Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.

Avokati i Ilir Metës, që mbron edhe policin Isufi: E ka fajin kamarieri, përdori fjalor joetik!

Kujtim Cakrani, avokati i policit Ardian Isufi tha në emisioni Now në Euronews Albania se linçimi publik që po i bëhet klientit të tij pa u zbardhur e gjithë e vërteta është padrejtësi.

Ai tregoi se pronari i resortit ku ndodhi ngjarja ka hedhur në media vetëm pjesën e pamjeve nga ngjarja që i intereson atij, ndërkohë që dhuna barbare e ushtruar ndaj policit nga mbi 10 persona është fshehur.

Sipas Cakranit, shkak i ngjarjes ka qenë vetëm kamarieri 18-vjeçar i cili siç tha është treguar joetik në komunikimin me klientët.

“Ka pasur një konflikt mes djalit kamarier që ka qenë shkaktari i të gjithë kësaj problematike se nuk ka përdorur një etikë siç duhet ta përdorte ndaj 2 klientëve. Po mbroj policin se ka qenë më i dhunuari dhe më i sulmuari në këtë histori. Ai djali pa etik ka përdorur një fjalor që nuk duhet të përdorte, dhe është ngritur polici dhe i ka thënë që nuk duhet të flasësh ashtu, nuk e ka qëlluar ai. Pasi  ndodhi ngjarja situata është qetësuar, polici dhe miku i tij kanë qenë të ulur në verandën e hotelit kanë biseduar me babanë e djalit i kanë kërkuar falje. Ka ardhur edhe menaxheri i lokalit që iu ka pohuar se djali ishte problematik por se e kishin të vështirë të gjenin punonjës. Pas gjysmë orë, kanë ardhur aty 10-12 persona bashkë me pronarin dhe kanë goditur pas koke me hekur dhe mjete të forta. Polici sot është pa gjysmën e shpatullës dhe pa gjysmën e fytyrës, nuk ka lidhje fare me djalin. Ngjarja është qetësuar edhe me familjarët dhe pas gjysmë ore kanë ardhur të organizuar. Kanë shkarkuar vetëm ato sekuenca të videos që i kanë interesuar pronarit dhe vazhdon të qarkullojë në media”, tha Cakrani.

The post Avokati i Ilir Metës, që mbron edhe policin Isufi: E ka fajin kamarieri, përdori fjalor joetik! first appeared on JavaNews.al.

Serbia fton Trumpin në Beograd, ambasadori i ri dorëzon letrat kredenciale në Shtëpinë e Bardhë

Ambasadori i ri i Serbisë në Shtetet e Bashkuara, Dragan Shutanovac, i dorëzoi presidentit amerikan, Donald Trump letrat kredenciale në Shtëpinë e Bardhë dhe e ftoi atë për një vizitë në Beograd.

Në një postim në rrjetet sociale, Shutanovac tha se gjatë takimit me Trumpin është diskutuar për mundësinë e forcimit të marrëdhënieve mes dy vendeve, përfshirë bashkëpunimin në fusha si: energjia, inteligjenca artificiale, infrastruktura dhe mbrojtja.

“Në një atmosferë miqësore dhe konstruktive, biseduam për marrëdhëniet mes Serbisë dhe Shteteve të Bashkuara. I kujtova presidentit Trump se asnjë president amerikan nuk e ka vizituar Serbinë që nga viti 1980 – dhe e ftova ta ndryshojë këtë”, shkroi Shutanovac.

Sipas tij, mesazhi i këtij takimi ishte i qartë: “Ta bëjmë partneritetin strategjik serbo-amerikan madhështor sërish” – një shprehje që i referohet sloganit të njohur të fushatës së Trumpit.

Ambasadori Shutanovac theksoi se Serbia dhe SHBA-ja po shqyrtojnë mundësi bashkëpunimi në disa drejtime me rëndësi strategjike.

The post Serbia fton Trumpin në Beograd, ambasadori i ri dorëzon letrat kredenciale në Shtëpinë e Bardhë first appeared on JavaNews.al.

Denoncimi: Nga borxhi i burrit te humbja e makinës. Skema e fajdes që më detyroi të largohem nga Shqipëria

Një grua nga Tirana ka denoncuar një rast të rëndë të fajdes, mashtrimit dhe zhvatjes përmes kërcënimeve, ku humbi makinën e saj me vlerë rreth 4 milionë lekë, pasi bashkëshorti i saj mori një borxh prej vetëm 1 milion lekësh.

Sipas rrëfimit të saj, i publikuar edhe në një emision investigativ, burri i saj kishte marrë hua tek një person me precedentë penalë, i dënuar më parë për fajde. Marrëveshja fillestare ishte që të paguhej një shumë mujore prej 200 eurosh , por këto pagesa nuk ulnin borxhin, pasi interesi rritej në mënyrë arbitrare dhe kushtet ndryshoheshin vazhdimisht nga fajdexhiu.

“Filloi ta kërcënonte dhe t’i kërkonte më shumë para. I dërgonte mesazhe ku e shantazhonte për dhunë fizike. Frika më bëri që të nënshkruaja një prokurë për përdorimin e makinës, por më pas zbulova se e kishte kaluar lejen e qarkullimit në emrin e tij. Pra, ia kishte shitur vetes makinën time,” – tregon ajo.

E detyruar nga frika për jetën, gruaja thotë se ka lënë Shqipërinë dhe nuk jeton më në vend për shkak të kërcënimeve të vazhdueshme. “Makina ime vlente katërfishin e shumës që ai i kishte dhënë burrit tim. Ai s’mund të marrë pasurinë time për një borxh të paligjshëm që nuk ishte as në emrin tim,” – shprehet ajo.

Në përpjekje për të rikuperuar makinën, ajo ka kontaktuar me noteren që ka hartuar aktin e prokurës dhe shitjes. Por përgjigjja e noteres ishte se gruaja ka nënshkruar vullnetarisht dokumentin që i lejonte personit të tretë ta shiste makinën, madje edhe “vetes”.

“Unë nuk di çfarë detyrimesh keni patur ju me të. Në letër ju ia keni dhënë,” thotë noterja. Në një tjetër bisedë telefonike, personi që ka marrë makinën pranon se nuk e ka takuar kurrë gruan personalisht. “Unë nuk të njoh ty. S’kemi fol kurrë bashkë. Fol me Lencin” i thotë ai. Megjithatë, ai nuk pranon të tregojë shumën që pretendohet si borxh, por thotë qartë: “Më sillni lekët që t’jua jap makinën.”

Kjo është një tjetër provë që makina është marrë në mënyrë të qartë si garanci për një borxh me fajde, i cili sipas Kodit Penal të Republikës së Shqipërisë është vepër penale.

Sipas Ligjit nr. 7895, datë 27.01.1995 (Kodi Penal i Republikës së Shqipërisë), i ndryshuar së fundmi më 3 prill 2024, neni 143/a parashikon se: “Organizimi dhe vënia në funksion e skemave mashtruese dhe piramidale të huamarrjes me qëllim fitimin material dënohet me burgim nga 3 deri në 10 vjet.”

Për më tepër, dhënia e parave me fajde (interes të lartë, jashtë sistemit bankar, dhe me qëllim përfitimi përmes shfrytëzimit të nevojës së huamarrësit) përbën shkelje të rëndë penale. Zonja i bën thirrje institucioneve të drejtësisë dhe medias që të mos mbyllin sytë ndaj këtij fenomeni “Nuk mundet që për 1 milion lekë borxh të më merren 4 milionë lekë pasuri. Nuk mund të lejojmë që fajdexhinjtë të bëjnë ligjin, të kërcënojnë njerëzit dhe të”.

The post Denoncimi: Nga borxhi i burrit te humbja e makinës. Skema e fajdes që më detyroi të largohem nga Shqipëria first appeared on JavaNews.al.

VIDEO / Dhuna ndaj kamarierit në Vlorë, dalin pamjet e plota: Si vijoi më pas sherri…

Kanë dalë pamjet e rrahjes së oficerit të policisë (ish-shefit të Rrugores në Vlorë), Arjan Isufit, pasi ky i fundit, sëbashku me një mikun e tij, dhunuan një kamarier 18-vjeçar në ambientet e një hoteli në Vlorë.

Nga pamjet e siguruara, duket gartë momenti i konfliktit dhe njerëzit që largohen me vrap nga njësia hoteliere, në kushtet e panikut.

Kujtojmë se ditën e djeshme, vëllai i oficerit të Policisë deklaroi se Ardian Isufi u dhunua nga të paktën 15 persona, miq të pronarit të hotelit.

The post VIDEO / Dhuna ndaj kamarierit në Vlorë, dalin pamjet e plota: Si vijoi më pas sherri… first appeared on JavaNews.al.

BE “i kthen shpinën” Izraelit, shqyrton masë serioze për krizën në Gaza

Komisioni Evropian po shqyrton pezullimin e pjesëmarrjes së Izraelit në programin kërkimor dhe inovativ më të madh të BE-së, “Horizon Europe”, në përgjigje të dështimit të Tel Avivit për të zbatuar marrëveshjen për ndihmën humanitare në Gaza. Kjo e fundit, u arrit më 10 korrik dhe parashikonte rritje të ndjeshme të ndihmës ushqimore dhe mbrojtje të punonjësve humanitarë në Gaza.

Mësohet se komisionerët do të diskutojnë sot, 28 korrik, pezullimin e pjesshëm të marrëveshjes, një masë që nuk kërkon unanimitet nga 27 shtetet anëtare.

“Gjendja në Gaza është katastrofike. Edhe pse ndihma po hyn, shpërndarja po bëhet në mënyrë të përgjakshme,” tha një burim i BE-së për Euronews.

Nëse Komisioni e miraton, propozimi do të hidhet për diskutim dhe më pas për votim nga ambasadorët e vendeve anëtare që të martën, 29 korrik.

BE-ja është akuzuar vazhdimisht nga diplomatët për mosveprim dhe heshtje të zgjatur ndaj shkeljeve të të drejtave të njeriut në Gaza.

Edhe pse vende si Austria, Gjermania, Hungaria dhe Çekia shihen si kundërshtare të forta të masave kundër Izraelit, presioni politik mbi Tel Avivin po rritet ndjeshëm, sipas diplomatëve evropianë.

