Më 7 shtator do të shfaqet shfaqja “Të bardhët” me regji të Besim Ugzmajlit. 

Shfaqja do të prezantohet në ora 19:00 në Teatrin “Adriana” në Ferizaj. Kjo shfaqje do të prezantohet jashtë konkurrencës. 

Më 7 shtator do të mbahet leximi skenik “Të vërtetat tona” nga Dora Xhemajli dhe Jajush Ramadani.

Leximi skenik do të mbahet në ora 18:00 në Galerinë e Qytetit në Ferizaj. 

Më 6 shtator do të shfaqet shfaqja “PRISHTINA. Vrasja e paralajmëruar e një ëndrre” me regji të Blerta Neziraj.  

Shfaqja do të prezantohet në ora 20:00 në Teatrin “Adriana”.  

Më 6 shtator do të shfaqet shfaqja “Kjo është rinia jonë” me regji të Denis Ziegler. 

Shfaqja do të prezantohet në ora 18:00 në Galerinë e Qytetit të Ferizajt.  

Më 5 shtator do të shfaqet shfaqja “God Bless America” me regji të Fatos Berishës. 

Shfaqja do të prezantohet në ora 20:00 në Teatrin “Adriana” në Ferizaj. 

Më 4 shtator do të shfaqet shfaqja “Komedia e zezë” me regji të Ilir Bokshit. 

Shfaqja do të prezantohet në ora 20:00 në Teatrin “Adriana” në Ferizaj. 

Më 4 shtator do të shfaqet shfaqja “Hijet e kohës” me regji të Gjirgji Rizeski. 

Shfaqja do të prezantohet në ora 18:00 në Galerinë e Qytetit në Ferizaj. 

Më 3 shtator do të shfaqet shfaqja “Djali” me regji të Erson Zymberaj. 

Shfaqja do të prezantohet në ora 20:00 në Teatrin “Adriana” në Ferizaj. 

Më 1 shtator do të shfaqet shfaqja “13” me regji të Sulejman Rushitit. 

Shfaqja do të prezantohet në ora 19:00 në Teatrin “Adriana” në Ferizaj.

Prej më shumë se një dekade, NET/RRJET ka krijuar ura të reja komunikimi përmes artit bashkëkohor, duke sjellë së bashku artistë, studentë, pedagogë dhe profesionistë të fushave të ndryshme krijuese. 

Këtë vit, organizata Expoart.40 prezanton edicionin e 13-të të Punëtorisë Krijuese, që zhvillohet në Prishtinë nga data 25 deri më 29 gusht 2025, duke e shndërruar qytetin në një laborator idesh, eksperimentimi dhe dialogu kulturor.

Hapësirë e guximit dhe eksperimentimit

“NET/RRJET” nuk është vetëm një punëtori – është një platformë bashkëpunimi ku idetë sfidojnë kufijtë dhe marrin forma të reja shprehjeje. Për pesë ditë, pjesëmarrësit do të përfshihen në një proces intensiv ku arti takohet me teknologjinë, psikologjinë kreative dhe narrativën urbane. Ky edicion synon të theksojë se arti bashkëkohor nuk është i izoluar nga realiteti ynë, por një mjet i fuqishëm për reflektim, vetë-shprehje dhe ndërveprim shoqëror.

Punëtoria do të përfshijë:

• Ligjërata inspiruese nga folës të fushave të artit, placemaking-ut dhe psikologjisë kreative, të cilat hapin horizonte të reja mendimi;
• Laboratorë krijues ku idetë testohen, formësohen dhe marrin jetë në terren;
• Mentorim individual dhe në grup, që u jep artistëve të rinj mundësinë të zhvillojnë vizionin e tyre nën udhëheqjen e profesionistëve me përvojë;
• Prezantim publik i punimeve finale dhe shpërndarje të certifikatave.

Edicioni i sivjetëm do të orientohet në disa nga temat më të mprehta të kohës sonë:

• Inteligjenca artificiale në art dhe media vizuale – si teknologjia po ndryshon procesin krijues dhe perceptimin estetik;
• Placemaking dhe narrativa urbane – arti si faktor transformues i hapësirës publike dhe ndërtues i identitetit kolektiv;
• Psikologjia në art – qasje kreative që e shohin artin si një mjet të rëndësishëm për vetë-shprehje dhe për ndërveprim shoqëror.

Më shumë se një punëtori: një rrjet i qëndrueshëm

Që prej themelimit, Expoart.40 ka synuar të krijojë një platformë të qëndrueshme bashkëpunimi mes brezave të artistëve, duke i ofruar hapësira ku eksperimentimi dhe dialogu kulturor marrin përmasa konkrete. “NET/RRJET” është dëshmi e bindjes se arti është gjuhë universale që tejkalon kufijtë dhe lidh komunitete të ndryshme në një hapësirë të përbashkët reflektimi dhe krijimtarie.

Mbështetja institucionale

Ky aktivitet realizohet me mbështetjen e Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit dhe Komunës së Prishtinës – Drejtoria për Kulturë, ndërsa do të përcillet nga KultPlus si sponsor medial ekskluziv.
Lokacioni: Rezidenca 17 | Prishtinë.

