❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Franc List, frymëzuesi i romantizmit muzikor

✇Gazeta Fjala
By: Leonard Veizi

Nga Leonard Veizi

NĂ« panteonin e figurave kolosale tĂ« artit, ku muzika gĂ«rshetohet me pasionin dhe shpirti njerĂ«zor sfidon kufijtĂ« e shprehjes, pak emra shkĂ«lqejnĂ« me njĂ« dritĂ« aq tĂ« gjallĂ« dhe shumĂ«planĂ«she sa ai i Franc List. Ai nuk ishte thjesht njĂ« muzikant, por njĂ« kometĂ« e rĂ«nĂ« mbi peizazhin e Romantizmit, duke ndriçuar skenĂ«n evropiane me virtuozitetin e tij tĂ« pashoq, vizionin e tij avangardist dhe thellĂ«sinĂ« e tij shpirtĂ«rore



Nëse do të përpiqeshim të vizatonim portretin e tij, do të na shfaqej një mozaik i ndërlikuar: një gjenialitet i lindur, një zemër bujare, një mendje e etur për dije dhe një shpirt i kërkueshëm, që ndërthurte magjinë e tingujve me misteret e ekzistencës. Franc List, një nga figurat më brilante dhe shumëdimensionale të epokës Romantike, u nda nga jeta në vitin 1886, duke lënë pas një trashëgimi të pasur muzikore dhe kulturore që vazhdon të ndikojë botën e muzikës klasike edhe sot.

 

Gjenialiteti që formoi një epokë

I lindur nĂ« DoborjĂĄn tĂ« HungarisĂ« (sot Raiding, Austri), List shfaqi talentin e tij tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m qĂ« nĂ« fĂ«mijĂ«ri. NĂ«n udhĂ«heqjen e babait tĂ« tij, i cili kishte shĂ«rbyer si kontabilist i familjes EsterhĂĄzy, dhe mĂ« pas me ndihmĂ«n e patronĂ«ve tĂ« fuqishĂ«m, ai mori njĂ« edukim muzikor tĂ« shkĂ«lqyer. NĂ« moshĂ« shumĂ« tĂ« re, Liszt u bĂ« njĂ« pianist virtuoz me famĂ« tĂ« jashtĂ«zakonshme, i njohur pĂ«r ekzekutimet e tij elektrizuese qĂ« e bĂ«nĂ« tĂ« krahasueshĂ«m me yjet e sotĂ«m tĂ« skenĂ«s. Publiku mbushte sallat pĂ«r tĂ« parĂ« “Paganinin e pianos”, siç e quanin shpesh. Ai ishte i pari qĂ« konceptoi recitalin si spektakĂ«l individual, duke shkĂ«putur pianistin nga roli i thjeshtĂ« shoqĂ«rues dhe duke e vendosur nĂ« qendĂ«r tĂ« vĂ«mendjes. List ishte gjithashtu i pari qĂ« vendosi pianon nĂ« pozicionin diagonal nĂ« skenĂ« – praktikĂ« qĂ« Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« standard sot – duke i lejuar audiencĂ«s njĂ« pamje mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« duarve tĂ« tij magjike.

Një kompozitor inovator

Si kompozitor, List ishte njĂ« pionier, guxues dhe inovator. Ai nuk u kĂ«naq me format ekzistuese, por krijoi forma tĂ« reja muzikore, si poema simfonike – njĂ« vepĂ«r orkestrale me njĂ« program letrar ose tematik – duke hapur rrugĂ«n pĂ«r muzikĂ«n programore dhe duke i dhĂ«nĂ« orkestrĂ«s njĂ« dimension tĂ« ri narrativ. Ai i dha pianofortes njĂ« dimension tĂ« ri teknik dhe shprehĂ«s, duke shtyrĂ« kufijtĂ« e mundĂ«sive tĂ« instrumentit. Vepra tĂ« tilla si “Liebestraum” apo e ardhur nĂ« shqip si “Ëndrra e DashurisĂ«â€, “Hungarian Rhapsodies” ose “RapsoditĂ« Hungareze”, me folklorin dhe frymĂ«n e tyre kombĂ«tare, apo madhĂ«shtorja “Sonata nĂ« Si minor” janĂ« gurĂ« themeli nĂ« repertorin pianistik botĂ«ror, qĂ« vazhdojnĂ« tĂ« sfidojnĂ« dhe tĂ« magjepsin pianistĂ« dhe audienca mbarĂ« botĂ«n. Muzika e tij shpesh pĂ«rçon dramĂ«, pasion, spiritualitet dhe njĂ« lirizĂ«m tĂ« thellĂ«, duke pasqyruar kompleksitetin e shpirtit romantik.

Dirigjent, mësues dhe promotor

Përtej virtuozitetit të tij si pianist dhe origjinalitetit si kompozitor, List ishte edhe një dirigjent i talentuar, i cili drejtoi premierat e shumë veprave të rëndësishme, përfshirë ato të kompozitorëve të tjerë. Ai ishte një mësues i përkushtuar që formoi breza të tërë pianistësh, shumë prej të cilëve u bënë figura të shquara në të drejtën e tyre. Akademia e tij në Weimar ishte një qendër e rëndësishme e inovacionit muzikor. List ishte gjithashtu një organizator i palodhur i jetës muzikore në Evropë, duke udhëtuar gjerësisht dhe duke mbështetur me zemërgjerësi kolegët e tij. Ai dha ndihmesë të madhe për promovimin e kompozitorëve të tjerë, shpesh duke i ndihmuar financiarisht dhe duke dirigjuar veprat e tyre: emra si Riçard Vagner, Frederik Shopan, Hektor Berlióz dhe Robert Shuman i detyrohen List-it një pjesë të mirë të njohjes publike.

Personalitet shumëdimensional

Por jeta e tij nuk ishte vetëm muzikë. List ishte një personalitet thellësisht shumëdimensional. Ai ishte një shkrimtar me peshë në reflektimet e tij estetike dhe filozofike mbi muzikën dhe artin. Një filantrop i madh, ai dhuroi shumë nga të ardhurat e tij për çështje sociale e kulturore, duke mbështetur shkollat e muzikës, artistët në nevojë dhe viktimat e fatkeqësive. Pavarësisht udhëtimeve të shumta, ai mbeti një nacionalist i thellë hungarez, duke mbajtur lidhje të ngushta me vendin e tij dhe duke e përfshirë shpesh folklorin hungarez në veprat e tij. Në vitet e vona të jetës, në një kërkim të thellë shpirtëror, List u tërhoq shpirtërisht si terciar françeskan, duke jetuar në thjeshtësi dhe reflektim, duke thelluar lidhjen e tij me besimin dhe duke shkruar vepra me frymëzim thellësisht fetar. Kjo tregon dimensionin e tij jo vetëm artistik, por edhe njerëzor dhe shpirtëror.

Vizionari që i parapriu kohës

Franc List mbetet njĂ« figurĂ« monumentale – njĂ« gjeni muzikor i cili e shndĂ«rroi pianon nĂ« njĂ« instrument madhĂ«shtie dhe emocionimi tĂ« thellĂ«, duke e ngritur vetĂ« muzikĂ«n nĂ« lartĂ«si tĂ« reja. Ai ishte njĂ« vizionar qĂ« i parapriu kohĂ«s sĂ« tij, njĂ« mĂ«sues bujar dhe njĂ« filantrop me zemĂ«r tĂ« madhe. TrashĂ«gimia e tij vazhdon tĂ« jetĂ« njĂ« burim frymĂ«zimi dhe mrekullie pĂ«r brezat e rinj.

↗

Rama rrĂ«fen pĂ«r median gjermane dhunĂ«n ndaj tij nĂ« ’97/ Ishte tentativĂ« vrasje

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Kryeministri Edi Rama, në një intervistë për revistën gjermane ZEITmagazin, ka folur mes të tjerash për një episod të rëndë në jetën e tij në vitin 1997,  kur u dhuna brutalisht nga disa persona pranë banesë së tij.

Më tej, kryeministri u shpreh i bindur se sulmi ndaj tij ishte një tentativë vrasjeje nga shërbimi sekret i presidentit të atëhershëm.

Pjesë nga intervista: 

A të ndihmoi forca jote fizike kur dikush u përpoq të të vriste në vitin 1997?

Ky ishte mendimi i mjekëve që më trajtuan. Sulmi ndaj meje ishte shumë brutal.

Sulmi ndodhi në Tiranë. Ishit 32 vjeç, lektor në akademinë e arteve dhe një nga intelektualët luftarakë që u përball me autoritetet në artikuj gazetash. Vendi ishte në prag të trazirave serioze politike në atë kohë.

Ndodhi më 22 janar 1997. Po kthehesha në shtëpi me të dashurën time dhe një nga miqtë e mi. Në atë kohë, jetonim në një apartament të vogël në një periferi. Ishte një natë e ftohtë pas një stuhie shiu, dhe Tirana ishte një qytet krejtësisht tjetër atëherë. Energjia elektrike ndërpritej rregullisht dhe natën rrugët ngjanin me vrima të zeza.

Pak para se tĂ« arrija nĂ« shtĂ«pinĂ« ku jetoja, u shfaqĂ«n dy silueta tĂ« errĂ«ta. NĂ« fillim, mendova se njoha njĂ« nga burrat qĂ« mbante njĂ« rrotull letre: njĂ« nga studentĂ«t e mi, njĂ« lloj bodybuilder-i. Por jo, ai po mbante njĂ« shufĂ«r hekuri brenda rrotullĂ«s sĂ« letrĂ«s. RashĂ« pĂ«rtokĂ« nĂ«n goditjet dhe u pĂ«rpoqa ta mbroja tĂ« dashurĂ«n time duke e mbajtur pas shpine me tĂ« dyja duart. PashĂ« dritat e llambave me vaj qĂ« ndizeshin nĂ« dritaret e shtĂ«pisĂ« dhe mendova: “Kaq ishte, jeta ime mbaroi”.

Burrat më lanë të shtrirë në baltë, me sa dukej i vdekur. Gjaku më rridhte nga fytyra dhe goja ime ishte gjithashtu plot me gjak. Kisha disa çarje në kokë dhe hundë.

Kush ishin këta burra?

