Ai lindi në Konicë në vitin 1881, në familjen e Shahin bej Konicës dhe ishte i vëllai i madh i publicistit, shkrimtarit dhe diplomatit të njohur Faik Konica.
Arsimin fillor dhe tĂ« mesĂ«m e mori fillimisht nĂ« JaninĂ«, nĂ« gjimnazin e njohur âZosimeaâ, pĂ«r ta vijuar nĂ« Liceun perandorak tĂ« âGallatasarajitâ nĂ« Stamboll.
Ky gjimnaz me profil dhe program perĂ«ndimor ishte hapur nga shteti osman pĂ«r edukimin e njĂ« elite me parimet mĂ« tĂ« mira tĂ« kohĂ«s. Studimet e larta, Mehmed Konica i vazhdoi po nĂ« Stamboll, nĂ« shkollĂ«n e lartĂ« tĂ« Shkencave Politike dhe Administrative âMylkijeâ.
Pas pĂ«rfundimit tĂ« tyre, ai u rekrutua nĂ« strukturat e MinistrisĂ« sĂ« Jashtme, si sekretar diplomatik pĂ«r shtypin e huaj. Ky ishte njĂ« lloj stazhi pĂ«r nĂ«punĂ«sit e rinj, pĂ«r tâi formuar ata me njohuritĂ« bazĂ« tĂ« praktikĂ«s administrative. Duke nisur nga viti 1908 deri nĂ« vitin 1913, M. Konica shĂ«rbeu si diplomat (nĂ«nkonsull e mĂ« pas konsull) osman nĂ« Trieste, Fiume (Itali), Sulina (Rumani), ArtĂ«, Korfuz, Varna (Bullgari).
GjatĂ« kĂ«saj periudhe, ai grumbulloi njĂ« pĂ«rvojĂ« tĂ« pasur dhe informacionin e nevojshĂ«m pĂ«r koniunkturat dhe intrigat e diplomacisĂ« ndĂ«rkombĂ«tare, e sidomos ato ballkanike. Kjo bĂ«ri qĂ« pas kthimit nĂ« atdhe, ai tĂ« merrte pĂ«rsipĂ«r ose mĂ« saktĂ« tâi ngarkoheshin detyra tĂ« vĂ«shtira, qĂ« kĂ«rkonin nivel tĂ« lartĂ« profesional nĂ« fushĂ«n e diplomacisĂ« dhe sĂ« drejtĂ«s ndĂ«rkombĂ«tare.
PĂ«r kĂ«to arsye, Ismail Qemali dhe elita politike e kohĂ«s, tĂ« gjendur pĂ«rballĂ« sfidave tepĂ«r tĂ« vĂ«shtira, krijuan njĂ« delegacion tĂ« pĂ«rbĂ«rĂ« nga M.Konica, Rasih Dino dhe Filip Noga pĂ«r tĂ« mbrojtur interesat e kombit shqiptar nĂ« KonferencĂ«n e AmbasadorĂ«ve nĂ« LondĂ«r. Nuk ishte rastĂ«si qĂ« kjo treshe diplomatike pĂ«rbĂ«hej nga njerĂ«z tĂ« pĂ«rgatitur dhe me njĂ« pĂ«rvojĂ« tĂ« gjatĂ« nĂ« fushĂ«n e diplomacisĂ«. Por kĂ«tu duhet theksuar edhe njĂ« pikĂ« tepĂ«r e rĂ«ndĂ«sishme. Si M.Konica ashtu dhe R.Dino vinin nga familje bejlerĂ«sh tĂ« krahinĂ«s sĂ« ĂamĂ«risĂ«, tĂ« njohura pĂ«r kontributin e tyre patriotik.
E kush më mirë se dy diplomatë që kishin humbur vendlindjet e tyre do ta mbronin çështjen shqiptare? Megjithëse mundësitë, për rrethanat që dihen, ishin tepër të kufizuara⊠Për kontributin dhe meritat që kishte, M.Konica u vlerësua maksimalisht edhe nga Kryeministri i principatës shqiptare, Turhan Pashë Përmeti, i cili pas dorëheqjes së Prenk Pashës do ta emërojë si ministër të Jashtëm (korrik-shtator 1914).
GjatĂ« viteve tĂ« LuftĂ«s sĂ« ParĂ« BotĂ«rore, ai sĂ« bashku me atdhetarĂ« tĂ« tjerĂ« qĂ«ndroi nĂ« ZvicĂ«r dhe FrancĂ«. NĂ« fund tĂ« vitit 1918, M.Konica u kthye nĂ« atdhe. Qeveria e DurrĂ«sit e caktoi si delegat tĂ« ShqipĂ«risĂ« nĂ« KonferencĂ«n e Paqes nĂ« Paris, ku sĂ« bashku me Mihal Turtullin, Luigj Gurakuqin, Luigj Bumçin, Midâhad FrashĂ«rin dhe Mustafa KrujĂ«n do tĂ« mbrojnĂ« interesat shqiptare.
