❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Çerçiz Topulli, simboli i ushtarit tĂ« panjohur i rĂ«nĂ« nĂ« luftĂ« pĂ«r pavarĂ«si

✇KultPlus
By: Kult Plus


Çerçiz Topulli mund tĂ« ishte edhe simboli i ushtarit tĂ« panjohur i rĂ«nĂ« nĂ« luftĂ« pĂ«r pavarĂ«si. Nuk ka njĂ« tĂ« dytĂ« nĂ« historinĂ« e ShqipĂ«risĂ« qĂ« tĂ« mos e ketĂ« hequr armĂ«n asnjĂ«herĂ« nga supi, por njĂ«kohĂ«sisht tĂ« kishte njĂ« fund aq tĂ« trishtĂ«, i vrarĂ« pabesisht dhe, pĂ«r mĂ« tepĂ«r, pa marrĂ« famĂ«n dhe vlerĂ«simin qĂ« i takonte.

I lidhur kokĂ« e kĂ«mbĂ« me zinxhirĂ« nga ushtarĂ«t malazezĂ«, mĂ«ngjesin e tĂ« shtunĂ«s sĂ« 17 korrikut 1915, ai e humbi betejĂ«n e fundit nĂ« jetĂ« edhe pse u pĂ«rlesh me ta si njĂ« luan. NdĂ«rkohĂ« qĂ« 15 njerĂ«z me uniformĂ« e qĂ«llonin me plumba dhe e shponin me bajoneta nĂ« trup, Çerçiz Topulli u bĂ« nga dĂ«shmorĂ«t e parĂ« tĂ« ShqipĂ«risĂ«. VetĂ«m pak minuta mĂ« parĂ« i kishin vrarĂ« para syve shokun e tij Mustafa Qulli, njĂ« gazetar i cili, ndryshe nga Çerçizi qĂ« pushkĂ«n e kishte simbolin e lirisĂ«, mbante penĂ«n.

SKENA E KRIMIT

Çerçiz Topulli kishte bĂ«rĂ« dhjetĂ«ra manovrime nĂ« jetĂ«n e vet ndaj atyre qĂ« kishin dashur ta kapnin dhe asgjĂ«sonin. Por mĂ«ngjesin e 17 korrikut 1915, pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« dhe tĂ« fundit, ai dĂ«shtoi.

Një skuadër ushtarësh malazezë u shfaqën në portën e shtëpisë ku qëndronte në Shkodër dhe, pa asnjë urdhër të shkruar e vunë në pranga. Bashkë me të u arrestua edhe miku i tij, Mustafa Qulli, një gazetar me emër në atë kohë në Shkodër.

Pa shumĂ« sqarime ushtarĂ«t e huaj i lidhĂ«n tĂ« dy me zinxhirĂ« nĂ« duar e kĂ«mbĂ« dhe i dĂ«rguan nĂ« kazermĂ«. Pas 10 ditĂ«sh qĂ«ndrimi nĂ« njĂ« dhomĂ« nĂ« kushte skandaloze, ata tĂ« dy i hipĂ«n nĂ« njĂ« karrocĂ« dhe u thanĂ« se do t’i dĂ«rgonin nĂ« CetinjĂ«.

Sapo karvani bĂ«ri disa kilometra nĂ« FushĂ«n e Shtoijt, ora shĂ«nonte 04.00 dhe sapo nisi tĂ« zbardhte, ushtarĂ«t i zbritĂ«n ata dhe pa njĂ« pa dy nisin t’i qĂ«llojnĂ« me armĂ«. Mustafai vdiq nĂ« vend, ndĂ«rsa Çerçizi, ashtu i lidhur me zinxhirĂ«, pĂ«rleshet me ushtarĂ«t malazezĂ«, por ata, duke qenĂ« nĂ« numĂ«r tĂ« madh, arritĂ«n ta qĂ«llonin pĂ«r vdekje me plumba dhe duke i shpuar trupin me bajoneta.

Kur panë që të dy kishin dhënë shpirt, me shpejtësi hapën dy gropa jo shumë të thella, i futën brenda të dy trupat, i mbuluan me shkurre dhe drurë rrethanorë dhe u larguan.

SI U KRYE VRASJA

Vrasja e pabesĂ« dhe e fshehtĂ« e Çerçiz Topullit Ă«shtĂ« shoqĂ«ruar dhe me rregullin se edhe krimi mĂ« i sofistikuar lĂ« gjurmĂ«. Edhe pse menduan se i fshinĂ« gjurmĂ«t bashkĂ« me varrosjen e kufomave, asnjĂ« nga 15 vrasĂ«sit nuk e dinin se prapa shkurreve, njĂ« person i ndodhur aty rastĂ«sisht kishte parĂ« tĂ« gjithĂ« ngjarjen. Quhej Mahmut Golemi dhe rrĂ«fimi tij gjashtĂ« muaj pas ngjarjes Ă«shtĂ« unikal:

“NatĂ«n e sĂ« premtes, (duke gdhirĂ« e shtuna) natĂ« Ramazani, para se del drita, dola me ngarkue sanĂ« prej livadhit, nĂ« freskĂ«, kur prej sĂ« largut pashĂ« tuj ardhĂ« dy njerĂ«z tĂ« pĂ«rcjellĂ« prej afro 15 ushtarĂ«sh, tĂ« cilĂ«t kur mĂ« panĂ«, mĂ« urdhĂ«ruan tĂ« largohem, dhe unĂ« u fsheha mbrapa qerres. Kur erdhĂ«n deri nĂ« njĂ« vend, atje u ndalĂ«n dhe ushtarĂ«t morĂ«n pozicion me qitĂ« mbi dy personat nĂ« fjalĂ«.

Ai qĂ« ishte veshĂ« me petka bojĂ«hini qĂ« ia kasha dhĂ«nĂ« unĂ« pse kishte mbetur pa xhaketĂ« (Muço Qulli) bĂ«rtiti nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« alarmante, e njĂ« burrĂ« i gjatĂ« dhe i plotĂ«, i bĂ«rtiti shokut tue i thanĂ«: “Mos u tremb se patriotĂ«t kĂ«shtu e kanĂ«â€.

UshtarĂ«t qitĂ«n; ai me petka bojĂ«hini ra dekun, kurse tjetri, tue sha, me njĂ« zĂ« luani e me njĂ« shpejtĂ«si tĂ« rrufeshme, mĂ«syn ushtarĂ«t dhe pa u lanĂ« kohĂ« tĂ« qesin tĂ« dytĂ«n herĂ«, hyn midis tyre dhe erdhi fytyrat me ta pĂ«r tĂ« marrĂ« njĂ« pushkĂ« prej tyre. Kjo luftĂ« vazhdoi afro njĂ« minutĂ«. NĂ« atĂ« pĂ«rleshje mbasi gjetĂ«n rast i ranĂ« pĂ«r herĂ« tĂ« dytĂ« dhe e vranĂ«â€.

Krimi i organizuar u krye, më pas duhej vetëm fshehja e gjurmëve. Një veprim që ushtarët vrasës e bënë me shpejtësi dhe fshehtësi. Të paktën sipas tyre, hapën dy gropa dhe i hodhën brenda dy viktimat. U hodhën shkurre përspër. Dëshmitari Mahmut Golemi vijon rrëfimin:
“TĂ« nesĂ«rmen shkova nĂ« vendin e ngjarjes, ku i pashĂ« se ishin mbulue krejt cekĂ«t e me ferra. Si myslimanĂ« qĂ« ishin, pĂ«r sevap, i mbulova mĂ« thellĂ«. NĂ« kontrollimin e gropes gjetĂ«m shumĂ« shenja qĂ« i pĂ«rkisnin Muço Qullit, pasi trupin e Çerçizit qĂ« ishte mbuluar mĂ« thellĂ« nuk e prekĂ«m”.

GREKËT NË VRASJE

Vrasja e Çerçiz Topullit tregoi edhe njĂ« herĂ« aleancat sllavo-greke kundĂ«r shqiptarĂ«ve.
Sipas tĂ« dhĂ«nave, dĂ«shmive dhe raporteve tĂ« kohĂ«s, rezulton se malazezĂ«t e vranĂ« Çerçizin pĂ«r llogari tĂ« grekĂ«ve. Ishte njĂ« hakmarrje pĂ«r faktin qĂ« Çerçizi kishte vrarĂ« peshkopin grek, si kundĂ«rpĂ«rgjigje ndaj vrasjes sĂ« Spiro Kosturit, nĂ« Selanik, nĂ« vitin 1907. Kishin kohĂ« qĂ« qarqet greke e kĂ«rkonin me qiri komitin shqiptar, i cili u vra nĂ«pĂ«rmjet njĂ« intrige.

Po cilĂ«t ishin grekĂ«t qĂ« e porositĂ«n vrasjen te malazezĂ«t? Tre janĂ« personat qĂ« ishin tĂ« implikuar nĂ« kĂ«tĂ« vrasje: Alush Lohja, Spiro Tozhli, Mihalaki Kulumburi, tĂ« cilĂ«t kishin si qendĂ«r konsullatĂ«n greke nĂ« ShkodĂ«r. Tozhli ishte njĂ« tregtar nĂ« kĂ«tĂ« zonĂ« qĂ« mendohet se ka vĂ«nĂ« nĂ« dispozicion paratĂ« pĂ«r vrasje. DĂ«shmia dhe deklarata e parĂ« qĂ« vĂ«rteton kĂ«tĂ« Ă«shtĂ« e Kol Bjankut, sekretar i KadastrĂ«s nĂ« ShkodĂ«r. NĂ« njĂ« shkrim tĂ« numrit 18 tĂ« datĂ«s 9 qershor 1919 nĂ« gazetĂ«n “Kuvendi” ai shkroi:

“Tash, tuj mos mujtun m’u durumun prej varrĂ«s randĂ« tĂ« zemrĂ«s s’eme, po i lajmĂ«roj vllazĂ«nve qi nĂ« vjetin 1915 Mihalaki Kambuluri me dredhime t’veta bani fli (mbyti) dy ma t’ndershmit atdhetar, shpirtndritçmit Mustafa Qulli dhe Çerçiz Topulli qi sot Shqipnia i vajton”. Kjo dĂ«shmi e tronditi rĂ«ndĂ« opinionin. NĂ« numrin e datĂ«s 16 korrik nĂ« gazetĂ«n “Kuvendi”, Mihalaki Kambuluri iu pĂ«rgjigj Bjankut duke e cilĂ«suar shpifje atĂ« qĂ« ai shkruan.

Por shfajësimi të lë me gojë hapur teksa ai implikon Fejzi Alizotin:
“Fejzi Bej Alizoti i njef fort mirĂ« shkaktarĂ«t e njimnendshĂ«m t’ asaj vrasje, sikur ai vetĂ« shumĂ« herĂ«sh m’a pat diftue ktu nĂ« ShkodĂ«r, kur shifeshim ditĂ« pĂ«r ditĂ« e rrinim bashkĂ«â€Šâ€.