Ende nuk e di saktĂ«sisht. Por e di qĂ« ishte njĂ« tentativĂ« vrasjeje nga shĂ«rbimi sekret i presidentit tĂ« atĂ«hershĂ«m. Isha pĂ«rpjekur tĂ« organizoja njĂ« peticion duke i bĂ«rĂ« thirrje qeverisĂ« tĂ« jepte dorĂ«heqjen. NĂ« spital, mjeku qĂ« mĂ« trajtonte mĂ« tha: “Pa fizikun tĂ«nd tĂ« mirĂ« si atlet, gjĂ«rat do tĂ« kishin shkuar keq. Edhe gjatĂ«sia jote tĂ« ndihmoi; nuk more njĂ« goditje tĂ« mirĂ«â€./e.t

↗

Prezantohen katër nënkryetarët e rinj të bashkisë Tiranë, ja sektorët që do të mbulojnë

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Ministrja e Arsimit dhe Sportit, Ogerta Manastirliu ditën e sotme ka prezantuar katër nënkryetarët e rinj të Bashkisë Tiranë. Prezantimet e reja kanë ardhur pas dorëheqjes së nënkryetarëve Frida Pashako, Andi Seferi, Keti Luarasi dhe Jonida Halili. Personat që do ti zëvëndësojnë janë Ilir Mengra, Blendi Sula, Gentian Keri dhe Vasilika Vjero.

Ndërkohë, janë caktuar detyrat që do të ketë secili:

Ilir Mengra – pĂ«r punĂ«t publike

Vasilika Vjero – financat, zhvillimin ekonomik

Blendi Sula – territorin dhe menaxhimin e zhvillimit rural

Gentian Keri – nĂ« administatĂ«n e BT

Në krye të bashkisë vijon të jetë Anuela Ristani pasi kryebashkiaku Erion Veliaj ndodhet prej muajsh në burgun e Durrësit./e.t

↗

Shqipëria prezanton pozicionin negociues për Grup-kapitullin 5 me BE-në

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

ShqipĂ«ria po bĂ«het gati tĂ« paraqesĂ« Pozicionin e saj Negociues pĂ«r negociatat lidhur me kapitujt qĂ« pĂ«rbĂ«jnĂ« Grup-kapitullin 5: “Burimet, BujqĂ«sia dhe Kohezioni”. Ministrja e BujqĂ«sisĂ«, Anila Denaj ndau sot nĂ« rrjetet sociale njĂ« video informuese pĂ«r secilin kapitull tĂ« kĂ«tij grupi.

Denaj bĂ«ri tĂ« ditur se, “nga hapja e Grup-kapitullit 5 tĂ« negociatave me Bashkimin Europian dhe nĂ« tĂ«rĂ«si nĂ« kĂ«tĂ« proces integrues, ShqipĂ«ria pĂ«rfiton mbĂ«shtetje nga modernizimi i bujqĂ«sisĂ«, mbĂ«shtetja e fermerĂ«ve, tek pĂ«rmirĂ«simi i standardeve tĂ« prodhimit dhe kontrollit ushqimor, pĂ«r tĂ« vijuar nĂ« forcimin e politikave tĂ« kohezionit”.

“Ky hap Ă«shtĂ« dĂ«shmi se rruga drejt BE-sĂ«, Ă«shtĂ« jo vetĂ«m vullnet politik, por edhe njĂ« garanci pĂ«r zhvillim tĂ« qĂ«ndrueshĂ«m ekonomik dhe social pĂ«r qytetarĂ«t shqiptarĂ«, qĂ« nĂ« kĂ«tĂ« rast i referohen sigurisĂ« ushqimore dhe kanĂ« ndikim tĂ« drejtpĂ«rdrejtĂ« nĂ« shĂ«ndetin e konsumatorĂ«ve”, u shpreh Denaj.

Rëndësia e Grupkapitullit 5 është thelbësor për ekonominë shqiptare, pasi përfshin fusha kyçe për zhvillimin ekonomik dhe social të qëndrueshëm, mbështetjen e fermerëve dhe peshkatarëve, dhe sigurinë ushqimore.

Ky grupkapitull përbëhet nga 5 kapituj: Kapitulli 11 (Bujqësia dhe Zhvillimi Rural); Kapitulli 12 (Siguria Ushqimore, Politika Veterinare dhe Fitosanitare); Kapitulli 13 (Peshkimi); Kapitulli 22 (Politika Rajonale dhe Koordinimi i Instrumenteve Strukturore) dhe Kapitulli 33 (Dispozitat financiare dhe buxhetore).

Negociatat e këtij grup-kapitulli do të nxisin reforma për modernizimin e bujqësisë, përmirësimin e standardeve të prodhimit ushqimor dhe forcimin e politikave të kohezionit.

ShqipĂ«ria synon tĂ« hapĂ« tĂ« gjithĂ« kapitujt e negociatave brenda vitit 2025 dhe tĂ« pĂ«rfundojĂ« negociatat e anĂ«tarĂ«simit deri nĂ« fund tĂ« vitit 2027, me synimin pĂ«r t’u anĂ«tarĂ«suar nĂ« BE deri nĂ« vitin 2030. /e.t

↗

Reshje dhe ulje temperaturash/ Ja çfarë do të ndodhë me motin përgjatë muajit Gusht

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Meteorologia Anira Gjoni thotë se temperaturat gjatë fillimit të gushtit do vijojnë në këto vlera që na kanë shoqëruar gjatë kësaj jave. Gjoni tha se nuk priten temperatura shumë të larta, apo në vlera 40 gradë. Sipas saj, në muajin gusht do të ketë temperatura të larta, por edhe ditët e nxehta mund të jenë një apo dy ditë, por jo si gjatë muajit korrik.

“GjatĂ« gushtit temperaturat do tĂ« jenĂ« mĂ« tĂ« rehatshme, nĂ« vlera tĂ« larta, por normale pĂ«r sezonin.

Temperaturat minimale të premten në bregdet 21 gradë-31 gradë. Në zonat e ulëta temperaturat gjatë së premtes do të jenë 18-33 gradë, në zonat malore 13-28 gradë.

GjatĂ« gushtit temperaturat nuk do t’i kalojnĂ« 35-36 gradĂ«. Mund tĂ« ketĂ« dhe reshje lokale, ndĂ«rkohĂ« qĂ« nuk pritet situatĂ« shqetĂ«suese nga era.”, tha ajo./e.t

↗

“Krimi zgjedhor nĂ« fokus tĂ« SPAK”/ Dumani para gazetarĂ«ve: Po hetojmĂ« zyrtarĂ«

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Krimi zgjedhor ka qenë prioriteti kryesor i Prokurorisë së Posaçme gjatë gjithë procesit zgjedhor. Kështu u shpreh kreu i SPAK, Altin Dumani, gjatë një takimi me gazetarët. Ai theksoi se SPAK u angazhua që prej muajit mars dhe gjatë gjithë fushatës, me një strategji që synonte parandalimin e shkeljeve, dhe sipas tij, kjo strategji dha rezultat.

“PritĂ«m qĂ« KQZ tĂ« shpĂ«rndante mandatet dhe tĂ« konsiderohej i mbyllur procesi zgjedhor. Jeni informuar herĂ« pas herĂ« pĂ«r krimin zgjedhor. SPAK ka qenĂ« i angazhuar qĂ« nĂ« mars e deri nĂ« pĂ«rfundim tĂ« procesit zgjedhor. Strategjia pati, sĂ« pari efekt parandalues, dhe e ka dhĂ«nĂ« kĂ«tĂ« efekt”, u shpreh Dumani.

Sipas tij, bashkëpunimi me Prokurorinë e Përgjithshme dhe Komisionin Qendror të Zgjedhjeve ishte efektiv, duke theksuar se janë  administruar nga SPAK 193 materiale, në të cilat janë gjetur prova që janë në proces. Dumani theksoi gjithashtu se dy persona janë arrestuar në flagrancë, dhe janë marrë 16 vendime gjykate për kontrolle

“JanĂ« 193 materiale tĂ« administruara nĂ« total. 80 materiale, kallĂ«zime nga shtetasit. 10 tĂ« nisur kryesisht. Nga 43 tĂ« regjistruara, 1 Ă«shtĂ« dĂ«rguar nĂ« gjyq, 1 i pezulluar, 1 i pĂ«rcjellĂ« pĂ«r kompetencĂ«. JanĂ« arrestuar 2 vetĂ« nĂ« flagrancĂ«. 16 vendime gjykate pĂ«r kontrolle. Rezultatet kanĂ« qenĂ« tĂ« kĂ«naqshme. JanĂ« gjetur prova pĂ«r çështjet qe i kemi nĂ« proces”.

Sipas kreut të SPAK, prokurorët kanë prioritet trajtimin e këtyre çështjeve dhe se janë siguruar prova për disa prej hetimeve në proces.

“ProkurorĂ«t kanĂ« prioritet çështjet e krimeve zgjedhore. NĂ« 43 raste Ă«shtĂ« vendosur mosfillim, pasi nuk ka pasur elementĂ« tĂ« veprĂ«s penale. Kryesisht kanĂ« qenĂ« nga partitĂ« politike. VetĂ«m 3 prej tyre janĂ« ankimuar dhe gjykata ka konfirmuar prokurorinĂ«â€.

I pyetur nëse ka pasur apo jo asfalt elektoral, punësime të paligjshme, apo përdorim të administratës, Dumani u përgjigj:

“NĂ« rastet qĂ« kemi hetuar, nuk ka pasur. Nuk marr pĂ«rsipĂ«r tĂ« them pĂ«r mĂ« shumĂ«. A ka hetim pĂ«r financimin e fushatave? Deri mĂ« tani nuk kemi hetim penal. PĂ«r korrupsionin zgjedhor, a keni zyrtarĂ« nĂ« hetim dh deri nĂ« ç’ nivel tĂ« hierarkisĂ« shtetĂ«rore? Po kemi zyrtarĂ«. PĂ«r nivelin, nĂ« njĂ« moment tĂ« mĂ«vonshĂ«m”./e.t

↗

Lirimi i hapësirave publike, Rama: Edhe Elbasani po rimerr frymë!

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Kryeministri Edi Rama ka publikuar fotot më të fundit nga lirimi i hapësirave publike, kësaj radhe nga qyteti i Elbasanit.

PĂ«rmes njĂ« postimi nĂ« facebook, Rama shkruan se sĂ« shpejti do tĂ« konsultohet me komunitetet dhe sipĂ«rmarrĂ«sit e vegjĂ«l “Projekt-Rregullorja KombĂ«tare e HapĂ«sirĂ«s Publike”.

“Edhe Elbasani po rimerr frymĂ«

SĂ« shpejti do tĂ« konsultohet me komunitetet dhe sipĂ«rmarrĂ«sit e vegjĂ«l “Projekt-Rregullorja KombĂ«tare e HapĂ«sirĂ«s Publike”, shkruan Rama./e.t

↗

Lirimi i hapësirave publike/ Protestojnë bizneset: Nuk jemi zaptues, por taksapagues

✇Gazeta Fjala
By: el da

Bizneset që operojnë përgjatë pedonales së qytetit të Korçës kanë reaguar në një mënyrë simbolike, por mjaft të qartë ndaj vendimit të autoriteteve nga i cili u kërkohet lirimi i hapësirave publike, në kulmin e sezonit turistik dhe me një afat shumë të shkurtër.