The post BE “i kthen shpinën” Izraelit, shqyrton masë serioze për krizën në Gaza first appeared on JavaNews.al.

“Berisha është një njeri në hall…”, Haxhiu: Si doli blof LaCivita për Sorosin dhe non-gratën…

Që prej rikthimit të Donald Trump në Presidencë në SHBA, Partia Demokratike dhe Sali Berisha kanë patur shpresë se kjo do të sjellë të mira edhe për ta. Por çfarë ka arritur PD me ndryshimin e administratës në SHBA dhe me angazhimin e lobistit të Trump në fushatë?

Baton Haxhiu, e quajti Berishën një “njeri në hall”, që gaboi me marrjen e LaCivita si strategjist i fushatës.

“Po flasim për një njeri që ishte në hall dhe një njeri në hall gjen hapësirë për t’u rikthyer në fitore duke përdorur edhe LaCivita, përrallën për Trump dhe duke provuar të manipulojë opinionin publik se ai është shpëtimi i Shqipërisë. Ai ishte shpëtimi i Berishës dhe jo i Shqipërisë. Nuk ishte arsye që do të fitonte zgjedhjet. Një i huaj nuk t’i fiton zgjedhjet, një i huaj mund të të rrëzojë vetëm nga pushteti. LaCivita ishte projekt i cili kishte dy rrugë. E para, gënjeshtra se do të hiqet non-grata dhe e dyta, do të bindë shqiptarët që ky është përfaqësues i Trump dhe Trump e ka vrarë gjarpërin Soros dhe kështu do të ndodhë edhe me Ramën.

Të dy rrugët dështuan dhe dështimi ishte jo pak i vogël, spektakolar. U vërtetua se një strategjist i huaj nuk ndërton rrëfimin për fitore, nëse nuk e ke idenë e fitores dhe seriozitetin e saj. Nuk e ndërton rrëfimin brenda vendit nëse nuk ke rrëfim tëndin. Berisha nuk pati rrëfim, ideologjikisht ishte i mangët, fyes dhe në momente të caktuara nuk kishte ide përse e kërkon pushtetin. Shpresa e madhe e kishtë emrin LaCivita, por për mua ai ka qenë dështim i madh dhe arsyeja pse nuk duhej thirrur. E kam thënë nuk është njeriu i duhur, sepse njeriu i duhur është njeriu shqiptar”, tha Haxhiu.

The post “Berisha është një njeri në hall…”, Haxhiu: Si doli blof LaCivita për Sorosin dhe non-gratën… first appeared on JavaNews.al.

Zjarret në Dukat të Vlorës, ‘lind’ një tjetër vatër, flakët rrezikojnë hapësira të mëdha

Në Vlorë zjarret mesa duket nuk paskan të ndalur, duke rrezikuar të djegin pjesë të mëdha të territorit.

Fshati Dukat vijon të mbetet më i prekuri prej flakëve. Një tjetër vatër e re mesa duket ka “lindur” sot në Dukat dhe po vijon prej orësh të djegë hapësira të gjëra, me kullota, bimësi dhe pyje.

Zjarri ka rënë pranë rrugës nacionale që e lidh fshatin me zona të tjera dhe dyshohet se është vendosur qëllimisht.

Flakët po favorizohen nga era e fortë duke ju afruar më tepër shtëpive. Në terren kanë zbarkuar efektivët zjarrfikës, ata të ushtrisë, shtabi i emergjencave civile, si dhe ADZM.

Njëkohësisht për shuarjen e tyre po punohet edhe nga ajri për ti vendosur në kontroll, por situata vijon të jetë ende problematike.

The post Zjarret në Dukat të Vlorës, ‘lind’ një tjetër vatër, flakët rrezikojnë hapësira të mëdha first appeared on JavaNews.al.

Hartohet plani për “rindërtimin” e Vlorës, Çuçi: Do të jetë një qendër graviteti për zhvillimin!

Drejtuesi politik i qarkut të Vlorës për Partinë Socialiste, Bledi Çuçi së bashku me ministrin e Pushtetit Vendor, Arbi Mazniku, po hartojnë planin për ndërtimin e “Vlorës së re”.

Me një postim në rrjete sociale, Çuçi tregon se fundi i këtij procesi do të sjellë një përparim efikas dhe të shpejtë në trajtimin e problemeve kryesore të Vlorës dhe adresimin e atyre të rejave, lidhur me shërbimet ndaj qytetarëve, menaxhimin e hapësirave publike si dhe të mbetjeve.

Deputeti i Vlorës shkruan se Vlora do të kthehet në një qendër graviteti për zhvillimin e ekonomisë së turizmit si dhe e shumë sektorëve të tjerë.

Postimi i Bledi Çuçit:

Bashkë me ministrin e Pushtetit Vendor, Arbi Mazniku dhe grupin e punës që po merret me arkitekturën e re të Bashkisë Vlorë. 

Besimplotë se në finale të këtij procesi do të kemi struktura më efikase në mënyrë që të ecim më shpejt përpara dhe të adresojmë siç duhet të gjitha sfidat që kanë të bëjnë me shërbimet ndaj qytetarëve, kontrollin e territorit, menaxhimin e hapësirave publike, menaxhimin e mbetjeve etj.

Vlora duhet dhe do të shkëlqejë në çdo drejtim dhe do të jetë një qendër graviteti për zhvillimin e ekonomisë së turizmit, peshkimit, transportit, pasurive të patundshme dhe shumë sektorëve të tjerë.

#Vlora2030 kërkon një dinamikë tjetër në qeverisjen vendore. Ne do të jemi në lartësinë e kësaj ambicie dhe në lartësinë e nevojave dhe pritshmërive të qytetarëve.

The post Hartohet plani për “rindërtimin” e Vlorës, Çuçi: Do të jetë një qendër graviteti për zhvillimin! first appeared on JavaNews.al.

Pasaportat më të fuqishme në botë për 2025, i pari nuk është vend evropian dhe as SHBA! Ja ku renditet Shqipëria

Firma britanike e konsulencës Henley & Partners ka publikuar edhe këtë vit renditjen e saj, tashmë tradicionale, të pasaportave më “të fuqishme” në botë, domethënë dokumenteve që ju lejojnë të vizitoni numrin më të madh të vendeve të mundshme pa pasur nevojë për vizë ose thjesht duke plotësuar një formular për ta marrë atë kur hyni në vendin e destinacionit.

Çdo vit, ajo vlerëson pasaportat nga 199 vende dhe i krahason ato me 227 destinacione të mundshme në mbarë botën. Nuk është renditja e vetme e këtij lloji, por është e vetmja që përdor të dhëna nga baza e të dhënave e Shoqatës Ndërkombëtare të Transportit Ajror (IATA), duke i krahasuar ato me informacionin mbi rregulloret e hyrjes për pothuajse çdo vend në botë.

Sipas renditjes së këtij viti , pasaporta e Singaporit mbetet më e fuqishmja, duke lejuar udhëtimin pa viza në 193 vende, një numër shumë i lartë, megjithëse më i ulët se 195 vendet e vitit të kaluar. Disa renditje përfshijnë disa vende të barabarta për vendin e parë, siç janë Japonia dhe Koreja e Jugut të renditura në vendin e dytë, dhe vendet e treta, të gjitha evropiane: Danimarka, Finlanda, Franca, Gjermania, Irlanda, Italia dhe Spanja (anëtarësimi i tyre në Bashkimin Evropian ndihmon). Pasaporta italiane, së bashku me vendet e tjera të treta, lejon udhëtimin pa viza në 189 vende.

Shtetet e Bashkuara dhe Mbretëria e Bashkuar, të cilat deri një dekadë më parë kishin dy nga pasaportat më të fuqishme, tani renditen përkatësisht në vendin e dhjetë dhe të gjashtë, me 182 dhe 186 vende. Gjermania ishte në vendin e parë në vitin 2016 me 177 vende; tani renditet e treta, por me 189, për shkak të një rritjeje të përgjithshme të hyrjes pa viza dhe me rrugë të shpejtë. Duke krahasuar vitet 2016 dhe 2025, Kina u rrit nga vendi i 87-të në të 60-tin, ndërsa Rusia u rrit nga vendi i 48-të në të 46-tin.

 

 

Shqipëria renditet në vendin e 43-të dhe pasaporta shqiptare njihet në 122 vende të botës ku mund të hyhet pa vizë. Ndërsa me pasaportë të Kosovës mund të shkosh në 82 vende të botës pa vizë, renditet në vendin e 61-të, një poshtë Kinës.

Siç ka qenë rasti për shumë vite, pasaporta e Afganistanit mbetet në fund të listës: ajo lejon hyrjen pa viza vetëm në 25 vende (kryesisht në Afrikën Sub-Sahariane dhe shtete të vogla të Oqeanisë). Pasaporta e Irakut lejon hyrjen në 30 vende, dhe ajo e Sirisë në 27, një rënie e lehtë krahasuar me vitin e kaluar.

The post Pasaportat më të fuqishme në botë për 2025, i pari nuk është vend evropian dhe as SHBA! Ja ku renditet Shqipëria first appeared on JavaNews.al.

Trump shpërthen ndaj kryebashkiakut të Londrës: Ka bërë një punë të tmerrshme, një person i keq

Presidenti amerikan, Donald Trump ndau mendimin e tij për kryetarin e bashkisë së Londrës të cilin nuk hezitoi ta shprehte para kryeministrit britanik, Keir Starmer.Trump, gjatë deklaratave të tij të hënën në takimin me Starmer, u pyet nëse do të vizitonte Londrën gjatë vizitës së tij zyrtare në shtator. Ai u përgjigj se nuk është fans i kryetarit të bashkisë.

“Mendoj se ai ka bërë një punë të tmerrshme, kryetari i bashkisë së Londrës… një person i keq”, tha Trump.

Pastaj Starmer ndërhyri dhe tha se Khan është mik i tij.

I palëkundur, Trump vazhdoi duke thënë për kryetarin e bashkisë: “Mendoj se ai bëri një punë të tmerrshme. Por unë patjetër do ta vizitoja Londrën”.