Por mes tij, Kryeministrit Turhan PashĂ« PĂ«rmeti dhe kolegĂ«ve tĂ« tjerĂ« do tĂ« fillojĂ« njĂ« kontradiktĂ«. Kjo, sepse pjesa dĂ«rrmuese e tyre kĂ«rkonin protektoratin italian. Prandaj, M.Konica dhe Mihal Turtulli do tĂ« ndahen nga delegacioni i qeverisĂ« shqiptare pĂ«r tâu bashkuar me delegacionin e KolonisĂ«s Shqiptare tĂ« Stambollit, e cila kĂ«rkonte sovranitet tĂ« plotĂ« tĂ« shtetit tĂ« pavarur shqiptar. PĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«ndrim, M.Konica do tĂ« vlerĂ«sohet nga tĂ« gjitha personalitetet.
Qeveria e Sulejman Delvinës e dalë nga Kongresi i Lushnjës, e ngarkoi atë me detyrën e ministrit të Jashtëm. Gjatë kësaj periudhe, ai vijoi veprimtarinë diplomatike për të mbrojtur interesat e shtetit shqiptar në Konferencën e Paqes. Nga nëntori 1920-janar 1922, M.Konica ishte deputet i Parlamentit Shqiptar, ku dha një kontribut të madh për hartimin e legjislacionit të ri dhe konsolidimin e institucioneve.
Ende pa u njohur zyrtarisht nga Britania e Madhe, në dhjetor të vitit 1920 M.Konica do të niset drejt Londrës për të lobuar pranë Forin Ofisit që të njihte shtetin shqiptar.
Njëkohësisht, ai do të informonte qeverinë edhe për raportet politike e diplomatike me Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Kjo e bënte atë automatikisht jo vetëm ministër dhe diplomat që luftonte për afirmimin ndërkombëtar të shtetit shqiptar, por dhe përfaqësuesin më të rëndësishëm të politikës së jashtme të disa qeverive.
Me njohjen e qeverisë shqiptare nga britanikët, Këshilli i Naltë do ta emërojë atë në gusht të vitit 1921 si të Ngarkuar me Punë në Londër dhe një viti më vonë, më 1922, si ministër Fuqiplotë të shtetit shqiptar.
Për disa arsye, deri në vitin 1925 ai do të shërbejë njëkohësisht edhe si përfaqësues i Shqipërisë në Francë. Në periudhën e Republikës, M.Konica do të rikthehet në atdhe për të vijuar detyrën e deputetit. Për cilësitë e tij të veçanta në fushën e diplomacisë, A.Zogu do ta ngarkojë me detyra të rëndësishme.
Pas pushtimit italian, ashtu si shumë personalitete të njohura, M.Konica do të internohet në Itali. Me kapitullimin e saj dhe ardhjen e gjermanëve, qeveria e Rexhep Mitrovicës do ta emërojë ministër të Jashtëm. Por M.Konica, i vendosur për të ruajtur integritetin e tij politik dhe profesional si diplomat i kalibrit ndërkombëtar, nuk pranoi.
Vitet e fundit tĂ« jetĂ«s do tâi kalojĂ« nĂ« Itali, nĂ« krye tĂ« njĂ« komisioni pĂ«r emigrantĂ«t shqiptarĂ«. KĂ«tĂ« detyrĂ« do ta ushtrojĂ« deri nĂ« vitin 1948, kur i prekur nga zhvillimet politike nĂ« ShqipĂ«ri, ndĂ«rroi jetĂ«. NĂ« arkivat e shtetit shqiptar ekziston njĂ« sasi e konsiderueshme dokumentacioni, e cila dĂ«shmon pĂ«r veprimtarinĂ« e kontributin politiko-diplomatik tĂ« M.KonicĂ«s. KĂ«to analiza dhe raporte qĂ« janĂ« hartuar gjatĂ« detyrave tĂ« tij si diplomat, pĂ«rbĂ«jnĂ« njĂ« informacion tĂ« pasur historik mbi pozitĂ«n ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« shtetit shqiptar dhe zhvillime tĂ« rĂ«ndĂ«sishme diplomatike.