Nëpërmjet fletëve të ngjitura në xhamat e lokaleve në pedonalen e Korçës, ata kanë shprehur shqetësimin dhe pakënaqësinë për mungesën e dialogut dhe njoftimin e vonuar nga institucionet.

Disa nga mesazhet që spikasin janë:

“Nuk jemi zaptues, por taksapagues – duam dĂ«mshpĂ«rblim!”

“Pse njoftohemi vetĂ«m 4 ditĂ« para dhe nĂ« mes tĂ« sezonit?”

“A ka partneritet pa konsultim? Bizneset tona nuk janĂ« armiku juaj.”

“KĂ«rkojmĂ« shtyrje tĂ« afatit deri nĂ« fund tĂ« sezonit turistik.”

“PĂ«rse kjo arrogancĂ«, pĂ«rse kjo prepotencĂ«? Pse ky diktat?”

“Ku fshihet qĂ«llimi real? Doni tĂ« na zboni nga ShqipĂ«ria?”

Ky reagim vjen në një periudhë kur aktiviteti turistik është në kulmin e tij dhe shumë prej këtyre bizneseve bazojnë të ardhurat vjetore pikërisht në këtë sezon.

Ata kërkojnë jo vetëm shtyrjen e afatit, por edhe një proces të drejtë dhe të bazuar në komunikim të hapur me institucionet./kb

↗

Daljet e reja në pension, ISSH: Si të përfitoni dhe dokumentacioni që ju nevojitet

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Tashmë, mungesa e librezës së punës nuk është më një pengesë për përfitimin e pensionit të pleqërisë.

Instituti i Sigurimeve Shoqërore (ISSH) ka bërë të ditur se të gjithë qytetarët që aplikojnë për pension, edhe në rastet kur nuk disponojnë libreza pune, mund të përfitojnë nga skema e sigurimeve shoqërore, për sa kohë deklarojnë saktë periudhat e punës dhe dokumentacionin shoqërues përkatës. Sipas njoftimit zyrtar të ISSH, aplikuesit duhet të plotësojnë me kujdes formularin online të aplikimit, konkretisht Seksionin III, B 1, ku kërkohet të deklarohen periudhat e punës dhe institucionet ose ndërmarrjet ku ka qenë i punësuar individi gjatë viteve të sigurimit.

Gjithashtu, dokumente tĂ« rĂ«ndĂ«sishme si certifikata familjare, certifikata e martesĂ«s (nĂ« rastet kur tĂ« dhĂ«nat janĂ« tĂ« sakta nga kĂ«rkuesit), vĂ«rtetimi pĂ«r periudhĂ«n e shĂ«rbimit ushtarak pĂ«r meshkujt, si dhe vĂ«rtetimet pĂ«r pagat kontributive, mund tĂ« sigurohen drejtpĂ«rdrejt nga ISSH, pa qenĂ« nevoja qĂ« qytetari t’i sigurojĂ« vetĂ«. Ky shĂ«rbim i digjitalizuar synon tĂ« ulĂ« barrĂ«n administrative mbi qytetarĂ«t dhe tĂ« pĂ«rshpejtojĂ« procesin e verifikimit tĂ« tĂ« dhĂ«nave. PĂ«r mĂ« shumĂ« informacion mbi procedurat dhe dokumentacionin e nevojshĂ«m, ISSH fton qytetarĂ«t tĂ« drejtohen nĂ« rrugĂ« elektronike pĂ«rmes Ă«Ă«Ă«.issh.gov.al, ose tĂ« komunikojnĂ« nĂ« e-mailin zyrtar. NjĂ« ndĂ«r risitĂ« mĂ« pozitive tĂ« viteve tĂ« fundit Ă«shtĂ« rritja e aksesit online nĂ« tĂ« dhĂ«nat e sigurimeve shoqĂ«rore.

Çdo qytetar mund tĂ« kontrollojĂ« llogarinĂ« e tij tĂ« kontributeve pĂ«rmes e-Albania, duke parĂ« vit pas viti tĂ« dhĂ«nat mbi pagat dhe kontributet e derdhura nga punĂ«dhĂ«nĂ«sit. Kjo transparencĂ« ndihmon nĂ« pĂ«rgatitjen mĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« aplikimeve pĂ«r pension, por edhe nĂ« parandalimin e abuzimeve me tĂ« dhĂ«nat ose mungesĂ«n e kontributeve tĂ« deklaruara. ISSH kĂ«shillon qĂ« qytetarĂ«t tĂ« nisin pĂ«rgatitjen pĂ«r aplikimin pĂ«r pension tĂ« paktĂ«n 3 muaj para mbushjes sĂ« moshĂ«s ligjore, pĂ«r tĂ« shmangur vonesat dhe pĂ«r tĂ« siguruar qĂ« tĂ« gjitha periudhat e punĂ«s janĂ« tĂ« dokumentuara saktĂ«. Qasja proaktive, digjitalizimi i proceseve dhe reforma e re e paralajmĂ«ruar pritet tĂ« pĂ«rmirĂ«sojnĂ« ndjeshĂ«m pĂ«rvojĂ«n e pĂ«rfitimit tĂ« pensionit nĂ« ShqipĂ«ri.

REFORMA E PENSIONEVE

Reforma e pensioneve në Shqipëri është duke u rishikuar dhe përditësuar me asistencën teknike dhe financiare të Bankës Botërore dhe Fondit Monetar Ndërkombëtar (FMN), në kuadër të përpjekjeve për të garantuar qëndrueshmëri afatgjatë të skemës. Qëllimi kryesor i reformës është të rishikojë kriteret e përfitimit, të zgjerojë mbulimin formal dhe të zvogëlojë hendekun midis kontributeve dhe përfitimeve.

Ndër risitë që po shqyrtohen janë: skemat suplementare të pensioneve me bazë individuale, rritja e transparencës në llogaritjen e përfitimeve, incentivat për formalizimin e tregut të punës dhe përfshirjen e vetëpunësuarve, si dhe skema të veçanta për sektorët informalë dhe emigrantët që rikthehen. Reforma synon jo vetëm të mbrojë pensionistët aktualë, por edhe të krijojë një sistem të besueshëm dhe të qëndrueshëm për brezat e ardhshëm. Ajo është pjesë e angazhimeve të Shqipërisë në kuadër të procesit të integrimit në Bashkimin Europian dhe të përafrimit me standardet sociale ndërkombëtare.

SI TË APLIKONI PËR PENSION PLEQËRIE NË E-ALBANIA?

‱ Identifikohuni si “Qytetar” nĂ« portalin e-Albania

‱ ShĂ«noni NID (Numrin e Identifikimit) dhe Kodit tĂ« PĂ«rhershĂ«m

‱ NĂ« telefonin tuaj do tĂ« vijĂ« Kodi i PĂ«rkohshĂ«m, qĂ« duhet tĂ« shĂ«nohet nĂ« kutinĂ« pĂ«rkatĂ«se

‱ Klikoni butonin “Hyr”

‱ Zgjidhni shĂ«rbimin:

‱ “Aplikim pĂ«r pension pleqĂ«rie, suplementar pilot, suplementar lundrues i nĂ«ndetĂ«seve apo suplementar pĂ«r akademik”

‱ Klikoni butonin “PĂ«rdor”

‱ PlotĂ«soni tĂ« dhĂ«nat personale nĂ« Seksionin I

‱ PĂ«rzgjidhni llojin/llojet e pensionit nĂ« Seksionin II

‱ PĂ«rzgjidhni pension pleqĂ«rie (neni 31)

‱ PlotĂ«soni formularin elektronik me tĂ« dhĂ«nat mbi periudhat e punĂ«simit, marrĂ«dhĂ«niet financiare, etj.

‱ Klikoni “DĂ«rgo” nĂ« fund tĂ« formularit

‱ NĂ«se dispononi dokumente origjinale, duhet t’i bashkĂ«lidhni gjatĂ« aplikimit, dhe/ ose t’i dĂ«rgoni nĂ«pĂ«rmjet shĂ«rbimit postar pranĂ« DrejtorisĂ« Rajonale tĂ« Sigurimeve ShoqĂ«rore ku keni vendbanimin.

‱ Zarfi i pĂ«rcjelljes sĂ« kĂ«tyre dokumenteve, duhet tĂ« shoqĂ«rohet me numrin e aplikimit tuaj

‱ NĂ« formularin e aplikimit Ă«shtĂ« edhe rubrika “ShĂ«nime”, nĂ« tĂ« cilĂ«n ju mund tĂ« jepni informacione qĂ« i konsideroni tĂ« vlefshme pĂ«r pĂ«rfitimin e pensionit. PĂ«r çdo pyetje apo paqartĂ«si mbi pĂ«rdorimin e shĂ«rbimit, ju mund tĂ« kontaktoni nĂ« e-mailin zyrtar tĂ« ISSH: kontakt@issh.gov.al ose nĂ« adresĂ«n: helpdesk@e-albania.al

DOKUMENTACIONI PËR PENSION PLEQËRIE:

Librezë pune apo vërtetime mbi periudhat e punës (nëse keni).

Diplomë e Shkollës së Lartë (nëse e keni kryer shkollën e lartë).

Vendim gjykate për njohje vjetërsie në punë (nëse i jeni drejtuar Gjykatës për këtë çështje).

Kopje e librezës së energjisë elektrike (nëse kërkoni edhe kompensim energjie).

Çdo dokument tjetĂ«r qĂ« i shĂ«rben vĂ«rtetimit tĂ« periudhave tĂ« sigurimit./e.t

↗

A e dini se Shkodra mund tĂ« bĂ«hej kryeqytet i ShqipĂ«risĂ«?/ Çka ndikoi qĂ« tĂ« mos bĂ«hej?

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Më 23 maj të vitit 1924, në Kongresin e Durrësit, Mustafaj Kruja propozoi që qyteti i Shkodrës të bëhej kryeqyteti i vendit.

26 deputetë të kryesuar nga Luigj Gurakuqi, kreu i opozitës dhe peshkopi Fan Noli, nuk e donin Tiranën por Shkodrën si kryeqytetin e tyre.

Ky fakt interesant vjen nga Drejtoria e Përgjithshme e Arkivave, e cila ruan dokumente që vërtetojnë sa më sipër, shkruar edhe në mediet ndërkombëtare më 23 maj të vitit 1924, pra 100 vjet më parë.