Më vonë ai tha se i pëlqen si Starmer ashtu edhe Farage, pavarësisht faktit se ata kanë bindje politike të kundërta, sepse “të dy janë njerëz të mirë”.

The post Trump shpërthen ndaj kryebashkiakut të Londrës: Ka bërë një punë të tmerrshme, një person i keq first appeared on JavaNews.al.

Zbardhet dinamika e vrasjes së 52-vjeçares në Pogradec: Kishte 8 vjet e lidhur me autorin, i kishte marrë 20 milionë

Zbardhet dinamika e plotë e vrasjes së 52-vjeçares, Kozeta Teço, e cila u gjet pa shenja jete në banesën e saj mëngjesin e sotëm, rreth orës 06:00 të mëngjesit në një kohë kur shtëpia ishte përfshirë nga flakët.

Fillimisht u dyshua se kishte humbur jetën nga asfikësia, por më pas u zbuluan shenjat e thikës në qafë, duke nxjerrë në dritë të vërtetën. Kozeta Teço është vrarë nga i dashuri i saj, Ilirjan Selmani.

Ky i fundit më pas, i vuri flakëne banesës për të zhdukur gjurmët e tij por nuk ia doli dot.

Autori i dyshuar Ilirjan Selmani, i cili dyshohet se kishte lidhje intime me Kozeta Teçon, fillimisht e ka vrarë 52-vjeçaren, më pas ka fshirë gjakun duke pastruar vendin e krimit dhe në fund i ka vënë zjarrin ambienteve të shtëpisë.

I riu ka ndezur disa vatra zjarri në banesë për të humbur gjurmët.

Por krimi nuk ishte perfekt, ai u kap nga kamerat e sigurisë duke hedhur diçka në koshin e mbeturinave aty pranë.

Brenda koshave nuk kishte gjë tjetër veç peshqirëve dhe kartopecetave me gjakun e viktimës. Ato ishin përdorur Ilirjan Selmani për të zhdukur provat dhe për të pastruar vendin e ngjarjes.

Tashmë, autori i cili ka pasur një lidhje intime 8-vjeçare me viktimën është shoqëruar dhe po merret në pyetje për të zbardhur motivin që shtyu të riun nga Pogradeci të vriste partneren e tij.

Për autorin dihet se ai punonte herë pas here në ndërtim apo në Greqi, rezulton gjithashtu të ketë qenë përdorues i lëndëve narkotike.

Po ashtu, është zbuluar se 37-vjeçari vuante nga probleme të shëndetit mendor dhe përfitonte pagesë invaliditeti për shkak të gjendjes së tij.

Teço, në biseda me persona të afërt, kishte pohuar se Selmani i kishte marrë rreth 20 milionë lekë në total gjatë viteve të lidhjes.

Paratë, sipas saj, i vinin nga motrat që jetonin në Greqi dhe Tiranë.

Madje kjo e fundit e kishte vizituar disa orë para se e motra të vritej dhe ishte kthyer për në Tiranë. Se çfarë kanë diskutuar me njëra-tjetrën, ende nuk dihet.

Ndërkohë, teksa e kishte vrarë, Selmani është takuar me disa të njohur të tij, të cilëve u ka pohuar se kishte vendosur të ndahej nga Kozeta me pretendimin se ajo kishte krijuar një lidhje tjetër.

Por e gjitha ishte një alibi që nuk e shpëtoi dot nga prangat.

The post Zbardhet dinamika e vrasjes së 52-vjeçares në Pogradec: Kishte 8 vjet e lidhur me autorin, i kishte marrë 20 milionë first appeared on JavaNews.al.

Përse Këlliçi e teproi me Berishën?

Nga Mero Baze

E pata paralajmëruar Belindin se sinqeriteti i tij i tepëruar duke u lavdëruar se bashkë me socialistët kishin arrestuar Veliajn do t’i kushtonte. Sikur të mos mjaftonte ajo, vazhdoi dhe një ditë më pas filloi të shpërndante urdhra të tjera arresti për dy bashkiakë të tjerë socialistë: Tërmet Peçin dhe Agron Malajn.

Me sa duket këtu e mbushi kupën.

Sali Berisha befas ka shpërthyer ndaj tij, duke akuzuar “ata deputetë të opozitës që sillen si gazetarë të kronikës”, përmes Çim Pekës. Dhe nuk ka faj.

Ai ka një betejë të gjatë, së paku pesëvjeçare, kundër SPAK dhe drejtësisë së re, ndaj të cilëve është konstant duke mos pranuar asgjë, kurse Belindi del që jo vetëm bashkëpunon me SPAK, por madje dhe me kanale brenda socialistëve për të arrestuar socialistë të tjerë.

Sali Berishën më mirë shaje nga mëngjesi në darkë sesa ta lavdërosh SPAK-un dhe të mburresh që ke bashkëpunuar dhe ke plane të tjera bashkëpunimi në të ardhmen, siç bën Belindi.

Dhe është e gjitha pa sens politik ajo që ka bërë Belindi. Belindi iu gjend Berishës në ditët më të vështira politike, për të rimarrë kontrollin mbi partinë pas shpalljes non grata dhe pastaj, kur ai u përball me drejtësinë për shkak të “non gratës” dhe nisi përpjekjen për ta delegjitimuar drejtësinë e re, ky i hidhet në anën tjetër dhe bëhet me drejtësinë e re.

Po ai, njëqind herë ta fal të bëhesh me Lulin kundër tij sesa të bëhesh me SPAK dhe të bësh sikur je pro tij. Kjo është dhe arsyeja që Berishës i këputën nervat me të sot.

Ky nuk është paralajmërim për Belindin, por për gjithë deputetët e tjerë që bëjnë sikur bashkëpunojnë me drejtësinë e re. Kjo është vijë ndarëse me Berishën. Drejtësia e re mund të fusë në burg gjithë PS-në, madje dhe Edi Ramën, por Berisha nuk ka ndërmend t’ia dijë për nder. Atij i duhet nderi i tij dhe ata ia kanë marrë nderin duke e marrë të pandehur. Ndaj tani deputetët e Berishës janë aty për të ruajtur nderin e tij dhe jo nderin e drejtësisë. Këtë duhet jo vetëm ta kuptojnë mirë, por dhe ta demonstrojnë. Këto sjelljet nëpër ekrane sikur janë zëdhënës të Dumanit mund t’u kushtojnë. Le më pastaj aleanca treshe ku hyjnë klanet socialiste dhe Dumani.

E pata paralajmëruar dy ditë më parë, jo kaq i sinqertë publikisht. Sidomos kur bën si zëdhënës i Dumanit, apo si I dërguar i Trumpit. Je thjesht ushtar i Berishës. Aty rri!

 

The post Përse Këlliçi e teproi me Berishën? first appeared on JavaNews.al.

Reuters: Zjarret shpërthejnë në Turqi, Greqi dhe Shqipëri mes valës së të nxehtit mesdhetar

Zjarret vazhdojnë të përhapen në pjesë të Turqisë, Greqisë dhe Shqipërisë, ndërsa zjarrfikësit përpiqen të përmbajnë flakët që përhapen me shpejtësi, të nxitura nga erërat e forta dhe nxehtësia ekstreme që kanë përfshirë rajonin e Mesdheut prej ditësh.

Sipas Reuters, në Turqi , zjarret po digjen në tre provinca, me flakët më intensive të raportuara në provincën malore të Detit të Zi, Karabuk , afërsisht 200 kilometra në veri të Ankarasë. Zjarri i egër, tani në ditën e tij të gjashtë, ka detyruar evakuimin e më shumë se një duzine fshatrash dhe ka shkatërruar zona të gjera pyjore. Tymi i dendur po përhapet në të gjithë rajonin, duke krijuar kushte të rrezikshme ajri.

Ndërkohë, në provincën veriperëndimore të Bursës , tragjedia ndodhi të dielën kur tre zjarrfikës humbën jetën pasi automjeti i tyre u rrëzua ndërsa ishin duke shkuar drejt zonës së zjarrit, thotë Ministria Turke e Pyjeve. Ekipet e emergjencës po punojnë pa ndërprerje për të kontrolluar dy zjarre të ndara në provincë.

Zjarret kanë shkaktuar gjithashtu evakuime në shkallë të gjerë në provincat jugore të Mersinit dhe Antalias , ku më shumë se 3,600 njerëz janë detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre për shkak të përhapjes së flakëve dhe përkeqësimit të kushteve.

Në Greqinë fqinje , autoritetet po i përgjigjen shpërthimeve të reja të zjarreve në pyje, ndërsa temperaturat vazhdojnë të rriten ndjeshëm dhe erërat mbeten të forta. Alarme emergjence janë lëshuar në disa rajone, me avionë zjarrfikës dhe ekipe tokësore të vendosura për të parandaluar përhapjen e mëtejshme pranë zonave të banuara dhe rezervave natyrore të mbrojtura.

Në Shqipëri , një zjarr i madh ka shpërthyer pranë një vendpushimi të njohur turistik , duke ngritur shqetësime për sigurinë publike dhe ndërprerjet e mundshme gjatë sezonit të festave. Brigadat lokale të zjarrfikësve po punojnë me autoritetet kombëtare për të kontrolluar flakët, pasi erërat e forta dhe bimësia e thatë nxisin përhapjen e shpejtë të zjarrit.

Rajoni i Mesdheut po përjeton një nga valët më të ashpra të të nxehtit të vitit, duke krijuar kushte ideale për ndezjen dhe përhapjen e zjarreve. Autoritetet në të gjithë rajonin po u bëjnë thirrje banorëve të qëndrojnë vigjilentë, të ndjekin urdhrat e evakuimit dhe të shmangin çdo aktivitet që mund të shkaktojë zjarre të tjera.

Zyrtarët paralajmërojnë se situata mund të përkeqësohet në ditët në vijim, pasi parashikimet tregojnë temperatura të larta të vazhdueshme dhe mungesë reshjesh të konsiderueshme shiu.

The post Reuters: Zjarret shpërthejnë në Turqi, Greqi dhe Shqipëri mes valës së të nxehtit mesdhetar first appeared on JavaNews.al.

Gjendet i vdekur një person në Kukës, policia nis hetimet

Një trup i pajetë është gjetur pranë “Urës së Drinit të Zi”, ende i paidentifikuar. Sipas policisë i gjinisë mashkullore.

