Made for Germany:Gjigantët ekonomikë bashkohen për investime
Jo âMade in Germanyâ, por âMade for Germanyâ- GjigantĂ« tĂ« ekonomisĂ« bashkohen e premtojnĂ« investime miliardĂ«she nĂ« Gjermani.
Ekonomia është gjithmonë pak psikologji. Kjo u pa edhe në samitin e fundit për investime, të mbajtur me kancelarin, Friedrich Merz, sepse kur kompanitë janë të sigurta se do të ecin mirë në të ardhmen, ato investojnë seriozisht. Nëse perspektiva duket e zymtë, ata i frenojnë investimet e tyre.
Kriza ekonomike prej disa vitesh
Pandemia e koronavirusit dhe problemet ndĂ«rkombĂ«tare tĂ« furnizimit, lufta nĂ« UkrainĂ«, kriza energjetike dhe inflacioni, ngadalĂ«simi i ekonomisĂ« kineze â tĂ« gjitha kĂ«to e kanĂ« goditur rĂ«ndĂ« ekonominĂ« gjermane tĂ« orientuar drejt eksportit. Gjermania ka qenĂ« nĂ« recesion qĂ« atĂ«herĂ«.
Statistikat nga Organizata për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim (OECD) në vendet e industrializuara tregojnë se Gjermania do të ketë përsëri normën më të ulët të investimeve midis të gjithë 38 anëtarëve në vitin 2024.
631 miliardĂ« euro premtim investimesh â Made For Germany
Por kjo gjendje tani pritet tĂ« ndryshojĂ«. TĂ« paktĂ«n sipas premtimit tĂ« krerĂ«ve tĂ« kompanive kryesore qĂ« operojnĂ« nĂ« Gjermani. 61 prej tyre, pĂ«rfshirĂ« Rheinmetall, SAP, Volkswagen, BMW, Mercedes, Airbus, bursĂ«n gjermane â por edhe gjigantĂ«t amerikanĂ« si Nvidia, BlackRock dhe Blackstone po bashkojnĂ« forcat nĂ« njĂ« iniciativĂ« tĂ« quajtur âMade for Germanyâ.
Emri nuk u zgjodh rastĂ«sisht: ai kujton vulĂ«n e famshme gjermane tĂ« cilĂ«sisĂ« âMade in Germanyâ. SĂ« bashku gjigantĂ«t ekonomikĂ« planifikojnĂ« tĂ« investojnĂ« 631 miliardĂ« euro nĂ« Gjermani gjatĂ« tre viteve tĂ« ardhshme â nĂ« mjedise prodhimi, makineri dhe pajisje, si dhe nĂ« kĂ«rkim dhe zhvillim. âNe duam rritje ekonomike, duam tĂ« forcojmĂ« konkurrueshmĂ«rinĂ« e GjermanisĂ«, duam tĂ« mbrojmĂ« dhe zgjerojmĂ« avantazhin tonĂ« teknologjikâ, tha njĂ«ri nga dy iniciatorĂ«t, shefi i Siemens, Roland Busch, pas njĂ« takimi me biznesmenĂ« dhe politikanĂ« nga qeveria gjermane nĂ« Kancelari nĂ« Berlin.
Merz: âGjermania Ă«shtĂ« kthyerâ
Sa i pĂ«rket rĂ«ndĂ«sisĂ« ekonomike, kĂ«to 61 kompani pĂ«rfaqĂ«sojnĂ« rreth njĂ« tĂ« tretĂ«n e ekonomisĂ« gjermane. Christian Zewing, kreu i Deutsche Bank dhe njĂ« tjetĂ«r iniciator i iniciativĂ«s, supozon se mĂ« shumĂ« kompani do tâu bashkohen atyre.
QĂ«llimi i pĂ«rbashkĂ«t Ă«shtĂ« qĂ« Gjermania tĂ« bĂ«het pĂ«rsĂ«ri njĂ« âmotor rritjeje pĂ«r njĂ« EvropĂ« tĂ« fortĂ«â. âRrallĂ« ka pasur mundĂ«si mĂ« tĂ« mira se tani â investitorĂ«t dhe kompanitĂ« ndĂ«rkombĂ«tare janĂ« tĂ« gatshme tĂ« investojnĂ« nĂ« ekonominĂ« tonĂ«. Ata e vlerĂ«sojnĂ« GjermaninĂ« si njĂ« partner tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m dhe tĂ« besueshĂ«m, veçanĂ«risht nĂ« kĂ«to kohĂ« tĂ« paqĂ«ndrueshmeâ, tha Zewing.
PolitikanĂ«t janĂ« tĂ« kĂ«naqur. âGjermania Ă«shtĂ« rikthyer, ia vlen tĂ« investohet pĂ«rsĂ«ri nĂ« Gjermaniâ, tha kancelari Friedrich Merz (CDU) pas takimit. âPo pĂ«rballemi me njĂ« nga iniciativat mĂ« tĂ« mĂ«dha tĂ« investimeve nĂ« dekadat e fundit. Nuk jemi njĂ« ekonomi e sĂ« kaluarĂ«s, por e sĂ« tashmes dhe mbi tĂ« gjitha e sĂ« ardhmes.â
Nga erdhi ky ndryshim i disponimit?