Shkodra u kishte bërë ballë pushtuesve për një kohë të gjatë, e po ashtu kishte dëshmuar se ndonëse ishin përpjekur të përçanin shqiptarët për shkak të ndryshimeve në besimin fetar, popullsia e Shkodrës kishte rrëfyer kurdoherë se feja e shqiptarit ishte shqiptaria dhe se bashkëjetesa dhe unifikimi kishin më tepër vlerë.

Në këtë këndvështrim, ideja që Shkodra të shpallej kryeqytet, u artikulua edhe në mbledhjet e bëra nga organizatorët e kryengritjes. Kushti ishte që pas fitores, të kërkohej që Shkodra të ishte kryeqyteti i vendit.

Zona përreth vendit ku ndodhet sot qyteti ka qenë e banuar që në kohët parahistorike. Këtu janë gjetur gjurmë të paleolitit të mesëm, ndërsa që nga neoliti gërmimet kanë zbuluar vazhdimësi jetese që vjen deri në ditët tona.

Objektet e gjetura gjenden në muzeumin e qytetit, në atë të Tiranës dhe në muzetë e Evropës.

MbretĂ«resha Teuta dhe mbretĂ«rit Agron e Genti janĂ« figurat mĂ« tĂ« pĂ«rmendura tĂ« kĂ«saj periudhe. Scodra ishte qyteti antik mĂ« i mirĂ«mbrojtur (arx munitissima) dhe mĂ« i vĂ«shtiri pĂ«r t’u pushtuar (difficilis aditu).

Ishte një pozicion i fortifikuar në mënyrë natyrale (munitum situ naturali oppidum), i rrethuar nga mure me pirgje mbi portat (portarumque turres). Më 168 p.K. pretori romak Anicius ngadhënjeu mbi ilirët dhe pushtoi Shkodrën.

Pas rĂ«nies nĂ«n sundimin romak, u bĂ« ndĂ«r kryevendet jugore tĂ« provincĂ«s sĂ« DalmacisĂ«. Me reformat e Perandorit Dioklecian, Shkodra u bĂ« qendra e Prevalit (lat. Prevaelis). Nga 395 AD, ishte pjesĂ« e DioqezĂ«s sĂ« DakisĂ« dhe me t’u ndarĂ« nĂ« dyshĂ« Perandoria Romake, prej atĂ«herĂ« kaloi me PerandorinĂ« Romake tĂ« Lindjes. Me rĂ«nien e PerandorisĂ« Serbe, Shkodra u zotĂ«rua nga Balshajt.

NĂ« dhjetor tĂ« 1395 dĂ«rgoi doktorin nĂ« teologji, fra NicolĂČ de Samaxiis nga Shkodra, bashkĂ« me dy shoqĂ«rues tĂ« cilĂ«t pĂ«rpara Senatit tĂ« Venedikut kumtuan ofertĂ«n e BalshĂ«s pĂ«r t’u dorĂ«zuar zotĂ«rimet e tyre: ShkodrĂ«n, Drishtin, DanjĂ«n, Shasin dhe Shirqin; Venediku i mori nĂ« zotĂ«rim mĂ« 14 prill 1396 dhe proveditorĂ«t morĂ«n nĂ« dorĂ«zim qytetin me 20 prill.

Përgjatë pranisë së venedikasve, por sipas gjasave edhe para ardhjes së Balshajve, zbatohej kodi ligjor i njohur si Statutet e Shkodrës. Republika e Shën Markut përfaqësohej nga një capitaneus et comes.

Më 1399 plasi një kryengritje e madhe kundra Venedikut që pati si përfundim fitimin e disa të drejtave, mbasi gjyqi i paqit, gjyqi civil dhe penal, administrata bashkiake ishin në dorë të Senatit dhe të gjyqtarëve vendas simbas zakoneve të vendit; në këtë këshillë merrshin pjesë pesë vetë nga vegjëlia dhe pesë nga paria. Sundimtari venedikas kishte përbri edhe një përkthyes.

TĂ« hyrat asokohe ishin tĂ« pakta: dogana, koncesionet e dajlanavet dhe taksat nga pronarĂ«t, ndĂ«rsa shpenzimet ishin ma tĂ« mĂ«dha pĂ«r tĂ« pĂ«rballue forcimet, me mbajtur ushtrinĂ« dhe pagesa “pĂ«r njĂ« politikĂ« afrimi kundrejt princave tĂ« vogjĂ«l tĂ« vendit”.

E rrethuan dy herĂ« ShkodrĂ«n, njĂ«herĂ« nĂ« fund tĂ« 1421 nĂ«n Despotin Stefan Lazareviç dhe herĂ«n e dytĂ« mĂ« 1422 nĂ«n Despotin e mbasandej nĂ«n komandantin Mazarak, derisa NiçolĂČ Cappello, qĂ« qĂ«ndronte pranĂ« Shirqit, i dĂ«boi serbĂ«t nĂ« njĂ« sulm vendimtar nĂ« DanjĂ« njĂ« natĂ« dhjetori.

Më 1448 shkodranët mvartës të venedikasve luftojnë kundër Skënderbeut. Me rënien e mbretërive të krishtera të Serbisë, Bosnies dhe Arbërisë, turqit iu afruan kësaj krahine edhe njëherë.

Më 1474 Bejlerbeu i Rumelisë, Sulejmani, rrethoi Shkodrën, por qyteti u mbrojt trimërisht nga Antonio Loredano dhe 2500 ushtarë, me ndihmën e anijeve venedikase në Bunë dhe në det, e me ndihmën e Cërnojeviqit zetas dhe malësorëve arbërorë.

Rrethimi i dytë më 1478, i radhitur prej priftit Marinus Barletius në latinishte, u drejtua personalisht nga Mehmet Ngadhënjyesi.

Popullata që u largua, nën prijësin e tyre Florio Jonimën, u vendosën në Venecie, Ravena dhe Treviso. Me traktatin e Kostandinopojës Republika e Venedikut ia lëshoi qytetin Perandorisë Osmane. U bë qendër e sanxhakut më 1485, pjesë e Elajetit të Rumelisë.

Qyteti nis të lulëzojë përsëri me stabilitetin e garantuar nga Bushatllinjtë. Tregtia lulëzoi përmes limanit lumor të Obotit dhe bashkëpunimin me Ulqinin në rrugë detare, duke u bërë kësodore qendra ekonomike e trevave veriore shqiptare.

Prania ortodokse ishte një ndikim historik prej sundimit bizantin dhe më pas prej feudalëve serbë të Zetës, të cilët i përkisnin pas Skizmës.

Me vdekjen e Stefan Nemanjiqit, ndikimi venedikas bëhet më i dukshëm dhe Argjipeshkvia e Tivarit u kthye në mbështetje për hapjen e katolicizmit.

Deri në kohën e emërimit të tij, selia e arqipeshkvisë ishte në Tivar. Në vitin 1478 kur Mehmeti II rrethoi qytetin, në kështjellë qenë dy fretën françeskanë, njëri prej tyre arbër, P. Pali nga Matja.[36] Me pushtimin në qytet u përhap Islami, së pari prej pranisë ushtarake dhe më pas nga popullata e konvertuar.

Qyteti ka përshfaqur që me pragun e periudhës së Bushatllinjve një hapje kundrejt larmisë fetare. Por në rastin e prishjes së Oxhakut të Jeniçerëve, çoi në dëbimin e bektashinjve nga qyteti, gjë që sipas Dela Rokës ka shtyrë drejt Islamit synit. Sidoqoftë ky tarikat ishte ndër të parat mënyra të avitjes së Islamit në qytet, duke qenë se jeniçerët ishin trupë e bekuar nga Haxhi Bektashi.

Sipas studiuesit të historisë së qytetit, Hamdi Bushatit, mendohet se në fillim të sundimit të Mustafa pashë Shkodrës ka pasur afro 70 teqe të tarikateve të ndryshme, që ndiqeshin edhe prej parisë feudale.

Më 1846 u vendos në qytet Urdhri Jezuit, për të themeluar një qendër të vazhdueshme, duke kontribuar në ngritjen kulturore të qytetit me institucionet arsimore, kongregacionet bamirëse. Urdhri Françeskan kishte një prani të kryehershme në viset përreth Shkodrës, duke pasuar benediktinët në shek. XIII, por në qytetin e Shkodrës u ngulitën për herë të parë më 1861 me nisjen e ndërtimit të Kuvendit të Gjuhadolit.

OrtodoksĂ«t e qytetit, sipas thĂ«nies lokale s’bajnĂ« ma se 100 shpi, nuk kanĂ« lidhje me ortodoksĂ«t mesjetarĂ« dhe relativisht janĂ« tĂ« pĂ«rbĂ«rĂ« prej origjinave kuço-vllehĂ« ose gogĂ«, shqiptarĂ«, serbo-malazezĂ«, grekĂ« e armenĂ«.

Sipas burimeve, paraardhësit e ortodoksëve shqiptarë kanë ardhur nga Vilajeti i Kosovës dhe i Manastirit, veçanërisht nga Struga (familja Banushi, Pistoli).

Ortodoksët me prejardhje joshqiptare janë shqiptarizuar me shekujt. Shkodra përmendej si qendra e fetarizmit islam, ashtu dhe atij katolik, në Shqipëri.

Arkitektura nisi strukturimi i arkitekturës sipas kritereve të artit islam, disa kisha u bënë xhami. Në hyrje të Pazarit ka pas një Hamam të ndërtuar nga i quajturi Allaman begu me datë 1519, i njohur si Hamami i Vjetër.

Pjetër Bogdani e përmend se në hyrje të hamamit kishte të shkruar në mermer me numra romakë (1470, 5 tetor).

Qyteti numëron rreth 100 000 banorë e shquhet për shumëllojshmërinë në kahin urbanistik[46] e arkitektonik, shtëpitë më të vjetra me 1 ose 2 kate kanë bahçe e oborre të gjelbra e me lloj-lloj lulesh, rrugët janë të ngushta e dikur ishin me gur të kalitur (rrugë të ngushta e të vogla karakteristike, të emëruara nga familje që kanë dhënë kontribut për qytetin apo nga gojëdhëna. Ndërtimet më të vona të shek. XX ndikohen nga prirjet arkitektonik tradicionale, të racionalizmit italian e të realizmit socialist.

Deri nĂ« muajin prill 1913, Shkodra ishte i vetmi bastion i mbetur i PerandorisĂ« Osmane nĂ« Ballkanin PerĂ«ndimor. Pas armĂ«pushimit tĂ« nĂ«nshkruar mĂ« 16 prill 1913 mes PerandorisĂ« Osmane dhe aleatĂ«ve BallkanikĂ«, Mali i Zi ra nĂ« ujdi qĂ« t’ua dorĂ«zojĂ« qytetin Fuqive tĂ« mĂ«dha, mĂ« 7 maj 1913 guvernatori malazez u takua nĂ« ShĂ«ngjin me nĂ«nadmiralin britanik Burney.