Ndërkohë nga këqyrja paraprake nuk janë konstatuar shenja dhune.

Sakaq grupi hetimor vijon punën për identifikimin e kufomës, si dhe për sqarimin dhe dokumentimin e plotë të rrethanave të këtij rasti.

The post Gjendet i vdekur një person në Kukës, policia nis hetimet first appeared on JavaNews.al.

5 piromanë të dënuar në 4 vite, “zjarri” i Ramës ndaj zjarrvënësve u “fik” në sallat e gjyqit

“Më vjen mirë që Policia e Shtetit ka arritur të çojë prapa hekurave një numër jo të vogël barbarësh, të cilët nuk meritojnë të jenë të lirë. Meritojnë të kalben prapa hekurave. Shpresoj shumë që gjykatat do të japin vendimet e duhura”. Deklarata e shtatorit 2021 të kryeministrit Edi Rama erdhi pas një vere plot zjarre në territorin e vendit.

Në stinën e nxehtë të viteve pasues zjarret zhuritëm mijëra sipërfaqe metër katrorë të gjelbëruar në vend, ndërsa ndëshkimi i autorëve nga drejtësia nuk bëri as tym e as flakë, shkruan A2 CNN.

Gushtin e dy viteve më vonë, më 2023, kryeministri Rama u shfaq më i ashpër, duke ju bërë thirrje publike gjyqtarëve e prokurorëve të zbatonin rreptësisht ligjin dhe konsideruar si skandaloze qasjen e tyre. “Ende mungon ndëshkueshmëria e plotë, si pasojë e qasjes skandaloze dhe paturpësisht të papërgjegjshgme të disa prokurorëve dhe gjykatësve nëpër rrethe, të cilët mesa duket s’ka atdhe, s’ka fe, s’ka din e as iman, që i frenon në krimin e tyre të indiferencës antiligjore ndaj një krimi si zjarrëvënia mbi një pasuri kaq të vyer, që është e të gjithë fëmijëve të Shqipërisë, po edhe e mbarë njerëzimit”.

Zjarri i thirrjeve kryeministrore nxehu policinë për të vënë para përgjegjësisë persona të dyshuar. Por çështjet s’mbajtën flakë kur shkuan në gjyq, ku përfunduan fare pak nga të dyshuarit, ndërsa u dënuan edhe më pak.

Referuar Raporteve vjetore të Prokurorisë së Përgjithshme mbi kriminalitetin në vend, nga viti 2021 deri në vitin 2024, drejtësia ka dënuar 5 persona në total për zjarrvënie në pyje.

Në të gjitha rastet, zjarret kanë qenë nga pakujdesia. Në një analizë të veprave penale të “shkatërrimit të pyjeve me zjarr” dhe të “shkatërrimit nga pakujdesia me zjarr të pyjeve” rezulton se në vitin 2021 në rang vendi janë regjistruar në total 40 hetime penale.

Të gjitha këto hetime kanë përfunduar me vetëm 2 persona të dërguar në gjyq si të pandehur, nga të cilët nuk është dënuar asnjë. Në vitin 2022 dhe 2023, totali i hetimeve ka qenë përkatësisht 34 dhe 26, ndërsa numri i të dënuarve zero. Numri zero i të dënuarve për zjarr me apo pa dashje në pyje është prishur vetëm në vitin 2024.

Edhe për zjarret e vitit 2025, Policia e Shtetit ka njoftuar disa arrestime personash në anë të ndryshme të vendit, si të dyshuar për zjarrëvënie, por duket se sfida më e madhe se arrestimit duket dokumentimi i ngjarjeve dhe provimi i tyre në gjykatë.

The post 5 piromanë të dënuar në 4 vite, “zjarri” i Ramës ndaj zjarrvënësve u “fik” në sallat e gjyqit first appeared on JavaNews.al.

Zjarret vijojnë në Vlorë e Sarandë, apeli i fortë i ministrit Vengu: Duhet kujdes maksimal

Një vatër e re zjarri u raportua mëngjesin e sotëm, 28 korrik, në fshatin Dukat-Fushë (Vlorë), duke përfshirë një sipërfaqe të madhe toke.

Siç raportohet, erërat e forta dhe temperaturat e larta po favorizojnë përhapjen e shpejtë të flakëve drejt banesave.

Forcat zjarrfikëse po punojnë në terren, por terreni i vështirë dhe përmasat e flakëve e bëjnë të vështirë fikjen. Situata mbetet kritike në jug, veçanërisht në aksin Sarandë-Konispol dhe në zonat Dukat, Sherishtë, Kaninë, Senicë, Sasaj, Markat dhe Vërgo.

Në një postim të fundit, ministri i Mbrojtjes Civile, Pirro Vengu, njofton se strukturat e Mbrojtjes Civile dhe Forcat e Armatosura janë angazhuar në qarqet Vlorë, Dibër dhe Korçë për përballimin e zjarreve në pyje dhe kullota, ku rreziku mbetet i lartë.

Ai apelon për kujdes maksimal dhe ndalim të zjarrvënieve në natyrë.

Gjatë 24 orëve të fundit janë evidentuar gjithsej 34 vatra zjarri në zona të ndryshme të Shqipërisë. Sipas të dhënave më të fundit zyrtare të Ministrisë së Mbrojtjes, aktualisht 17 vatra janë ende aktive, 6 janë nën monitorim dhe 11 janë shuar plotësisht.

The post Zjarret vijojnë në Vlorë e Sarandë, apeli i fortë i ministrit Vengu: Duhet kujdes maksimal first appeared on JavaNews.al.

Studiuesi: Kryengritja e Fierit dhe si i zbardha fletoret e tij

Nga Jakov Milaj

(Përgatitur nga Aristotel Mici)-2   

Kryengritja e  Fierit më 14 gusht  1935 ishte një shpërthim i urrejtjes dhe zemërimit popullor  i mbledhur për gjatë viteve kundër regjimit të Amet Zogut  dhe njerëzve të tij më të afërt. Sa do e vogël në dukje, ajo kryengritje qe një revolucion në miniature, që tronditi shtetin  dhe pati jehonë brenda dhe jashtë vendit. Revolta e saj prirej nga ide të njerëzve përparimtarë, që nuk e pranonin formën  orientale të qeverisjes me nëpunës turkoshak të mykur, alla bejlurçin, siç i quante Fan Noli . Studiuesi Aristotel Mici është munduar të jetë sa më i thukët dhe i ndershëm me kujtimet e një prej figurave më të njohura të antropologjisë dhe historisë shqiptare. Falë tij ne kemi dhe këto kujtime…

Vijon

Kujtoj se ma dha fletoren e shkruar me një kaligrafi të qartë, (po në disa faqe të korrigjuar nga ai vetë). Me sa kuptova  ma dha për ta parë, dhe të shuaja disa  kuriozitete. E falënderova për këtë dhe kur u ndamë, e mora atë fletoren me vete. Nisa ta lexoja qysh atë natë, duke e nënvizuar. Në ndonjë paragraf leximi vështirësohej, se kishte korrigjime,  ku duhej të dalloheshin mirë  rregullime frazash, ose plotësime fjalish. Kuptohej se fletorja  ishte shkruar si kujtime për vetë autorin dhe jo me qëllim që ta merrte dikush tjetër, dhe aq më pak, që ta përhapte, a po ta  komentonte. Si të thuash,  ma kish  dhënë si për të plotësuar  disa nga kuriozitetet sipas pyetjeve që kisha bërë  tek pinim  kafe, ose çaj ndonjë mbrëmje më parë .                                                                                                                                     Mbas një kohe, kur u takuam, desha t’ia ktheja fletoren. Po i ndjeri Jakov, i sjellur si gjithnjë, me modesti, më tha: ”Po unë nuk ta dhashë që të ma ktheje, po ta mbaje si kujtim për  Kryengritjen e Fierit.”

Atëherë e falënderova  përsëri, duke i thënë se po e merrja  atë fletore me shënime jo vetëm si kujtim, po edhe si një dhuratë me vlerë  dokumentare për atë ngjarje historike të Fierit. Ashtu më    lindi ideja se në të ardhshmen  mund ta kisha atë si bazë fillestare për ndonjë shkrim rreth asaj    revolte popullore, që qe frymëzuar nga dëshira për demokraci  dhe ide antizogiste .

Me modesti, dua ta them se e ndjeva veten të vlerësuar, kur një  autor i shquar i publicistikës i viteve’30, të shekullit  të kaluar, koleg me Branko Merxhanin, e Vangjel Koçën, mik i ngushtë  i Migjenit, të më besonte mua, atëherë ende djalosh, dhe të më jepte, atë fletore, ku ishin fokusuar shumë kujtime, fakte, episode, opinione dhe analiza karakteresh  për atë ngjarje, që tronditi themelet e mbretërisë Zogiste siç qe Kryengritja e Fierit e 14 gushtit  1935 .

*                *                  *

Është me vend të them se ne përshtypjet e mia Jakov Milaj ishte intelektual i ngritur, që dinte të fliste me takt me gjithë njerëzit, jo vetëm me punonjësit e fushës së tij, qofshin ata kuadro a po teknikë të zooveterinarisë, po edhe me studentë, që vinin nga Instituti i Lartë Bujqësor për praktikë. Ballkoni i vogël përdhese i apartamentit të shtëpisë së tij, shpesh kthehej në një qendër konsultimi me studentët.

  • Sa mirë e gjen kohën, doktor, – i thashë një herë, kur e pashë të lodhur pas orarit zyrtar tek vazhdonte të merrej dhe me punë didaktike dhe komente profesionale me studentët e veterinarisë.

-E kam kënaqësi,- më tha t’ju shpjegoj studentëve të institutit, aq sa di dhe sa mundem . E ndjej edhe detyrim moral, se kështu shtojmë kuadrot e larta të veterinarisë dhe të zooteknisë, se pa këta specialistë nuk zhvillohet blegtoria, nuk rritet mirëqenia. Jo më kot Naim Frashëri e ka titulluar poemën e tij të famshme “Bagëti e Bujqësia”,…. pra fjala e parë e titullit të poemës është “Bagëtia”, gjë që tregon se përveç anës poetike, ka edhe atë të vlerës ekonomike .Po ndërkaq dua të shtoj se duke u dhënë ndihmën time këtyre studentëve të pasionuar, më kujtohet edhe djali im, Agroni, që sapo ka filluar teknikumin e veterinarisë në Shkodër.                          Atë çast e pyeta se a e pëlqente djali  atë shkollë?