Atmosfera nĂ« samitin e biznesit me kancelarin ishte e shkĂ«lqyer. âPatĂ«m njĂ« shkĂ«mbim tĂ« shkĂ«lqyer pikĂ«pamjeshâ, pĂ«rmblodhi Christian Zewing. Por nga erdhi kthes? Gjermania aktualisht Ă«shtĂ« ende nĂ« vĂ«shtirĂ«si ekonomike dhe po pĂ«rballet me njĂ« vit tĂ« tretĂ« radhazi pa rritje ekonomike. Po tâi shtohet kĂ«saj edhe politika kĂ«rcĂ«nuese tarifore e Presidentit tĂ« SHBA-sĂ« Donald Trump, perspektivat janĂ« gjithçka tjetĂ«r pĂ«rveçse tĂ« mira.
MegjithatĂ«, kursi politik tani Ă«shtĂ« qartĂ«sisht i ndryshĂ«m. RigjallĂ«rimi i ekonomisĂ« Ă«shtĂ« pĂ«rsĂ«ri pĂ«rparĂ«sia absolute e qeverisĂ« sĂ« re federale. QĂ« nga fillimi i majit, koalicioni i partive konservatore, CDU/CSU dhe SocialdemokratĂ«t po ndĂ«rmarrin hapa konkretĂ«. Hapat e parĂ« janĂ« ndĂ«rmarrĂ« tashmĂ« â Gjermania do tĂ« marrĂ« borxhe tĂ« mĂ«dha.
Bundestagu dhe Bundesrati e kanë miratuar një fond të posaçëm prej 500 miliardë eurosh, të destinuar për investime shtesë shtetërore në infrastrukturë dhe mbrojtje të klimës. Kjo përfshin investime në rinovimin e rrugëve të rrënuara, rrjetet e energjisë, dixhitalizimin dhe kërkimin.
Ămimi i energjisĂ« elektrike pĂ«r industrinĂ« do tĂ« ulet dhe ekonomia do tĂ« lehtĂ«sohet ndjeshĂ«m nga barra e saj tatimore. Para sĂ« gjithash, duke bĂ«rĂ« investime nĂ« impiantet e prodhimit, makineritĂ«, uzina, si dhe nĂ« kĂ«rkim dhe zhvillim, tĂ« cilat njihen kryesisht gjatĂ« llogaritjes sĂ« taksave. NĂ« afat tĂ« mesĂ«m, Ă«shtĂ« planifikuar gjithashtu njĂ« ulje e pĂ«rhershme e disa taksave pĂ«r kompanitĂ«. PikĂ«risht kĂ«tĂ« i ka kĂ«rkuar ekonomia qeverisĂ« sĂ« mĂ«parshme, tĂ« pĂ«rbĂ«rĂ« nga SPD, tĂ« Gjelbrit dhe FDP, por pa sukses. Qeveria e tanishme ka premtuar se do tĂ« ndryshojĂ« politikat e ky ndryshim ka filluar.
Një afrim i ri midis politikës dhe biznesit
âSot kemi filluar njĂ« formĂ« tĂ« re bashkĂ«punimiâ, tha shefi i Siemens, Roland Busch. âBiseda tregoi se politika dhe biznesi po lĂ«vizin nĂ« tĂ« njĂ«jtin drejtim.â Kreu i Deutsche Bank, Christian Zewing, shtoi: âMendoj se kemi njĂ« qeveri qĂ« po bĂ«n njĂ« hap tĂ« rĂ«ndĂ«sishĂ«m. GjĂ«rat mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme â rritja dhe konkurrueshmĂ«ria â janĂ« nĂ« krye tĂ« agjendĂ«s.â
Sipas mendimit tĂ« tyre, qĂ« kompanitĂ« tĂ« investojnĂ« miliardat e premtuara, politika duhet tĂ« zvogĂ«lojĂ« rregulloret dhe tâu japĂ« kompanive mĂ« shumĂ« liri.
Ekonomia po kërkon veçanërisht reforma kur bëhet fjalë për burokracinë dhe kontributet sociale, të cilat rrisin ndjeshëm kostot e punës. Punëdhënësit dhe punonjësit në Gjermani mbajnë në mënyrë të barabartë kostot e sigurimit të detyrueshëm shëndetësor, pensional dhe të papunësisë. Kontributet e sigurimit shëndetësor u rritën ndjeshëm në fillim të vitit, dhe një rritje e re është shpallur tashmë për vitin 2026.
ĂfarĂ« do tĂ« ndodhĂ« me pensionet?
Plot 42 pĂ«rqind e produktit tĂ« brendshĂ«m bruto â domethĂ«nĂ«, prodhimi i pĂ«rgjithshĂ«m ekonomik â tashmĂ« shkon nĂ« fondet sociale. Barra mĂ« e madhe mbahet nga fondet e pensioneve. Gjermania Ă«shtĂ« njĂ« vend qĂ« po plaket me shpejtĂ«si. QĂ« shteti tĂ« vazhdojĂ« tĂ« financojĂ« pensionet, ai duhet tĂ« ndajĂ« gjithnjĂ« e mĂ« shumĂ« fonde nga buxheti çdo vit.
OECD e konsideron reformën e sistemit të sigurimeve shoqërore si sfidën më të madhe për të ardhmen ekonomike të Gjermanisë. Nëse nuk ndryshon asgjë, shteti do të duhet të marrë hua gjithnjë e më shumë për të ruajtur sistemin e tij social.
Kancelari Federal Friedrich Merz ka njoftuar se reforma e sistemit social do të jetë pika tjetër në agjendën politike të koalicionit. Rezultatet e para priten në vjeshtë. DW