Në dukje ekzistonte vullneti i mirë për marrëveshje, por atë datë në mbrëmje pazari i qytetit kapet flakë dhe dugaja të shumta u vodhën. Më 14 maj trupat malazeze që ishin në qytet u evakuuan. Komisioni i admiralëve të flotës ndërkombëtare që përfaqësonin Fuqitë e Mëdha e mori në dorëzim Shkodrën më 14 maj 1913 në ora 2.30 pasdreke.

Në qytet e krahinë hapur dhe në mënyrë të nënrrogoztë bëhej propaganda nga njëra anë për ndikimin e Esat pashës, nga tjetra xhonturqit. Më 1914 elementet fetare të qytetit e krahinës shkojnë në Durrës për të njohur Princ Vidin.

Mbas fillimit të Luftës Botërore fuqitë ndërkombëtare u tërhoqën prej Shkodre dhe qytetin ia dorëzuan një komisioni prej 12 vitesh, të përbërë nga 6 katolikë dhe 6 myslimanë.

Me largimin e Vidit shumica e madhe e patriotëve u grumbulluan dhe gjetën strehim në Shkodër. Komisioni qëndroi në krye të administratës deri më 15 korrik 1915, kur Mali i Zi hyri në Shkodër për të dytën herë.

Komisioni ka administruar qytetin dhe rrethet. Ka qenĂ« pa kryesi dhe ndĂ«r akte, nĂ«nshkrimi vihej: “Komisioni i ShkodrĂ«s”. MĂ« 23 janar 1916 ushtria austro-hungareze hyri nĂ« ShkodĂ«r. Vjena solli nĂ« ShqipĂ«ri korpusin e XIX, tĂ« pĂ«rbĂ«rĂ« prej tre divizionesh.

Administrimin u kontrollua nga Komisari Civil August Ritter von Kral nën kujdesin e të cilit u hapën Komisia Letrare Shqipe dhe drejtoritë e përgjithshme të financave, arsimit dhe drejtësisë në hapësirën territoriale gjer në vijën grykëderdhja e Vjosës-Skrapar-Prespë.

Propozimi i bërë nga Mustafa Kruja që qyteti të bëhej kryeqyteti i Shqipërisë u shënua në procesverbalet e mbledhjeve. Më 11 mars 1920, sipas një marrëveshjeje mes qeverisë së Tiranës dhe komandës së trupave franceze, xhandarmëria shqiptare mori në dorëzim qytetin ku ministri i Brendshëm, Ahmet Zogu dhe ministri i Drejtësisë, Hoxha Kadriu u pritën me ngazëllim nga popullsia.

Në verën e 1920 qyteti qe i përfshirë në mënyrë të dyanshme në Luftën e Koplikut, me ndihmat e organizuara nga Musa Juka dhe pjesëmarrja e Sylço bej Bushatit nga krahu i shtetit shqiptar. Nga ana tjetër të radhitur me çetat malazeze dhe disa vullnetarë shqiptarë me në krye Luk Lukajn merrte pjesë Alush agë Lohja.

Sipas urdhrit të luftës të Mbretit Zog I, me pushtimin italian të Shqipërisë, sektori mbrojtës Milot-Shkodër komandohej nga komandanti nënkolonel Mehmet Kyçyk Ullagaj.

Në përpjekjet me pushtuesit në këtë sektor, ra dëshmor Tonç Toma. Më 12 prill 1939 u hapën punimet e Asamblesë së mbledhur pak ditë pas pushtimit, ku Shkodrën e përfaqësuan Gjon Marka Gjoni, P. Anton Harapi, Dom Mikel Koliqi, Ndoc Pistulli, Ndrek Kaçulini, Nush Topalli, Kolë Bibë Mirakaj, Zef Boriçi, Mark Kakarriqi, Kolec Deda, Ymer Kopliku, Abdyl beg Gramshi, Shaqir Omari, Omer Rushdi, Daut Gjylbegu, Zenel Broja, Halit Rroji, Kolë Thaçi, Terenc Toçi, Sandër Saraçi, Taip Drishti dhe një shkodran si përfaqësues i Tiranës ishte Zef Kadarja.

NdĂ«r 42 delegatĂ«t qĂ« mĂ« 14 prill shkuan nĂ« RomĂ« t’i jepnin KurorĂ«n MbretĂ«rore tĂ« ShqipĂ«risĂ« Mbretit tĂ« ItalisĂ«, Viktor Emanueli III ishin: N. Pistulli, Y. Kopliku, Z. Boriçi, M. Kakarriqi, K. Mirakaj dhe Z. Kadarja. NĂ« aksionet e min. tĂ« BrendshĂ«m Xhaferr Deva, sipas burimeve gjermane, kreu 35 arrestime, duke asgjĂ«suar njĂ« pjesĂ« tĂ« mirĂ« tĂ« LĂ«vizjes Nacionalçlirimtare nĂ« qytet.

Tërheqja e trupave gjermane nga Shkodra përbën një debat të gjithmonshëm për arsye instrumentalizimi politik të historisë. Për historiani ushtarak Marenglen Kasmi, historianin Kastriot Dervishi, sipas dëshmive të Át Zef Pllumit dhe mjaft burimeve tjera, gjermanët ikën nga Shkodra në datat 28-29 dhe partizanët hynë në Shkodër më 29 nëntor pa luftë të prirë nga Gjovalin Luka.

Me zënien e qytetit nga partizanët, hynë edhe partizanë jugosllavë, të cilët nisën rrëmbimin e mallrave dhe zbrazjen e dyqaneve.

Duke filluar nga nëntori 1944, në qytet u aplikua një represion i egër, i cili gradualisht e privoi atë nga primati moral, kulturor, ekonomik dhe demografik i tij në shtetin shqiptar, duke grabitur nga ky qytet, arkivat, bibliotekat, veprat e artit, transformuar apo asgjësuar institucionet e krijuara për shekuj.

U përndoqën personalitetet më të spikatura të qytetit. U vu dorë mbi institucionet e kulturës dhe të kultit, duke i shndërruar sipas ideologjisë së re.

U bë çdo gjë që qyteti të humbiste identitetin e tij. Balli Kombëtar me qarkomandant major Gjergj Vatën, e kolonelin Luigj Mikelin (të vendosur më 1944) u thye keqas mbas 2 vjetëve luftë civile mes Ballit e Komunistëve.

Tërmeti i vitit 1979 rrënoi një pjesë të madhe të Shkodrës. Enver Hoxha dhe qeveria komuniste organizuar aksion për rindërtimin e qytetit dhe kur kjo u arrit pas disa muajsh, qyteti u shpall Hero i Punës Socialiste.

/observer/

↗

‘Turpi haet me gjumĂ«, stil i ri jete!’/ Institucionet, bashkĂ«jetesĂ« me plehrat!

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Deputeti i sapozgjedhur dhe mandatuar pĂ«r qarkun e TiranĂ«s mĂ« 11 maj, socialisti Erion Braçe, e ka nisur ditĂ«n sot me njĂ« ‘zile alarmi’ pĂ«r gjendjen nĂ« SelitĂ«.

Ndotja masive me plehra në këtë zonë, pikërisht në qendër, ku ndodhen edhe institucionet, në Njësinë 5, e ka indinjuar së tepërmi, teksa me një postim-video në rrjetin Instagram, duke komentuar situatën, denoncon dhe jep edhe pamjet e realitetit atje.

LigjvĂ«nĂ«si senator pĂ«rshkruan jo vetĂ«m situatĂ«n, por vĂ« nĂ« dukje edhe heshtjen e BashkisĂ« dhe tĂ« MinistrisĂ« sĂ« ShĂ«ndetĂ«sisĂ«, duke nĂ«nvizuar se “ka bashkĂ«jetesĂ« me gjumin, njĂ« stil i ri jete”.

Sipas Braçes, ‘turpi haet me bukë’ dhe duket se Ă«shtĂ« vendosur njĂ« ekuilibĂ«r i ri.

Postimi i Erion Braçes:

“Tirana, 5-a.

Selitë, mu në qendër, aty ku janë institucionet. Bashkëjetesë me plehrat, ekuilibri i ri.

ÇfarĂ« ndodh kĂ«shtu, do pyesni ju, kaq muaj flet deputeti, dhe Bashkia e as Ministria e ShĂ«ndetĂ«sisĂ« nuk reagojnĂ«.

GjumĂ«Ă«Ă«Ă«Ă«, gjumĂ«Ă«Ă«Ă«Ă«! Turpi haet me gjumĂ«, stil i ri jete!!”/E.T

↗

Një ndër tre banorë në Shqipëri ka makinë, ende ndër më të ulëtat në Europë

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Shqipëria mbetet ndër vendet me nivelin më të ulët të motorizimit në Europë. Sipas të dhënave të publikuara nga Eurostat për vitin 2024, në Shqipëri ka 328 makina për çdo 1,000 banorë, që do të thotë se vetëm një në tre banorë zotëron një automjet.

Pavarësisht rritjes së treguesit për shkak të rishikimit të popullsisë me ulje dhe shtimit të numrit të automjeteve në 2024-n, kjo normë është dukshëm më e ulët krahasuar me pjesën më të madhe të kontinentit. (në vitin 2023, Eurostat raporton shifrën 202 mjete për 1000 banorë për Shqipërinë, ose 0.2 mjete për banor, por që është e llogaritur në bazë të popullsisë së vjetër rreth 2.7 milionë banorë, ndërsa me Censin e ri popullsia zbriti në rreth 2.4 milionë banorë).

Në rajonin e Ballkanit, Shqipëria renditet më lart se vetëm disa vende: Bosnja dhe Hercegovina (321), Maqedonia e Veriut (303), dhe Turqia, që ka nivelin më të ulët në Europë me vetëm 189 makina për 1,000 banorë.

Ndërkohë, Kosova ka një normë më të lartë se Shqipëria, rreth 349 makina për 1,000 banorë (sipas të dhënave të vitit 2023), ndërsa Mali i Zi qëndron ndjeshëm më lart me 417. Serbia dhe Gjeorgjia kanë gjithashtu norma më të larta, respektivisht 377 dhe 388 makina për mijë banorë.