– Ai e ka me shumë dëshirë, më tha, dhe unë jam shumë i kënaqur që ai do të marrë profesionin tim.

Përgjithësisht doktori nuk ishte njeri që hapej në motive personale nga e kaluara, po kur vinte puna te personi i Migjenit fliste me admirim dhe përkushtim. “Milloshi, – më tha një herë, – nuk gjeti një traditë aq realiste, ku të  mbështetej për pasqyrimin kritik të jetës, po me stilin e tij lakonik, dhe pasionin krijues, ai bëri traditë, gjë që u duk tek vepra  “Vargjet e lira”, po edhe në ato pak krijime në novelistikë”. Po për artikujt e vetë publicistikë  ai nuk fliste; Dr. Jakovi nuk  komentonte as për librin  e tij të llojit antropologjik “Raca Shqiptare” dhe  aq më pak për vepra në dorëshkrim, si mund të ishte edhe “fletorja” me kujtime dhe analiza situatash dhe karakteresh politike të Kryengritjes së Fierit, që më pat dhënë mua. Kështu, fjala vjen, për këtë rast të maturisë së tij etike, ia vlen të tregoj një episod të ndodhur me të. Qe fillim vjeshte dhe po shkoja në një udhë të drejtë, që më shpinte nga qendra e Fermës “Çlirimi” në fshatin Radostinë, ku kishte pak familje, që s’po i sillnin fëmijët në shkollë, se qe viti i parë, që kish filluar zbatimi i detyrimit  arsimor, pra jo vetëm për filloren, po edhe për shkollën unike (shtatëvjeçare). Tek po ecja në këmbë, ndjeva trokëllitjen e rrotave të një biroçi, që, kur mbërrijti pranë meje, ndali. Ktheva kokën dhe pashë doktor Jakovin, i cili po më ftonte të hipja në kaloshin, duke më thënë :

-Ke kuriozitet të shikosh pularinë dhe gjithë  fermën e shpendëve?

– Me kënaqësi, – i thashë, duke menduar se ashtu shkurtoja rrugën, por edhe se do të shikoja një kulturë të re në një shpendëtari të organizuar prej specialistësh me përvojë.

Dhe tek mora të  hipja në  birotçe, m’u kujtua koteci i vogël i nënës time, që kishte sajuar, diku jashtë pas në një kënd muri, me ca dërrasa të vjetra dhe e kish mbuluar me letra  katramaje, ku ajo  mundohej të shtronte ndonjë pulë shqerake.

Kur  kaloshini mori udhën, i thashë  Jakovit se “dhe unë çoç di nga praktika e nëna Linës rreth punëve  me shpendët, se edhe ajo ka sajuar një qymez … .po ku  koteci aq primitiv i nënës  time e ku  pularia gjigande me mijëra krerë shpendësh!….”

  • Ajo që thua ti se pularia e fermës është me përmasa të stërmëdha, në krahasim me kotecin e nënës tënde, është e vërtetë, po me gjithë atë, nga ana profesionale, Nëna Lina, ka diçka që na e kalon.

Dhe kur unë po  e dëgjoja si me habi, Dr. Jakovi, tërhoqi pak frerin e kalit, ndali karrocën dhe më tha: “Mos u çudit që them kështu, po e vërteta është se në qymezin e saj Nëna Lina rrit krahas zogjve shqerakë edhe zogj pulë deti, gjë që ne ende s’po e bëjmë dot. Pra të rrisim dhe ne kaposha deti .Mbase nuk është e zorshme,…. po ja që edhe rritja e zogjve  të pulës së detit i do ca shprehi mjeshtërie. Zogjtë e pulës së detit duhen ushqyer me durim. Nuk rriten pa mundim”.

Ndër kaq, gjeta rastin e i thashë se kisha filluar ta rilexoja “fletoren” e tij në dorëshkrim. Po ai nuk u hap, tundi pak kryet dhe foli i qetë: ”Lexoje pa ngutje, po kije një gjë parasysh se veprat në “dorëshkrim” u ngjajnë  “sytheve të fjetur” atje në trungjet e drurëve, që sipas botanikës mund të çelin ose jo, në mëvartësi të rrezeve të diellit.

Ja kështu ishte doktor Jakovi, i çiltër, që nuk ngutej, shumë popullor, po kudo i sjellur dhe me kulturë, po që nuk donte të binte në sy për vete, a po për veprën e tij.

*               *             *              *            *

 

E bëra këtë parantezë për të rrëfyer se në ç’rrethana më ra në dorë  fletorja me kujtimet dhe analizat që i bën Dr. Jakov Milaj  kryengritjes së Fierit  dhe disa personazheve të asaj kohe, po edhe të pohoj se mendimet dhe përshtypjet janë rrjedhojë direkt e fletores së shkruar shumë  vjet më parë dhe jo të stisura më vonë .

Pikërisht nga faqet e kësaj  fletoreje po përpiqem të nxjerrë fakte, detaje, që mund ta përshkruajmë sa më bindshëm të vërtetën rreth Kryengritjes së Fierit më 1935, pra përmes optikës së Jakov Milajt.

Duke rrëfyer dhe dokumentuar  materialet e “fletores” kam synuar të shpreh episode dhe fakte, që pasqyrojnë me autenticitet gjykimin e një intelektuali për ngjarjen, që na ka lënë në dorëshkrim. Prandaj librin po e titullojmë  Kryengritjen e Fierit në Optikën e Dr. Jakov Milajt”,  i cili  siç e kemi përmendur, ka qenë pjesëmarrës direkt në atë ngjarje dhe i dënuar me burgim të përjetshëm .Për të ruajtur sa më mirë atmosferën e kohës nuk e kemi prekur leksikun ligjërimor të përdorur  nga autori në fletore; prandaj fjalëve të tilla, pak si arkaike, siç po përmendim disa syresh si gjindarmari, kontrabandier, gjykimore,  përfaqësonjës, abandonancë, maqinë, u kemi ruajtur trajtën  e tyre si në origjinal. Po për paraqitjen e materialit nga ana shkrimore, kemi pasur parasysh normën letrare të Kongresit të Drejtshkrimit.

Kapitulli i parë i fletores hapet me personin e mbretit. Duke biseduar një ditë e pyeta  autorin se pse e kish filluar analizën me Ahmet Zogun?

E kam filluar ashtu, sepse dihet,-  m’u  përgjegj,- se Kryengritja e Fierit ishte antizogiste. Rrëzimi i Zogut nga froni ishte qëllimi kryesor i Lëvizjes së Fierit. Së dyti, kjo lëvizje kërkonte edhe shkëputjen e Shqipërisë nga influence e Italisë fashiste. Po ky qëllim nuk mund të  arrihej me Ahmet Zogun në krye, i cili qysh në fillimet e veta të qeverisjes i qe  nënshtruar politikës italiane.

Duke parë këto fjalë të Dr. Jakovit, unë i thashë atij, një ditë, në se ai u mbahej  ende këtyre mendimeve të shkruara në fletore, dhe ai më sqaroi atëherë  se vazhdon të ish konsekuent  për gjithë vërejtjet dhe kritikat, që bënte, dhe  më tha se  “jo vetëm i kam jetuar ato ngjarje, po edhe i kam vuajtur. “- dhe pastaj ai vazhdoi, – unë nuk  i kam pas pëlqyer “hosanatë”, që i kushtoheshin  Ahmet Zogut, dhe as panegjerismat, që zbukurojnë ikjen e mbretit gjysmë fshehur, duke lënë  ushtrinë në mes të rrugës dhe duke abandonuar popullin e revoltuar, që kërkonte armë për të përballuar pushtimin”.

Pak a shumë këto mendime të shprehura me shkrim në këtë material do të formonin topikun, ose idenë kryesore të  gjithë faqeve të fletores të lëna dorëshkrim nga i ndjeri Jakov Milaj, të shkruara prej  tij disa dekada më parë .                                                                                                                          Me qëllim që materiali i  publikuar të jetë sa më i besueshëm për efekte dokumentare, po përpiqem t’i  jem  sa më pran origjinalit.

Dhe konkretisht qysh në faqen e parë të fletores  shkruhet se “Lëvizja e Fierit synonte rrëzimin e Zogut, shkëputjen e Shqipërisë nga influenca e huaj, shpalljen e një republike demokratike të udhëhequr nga  elementë përparimtarë. Për të realizuar këto qëllime, më parë duhej të zhdukej nga skena politike Ahmet Zogu, se ky ishte  armiku kryesor i popullit shqiptar dhe i Shqipërisë. Po shënoj  për këtë  vetëm pesë fakte, që vërtetojnë më së miri se ai ishte tradhtar i Atdheut, ishte njeriu që për para u shiti  Shqipërinë italianëve .Ai, për sa kohë sundoi, kishte një qëllim të vetëm: të grabiste sa më shumë për të siguruar jetë luksoze . Dhe për të grabitur nuk u druajt nga asnjë poshtërsi. Ja pesë fakte që njoh unë”:

1) Një nëpunës banke italian, Teruzzi, para çlirimit, qe drejtor bankën në Sarandë dhe në Vlorë, që punonte edhe në Bankën e Tiranës, në nëntor të vitit 1926 urdhërohet nga Baron  Aloisi dhe nga një eksponent tjetër i ardhur nga Italia, të qëndronte në zyrë pas mbarimit të orarit dhe të mbante sekretin me të madh për sa do të ndodhte. Kur kishte mbetur vetëm, natën më të errët, vjen aty me një maqinë eksponenti i Romës, dhe ngarkon  bashkë me Teruzzin shumë pako me para flori  dhe shkojnë së bashku në pallatin e presidentit të republikës, tregon ai.- Këtu Teruzzi shkarkon pakot me flori dhe i vendos  me radhë në një zyrë të madhe, në krye të së cilës ndodhej personalisht A. Zogu . Ishin rreth 200 000 napolona (afër 4 milion franga ar.). Teruzzi shkarkon arin, përshëndeti dhe lagohet. Mbetet në zyrë Baron Aloisi dhe përfaqësonjësi tjetër i dërguar nga Italia. Të nesërmen të gjitha angjensitë telegrafike të botës trumbetuan  lajmin e nënshkrimit të Paktit të Tiranës. “Mua më vinte turp,- më thoshte ky Italian, – që ai pakt   hyri në fuqi, pasi unë ngarkova në bankë  dhe shkarkova te Amet Zogu 200 000 napolona flori” . (fl.1-2).- në fletore.