Se sa e vërtetë është që Alizoti të kishte dijeni, kjo nuk është vërtetuar, por pas kaq vjetësh një dëshmi e shkruar vlen sa një mijë prova.
NdĂ«rkohĂ« ndryshonte arsyeja dhe rrethanat pĂ«r eliminimin e gazetarit Mustafa Qulli. TĂ« dhĂ«nat tregojnĂ« se ai u vra si austrofil dhe kjo ndihej hapur nĂ« shkrimet e tij nĂ« gazetĂ«n “Populli” qĂ« botohej nĂ« ShkodĂ«r, nĂ« tĂ« cilĂ«n ai ishte drejtor. Kjo kishte sjellĂ« zemĂ«rimin e malazezĂ«ve, por sidomos tĂ« serbĂ«ve dhe, nga situata e krijuar, ishte njĂ« rast qĂ«, duke e bĂ«rĂ« bashkĂ« me MustafanĂ« Çerçizin, tĂ« eliminonin njĂ«herĂ«sh dy shqiptarĂ« qĂ« luftonin me penĂ« dhe me pushkĂ«.

KATËR VARRIME

Eshtrat e Çerçiz Topullit nuk gjetĂ«n prehje kollaj. KatĂ«r herĂ« nĂ«ntoka shqiptare ka pranuar trupin e tij tĂ« vdekur si tĂ« ishte njĂ« reagim. Varrimi i parĂ« u krye nga malazezĂ«t, tĂ« cilĂ«t pasi e vranĂ«, ende me gjak tĂ« ngrohtĂ« e futĂ«n nĂ« dhe. Varrimi i dytĂ« u krye mĂ« 27 nĂ«ntor tĂ« vitit 1936, nĂ« GjirokastĂ«r, nĂ« njĂ« ceremoni shtetĂ«rore, ndĂ«rkohĂ« qĂ« mĂ« 14 shtator 1936 nĂ« ShkodĂ«r ishte kryer zhvarrimi dhe kjo u shoqĂ«rua me njĂ« ceremoni pĂ«rcjelljeje qĂ« ka mbetur nĂ« histori, sepse kjo ishte edhe dalja e parĂ« publike e Enver HoxhĂ«s me njĂ« fjalim qĂ« ai mbajti nĂ« ballkonin e bashkisĂ« sĂ« qytetit.

NĂ« vitin 1945 u krye varrimi i tretĂ«, duke i vendosur eshtrat nĂ« Varrezat e DĂ«shmorĂ«ve nĂ« GjirokastĂ«r. NĂ« vitet ’70-tĂ« eshtrat u vendosĂ«n nĂ« kodrĂ«n e qytetit tĂ« GjirokastrĂ«s bashkĂ« me varret e Bajo Topullit, Koto Hoxhit dhe Pandeli Sotirit tĂ« shoqĂ«ruara me njĂ« memorial.

ShkĂ«putur nga libri “100 vrasjet mĂ« tĂ« bujshme nĂ« historinĂ« e shtetit shqiptar 1912-2017”, me autor Roland Qafokun. / KultPlus.com

↗

Rembrandt, jeta dhe vepra e një mjeshtri të madh të artit evropian

✇KultPlus
By: Kult Plus

Rembrandt Harmenszoon van Rijn (1606–1669) Ă«shtĂ« njĂ« nga piktorĂ«t dhe gravuristĂ«t mĂ« tĂ« mĂ«dhenj tĂ« historisĂ« sĂ« artit perĂ«ndimor. Me origjinĂ« nga Holanda, ai Ă«shtĂ« figura mĂ« pĂ«rfaqĂ«suese e EpokĂ«s sĂ« ArtĂ« Holandeze – njĂ« periudhĂ« e jashtĂ«zakonshme zhvillimi ekonomik, shkencor dhe artistik nĂ« shekullin e XVII, transmeton KultPlus.

Rembrandt lindi mĂ« 15 korrik 1606 nĂ« Leiden, njĂ« qytet universitar nĂ« RepublikĂ«n e VjetĂ«r tĂ« HolandĂ«s. Ishte fĂ«mija i nĂ«ntĂ« nĂ« njĂ« familje tĂ« klasĂ«s sĂ« mesme. I ati punonte si mullixhi, ndĂ«rsa e Ă«ma ishte bijĂ« pjekĂ«si. MegjithĂ«se fillimisht studioi nĂ« Universitetin e Leidenit, ai shpejt hoqi dorĂ« nga arsimi akademik pĂ«r t’iu pĂ«rkushtuar artit.

Ai u trajnua fillimisht nga piktori lokal Jacob van Swanenburgh dhe më pas nga Pieter Lastman në Amsterdam, i cili ndikoi shumë në stilin e tij të hershëm, sidomos në trajtimin e skenave biblike dhe mitologjike.

Në vitin 1631, Rembrandt u zhvendos në Amsterdam, ku filloi të punonte si portretist dhe fitoi famë të menjëhershme. Ai realizoi portrete të qytetarëve të pasur, duke përfshirë edhe grupe kolektive, të cilat e bënë të njohur në të gjithë vendin.

NjĂ« nga veprat mĂ« tĂ« famshme tĂ« kĂ«saj periudhe Ă«shtĂ« “Roja e NatĂ«s” (1642) – njĂ« pikturĂ« monumentale qĂ« sfidoi konventat e kohĂ«s me dinamizmin dhe pĂ«rdorimin dramatik tĂ« dritĂ«s dhe hijes.

Rembrandt u dallua pĂ«r mjeshtĂ«rinĂ« e tij tĂ« jashtĂ«zakonshme nĂ« pĂ«rdorimin e chiaroscuro-s – kontrasti i thellĂ« midis dritĂ«s dhe errĂ«sirĂ«s – qĂ« i jepte veprave tĂ« tij njĂ« ndjesi dramatike dhe emocionalitet tĂ« thellĂ«. Ai ishte gjithashtu mjeshtĂ«r i gravurĂ«s dhe litografisĂ«, duke e ngritur kĂ«tĂ« teknikĂ« nĂ« lartĂ«si tĂ« reja.

Në dallim nga bashkëkohësit, Rembrandt ishte më i interesuar për të zbuluar thellësitë shpirtërore dhe psikologjike të subjekteve të tij, sesa për të idealizuar formën apo për të paraqitur luksin e jashtëm.

Në kulmin e suksesit, Rembrandt jetoi në një shtëpi të madhe në Amsterdam dhe krijoi një koleksion të pasur artesh dhe objektesh antike. Por jeta e tij nuk ishte pa dhimbje: gruaja e tij e dashur, Saskia van Uylenburgh, vdiq e re, dhe vetëm një nga fëmijët e tyre arriti të mbijetojë.

Pas disa vendimeve të këqija financiare dhe mungesës së porosive, ai u përball me falimentim në vitin 1656. Megjithatë, ai vazhdoi të punojë dhe të krijojë disa nga veprat më të thella dhe të sinqerta të karrierës së tij në këtë periudhë të vështirë.

Rembrandt vdiq mĂ« 4 tetor 1669, nĂ« moshĂ«n 63-vjeçare, nĂ« varfĂ«ri relative. Por vepra e tij ka mbijetuar si njĂ« nga thesaret mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« artit botĂ«ror. Ai ka lĂ«nĂ« pas qindra piktura, vizatime dhe gravura – njĂ« trashĂ«gimi qĂ« ndikon akoma edhe sot artistĂ«t dhe studiuesit e artit.

NdĂ«r veprat mĂ« tĂ« njohura tĂ« tij pĂ«rveç “Roja e NatĂ«s”, pĂ«rmendim:

  • “VetĂ«portretet”, tĂ« cilat dokumentojnĂ« plakjen dhe transformimin e tij personal e emocional pĂ«rmes dekadave;
  • “Bajamiri i Samaritanit tĂ« MirĂ«â€, me thellĂ«si shpirtĂ«rore tĂ« jashtĂ«zakonshme;
  • “Anatomia e Dr. Nicolaes Tulp”, qĂ« tregon interesin pĂ«r shkencĂ«n dhe trupin e njeriut.

Rembrandt nuk ishte vetëm një mjeshtër i teknikes, por edhe një hulumtues i madh i natyrës njerëzore. Vepra e tij është një ndërthurje e realitetit të përditshëm me një ndjeshmëri të thellë psikologjike e shpirtërore. Ai mbetet një figurë kyçe jo vetëm për artin holandez, por për gjithë trashëgiminë kulturore të njerëzimit.

Në sytë e shumë studiuesve dhe admiruesve të artit, Rembrandt është piktori që i dha shpirt dritës.KultPlus.com

↗

“Marubi”, ekspozitĂ« me artefakte shkodrane tĂ« zbuluara nĂ« Muzeun Etnografik tĂ« Budapestit

✇KultPlus
By: Kult Plus

Muzeu KombĂ«tar i FotografisĂ« “Marubi” po pĂ«rgatitet tĂ« hapĂ« nĂ« fundjavĂ«, ekspozitĂ«n “Pazari i humbur i ShkodrĂ«s: Ringjallja e njĂ« kujtese”.

Kjo ekspozitĂ« sjell pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« nĂ« ShkodĂ«r koleksionin e PalokĂ« LacĂ«s, njĂ« tregtar i hershĂ«m i ShkodrĂ«s, artefaktet e tĂ« cilit gjenden tĂ« ruajtura nĂ« arkivĂ«n e Muzeut tĂ« EtnografisĂ« sĂ« Budapestit. NĂ« dialog me objekte nga fondi i etnografisĂ« tĂ« Institutit tĂ« AntropologjisĂ« dhe me imazhet e papublikuara tĂ« arkivit tĂ« “Marubit”, ekspozita rrĂ«fen historinĂ« vizuale tĂ« Pazarit tĂ« ShkodrĂ«s, qĂ« pĂ«r dekada ndikoi jetĂ«n kulturore dhe ekonomike tĂ« qytetit.

Një hapësirë e veçantë i dedikohet edhe dizajnerit të tekstileve Jozef Martini, me punimet e tij në jacquard, që sjellin një qasje bashkëkohore ndaj motiveve tradicionale shkodrane.

Pas përurimit të ekspozitës, vizitorët e ekspozitës dhe të qytetit të Shkodrës mund të shijojnë koncertin e grupit Shkodra Elektronike në shëtitoren e qytetit, duke e plotësuar kështu atmosferën festive të fundjavës.

Projekti i ekspozitës u realizua në bashkëpunim me Muzeun e Etnografisë të Budapestit, Ambasadën e Hungarisë në Tiranë, Ambasadën e Holandës në Tiranë, Arkivin Qendror Shtetëror të Filmit, Bashkinë e Shkodrës dhe u mbështetet nga Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit./atsh/KultPlus.com

↗

‘What is light for?’, performancĂ« katĂ«rditore me pianistin Marino Formenti nĂ« Burgun e Idealit

✇KultPlus
By: Kult Plus

NĂ« njĂ« ngjarje qĂ« tejkalon format tradicionale tĂ« koncertit dhe performancĂ«s artistike, pianisti i njohur ndĂ«rkombĂ«tarisht Marino Formenti do tĂ« qĂ«ndrojĂ« pĂ«r katĂ«r ditĂ« dhe katĂ«r netĂ« nĂ« ambientet e “Muzeut tĂ« PrishtinĂ«s – Burgu i Idealit”, duke sjellĂ« njĂ« pĂ«rvojĂ« tĂ« veçantĂ« muzikore dhe njerĂ«zore me titullin “WHAT IS LIGHT FOR?”, pĂ«rcjell KultPlus.