Në Europën Qendrore e Lindore, vendet si Rumania (444) dhe Hungaria (447) kanë nivele të krahasueshme me mesataren e rajonit, por përsëri dukshëm më të larta se Shqipëria. Në krahun tjetër të tabelës, vendet perëndimore dhe nordike dominojnë me norma shumë më të larta motorizimi. Italia kryeson me 701 makina për 1,000 banorë, e ndjekur nga Luksemburgu, Finlanda dhe Qipro, të cilat gjithashtu kalojnë kuotën e 650 makinave për mijë banorë. Vende si Gjermania, Franca, Austria dhe Spanja kanë gjithashtu norma që variojnë ndërmjet 550 dhe 650.

Mesatarja e Bashkimit Europian për vitin 2024 qëndron në rreth 576 makina për 1,000 banorë, gati dy herë më shumë se niveli shqiptar. Ky tregues tregon jo vetëm për mundësitë ekonomike, por edhe për mënyrën e jetesës, nivelin e urbanizimit dhe zhvillimin e infrastrukturës rrugore në vend.

Ndërsa Shqipëria ka parë rritje të numrit të mjeteve në vitet e fundit, krahasuar me standardet europiane, niveli i motorizimit vijon të mbetet ndër më të ulëtit në kontinent, çka nënvizon diferencat e mëdha ekonomike dhe të zhvillimit mes vendeve.

Të dhënat e tjera të Drejtorisë së Transportit Rrugor dhe INSTAT bëjnë të ditur se numri më i lartë i mjeteve është në Tiranë dhe Durrës, me rreth 500 makina për një mijë banorë, ose një makinë për dy banorë. Deri në qershor të vitit 2024 në vend ishin të regjistruara 914 mijë mjete, (nga të cilat 738 mijë ishin autovetura), sipas DPSHTRR.

Dy vitet e fundit numri i mjeteve të regjistruara në vend është rritur ndjeshëm për shkak të importeve masive nga Koreja e Jugut, që tregton mjete me çmim ekonomik. Sipas DPSHTRR, në 2024-n u regjistruan për herë të parë 18.8 mijë automjete që kishin origjinën nga Koreja e Jugut, duke kaluar në shtetin më të madh importues, me 19% të totalit./ Monitor

↗

Fëmija 2 vjeç rrëzohet në një kënd lojërash, dërgohet me urgjencë te Trauma

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Një fëmijë 2-vjeçar është rrëzuar mbrëmjen e djeshme në një kënd lojërash në Lezhë. Ngjarja ka ndodhur në një kompleks pushimi, rreth orës 22:00. 2-vjeçari është transportuar për ndihmë mjekësore në Spitalin e Traumës dhe është jashtë rrezikut për jetën.

“MĂ« datĂ« 30.07.2025, rreth orĂ«s 22:00, nĂ« spitalin e LezhĂ«s, Ă«shtĂ« dĂ«rguar nga familjarĂ«t, pĂ«r mjekim, njĂ« fĂ«mijĂ« 2 vjeç. Sipas deklarimeve tĂ« familjarĂ«ve, fĂ«mija Ă«shtĂ« rrĂ«zuar nĂ« njĂ« kĂ«nd lojĂ«rash, nĂ« ambientet e njĂ« kompleksi pushimi, nĂ« ShĂ«ngjin.

2-vjeçari Ă«shtĂ« transportuar pĂ«r ndihmĂ« mjekĂ«sore nĂ« Spitalin e TraumĂ«s dhe Ă«shtĂ« jashtĂ« rrezikut pĂ«r jetĂ«n.Po punohet pĂ«r verifikimin e rrethanave tĂ« rastit”-thuhet nĂ« njoftimin e policisĂ«./e.t

↗

Sa do ndryshojë taksa e ndërtesës për bizneset në rrethe, deri trefishim për Durrësin

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Ndryshimet në çmimet e referencës së apartamenteve në rrethe pritet të sjellin rritje të detyrimit të taksës së ndërtesës edhe për bizneset, ashtu siç ndodhi edhe në Tiranë.

Me çmimet e referencës së apartamenteve llogaritet vlera e ndërtesës edhe për rastet kur ajo nuk përdoret për qëllime banimi.

Formula e llogaritjes së vlerës së taksës së ndërtesës ku zhvillohet aktiviteti ekonomik, parashikon që taksa është 0,2% e vlerës së dyqanit. Për rrethet, çmimi i vlerës së dyqaneve është 1,5 herë më shumë se çmimi për metër katror i apartamenteve.

Ndërsa në Tiranë vlera e dyqanit llogaritet sa dyfishi i çmimit fiskal për metër katror të apartamenteve.

Për qytetin e Durrësit në projektligjin e ri, Ministria e Financave ka propozuar rritje të çmimeve fiskale deri 196% (zona e Portit) nga niveli aktual. Nga një zonë të vetme kadastrale qyteti i Durrësit propozohet të ndahet në 13 zona kadastrale.

Sipas llogaritjeve tĂ« Monitor nĂ«se njĂ« biznes posedon njĂ« dyqan nĂ« kĂ«tĂ« zonĂ« me sipĂ«rfaqe 60 m2 katror, pagesat vjetore do t’i rriten 23,850 lekĂ« nĂ« vit apo 196%. Detyrimi pĂ«r bizneset nĂ« kĂ«tĂ« zonĂ« do tĂ« 3-fishohet, duke shĂ«nuar rritjen mĂ« tĂ« lartĂ« krahasuar me tĂ«rĂ«sinĂ« e zonave tĂ« reja kadastrale tĂ« rretheve.

67,500 x 1,5 x 60 m2 = 6,075,000 lekë është vlera e dyqanit.

Taksa që paguhet është sa 0,2% e vlerës së dyqanit e llogaritur sa 1,5 herë e çmimit fiskal të apartamenteve.

6,075,000 x 2% = 12,150 lekë në vit

Sa bëhet detyrimi i ri  

200,000 x 1,5 x 60 m2 =18,000,000 lekë

Taksa që paguhet është sa 0,2% e vlerës së dyqanit e llogaritur sa 1,5 herë e çmimit fiskal të ri të propozuar për zonën prej 200,000 lekë/m2.

18,000,000 x 0,2 =36,000 lekë në vit detyrimi i ri.

Detyrimi do të rritet për të gjitha bizneset në rrethe në të njëjta nivele të rritjes së propozuar për referencat.

Në qytetin e Korçës aktualisht një biznes me dyqan me sipërfaqe 60 m2 paguan 8,730 lekë në vit. Detyrimi për bizneset do të jetë nga 8,2 mijë lekë në 12,6 mijë lekë në varësi të vendndodhjes së dyqanit. Qyteti i Korçës ashtu si rrethet e tjera nga 1 zonë e vetme kadastrale është propozuar të ndahet në 4 zona. Në Korçë detyrimi për bizneset do të rritet nga 5,2 deri 44,3%.

Për të parë zonat e reja dhe çmimet përkatëse të referencës referoju hartave të zonave kadastrale:

Për qytetin e Lezhës detyrimi i biznesit për taksën e ndërtesës pritet të rritet nga 12 deri në 25%. Me çmimin aktual të referencës një biznes që disponon një dyqan me sipërfaqe 60 m2 paguan 10,080 lekë në vit. Një biznes që operon në zonën e Tales apo Shëngjinit do të paguajë 12,600 në vit. Rritja 25%.

Detyrimi vjetor për taksën e ndërtesës për 1 biznes që operon në Kavajë dhe disponon një dyqan me sipërfaqe 60m2 është 9,180 lekë në vit. Me projektligjin e ri qyteti i Kavajës është propozuar të ndahet në 6 zona kadastrale. Detyrimi i bizneseve për taksën e ndërtesës pritet të rritet deri në 47%. Nga 9,180 lekë në vit që paguante një biznes i zonës kadastrale nr.1 pritet të paguajë 13,500 lekë në vit.

Sa ndryshoi detyrimi i biznesit në Tiranë në 2023

Pas hyrjes në fuqi në muajin gusht të 2023-t të çmimeve të referencës për 32 zonat kadastrale të Tiranës, detyrimet vjetore të bizneseve për taksën e ndërtesës u rritën deri 76% në nivele të njëjta me ndryshimet e referencës.

Konkretisht nĂ«se njĂ« pronar dyqani me sipĂ«rfaqe 100 metĂ«r katror me vendodhje nĂ« zonĂ«n kadastrale 1/1 (pĂ«rfshin zonat nga Kinema “Ali Demi”, Fusha e Sportit, fshati ShkozĂ« deri te Depo e Ujit)  ku çmimi i referencĂ«s me vendimin e vitit 2018 ishte 97,700 lekĂ« pĂ«r metĂ«r katror paguante nĂ« vit taksĂ« pĂ«r ndĂ«rtesĂ«n 39,080 lekĂ« (97,700x2x100 m2 vlera e dyqanit Ă«shtĂ« 19,540,000 lekĂ«. Taksa qĂ« paguhet Ă«shtĂ« sa 0,2% e vlerĂ«s sĂ« dyqanit e llogaritur sipas dyfishit tĂ« çmimit fiskal tĂ« apartamenteve pĂ«r zonĂ«n kadastrale 1/1 ku ndodhet edhe ndĂ«rtesa e biznesit).

Me rritjen e çmimeve fiskale, konkretisht në zonën kadastrale 1/1 çmimi i referencës për 2023 u bë 102,800 lekë për metër katror, biznesi paguan 41,120 lekë në vit taksë. Krahasuar me më parë taksa është shtuar në vlerë 2,040 lekë në vit apo 5% më shumë.

Me taksimin e ri në vitin 2018 qeveria përfshiu edhe garazhet dhe bodrumet e mbyllura. Taksa për garazhet dhe bodrumet është 0,2% e vlerës, por për garazhet dhe bodrumet taksa llogaritet sa 70% e çmimit fiskal, për parkimit e hapur sa 30% e çmimit fiskal të apartamenteve dhe magazinat e përpunimit për 50% e çmimit të sipërfaqeve të banesave të zonës përkatëse sipas qyteteve.

ÇfarĂ« parashikon vendimi “PĂ«r metodologjinĂ« pĂ«r pĂ«rcaktimin e vlerĂ«s sĂ« taksueshme tĂ« pasurisĂ« sĂ« paluajtshme “ndĂ«rtesa”, e bazĂ«s sĂ« taksĂ«s pĂ«r kategori specifike”.

