit të tekstileve Jozef Martini, me punimet e tij në jacquard, që sjellin një qasje bashkëkohore ndaj motiveve tradicionale shkodrane.
Pas përurimit të ekspozitës, vizitorët e ekspozitës dhe të qytetit të Shkodrës mund të shijojnë koncertin e grupit Shkodra Elektronike në shëtitoren e qytetit, duke e plotësuar kështu atmosferën festive të fundjavës.
Projekti i ekspozitës u realizua në bashkëpunim me Muzeun e Etnografisë të Budapestit, Ambasadën e Hungarisë në Tiranë, Ambasadën e Holandës në Tiranë, Arkivin Qendror Shtetëror të Filmit, Bashkinë e Shkodrës dhe u mbështetet nga Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit./atsh/KultPlus.com
NĂ« njĂ« ngjarje qĂ« tejkalon format tradicionale tĂ« koncertit dhe performancĂ«s artistike, pianisti i njohur ndĂ«rkombĂ«tarisht Marino Formenti do tĂ« qĂ«ndrojĂ« pĂ«r katĂ«r ditĂ« dhe katĂ«r netĂ« nĂ« ambientet e âMuzeut tĂ« PrishtinĂ«s â Burgu i Idealitâ, duke sjellĂ« njĂ« pĂ«rvojĂ« tĂ« veçantĂ« muzikore dhe njerĂ«zore me titullin âWHAT IS LIGHT FOR?â, pĂ«rcjell KultPlus.
Kjo performancë unike do të nisë më 17 korrik, nga ora 19:00 dhe do të zgjasë deri më 20 korrik në mesnatë, me dyer të hapura për vizitorët çdo ditë nga ora 11:00 deri në mesnatë.
Përgjatë këtyre katër ditëve, Formenti do të jetojë brenda burgut, aty do të flejë, ushqehet, do të mirëpresë mysafirë dhe do të luajë në piano.
NĂ« vijim, KultPlus ua sjell njoftimin e Molla e Kuqe NGO:
WHAT IS LIGHT FOR?
Performancë katërditore me pianistin Marino Formenti në Burgun e Idealit
â Prej datĂ«s 17. korrik, nga ora 19:00, deri mĂ« 20 korrik (mesnatĂ«)
â Ădo ditĂ« e hapur pĂ«r vizitorĂ« nga ora 11:00 deri nĂ« mesnatĂ«
Performancë muzikore & Lexim: tekste nga burgu
HIRI I GRAMSHIT
MĂ« 20.7. Ora 20:00
Pianisti me famĂ« botĂ«rore nĂ« muzikĂ«n klasike dhe bashkĂ«kohore, Marino Formenti (âBest of New York Timesâ, âBest of The New Yorkerâ), do tĂ« qĂ«ndrojĂ« pĂ«r 4 ditĂ« dhe 4 netĂ« nĂ« âMuzeu i PrishtinĂ«s â Burgu i Idealitâ. GjatĂ« kĂ«saj kohe, ai do tĂ« jetojĂ« nĂ« burg, do tĂ« flejĂ«, ushqehet, mirĂ«presĂ« mysafirĂ« dhe do tĂ« luaj nĂ« piano.
Muzika, koha, hapĂ«sira, tingulli â dhe mbi tĂ« gjitha tĂ« qenurit bashkĂ« â janĂ« thelbi i kĂ«saj performance.
Vizitorët ftohen për një pije e të dëgjojnë muzikë, të kalojnë kohë me pianistin apo ta shpërfillin atë, të vijnë të rrinë ca çaste dhe të kthehen sërish, të lexojnë, të shkruajnë, të vizatojnë, e të rikthehen ditën tjetër prapë.
Gjithashtu, ju mund të sillni a propozoni muzikë për Marinon, apo të vini me një instrument dhe të luani bashkë. Ndërveprimi gjithnjë është i mundur me të apo vizitorët tjerë: që të dëgjoni një koncerte intim, ndërveprues dhe për të shkëmbyer përvoja së bashku.