Kjo performancë unike do të nisë më 17 korrik, nga ora 19:00 dhe do të zgjasë deri më 20 korrik në mesnatë, me dyer të hapura për vizitorët çdo ditë nga ora 11:00 deri në mesnatë.

Përgjatë këtyre katër ditëve, Formenti do të jetojë brenda burgut, aty do të flejë, ushqehet, do të mirëpresë mysafirë dhe do të luajë në piano.

NĂ« vijim, KultPlus ua sjell njoftimin e Molla e Kuqe NGO:

WHAT IS LIGHT FOR?

Performancë katërditore me pianistin Marino Formenti në Burgun e Idealit

– Prej datĂ«s 17. korrik, nga ora 19:00, deri mĂ« 20 korrik (mesnatĂ«)

– Çdo ditĂ« e hapur pĂ«r vizitorĂ« nga ora 11:00 deri nĂ« mesnatĂ«

Performancë muzikore & Lexim: tekste nga burgu

HIRI I GRAMSHIT

MĂ« 20.7. Ora 20:00

Pianisti me famĂ« botĂ«rore nĂ« muzikĂ«n klasike dhe bashkĂ«kohore, Marino Formenti (“Best of New York Times”, “Best of The New Yorker”), do tĂ« qĂ«ndrojĂ« pĂ«r 4 ditĂ« dhe 4 netĂ« nĂ« “Muzeu i PrishtinĂ«s – Burgu i Idealit”. GjatĂ« kĂ«saj kohe, ai do tĂ« jetojĂ« nĂ« burg, do tĂ« flejĂ«, ushqehet, mirĂ«presĂ« mysafirĂ« dhe do tĂ« luaj nĂ« piano.

Muzika, koha, hapĂ«sira, tingulli – dhe mbi tĂ« gjitha tĂ« qenurit bashkĂ« – janĂ« thelbi i kĂ«saj performance.

Vizitorët ftohen për një pije e të dëgjojnë muzikë, të kalojnë kohë me pianistin apo ta shpërfillin atë, të vijnë të rrinë ca çaste dhe të kthehen sërish, të lexojnë, të shkruajnë, të vizatojnë, e të rikthehen ditën tjetër prapë.

Gjithashtu, ju mund të sillni a propozoni muzikë për Marinon, apo të vini me një instrument dhe të luani bashkë. Ndërveprimi gjithnjë është i mundur me të apo vizitorët tjerë: që të dëgjoni një koncerte intim, ndërveprues dhe për të shkëmbyer përvoja së bashku.

Temat qĂ« lidhen me burgun – shtypja, detyrimi, liria, pushteti, hierarkia, guximi, dĂ«bimi, deportimi – do tĂ« eksplorohen pĂ«rmes muzikĂ«s dhe bisedave me ish-tĂ« burgosurat/it politike/Ă«.

Pika muzikore nga: J. S .Bach, Philip Glass, Nirvana, Brian Eno, Morton Feldman, Frédéric Chopin, Erik Satie, John Lennon, Franz Schubert, Galina Ustvolskaya, Marino Formenti ose të tjerë; muzikë popullore, këngë burgu, këngë politike etj.

Ky aktivitet realizohet nga Molla e Kuqe NGO, në kuadër të projektit për funksionalizimin e hapësirës së muzeut, të mbështetur nga Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit për vitin 2025./KultPlus.com

↗

Festivali Anibar nis edicionin e 16-të

✇KultPlus
By: Kult Plus

Një numër i madh artistësh, aktivistësh dhe adhuruesish të animacionit u mblodhën të hënën
mbrëma në Kinemanë e Liqenit në Parkun e Pejës për të hapur edicionin e 16-të të Festivalit
Ndërkombëtar të Animacionit, Anibar, i cili këtë vit vjen me një pyetje urgjente dhe pa përgjigje
tĂ« qartĂ«: “ÇfarĂ« Ă«shtĂ« e ardhmja?”

Nën tingujt e korit dhe magjinë e animacionit, ceremonia e hapjes së festivalit u mbajt në një
atmosferë të ngrohtë, me një publik entuziast nga vendi, rajoni e bota.

MbrĂ«mja nisi me njĂ« interpretim emocionues e tĂ« veçantĂ« nga Kori i mirĂ«njohur “Siparantum”
nga Peja. Kurse, pas performancĂ«s, audienca pati mundĂ«sinĂ« tĂ« shikojĂ« filmin “NjĂ« BotĂ« nĂ«
Kaos” nga David Crisp – njĂ« film qĂ« shpalos sfidat e shumta me tĂ« cilat po pĂ«rballet planeti ynĂ«.
Anibar këtë vit do të zgjasë deri më 20 korrik, për të sjellë mbi 160 filma nga 51 shtete të botës,
ndĂ«r ta njĂ« kategori e veçantĂ« e titulluar “Palestine Animated.” Filmat do tĂ« konkurrojnĂ« nĂ«
gjithsej 6 gara dhe 5 kategori jo-garuese.

NdĂ«r tjera, njĂ« mori aktivitetesh – panele diskutimi, punĂ«tori dhe propozime pĂ«r animacione, do
të mbahen nëpër hapësira të ndryshme të qytetit, përfshirë shfaqjet e filmave në Kinemanë Jusuf
GĂ«rvalla, KinematĂ« Kuba dhe Liqeni, KinemanĂ« Çarshia si dhe GalerinĂ« e Arteve.

Po ashtu, programi profesional i festivalit, Anibar Pro, do të bashkojë krijues, mentorë,
producentë dhe studio nga Kosova dhe vende të tjera evropiane për të shkëmbyer njohuri dhe për
të zhvilluar projekte të reja në fushën e animacionit.

Anibar Pro mbështetet nga GENESIS, një iniciativë franceze-kosovare me mision fuqizimin e
gjeneratave të reja të sipërmarrësve kreativë në animacion, lojëra digjitale dhe multimedia.
Për plot një javë, Peja do të gjallërohet me aktivitete krijuese, bashkëpunim, si dhe angazhim për
mbrojtjen e mjedisit./KultPlus.com

↗

Lidhja e pathyeshme artistike e Gustav Klimt me Egon Schiele

✇KultPlus
By: Kult Plus

Nga Sophie Haydock

Vienë, 1907. Një artist i ri, me duart e djersitura nga frika i afrohet një artisti më të madh në moshë të veshur me kostum bojëqielli në kopshtin e shtëpisë së tij atelie. Vetëm 17 vjeç, ai i zgjati vizatimet mbi fletët japoneze të zbehta ngjyrë kafe, që shfaqnin torse të gjymtuara, shprehi të shtrembëruara dhe bukuri përhumbëse, njërit prej artistëve kryesorë të Europës. Mori frymë thellë, dhe i bëri pyetjen që e kishte pllakosur, formuar, që kur ishte fëmijë.

“A kam talent?” Çdo gjĂ«, pĂ«r Egon Schiele-n, varet nga ky moment.

“Talent?”, erdhi pĂ«rgjigja nga burri qĂ« ai adhuronte – Gustav Klimt, atĂ«herĂ« 45 vjeç, themeluesi dhe udhĂ«heqĂ«si i ShkĂ«putjes Vieneze – dhe pĂ«r Schiele-n, njĂ« meteor talenti. “MĂ« shumĂ« se ç’duhet”.

I trullosur nga çlirimi, Schiele i propozon njĂ« shkĂ«mbim tĂ« vizatimeve, duke i ofruar disa fletĂ« tĂ« tij pĂ«r njĂ« nga Klimt-i. PĂ«rgjigja e Klimt-it? “Pse do qĂ« t’i shkĂ«mbesh me mua? Ti vizaton mĂ« mirĂ« se unĂ«.”

Dhe me kĂ«tĂ«, Egon Schiele mori vulĂ«n e praruar tĂ« aprovimit nga Gustav Klimt. Ishte njĂ« pĂ«rplasje krijuese shpirtrash tĂ« afĂ«rm dhe mendjesh rebele qĂ« do tĂ« ishte tragjikisht e shkurtĂ«r – tĂ« dy burrat do tĂ« ishin tĂ« vdekur pĂ«r mĂ« pak se njĂ« dekadĂ« mĂ« vonĂ«. Por ndikimi i tyre artistik jehon edhe sot.

Gustav Klimt u lindur i varfĂ«r nĂ« Baumgarten, afĂ«r VienĂ«s, nĂ« 1862, i dyti nga shtatĂ« fĂ«mijĂ« – dhe u bĂ« njĂ« prej artistĂ«ve mĂ« tĂ« dashur nĂ« planet.

Egon Schiele u lind në 1890 dhe u rrit në një qytet të vogël të Tulln, me jo aq larg nga Viena. Babai i tij, një shef stacioni, ishte një burrë i dashur por i rreptë. Në fillim, ishte i impresionuar nga fiksimi i djalit të tij të vogël për të vizatuar trenat që shihte nga dritarja e shtëpisë pranë stacionit. Por entuziazmi i tij u kthye në dëshpërim kur Schiele ngeli në shkollë dhe refuzoi karrierën për të ndjekur hapat e babait të tij.

Babai i Schiele e dogji nga inati bllokun e skicave të fëmijërisë së Egon-it. Por artisti nuk u frenua. Ai u bë studenti më i ri që pranohej në Akademinë e Arteve të Bukura të Vienës në 1906, njomzak,  një gjashtëmbëdhjetëvjeçar. Jo për shumë kohë, Egon-i u nda nga mësuesit e tij konservatorë, dhe u largua në 1909 për të themeluar Neukunstgruppe me studentët e tjerë.

GjatĂ« kĂ«saj kohe Schiele u njoh me Klimt – dhe burri i ri filloi tĂ« imitonte mjeshtrin e tij. Por provat e para tĂ« Schiele-s ishin pĂ«r tĂ« ardhur keq.

Merr pikturĂ«n DanaĂ«, tĂ« Klimt, krijuar nĂ« 1907. Shih “shiun e artĂ«â€ qĂ« bie mes kofshĂ«ve tĂ« brishta tĂ« gruas, mĂ« shprehi tĂ« lumtur. Dhe mĂ« pas shih pĂ«rpjekjet adoleshente tĂ« Schiele nĂ« 1909 – modelja Ă«shtĂ« e strukur nĂ« pozicion fetal, gjunjĂ«t nĂ«n mjekĂ«r, shiu jetĂ«sjellĂ«s qĂ« lan kurrizin e saj. Schiele e kishte humbur thelbin.