2) Për të mbajtur salltanetet, më parë si president i republikës dhe më pas si mbret i Shqiptarëve, Zogu merrte për çdo vit nga Italia një milion lireta, që me kursin e asaj kohe bënin rreth 280 000 franga ari ose  14 000 napolona flori. Për shpenzimet personale në rangun e kryetarit të shtetit, Zogut, nuk i mjaftonin ato që merrte nga arka e varfër financiare, 500,000 fr. ari, për personin e tij, 200 000 fr. ari për nënën mbretëreshë, dhe nga 100 000 fr. ari në vit për çdo princeshë dhe princ, si dhe të  ardhurat nga çifligjet,  pyjet dhe qyteti i Sarandës, që me aq bujari ia dhuroi Parlamenti, pra s’i dilnin këto, po duhej të merrte edhe ryshfete vjetore nga Italia .

3) Më 1938, edhe frangu zviceran u çvlerësua si të gjitha kartëmonedhat e shteteve. Natyrisht të gjithë pasanikët, që kishin depozita nëpër bankat e Zvicrës, pësuan dëme. Me  këtë rast “Journal de Geneve” botoi një listë të dëmeve, që pësoi kapitali i çdo shteti në përpjesëtim me sasitë që ishin depozituar në bankat Zvicerane. Në kursin e saj kohe këto kishin vleftë gati të barabartë me frangat shqiptare. Po e kujt ishte e gjithë kjo depozitë monedhash shqiptare atje në bankat e Zvicrës? Sigurisht e Zogut dhe e Familjes mbretërore. Të mos harrojmë se në këto kohë i gjithë buxheti  vjetor i shtetit Shqiptar vërtitej rreth 15-20 milion franga ari .Pra Zogu nga grabitjet, rrogat e ryshfetet kishte grumbulluar e dërguar në bankat e huaja rreth trefishin  e të ardhurave vjetore të shtetit. Ky lajm është i saktë; ( por pa zënë në gojë  Lartmadhërinë), dhe është botuar edhe në revistën ”Përpjekja Shqiptare” të atij viti) (fq. 3 e fletores).

4) Dhe erdhi koha që Zogu të dorëzonte “mallin” për të cilin kishte marrë kaparin që prej 14 vjetësh, domethënë  të dorëzonte Shqipërinë te Italia. Po edhe në këto çaste dramatike të cilat do ta kishin hutuar çdo njeri, sado pa skrupull, që të ishte, ai nuk e humbi toruan për paratë.…Mendonte thesarin  e shtetit dhe nuk deshtë të largohej nga Shqipëria, pa futur në valixhet e udhëtimit dhe ato pak franga, që kishin mbetur në fundin e arkës qendrore të Ministrisë së Financave .                                                                                                                                                      Lidhur me zhvatjen e parave të thesarit nga Zogu në ditët e fundit të qëndrimit të tij  në Shqipëri, Jakov Milaj jep një tjetër dëshmi interesante lidhur me natyrën  e tij lakmitare për para: Në  orët e vigjiljes së pushtimit, “mbreti rrinte i strukur në shtëpinë e Koço Kotës, për të qenë i mbrojtur nga rreziqet. Në këtë shtëpi Zogu thirri drejtorin e Thesarit, Kel Naraçin dhe detyroi atë që t’i dorëzonte 250 000 franga ari, që gjendeshin në arkë. Kel  Naraçi ma ka përshkruar ankthin me të cilin ndodhej për të siguruar ndershmërinë  e tij, duke i marrë sovranit një nënshkrim, me të cilin të justifikonte në të ardhmen dorëzimin  e parave të fundit, që ishin mbledhur nga taksat. Më në fund edhe firma u vendos në proces verbalin e përpiluar nga Keli. Është një akt historik, që duhet gjetur dhe botuar (f.3-e fletores))

5) Kam njohur një shtetas italian të lindur dhe rritur në Shqipëri, me atin italian dhe  me nënë  shqiptare. E quanin Zef Xanuto. Ky kishte një shok e mik të nguste fëmijërie me kolonelin e aviacionit italian me mbiemrin Simini, i cili qe martuar me një vajzë shkodrane. Pikërisht ky kolonel, Simini, do t’i tregonte ne konfidencë Xanutos se “më 7 Prill 1939, skuadrilja ime kishte për detyrë që të fluturonte mbi rrugën Tiranë-Elbasan-Korçë-Bilisht, për të shoqëruar dhe mbrojtur nga sulmet e papritura të shqiptarëve karvanin e maqinave që transportonte Zogun, familjen mbretërore dhe klikën e tij për në Greqi.” Ky qe shërbimi i fundit, për ato që mori ai nga Italia. Këtë fakt, që sapo tregova ma ka thënë Zef Xanutua vetë,- pohon në shënimet e veta Dr. Milaj (fq. 5-6 )

Mjaftojnë këto pesë rrëfime për të provuar se sa përparimtar dhe patriot ka qenë Ahmet Zogu. – Kështu e mbyll ai këtë paragraf.

Ndër kohë gjendja ekonomike e mbarë vendit gjatë sundimit të A. Zogut vazhdon të rëndohej. Fshatarësia, e cila përbënte shumicën e popullatës, jetonte në varfëri, sa nuk siguronte bukë e gojës, ndërsa taksat sa vinin dhe shtoheshin, siç ishin taksat e “të tretës”,  taksa e “të dhjetës”, vergjia (Taksa e banesës), xhelepi  (Taksa që paguhej për bagëtinë). e të tjera (fq.8).Industri po thuajse nuk kishte, kurse prodhimet e artizanatit të konkuruara nga mallrat e importit e kishin humbur rëndësinë e dikurshme. Edhe midis punëtorëve, të cilët punonin nëpër ndërmarrje të huaja, sidomos italiane, kishte pakënaqësira kundër pronarëve, po edhe nga qeverisja e asaj kohe, që krijohej më shumë  edhe nga diskriminacioni kombëtar. Për të njëjtën punë dhe për të njëjtën  aftësi teknike, shqiptari shpërblehej shumë më pak se sa i huaji. Numrin e njerëzve të pakënaqur e shtonin edhe tregtarët e vegjël, të cilët përpiqeshin të shisnin mallrat e tyre nëpër fshatra, po këta nuk kishin fuqi blerëse, se edhe prodhimi  tyre qe fare i paktë (fletore.11) .

 Iluzioni i reformës agrare

Në ato rrethana, për të dalë nga vështirësitë ekonomike, nisi të flitej nga individë të ndryshëm për nevojën e  një reforme agrare. U duk sikur edhe mbreti e shikonte për mirë këtë ide të reformës agrare dhe ngarkoi një profesor, Lorenzani, për ta përgatitur  dhe  për ta parë pastaj me  Mehdi Frashërin .Në të vërtetë  në  vitin,1930, Zogu e dekretoi  reformën agrare, po ky akt qeveritar nuk pati për qëllim që të ndihmonte bujarisht fshatarësinë e varfër pa tokë, as që të çonte në rrugë  të mbarë bujqësinë, e cila shkonte nga viti në vit keqe më keq, por ajo synonte në dy pika të tjera: E para, që të ngjallte te fshatarët shpresën për një të ardhme më të mirë,  duke i bërë ata që të ëndërronin se nesër a pasnesër  do të kishin nga një copë  truall të vetin dhe një kasolle ku të futnin kokën; dhe kjo shpresë t’i largonte nga mendimi i ndonjë revolte të rrezikshme .

Ideja e dytë, ishte që kjo reformë t’u qëndronte mbi kokë si shpata e Damokleut çifligarëve, sidomos atyre  që ishin shfaqur si kundërshtarë që në vitet e para pas “Triumfit të Legalitetit”. Pra, mendohej se nga frika e reformës, këta (bejlerët kundërshtarë) nuk do të guxonin që të ngriheshin kundër Zogut, pse në qoftë se zbulohej ndonjë veprim i tillë, ata jo vet që do të dënoheshin, po do të humbisnin dhe çifliqet . (fetore.-12-13).

Zogu rierdhi në Shqipëri në fund të dhjetorit të vitit 1924 i përkrahur nga çifligarët dhe nga bajraktarët. Po me disa nga të parët i këputi shpejt lidhjet, që kur prishi fejesën me të bijën e Shevqet Vërlacit. Pasi e kish marrë pushtetin, ai kish vendosur që të sundonte në Shqipëri i vetëm pa pasur asnjë antagonist. Bejlerët e mëdhenj i kishte ferrë nëpër këmbë, meqenëse  nuk pranonin t’i bindeshin atij verbërisht. Ai dyshonte se mund t’i nxirrnin edhe telashe, sepse kishin një farë influence nëpër krahinat ku zotëronin tokat. Bëri çmos  për të zhdukur influencën e tyre;  bëri atentat kundër Shevqet Vërlacit, vrau të kunatin Ceno Beg Kryezinë, përjashtoi nga postet qeveritare Myfit Bej Libohovën . Nga  çifligarët e mëdhenj Zogu mbajti afër Toptanasit, në derën e të cilëve ishte nip, po dhe ndonjë bej tjetër pa personalitet, që nuk i sillte pengesa politike si Veli Juba, Ahmet Resuli, Sulçe Beg Bushati, Hysen Vrioni e të tjerë .Po në të vërtetë  figurat më të urryera të klikës zogiste  gjatë sundimit të tij ishin Abdurrahman Krosi, Musa Juka, Xhemal Aranitasi, dhe Koço Kota .Disa nga këta zyrtarë të larte vunë pasuri, blenë çifliqe, duke zënë vendin  e çifligarëve të vjetër (fletore.18- 19).

