Askush nuk po priste me padurim konferencën ndërkombëtare që u mblodh të hënën në Nju Jork. E udhëhequr nga Franca dhe Arabia Saudite, ajo duhej të mbahej në qershor, por u shty për shkak të luftës me Iranin. Që atëherë, rëndësia e saj duket se vetëm sa është zvogëluar.
PĂ«rgjigja pavloviane izraelite pritej: Premtimi i Presidentit Francez Emmanuel Macron pĂ«r tĂ« njohur njĂ« shtet palestinez nĂ« AsamblenĂ« e PĂ«rgjithshme tĂ« OKB-sĂ« nĂ« shtator u quajt njĂ« âdhuratĂ« pĂ«r terrorizminâ.
Ădo diskutim pĂ«r njĂ« zgjidhje diplomatike, nĂ« çdo forum, tani i duket Izraelit nĂ« rastin mĂ« tĂ« mirĂ« si njĂ« halucinacion dhe, nĂ« rastin mĂ« tĂ« keq, njĂ« akt anti-Izrael nĂ« mbĂ«shtetje tĂ« terrorizmit.
Izraeli ka dikĂ« ku tĂ« mbĂ«shtetet â Presidentin e SHBA-ve Donald Trump, i cili deklaroi se âAi Ă«shtĂ« njĂ« djalĂ« shumĂ« i mirĂ«. MĂ« pĂ«lqen, por kjo deklaratĂ« nuk ka peshĂ«â. Presidenti tha se Shtetet e Bashkuara nuk do tĂ« bashkoheshin nĂ« konferencĂ«. Zgjidhja me dy shtete, ose çdo ndĂ«rmarrje diplomatike, nuk Ă«shtĂ« pĂ«rparĂ«si pĂ«r tĂ«.
Duket se Trump ka arritur nĂ« pĂ«rfundimin se ambiciet e tij pĂ«r tĂ« krijuar njĂ« âLindje tĂ« Mesme tĂ« reâ, pĂ«r tĂ« vendosur paqe midis Izraelit dhe disa vendeve tĂ« tjera arabe, dhe çmimin e madh, pĂ«r tĂ« sjellĂ« normalizim midis Izraelit dhe ArabisĂ« Saudite, do tĂ« duhet tĂ« presin edhe pak â ndoshta deri nĂ« mandatin e tij tĂ« ardhshĂ«m nĂ«se arrin tĂ« pĂ«rmbysĂ« KushtetutĂ«n e SHBA-ve.
Ndërkohë, dosja e presidentit me angazhimet e ngrira diplomatike vazhdon të bëhet gjithnjë e më e trashë.
Nuk ka dalë asnjë marrëveshje pengjesh pavarësisht premtimeve të tij të shumta optimiste të javëve të fundit. Lufta në Gaza po zhvillohet edhe pse ai ka bërë thirrje për përfundimin e saj; bisedimet bërthamore midis SHBA-ve dhe Iranit janë bllokuar.
Libani ende nuk i ka urdhëruar Hezbollahut të çarmatoset, siç ka kërkuar Tom Barrack, i dërguari i Trump. Dhe ende nuk është arritur një marrëveshje midis regjimit të ri në Damask dhe kurdëve, e cila supozohet të çojë në çarmatimin e këtyre të fundit dhe integrimin e tyre në ushtrinë siriane.
NjĂ« rezultat Ă«shtĂ« se Trump Ă«shtĂ« zhvendosur nĂ« mikro-menaxhim tĂ« mosmarrĂ«veshjeve rajonale. TĂ« dĂ«rguarit e tij, zhvilluesit e pasurive tĂ« paluajtshme qĂ« me sa duket janĂ« tĂ« aftĂ« nĂ« botĂ«n e transaksioneve tĂ« biznesit, blerjen dhe shitjen e pronave dhe identifikimin e mundĂ«sive tĂ« investimit, ende po pĂ«rpiqen tĂ« gjejnĂ« rrugĂ«n e tyre nĂ«pĂ«r territor tĂ« panjohur, njĂ« kulturĂ« tĂ« ndryshme âbiznesiâ qĂ« kĂ«rkon qĂ« ata tĂ« negociojnĂ« me aktorĂ« jo-shtetĂ«rorĂ« dhe milicitĂ« dhe i sfidon ata me kompleksitet politik tĂ« rrĂ«njosur nĂ« larjen e hesapeve historike.
E tillĂ« Ă«shtĂ« nĂ« Gaza. NdĂ«rsa Trump informoi botĂ«n se âka uri nĂ« Gazaâ, nĂ« rastin mĂ« tĂ« mirĂ«, ai ka gjeneruar tituj paniku nĂ« Izrael dhe e ka detyruar kryeministrin Benjamin Netanyahu tĂ« dĂ«rgojĂ« ushqim dhe ilaçe nĂ« Rrip.
NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«, Izraeli e kupton se ka leje nga Trump pĂ«r tĂ« pushtuar tĂ« gjithĂ« GazĂ«n dhe pĂ«r tĂ« shembur gjithçka qĂ« qĂ«ndron me kusht qĂ« tâi japĂ« fund urisĂ« atje, gjĂ« qĂ« nuk i pĂ«lqen presidentit. Sepse, pĂ«rveç vizionit tĂ« tij pĂ«r njĂ« RivierĂ« nĂ« Gaza, Trump nuk ka paraqitur njĂ« plan realist ose udhĂ«rrĂ«fyes qĂ« mund tĂ« shĂ«rbejĂ« si platformĂ« pĂ«r njĂ« zgjidhje afatgjatĂ« qĂ« jo vetĂ«m do tĂ« frenonte urinĂ«, do tâi jepte fund luftĂ«s dhe do tĂ« sillte pengjet nĂ« shtĂ«pi, por edhe do tĂ« formĂ«sonte âditĂ«n pasâ e enklavĂ«s.
Trump mund tĂ« jetĂ« i etur tĂ« dijĂ« se çfarĂ« synon tĂ« bĂ«jĂ« Izraeli nĂ« Gaza, por ndĂ«rkohĂ«, ai po i jep atij njĂ« licencĂ« pĂ«r tĂ« âpĂ«rfunduar punĂ«nâ si njĂ« mjet pĂ«r tĂ« shtyrĂ« Hamasin pĂ«r njĂ« marrĂ«veshje. Ai e ka shndĂ«rruar pĂ«rfundimin e luftĂ«s nĂ« njĂ« qĂ«llim tĂ« veçantĂ« pa lidhje me çështjen se çfarĂ« do tĂ« ndodhĂ« nĂ« Gaza mĂ« pas.
Rezultati Ă«shtĂ« se, ndĂ«rsa Trump dhe tĂ« dĂ«rguarit e tij janĂ« tĂ« preokupuar me âmarrĂ«veshjet me pakicĂ«â, tĂ« cilat janĂ« shumĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme nĂ« vetvete, janĂ« vendet kryesore arabe, si Katari, Egjipti, Emiratet e Bashkuara Arabe, dhe veçanĂ«risht Arabia Saudite, dhe vendet perĂ«ndimore si Franca dhe Britania, qĂ« po pĂ«rpiqen tĂ« hartojnĂ« zgjidhje gjithĂ«pĂ«rfshirĂ«se dhe njĂ« infrastrukturĂ« tĂ« qĂ«ndrueshme mbi tĂ« cilĂ«n mund tĂ« adresohen konfliktet lokale.
Konferenca, e sponsorizuar nga Franca dhe Arabia Saudite, e cila po udhëheq shtytjen e Lidhjes Arabe për një zgjidhje diplomatike të konfliktit izraelito-palestinez, nuk është një takim ëndërrimtarësh.
Ministri i Jashtëm saudit Faisal bin Farhan, i cili kryeson delegacionin e mbretërisë dhe është forca lëvizëse pas diplomacisë që po formësohet nga Princi i Kurorës Mohammed bin Salman, nuk ka iluzione. Në moshën 50 vjeç, një dekadë më i vjetër se shefi i tij, Bin Farhan është një burrë shteti me përvojë. Ishte ai që drejtoi pajtimin midis Arabisë Saudite dhe Iranit që, me ndërmjetësimin kinez, rezultoi në rinovimin e marrëdhënieve dypalëshe në mars 2024.
Bin Farhan, i cili ka lindur nĂ« Gjermani dhe Ă«shtĂ« arsimuar nĂ« SHBA, ishte nĂ« krye tĂ« njĂ« biznesi tĂ« tijin dhe drejtonte njĂ« kompani prodhimi armĂ«sh, mbĂ«shteste â dhe ndoshta ende mbĂ«shtet fuqimisht â normalizimin me Izraelin. Ai ishte ndĂ«r hartuesit e qĂ«ndrimit tĂ« mĂ«parshĂ«m saudit se Izraeli do tĂ« duhej âvetĂ«mâ tĂ« âpĂ«rmirĂ«sonte kushtet e jetesĂ«s sĂ« palestinezĂ«veâ, jo tĂ« angazhohej pĂ«r njĂ« shtet tĂ« pavarur palestinez, apo edhe autonomi.
Por ai gjithashtu e kuptoi shumĂ« shpejt se Arabia Saudite nuk mund tâi pĂ«rmbahej mĂ« njĂ« qĂ«ndrimi kaq minimalist. Ai, dhe sigurisht bin Salman, nuk janĂ« anĂ«tarĂ« tĂ« klubit tĂ« tifozĂ«ve tĂ« Hamasit. Arabia Saudite e ka shpallur VĂ«llazĂ«rinĂ« Myslimane njĂ« organizatĂ« terroriste.