Danaë, Klimt

Por sidoqoftë, respekti mes dy burrave ishte i ndërsjellë. Schiele pikturoi një autoportret me Klimt-in, The Hermits, në 1912, si homazh të miqësisë së tyre, dhe ishte krenar kur vepra e tij u ekspozua përballë Klimtit në Berlin,  gjatë luftës së parë botërore.

Më pas, në pranverën e 1911, kur artisti 21-vjeçar, pa para, po kërkonte për modele të lira që të pozonin për veprat e tij të artit provokativ dhe kontroversial, Klimt-i, me bujari e prezantoi burrin e ri me një modele që ai e përdorte vazhdimisht: Wally Neuzil.

Ajo ishte dhurata e madhe që Klimt i bëri Schiele-s.

Wally ishte 17 vjeç atëherë, e lindur në Tattendorf, dhe ishte shpërngulur në Vienë për të fituar jetesën si modele, gjë që, në atë kohë, ishte e ngjashme me prostitucionin. Ishte një shkëndijë flakëruese e një gruaje me sy plot shpirt, një gojë të madhe sensuale dhe flokë të kuqerremtë. Schiele e pikturoi atë përgjatë historisë së tyre të dashurisë 4 vjeçare, dhe ajo u bë pjesë në çdo gjë që ai krijonte.

“Wally, nĂ« fillim, ishte thjesht njĂ« prej modeleve tĂ« Schiele-s”, thotĂ« Jane Kallir, autore e katalogut tĂ« Egon Schiele dhe bashkĂ«drejtore e GalerisĂ« St. Etienne nĂ« New York. “Ajo nuk veçohet lehtĂ«sisht, apo tĂ« zhvillohet nĂ« njĂ« prani tĂ« dukshme nĂ« veprĂ«n e tij deri nĂ« 1912”.

MĂ« pas, tiparet e saj dalluese janĂ« tĂ« qarta nĂ« vepra si Sleeping Woman (Wally Neuzil), 1912; Wally Neuzil Kneeling with Grey Cloack, 1912; dhe sensuale në Woman in Underclothes and Stockings (Wally Neuzil), 1913. Kallir shton: “Ajo qĂ« Ă«shtĂ« vĂ«rtet e pazakontĂ« Ă«shtĂ« qĂ« Schiele i jep [Wally-t] njĂ« lĂ«kurĂ« barazie. Jo thjesht si partnerja e tij e jetĂ«s, por si partnerja e tij artistike.”

Wally-t i atribuohet transformimi i pjekurisĂ« emocionale tĂ« artistit tĂ« ri dhe depĂ«rtimi qĂ« ai u dha modelĂ«ve tĂ« tij. Kjo dĂ«shmohet te Portrait of Wally Neuzil, 1912, krijuar si homologu i Self-portrait with Physalis. “NĂ« alegoritĂ« e tij, Schiele Ă«shtĂ« gjithmonĂ« ylli,” thotĂ« Kallir. “Ai Ă«shtĂ« ‘profeti’, ai me shikimin e dytĂ«. Por nĂ« alegoritĂ« nga 1912-14, Wally Ă«shtĂ« krah tij, gjithashtu njĂ« ‘profete’ – kjo shkallĂ« njohjeje Ă«shtĂ« vĂ«rtet e jashtĂ«zakonshme pĂ«r atĂ« kohĂ«.”

Portrait of Wally Neuzil, 1912, krijuar si homologu i Self-portrait with Physalis

Me Wally-n, Schiele gjeti zërin e tij. Ai mundi gjithashtu të arrinte mjeshtrin e tij, dhe disa mund të thonë, e tejkaloi atë. Në 1912, ai krijoi veprën kontroverse Cardinal and Nun (Caress), bazuar te The Kiss qëndrueshmërisht e famshme e Klimt-it. Por Schiele ka një dell të egër eroticizmi dhe rebelimi që Klimt-i nuk e zotëron.

Por me gjithĂ« forcĂ«n dhe bujarinĂ« e Wally-t – ajo qĂ«ndroi pranĂ« artistit tĂ« turpĂ«ruar, pasi Schiele u burgos pĂ«r 24 ditĂ« i akuzuar pĂ«r rrĂ«mbim, pĂ«rdhunim statutor dhe imoralitet publik (dy akuzat e para u rrĂ«zuan shpejt) – ai nuk do tĂ« martohej kurrĂ« me tĂ«.

Piktura zemërthyese Death and the Maiden u bë në 1915, si përgjigje e ndarjes së tyre të afërt, para se Schiele të martohej me më të respektueshmen Edith Harms.

Kur Klimt-i vdiq papritur, nĂ« moshĂ«n 55-vjeçare, nĂ« shkurt tĂ« 1918 pĂ«r shkak tĂ« epidemisĂ« sĂ« gripit spanjoll qĂ« pĂ«rfshiu kontinentin, Schiele ishte i shkatĂ«rruar. Ai e vizatoi Klimt-in nĂ« shtratin e tij tĂ« vdekjes. Ai shkroi pĂ«r mentorin e tij: “NjĂ« artist pabesueshmĂ«risht i arrirĂ« – njĂ« burrĂ« me thellĂ«si tĂ« rrallĂ« – vepra e tij Ă«shtĂ« njĂ« vend i shenjtĂ«â€.

Pas vdekjes së Klimt-it, Schiele mori mantelin si figura udhëheqëse e skenës së artit vienez. Por ai nuk do ta dinte që gjithashtu, do të vdiste në fund të vitit.

Schiele vdiq, nĂ« moshĂ«n 28-vjeçare, nĂ« 31 tetor 1918 – tre ditĂ« pas gruas sĂ« tij, Edith Harms, e cila ishte gjashtĂ« muaj shtatzĂ«nĂ« me fĂ«mijĂ«n e tyre tĂ« parĂ«. Dy artistĂ«t mĂ« tĂ« mĂ«dhenj tĂ« AustrisĂ« tĂ« shuar.

Sot, pak më shumë se 100 vjet nga vdekja e tyre e parakohshme, jehona e tyre mund të ndihet ende. Veprat e Schiele-s mbesin sizmike, transcendentale, tronditëse dhe plot zjarr. Klimt-i do të mbetet përgjithmonë mjeshtri i tij.

Përktheu Enxhi Hudhri. / KultPlus.com

↗

’Koha pĂ«r poezi’

✇KultPlus
By: Kult Plus

Poezi nga Sibel Halimi

Koha për poezi

Mbi 40-tat

Të gjitha recetat kërkojnë ndryshim,
të maskuar, të heshtur, të gdhendur në pritje.

Por mbi dyzet, të jesh vetja
është një akt i vogël rebelimi,
një refuzim i ngadalshëm
i përsosmërisë që të mbaron.

Miratimi fishket,
arsyetimi tretet, shterron
si një burim i harruar
në shkretëtirë.

Liria s’ështĂ« shpĂ«rthim,
por një pajtim i butë
me vijat që të rrethojnë,
trupi s’ështĂ« mĂ« projekt,
mendja nuk pret të riparohet.

Të dyja, një terren i hapur,
ku e vërteta fton ajrin të hyjë.

Thjeshtësimi,
jo zbrazëti, por thelb
i përqendruar,
që mban peshën e kohës
pa ulur kokën.

TĂ« jesh e pranishme,
pa falje, pa lutje,
pa retorikë që të zvogëlon.

Mbi dyzet, të qenit grua
është një ujëvarë pyetjesh
tĂ« heshtura, e rizbuluar n’ecje
dyzetat nuk kërkojnë përgjigje,
por hapin rrugë,
krijojnë vend për frymëmarrje.

E lirë./KultPlus.com

↗

Ndërhyrje konservuese në mozaikun e nefit verior të Bazilikës Paleokristiane, në Bylis

✇KultPlus
By: Kult Plus

Instituti Kombëtar i Trashëgimisë Kulturore njoftoi se sektori i Veprave të Artit (IKTK), në bashkëpunim me Parkun Arkeologjik Bylis/Klos, po kryen ndërhyrje konservuese paraprake në mozaikun e nefit verior të Bazilikës Paleokristiane.

Sipas IKTK-së punimet përfshijnë: Trajtim çarjesh; Bordurime; Mbushje lakunash; Rivendosje teserash.

Qëllimi i restaurimit është ruajtja dhe nxjerrja në pah e trashëgimisë sonë kulturore.

Bylisi antik ruan në nëntokën e tij edhe objekte të tjera kulti. Parku Arkeologjik i Bylisit ndodhet në një lartësi mbi 500 metra nga niveli i detit mbi luginën e Vjosës dhe ofron, përveç të dhënave historike, edhe një pamje mahnitëse të Mallakastrës dhe zonave përreth./atsh/KultPlus.com

↗

“Buka Buskers Fest”, festa e bukĂ«s dhe arteve tĂ« rrugĂ«s nĂ« zemĂ«r tĂ« HorĂ«s sĂ« ArbĂ«reshĂ«ve

✇KultPlus
By: Kult Plus

NĂ« datat 2 dhe 3 gusht 2025, Hora e ArbĂ«reshĂ«ve do tĂ« mirĂ«presĂ« edicionin e parĂ« tĂ« ‘Buka Buskers Fest’, njĂ« festĂ« e veçantĂ« qĂ« bashkon traditĂ«n e bukĂ«s, artet e rrugĂ«s, dhe kulturĂ«n arbĂ«reshe, nĂ« njĂ« atmosferĂ« tĂ« gjallĂ« dhe pĂ«rfshirĂ«se pĂ«r tĂ« gjitha moshat, pĂ«rcjell KultPlus.

Ky festival unik Ă«shtĂ« njĂ« ide origjinale e Federica Cuccia, realizuar nĂ« bashkĂ«punim me Giusi Maria Puglia dhe dedikuar komunitetit tĂ« banorĂ«ve tĂ« HorĂ«s. NĂ« qendĂ«r tĂ« ngjarjes do tĂ« jetĂ« buka – simbol i jetĂ«s dhe mikpritjes – por gjithashtu do tĂ« ndĂ«rthuren muzika live, cirku, poezia, performancat artistike dhe teatri rrugor, pĂ«r tĂ« krijuar njĂ« pĂ«rvojĂ« tĂ« paharrueshme.

Aktivitete kryesore të festivalit do të jenë koncerte dhe performanca muzikore live, cirk modern dhe teatro rruge, poezi dhe mikrofon i hapur në oborr poetik, punëtori dhe aktivitete për fëmijë, të rinj dhe të rritur.

Po ashtu pĂ«rgjatĂ« kĂ«tyre ditĂ«ve do tĂ« ketĂ« edhe punĂ«tori dhe bashkĂ«punime tĂ« veçanta si punĂ«tori vallesh folklorikĂ«.  Italia Carroccio, aktore dhe trajnuese e njohur, do tĂ« sjellĂ« punĂ«torinĂ« e improvizimit teatror “Biografi Urbane”. Miriam Palma udhĂ«heq punĂ«torinĂ« e kĂ«ndimit “Trupi i zĂ«rit”. Spazio Euphoria organizon punĂ«tori cirku pĂ«r fĂ«mijĂ«t dhe tĂ« rinjtĂ« nga 3 deri nĂ« 18 vjeç./KultPlus.com

↗

Grupi i ikonik ‘Scorpions’, koncert nĂ« TiranĂ« mĂ« 14 shtator

✇KultPlus
By: Kult Plus

Pas më shumë se dy dekadash, një nga grupet më ikonike të rock-ut botëror rikthehet në Tiranë për një mbrëmje që premton të shkruajë histori më 14 shtator.