 

Me Shpalljen e Monarkisë

Dëshpërimi dhe urrejtja kundër  regjimit të Zogut  arriti kulmin pas shpalljes së Monarkisë. Pjesa më e madhe e Shqipërisë ishte gati të ngrihej kundër tij, po të kish pasur një udhëheqës patriot, të ndershëm e të mendshëm që t’i printe, mund të kish ndodhur ndonjë ndryshim. Po ky personalitet mungonte. Të arratisurit antizogistë tashi i kishin këputur lidhjet me popullin. Ata kishin hyrë në  marrëdhënie  me fuqitë e huaja. Shumë nga ata u kthyen në Shqipëri që në vitet e para pas ”triumfit të  Legalitetit”, tradhtuan  idealet demokratike e nacionaliste, për të cilat kishin luftuar dhe pranuan të merrnin poste me rëndësi në administratën e Zogut. Këta janë “Shën-Pjetrat në mangall”, që stigmatizonte FanNoli (Poezi ne “Albumin” e tij) (flet.26)

Atëherë, në ato rrethana, organizimi i një lëvizje antizogiste, që të arrinte rrëzimin e  regjimit, kishte dy pengesa:

  1. A) Shumë të paktë ishin ata që besonin se një ndërmarrjeje kaq të rëndësishme mund t’i dilej në krye vetëm duke u mbështetur në forcat e veta. Sipas tyre, duhej  që një fuqi e  huaj, e madhe, që të ndihmonte në fushën diplomatike, përkrahjen e lëvizjes që do të fillonte. Dhe ky ishte gabim i futur edhe në trurin e disa patriotëve të ndershëm. Nga ky koncept opinioni Shqiptar do të sqarohej atëherë, kur Partia Komuniste me Lëvizjen Nacional-Çlirimtare vërtetoi se është populli ai që vendos për të shkundur zgjedhën robëronjëse, qoftë kjo e brendshme,  qoftë e jashtme. Këtë çështje atë kohë nuk e kuptonin dot as antizogistët. Për shkak të këtij mendimi të shtrembër kish dështuar ca vjet më parë  Kryengritja e Dukagjinit (Kryengritja e Dukagjinit ka ndodhur në vitit 1926 dhe ka  ka qenë antizogiste), “Organizata e Vlorës “ dhe disa grupime të tjera më të vogla.
  2. B) Pengesë e dytë, që pengonte organizimin e një lëvizje antizogiste, ishte personi, që do të caktohej në postin drejtues pas largimit të Zogut. Asnjë nga antizogistët e dëgjuar nuk pranonte që të bëhej i dytë dhe të parin t’ia linte dikujt tjetër, që të ishte më i zoti. Duke u mbështetur në këtë mendjemadhësi, shumë nga ata që mendonin të organizoheshin kundër Zogut, shqyrtonin më parë mundësinë për t’u bërë president a kryeministër. Ky patriotizëm fallco ra shumë në sy gjatë gjyqit që u bë kundër anëtarëve të organizatës së Vlorës. Midis patriotëve të ndershëm kishte edhe nga ata të periudhës’20-24 që mbetën të pakorruptuar.

Grupet antizogiste, nga fillimi i vitit 1934, u njësuan  dhe formuan një bashkim me emrin “Organizata e Fshehtë”, që u shtri në Tiranë dhe më pas edhe në qytete të tjera. Po kjo organizatë nuk kishte një program të paracaktuar mirë. Synimi kryesor ishte rrëzimi i Zogut dhe vendosja e një regjimi republikan demokratik të aftë për të zgjidhur problemet ekonomike dhe për të siguruar pavarësinë kombëtare. Mënyra e organizimit të grupeve dhe lidhjet që ata do të kishin me udhëheqjen dhe midis tyre nuk ishin përcaktuar me hollësi dhe nuk respektoheshin. Me gjithë këtë grupet u shumëzuan dhe u zgjeruan më tepër (f. 26 -27-28).

Grupi i demokratëve patriotë përbënte bërthamën e kryengritjes, që po organizohej. Në udhëheqjen e tij ishin caktuar tre oficerë të vjetër, të cilët me gjithëse  patriotë të mirë dhe ushtarakë të përgatitur, qenë përjashtuar nga postet që kishin pasur në ushtri e në gjindarmari dhe ishin nxjerrë në pension për shkak se nuk kishin qenë puthadorë të Zogut. Këta tre persona ishin: Ali Shevqet Shkupi, Ramiz Dibra, dhe Ali Fehmi Kosturi.

Që në fillimin e  organizimit këta ushtruan ndikimin e tyre në miq dhe shokë dhe u lidhën shpejt me disa oficerë, që mund të kishin lidhje edhe  me element komunist. Shënojmë se më 1934 grupe komuniste kishte ne Tiranë, në Korçë, në  Fier dhe në Peqin. Këto celula njiheshin midis tyre, po nuk kishin lidhje të ngushta disiplinore. Përbëheshin prej nëpunësish të vegjël. Kishte edhe ndonjë person të kthyer nga  Bashkimi Sovjetik. Ndonjëri ishte edhe me mision nga Kominterni me udhëzim që të krijonin lëvizjen komuniste në Shqipëri. Në radhët e tyre nuk kishte  punëtorë dhe fshatarë të  varfër, prandaj ndikimi i tyre në shtresat e gjëra popullore ishte shumë i kufizuar. Udhëheqësi kryesor i tyre ishte  Ali Kelmendi, në atë kohë i internuar në Korçë. Ai hyri në kontakt me borgjezinë antizogiste dhe  pranoi që të marrë pjesë e të bashkëpunonte, duke caktuar një vijë të vetme politike si edhe disa pika kryesore që duhet të respektoheshin pas rrëzimit të Zogut. Këto pika bazë ishin: Krijimi i republikës, anulimi i  marrëveshjeve që ishin lidhur deri atëherë me Italinë e Mussolinit, amnisti e gjërë për te gjithë të arratisurit politikë. Këto parime u pranuan pa ndonjë kundërshtim nga krerët e “Organizatës së fshehtë” .Pas kësaj marrëveshjeje, në udhëheqje të lëvizjes antizogiste hyri edhe Hasan Reçi si përfaqësues i komunistëve; kështu vazhdoi bashkëpunimi me “Organizatën e fshehtë” . Me këtë organizatë do të lidheshin edhe  Mustafa Gjinishi, që ndodhej në burgun e Tiranës si edhe Mustafa Kaçaçi dhe Jahja Baçi.

“Organizata e fshehtë” hyri në kontakt me edhe me bejlerët antizogistë, që përfaqësoheshin nga  Shevqet Vërlaci dhe Qemal Vrioni. Këta pranuan të merrnin pjesë në kryengritje dhe nuk kundërshtuan asnjë nga pikat kryesore të programit. Bejlerët kërkonin një lloj regjimi që t’u siguronte përjetësimin e pronës  tokësore, po, siç doli  më vonë, qëllimi i tyre ishte jo i pastër. Dihej se bejlerët e pasuruar me toka  ishin të lidhur ngushtë me çifliqet e tyre, po ashtu  edhe me Italinë, që u premtonte përjetësimin e atyre çifliqeve. (f.29)

Dukej se për lëvizjen antizogiste që po përgatitej qenë vënë në dijeni edhe diplomatët italianë,          të cilët kishin qëllimet e tyre të caktuara, t’i nxitnin vetë bejlerët që të bashkoheshin me  “Organizatën e fshehtë”, me qëllim që po të rrëzohej  Zogu, të mos  realizoheshin pikat kryesore  të marrëveshjes midis “Organizatës së fshehtë dhe Grupit Komunist. Mirë po ishte mezi i vitit 1935, kur Italia qe e zënë me pushtimin e Abisinisë dhe bëri kujdes, atëherë lidhur me momentin për situatën në Shqipëri, sepse agjentura italiane kishte konstatuar faktin se në “Organizatën e fshehtë” po ndihej fryma nacionaliste kundër italiane. Në ato rrethana, diplomacia  e saj  porositi njerëzit e vetë, që ta shmangnin  Kryengritjen, që mund të ndodhte në Shqipëri

Ndërsa komunistët nga ana e tyre, i pranuan bejlerët taktikisht në organizatë,  për të shfrytëzuar influencën që ata mund ta kishin në një pjesë të popullit nga njëra anë, po  nga ana tjetër edhe për të përfituar nga mundësitë e tyre financiare, për të blerë pushkë dhe municione. Kurse, pas triumfit të kryengritje, ata mendonin se nuk do ta kishin të vështirë, që t’i dëbonin bejlerët nga skena politike  dhe të krijonin në atë mënyrë një demokraci të tipit borgjez. Zhvillimi i ngjarjeve dhe grupzimi i forcave, do ta përcaktonin të ardhmen e regjimit të ri të vendit . (f.31).

Sipas planit të përgjithshëm të shtabit kryesor për kryengritjen do të kryheshin disa veprime:

Vijon

The post Studiuesi: Kryengritja e Fierit dhe si i zbardha fletoret e tij first appeared on JavaNews.al.

Subvencione për të rritur lindshmërinë

Kina ka paraqitur një program kombëtar subvencionesh për kujdesin ndaj fëmijëve që nga viti 2025, si pjesë e përpjekjeve më të gjera për të përkrahur familjet dhe për të inkurajuar rritjen e lindshmërisë.

Programi do t’i ofrojë çdo familjeje 3 600 juanë (rreth 503 dollarë amerikanë) në vit për çdo fëmijë nën moshën tre vjeç.

Subvencionet do të përjashtohen nga tatimi mbi të ardhurat individuale dhe nuk do të llogariten si të ardhura familjare ose individuale kur identifikohen përfituesit e ndihmës sociale, siç janë ata që marrin asistencë për jetesën ose që klasifikohen si njerëz që jetojnë në vështirësi ekstreme.

The post Subvencione për të rritur lindshmërinë first appeared on JavaNews.al.

“CEZ DIA”, SPAK mbyll hetimet/ Avokati Petraj: Nuk është përfundimi final, por beteja mbetet e hapur

Prokuroria e Posaçme mbylli hetimet për aferën CEZ-DIA dhe skandalin e lobimit të LSI në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Prokuroria ka marrë të pandehur edhe nënë e Monika Kryemadhit.

Akuza për pastrim parash ju komunikua Ema Çokut dhe Pirro Xhixhos.