Ekipi EXPOART.40./ KultPlus.com

Ribotimi i një libri si rikujtim  

Mixhait Pollozhani

Të gjitha vlerësimet për këtë libër dhe autorin e tij, duke i cilësuar ato model të gjykimit politik dhe të polemikës, gjahtar të frikës dhe marrëzive, testament të ndërgjegjes kolektive, manual të vetëdijes kombëtare, janë epitete të pamohueshme, por mbi të gjitha ky libër mbetet një manifest politik për shqiptarët në Maqedoninë e Veriut, mjerisht i pashfrytëzuar dhe  i parealizuar!            

Duhet pranuar se kisha dilema të shumta sesi duhej qasur këtij artikulli kushtuar librit “Populli i pandalur” të Prof. Dr. Agim Vincës, por megjithatë vendosa të bëj diçka ndryshe, të shkruaj një version të kombinuar të dialogut, evokimit, informacionit dhe recensionit! Në fakt këtë e mendova më shumë si një shkrim rikujtues informativ sesa poetik! Ndaj dhe para se të futem në temë duhet rikujtuar se libri “Populli i pandalur” për herë të parë është botuar në Shtypshkronjën “Dukagjini” në Pejë në vitin 1992, i cili pas shumë peripecish arriti në duart e lexuesit. Ribotimi i këtij libri u bë sivjet, pra në vitin 2025, nga Shtëpia botuese “Agoraprint” në Shkup, e publicistit Emin Azemi, promovimi i të cilit u organizua më 26 korrik në Strugë. 

Intelektuali që mundi (auto)censurën! 

Mbi idenë për të shkruar në lidhje me ribotimin dhe promovimin e librit “Populli i pandalur” duhej folur me autorin, profesor Agim Vincën, por duke i njohur mirë kriteret e vlerësimit dhe shijen artistike të tij, nuk m’u duk edhe aq e thjeshtë kjo punë! Por megjithatë, të shkruhet për poetin, studiuesin, profesorin, mendimtarin dhe intelektualin që foli fuqishëm atëherë kur ne të tjerët heshtnim, është nder! Ndonëse me një dozë droje, megjithatë, ia shpërfaqa idenë profesorit Agim, me të cilin njihemi shumë më herët. Si dy bashkëvendës, ai nga Veleshta dhe profesor në Universitet, kurse unë i ri i papunësuar nga Livadhia e Strugës, u njohëm në Prishtinë, aty kah fundi viteve ’80 të shekullit të kaluar dhe që atëherë ruajmë miqësi herë-herë “me lëkundje”, por të qëndrueshme dhe shumë të dobishme, sidomos për mua! Pra, profesor Agim Vinca, ka një rol të posaçëm në ndërtimin tim profesional dhe intelektual, për çka pafundësisht jam falënderues. 

Dhe teksa po diskutonim rreth librit në fjalë në një kafene anësh Drinit, dikush na përshëndeti edhe ne ia kthyem përshëndetjen, por unë gabimisht për dallim nga profesori, i cili si gjithmonë “roje” e pastërtisë së gjuhës, më tha –  “Mixhait nuk thuhet – kaloni mirë, por – kalofshi mirë, pra përdoret dëshirorja, të cilën vetëm gjuha shqipe e ka”. Me qortime dhe vërejtje të shumta, të praktikuesit të gjuhës së kulluar, si rrallë intelektual tjetër, bashkë me porosinë që të mos e bastardojmë gjuhën tonë kaq të pasur, u dakordua me mua, duke më thënë – shkruaj ashtu siç mendon ti vetë!. – “Ti pate shkruar për librin kushtuar Riza Drinit, pa marrë pjesë në promovim, të paktën, tek unë ishe i pranishëm”, më inkurajoi si me të qeshur, profesori!   

Miratimi i profesorit sikur më lehtësoi ca, por edhe më vuri para një përgjegjësie akoma më të madhe dhe aq më tepër, duke e pasur parasysh tërë atë që është thënë më herët dhe u tha asaj dite, si dhe gjatë ditëve në vijim në mediat e ndryshme për librin “Populli i pandalur”. I vetëdijshëm se mund të dukem subjektiv, megjithatë, si dëshmitar kur edhe u ngjiz libri “Populli i pandalur” nëpërmjet një retrospektive vendosa që ta rikujtoj nga këndvështrimi im atë kohë. Meqenëse edhe unë e kam përjetuar katrahurën e komunizmit jugosllav, mund ta imagjinoni sesi është ndjerë asokohe profesor Agim Vinca. Meqenëse, disa nga ato shkrime i kam lexuar në shtypin e kohës, nëpërmjet evokimit dua t’i vë në pah përshtypjet dhe ndjesitë e mia, të struganëve që jetonin dhe punonin në Prishtinë, por edhe të lexuesve të tjerë të asaj kohe, që na krijonin shkrimet e profesor Agim Vincës. Bëhet fjalë për gjysmën e dytë të viteve ‘80 dhe dy vitet e para të viteve ‘90 të shekullit XX, vitet e fushatës më të egër të regjimit serb e maqedonas kundër shqiptarëve, kur profesor Agim Vinca, krahas punës së palodhur si mësimdhënës universitar, krijues letrar dhe studiues shkencor, si një intelektual i mirëfilltë, iu rrek fuqishëm publicistikës së angazhuar, duke botuar shkrimet e tij në gazetat e përditshme, revistat javore, revistat shkencore, në gjuhën shqipe dhe sidomos në gjuhën serbokroate, maqedonase, sllovene etj. Ai shkruante dhe polemizonte, reagonte dhe protestonte në kohën kur politika jugosllave dhe propaganda e saj kryefjalë kishte përndjekjen e shqiptarëve, në emër të nacionalizmit, irredentizmit dhe separatizmit. Pra, profesor Agim Vinca, shkruante në kohën kur shpifjet, përndjekja dhe diskriminimi i shqiptarëve ishin më të egra se kurrë.    