Llogaritja e shumĂ«s sĂ« taksĂ«s sĂ« ndĂ«rtesĂ«s/ njĂ«sisĂ« pronĂ«sore NjĂ«sitĂ« e vetĂ«qeverisjes vendore, duke pĂ«rdorur tĂ« dhĂ«nat e mbledhura pĂ«r ndĂ«rtesĂ«n/njĂ«sinĂ« pasurore, pĂ«rcaktojnĂ« bazĂ«n e taksĂ«s dhe llogarisin shumĂ«n e taksĂ«s vjetore tĂ« ndĂ«rtesĂ«s pĂ«r t’u paguar nga çdo taksapagues. Baza e llogaritjes sĂ« taksĂ«s sĂ« ndĂ«rtesĂ«s Ă«shtĂ« vlera e ndĂ«rtesĂ«s/njĂ«sisĂ« pronĂ«sore, pĂ«rcaktuar me njĂ« nga metodat e parashikuara nĂ« kĂ«tĂ« metodologji.

Për efekt të llogaritjes së taksës për ndërtesën/ njësi pronësore, baza e taksës shumëzohet me shkallën në përqindje të taksës së miratuar me ligj, sipas kategorive të ndërtesave, si më poshtë: a) 0,05%, për ndërtesën/njësinë pronësore që përdoret, shfrytëzohet për banim;

b) 0,2%, për ndërtesën/njësinë pronësore që përdoret, shfrytëzohet për veprimtari ekonomike;

c) 30% e shkallës së taksës përkatëse, për të gjithë sipërfaqen ndërtimore, për të cilën zhvilluesi është pajisur me leje ndërtimi dhe nuk ka arritur ta përfundojë atë, sipas afatit të përcaktuar në aktin e miratimit të kërkesës për leje ndërtimi.

ÇMIMET MESATARE PËR METËR KATROR SIPËRFAQE NDËRTIMI PËR NDËRTESAT QË NUK SHËRBEJNË PËR BANIM

a) Çmimi pĂ«r metĂ«r katror sipĂ«rfaqe ndĂ«rtimi pĂ«r veprimtari tregtimi dhe shĂ«rbimi Ă«shtĂ« 1.5 (njĂ« pikĂ« pesĂ«) herĂ« mĂ« i lartĂ« se çmimi i sipĂ«rfaqeve tĂ« banimit sipas qyteteve. NĂ« kĂ«tĂ« kategori do tĂ« pĂ«rfshihen edhe ndĂ«rtesa tregtare, ku njĂ«kohĂ«sisht realizohen edhe procese tĂ« pĂ«rziera prodhim, tregtim ose/edhe shĂ«rbime me pakicĂ«. NĂ« zonat qĂ« pĂ«rfshihen nĂ« BashkinĂ« TiranĂ«, ky koeficient Ă«shtĂ« 2 (dy) herĂ« mĂ« i lartĂ«.

b) Çmimi pĂ«r metĂ«r katror sipĂ«rfaqe ndĂ«rtimi pĂ«r parkim tĂ« mbuluar dhe bodrume Ă«shtĂ« 70 (shtatĂ«dhjetĂ«) pĂ«r qind e çmimit tĂ« sipĂ«rfaqeve tĂ« apartamenteve tĂ« banimit sipas qyteteve.

c) Çmimi pĂ«r metĂ«r katror sipĂ«rfaqe ndĂ«rtimi pĂ«r parkim tĂ« hapur Ă«shtĂ« 30 (tridhjetĂ«) pĂ«r qind e çmimit tĂ« sipĂ«rfaqeve tĂ« apartamenteve tĂ« banimit sipas qyteteve.

ç) Çmimi pĂ«r metĂ«r katror sipĂ«rfaqe ndĂ«rtimi tĂ« destinuara pĂ«r veprimtari industriale, si: prodhim, pĂ«rpunim ose magazinim tĂ« mallrave industriale, duke pĂ«rfshirĂ« fabrikat, depot, magazinat dhe objektet e tjera tĂ« ngjashme, Ă«shtĂ« 50 (pesĂ«dhjetĂ«) pĂ«r qind e çmimit tĂ« sipĂ«rfaqeve tĂ« banesave tĂ« zonĂ«s pĂ«rkatĂ«se sipas qyteteve.

d) Çmimi pĂ«r metĂ«r katror sipĂ«rfaqe ndĂ«rtimi qĂ« pĂ«rdoren pĂ«r bujqĂ«si dhe blegtori apo veprimtari mbĂ«shtetĂ«se, si grumbullim, magazinim dhe ruajtje tĂ« produkteve bujqĂ«sore dhe blegtorale Ă«shtĂ« 30 (tridhjetĂ«) pĂ«r qind e çmimit tĂ« sipĂ«rfaqeve tĂ« banesave tĂ« zonĂ«s pĂ«rkatĂ«se, me pĂ«rjashtim tĂ« pĂ«rpunimit ushqimor. dh) Çmimi pĂ«r metĂ«r katror sipĂ«rfaqe ndĂ«rtimi tĂ« destinuara pĂ«r banim nĂ« njĂ«sitĂ« administrative jashtĂ« qytetit pĂ«rkatĂ«s, tĂ« cilat iu bashkuan njĂ«sive tĂ« vetĂ«qeverisjes vendore pas hyrjes nĂ« fuqi tĂ« ligjit nr. 115/2014, reduktohet deri nĂ« 35 (tridhjetĂ« e pesĂ«) pĂ«r qind, krahasuar me çmimin e zonĂ«s mĂ« tĂ« afĂ«rt, pĂ«rjashtuar zonat rezidenciale. NĂ« zonat qĂ« pĂ«rfshihen nĂ« BashkinĂ« TiranĂ«, ky reduktim Ă«shtĂ« deri nĂ« 30 (tridhjetĂ«) pĂ«r qind krahasuar me çmimin e zonĂ«s mĂ« tĂ« afĂ«rt.

e) PĂ«r ndĂ«rtesat e privatizuara me ligjin nr. 7652, datĂ« 23.12.1992, “PĂ«r privatizimin e banesave shtetĂ«rore”, tĂ« ndryshuar, çmimi pĂ«r metĂ«r katror Ă«shtĂ« 70 (shtatĂ«dhjetĂ«) pĂ«r qind e çmimit sipas zonave tĂ« tabelĂ«s, vetĂ«m nĂ« rastin e shitjes sĂ« parĂ«./ MONITOR

↗

Përmirësimi i kushteve të banesave, Bashkia Tiranë hap aplikimet për qytetarët

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Bashkia Tiranë ka hapur aplikimet për qytetarët në vështirësi ekonomike për përmirësimin e kushteve të banesave. Ky program, i cili është pjesë e iniciativave të Bashkisë për përmirësimin e kushteve të strehimit për ata qytetarë që ndodhen në vështirësi ekonomike, u mundëson qytetarëve të aplikojnë për mbështetje financiare për rregullime dhe riparime në shtëpitë e tyre.

Aplikimi mund tĂ« realizohet online, pĂ«rmes platformĂ«s e-Albania, nĂ« shĂ«rbimin “KĂ«rkesĂ« pĂ«r tĂ« pĂ«rfituar nga programet e strehimit social”.

Për të plotësuar kërkesën, aplikuesit duhet të dorëzojnë dokumentacionin përkatës, dhe për këtë, mund të kërkojnë asistencë nga punonjësit e njësisë administrative të Bashkisë Tiranë.

Programi është një mundësi e shkëlqyer për ata që duan të përmirësojnë cilësinë e jetesës dhe të sigurojnë kushte më të mira për familjet e tyre./e.t

↗

Kredia pĂ«r shtĂ«pi “prek majat”, para hyrjes nĂ« fuqi tĂ« masave kufizuese

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Kredia për shtëpi e dhënë nga sektori bankar shqiptar ka arritur rekorde të reja në gjysmën e parë të këtij viti. Sipas statistikave të Bankës së Shqipërisë, në gjashtë muaj sektori bankar dha 36.2 miliardë lekë kredi të re për shtëpi, në rritje me 31.6% krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Rritja e kredisë për shtëpi është mbështetur nxitur nga oferta e lartë për financim nga sektori bankar, rikthimi i një cikli rënës të normave të interesit, por edhe nga çmimet e larta të pasurive të paluajtshme.

Vetëm gjatë muajit qershor, sektori bankar disbursoi një vlerë rekord prej 7.4 miliardë lekësh kredi të reja për blerje banesash, vlerë kjo 60% më e lartë krahasuar me qershorin e vitit të kaluar.

Qershori ishte muaji i fundit para hyrjes në fuqi të masave kufizuese të vendosura nga Banka e Shqipërisë. Për këtë arsye, shifrat e larta të qershorit mund të shpjegohen edhe me përpjekjet për të mbyllur sa më shumë kredi në proces, para hyrjes në fuqi të kufizimeve.

Duke filluar nga 1 korriku, bankat do tĂ« jenĂ« tĂ« detyruara tĂ« respektojnĂ« disa kritere tĂ« administrimit tĂ« rrezikut, konkretisht pĂ«r treguesit “Raporti i kredisĂ« ndaj vlerĂ«s” (pĂ«rqindja e çmimit tĂ« blerjes sĂ« banesĂ«s qĂ« banka merr pĂ«rsipĂ«r tĂ« financojĂ« nĂ«pĂ«rmjet kredisĂ«) dhe “Raporti i shĂ«rbimit tĂ« borxhit ndaj tĂ« ardhurave” (raportin mes kĂ«stit ose kĂ«steve tĂ« kredisĂ« pĂ«r prona ndaj tĂ« ardhurave tĂ« huamarrĂ«sve).

Raporti tavan i kredisë ndaj vlerës në monedhën Lekë do të jetë 85% për shtëpinë e parë dhe 80% për shtëpinë e dytë, ndërsa në valutë të huaj 75% për shtëpinë e parë dhe 70% për shtëpinë e dytë.

Raporti i shërbimit të borxhit ndaj të ardhurave për kreditë në Lekë do të jetë në nivelin 40% për shtëpinë e parë dhe 35% për shtëpinë e dytë. Në valutë të huaj, niveli tavan do të jetë 35% për shtëpinë e parë dhe 30% për shtëpinë e dytë.

Sipas Bankës së Shqipërisë, zbatimi i këtyre kufijve do të mundësojë uljen e rrezikut të dështimit të huamarrësve dhe pakësimin e humbjeve bankare të lidhura me këto kredi, si pasojë e zhvillimeve eventuale të pafavorshme në çmimet e pronave të paluajtshme ose në kuadrin makroekonomik të vendit.

Në fakt, kritere të ngjashme janë aplikuar gjithmonë nga bankat në politikat e tyre të brendshme, por megjithatë në vitet e fundit është vërejtur një rritje e rasteve kur bankat kanë ofruar kredi në tejkalim të kufijve të mësipërm. Ekspertët mendojnë se kufizimet e vendosura nga Banka e Shqipërisë do të ndikojnë sidomos blerjet e shtëpive të dyta me kredi ose në përgjithësi blerjet e pronave për qëllime investimi.