Në të njëjtën kohë, mbretëria nuk është ndër tifozët më të mëdhenj në botë të Autoritetit Palestinez ose presidentit të tij, Mahmoud Abbas. Kur zyrtarët sauditë diskutojnë bashkëpunimin me homologët e tyre amerikanë për qeverisjen e Gazës, siç bëjnë Emiratet e Bashkuara Arabe, ata e kushtëzojnë mbështetjen e tyre me një sërë kushtesh që përfshijnë reforma të thella politike dhe ekonomike, shumë të ngjashme me ato të kërkuara nga administrata Biden.
Duket sikur ata janë të gatshëm të tregojnë shumë më tepër durim ndaj Presidentit sirian Ahmed al-Sharaa dhe të garantojnë për të me Trump, sesa kanë bërë ndonjëherë për Abbasin. Mund të supozohet me siguri se hajmalitë që bin Salman përdori në favor të al-Sharaa-s (që përfshinin premtimin e investimeve të Trump në SHBA me vlerë një trilion dollarë) nuk do të përdoren për Abbasin.
MegjithatĂ«, Arabia Saudite, forca qĂ« qĂ«ndron pas âNismave Arabeâ tĂ« miratuara nga Lidhja Arabe nĂ« vitin 2002, u detyrua tĂ« ndryshonte qĂ«ndrimin e saj me shpĂ«rthimin e luftĂ«s nĂ« Gaza. Ajo i ka ashpĂ«rsuar kushtet e saj pĂ«r normalizim me Izraelin, duke pĂ«rfshirĂ« kĂ«rkesĂ«n qĂ« Izraeli dhe SHBA-tĂ« tĂ« ndĂ«rmarrin hapa tĂ« pakthyeshĂ«m drejt krijimit tĂ« njĂ« shteti palestinez âmbi bazĂ«n e IniciativĂ«s Arabeâ, sipas fjalĂ«ve tĂ« bin Farhan.
Megjithatë, zyrtarët egjiptianë dhe jordanezë që folën me Haaretz besojnë se sauditët do të bien dakord të pranojnë një deklaratë të qartë amerikane qofte edhe të qëllimit që përfshin njohjen e të drejtës së palestinezëve për të krijuar një shtet.
âLufta nĂ« Gaza mund ta ketĂ« shkatĂ«rruar Hamasin, por skenat e tmerrit, vrasjeve, urisĂ« dhe shkatĂ«rrimit nuk e lĂ«nĂ« ArabinĂ« Saudite, dhe vendet e tjera arabe njĂ«soj, pa asnjĂ« mĂ«nyrĂ« pĂ«r tĂ« anashkaluar kĂ«rkesĂ«n pĂ«r tĂ« promovuar njĂ« zgjidhje tĂ« plotĂ« politikeâ, tha njĂ« zyrtar i lartĂ« jordanez pĂ«r Haaretz.
âKonferenca nĂ« Nju Jork Ă«shtĂ« menduar pikĂ«risht pĂ«r kĂ«tĂ« qĂ«llimâ, shton njĂ« ish-diplomat egjiptian. âNĂ«se duam njĂ« alternativĂ« ndaj Hamasit dhe ekziston njĂ« konsensus arab se Hamasi nuk mund tĂ« qĂ«ndrojĂ« nĂ« Rrip, nuk ka zgjidhje tjetĂ«r veçse tĂ« mbĂ«shtesim idenĂ« e njĂ« shteti palestinez qĂ« do tĂ« kontrollojĂ« si Bregun PerĂ«ndimor ashtu edhe GazĂ«n, edhe nĂ«se zbatimi shtyhet pĂ«r vite me radhĂ«. QĂ«llimi Ă«shtĂ« tĂ« anashkalohet vetoja izraelite mbi kthimin e AP-sĂ« nĂ« Gaza, pa tĂ« cilĂ«n do tĂ« jetĂ« e pamundur tĂ« sigurohet bashkĂ«punimi arab pĂ«r tĂ« menaxhuar Rripinâ.
Këto burime thonë se njohja e një shteti palestinez është tani një veprim instrumental i projektuar për të sjellë fundin e luftës me një qeveri alternative në Gaza që do të veprojë me legjitimitet ndërkombëtar.
Mundësia për të arritur një konsensus ndërkombëtar që do të bënte që Këshilli i Sigurimit i OKB-së të njihte një shtet palestinez aktualisht duket e pakët ose aspak.
Kur nĂ« Izrael shfarosja e GazĂ«s Ă«shtĂ« njĂ« qĂ«llim kombĂ«tar, dhe kur nĂ« Uashington termi âshtet palestinezâ nuk shfaqet nĂ« leksikun politik tĂ« Trump, Gaza do tĂ« duhet tĂ« paguajĂ« çmimin e plotĂ« pĂ«r pushtimin e saj.
The post Opinion/ Trumpi e braktis vizionin e Lindjes së Mesme të Madhe, duke i dhënë Izraelit dorë të lirë në Gaza first appeared on JavaNews.al.