Si sot më kujtohen ditët kur botoheshin shkrimet e profesor Agim Vincës, sidomos në revistën javore “Danas” të Zagrebit, por edhe në “NIN” dhe në të përditshmen “Politika” të Beogradit, nuk mbetej pa u shitur asnjë ekzemplar gazete nëpër kioska. U bënë parulla të kohës pyetjet, –  a lexove Agimin, … te Danasi, -… te Politika! Vazhdimisht shkruante edhe për revistat javore në gjuhën shqipe “Zëri i Rinisë”, “Fjala” dhe gazeta të tjera që botoheshin në Kosovë.  Më pak ishte prezent, thuajse fare, në gazetat e Maqedonisë. Kështu, me dijen, angazhimin dhe guximin e tij, profesor Agim Vinca, arriti ta mund censurën e shtypit jugosllav, e bashkë me të edhe (auto)censurën, jo vetëm te qarqet intelektuale (jugo)sllave, por në veçanti tek ato shqiptare. Ndonëse kishte edhe të atillë shqiptarë që kishin bërë “pakt me djallin”, por, Profesori nuk ndalonte. Me artin e reagimit të tij, siç e pat titulluar më vonë edhe njërin nga librat e ardhshëm, demaskonte politikat antishqiptare të “komiteteve” të Lidhjes Komuniste dhe shërbimeve sekrete policore ish-Jugosllave, na bënte krenar, por edhe na mësoi si luftohet me penë kundër të keqes sonë kombëtare. 

Kështu, akademiku Rexhep Qosja, Dr. Ibrahim Rugova dhe Prof. Dr. Agim Vinca, secili në mënyrën e vet, fuqishëm iu kundërvunë politikave shoviniste antishqiptare të regjimit (jugo)sllav, por edhe u bënë tre zërat më të fuqishëm mbrojtës që jehuan thellë në opinionin e brendshëm dhe larg në atë të jashtëm. Por, për dallim nga dy të parët, profesor Agim Vincës i ra në hise asokohe edhe një barrë tjetër, akoma më e rëndë, që i vetmuar ta mbrojë intelektualisht dhe shkencërisht të vërtetën dhe qenien shqiptare në Republikën Socialiste të Maqedonisë së atëhershme në kuadër të RSFJ-së (tani Republika e Maqedonisë së Veriut). Dhe për këtë, e shumë rezistenca tjera, jo njëherë ai u linçua, u ndëshkua, iu ndërsyen edhe bashkëfshatarët, nga pushteti i atëhershëm maqedonas e ish-Jugosllav. Përderisa, profesor Agim Vinca, nuk ndalej, shkruante kundër regjimit që ua pinte shqiptarëve gjakun si me shpuzë, ose bëhej bishë që të përbinte, ne, të solidarizuar me të, na vinte të thërrasim  – “Edhe unë jam Agimi”, por këtë nuk e bënim dot publikisht…!                               

Gjahtar i frikës dhe marrëzive

Dhe tërë ajo veprimtari publicistike u kurorëzua me librin “Populli i pandalur”, që është botuar para plot 33 vitesh, një numër ky simbolik me shtrirje historike, siç e shpjegon profesor Agim Vinca! Sipas pohimit të autorit, një pjesë e librave është konfiskuar nga policia serbe, kurse pjesa tjetër është futur në Maqedoni. Ky libër u botua në kohë shumë të vështira, në kohëra të represionit dhe të censurës, tha autori në fjalën e tij përmbyllëse me rastin e promovimit. Ndonëse, autori pohon se, efekti nuk ka qenë që ai e ka pritur, sepse nuk ishte përkrahur nga kreu i PPD-së, partisë shqiptare asokohe në pushtet, promovimi i tij kaloi në heshtje, disa intelektualë të afërt me strukturat e vjetra politike e bojkotuan atë, kurse mediat nuk thanë asnjë fjalë, por pati edhe intelektualë që nuk heshtën dhe e vlerësuan lart këtë libër.

Ndër të rrallët është akademiku Rexhep Qosja, i cili duke e cilësuar librin “Populli i pandalur” të Agim Vincës si vepër me vlerë të lartë, për karakterin publicistik, polemizues dhe letrar, ai një vëmendje të posaçme i ka kushtuar kontributit të profesor Agim Vincës në zhvillimin e mendimit politik. “Përpos vlerës historike – si dëshmi e një kohe me shumë të dhëna për të dhe të vlerës politike – si gjykime për modelin politik të asaj kohe...”, ka nënvizuar akademik Rexhep Qosja. Ndërkaq, mendimtari dhe politikani Arbën Xhaferi (tani i ndjerë), nëpërmjet një vlerësimi për botimin e parë të librit në fjalë ka thënë – “Agim Vinca i takon grupit të vogël të intelektualëve shqiptarë, të cilët patën guximin të flasin edhe në kohën e heshtjes së madhe…. Duke qenë gjahtar i frikës dje, autori i këtij libri ka gjasa të bëhet sot (dhe nesër) gjahtar i marrëzisë…”. 