Ndërkohë, Ilir Metës dhe Monika Kryemadhit akuzat e korrupsionit, pastrimit të parave dhe fshehjes së pasurisë iu komunikuan më 29 maj.

Çifti tashmë ligjërisht të divorcuar akuzohen se ndër vite kanë përdorur pushtetin për të përfituar pasuri në mënyrë të paligjshme.

Ky zhvillim i ri u komentua nga avokati Edmond Petraj, i cili ishte i ftuar në“Tirana Live”në ABC News.

Ai theksoi se nuk kemi të bëjmë me një përfundim final, por se procesi ndodhet aktualisht te komunikimi i akuzës.

“Përfundimi i CEZ- DIA është një zhvillim i ri. Dosjen e shikoj se do mbetet në teknikalitete. Nuk është përfundimi final, aktualisht kemi një komunikim akuze, por jo se dosja ka mbaruar. Dosja do shkojë te gjyqtari paraprak dhe beteja dhe fusha është e hapur dhe do mbetet për t’u parë”, tha ai.

 

The post “CEZ DIA”, SPAK mbyll hetimet/ Avokati Petraj: Nuk është përfundimi final, por beteja mbetet e hapur first appeared on JavaNews.al.

Cilët janë fituesit dhe humbësit në marrëveshjen tregtare SHBA-BE?

SHBA dhe BE kanë arritur atë që po cilësohet si marrëveshja më e madhe tregtare në histori, pas bisedimeve në Skoci. Në fakt, ajo i ngjan kornizës për një marrëveshje dhe jo një marrëveshjeje të plotë tregtare, me detaje ende të paqarta.

Por shifrat kryesore të njoftuara nga Presidenti Donald Trump dhe shefja e BE-së Ursula von der Leyen ofrojnë të dhëna se cilët sektorë dhe grupe mund të goditen më rëndë ose kanë më shumë për të fituar, shkruan BBC.

Trump – fitues

Pasi premtoi marrëveshje të reja tregtare me dhjetëra vende, Trump sapo ka siguruar marrëveshjen më të madhe prej të gjithave. Shumica e komentuesve u duket se BE-ja ka hequr dorë nga më shumë, me një analizë të menjëhershme nga Capital Economics që sugjeron një rënie prej 0.5% të PBB-së. Gjithashtu, dhjetëra miliarda dollarë do të derdhen në arkat e SHBA-së në taksat e importit. Por titujt kryesorë për Trump mund të mos zgjasin shumë nëse një mori të dhënash ekonomike që do të dalin këtë javë tregojnë se riformësimi i tij radikal i ekonomisë amerikane po kthehet mbrapsht. Shifrat mbi inflacionin, vendet e punës, rritjen dhe besimin e konsumatorit do të japin një pamje më të qartë nëse tarifat e Trump po sjellin humbje apo fitim.

Konsumatorët amerikanë – humbës

Qytetaret e thjeshte amerikanë janë tashmë të pakënaqur nga rritja e kostos së jetesës dhe kjo marrëveshje mund të shtojë barrën duke rritur çmimet e mallrave të BE-së. Ndërsa jo aq e vështirë sa mund të kishte qenë, pengesa e përfaqësuar nga një normë tarifore prej 15% është ende e rëndësishme, dhe është shumë më e theksuar se pengesat që ekzistonin para se Trump të kthehej në detyrë. Tarifat janë taksa që aplikohen për mallrat e blera nga vendet e tjera. Zakonisht, ato janë një përqindje e vlerës së një produkti. Pra, një tarifë prej 15% do të thotë që një produkt prej 100 dollarësh i importuar në SHBA nga BE-ja do të ketë një taksë prej 15 dollarësh të shtuar – duke e çuar koston totale për importuesin në 115 dollarë. Kompanitë që sjellin mallra të huaja në SHBA duhet t’ia paguajnë taksën qeverisë dhe shpesh ia kalojnë një pjesë ose të gjithë koston shtesë klientëve.

Tregjet – fitues

Tregjet e aksioneve në Azi dhe Evropë u rritën të hënën pas publikimit të lajmit për kuadrin e marrëveshjes. Sipas kuadrit, SHBA-të do të vendosin një tarifë prej 15% për mallrat e importuara nga BE-ja. Ndërsa kjo normë është e konsiderueshme, është më e ulët se ajo që mund të kishte qenë dhe të paktën ofron siguri për investitorët. Marrëveshja është “qartësisht miqësore me tregun dhe duhet të sjellë potencial të mëtejshëm rritjeje në euro”, tha për AFP-në Chris Weston në Pepperstone, një ndërmjetës australian.

Solidariteti evropian – humbës

Marrëveshja do të duhet të nënshkruhet nga të gjithë 27 anëtarët e BE-së, secili prej të cilëve ka interesa dhe nivele të ndryshme varësie nga eksporti i mallrave në SHBA. Ndërsa disa anëtarë e kanë pritur marrëveshjen me kujdes, të tjerë kanë qenë kritikë – duke aluduar në përçarjet brenda bllokut, i cili po përpiqet gjithashtu t’i përgjigjet krizave të tjera si lufta e vazhdueshme në Ukrainë. Kryeministri francez Francois Bayrou komentoi: “Është një ditë e errët kur një aleancë popujsh të lirë, të bashkuar për të afirmuar vlerat e tyre të përbashkëta dhe për të mbrojtur interesat e tyre të përbashkëta, i dorëzohet nënshtrimit.” Atij iu bashkuan të paktën dy ministra të tjerë të qeverisë franceze, si dhe Viktor Orban, udhëheqësi hungarez, i cili tha se Trump “e hëngri von der Leyen për mëngjes”.

Prodhuesit e makinave në Gjermani – humbës

Tarifa me të cilën përballen importuesit që sjellin makina të BE-së në SHBA është pothuajse përgjysmuar, nga norma prej 27.5% që u vendos nga Trump në prill në një normë të re prej 15%. Makinat janë një nga eksportet kryesore të BE-së në SHBA. Dhe si prodhuesi më i madh i makinave në BE – falë VW, Mercedes dhe BMW – Gjermania do të ketë qenë duke vëzhguar nga afër. Udhëheqësi i saj, Friedrich Merz, e ka mirëpritur paktin e ri, ndërsa pranoi se do të kishte mirëpritur një “lehtësim të mëtejshëm të tregtisë transatlantike”. Kjo ndjenjë pesimiste u pasqyrua nga organi gjerman i tregtisë së makinave, VDA, i cili paralajmëroi se edhe një normë prej 15% do t’i “kushtonte industrisë gjermane të automobilave miliarda çdo vit”.

Prodhuesit e makinave në SHBA – fitues

Trump po përpiqet të rrisë prodhimin e automjeteve në SHBA. Prodhuesit amerikanë të makinave morën një nxitje kur mësuan se BE po ulte tarifën e vet për makinat e prodhuara në SHBA nga 10% në 2.5%. Teorikisht, kjo mund të rezultojë në blerjen e më shumë makinave amerikane në Evropë. Kjo mund të jetë e mirë për shitjet amerikane jashtë vendit, por pakti nuk është vetëm një lajm i mirë kur bëhet fjalë për shitjet vendase. Kjo për shkak të mënyrës komplekse se si montohen makinat amerikane. Shumë prej tyre në fakt montohen jashtë vendit – në Kanada dhe Meksikë – dhe Trump i nënshtron ato një tarife prej 25% kur ato sillen në SHBA. Kjo krahasohet me një normë më të ulët tarife prej 15% për automjetet e BE-së. Pra, prodhuesit amerikanë të makinave tani mund të kenë frikë se do të ulen nga prodhuesit evropianë.

Produktet farmaceutike të BE-së – humbëse

Ekziston konfuzion rreth normës së tarifës që do të vendoset për ilaçet e prodhuara në Evropë që blihen në SHBA. BE dëshiron që ilaçet t’i nënshtrohen normës më të ulët të mundshme, për të përfituar shitjet. Trump tha se produktet farmaceutike nuk mbuloheshin nga marrëveshja e shpallur të dielën, sipas së cilës norma për një numër produktesh u ul në 15%. Por Von der Leyen tha se ato ishin përfshirë, dhe një burim nga Shtëpia e Bardhë e konfirmoi të njëjtën gjë për BBC-në.

Secili skenar do të përfaqësojë zhgënjim për farmaceutikën evropiane, e cila fillimisht shpresonte për një përjashtim të plotë nga tarifat. Industria aktualisht gëzon ekspozim të lartë në tregun amerikan falë produkteve si Ozempic, një ilaç yll për diabetin e tipit 2 i prodhuar në Danimarkë. Kjo është theksuar në Irlandë, ku partitë opozitare kanë theksuar rëndësinë e industrisë dhe kanë kritikuar efektin dëmtues të pasigurisë.

Energjia amerikane – fituese

Trump tha se BE do të blejë 750 miliardë dollarë (558 miliardë paund, 638 miliardë euro) në energji amerikane, përveç rritjes së investimeve të përgjithshme në SHBA me 600 miliardë dollarë.

“Ne do ta zëvendësojmë gazin dhe naftën ruse me blerje të konsiderueshme të LNG-së (gazit natyror të lëngshëm) amerikan, naftës dhe karburanteve bërthamore”, tha Von der Leyen. Kjo do të thellojë lidhjet midis sigurisë energjetike evropiane dhe SHBA-së në një kohë kur ajo është larguar nga importimi i gazit rus që nga pushtimi i plotë i Ukrainës.

Industria e aviacionit në BE dhe SHBA – fituese

Von der Leyen tha se disa “produkte strategjike” nuk do të tërheqin asnjë tarifë, duke përfshirë pjesët e avionëve dhe aeroplanëve, kimikate të caktuara dhe disa produkte bujqësore. Kjo do të thotë që firmat që prodhojnë pjesë për aeroplanë do të kenë tregti pa fërkime midis blloqeve të mëdha tregtare. Ajo shtoi se BE-ja ende shpreson të arrijë më shumë marrëveshje “zero për zero”, veçanërisht për verërat dhe pijet alkoolike, në ditët në vijim.

The post Cilët janë fituesit dhe humbësit në marrëveshjen tregtare SHBA-BE? first appeared on JavaNews.al.

❌