Temat qĂ« lidhen me burgun â shtypja, detyrimi, liria, pushteti, hierarkia, guximi, dĂ«bimi, deportimi â do tĂ« eksplorohen pĂ«rmes muzikĂ«s dhe bisedave me ish-tĂ« burgosurat/it politike/Ă«.
Ky aktivitet realizohet nga Molla e Kuqe NGO, në kuadër të projektit për funksionalizimin e hapësirës së muzeut, të mbështetur nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit për vitin 2025./KultPlus.com
NjĂ« numĂ«r i madh artistĂ«sh, aktivistĂ«sh dhe adhuruesish tĂ« animacionit u mblodhĂ«n tĂ« hĂ«nĂ«n mbrĂ«ma nĂ« KinemanĂ« e Liqenit nĂ« Parkun e PejĂ«s pĂ«r tĂ« hapur edicionin e 16-tĂ« tĂ« Festivalit NdĂ«rkombĂ«tar tĂ« Animacionit, Anibar, i cili kĂ«tĂ« vit vjen me njĂ« pyetje urgjente dhe pa pĂ«rgjigje tĂ« qartĂ«: âĂfarĂ« Ă«shtĂ« e ardhmja?â
Nën tingujt e korit dhe magjinë e animacionit, ceremonia e hapjes së festivalit u mbajt në një atmosferë të ngrohtë, me një publik entuziast nga vendi, rajoni e bota.
MbrĂ«mja nisi me njĂ« interpretim emocionues e tĂ« veçantĂ« nga Kori i mirĂ«njohur âSiparantumâ nga Peja. Kurse, pas performancĂ«s, audienca pati mundĂ«sinĂ« tĂ« shikojĂ« filmin âNjĂ« BotĂ« nĂ« Kaosâ nga David Crisp â njĂ« film qĂ« shpalos sfidat e shumta me tĂ« cilat po pĂ«rballet planeti ynĂ«. Anibar kĂ«tĂ« vit do tĂ« zgjasĂ« deri mĂ« 20 korrik, pĂ«r tĂ« sjellĂ« mbi 160 filma nga 51 shtete tĂ« botĂ«s, ndĂ«r ta njĂ« kategori e veçantĂ« e titulluar âPalestine Animated.â Filmat do tĂ« konkurrojnĂ« nĂ« gjithsej 6 gara dhe 5 kategori jo-garuese.
NdĂ«r tjera, njĂ« mori aktivitetesh â panele diskutimi, punĂ«tori dhe propozime pĂ«r animacione, do tĂ« mbahen nĂ«pĂ«r hapĂ«sira tĂ« ndryshme tĂ« qytetit, pĂ«rfshirĂ« shfaqjet e filmave nĂ« KinemanĂ« Jusuf GĂ«rvalla, KinematĂ« Kuba dhe Liqeni, KinemanĂ« Ăarshia si dhe GalerinĂ« e Arteve.
Po ashtu, programi profesional i festivalit, Anibar Pro, do të bashkojë krijues, mentorë, producentë dhe studio nga Kosova dhe vende të tjera evropiane për të shkëmbyer njohuri dhe për të zhvilluar projekte të reja në fushën e animacionit.
Anibar Pro mbështetet nga GENESIS, një iniciativë franceze-kosovare me mision fuqizimin e gjeneratave të reja të sipërmarrësve kreativë në animacion, lojëra digjitale dhe multimedia. Për plot një javë, Peja do të gjallërohet me aktivitete krijuese, bashkëpunim, si dhe angazhim për mbrojtjen e mjedisit./KultPlus.com
Vienë, 1907. Një artist i ri, me duart e djersitura nga frika i afrohet një artisti më të madh në moshë të veshur me kostum bojëqielli në kopshtin e shtëpisë së tij atelie. Vetëm 17 vjeç, ai i zgjati vizatimet mbi fletët japoneze të zbehta ngjyrë kafe, që shfaqnin torse të gjymtuara, shprehi të shtrembëruara dhe bukuri përhumbëse, njërit prej artistëve kryesorë të Europës. Mori frymë thellë, dhe i bëri pyetjen që e kishte pllakosur, formuar, që kur ishte fëmijë.