Scorpions, autorĂ«t e hiteve si “Wind of Change”, “Still Loving You”, “Rock You Like a Hurricane” dhe shumĂ« tĂ« tjera, ngjiten sĂ«rish nĂ« skenĂ« pĂ«rpara publikut shqiptar – aty ku nĂ« vitin 2001 krijuan njĂ« nga koncertet mĂ« tĂ« paharrueshme qĂ« ka pĂ«rjetuar ndonjĂ«herĂ« ky vend.

Me njĂ« karrierĂ« qĂ« shtrihet nĂ« mbi 50 vite, mbi 100 milionĂ« disqe tĂ« shitura dhe turne nĂ« çdo cep tĂ« botĂ«s, Scorpions janĂ« shumĂ« mĂ« tepĂ«r se njĂ« grup – janĂ« njĂ« simbol i gjallĂ« i muzikĂ«s rock.

Biletat tashmë të disponueshme në Vivere.al./KultPlus.com

↗

‘Me zjarr ju flas
 me zjarr’

✇KultPlus
By: Kult Plus

Poezi nga Lasgush Poradeci

Me zjarr ju flas
 me zjarr
NĂ« gjirin tim kam hapur varr

QĂ« t’i jap shpresĂ«- edhe t’ja marr


Un’ ik liqerit zemĂ«rak
Fatlum dh’ i pastĂ«r si zĂ«mbak,
Po zemra ime kullon gjak:

Se vijnë- urtuar zogjtë-e mi,
Dh’u jap ushqim me dashuri-
Një dashuri për llaftari:

Pa nis ah! Gjirin ta godas

Dh’e hap ah! gjirin pĂ«r njĂ« ças

Dh’i nginj ah! zogjtĂ«- e vdes me gas!


Ahere – helmohet e buçet
Pas mallit tim liqer-i shkret,
E rrit tallazin posi det.

Ay e tund, ay e shkund,
Ay e hap sa me të mund,
Gjer mun në gjit, gjer mu në fund.

E shpirtin dyke ma përcjellë
MĂ« thotĂ« ah! shih sesa ‘sht’i fellë 
Ky gjir’i em qĂ« tĂ« pat pjellë 

Me zjarr ju flas

Me zjarr
/KultPlus.com

↗

Përkujtohet në ditëlindjen e tij, regjisori i njohur suedez Ingmar Bergman

✇KultPlus
By: Kult Plus

Ingmar Bergman konsiderohet si një nga kineastët më të mëdhenj të të gjitha kohërave. Regjisori suedez ishte i veçantë, filmat e tij morën një ton personal dhe hynë thellë në sferat e paeksploruara të psikikës njerëzore. Burimet thonë se pjesa më e madhe e punës së Bergman ishte autobiografike. Mënyra se si ai eksploroi gjendjen njerëzore ishte diçka personale, diçka që nuk mund të kopjohet, transmeton KultPlus.

I famshĂ«m pĂ«r pamjet e tij nga afĂ«r, Bergman kishte thĂ«nĂ« njĂ« herĂ«: “Fytyra njerĂ«zore Ă«shtĂ« subjekti i madh i kinemasĂ«. Gjithçka Ă«shtĂ« aty.”

 Regjisori ka realizuar më shumë se 50 filma në karrierën e tij, shumica prej të cilëve konsiderohen si klasikë sot. Nga eksplorimi i vetvetes tek një marrëdhënie mes dy njerëzve e deri te besimi, regjisori suedez ka eksploruar shumë tema.

Ai me sukses solli në ekran të gjallë ndjenjat për të cilat shumica e njerëzve janë të shqetësuar. Regjisori i lindur më 14 korrik 1918, vdiq në korrik 2007. Sot, në përkujtim të mjeshtrit të regjisorit, ju sjellim pesë nga veprat e tij më të mira:

1.The Seventh Seal (1957)

2.Winter Light (1963)

3.Persona (1966)

4. Cries and Whispers (1972)

5. Fanny and Alexander (1982)./ KultPlus.com

↗

Kalaja Trekëndore e Butrintit, fortesë madhështore e stilit venecian 

✇KultPlus
By: Kult Plus

Fortesa Trekëndore është një nga objektet historike më të dukshme dhe më madhështore të Butrintit. Fortesa është vendi ideal për të interpretuar rolin e venecianëve në Butrint, bashkë me të edhe arkeologjinë pas-klasike, ku për ta vizituar udhëtohet me lundër përmes Kanalit të Vivarit. Lundra është mjeti  i aksesit për stafin e menaxhimit dhe vizitorët për në Fortesën Trekëndore.

Kjo kala ka nevojë për konservim dhe këto punime janë përfshirë në ndërhyrjet e rekomanduara në Planin e Konservimit të Planit te Menaxhimit te Integruar te Butrintit. Ajo ka një oborr të brendshëm mjaft të madh për komunitetin dhe kryerjen e veprimtarive të tjera.

Kalaja Trekëndore ndodhet në bregun jugor të kanalit të Vivarit, pjesë e Parkut Kombëtar të Butrintit. Emri rrjedh nga planimetria e saj në formën e një trekëndëshi. Në të tri këndet e saj janë ndërtuar kulla në formë rrethore prej të cilave ajo jugperëndimore ruhet në lartësinë e plotë.

Ndërtimi i saj i takon disa fazave. Muret e kalasë, frëngjitë me mbulesë pllakash në formë çatie dhe kulla dykatëshe në pjesën jugperëndimore janë ndër ndërtimet më të hershme të saj.

Kalaja Trekëndore është pjesë e rëndësishme e sistemit fortifikues të Butrintit duke siguruar mbrojtjen si nga pjesa fushore ashtu dhe nga pjesa e detit Jon me të cilin lidhet përmes kanalit të Vivarit, shkruan atsh./KultPlus.com

↗

Del në ankand Porsche e dizajnuar nga Dua Lipa

✇KultPlus
By: Kult Plus

GjatĂ« fundjavĂ«s sĂ« Çmimit tĂ« Madh nĂ« Monako Ă«shtĂ« prezantuar zyrtarisht njĂ« nga makinat mĂ« tĂ« veçanta tĂ« kĂ«tij viti: Dua Lipa Rennstall GT3 RS, njĂ« version ekskluziv i modelit 2024 Porsche 911 GT3 RS, krijuar nĂ« bashkĂ«punim me kĂ«ngĂ«taren e njohur Dua Lipa dhe kompaninĂ« Porsche.

Kjo makinë unike përmban paketën e kërkuar Weissach, me rrota prej magnezi, komponentë prej karboni, frenat Porsche Ceramic Composite, si dhe një motor atmosferik 4.0 litra flat-six, që arrin deri në 9,000 rpm, transmeton.

Pamja e jashtme e makinës është zbukuruar me një dizajn të veçantë dhe ngjyra të gjalla të krijuara nga vetë Dua Lipa, të frymëzuara nga energjia dhe stili vizual i turneut të saj Radical Optimism.

Të gjitha të ardhurat nga ankandi do të shkojnë për Fondacionin Sunny Hill themeluar nga Dua Lipa.

Makina do të ekspozohet në Goodwood Festival of Speed si dhe në #SothebysParis, ndërsa ankandi është i hapur deri më 31 korrik./KultPlus.com

↗

Agjencia e Kosovës për Akreditim rikthehet si anëtare me të drejta të plota në EQAR

✇KultPlus
By: Kult Plus

Agjencia e Kosovës për Akreditim (AKA) është pranuar si anëtare me të drejta të plota në Regjistrin Evropian për Sigurimin e Cilësisë në Arsimin e Lartë (EQAR), pas vlerësimit pozitiv nga ekipi i pavarur i ekspertëve të Asociacionit Evropian për Sigurimin e Cilësisë (ENQA).

Sipas njoftimit tĂ« AKA, nĂ« letrĂ«n zyrtare tĂ« cilĂ«n, tĂ« hĂ«nĂ«n presidenti i EQAR-it, StĂ©phane Lauwick i ka dĂ«rguar drejtorit tĂ« PĂ«rgjithshĂ«m tĂ« AKA-sĂ«, thuhet: “I nderuar z. Naim Gashi, Komiteti i Regjistrit ka shqyrtuar aplikimin tuaj tĂ« datĂ«s 02.02.2024 pĂ«r (riperfshirjen) nĂ« Regjistrin Evropian pĂ«r Sigurimin e CilĂ«sisĂ« nĂ« Arsimin e LartĂ« (EQAR). Aplikimi juaj Ă«shtĂ« aprovuar dhe pĂ«rfshirja juaj do tĂ« jetĂ« e vlefshme deri mĂ« 31.12.2029. Ju lutem pranoni urimet e mia pĂ«r aplikimin tuaj tĂ« suksesshĂ«m dhe pĂ«rgĂ«zimet e mia tĂ« pĂ«rzemĂ«rta pĂ«r punĂ«n tuaj nĂ« emĂ«r tĂ« tĂ« gjithĂ« anĂ«tarĂ«ve tĂ« Komitetit tĂ« Regjistrit”.

EQAR është institucioni më i lartë evropian që regjistron agjenci të cilat veprojnë në përputhje me standardet evropiane për sigurimin e cilësisë në arsimin e lartë (ESG).

“AnĂ«tarĂ«simi nĂ« EQAR pĂ«rfaqĂ«son njĂ« njohje ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« punĂ«s sĂ« palodhshme dhe tĂ« pĂ«rkushtuar tĂ« AKA-sĂ« nĂ« pĂ«rmbushjen e standardeve mĂ« tĂ« larta evropiane, duke rritur ndjeshĂ«m kredibilitetin dhe besueshmĂ«rinĂ« e sistemit tĂ« arsimit tĂ« lartĂ« nĂ« KosovĂ«â€, thuhet nĂ« njoftim.

Më tej thuhet se si rezultat, diplomat e studentëve kosovarë do të kenë vlefshmëri të garantuar dhe të njohur ndërkombëtarisht, si në kuptimin akademik ashtu dhe profesional në të gjithë Evropën dhe më gjerë, pasi që regjistrimi në EQAR është tregues se diploma vjen nga një program ose institucion që përmbush standardet rigoroze të cilësisë, duke siguruar studentët dhe punëdhënësit për vlerën e diplomës.

Nga ana tjetër, institucionet e arsimit të lartë në vend do të kenë qasje të plotë në programe të Bashkimit Evropian në fushën e arsimit, mundësinë për njohjen ndërkombëtare, partneritete, financim, tërheqje studentësh dhe zhvillim të vazhdueshëm.