Duke i marrë parasysh vlerësimet e këtyre dy intelektualëve nga këndvështrimi i tanishëm ato tingëllojnë vërtet profetike, sepse profesor Agim Vinca, jo vetëm që nuk heshti atëherë në kohën “e gjuajtjes së shtrigave”, ashtu edhe sot, pa u stepur fare, vazhdon t’i shprehë gjykimet e tij politike, të flasë për artin, kulturën, gjuhën shqipe, por edhe për marrëzitë, që mjerisht kanë marrë hov në shoqërinë shqiptare. 

Testament i ndërgjegjes kolektive

Nëse botimi dhe promovimi i parë pat kaluar diç më heshturazi, ribotimi dhe promovimi i i librit “Populli i pandalur” tani mori vëmendjen e duhur të opinionit. Këtë e konfirmon ardhja e shumë miqve dhe intelektualëve nga të gjitha viset shqiptare: Shqipëria, Kosova dhe qytetet e Maqedonisë së Veriut. Ribotimi i librit vjen pa ndryshime dhe i paretushuar, por, vetëm me ndonjë korrigjim gjuhësor e korrekturë, si dhe me tri tekste plotësuese. Libri, ndërkaq, numëron 330 faqe, dhe përfshin 57 shkrime, i shoqëruar me shënimet për autorin, treguesin e emrave, si dhe me të dhënat formale të katalogizimit të tij. Libri mbyllet me tekstin “Shqiptarët popull i ndaluar – por i pandalur” i paraqitur si diskutim në Kuvendin e intelektualëve shqiptarë me temë “Çështja shqiptare dhe shpërbërja e Jugosllavisë” mbajtur në Prishtinë më 8. 5. 1992, ku autori flet gjerë e gjatë për çështjen shqiptare, e në veçanti për çështjen e Kosovës. 

Libri hapet me parathënien me titull “Populli i pandalur – një dokument i ndërgjegjes së gjallë kombëtare” shkruar nga botuesi dhe redaktori i librit Emin Azemi, i cili është konceptuar si një sintezë e thukët kushtuar librit “Populli i pandalur”, thekse nga e cila ai lexoi gjatë promovimit. Bashkë me pjesën hyrëse në këtë parathënie të shtjelluar nëpërmjet nëntë mestitujve Azemi merret me zbërthimin semantik të titullit, strukturën, përmbajtjen, mesazhin, karakterin dokumentar të librit etj. “Vepra Populli i pandalur është një libër që tejkalon dimensionin e një kohe të caktuar. Ai është një testament moral, intelektual dhe kombëtar. Është një pasqyrë ku shqiptarët duhet të shohin jo vetëm plagët e së kaluarës, por edhe përgjegjësinë e tyre për të mos lejuar që ato plagë të hapen sërish. Në këtë kuptim, Populli i pandalur është më shumë sesa një libër, është një akt i ndërgjegjes kolektive, një flamur rezistence dhe një thirrje për t’u zgjuar, për të mos harruar dhe për të mos lejuar që historia të përsëritet”,  thekson Emin Azemi.  

Prof. Dr. Salajdin Saliu (“poeti im”, siç preferon ta quajë autori A. V.) në fjalën e tij të titulluar “Zëri që nuk heshti para së keqes”, e cila është vënë si pasthënie e librit, duke e vlerësuar profesor Agim Vincën si figurë madhore, jo vetëm me veprën e tij letrare dhe shkencore, por edhe për guximin e tij qytetar dhe intelektual, ndër të tjera shton: “Agim Vinca si poet është lirik, kurse si mendimtar është kritik dhe racional. Ai shkroi për shumë dukuri negative, polemizoi me guxim dhe kulturë me shumë autorë serbë e maqedonas, duke mbrojtur  personalitetet më të shquara të historisë dhe kulturës shqiptare nga sulmet shoviniste”. Këtë ngjarje të rëndësishme e përshëndetën intelektualë të shquar, si Prof. Dr. Sherif Bundo, sekretar shkencor i Akademisë Shqiptare të Arteve dhe Shkencave me seli në Tiranë, anëtar i së cilës është edhe prof. Vinca; profesori i Universitetit të Prishtinës, studiuesi Dr. Begzat Baliu dhe aktori e regjisori i njohur nga Tirana Mevlan Shanaj.