âA kam talent?â Ădo gjĂ«, pĂ«r Egon Schiele-n, varet nga ky moment.
âTalent?â, erdhi pĂ«rgjigja nga burri qĂ« ai adhuronte â Gustav Klimt, atĂ«herĂ« 45 vjeç, themeluesi dhe udhĂ«heqĂ«si i ShkĂ«putjes Vieneze â dhe pĂ«r Schiele-n, njĂ« meteor talenti. âMĂ« shumĂ« se çâduhetâ.
I trullosur nga çlirimi, Schiele i propozon njĂ« shkĂ«mbim tĂ« vizatimeve, duke i ofruar disa fletĂ« tĂ« tij pĂ«r njĂ« nga Klimt-i. PĂ«rgjigja e Klimt-it? âPse do qĂ« tâi shkĂ«mbesh me mua? Ti vizaton mĂ« mirĂ« se unĂ«.â
Dhe me kĂ«tĂ«, Egon Schiele mori vulĂ«n e praruar tĂ« aprovimit nga Gustav Klimt. Ishte njĂ« pĂ«rplasje krijuese shpirtrash tĂ« afĂ«rm dhe mendjesh rebele qĂ« do tĂ« ishte tragjikisht e shkurtĂ«r â tĂ« dy burrat do tĂ« ishin tĂ« vdekur pĂ«r mĂ« pak se njĂ« dekadĂ« mĂ« vonĂ«. Por ndikimi i tyre artistik jehon edhe sot.
Gustav Klimt u lindur i varfĂ«r nĂ« Baumgarten, afĂ«r VienĂ«s, nĂ« 1862, i dyti nga shtatĂ« fĂ«mijĂ« â dhe u bĂ« njĂ« prej artistĂ«ve mĂ« tĂ« dashur nĂ« planet.
Egon Schiele u lind në 1890 dhe u rrit në një qytet të vogël të Tulln, me jo aq larg nga Viena. Babai i tij, një shef stacioni, ishte një burrë i dashur por i rreptë. Në fillim, ishte i impresionuar nga fiksimi i djalit të tij të vogël për të vizatuar trenat që shihte nga dritarja e shtëpisë pranë stacionit. Por entuziazmi i tij u kthye në dëshpërim kur Schiele ngeli në shkollë dhe refuzoi karrierën për të ndjekur hapat e babait të tij.
Babai i Schiele e dogji nga inati bllokun e skicave të fëmijërisë së Egon-it. Por artisti nuk u frenua. Ai u bë studenti më i ri që pranohej në Akademinë e Arteve të Bukura të Vienës në 1906, njomzak, një gjashtëmbëdhjetëvjeçar. Jo për shumë kohë, Egon-i u nda nga mësuesit e tij konservatorë, dhe u largua në 1909 për të themeluar Neukunstgruppe me studentët e tjerë.
GjatĂ« kĂ«saj kohe Schiele u njoh me Klimt â dhe burri i ri filloi tĂ« imitonte mjeshtrin e tij. Por provat e para tĂ« Schiele-s ishin pĂ«r tĂ« ardhur keq.
Merr pikturĂ«n DanaĂ«, tĂ« Klimt, krijuar nĂ« 1907. Shih âshiun e artĂ«â qĂ« bie mes kofshĂ«ve tĂ« brishta tĂ« gruas, mĂ« shprehi tĂ« lumtur. Dhe mĂ« pas shih pĂ«rpjekjet adoleshente tĂ« Schiele nĂ« 1909 â modelja Ă«shtĂ« e strukur nĂ« pozicion fetal, gjunjĂ«t nĂ«n mjekĂ«r, shiu jetĂ«sjellĂ«s qĂ« lan kurrizin e saj. Schiele e kishte humbur thelbin.
