Banka e Shqipërisë pret që kërkesa e qytetarëve për kredi hipotekore të bjerë. Politikat e reja për kreditimit dhe situata ne treg do te nikojne tek ulja e kerkeses.

Të marrësh një kredi për të blerë banesë pritet të bëhet më e vështirë. Banka e Shqipërisë ka konstatuar në raportin e fundit mbi Aktivitetin Kreditues se kërkesa nga ana e qytetarëve do të pësojë rënie, ndërkohë që edhe reagimi i sistemit bankar do të jetë me shtrëngim të kushteve. Krejt e kundërta do të ndodhë me bizneset, kushtet e kreditimit të së cilëve do të lehtësohem për të gjitha llojet e kredive.

“Përqasja e bankave në kreditimin e bizneseve pritet të mbetet e njëjtë edhe në tremujorin e tretë të vitit, për të gjitha kategoritë e biznesit si edhe në të gjitha kreditë lëvruar sipas qëllimit të përdorimit. Në të kundërt, politikat e kreditimit priten të jenë shtrënguese për individët, kryesisht në segmentin e kredive për blerjen e banesave. Kërkesa për kredi e bizneseve pritet të mbetet e lartë për çdo lloj qëllimi të përdorimit. Në të kundërt, kërkesa për kredi e individëve pritet të bjerë në tremujorin e tretë, kryesisht në ato për blerje banesash”, thekson raporti.

Përsa i përket tremujorit të dytë të këtij viti, bankat ndoqën politika të ngjashme kreditimi për bizneset në krahasim me një tremujor më parë. Ato ruajtën standarde, kushte e terma kreditimi të njëjta, si edhe miratuan një raport të ngjashëm kredish me një tremujor më parë, në segmentin e bizneseve.

Nga ana tjetër, ato raportuan një shkallë më e lartë miratimi kredish për individët, në sajë të vlerësimeve të bankave për cilësinë e kredimarrësve dhe të historikut të individëve në tregun e punës.

Kryeministri polak, Donald Tusk, ka thënë se një “ngrirje” e luftës në Ukrainë mund të jetë afër, ndërsa Shtëpia e Bardhë dhe Kremlini po ecin përpara me diskutimet për një samit të nivelit të lartë midis Donald Trump dhe Vladimir Putin në ditët në vijim.

Komentet e Tusk erdhën pasi ai foli me udhëheqësin ukrainas, Volodymyr Zelensky, i cili ka komunikuar me Trump dhe udhëheqësit evropianë ditët e fundit, ndërsa Shtëpia e Bardhë vazhdon të përpiqet të ndërmjetësojë një fund të luftës trevjeçare e gjysmë.

“Ka sinjale të caktuara, dhe ne gjithashtu kemi një intuitë, se ndoshta një ngrirje e konfliktit – nuk dua të them fundi, por një ngrirje e konfliktit – është më afër sesa është më larg”, tha Tusk gjatë një konference për shtyp.

“Ka shpresa për këtë”.

Tusk tha se Zelensky ishte “shumë i kujdesshëm, por optimist” në lidhje me armëpushimin, raportoi Reuters.

Ukraina ishte e etur që Polonia dhe vendet e tjera evropiane të luajnë një rol në planifikimin e një armëpushimi dhe një zgjidhjeje përfundimtare paqeje, tha Tusk.

Trump ka thënë se është i gatshëm të takohet me Putinin kokë më kokë pa parakushte, duke përfshirë negociata të drejtpërdrejta midis Putinit dhe Zelensky-t, duke nxitur frikën se Ukraina mund të lihet jashtë negociatave për kuadrin e një armëpushimi të mundshëm.

Zelensky është përgjigjur duke folur me udhëheqës evropianë, përfshirë kancelarin gjerman, Friedrich Merz, dhe presidentin francez, Emmanuel Macron, të cilët janë kanale kyçe për Trumpin.

Fox News të premten raportoi se takimi mund të zhvillohet në fund të javës së ardhshme.

Vendet e mundshme përfshijnë Zvicrën, Romën, Hungarinë dhe Emiratet e Bashkuara Arabe, tha media konservatore.

Zvicra dhe Italia janë palë në gjykatën ndërkombëtare penale, e cila ka lëshuar një urdhër arresti për Putinin dhe ku teorikisht do të detyroheshin forcat e rendit të ndalonin presidentin rus. Viktor Orbán i Hungarisë njoftoi planet për t’u tërhequr nga GJND-ja në fillim të këtij viti.