Profesor Agim Vinca, ndërkaq, në fjalën e tij përmbyllëse, tha se “Ajo që pati ndodhur në Maqedoni pas vitit 1981 është diçka që s’duhet harruar. Në emër të luftës kundër “nacionalizmit dhe irredentizmit shqiptar” luftohej çdo gjë shqiptare: gjuha, kultura, tradita, historia, shkolla dhe arsimi në gjuhën shqipe, flamuri kombëtar shqiptar, etnogjeneza e shqiptarëve (mohimi i tezës ilire), në shënjestër u vunë sidomos gratë shqiptare, nataliteti, emrat dhe toponimet…”. Duke i potencuar gabimet strategjike: hyrjen e Partisë për Prosperitet Demokratik (PPD) në koalicion me LSDM-në në vitin 1991, heqjen dorë nga referendumi për autonomi politiko- territoriale të mbajtur në janar të vitit 1992, si dhe njohjen e ish-Republikës Jugosllave të Maqedonisë nga Republika e Shqipërisë pa asnjë kusht, ai shtoi se anëtarësimi i Shqipërisë në BE para Maqedonisë së Veriut është i vetmi shans për ta ridefinuar këtë si shtet dykombësh i maqedonasve sllavë dhe shqiptarëve etnikë (dhe të tjerëve) me gjuhën shqipe si gjuhë zyrtare dhe me demokraci konsensuale të garantuar me Kushtetutë.  Ndonëse autori theksoi se në këtë libër ka dhënë vizionin e tij për zgjidhjen e çështjes shqiptare në Maqedoni, si intelektual dhe jo si politikan, libri në fjalë përmban karakteristikat e një testamenti kulturor e social, por, para së gjithash ai është një manifest politik për shqiptarët në Maqedoninë e Veriut, por mjerisht i pashfrytëzuar dhe i parealizuar nga partitë politike shqiptare!            

  Simbolikat historike të librit  

Ndonëse ky libër ka edhe shumëçka tjetër më të rëndësishme që duhej trajtuar, por, për ta kënaqur kureshtjen time profesionale të historianit të artit dhe arkeologut, megjithatë vendosa të vë në pah disa nga simbolikat historike dhe artistike të këtij libri. Dizajnimin e ballinës së librit të ribotuar “Populli i pandalur” në bashkëpunim me autorin e ka punuar artisti Zeni Ballazhi, ai e ka shfrytëzuar logon e tij të shënimit të 100-vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë. Pra, me shqiponjën kuq e zi të stilizuar me gjuhën minimaliste, simbolizon shekullin e kaluar, kohën pra kur edhe doli në dritë ky libër. Ndërkaq, detaji në formë katrori të vogël në qendër të ballinës është ruajtur si shenjë e botimit të parë, është një pikturë abstrakte e artistit të njohur Shyqri Nimani (tani i ndjerë), i cili e ka dizajnuar botimin e vitit 1992. Shqiponja dhe piktura abstrakte të vëna në koherencë dhe në harmoni me përmbajtjen, idenë, misionin dhe porosinë e librit “Populli i pandalur”, janë metaforë e kohërave të dhunës, përgjakjes, turbullirave, por dhe ndodhive të mëdha të (fund)shekullit të kaluar për kombin shqiptar. Një simbolikë tjetër lidhet me botimin e parë dhe ajo përkon me 80-vjetorin e Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë. Të dy botimet kanë dalë në dritë në muajin qershor. 

Edhe diçka, krahas gjithë atyre shkrimeve me rëndësi të madhe të librit, unë, megjithatë, e veçova artikullin “Mania bustvrasëse si atentat kulturor”, i cili po ashtu ka simbolikën e tij. Autori duke kundërshtuar heqjen e busteve, flet për risyrgjynosjen e Luigj Gurakuqit dhe merr në mbrojtje Hasan Prishtinën, shkrimtarin Hivzi Sulejmani etj. Ky akt i dhunshëm ndaj personaliteteve të vdekura fizikisht nga regjimi serb, ngjan me një fenomen barbar të huazuar nga historia hershme, akte këto për të cilat flasin zbulimet e ndryshme arkeologjike të varrezave masive në të cilat janë groposur grumbuj skulpturash (shtatoresh) njerëzish të punuara në gurë apo me ndonjë material tjetër. 

Në këtë ribotim të paretushuar, autori ka bërë vetëm një shënim, në të cilin thekson se ribotimi i këtij libri mund të shërbejë edhe si dëshmi për brezin e re dhe si rifreskim i kujtesës, për çka kemi shumë nevojë si shoqëri. Dhe si përfundim, duhet theksuar se, historia njeh edhe shumë krime tjera, ndaj ajo duhet të (ri)shkruhet për të mos u harruar. Por, librat duhen lexuar. Prandaj, duke i marrë parasysh vlerat e librit “Populli i pandalur” të profesor Agim Vincës, (ri)leximi i tij është i domosdoshëm, sepse ky libër sa atëherë aq është aktual edhe sot. Përndryshe, do të mbetemi mëkatarë të krimit, sepse siç ka thënë poeti dhe nobelisti, Josif Brodski: “Ka krime edhe më të këqija se djegia e librave, dhe njëri prej tyre është të mos i lexosh ato.”/ KultPlus.com

Shkolla e Muzikës “Amadeus” ka hap thirrjen për regjistrimin e nxënësve për vitin e ri shkollor, dhe sipas njoftimit, ky është afati i dytë për regjistrimin e nxënësve. 

Drejtuesit e shkollës kanë bërë të ditur se për regjistrimin e nxënësve të rinj, përpos drejtimeve më të hershme, janë hap edhe drejtime të reja, e që konsiderohen drejtime atraktive për nxënësit. 

KultPlus ju sjell të plotë njoftimin e Shkollës së Muzikës Amadeus. 