Danaë, Klimt
Por sidoqoftë, respekti mes dy burrave ishte i ndërsjellë. Schiele pikturoi një autoportret me Klimt-in, The Hermits, në 1912, si homazh të miqësisë së tyre, dhe ishte krenar kur vepra e tij u ekspozua përballë Klimtit në Berlin, gjatë luftës së parë botërore.
Më pas, në pranverën e 1911, kur artisti 21-vjeçar, pa para, po kërkonte për modele të lira që të pozonin për veprat e tij të artit provokativ dhe kontroversial, Klimt-i, me bujari e prezantoi burrin e ri me një modele që ai e përdorte vazhdimisht: Wally Neuzil.
Ajo ishte dhurata e madhe që Klimt i bëri Schiele-s.
Wally ishte 17 vjeç atëherë, e lindur në Tattendorf, dhe ishte shpërngulur në Vienë për të fituar jetesën si modele, gjë që, në atë kohë, ishte e ngjashme me prostitucionin. Ishte një shkëndijë flakëruese e një gruaje me sy plot shpirt, një gojë të madhe sensuale dhe flokë të kuqerremtë. Schiele e pikturoi atë përgjatë historisë së tyre të dashurisë 4 vjeçare, dhe ajo u bë pjesë në çdo gjë që ai krijonte.
âWally, nĂ« fillim, ishte thjesht njĂ« prej modeleve tĂ« Schiele-sâ, thotĂ« Jane Kallir, autore e katalogut tĂ« Egon Schiele dhe bashkĂ«drejtore e GalerisĂ« St. Etienne nĂ« New York. âAjo nuk veçohet lehtĂ«sisht, apo tĂ« zhvillohet nĂ« njĂ« prani tĂ« dukshme nĂ« veprĂ«n e tij deri nĂ« 1912â.
MĂ« pas, tiparet e saj dalluese janĂ« tĂ« qarta nĂ« vepra si Sleeping Woman (Wally Neuzil), 1912; Wally Neuzil Kneeling with Grey Cloack, 1912; dhe sensuale nĂ«Â Woman in Underclothes and Stockings (Wally Neuzil), 1913. Kallir shton: âAjo qĂ« Ă«shtĂ« vĂ«rtet e pazakontĂ« Ă«shtĂ« qĂ« Schiele i jep [Wally-t] njĂ« lĂ«kurĂ« barazie. Jo thjesht si partnerja e tij e jetĂ«s, por si partnerja e tij artistike.â
Wally-t i atribuohet transformimi i pjekurisĂ« emocionale tĂ« artistit tĂ« ri dhe depĂ«rtimi qĂ« ai u dha modelĂ«ve tĂ« tij. Kjo dĂ«shmohet te Portrait of Wally Neuzil, 1912, krijuar si homologu i Self-portrait with Physalis. âNĂ« alegoritĂ« e tij, Schiele Ă«shtĂ« gjithmonĂ« ylli,â thotĂ« Kallir. âAi Ă«shtĂ« âprofetiâ, ai me shikimin e dytĂ«. Por nĂ« alegoritĂ« nga 1912-14, Wally Ă«shtĂ« krah tij, gjithashtu njĂ« âprofeteâ â kjo shkallĂ« njohjeje Ă«shtĂ« vĂ«rtet e jashtĂ«zakonshme pĂ«r atĂ« kohĂ«.â
Portrait of Wally Neuzil, 1912, krijuar si homologu i Self-portrait with Physalis
Me Wally-n, Schiele gjeti zërin e tij. Ai mundi gjithashtu të arrinte mjeshtrin e tij, dhe disa mund të thonë, e tejkaloi atë. Në 1912, ai krijoi veprën kontroverse Cardinal and Nun (Caress), bazuar te The Kiss qëndrueshmërisht e famshme e Klimt-it. Por Schiele ka një dell të egër eroticizmi dhe rebelimi që Klimt-i nuk e zotëron.