Duke folur me gazetarët në Zyrën Ovale të enjten, Trump tha se Putini nuk kishte nevojë të takohej me Zelensky-n më parë përpara se presidentët e SHBA-ve dhe Rusisë të mund të takoheshin.

“Jo, nuk e bën”, tha Trump.

“Ata do të donin të takoheshin me mua dhe unë do të bëj gjithçka që mundem për të ndaluar vrasjen”.

Putin tha se nuk ishte gati të takohej me Zelenskyy-n, edhe pse Kremlini pretendoi se po bëheshin përgatitje për një samit dypalësh të caktuar me Trump javën e ardhshme.

“Në përgjithësi nuk kam asgjë kundër kësaj, është e mundur, por duhet të krijohen kushte të caktuara për këtë”, tha Putin për takimin me Zelensky-n.

“Por për fat të keq, ne jemi ende larg krijimit të kushteve të tilla”.

I dërguari i SHBA-ve, Steve Witkoff kishte propozuar një takim trepalësh me Trump, Putin dhe Zelenskyy, por Kremlini e kishte injoruar këtë sugjerim, tha ndihmësi i Putinit Yuri Ushakov, dhe po “përqendrohej në përgatitjet për një takim dypalësh me Trump në radhë të parë”.

Nuk është caktuar asnjë vend për samitin e mundshëm, por Putin përmendi se Dubai në Emiratet e Bashkuara Arabe ishte një mundësi gjatë një takimi me udhëheqësin e saj, Sheikh Mohammed bin Zayed Al Nahya.

Një avion Su-34M i konfiguruar për eksport, i lyer me një ngjyrë kamuflazhi të dallueshme, u vu re në aeroportin Zhukovsky pranë Moskës, gjë që përforcon më tej spekulimet se Rusia po përgatitet për dërgesat e para të atij modeli në Algjeri.

Pamja e avionit, të regjistruara në fillim të kësaj jave, sugjerojnë një përparim të mundshëm në kontratat e eksportit ushtarak të vonuara prej kohësh midis Federatës Ruse dhe Algjerisë.

Në dhjetor të vitit 2019, mediat e specializuara ushtarake algjeriane raportuan përfundimin e kontratave të shumta me Moskën, për një total prej 42 avionësh – duke përfshirë 14 Su 34ME, 14 Su 57E dhe 14 Su 35E – me dërgesa të planifikuara të përfundojnë deri në vitin 2025.

Megjithatë, pushtimi rus i Ukrainës dhe presioni operacional mbi Forcat Ajrore dhe Hapësinore Ruse ngadalësuan zbatimin e programit. Për shkak të humbjeve të luftës dhe rritjes së kërkesës së brendshme, Moska i dha përparësi rinovimit të flotës së saj të avionëve Su-34, duke vonuar më tej afatet e eksportit.

Sipas të dhënave nga grupi i inteligjencës së hapur Oryx, që nga fillimi i agresionit rus kundër Ukrainës, Rusia ka humbur të paktën 35 avionë Su-34 (pesë prej të cilëve janë dëmtuar) dhe një Su-34M. Ky numër i referohet ekskluzivisht humbjeve të konfirmuara vizualisht, kështu që është e mundur që shifra reale të jetë edhe më e lartë.

Su-34ME është një version i përparuar eksporti i avionit sulmues me dy vende, i zhvilluar fillimisht për sulme precize në det të thellë, operacione përgjimi në fushën e betejës dhe sulme ndaj objektivave detare.

Në standardin e eksportit, Su-34ME ruan aftësitë kryesore të platformës origjinale, duke përfshirë radarin e ndjekjes së terrenit, sistemet e radarëve me qitje anësore dhe një sistem shumëfunksional të synimit të aftë për të goditur objektiva tokësore dhe detare. Avioni mund të mbajë një gamë të gjerë armësh të drejtuara ruse, si ajër-tokë ashtu edhe ajër-ajër.

Shumica e aksidenteve rrugore që shkaktojnë plagosje dhe humbje jetë kryhen nga shoferët me përvojë në drejtim e mjetit.

Sipas të dhënave të INSTAT grupi i shoferëve me përvojën më të madhe, mbi 9 vjet zotërimi leje drejtimi, përbën pjesën më të madhe të aksidenteve me 925 të plagosur në 2024, nga 632 në 2023, teksa viktimat kanë rënë lehtë, nga 82 në 2023 në 73 në 2024.

Kjo kategori e drejtuesve të mjeteve shkaktoi 44 për qind të plagosjeve në aksidentet rrugore gjatë vitit të kaluar dhe 42 për qind të viktimave.