Afati i dytë i regjistrimeve në Shkollën e Muzikës “Amadeus” është i hapur! 

Tashmë regjistrimet e hapura për drejtimet e reja dhe tejet atraktive: Kontrabas, Violë, Korno, Fagot, Trumbetë dhe Trombon. 

Poashtu për drejtimet që gjithmonë kanë qenë zemra dhe baza e shkollës sonë: Piano, Kitarë, Violinë, Klarinetë, Flaut, Violonçel, Solokëndim, Bateri, Parashkollor muzikor dhe Kor 

Mundësi bursash deri në 50% për instrumentet e caktuara 

Ambient dhe mësimdhënës profesionistë 

Për më shumë, shfletoni informacionet më poshtë dhe përparësitë për çdo instrument. 

Apliko dhe merr më shumë info

https://forms.gle/LjYNAExd5TPLPPCU6

+38349 180008 Lokacioni rruga kryesore për Tauk Bahce

+38344 180008 Lokacioni rruga kryesore për Tauk Bahce

+38348 180008 Lagjja Dardania (afër kroit të bardhë

E ardhmja muzikore e fëmijës tuaj quhet “Amadeus”.

Po mbahet Festivali i Filmit Ndërkombëtar i Filmit në Sarajevë, dhe për dallim prej viteve të tjera, këtë vit Kosova është duke u prezantuar fuqishëm me disa filma nëpër kategori të ndryshme. Përpos filmave, në këtë edicion, kineastë të Kosovës janë përfshirë edhe në juri të kategorive të ndryshme. 

Për një pritje nga Ambasada e Kosovës në Kroaci, që është bërë me rastin e kësaj ceremonie filmike është bërë e ditur edhe nga Qendra Kinematografike e Kosovës. 

Më poshte sjellim të plotë njoftimin e QKK-së. 

Në kuadër të Sarajevo Film Festival, Qendra Kinematografike e Kosovës, në bashkëpunim me MPJD dhe Ambasadën e Kosovës në Kroaci, organizoi një recepsion për të nderuar kineastët pjesëmarrës në këtë festival.

Këtë vit, Kosova u paraqit me:

-Sytë e Bernës – film i shkurtër i Ermal Gerdovcit, premierë botërore, në garën zyrtare-Mua besoi më shpëtoi portreti – dokumentar i shkurtër nga Alban Muja, në garën zyrtare-Vidra – film i Srdjan Vuletić, koproduksion minor me producentin Fatmir Spahiu, në garën zyrtare-Burri i shtëpisë – film i Andamion Murataj, koproduksion minor me producentin Ismet Sijarina. 

Përfaqësimi i Kosovës në juritë e festivalit:

-Veton Nurkollari – juri e filmave dokumentarë-Norika Sefa – juri për Barazi Gjinore

Në programin Sarajevo Talents morën pjesë: Sami Mustafa, Era Balaj, Edona Kryeziu e të tjerë.

Prezenca e kineastëve tanë në festivale të tilla ndërkombëtare dëshmon fuqinë krijuese dhe rritjen e vazhdueshme të kinemasë kosovare./ KultPlus.com 

Drejtori i Festivalit Ndërkombëtar të Filmit “PriFest”, Fatos Berisha dhe Blerta Zeqiri, drejtoreshë e Qendrës Kinematografike të Kosovës kanë nënshkruar një memorandum, që ka për qëllim promovimin e filmave vendorë, shkruan KultPlus. 

Për këtë memorandum, që bëhet për të tretin vit me radhë, është bërë e ditur nga faqja zyrtare e PriFest. Njoftimin e plotë për këtë marrëveshje mund ta lexoni më poshtë. 

Sot, kemi nënshkruar Memorandumin e Bashkëpunimit mes Qendrës Kinematografike të Kosovës dhe PriFest – Prishtina International Film Festival.

Është viti i tretë i bashkëpunimit dhe mbështetjës së QKK-së festivalit PriFest, në vazhdën e mbështetjes që QKK i bën industrisë filmike të Kosovës.

Ky partneritet forcon misionin tonë të përbashkët për të mbështetur dhe promovuar kinematografinë vendore, si dhe për ta vendosur Kosovën edhe më fuqishëm në hartën ndërkombëtare të filmit. 

Edicioni i 17-të i PriFest mbahet nga 9-14 shtator./ KultPlus.com 

Besa Llugiqi është në prova intensive në realizimin e rolit të Violetës në shfaqjes operistike “La Traviata” që do të prezantohet premierë më 17 gusht në Teatrin Antik të Taormina të Sicilisë, shkruan KultPlus. 

Kjo shfaqje operistike është duke u punuar nga Enrico Castiglione dhe do të prezantohet në kuadër të Festivalit të Operës në Taorminë 2025.

KultPlus ju sjell pamje nga provat e kësaj shfaqje./ KultPlus.com 

Revista prestigjioze franceze Figaro Histoire (nr. 80, botimi qershor–korrik 2025 me një tirazh prej rreth 385 000 kopjesh) i kushton një artikull lavdërues veprës Udhëtim midis Ilirisë dhe Shqipërisë përgjatë Via Egnatia, botuar nga Éditions Bilingue, Paris, 2025.Klarabudapost

Shtypi francez mbi botime të librave mbi Shqipërinë dhe Ballkanin 

Revista prestigjioze franceze Figaro Histoire (nr. 80, botimi qershor–korrik 2025 me një tirazh prej rreth 385 000 kopjesh) i kushton një artikull lavdërues veprës Udhëtim midis Ilirisë dhe Shqipërisë përgjatë Via Egnatia ( Voyage entre Illyrie et Albanie par Via Egnatia), botuar nga Éditions Bilingue, Paris, 2025.