Por me gjithĂ« forcĂ«n dhe bujarinĂ« e Wally-t â ajo qĂ«ndroi pranĂ« artistit tĂ« turpĂ«ruar, pasi Schiele u burgos pĂ«r 24 ditĂ« i akuzuar pĂ«r rrĂ«mbim, pĂ«rdhunim statutor dhe imoralitet publik (dy akuzat e para u rrĂ«zuan shpejt) â ai nuk do tĂ« martohej kurrĂ« me tĂ«.
Piktura zemërthyese Death and the Maiden u bë në 1915, si përgjigje e ndarjes së tyre të afërt, para se Schiele të martohej me më të respektueshmen Edith Harms.
Kur Klimt-i vdiq papritur, nĂ« moshĂ«n 55-vjeçare, nĂ« shkurt tĂ« 1918 pĂ«r shkak tĂ« epidemisĂ« sĂ« gripit spanjoll qĂ« pĂ«rfshiu kontinentin, Schiele ishte i shkatĂ«rruar. Ai e vizatoi Klimt-in nĂ« shtratin e tij tĂ« vdekjes. Ai shkroi pĂ«r mentorin e tij: âNjĂ« artist pabesueshmĂ«risht i arrirĂ« â njĂ« burrĂ« me thellĂ«si tĂ« rrallĂ« â vepra e tij Ă«shtĂ« njĂ« vend i shenjtĂ«â.
Pas vdekjes së Klimt-it, Schiele mori mantelin si figura udhëheqëse e skenës së artit vienez. Por ai nuk do ta dinte që gjithashtu, do të vdiste në fund të vitit.
Schiele vdiq, nĂ« moshĂ«n 28-vjeçare, nĂ« 31 tetor 1918 â tre ditĂ« pas gruas sĂ« tij, Edith Harms, e cila ishte gjashtĂ« muaj shtatzĂ«nĂ« me fĂ«mijĂ«n e tyre tĂ« parĂ«. Dy artistĂ«t mĂ« tĂ« mĂ«dhenj tĂ« AustrisĂ« tĂ« shuar.
Sot, pak më shumë se 100 vjet nga vdekja e tyre e parakohshme, jehona e tyre mund të ndihet ende. Veprat e Schiele-s mbesin sizmike, transcendentale, tronditëse dhe plot zjarr. Klimt-i do të mbetet përgjithmonë mjeshtri i tij.
Por mbi dyzet, të jesh vetja është një akt i vogël rebelimi, një refuzim i ngadalshëm i përsosmërisë që të mbaron.
Miratimi fishket, arsyetimi tretet, shterron si një burim i harruar në shkretëtirë.
Liria sâĂ«shtĂ« shpĂ«rthim, por njĂ« pajtim i butĂ« me vijat qĂ« tĂ« rrethojnĂ«, trupi sâĂ«shtĂ« mĂ« projekt, mendja nuk pret tĂ« riparohet.
Të dyja, një terren i hapur, ku e vërteta fton ajrin të hyjë.
Thjeshtësimi, jo zbrazëti, por thelb i përqendruar, që mban peshën e kohës pa ulur kokën.
Të jesh e pranishme, pa falje, pa lutje, pa retorikë që të zvogëlon.
Mbi dyzet, tĂ« qenit grua Ă«shtĂ« njĂ« ujĂ«varĂ« pyetjesh tĂ« heshtura, e rizbuluar nâecje dyzetat nuk kĂ«rkojnĂ« pĂ«rgjigje, por hapin rrugĂ«, krijojnĂ« vend pĂ«r frymĂ«marrje.
Instituti Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore njoftoi se sektori i Veprave të Artit (IKTK), në bashkëpunim me Parkun Arkeologjik Bylis/Klos, po kryen ndërhyrje konservuese paraprake në mozaikun e nefit verior të Bazilikës Paleokristiane.
Qëllimi i restaurimit është ruajtja dhe nxjerrja në pah e trashëgimisë sonë kulturore.