Të dhënat më të fundit mbi aksidentet rrugore në Shqipëri tregojnë një rritje të ndjeshme të numrit të të plagosurve dhe të vdekurve për vitin 2024, sidomos në rastet kur drejtuesit janë pa leje drejtimi, të mitur apo janë larguar nga vendi i ngjarjes.

Në kategorinë “Pa leje drejtimi”, në vitin 2024 u regjistruan 99 të plagosur, një rritje me 29% krahasuar me vitin 2023 (77 të plagosur). Numri i të vdekurve në këtë kategori u rrit nga 12 në vitin 2023 në 20 në 2024, një rritje prej 66.6%, duke treguar një përkeqësim në pasojat e shkaktuara nga personat që drejtojnë pa leje drejtimi.

Ndërkohë, një tjetër grup shqetësues janë drejtuesit nën moshën 18 vjeç, përkatësisht në grup-moshën 0-3 vjet përvojë drejtimi, që zakonisht përfshin edhe drejtuesit e mitur. Në vitin 2024, ata shkaktuan 391 të plagosur (nga 284 në 2023), me një rritje mbi 37%, ndërkohë që numri i viktimave mbeti thuajse i njëjtë nga 36 në 2023, dhe 35 në 2024.

Për grup-moshat me 3–6 vjet përvojë drejtimi, shifrat janë disi më të stabilizuara, nga 236 të plagosur në 2023, në 300 në 2024, ndërsa viktimat ranë nga 25 në 18. Në të njëjtën kohë, drejtuesit me 6–9 vjet përvojë drejtimi shkaktuan 326 të plagosur në 2024, një rritje krahasuar me 277 në 2023, por me një ulje të viktimave nga 34 në 24.

Një tjetër shifër shqetësuese është rritja e rasteve kur drejtuesit janë larguar nga vendi i ngjarjes, pas një aksidenti. Nga 33 të plagosur dhe 3 viktima në 2023, në 39 të plagosur dhe 5 viktima në 2024.

Të dhëna sinjalizojnë se ka rënë vëmendja  për kontrolle më të forta policore, ndëshkime më të rënda për drejtimin pa leje si për drejtuesit e papërgjegjshëm.

Aksidentet rrugore janë ende një shkaktar i madh i vdekjeve sidomos në grup-mosha e reja dhe dëmtimin e rënde te një pjesë tjetër që kërkon kujdes shëndetësor gjithë jetën.

Shtetet e Bashkuara i kanë prezantuar Libanit një propozim për çarmatosjen e Hezbollahut deri në fund të vitit, së bashku me fundin e operacioneve ushtarake të Izraelit në vend dhe tërheqjen e trupave të tij nga 5 pozicione në jug të Libanit.

Zbulimin e bën agjencia e lajmeve Reuters, e cila siç pohon ka parë një kopje të agjendës së kabinetit libanez, i mbledhur këtë të enjte.

Plani, i cili është dorëzuar nga i dërguari i Presidnetit amerikan Donald Trump në rajon, Tom Barrack, përcakton hapat më të detajuar për të çarmatosur Hezbollahun e mbështetur nga Irani, i cili deri më tani i ka refuzuar thirrjet për çarmatosje pas luftës shkatërruese të vitit të kaluar me Izraelin, shkruan A2.

Objektivët e propozimit amerikan do të përfshinin eleminimin gradual të pranisë së aktorëve joshtetërorë nga ana e ushtrisë, të tillë si Hezbollahu, duke dërguar forca libaneze në pikat kufitare kyçe dhe zona të brendshme; sigurimi i tërheqjes izraelite nga 5 pozicione kyçe, zgjidhja e çështjes së të burgosurve përmes bisedimeve indirekte dhe demarkimin e përkohshëm të kufijve të Libanit me Izraelin dhe Sirinë.

Shtetet e Bashkuara mirëpritën vendimin e qeverisë libaneze për të ngarkuar forcat e armatosura me detyrën e vënies nën kontrollin e shtetit të të gjitha armatimeve.

Hezbollahu nuk ka komentuar ende propozimin, por tre burime politike thanë për Reuters se ministrat nga grupi i mbështetur prej Iranit dhe aleatët e tyre shiitë ishin tërhequr nga takimi i kabinetit i zhvilluar të enjten, në shenjë proteste ndaj propozimit.

Ka dy lloj akuzash ndaj Edi Ramës për Kodin e ri Penal, edhe pse ai vetë nuk ka ndonjë qëndrim publik rreth ndonjë tendence të caktuar.