Ky libër i mrekullueshëm, bashkautorë të të cilit janë Odette Marquet dhe Michel Rivière, ndjek një itinerar historik, kulturor dhe shpirtëror nëpër Ballkanin Perëndimor, në gjurmët e Via Egnatia — rrugë e lashtë romake dhe itinerar apostolik. Libri pasurohet nga 150 fotografi origjinale të realizuara nga Ronald Fitte, të cilat i japin thellësi të jashtëzakonshme vizuale këtij udhëtimi mes kujtesës së krishterë dhe peizazheve të harruara mbushur me ‘vestige’ të kishave të lashta shqiptare.

Figaro Histoire, në faqen 29, ofron një dritare të shkëlqyer mbi Shqipërinë, trashëgiminë e pluralitetin e saj fetar dhe qëndrueshmërinë e saj historike. Një homazh vizual dhe erudit për një identitet evropian pak të njohur në Francë.

Më poshtë mund të ndiqni përkthimin shqip të artikullit të prestigjiozes Figaro Histoire, kopertinën e të cilës e keni këtu majtas, ndërsa artikulli, faqe 29 majtas.

Udhëtim midis Ilirisë dhe Shqipërisë par Via Egnatia

(Voyage entre Illyrie et Albanie par Via Egnatia)
Odette Marquet, Michel Rivière dhe Ronald Fitte.

Për shekuj të tërë nën pushtimin osman, e izoluar nga diktatura komuniste pas Luftës së Dytë Botërore ndaj pjesës tjetër të Perëndimit, më pas e tronditur nga përplasjet mes tribuve dhe mafieve, Shqipëria është konsideruar shpesh si një enklavë e huaj në zemër të Ballkanit. Por populli i saj është ndër më të vjetrit e vendosur në Evropë, me rrënjë që datojnë nga pushtimet indo-evropiane, në mijëvjeçarin e dytë para erës sonë. Me emrin Ilirë, dhe shumë kohë para ardhjes së sllavëve, ata luajtën një rol të madh në Antikitet, duke i dhënë Perandorisë Romake të shekullit III perandorët që e ringritën atë — nga Klaudi II Gotiku deri te Kostandini.

Të përballur me pushtimin e sllavëve dhe avarëve në shekullin VI, të kërcënuar nga zgjerimi bullgar, të pushtuar nga osmanët, shqiptarët megjithatë kaluan nëpër histori me një aftësi të rrallë për të mbijetuar përballë vështirësive: heroi i tyre, Skënderbeu, për një çerek shekulli, në shekullin XV, i qëndroi me disa mijëra burra ushtrive të panumërta të Sulltanit.

Duke u mbështetur në njohjen intime të vendit, autorët e këtij libri të bukur propozojnë një udhëtim në histori duke ndjekur gjurmët e Via Egnatia, që lidhte, në kohën e Perandorisë Romake, detin Adriatik me Bizantin. Nga Apolonia te kalaja e Krujës, rrethimi i së cilës frymëzoi Ismail Kadarenë për Daullet e shiut, e nga manastiri i Graçanicës deri në grykëderdhjen e Kotorrit, ky udhëtim në hapësirë është njëkohësisht një udhëtim i jashtëzakonshëm në kohë. Bukuria e afreskeve të manastireve u përgjigjet atyre të peizazheve. Aty gjendet jehona e misioneve të Shën Palit po aq sa kujtimet e fushatave të Kostandinit. Aty zbulohet si pasuria e së kaluarës romake, ashtu edhe lashtësia dhe thellësia e një kristianizimi që pushtimi osman e detyroi për shekuj të tërë të mbijetojë vetëm nën hi.”

Nga Michel De Jaeghere, kryeredaktor i Figaro Histoire.

Udhëtim midis Ilirisë dhe Shqipërisë përgjatë Via Egnatia, Éditions Bilingue, 344 faqe, 79 €,  gjendet në Librari në Francë dhe Online në :
Fnac : https://bit.ly/4fi6QKW
Amazon : https://bit.ly/3OWkrwJ

Preview : Voyage entre Illyrie et Albanie par Via Egnatia

Libri nuk ështe përkthyer ende në shqip.

Këtë vjeshtë, artistja e njohur Marina Abramović do të sjellë në skenë një shfaqje provokuese që bashkon seksin, ritualin dhe mbinatyroren, përmes një rikrijimi skenik të riteve erotike ballkanike. 

Balkan Erotic Epic (2025) është vepra më e re e saj, e porositur nga Factory International – organizata kulturore me bazë në Manchester, Angli, që organizon edhe Manchester International Festival. 

Shfaqja do të ketë premierën më 9 tetor në Aviva Studios dhe do të qëndrojë në skenë deri më 25 tetor. 