Ato shquhen për nivel të lartë analitik, për prognoza dhe deduksione, të cilat u kanë ardhur në ndihmë qeverive apo kryeministrave të ndryshëm shqiptarë. Për ta ilustruar këtë, bashkëngjitur po të botojmë një raport të M.Konicës drejtuar Kryeministrit e ministrit të Jashtëm Xhafer Ypi nga Londra, lidhur me një bisedë që ai kishte zhvilluar me ambasadorin francez dhe atë hungarez.
Ai mban datën 27 korrik 1922 dhe tregon për pozitën e vështirë ndërkombëtare të shtetit të brishtë shqiptar dhe për nivelin e lartë të përgatitjes profesionale nga ministri M.Konica.
Korrespodenca e diplomatit pas takimit me ambasadorët e huaj:
Zoti Kryeministër, Horizonti politik dhe ekonomik i Evropës është plot me re të zeza. Interesat e kundërta të Britanisë së Madhe dhe të Francës, pretendimet e çmendura të francezëve nuk janë aspak shenja shprese për përmirësimin e gjendjes së sotme. Sjelljet e Francës në Konferencën e Washingtonit dhe gjetkë, formimi i marrëveshjes së Vogë (la Petite Entente) prej saj, nuk lënë ndonjë dyshim mbi planet e kësaj fuqie.
QĂ«llimi i FrancĂ«s Ă«shtĂ« tĂ« dĂ«rrmojĂ« GjermaninĂ« pĂ«rgjithnjĂ«, tĂ« shuajĂ« bolshevizmĂ«n dhe tĂ« sjellĂ« nĂ« Rusi njĂ« guvernĂ« mike, me anĂ«n e sĂ« cilĂ«s tĂ« mund tĂ« rrĂ«mbejĂ« pasurinĂ« e kĂ«tij vendi nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« koncesjeve (koncesioneve) dhe nĂ« anĂ«n tjetĂ«r tâi imponohet AnglisĂ«.
Plane prej njerĂ«zve tĂ« dehur qĂ« nuk kanĂ« vend nĂ« shekullin tonĂ«, por kjo nuk i ndalon tĂ« jenĂ« fort tĂ« rrezikshme. Kazani po zien dhe nĂ« mos plastĂ« shpejt, janĂ« probabilitete tĂ« mĂ«dha tĂ« shohim njĂ« aleancĂ« anglo-italogjermane dhe ndoshta anglo-italo-gjermane-ruse. Duke pritur njĂ« eventualitet tĂ« tillĂ«, rreziqet janĂ« tĂ« mĂ«dha pĂ«r shtetet e vegjĂ«l qĂ« nuk kanĂ« hyrĂ« nĂ« MarrĂ«veshjen e VogĂ«l, transmeton âkonica.alâ.
Dhe sidomos pĂ«r ne qĂ« sâjemi tĂ« organizuar. PĂ«r FrancĂ«n, ShqipĂ«ria Ă«shtĂ« njĂ« dorovi pĂ«r SerbinĂ« dhe nĂ« rastin e volitshĂ«m tĂ« parĂ«, nuk do tĂ« hezitojĂ« aspak tĂ« na hedhĂ« serbĂ«t mbi kurriz. Po do tâi pĂ«lqente mĂ« mirĂ« qĂ« gĂ«lltitja jonĂ« prej serbĂ«ve tĂ« bĂ«hej nĂ« njĂ« mĂ«nyrĂ« mĂ« tĂ« bukur.
Duke na futur nĂ« MarrĂ«veshjen e VogĂ«l ose duke pĂ«rdorur armĂ«n ekonomike d.m.th., duke hyrĂ« ajo vetĂ« (Franca) nĂ« ShqipĂ«ri ekonomikisht. NĂ« vizitĂ«n e parĂ« zyrtare qĂ« u bĂ«ra ambasadorĂ«ve, sipas zakonit diplomatik, Ambasadori i FrancĂ«s mĂ« mbajti njĂ« fjalim mjaft tĂ« gjatĂ«, tĂ« cilin sâkam dyshim e kish pĂ«rgatitur qĂ« mĂ« parĂ«, sepse ma tha me njĂ« frymĂ«.
Fjala e tij shkurtazi Ă«shtĂ« kjo: âA keni dĂ«rguar pĂ«rfaqĂ«sues nĂ« Beograd dhe nĂ« Paris? Beogradi ka mĂ« shumĂ« rĂ«ndĂ«si se Parisi pĂ«r ShqipĂ«rinĂ«. Duhet tĂ« vini nĂ« njĂ« afrim me JugosllavinĂ« se ItalinĂ« e keni armike dhe do tĂ« ligĂ«n tuaj. Italia Ă«shtĂ« e rrezikshme pĂ«r ju. Princ Vidi Ă«shtĂ« njĂ« imbecil.