Me anëtarësimin në EQAR, AKA bëhet institucion kredibil, jo vetëm kombëtar, por edhe ndërkombëtarë, pasi që në kuptimin e cilësisë është e barabartë me agjenci tjera për të vlerësuar institucione të arsimit të lartë nëpër Evropë dhe më gjerë.

“Pas pranimit tĂ« vendimit pĂ«r anĂ«tarĂ«simin e AKA nĂ« EQAR Kryetarja e KĂ«shillit ShtetĂ«ror tĂ« CilĂ«sisĂ«, prof. Hasnije Ilazi, potencoi se Kosova Ă«shtĂ« vendi i parĂ« nĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor qĂ« arrin anĂ«tarĂ«simin nĂ« kĂ«tĂ« institucion ndĂ«rkombĂ«tar. “Ky Ă«shtĂ« njĂ« sukses nacional dhe njĂ« arritje kolosale pĂ«r studentĂ«t dhe tĂ« diplomuarit kosovarĂ«, pasi qĂ« diplomat e tyre tashmĂ« bartin vulĂ«n e cilĂ«sisĂ« evropiane. Kjo rrit imazhin dhe kredibilitetin e KosovĂ«s si vend me arsim tĂ« lartĂ« nĂ« pĂ«rputhje me standardet e BE-sĂ«â€, citohet Ilazi nĂ« komunikatĂ«.

Drejtori i PĂ«rgjithshĂ«m i AKA-sĂ«, Naim Gashi, theksoi se ky sukses Ă«shtĂ« rezultat i njĂ« procesi tĂ« gjatĂ«. “NĂ« vitin 2020 hartuam planin pĂ«r pĂ«rmbushjen e 14 standardeve. Pas anĂ«tarĂ«simit si affiliate nĂ« ENQA nĂ« shtator 2022 dhe pas aplikimit zyrtar pĂ«r EQAR nĂ« dhjetor 2023, mĂ« 1 korrik 2024, njĂ« ekip prej pesĂ« ekspertĂ«sh ndĂ«rkombĂ«tarĂ« vizitoi KosovĂ«n dhe dha njĂ« vlerĂ«sim pozitiv,” tha Gashi.

Kryetarja Ilazi dhe drejtori Gashi falënderojnë për përkrahje Bordin e AKA-së, stafin profesional, Ministren e Arsimit znj. Arbërie Nagavci, Qeverinë, Kuvendin, shoqërinë civile, donatorët dhe agjencitë partnere ndërkombëtare që mbështetën këtë proces, në mënyrë të veçantë agjencitë homologe nga Kroacia, Austria dhe Gjermania./KultPlus.com

↗

Kroçera “Nautica” me 676 turistĂ« nĂ« DurrĂ«s, Rama: PĂ«rjetuan mikpritjen e pashoqe shqiptare

✇KultPlus
By: Kult Plus

Porti i Durrësit edhe këtë sezon turistik është kthyer në ndalesën e kroçerave me turistë të huaj, të cilët ndalojnë për të vizituar qytetin bregdetar por jo vetëm.

GjatĂ« fundjavĂ«s qĂ« lamĂ« pas nĂ« kalatĂ«n nr. 5 nĂ« portin e DurrĂ«sit u ankorua anija luksoze “Nautica”, duke sjellĂ« nĂ« bregdetin tonĂ« 676 vizitorĂ« nga SHBA, Australia dhe vende tĂ« tjera tĂ« botĂ«s.

Kryeministri Edi Rama ndau në rrjetet sociale momente nga mbërritja e turistëve në port, të cilët më pas vizituan  Durrësin dhe zonat përreth.

“676 turistĂ« nga SHBA, Australia dhe vende tĂ« tjera tĂ« botĂ«s janĂ« ndalur kĂ«tĂ« fundjavĂ« nĂ« Portin e DurrĂ«sit me anijen kroçerĂ« “Nautica”, ndĂ«rsa kanĂ« eksploruar sitet historike tĂ« qytetit bregdetar dhe bukuritĂ« e zonave pĂ«rreth, duke pĂ«rjetuar edhe mikpritjen e pashoqe shqiptare”, shkruan Rama.

Anija “Nautica”, me gjatĂ«si 182 m dhe kapacitet pĂ«r 684 udhĂ«tarĂ«, lundroi nĂ«n flamurin e ishujve Marshall dhe Ă«shtĂ« pjesĂ« e flotĂ«s prestigjioze tĂ« Oceania Cruises.

Gjatë ndalesës në Durrës, turistët eksploruan sitet historike të qytetit dhe bukuritë e zonave përreth, duke përjetuar mikpritjen shqiptare dhe ofertat autentike që ofron destinacioni ynë bregdetar./atsh/KultPlus.con

↗

Laboratori i Restaurimit në Korçë shpëton ikonën e veçantë të Joan Pagëzorit

✇KultPlus
By: Kult Plus

 Një tjetër thesar ikonografik ka shpëtuar falë ndërhyrjes së Laboratorit të Restaurimit dhe Konsolidimit pranë Muzeut Kombëtar të Artit Mesjetar.

Pas njĂ« pune disamujore, pĂ«rfundoi ndĂ«rhyrja restauruese nĂ« ikonĂ«n “Joan PagĂ«zori” vepĂ«r e realizuar nĂ« vitin 1860. E veçanta e kĂ«saj ikone Ă«shtĂ« paraqitja nĂ« miniaturĂ« e skenĂ«s sĂ« lindjes tĂ« Joan PagĂ«zorit.

Drejtoresha e MKAM, Fjoralba Prifti tha për ATSH-në se, procesi i restaurimit zgjati 10 muaj. Ishte një proces i gjatë por në fund i suksesshëm.

“Ikona i pĂ«rket vitit 1860, viti i cili u identifikua pas procesit sĂ« restaurimit, pasi ikona kishte dĂ«mtime tĂ« shumta nĂ« tĂ« gjithĂ« komponentĂ«t. Suporti i drunjtĂ« ishte tepĂ«r i dĂ«mtuar, kishte rĂ«nĂ« njĂ« pjesĂ« e konsiderueshme e gruntit dhe pikturĂ«s. Kishte gufime tĂ« shtresave pĂ«rgatitore dhe tĂ« pikturĂ«s. Verniku ishte i oksiduar dhe me depozitime mbi tĂ«â€, sqaroi drejtoresha e MKAM.

Përveç figurës së Joanit, brenda kompozimit është pikturuar dhe skena e lindjes së tij, dhe kjo e bën ikonën të veçantë, ndryshe nga paraqitjet e zakonshme të Joan Pagëzorit në ikonografi. Poshtë kësaj skene është identifikuar viti i krijimit të ikonës dhe emrat e dhuruesve Kostandini dhe Anastasi.

Laboratorit të Restaurimit dhe Konsolidimit pranë Muzeut Kombëtar të Artit Mesjetar është një pjesë përbërëse, shumë e rëndësishme e MKAM, që në hapje të tij, prej 1980-ës./atsh/KultPlus.com

↗

163 vjet nga lindja e Gustav Klimt, bohemit të pikturës simboliste vjeneze

✇KultPlus
By: Kult Plus

Gustav Klimt do të mbamendet në historinë e artit ndër më të kurajshmit bohem të pikturës. Biri i një argjendari të pafat do të qëndiste me ar dhe zjarr penelatash të epshme përvojat dhe përjetimet më të zellshme të gjakut dhe kurmit. Klimt ndryshoi simbolikën tradicionale të deriatëhershme, ose më saktë e pasuroi atë duke e përjetësuar seksin dhe epshin me elementë dhe shprehës më cytës, gjithnjë brendandjesor dhe shpërthyes.

E lartĂ«soi si pakkush tjetĂ«r deri asokohe femrĂ«n, duke e shndĂ«rruar atĂ« nĂ« njĂ« simbolikĂ« qĂ«ndore tĂ« universales. Ai e ngĂ«rthen nĂ« themel tĂ« gjithçkasĂ« dhe e pjesĂ«merr nĂ« çdo ngjizje amshimi. DepĂ«rton brenda saj jo vetĂ«m seksualisht. RrĂ«mon nĂ« fundin e kĂ«saj qĂ«nie dhe gjen kuptimin e shumëçkasĂ« dhe nuk druhet t’ia kumtojĂ« botĂ«s si njĂ« zbulim. NĂ« njĂ« shumĂ«si punĂ«sh ai i’u kushtua trupit tĂ« gruas, spariherĂ« si energji pĂ«rtĂ«ritĂ«se dhe si mjet komunikimi estetik. Kjo epĂ«rsi, ky dominim i femrĂ«s, nuk kridhet nĂ« tablonĂ« e piktorit  nĂ« mĂ«nyrĂ« rastĂ«sore. Ajo vendoset si element shprehĂ«s, si nevojĂ« e mjeshtrit pĂ«r ta orjentuar shpĂ«rthimin kumtues pĂ«rnga gufojnĂ« pĂ«rjetimet dhe jetĂ«simet nĂ« tablotĂ« e tij monumentale.

Shpirti i këtij gjahtari gjendjesh të epshme priret të dëshmojë njëherash dhe botëkumtimin që ngas në këtë lojë të prushtë përjetimi dhe krijimi.

Gustav Klimt, siç dhe mĂ«ton nĂ« njĂ« perifrazĂ« tĂ« tij, se “I gjithĂ« arti Ă«shtĂ« erotik”, nĂ« veprĂ«n qĂ« la, dĂ«shifrojmĂ« huazimin e marrĂ«dhĂ«nieve mashkull-femĂ«r nga gjuha simbolike e Ă«ndrrave. NjĂ« terren parafrojdian shtresohej prej humusit sĂ« tij kumtues. NĂ« tablo, njĂ« hapĂ«sirĂ« e zbrazĂ«t e ndjek si njĂ« domosdo pĂ«r ta mbushur me ngjyrĂ«n qĂ« ai i jep ofsheve. Shpesh ky bosh i ngjan njĂ« jehone tĂ« frikshme, e mbushur me makth dhe panik. Sepse ai jeton tokĂ«soren e konsumimit tĂ« kĂ«tij akti tĂ« hyjshĂ«m. Jeton krisjen dhe thyerjen. Sprovon, ndalet dhe riniste sĂ«rish mĂ« me zjarr. Femra qĂ« ka marrĂ« nĂ« dorĂ« frerĂ«t e zotĂ«rimit tĂ« mashkullit e ngjeth piktorin dhe ai e dĂ«shmon hera-herĂ«.