Me mbi 70 performues, kjo do të jetë vepra më e madhe e Abramović deri më sot, dhe për koreograf ka koreografin shqiptar Blenard Azizaj, i cili do të jetë edhe pjesë e performancës.

Balkan Erotic Epic është e rrënjosur në folklorin dhe zakonet e lashta ballkanike, duke eksploruar tema si dëshira, spiritualiteti dhe trupi. 

Përmes 13 skenave të koreografuara dhe vignetave interaktive, performuesit – kërcimtarë, këngëtarë dhe muzikantë – do të shpalosin një përvojë të thellë emocionale dhe fizike. 

Pamja nga arkiva e Marina Abramovic

“Në kulturën e sotme, gjithçka erotike e etiketojmë si pornografi,” tha Abramović në një deklaratë për shtyp. “Balkan Erotic Epic është vepra më ambicioze e karrierës sime. Kjo më jep mundësinë të rikthehem tek rrënjët dhe kultura ime sllave, të shoh pas tek ritualet e lashta dhe të përballem me seksualitetin në lidhje me universin dhe pyetjet pa përgjigje të ekzistencës sonë. Me këtë projekt, dua të shfaq poezinë, dëshpërimin, dhimbjen, shpresën, vuajtjen – dhe të reflektoj mbi vdekshmërinë tonë.” 

Ritualet që do të performohen përfshijnë skena si “Riti i Pjellorisë”, ku performuesit do të përdridhen mbi tokë si një thirrje për pjellori, apo “Të Frikësosh Perënditë”, që rikrijon një rit ku njeriu zhvesh trupin ndaj qiellit për të larguar stuhitë. Në një tjetër skenë të titulluar “Masazhimi i Gjirit”, gratë performuese do të realizojnë gjeste simbolike për të “zgjuar tokën” pranë vendeve të varrimit, sipas njoftimit për shtyp. 

Abramović do të mbajë një ligjëratë më 11 tetor në Aviva Studios, për të shënuar premierën botërore të shfaqjes. Pas kësaj, Balkan Erotic Epic do të udhëtojë në vende të tjera, duke nisur nga Barcelona në janar 2026. 

“Kjo vepër e re performative ofron një mundësi që nuk duhet humbur për publikun – për të përjetuar kapitullin e radhës të jetës krijuese të Abramović: e guximshme, përfshirëse dhe në një shkallë krejt të paprecedentë,” tha John McGrath, drejtor artistik dhe CEO i Factory International. Ndërkohë, Abramović ka në plan edhe projekte të tjera, përfshirë lançimin e një projekti të ri NFT, për të cilin foli në The Artsy Podcast./ KultPlus.com 

Ruki Kondaj është me profesion mjeke, por aktiviteti i saj është shtrirë për shumë vite në ruajtjen e vlerave të kulturës dhe trashëgimisë shqiptare në Kanada, e cila prej viteve të 90-ta jeton atje. 

Ruki Kondaj është një prej figurave shqiptare që është shndërruar në urën e komunikimit mes figurave të njohura shqiptare me atë kanadeze, e cila shumë shpesh ka prezantuar artistë shqiptarë para audiencës kanadeze, duke i prezantuar shumë shpesh edhe brenda parlamentit kanadez. 

Por puna më e madhe që vlerësohet të ketë bërë Ruki Kondaj është ai i miratimit të ligjit të trashëgimisë shqiptare në Kanada, kontribut që ka bërë krenarë shumë shqiptarë që jetojnë në Kanada. 

Dhe për kontributin e saj në shumë dimensione, Ruki Kondaj brenda këtij viti është dekoruar me medaljen e Kurorëzimit të Mbretit Charles III, ceremoni që është mbajtë në Kanada, medalje që e ka vërtetuar angazhimin e saj nëpër vite, por që sipas saj është motiv për të vazhduar edhe më tutje për promovimin e artit, kulturës dhe trashëgimisë kulturore para popullit të Kanadasë./ KultPlus.com

Shkrimtarja Vlora Konushevci ka sjell librin e saj të fundit “Martesat, valixhet dhe ngarkesat e tjera”, libër që vjen i botuar nga Shtëpia Botuese “Onufri”, e që promovimin do ta ketë më 12 gusht, shkruan KultPlus. 

Promovimi i këtij libri do të mbahet në ora 12:00 në Bibliotekën Kombëtare të Kosovës, 

Libri sjell tregime të shkurtra për mbijetesën mes absurditetit dhe përditshmërisë./ KultPlus.com 

Shkrimtarit të njohur Ibarhim Kadriu do ti ndahet titulli Vula Akademike për Merita Letrare nga Akademia e Arteve dhe Shkencave Filozofike në Bari të Italisë, shkruan KultPlus. 

Ky titull do ti jepet më 4 tetor, me rastin e edicionit të 9-të të Cmimit Ndërkombëtar Akademik “Lucius Annaeus Seneca” për Letërsi Bashkëkohore, ceremoni që do të mbahet në Kështjellën Normano- Swabiane të Sannicandro të Barit.

Ibrahim Kadriu është një prej shkrimtarëve më të njohur të Kosovës, veprat e të cilit janë përkthyer në disa gjuhë të huaja. Letërsia e Kadriut është e përkthyer edhe në gjuhën italiane, vendin në të cilin do ti ndahet edhe ky cmim./ KultPlus.com