Bylisi antik ruan në nëntokën e tij edhe objekte të tjera kulti. Parku Arkeologjik i Bylisit ndodhet në një lartësi mbi 500 metra nga niveli i detit mbi luginën e Vjosës dhe ofron, përveç të dhënave historike, edhe një pamje mahnitëse të Mallakastrës dhe zonave përreth./atsh/KultPlus.com
NĂ« datat 2 dhe 3 gusht 2025, Hora e ArbĂ«reshĂ«ve do tĂ« mirĂ«presĂ« edicionin e parĂ« tĂ« âBuka Buskers Festâ, njĂ« festĂ« e veçantĂ« qĂ« bashkon traditĂ«n e bukĂ«s, artet e rrugĂ«s, dhe kulturĂ«n arbĂ«reshe, nĂ« njĂ« atmosferĂ« tĂ« gjallĂ« dhe pĂ«rfshirĂ«se pĂ«r tĂ« gjitha moshat, pĂ«rcjell KultPlus.
Ky festival unik Ă«shtĂ« njĂ« ide origjinale e Federica Cuccia, realizuar nĂ« bashkĂ«punim me Giusi Maria Puglia dhe dedikuar komunitetit tĂ« banorĂ«ve tĂ« HorĂ«s. NĂ« qendĂ«r tĂ« ngjarjes do tĂ« jetĂ« buka â simbol i jetĂ«s dhe mikpritjes â por gjithashtu do tĂ« ndĂ«rthuren muzika live, cirku, poezia, performancat artistike dhe teatri rrugor, pĂ«r tĂ« krijuar njĂ« pĂ«rvojĂ« tĂ« paharrueshme.
Aktivitete kryesore të festivalit do të jenë koncerte dhe performanca muzikore live, cirk modern dhe teatro rruge, poezi dhe mikrofon i hapur në oborr poetik, punëtori dhe aktivitete për fëmijë, të rinj dhe të rritur.
Po ashtu pĂ«rgjatĂ« kĂ«tyre ditĂ«ve do tĂ« ketĂ« edhe punĂ«tori dhe bashkĂ«punime tĂ« veçanta si punĂ«tori vallesh folklorikĂ«. Italia Carroccio, aktore dhe trajnuese e njohur, do tĂ« sjellĂ« punĂ«torinĂ« e improvizimit teatror âBiografi Urbaneâ. Miriam Palma udhĂ«heq punĂ«torinĂ« e kĂ«ndimit âTrupi i zĂ«ritâ. Spazio Euphoria organizon punĂ«tori cirku pĂ«r fĂ«mijĂ«t dhe tĂ« rinjtĂ« nga 3 deri nĂ« 18 vjeç./KultPlus.com
Pas më shumë se dy dekadash, një nga grupet më ikonike të rock-ut botëror rikthehet në Tiranë për një mbrëmje që premton të shkruajë histori më 14 shtator.
Scorpions, autorĂ«t e hiteve si âWind of Changeâ, âStill Loving Youâ, âRock You Like a Hurricaneâ dhe shumĂ« tĂ« tjera, ngjiten sĂ«rish nĂ« skenĂ« pĂ«rpara publikut shqiptar â aty ku nĂ« vitin 2001 krijuan njĂ« nga koncertet mĂ« tĂ« paharrueshme qĂ« ka pĂ«rjetuar ndonjĂ«herĂ« ky vend.
Me njĂ« karrierĂ« qĂ« shtrihet nĂ« mbi 50 vite, mbi 100 milionĂ« disqe tĂ« shitura dhe turne nĂ« çdo cep tĂ« botĂ«s, Scorpions janĂ« shumĂ« mĂ« tepĂ«r se njĂ« grup â janĂ« njĂ« simbol i gjallĂ« i muzikĂ«s rock.
Ingmar Bergman konsiderohet si një nga kineastët më të mëdhenj të të gjitha kohërave. Regjisori suedez ishte i veçantë, filmat e tij morën një ton personal dhe hynë thellë në sferat e paeksploruara të psikikës njerëzore. Burimet thonë se pjesa më e madhe e punës së Bergman ishte autobiografike. Mënyra se si ai eksploroi gjendjen njerëzore ishte diçka personale, diçka që nuk mund të kopjohet, transmeton KultPlus.