Sfida e tij erotike Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rleshje me kohĂ«n dhe vetveten si vullnesĂ« çliruese. Forca gllabĂ«ruese e femrĂ«s nĂ« pikturĂ«n e Klimt, e ka tĂ« pĂ«rcaktuar qartĂ« pozitat e saj, atĂ« tĂ« dominimit, dhe e nis ta bĂ«jĂ« kĂ«tĂ« duke sfiduar qĂ« nga tabloja. Klimt Ă«shtĂ« i paparashikueshĂ«m, te “Judith ose Salome” ai e gozhdon publikun para njĂ« “orgazme vrasĂ«se” nĂ« praninĂ« e njĂ« joshje fatale, nĂ« vend tĂ« portretit tĂ« njĂ« gruaje tĂ« virtytshme. Te “FrizĂ«n Beethoven”, njĂ« shpĂ«rthim estetik i jashtĂ«zakonshĂ«m i Klimt, parajsa Ă«shtĂ« njĂ« nga motivet mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme qĂ« shpĂ«rfaqet nĂ«n dominimin e njĂ« tĂ« arte diellore. PĂ«r tĂ« kulmuar te “The Kiss”, e cila Ă«shtĂ« nga emblemat e Gustav Klimt. NjĂ« dashuri nĂ« ekstazĂ«, tĂ« cilĂ«s i hidhet mbi lakuriqsi tĂ« epshme njĂ« mantel i florinjtĂ«, stolisur me njĂ« gjuhĂ« simbolike, thellĂ«sisht erotike. Thua se ka rrĂ«muar tĂ« gjitha kulturat dhe ka nxjerr sĂ« andejmi mĂ«timet abstrakte tĂ« simbolizmit që kumtojnĂ« pasionin e zanafillĂ«s, elementin bazĂ« tĂ« krijimit, seksin. Trupat i pĂ«rthyen nĂ« densitetin e pĂ«rqafimit. I mbĂ«rthen me gishtĂ«rinjĂ« tĂ« stĂ«rgjatĂ« e trupa qĂ« i zgjat joshja. Burri nĂ« ngulmin pĂ«r tĂ« dominuar, e ka vĂ«nĂ« parfundi objektin e joshjes sĂ« tij tĂ« epĂ«rme. Femra Ă«shtĂ« pĂ«rthyer nĂ« gjunjĂ«, duke ngasur afrinĂ« dhe gadishmĂ«rinĂ« pĂ«r tu dhĂ«nĂ«. Shkrehja e saj lexohet nĂ« portretin qĂ« Ă«shtĂ« fikur nĂ« zjarrin e brendisĂ« ku ajo po tretet. NĂ« ngulme qĂ« nuk e ndalĂ«n, Gustav Klimtin, dallon prej tjetĂ«rkujt, teksa bashkon disa figura, tĂ« cilat i trajton po aq shkujdesshĂ«m nĂ« telajon e bollshme sa dhe simbolet. Ai i vendos personazhet nĂ« hapsira qĂ« zbraztĂ«sinĂ« e lĂ«mojnĂ« me njĂ« ngulm tĂ« rrafshĂ«t si jehonĂ« e errĂ«t dhe boshe.

Një ngasje që të përfshihet stuhishëm në një gjëndje, gjithnjë të mbarsura me pasioni dhe pjesëmarrje të vetvetishme në atë shtjellë çuçuritëse ndjenjash dhe afshesh, nënshtrimi dhe dominimi seksual. Ky është sinopsi i gjithë çfarë mbërtheu në sëmbim krijues, Gustav Klimt. Ai është në të gjithmonshmen e pranisë artistike, vetëm brenda kësaj vorbulle, këtij shugurimi të epërm, të domosdosë së njeriut për të guxuar dhe për të dëshmuar, se në jetën e tij, seksi dhe femrat, janë të rëndësishme. Arti dhe familja gjithashtu, ishin dhe mbeten deri në fund për mjeshtrin e madh, një domethënie botkuptimi dhe shëmbëllimi sublim. Marrëdhëniet poligame, 14 fëmijet me bashkëshorten, një yshtje kjo në shumë prej kryeveprave që la pas, janë dëshmitar të asaj që përcaktojnë veçorinë dalluese të këtij kolosi të brendisë së emëtuar në pikturë.

Në galerinë e pamatë të piktorit, është e kudogjendur ajo që do ta bënte këtë penel, një admirim i gjithmonshëm, një kurth ku shkrehet çdo andje, joshja. Koloriti i zgjedhur, teknika e përdorur, përmasat dhe kumti i ligjërimit, ofrojnë bashkë me personazhin femër, universin e koduar të marrëdhënieve. Fillimisht të vet Klimt, e në vijimsi të femrës më realitetin seksual, me filozofinë e funksionimit të marrëdhënieve me meshkujt. Ai përgjon brenda vetes, si të mjaftueshme rrëmetin e përvojave, duke i vendosur ato kudo, si subjekt, ngjyrë, linjë, dritëhije a sfond.

Vetvetja i duket e mjaftueshme, dhe ashtu e lexojmĂ« nĂ« punĂ«t e tij, nĂ« marrĂ«dhĂ«nie me femrat, pasionin, seksualitetin, epshin dhe ndjesinĂ« e dominimit prej kĂ«tij dimesionin ekzistencial. Klimt, me gjasĂ«, s’kishte shumĂ« mĂ« shumĂ« se tĂ« tjerĂ«t pĂ«r tĂ« thĂ«nĂ« pĂ«r seksin, pĂ«r marrĂ«dhĂ«niet me femrat, pĂ«r magjinĂ« qĂ« kumton pasioni i shkulmeve uturitĂ«se tĂ« gjakut dhe kurmit. Ai “guxoi” qĂ« tabutĂ« ti kthente nĂ« shprehje estetike, nĂ« marrĂ«dhĂ«nie artistike, njĂ« dimesion tĂ« ri komunikimi pĂ«r botkuptimin e atĂ«hershĂ«m e tĂ« mĂ«passhĂ«m. Dalldia seksuale duket se pasi ka mbushur deri nĂ« buzĂ« pasionet babĂ«zitĂ«se tĂ« tij, pjesa qĂ« derdhĂ«t Ă«shtĂ« jo mĂ« pak zjarrvĂ«nĂ«se, ndjellĂ«se, ngasĂ«se, pĂ«rjetuese, se e gjithĂ« ajo masĂ« qĂ« mbush e çmbush papushim atĂ«. Duke e mĂ«tuar kohĂ«s gjĂ«nĂ« qĂ« kishte mĂ« tĂ« shtrenjtĂ«, dhe duke e bĂ«rĂ« kĂ«tĂ« si kurrkush tjetĂ«r derimtash, jo vetĂ«m guxoi dhe e pĂ«soi, por ngulmoi dhe mbĂ«rriti. Po, pĂ«rnjimend mbĂ«rriti nĂ« atĂ« pjedestal qĂ« as ai vetĂ« nuk e bluante nĂ« hamendjen e qasjeve pĂ«r lavdi, qĂ« kaq tĂ« qĂ«llimshme mbarteshin asokohe.

Femra një tipar joshës u përfshi në subjekt dhe impresion, mesazh dhe dekodim, në sfond e në kënd, në ngjyrë e në formë. Ai vetëm sa konstatoi atë qe ishim, jemi dhe do të mbetemi të njëmendtë. Femrë, dhe gjithçka që ajo është e destinuar të ofrojë e transformoi në një nocione soditëse. E gjitha kjo, që magjia të mos mbete një trill, një vegim, por një realitet.

Ajo Ă«shtĂ« aty para nesh e gatshme tĂ« ofrohet dhe sejcili ndĂ«r ne tĂ« jepet.  NĂ« pikturĂ«n e Klimt, veshjet nuk mbulojnĂ«, ato pĂ«rdoren qĂ«llimisht pĂ«r tĂ« zbuluar, pĂ«r tĂ« dramatizuar situatĂ«n, pĂ«r tĂ« kallur misterin e joshjes. Dhe kĂ«tĂ« e bĂ«n duke e ndĂ«rfutur lakuriqsinĂ« nĂ«n poren e delikate tĂ« qĂ«mtesave simboliste. Kulturave tĂ« ndryshme, Klimt u merr elementet, si bima tokĂ«s, pĂ«r t’i derdhur jo dhe aq shkujdesur mbi tablo si stoli, si ojna, si ornamente. StolitĂ« qĂ« i nderen pĂ«rqark atij kurmi, janĂ« pjesĂ« nga armatura e kahershme e mashkullit tĂ« destinuar, e partnerit, tĂ« cilit nuk i mjafton vetĂ«m prania. Etja prehistorike, qĂ« e djeg pĂ«rbrenda, qĂ« e ysht ngutaz, kĂ«rkon gjuhĂ« tĂ« shprehet, simbolikĂ« tĂ« komunikojĂ«, tĂ« dĂ«shmojĂ« tash, atĂ« qĂ« u tha dhe mbase nuk e dĂ«gjuan prej Egjiptit deri nĂ« Bizant. Tash kur mbetemi soditĂ«s, muzat e Klimtit i kanĂ« hequr bashkĂ« me petkat dhe mĂ«dyshjet, dhe po presin. KĂ«tĂ« pritje e lexon sekush nĂ« sytĂ« qĂ« shohin pĂ«rmbytaz. Mrekullia grua Ă«shtĂ« e aty, e gatshme pĂ«r t’iu dhĂ«nĂ« çdo soditjeje.

NdĂ«rsa kureshtia dhe ama e adhurimit shkulmon prej dritĂ«s dhe zbraztĂ«sisĂ«, abstraksionit dhe formave tĂ« tendosura nĂ« simbolizĂ«m, ndjehet njĂ« frymĂ«marrje qĂ« shtĂ«rzen, njĂ« gulç qĂ« copĂ«zohet e merr formĂ« tĂ« avullt qĂ« rrethon subjektin. Kjo duket se ka lidhje me njĂ« ankth tĂ« brendshĂ«m tĂ« artistit. Frika nga rreziku i tĂ«rheqjes seksuale, nga ana shkatĂ«rrimtare e njĂ« femre dhe mbi tĂ« gjitha, vuajtjen nĂ« sensin frojdian. GjithĂ«poaq, Klimt s’ndalet. GjithnjĂ« e bukura ka diçka tjetĂ«rqysh pa thĂ«nĂ«, epshi tĂ« tjera shkulme premton, yje pafund qĂ« i ndrijnĂ« vagullt, nĂ« natĂ«n qĂ« i varet mbi, si njĂ« mantel.