Të parët, përfshi edhe mua, e akuzojnë grupin e punës së qeverisë se po përgatit një Kod represiv, që shkon në të kundërt të forcimit të lirive themelore të qytetarit dhe që rrit varësinë e Shqipërisë nga pushteti i prokurorëve dhe gjyqtarëve të korruptuar të vendit. Nenët me plot ekuivoke, dënimet e larta dhe adresimi i burgut për çdo kundërvajtje rrisin në maksimum shanset që të kemi një drejtësi arrogante dhe të korruptuar, pasi presioni që ushtron mbi qytetarin pushteti i tyre në momentin e hetimit dhe gjykimit është shumë i lartë për shkak të Kodit. E thënë më thjesht, një Kod Penal që u rrit pazarin prokurorëve dhe gjyqtarëve.

Nuk po diskutoj ato nenet për agjitacion e propagandë apo tradhti ndaj atdheut, pasi ato i zhbën filtri i Bashkimit Europian.

Tendenca e dytë për kritika është ajo e opozitarëve të qeverisë, të cilët çuditërisht e akuzojnë Edi Ramën për të kundërtën e kësaj. E akuzojnë se ai po zbut dënimet për nëpunësit që bëjnë kundërvajtje administrative, duke tentuar të mos i quajë më vepra penale.

Madje kanë marrë këtë rast, që është ende sporadik në projekt, dhe gjithë betejën kundër Kodit e kanë mbështetur tek fakti që Edi Rama po bën një Kod që të mos dënohen nëpunësit zyrtarë, duke ia lënë pastaj në dorë fantazisë së Fatos Lubonjës, i cili flet dhe shkruan “me të dëgjuar” se ky Kod po bëhet që Rama të shpëtojë të korruptuarit dhe të bëhet autoritar. Hajde bëji bashkë të dyja!

Edi Rama nuk ka ndonjë shans të bëhet autoritar përmes Kodit Penal, por përmes pushtetit politik, që tani, edhe për shkak të kësaj opozite, e ka të plotë. Kodi represiv bën autoritarë prokurorët dhe gjyqtarët, pra e shndërron Shqipërinë nga Republikë parlamentare në Republikë prokurorësh. Përpjekja për të normalizuar ndëshkimet për nëpunësit e shtetit, po ashtu, jo vetëm që nuk e bën autoritar, por kthen në normalitet administratën e frikësuar, që nuk pranon të firmosë dhe që ka gjasa askush të mos kërkojë më të shkojë në një zyrë shteti për punë.

Kjo duhet të jetë e vetmja opozitë në botë që sulmon atë pjesë të Kodit që nuk është represive dhe në vend që të bëjë betejë për liritë themelore të qytetarëve, bën betejë kundër lirisë së nëpunësve publikë që të mos terrorizohen nga Republika e prokurorëve.

Dhe kur mendon pastaj se këta duan të vijnë në pushtet në emër të qytetarëve, të duket sikur e kanë ndarë mendjen që nuk vijnë dhe me këtë rast të hakmerren ndaj qytetarëve që nuk i votojnë.

Një ballkon i një pallati në Gaza City u shemb ndërsa dhjetëra palestinezë u përpoqën të merrnin produkte nga një pako me ndihma humanitare që kishte rënë në çatinë e një restoranti.

Si pasojë e incidentit kanë mbetur të plagosur disa persona. Sipas një videoje që qarkullon në internet incidenti ndodhi kur një pako me ndihmë humanitare që ishte hedhur me parashutë nga një aeroplan u bllokua në çatinë e ndërtesës, raporton A2.

Pakoja ra në një ballkon, vendndodhja e të cilit u identifikua përmes gjeolokacionit. Qindra palestinezë nxituan drejt vendit të ngjarjes dhe shumë prej tyre u ngjitën në të në një përpjekje të dëshpëruar për të arritur kutitë e ndihmave. Ndërsa pesha u rrit, ballkoni filloi të përkulej përpara se të shembej mbi ata që ishin në tokë.

Avionë nga Emiratet e Bashkuara Arabe, Jordania, Gjermania, Belgjika, Franca dhe për herë të parë Holanda hodhën sot 72 paleta me ndihma humanitare në Rripin e Gazës, sipas ushtrisë izraelite. Çdo paletë përmban rreth një ton ushqim.

SPAK ka zbardhur dy rrugët që përdorte grupi i organizuar kriminal i trafikut të kokainës nga Amerika Latinë në vendet e Bashkimit Evropian.