Sipas statistikave të bankës qendrore, tashmë portofoli aktiv i kredisë për blerjen e banesave ka arritur vlerën e 230.1 miliard lekëve, në rritje vjetore me 17.4%. Ky portofol përbën tashmë 27% të kredisë totale për ekonominë shqiptare.

Kredia e dhënë nga sektori bankar vazhdon të jetë një mbështetje thelbësore për kërkesën në tregun e pasurive të paluajtshme. Sipas rezultateve të vrojtimit për tregun e pasurive të paluajtshme, të kryer nga Banka e Shqipërisë, për 6-mujorin e dytë 2024 gjysma e pronave për banim dhe e atyre për përdorim tregtar të shitura prej tyre janë blerë me hua bankare. Nga këto, në 72% të rasteve, kredia ka mbuluar deri në 60% të vlerës./Monitor

↗

Defekt misterioz në radar/ Kaos me fluturimet në Britani, të gjithë avionët ulen në tokë

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Disa aeroporte kryesore u detyruan tĂ« ndalonin operacionet pĂ«r shkak tĂ« njĂ« defekti teknik nĂ« qendrĂ«n e kontrollit tĂ« trafikut ajror NATS nĂ« Southampton, qĂ« la shumĂ« avionĂ« tĂ« bllokuar nĂ« pistĂ«. NATS nuk pĂ«rjashtoi mundĂ«sinĂ« e njĂ« sulmi tĂ« huaj armiqĂ«sor apo hakerash, duke shtuar se bĂ«hej fjalĂ« pĂ«r njĂ« “problem me radarin”, i cili u zgjidh duke kaluar shpejt nĂ« njĂ« sistem rezervĂ«.

Kur sistemi u bĂ« sĂ«rish “plotĂ«sisht funksional”, mijĂ«ra pasagjerĂ« u pĂ«rballĂ«n me vonesa deri nĂ« 5 orĂ«, ndĂ«rsa mĂ« shumĂ« se 150 fluturime nga dhe pĂ«r nĂ« Britani u anuluan.

Defekt misterioz në radar/ Kaos me fluturimet në Britani, të

Ekuipazhet e avionĂ«ve nĂ« mbarĂ« vendin u njoftuan pĂ«r njĂ« “dĂ«shtim tĂ« radarit” nĂ« qendrĂ«n e NATS nĂ« Southampton nĂ« orĂ«n 14:30. NĂ« orĂ«n 16:43, NATS njoftoi se problemi ishte zgjidhur, por vonesat vazhduan.

British Airways tha se problemet ndikuan në shumicën e fluturimeve të tyre. Aeroporti i Birmingham konfirmoi se të gjitha fluturimet në nisje ishin pezulluar. Deri në orën 19:15, në Heathrow lejoheshin vetëm 32 fluturime në orë, nga 45 që është norma.

PasagjerĂ« tĂ« zemĂ«ruar u detyruan tĂ« shtyjnĂ« pushimet e planifikuara prej muajsh, ndĂ«rsa mijĂ«ra britanikĂ« tĂ« dĂ«shpĂ«ruar tani pĂ«rballen me dilemĂ«n e tĂ« fjeturit nĂ«pĂ«r aeroporte ose shpenzimin e qindra paundĂ«ve pĂ«r akomodim, pasi janĂ« “braktisur” nga linjat ajrore nĂ« vend dhe jashtĂ«.

Defekt misterioz në radar/ Kaos me fluturimet në Britani, të

Drejtuesit e Ryanair bënë thirrje që drejtori ekzekutiv i NATS, Martin Rolfe, të japë dorëheqjen pas këtij incidenti të trafikut ajror.

Një pushues i pakënaqur në Kroaci, i cili kërkoi të mbetet anonim, tha se ai, bashkëshortja dhe dy fëmijët e tij u detyruan të flinin në aeroportin e Dubrovnikut pasi easyJet anuloi fluturimin e tyre.

“EasyJet Ă«shtĂ« pĂ«r turp. Na lanĂ« nĂ« baltĂ« pa asnjĂ« ndihmĂ«. Na thanĂ« vetĂ«m tĂ« shkarkonim aplikacionin – i cili nuk na ndihmoi fare.”

John Carr, njĂ« specialist shĂ«ndeti nga Stourbridge, u bllokua nĂ« Heathrow, duke humbur fluturimin pĂ«r nĂ« Norvegji ku ishte i ftuar nĂ« dasmĂ«n e vĂ«llait. “Nuk na paralajmĂ«roi askush. Kishim valixhe plot me gjĂ«ra pĂ«r dasmĂ«n. Nuk dimĂ« ku do flemĂ« sonte”, tha ai./e.t

↗

Kanadja planifikon njohjen e shtetit palestinez/ Trump paralajmëron

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Presidenti amerikan Donald Trump ka reaguar pasi Kanadaja njoftoi se planifikon të njohë shtetin palestinez në shtator.

Trump deklaroi se veprimi i Kanadasë për të njohur shtetin palestinez kërcënon marrëveshjen tregtare SHBA-Kanada

“Uau! Kanadaja sapo ka njoftuar se po mbĂ«shtet shtetĂ«sinĂ« pĂ«r PalestinĂ«n. Kjo do ta bĂ«jĂ« shumĂ« tĂ« vĂ«shtirĂ« pĂ«r ne qĂ« tĂ« bĂ«jmĂ« njĂ« marrĂ«veshje tregtare me ta. Oh Kanada!!!”, shkroi presidenti i SHBA nĂ« rrjetin e tij social, Truth Social.

ParalajmĂ«rimi i tij pĂ«r KanadanĂ« vjen disa orĂ« pĂ«rpara se tarifat e tij tĂ« “DitĂ«s sĂ« Çlirimit” tĂ« hyjnĂ« nĂ« fuqi pĂ«r vendet qĂ« nuk kanĂ« arritur marrĂ«veshje tregtare me SHBA-nĂ«. Trump ka deklaruar se marrĂ«veshjet duhet tĂ« arrihen para 1 gushtit, pĂ«rndryshe do tĂ« aplikohen taksa mĂ« tĂ« larta.

Ndërkohë kryeministri kanadez Mark Carney njoftoi se vendi i tij planifikon të njohë Palestinën si shtet.

Carney tha se vendimi i tij u nxit nga “katastrofa” nĂ« Gaza dhe pĂ«r shkak se kishte frikĂ« se perspektiva e njĂ« shteti palestinez po “zvogĂ«lohej para syve tanĂ«â€.

Autoriteti Palestinez – i cili drejton pjesĂ« tĂ« Bregut PerĂ«ndimor tĂ« pushtuar – duhet tĂ« angazhohet pĂ«r “reformĂ«n shumĂ« tĂ« nevojshme”, tha ai. Dhe Hamasi, i cili kontrollonte GazĂ«n, “nuk mund tĂ« luajĂ« asnjĂ« rol”.

Njoftimi i Kanadasë erdhi vetëm një ditë pasi Mbretëria e Bashkuar tha se edhe ajo do ta njihte shtetin palestinez në shtator, nëse Izraeli nuk angazhohej për një armëpushim.

JavĂ«n e kaluar, presidenti francez Emmanuel Macron tha gjithashtu se Franca do ta njihte shtetin palestinez nĂ« shtator, duke thĂ«nĂ« “ne duhet tĂ« ndĂ«rtojmĂ« shtetin e PalestinĂ«s, tĂ« sigurojmĂ« qĂ«ndrueshmĂ«rinĂ« e tij dhe ta sigurojmĂ« kĂ«tĂ« duke pranuar demilitarizimin e tij dhe duke njohur plotĂ«sisht Izraelin”.

Vlen të kujtohet se 147 nga 193 shtetet anëtare të OKB-së tashmë e njohin zyrtarisht shtetin palestinez./e.t

↗

Rama uron Ditën Botërore të Rojeve Mjedisore: Gratë, pjesë e pandashme e mbrojtjes

✇Gazeta Fjala
By: Ke Si

Kryeministri Edi Rama ka përcjellë një mesazh urimi me rastin e Ditës Botërore të Rojeve Mjedisore, duke vënë në pah rolin e rëndësishëm që kanë gratë në mbrojtjen e natyrës.

Në një postim në Facebook, Rama ka ndarë mesazhe domethënëse nga Genta dhe Irma, dy roje mjedisore nga zonat e mbrojtura të vendit.

“MirĂ«mĂ«ngjes ???? dhe nĂ« DitĂ«n BotĂ«rore tĂ« Rojeve Mjedisore, me mesazhet kuptimplota tĂ« GentĂ«s dhe IrmĂ«s nga zonat tona tĂ« mbrojtura, si simbol se natyra bĂ«het edhe mĂ« e bukur kur pjesĂ« e pĂ«rkujdesjes pĂ«r tĂ« janĂ« gratĂ«,” shkruan Rama.

Ai thekson se përkujdesja për mjedisin është një përgjegjësi e përbashkët, ku secili individ ka një rol për ta ruajtur këtë pasuri të përbashkët./e.t

↗

“Familja Meta ka fshehur provat”/ Avokati: NĂ«se provohet, dĂ«nimi mund shkon 10-15 vite

✇Gazeta Fjala
By: el da

NĂ« njĂ« intervistĂ« nĂ«Â â€œEdicioni i Fundit” nĂ« ABC News, avokati Romeo Kara foli çështjen Meta-Kryemadhi qĂ« kanĂ« tre akuza tĂ« rĂ«nda korrupsion, pastrim parash dhe fshehje pasurie.

GjatĂ« intervistĂ«s, avokati tha se nĂ«se provohen saktĂ« akuzat dĂ«nimi pĂ«r MetĂ«n mund tĂ« jetĂ« 10-15 vite, ndĂ«rsa pĂ«r Kryemadhin u shpreh: “nuk mund tĂ« them diçka tĂ« qartĂ«â€.
“Po tĂ« ishte njĂ« gjyq jo kaq i rĂ«ndĂ«sishĂ«m nga ana e opinionit mund tĂ« shkonte edhe njĂ« muaj. Por mund tĂ« zgjasĂ« edhe mĂ« tepĂ«r. Kjo seancĂ« nuk besoj se do t’i kalojĂ« mĂ« tepĂ«r se gjashtĂ« muaj. Maksimumi them. Shkalla e parĂ« mendohet qĂ« duhet tĂ« mbyllet edhe brenda 1 viti e gjysmĂ«. Hetimi ka qenĂ« shumĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m, tani jemi pĂ«rballĂ« vijueshmĂ«risĂ« provave. Le tĂ« shpresojmĂ« tĂ« jetĂ« njĂ« proces i drejtĂ« gjyqĂ«sor”, tha mĂ« tej ai./kb

❌