I famshĂ«m pĂ«r pamjet e tij nga afĂ«r, Bergman kishte thĂ«nĂ« njĂ« herĂ«: âFytyra njerĂ«zore Ă«shtĂ« subjekti i madh i kinemasĂ«. Gjithçka Ă«shtĂ« aty.â
 Regjisori ka realizuar më shumë se 50 filma në karrierën e tij, shumica prej të cilëve konsiderohen si klasikë sot. Nga eksplorimi i vetvetes tek një marrëdhënie mes dy njerëzve e deri te besimi, regjisori suedez ka eksploruar shumë tema.
Ai me sukses solli në ekran të gjallë ndjenjat për të cilat shumica e njerëzve janë të shqetësuar. Regjisori i lindur më 14 korrik 1918, vdiq në korrik 2007. Sot, në përkujtim të mjeshtrit të regjisorit, ju sjellim pesë nga veprat e tij më të mira:
Fortesa Trekëndore është një nga objektet historike më të dukshme dhe më madhështore të Butrintit. Fortesa është vendi ideal për të interpretuar rolin e venecianëve në Butrint, bashkë me të edhe arkeologjinë pas-klasike, ku për ta vizituar udhëtohet me lundër përmes Kanalit të Vivarit. Lundra është mjeti i aksesit për stafin e menaxhimit dhe vizitorët për në Fortesën Trekëndore.
Kjo kala ka nevojë për konservim dhe këto punime janë përfshirë në ndërhyrjet e rekomanduara në Planin e Konservimit të Planit te Menaxhimit te Integruar te Butrintit. Ajo ka një oborr të brendshëm mjaft të madh për komunitetin dhe kryerjen e veprimtarive të tjera.
Kalaja Trekëndore ndodhet në bregun jugor të kanalit të Vivarit, pjesë e Parkut Kombëtar të Butrintit. Emri rrjedh nga planimetria e saj në formën e një trekëndëshi. Në të tri këndet e saj janë ndërtuar kulla në formë rrethore prej të cilave ajo jugperëndimore ruhet në lartësinë e plotë.
Ndërtimi i saj i takon disa fazave. Muret e kalasë, frëngjitë me mbulesë pllakash në formë çatie dhe kulla dykatëshe në pjesën jugperëndimore janë ndër ndërtimet më të hershme të saj.
Kalaja Trekëndore është pjesë e rëndësishme e sistemit fortifikues të Butrintit duke siguruar mbrojtjen si nga pjesa fushore ashtu dhe nga pjesa e detit Jon me të cilin lidhet përmes kanalit të Vivarit, shkruan atsh./KultPlus.com
GjatĂ« fundjavĂ«s sĂ« Ămimit tĂ« Madh nĂ« Monako Ă«shtĂ« prezantuar zyrtarisht njĂ« nga makinat mĂ« tĂ« veçanta tĂ« kĂ«tij viti: Dua Lipa Rennstall GT3 RS, njĂ« version ekskluziv i modelit 2024 Porsche 911 GT3 RS, krijuar nĂ« bashkĂ«punim me kĂ«ngĂ«taren e njohur Dua Lipa dhe kompaninĂ« Porsche.
Kjo makinë unike përmban paketën e kërkuar Weissach, me rrota prej magnezi, komponentë prej karboni, frenat Porsche Ceramic Composite, si dhe një motor atmosferik 4.0 litra flat-six, që arrin deri në 9,000 rpm, transmeton.
Pamja e jashtme e makinës është zbukuruar me një dizajn të veçantë dhe ngjyra të gjalla të krijuara nga vetë Dua Lipa, të frymëzuara nga energjia dhe stili vizual i turneut të saj Radical Optimism.
Të gjitha të ardhurat nga ankandi do të shkojnë për Fondacionin Sunny Hill themeluar nga Dua Lipa.
Makina do të ekspozohet në Goodwood Festival of Speed si dhe në #SothebysParis, ndërsa ankandi është i hapur deri më 31 korrik./KultPlus.com
Login
