NjĂ« thikĂ« me dy presa â Rritja e udhĂ«timeve detare nĂ« detin Adriatik
Deti Adriatik është një magnet për anijet e udhëtimit. Anijet janë plot me turistë që janë të gatshëm të eksplorojnë brigjet e tij. Por ky fluks është një e mirë dhe një e keqe për rajonin.
Një gjë është e qartë: industria e lundrimit nuk tregon shenja të ngadalësimit. Në vend të kësaj, ajo vazhdon të riformësojë ndikimin e saj, sezon pas sezoni, duke sfiduar portet për të pajtuar ambiciet e tyre me nevojën për të ruajtur hijeshinë e tyre historike dhe natyrore. Koha po mbaron për këto destinacione për të siguruar që komunitetet lokale dhe ekosistemet e brishta të përballojnë koston e kësaj rritjeje turistike.
Sipas të dhënave, vizitat e anijeve turistike në Adriatik janë vendosur të rriten me gati 6% këtë vit krahasuar me 2024, me numrin e pasagjerëve që rritet me rreth 4%. Gjatë periudhës 2024-2026, investimet që synojnë të kapin më shumë nga ky treg parashikohen në afro 400 milionë euro. Portet që konkurrojnë për një pjesë të kësaj tregtie fitimprurëse kanë pak vend për të manovruar nëse shpresojnë ta kthejnë këtë fluks në fitim pa shkaktuar dëm.
Yjet në zhvillim të Adriatikut: Bari dhe Saranda
Si autoritetet publike ashtu edhe sipërmarrësit privatë, të mbështetur nga operatorë ndërkombëtarë, po dyfishojnë turizmin e kroçerave. Shumica e të ardhurave dhe trafikut të pasagjerëve rrjedhin në vetëm 20 porte të Adriatikut, ata që dominojnë skenën. Megjithatë, lojtarë të rinj po shfaqen, duke tronditur rendin e vendosur. Bari, Mali i Zi, ka parë një rritje marramendëse prej 203% të pasagjerëve në krahasim me vitin 2024, ndërsa Saranda, Shqipëri, krenohet me një rritje edhe më dramatike prej 260%. Saranda, në veçanti, është gati të rivizatojë hartën e lundrimit, duke sfiduar pritshmëritë për një port që, midis 2022 dhe 2024, priti pak më shumë se 30 lundrime në vit.
Loredana Sulaj, shefe e komunikimit nĂ« MinistrinĂ« e Turizmit dhe Mjedisit tĂ« ShqipĂ«risĂ«, ia atribuon ngritjen e portit njĂ« âfluks tĂ« konsiderueshĂ«m turistĂ«sh, veçanĂ«risht nga Franca, Belgjika, Gjermania, Britania e Madhe dhe Spanjaâ.
Ajo tregon pĂ«r pĂ«rmirĂ«sime mĂ« tĂ« gjera, duke e lidhur bumin me âzhvillimin e infrastrukturĂ«s turistike dhe promovimin e aktiviteteve ekonomike nĂ« rajonâ. MĂ« shumĂ« kroçera, argumenton Ministria, pĂ«rkthehen nĂ« qĂ«ndrime mĂ« tĂ« gjata dhe tĂ« ardhura mĂ« tĂ« larta. Por Sulaj Ă«shtĂ« i shpejtĂ« pĂ«r tĂ« shtuar njĂ« paralajmĂ«rim: qĂ«ndrueshmĂ«ria Ă«shtĂ« e panegociueshme. âStrategjia e Turizmit 2024-2030â e ShqipĂ«risĂ«, e krijuar me tĂ« dhĂ«na nga INSTAT, pĂ«rfshin masa tĂ« synuara pĂ«r tĂ« balancuar pĂ«rfitimet ekonomike me mbrojtjen e mjedisit dhe komunitetit.
Të dhënat nënvizojnë nevojën për përqendrim në Durrës, ku vizitat e anijeve turistike u trefishuan nga viti 2023 në 2024. Porti tashmë trajton mbi 820.000 pasagjerë në vit, së bashku me 96,000 automjete, 4.07 milion ton ngarkesë dhe më shumë se 145,000 kontejnerë. Terminali i tij i pasagjerëve po kalon një përmirësim të madh për të mbajtur ritmin.
Duke parĂ« pĂ«rpara, projekti ambicioz âDurres Yachts & Marinaâ, i mbĂ«shtetur nga Eagle Hills me bazĂ« nĂ« Emiratet e Bashkuara Arabe, synon tĂ« transformojĂ« qytetin nĂ« njĂ« qendĂ«r luksoze udhĂ«timi dhe tregtie. PĂ«r disa, kjo Ă«shtĂ« njĂ« Ă«ndĂ«rr; pĂ«r tĂ« tjerĂ«t, njĂ« makth i afĂ«rt. Miratime tĂ« pĂ«rshpejtuara kanĂ« lĂ«nĂ« mĂ«njanĂ« kritikĂ«t, por administrata vendore Ă«shtĂ« e vendosur, nuk dĂ«shiron tĂ« lejojĂ« qĂ« DurrĂ«si tĂ« shndrrohet nga portet rivale tĂ« etur pĂ«r tĂ« tĂ«rhequr investitorĂ« dhe linja lundrimi. Nga ana tjetĂ«r, Vlora po sfidon DurrĂ«sin.