Kush ishte themeluesi i shkëputjes vjeneze

Gustav Klimt lindi mĂ« 14 korrik tĂ« vitit 1862 nĂ« Baumgarten, nĂ« rrethinat e VjenĂ«s. I ati, emigrant nga Bohemia, dĂ«shtoi nĂ« zanatin prej argjendari dhe fĂ«mijĂ«t e tij u rritĂ«n nĂ« varfĂ«ri tĂ« skajshme. Familja e Klimt, ashtu si shumĂ« tĂ« tjera nĂ« VjenĂ«n e viteve 1860, ishte nĂ« gjendje shumĂ« tĂ« keqe financiare. Ata jetonin nĂ« shtĂ«pi tĂ« vogla, tĂ« errĂ«ta, duke ndryshuar shpesh adresĂ«, gjithnjĂ« nĂ« kĂ«rkim tĂ« njĂ« strehe tĂ« lirĂ«. Kur ishte vetĂ«m 14 vjeç, Gustav la shkollĂ«n, por arriti mĂ« pas tĂ« regjistrohej nĂ« njĂ« kolegj lokal pĂ«r art dhe punime artizanale. NĂ« kolegjin “BĂżrgerschule”, aftĂ«sitĂ« e tij artistike ranĂ« menjĂ«herĂ« nĂ« sy. Aplikoi dhe siguroi njĂ« vend nĂ« “Kunstgewerbeschule”, ShkollĂ«n e Artit dhe Punimeve Artizanale nĂ« VjenĂ«, njĂ« prej dy shkollave publike nĂ« kryeqytet. Ai ishte aq i talentuar saqĂ« fitonte duke hyrĂ« nĂ« komisionet e pikturave nĂ« shkollĂ«. Krijoi njĂ« shoqĂ«ri me vĂ«llezĂ«rit Ernst dhe me njĂ« student tjetĂ«r, Franz Matsch. Deri nĂ« vitin 1890 kompania “Klimt-Matsch & Co.” fitoi shumĂ« me anĂ« tĂ« komisioneve pĂ«r ndĂ«rtesat e reja qĂ« ngriheshin. Deri nĂ« fund tĂ« qĂ«ndrimit nĂ« “Kunstgewerbeschule”, Klimt sĂ« bashku me ortakĂ«t e tij themeloi edhe njĂ« shoqĂ«ri artistĂ«sh, “KĂżnstlercompanie”. Kur u largua nga shkolla nĂ« vitin 1883, Klimt dhe Matsch nisĂ«n tĂ« punonin me kohĂ« tĂ« plotĂ« pĂ«r tĂ« piktuaruar me porosi. Klimt dĂ«shironte tĂ« konsiderohej si njĂ« piktor i dekoracioneve arkitekturore, njĂ« reputacion qĂ« vihej nĂ« dukej nga natyra e komisioneve tĂ« hershme nĂ« karrierĂ«n e tij, ku pĂ«rfshihen punimet nĂ« kisha, muzeume dhe teatĂ«r. Disa seri pikturash si “AlegoritĂ«â€ dhe “Emblemat” u prodhuan me kĂ«rkesĂ«n e njĂ« pronari. Pas kĂ«tij suksesi iu kĂ«rkua njĂ« tjetĂ«r seri qĂ« u realizua nĂ« vitet 1896- 1900, ku pĂ«rfshihet edhe piktura e Klimt “Tragjedia”. NĂ« kĂ«tĂ« pikturĂ«, dolĂ«n nĂ« pah elementĂ« qĂ« do ta karakterizonin artistin nĂ« veprat e mĂ«vonshme: zona tĂ« pĂ«rqĂ«ndruara nĂ« detaje, ngjyrat e arta, forma e femrĂ«s, simbolizmi klasik dhe hapĂ«sira abstrakte.

Në vitin 1897, ai ishte figura kryesore në themelet e shkëputjes vjenez, dhe pas pak vitesh ai kishte bërë përfaqësuesi më i mirë i stil modern. Në vitet e mëvonshme, ai tregoi një vlerësim të avant-gardës, tendencave të Ekspresionizmi. Talenti i jashtëzakonshëm i siguroi suksesin e punës që përmbante materiale të ndryshme shprehëse në një përbërje, duke kujtuar traditat gotike dhe bizantine, ndërsa gjithashtu duke parashikuar artin multimedial të shekullit të 20-të.

Synimi drejt kreut ia mbushĂ«n rrugĂ«n me gropa tĂ« thella dhe vramĂ«ndje tĂ« mĂ«dha. Mitin e tij nĂ« embrion e sulmojnĂ« skandalet periodike, si nĂ« rastin e pikturave tĂ« tij nĂ« Universitet, i cili mĂ« nĂ« fund duhej ti hiqte. Edhe pse Perandori Franz Josef I, e kishte nderuar Gustav Klimt me “UrdhĂ«rin e ArtĂ« e MeritĂ«s”.  Klimt vendos tĂ« rebelohet, tĂ« dĂ«shmojĂ« vetveten: “Mjaft prej censurĂ«s 
 UnĂ« dua tĂ« largohem 
 unĂ« refuzoj çdo formĂ« tĂ« pĂ«rkrahjes nga shteti, unĂ« do tĂ« bĂ«j pa tĂ«â€Šâ€ /albertvataj/ KultPlus.com

↗

Granit Musliu pjesë e Operalias, garës më të madhe operistike të themeluar nga Placido Domingo

✇KultPlus
By: Kult Plus

Tenori Kosovar, Granit Musliu është përzgjedhur që të jetë pjesë e Operalias, garës më të madhe operistike të themeluar nga një prej emrave më të njohur të muzikës operistike, Placido Domingo, përcjell KultPlus.

Kompeticioni botëror i operës, i cili u themelua në vitin 1993, këtë vit do të mbahet në Sofia të Bullgarisë.

“Lajm i gĂ«zueshĂ«m! Kam nderin tĂ« njoftoj se jam pĂ«rzgjedhur pĂ«r tĂ« marrĂ« pjesĂ« nĂ« Operalia, garĂ«n mĂ« tĂ« madhe operistike tĂ« themeluar nga PlĂĄcido Domingo. Si kĂ«ngĂ«tar nga Kosova, mĂ« bĂ«n fort tĂ« lumtur fakti qĂ«, bashkĂ« me mua, Kosova do tĂ« jetĂ« e pranishme nĂ« kĂ«tĂ« kompeticion me histori tĂ« madhe dhe nivel tĂ« lartĂ«, mes artistĂ«ve nga kombe tĂ« ndryshme nga e gjithĂ« bota”, ka shkruar Musliu nĂ« profilin e tij nĂ« Facebook.

Ndërkaq, KultPlus ua sjell njoftimin zyrtar të kompeticionit Operalia, me emrat e të gjithë këngëtarvë e të përzgjedhur:

Jemi të lumtur të njoftojmë këngëtarët që janë përzgjedhur për të marrë pjesë në Konkursin Operalia të këtij viti, të prezantuar nga ROLEX në Sofje, Bullgari!

Amin Ahangaran, bas, Iran

Semyon Antakov, bariton, Rusi

Davide Battiniello, tenor, Itali

Nathan Bowles, tenor, SHBA

Bozhidar Bozhkilov, bas, Bullgari

Ekaterine Buachidze, mezo-soprane, Gjeorgji

Gabriela CeliƄska, mezo-soprane, Poloni

Mihai Damian, bariton, Rumani

Inna Demenkova, soprano, Rusi

Oleksandra Diachenko, mezo-sopranoja, Ukrainë

Aleksandra Domashchuk, soprano, Ukrainë

Samira Galimova, soprano, Rusi

David Goldberg, tenor, Izrael

Alexander Grassauer, bas-bariton, Austri

Hae Kang, bariton, Koreja e Jugut

Geon Kim, bariton, Koreja e Jugut

Miriam Kutrowatz, soprano, Austri

Natalie Lewis, mezo-sopranoja, SHBA

Grisha Martirosyan, bariton, Armeni

Dave Monako, tenor, Itali

Granit Musliu, tenor, Kosovë

Jejy Nam, soprano, Koreja e Jugut

Luna Seongeun Park, soprano, Koreja e Jugut

Valentina PuskĂĄs, soprano, Hungari

Ian Rucker, bariton, SHBA

Caterina Maria Sala, soprano, Itali

William Thomas, bas, Britani e Madhe

BaoPeng Wang, bas, Kinë

Bo Wang, bas-bariton, Kinë

Jasmin White, kontralto, SHBA

Elen Yeghiazaryan, soprano, Armeni

Egor Zhuravskii, tenor, Rusi./KultPlus.com

↗

Festivali i Lahutës bashkon Hotin në Plavë e Guci

✇KultPlus
By: Kult Plus

ËshtĂ« organizuar Festivali i LahutĂ«s, nĂ« kuadĂ«r tĂ« takimeve tĂ« Hotit tĂ« Kujit mbi PlavĂ« e Guci.

Ringjallja e identitetit dhe rikthimi i artit e kulturës në këto treva të banuara nga shqiptarët, konsiston si një ndër qëllimet kyçe të këtij festivali.

“Arsye kryesore pĂ«r çdo aktivitet qĂ« e kemi marrĂ« kĂ«to tetĂ« vitet e fundit qĂ« jam kĂ«tu Ă«shtĂ« pĂ«r ta rikthyer identitetin edhe pĂ«r tĂ« mos lejuar tĂ« zhduken shqiptarĂ«t qĂ« jetojnĂ« nĂ« Hot e pastaj vazhdojmĂ« nĂ« PlavĂ« e mĂ« tutje. ShpeshherĂ« them se ne qĂ« jetojmĂ« si pakicĂ« shqiptare nĂ« Mal tĂ« Zi, jemi ‘trohat e bukĂ«s’ sĂ« ShqipĂ«risĂ« dhe KosovĂ«s, prandaj ato duhet t’i mbledhĂ« dikush”, tha Kaltrina Hoti, organizatore.

Profesori Zymer Neziri, në kuadër të organizimit, thekson se përpos të tjerave, festivali bart rëndësinë hapsinore, pikërisht për shkak të vendit në të cilin zhvillohet, një vend tipik historik.

“KĂ«tu nuk po vij pĂ«r herĂ« tĂ« parĂ« kam qenĂ« edhe herĂ« tĂ« tjera nga rinia e hershme po vĂ«rtetĂ« sa herĂ« vij kĂ«tu zemra si thonë  mĂ« bĂ«het mal pĂ«r kĂ«ta njerĂ«z se ende vazhdojnĂ« jetĂ«n kĂ«tu, ende pĂ«rpiqen tĂ« mbijetojnĂ« dhe ende pĂ«rpiqen tĂ« krijojnĂ« edhe njĂ« brez tjetĂ«r tĂ« cilin e pamĂ« kĂ«tu me paraqitjen e vet me valle po edhe me kĂ«ngĂ« pra edhe me instrumente muzikore.” – shprehet profesori.

NdĂ«rsa profesori Binak Ulaj tha se me kĂ«to aktivitete Hoti ka filluar tĂ« gjallĂ«rohet. “KĂ«saj vlere ia shton peshĂ«n edhe ky manifestim qĂ« u mbajt kĂ«tu pĂ«r arsye se jo vetĂ«m qĂ« kultivon njĂ« kulturĂ« tonĂ«n tradicionale, siç Ă«shtĂ« Festivali i LahutĂ«s por i bashkon njerĂ«zit e tĂ« gjitha trojeve shqiptare dhe kjo ka njĂ« rĂ«ndĂ«si tĂ« veçantĂ«â€, tha Ulaj.

Ky festival bart vlera kulturore për arsye se organizohet në tokat e humbura shqiptare, por jo të harruara. Kultivimi i vlerave kulturore dhe artistike shqiptare në këto troje shenjon edhe hapërimin drejt ruajtjes kolektive dhe kujtesës historike.

Në përmbyllje të këtij takimi tradicional, në skenë dolën dy vajza nga dy familje të asimiluara shqiptare në Rozhajë, të cilat tashmë kanë filluar të kthehen kah rrënjët e tyre./KultPlus.com

❌