Ndërsa konsiderohet si një nga organizatat shqiptare më të fuqishme në trafikun ndërkombëtar të kokainës, grupi i drejtuar nga Ervis Çela dhe Franc Gergely alias Franc Çopja kalimin e parave të përfituara nga trafiku i drogës e realizonin përmes një skeme të mirëorganizuar dhe shumë të sofistikuar, që kishte për qëllim shmangien e gjurmimit financiar dhe fshehjen e origjinës së tyre kriminale.

Dy ishin metodat kryesore të përdorura: transporti fizik i parave “cash” dhe sistemi informal i transfertave të njohur si “hawala”.

Paratë transportoheshin kryesisht nga vendet e BE-së drejt Shqipërisë, në mënyrë të fshehtë, përmes rrjeteve të shoferëve të besuar të linjave ndërkombëtare të pasagjerëve. Kjo i ndihmonte të shmangnin sistemet bankare dhe kontrollet doganore.

Në të njëjtën kohë, rrjeti përdorte metoda alternative transferimi pa gjurmë bankare, duke i kanalizuar fondet edhe drejt vendeve si Bolivia, që ofronin kushte të favorshme për pastrimin e parave.

Ky kombinim teknikash i garantonte organizatës kriminale një qarkullim të vazhdueshëm dhe të sigurt të qindra milionë eurove nga aktiviteti i trafikut të drogës.

Qarkullimi dhe menaxhimi i parave:

Hetimi ka treguar se ky grup kishte ngritur një mekanizëm financiar jashtëzakonisht të sofistikuar për të qarkulluar dhe fshehur të ardhurat nga aktiviteti kriminal. Një prej metodave kryesore ka qenë transporti fizik i parave “cash” nga vendet e BE-së drejt Shqipërisë, duke përdorur shoferë autobusësh kryesisht shqiptar të transportit ndërkombëtar të pasagjerëve. Kjo mënyrë kishte disa përparësi për grupin:

Evitimi i gjurmimit bankardhe i detyrimit ligjor për deklarimin e burimit të fondeve;
Shmangia e kontrolleve doganore zyrtare, duke përdorur rrugë të shkurtra dhe pikat kufitare më pak të monitoruara;
Siguria përmes rrjetit të besuar të shoferëve, numri i të cilëve ishte i kufizuar dhe i përzgjedhur në bazë të një marrëdhënieje të ndërtuar mbi besimin reciprok.
Shoferët, në këmbim të shërbimit dhe rrezikut të marrë përsipër, përfitonin rreth 2% tarifë mbi shumën e transportuar. Këto pagesa bëheshin drejtpërdrejt nga anëtarët e grupit dhe garantoheshin nga personat përgjegjës për menaxhimin e logjistikës financiare.

Figura kyçe si  Ervis Çela dhe Franc Çopja si dhe bashkëpunëtorë të tjerë, luanin rol aktiv në organizimin e këtyre transfertave. Pagesat dhe kompensimet e brendshme shpesh maskoheshin përmes transaksioneve të tjera të fshehta, të dizajnuara për të mos lënë gjurmë në sistemin financiar zyrtar.

Përveç transportit fizik, rrjeti përdorte edhe sistemin informal të transfertave të njohur si “haëala” ose “token”, ku shumat e mëdha qarkullonin përmes një zinxhiri ndërmjetësish pa asnjë evidencë bankare. Një pjesë e konsiderueshme e fondeve kanalizohej drejt Bolivisë, e cila, për shkak të nivelit të ulët të kontrollit financiar dhe pozicionit të saj strategjik, shërbente si nyje kyçe për përfundimin e transaksioneve ndërkombëtare të parave.

Kombinimi i këtyre metodave, transporti fizik me shoferë të besuar dhe sistemi i transfertave informale, i mundësonte kësaj organizate kriminale qarkullimin e qindra milionë Euro cash, duke reduktuar ndjeshëm riskun e sekuestrimit dhe duke siguruar vazhdimësinë e aktivitetit të tij në shkallë ndërkombëtare.

Pasditen e së premtes, një zjarr ka rënë në fshatin Tragjas, Njësia Administrative Orikum.

Flakët kanë përfshirë zonën me pyll dhe kullotë, duke u përhapur me shpejtësi për shkak të erës së fortë.

Në vendngjarje ndodhen zjarrfikësit dhe shërbimet emergjente, të cilat po punojnë për të ndaluar avancimin e zjarrit dhe për të mbrojtur zonat e banuara.