Ravenna: një mision ambicioz
Nga ana italiane, Ravenna po pĂ«rgatitet pĂ«r vitin 2026 me njĂ« terminal tĂ« ri detar nĂ« Porto Corsini, duke synuar tĂ« pĂ«rfitojĂ« nga dobĂ«sitĂ« e Venecias. Projekti prej 56 milionĂ« eurosh, me 6 milionĂ« euro nga Autoriteti Portual dhe mbi 50 milionĂ« euro nga Royal Caribbean, pĂ«rfshin njĂ« strukturĂ« dykatĂ«she prej 5000 metrash katrorĂ« me shtretĂ«r dhe shĂ«rbime tĂ« pĂ«rmirĂ«suara. Ravenna, e cila aktualisht trajton deri nĂ« 270.000 pasagjerĂ« lundrimi nĂ« vit, synon 400.000 qĂ« nga fillimi â njĂ« qĂ«llim qĂ« Legambiente e quan tepĂ«r ambicioz.
Piero Bucchi, njĂ« pĂ«rfaqĂ«sues i Legambiente qĂ« ka ndjekur projektin e Porto Corsini qĂ« nga fillimi i tij, paralajmĂ«ron pĂ«r njĂ« krizĂ« tĂ« afĂ«rt. âKjo rrezikon tĂ« dĂ«rrmojĂ« Ravenna me trafik pa sjellĂ« pĂ«rfitime pĂ«r komunitetin, ekosistemin apo edhe turizmin,â thotĂ« ai. Manovrat burokratike dhe premtimet e mĂ«dha, argumenton ai, kanĂ« errĂ«suar tĂ« metat e projektit. âPorto Corsini Ă«shtĂ« njĂ« rrugĂ« pa krye. I gjithĂ« trafiku do tĂ« kalojĂ« pĂ«rmes njĂ« rruge tashmĂ« tĂ« mbingarkuar, pa asnjĂ« shenjĂ« tĂ« zgjidhjeve tĂ« premtuara tĂ« infrastrukturĂ«s.â
Legambiente vĂ« nĂ« pikĂ«pyetje edhe pĂ«rmbysjen ekonomike. âStatistikat e fluksit tĂ« pasagjerĂ«ve janĂ« mashtruese,â shpjegon Bucchi. âShumica e pasagjerĂ«ve tĂ« lundrimit dĂ«rgohen nĂ« Venecia, Comacchio, Maranello ose San Marino nĂ« ekskursione tĂ« rezervuara paraprakisht. Zona pĂ«rreth, brenda njĂ« rrezeje prej 7 kilometrash, nuk sheh pothuajse asnjĂ« pĂ«rfitim.â OperatorĂ«t lokalĂ« i bĂ«jnĂ« jehonĂ« kĂ«tij zhgĂ«njimi. âAsgjĂ« konkrete nuk Ă«shtĂ« bĂ«rĂ« pĂ«r tĂ« tĂ«rhequr pasagjerĂ«t e lundrimit nĂ« restorantet dhe dyqanet tona,â thotĂ« njĂ« restorant. âAta kalojnĂ« me nxitim para vitrinave tona, duke iu pĂ«rmbajtur itinerareve tĂ« ngushta dhe tĂ« parapaguara.â
LOCATION për vendndodhje të reja
Pas disa vitesh, tĂ« dhĂ«nat do tĂ« zbulojnĂ« nĂ«se kritikĂ«t e RavenĂ«s janĂ« thjeshtĂ« alarmues apo parashikues. Tani pĂ«r tani, shqetĂ«simet e tyre shĂ«rbejnĂ« si njĂ« paralajmĂ«rim pĂ«r portet e tjera tĂ« Adriatikut, nga DurrĂ«si e deri mĂ« gjerĂ«. Bumi i lundrimit nuk ka tĂ« bĂ«jĂ« vetĂ«m me pasagjerĂ«t dhe fitimet â ka tĂ« bĂ«jĂ« me atĂ« se kush e menaxhon atĂ« dhe kush e ka ndikimin e tij. Bashkimi Europian e ka njohur prej kohĂ«sh kĂ«tĂ«, duke nisur iniciativa ndĂ«rrajonale si LOCATION, tĂ« financuara nga politika e kohezionit, e cila u zhvillua nga 2014 deri nĂ« 2020.
Me 3 milionë euro dhe 40 masa për të rritur përfitimet ekonomike për komunitetet bregdetare, LOCATION trajtoi brishtësinë urbane të porteve si Lisbona, Malaga, Trieste, Rijeka, Zadar, Ravenna dhe Durrësi. Nuk pati gjithmonë sukses, por vuri në pah një çështje kritike të injoruar shumë shpesh. Porteve iu kërkua të adoptonin një vizion afatgjatë. Disa ia vunë veshin thirrjes; të tjerët mbetën prapa. Por askush nuk mund të thotë se nuk ishin paralajmëruar./Osservatorio Balcani e Caucaso Transeuropa
The post NjĂ« thikĂ« me dy presa â Rritja e udhĂ«timeve detare nĂ« detin Adriatik appeared first on Gazeta Si.