A u menduat pĂ«r ndonjĂ« mbret? Duhet tĂ« zgjidhni njĂ« mbret qĂ« tĂ« kĂ«naqĂ« tĂ« gjitha FuqitĂ« ose qĂ« tĂ« jetĂ« i pranuar prej tĂ« gjitha Fuqiveâ. KĂ«to tĂ« gjitha mâi tha nĂ« njĂ« gjuhĂ« tĂ« hapur dhe me njĂ« formĂ« brutale dhe aspak diplomatike. Si e pashĂ« qĂ« nuk mbaronte dhe qĂ« pĂ«rdridhej pĂ«rsĂ«ri nĂ« ato pika, i preva fjalĂ«n se kemi dĂ«shiruar dhe jemi pĂ«rpjekur qĂ« tĂ« kemi marrĂ«dhĂ«nie miqĂ«sore me SerbinĂ«, por ata nuk kanĂ« dashur qĂ« tĂ« na qasen.
Por tani që na njohën zyrtarisht do të përpiqemi dhe ca më tepër që ta kemi mirë me ta. I dimë mendimet e fqinjëve tanë. Por politika jonë është që të mos bëhemi vegël e një fqinji kundër tjetrit dhe në këtë pikë jemi të patundur. Princ Vidin nuk e zgjodhëm ne. Sa për mbretin e ardhshëm, është e pamundur të kënaqim tërë botën.
Fuqia mĂ« e rrezikshme pĂ«r ne Ă«shtĂ« Franca dhe interesi i vendit tonĂ« e do qĂ« tĂ« kemi me tĂ« vetĂ«m fjalĂ« tĂ« Ă«mbla dhe fare gjĂ« tjetĂ«r. MarrĂ«veshja e VogĂ«l na ka vĂ«nĂ« nĂ« mendim disa shtete, si HungarinĂ« dhe BullgarinĂ«. Ministri i HungarisĂ« nĂ« LondĂ«r, kont Szapary, erdhi apostafat disa javĂ« mĂ« parĂ« nĂ« legatĂ« qĂ« tĂ« marrĂ« mendimin tim pĂ«r formimin e njĂ« grupi tĂ« pĂ«rbĂ«rĂ« prej ShqipĂ«risĂ«, HungarisĂ«, BullgarisĂ«, GreqisĂ« dhe nĂ« Ă«shtĂ« e mundur TurqisĂ« nĂ« njĂ« formĂ« aleance difensive pĂ«r tâi bĂ«rĂ« ballĂ« rrezikut qĂ« mund tĂ« na vijĂ« prej MarrĂ«veshjes sĂ« VogĂ«l.
I thashĂ« kolegut tim hungarez se çështja meriton konsideratĂ«, por mĂ« duket âprematureeâ (i parakohshĂ«m-H.B.): Greqia me TurqinĂ« janĂ« nĂ« luftĂ« dhe nĂ« mos i dhĂ«nçin BullgarisĂ« njĂ« liman nĂ« detin Egje, nuk mund tĂ« vihet nĂ« njĂ« afrim mes BullgarisĂ« dhe GreqisĂ«. Mbeten pra ShqipĂ«ria, Hungaria dhe Bullgaria, tĂ« cilat mund tĂ« bĂ«jnĂ« njĂ« aleancĂ«.
Po ShqipĂ«ria nuk mund tĂ« hyjĂ« nĂ« njĂ« marrĂ«veshje tĂ« tillĂ«, nĂ« mos pastĂ« krahĂ«t e ngrohta nga ana e GreqisĂ«. KĂ«shtu i fola ministrit hungarez, por i lashĂ« njĂ« dritare tĂ« hapur pĂ«r mĂ« tutje. Nuk munda tâjua raportoj kĂ«to mĂ« sipĂ«r, sepse letrat hapen nĂ« RomĂ« dhe Beograd dhe ndoshta nĂ« Paris dhe shifrĂ«n tonĂ« e lexojnĂ« ndoshta edhe boshnjakĂ«t.
PĂ«rfitoj pra, nga ardhja e zotit Boshnjaku aty, pĂ«r tâju dĂ«rguar kĂ«tĂ« raport. Pranoni, zoti KryeministĂ«r, nderimet e mia tĂ« larta, (Mehmed Konica, LondĂ«r, mĂ« 27 korrik 1922)/Hasan Bello
The post Letra e rrallë që vëllai i Faik Konicës ia dërgoi kryeministrit të vendit më 1922 first appeared on JavaNews.al.