❌

Reading view

There are new articles available, click to refresh the page.
↗

Thëniet më të bukura nga Umberto Eco

✇KultPlus
By: Kult Plus

“Tani kam arritur nĂ« pĂ«rfundimin se e gjithĂ« bota Ă«shtĂ« njĂ« enigmĂ«, njĂ« enigmĂ« e padĂ«mshme qĂ« bĂ«het e tmerrshme prej pĂ«rpjekjes sonĂ« tĂ« çmendur, pĂ«r ta interpretuar sikur tĂ« ketĂ« njĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« qĂ« fshihet nĂ«n tĂ«.”

“Ti vdes, por pjesa mĂ« e madhe e atyre qĂ« ke akumuluar nuk humbet. Ti lĂ« prapa njĂ« mesazh nĂ« shishe.”

“TĂ« lexosh njĂ« libĂ«r tĂ« shtypur Ă«shtĂ« njĂ« pĂ«rvojĂ« krejt tjetĂ«r: mund ta bĂ«sh nĂ« anije, nĂ« degĂ« tĂ« njĂ« peme, nĂ« shtrat, edhe kur nuk ka fare drita.”

“Funksioni i kujtesĂ«s Ă«shtĂ« qĂ« tĂ« ruajĂ«, por edhe tĂ« hedhĂ« tutje. NĂ«se do tĂ« mbanit mend gjithçka, nga e gjithĂ« jeta juaj, do tĂ« ishit tĂ« sĂ«murĂ«.”

“Kur njerĂ«zit pushojnĂ« sĂ« besuari nĂ« Zot, nuk Ă«shtĂ« se ata tashmĂ« nuk besojnĂ« nĂ« asgjĂ«: tani ata besojnĂ« nĂ« gjithçka.”

“NjerĂ«zit janĂ« tĂ« lodhur nga gjĂ«rat e thjeshta. Ata duan tĂ« sfidohen.”

“Problemi me internetin Ă«shtĂ« se ai tĂ« jep gjithçka, materiale tĂ« besueshĂ«m dhe materiale tĂ« çmendur. KĂ«shtu qĂ«, problemi Ă«shtĂ«, si tĂ« bĂ«sh dallimin?”

“Shteteve tĂ« Bashkuara iu desh njĂ« luftĂ« civile, pĂ«r t’u bashkuar ashtu si duhej.”

“Hero i vĂ«rtetĂ« Ă«shtĂ« gjithmonĂ« gabimisht hero; ai Ă«ndĂ«rron qĂ« tĂ« jetĂ« burracaku i ndershĂ«m, ashtu si gjithĂ« tĂ« tjerĂ«t”

“Interneti Ă«shtĂ« si njĂ« bibliotekĂ« pa filtrim. E mira e bibliotekave, ashtu sikurse dhe e enciklopedive, nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m qĂ« ruajnĂ« kujtesĂ«n, por edhe qĂ« hedhin tutje ato gjĂ«ra qĂ« njĂ« kulture nuk i duhen.

NĂ«se nuk do tĂ« hidhnim poshtĂ« asgjĂ«, do tĂ« ishim si “Funes el memorioso”, tek njĂ« tregim i Jose Luig Borges. Ky personazh kujtonte gjithçka: ishte njĂ« njeri me kujtesĂ« totale, i paaftĂ« tĂ« arsyetonte, sepse ishte i paaftĂ« tĂ« filtronte.

Interneti Ă«shtĂ« si Funesi: pĂ«rmban gjithçka, tĂ« vĂ«rtetĂ«n dhe tĂ« gĂ«njeshtĂ«rtĂ«n, gjĂ« qĂ« Ă«shtĂ« njĂ« risk i madh, mbi tĂ« gjitha pĂ«r tĂ« rinjtĂ«.”

“Kur dikujt i duhet tĂ« ndĂ«rhyjĂ« pĂ«r tĂ« mbrojtur lirinĂ« e shtypit, atĂ«herĂ« ajo shoqĂ«ri Ă«shtĂ« e sĂ«murĂ«.”

“MĂ« mirĂ« realiteti, se sa njĂ« Ă«ndĂ«rr: kur njĂ« gjĂ« Ă«shtĂ« reale, atĂ«herĂ« ajo Ă«shtĂ« e vĂ«rtetĂ« dhe pĂ«r kĂ«tĂ« nuk Ă«shtĂ« faji yt.”

“UnĂ« e kam humbur lirinĂ« e tĂ« mos paturit njĂ« opinion.”

“NĂ«se njerĂ«zit i blejnĂ« kot librat e mi, unĂ« kĂ«tĂ« e konsideroj njĂ« taksĂ« mbi idiotĂ«sinĂ«.”

“Mendoj se njĂ« libĂ«r duhet gjykuar dhjetĂ« vjet mĂ« vonĂ«, pasi e ke lexuar dhe rilexuar.”

“Druajuni profetĂ«ve dhe atyre qĂ« janĂ« tĂ« pĂ«rgatitur tĂ« vdesin pĂ«r tĂ« vĂ«rtetĂ«n, sepse si rregull ata bĂ«jnĂ« shumĂ« tĂ« tjerĂ« qĂ« tĂ« vdesin me ta, shpesh herĂ« para tyre, ndonjĂ«herĂ« edhe nĂ« vend tĂ« tyre.”

“Ka tĂ« pavĂ«rteta qĂ« prodhojnĂ« rezultate pozitivĂ« dhe tĂ« tjera qĂ« prodhojnĂ« rezultate negativĂ«. Mes kĂ«tyre tĂ« fundit janĂ« ProtokollĂ«t e PleqĂ«sisĂ« sĂ« Sionit, me tĂ« cilĂ«t jam marrĂ« nĂ« librin tim tĂ« fundit.

MĂ« ka tĂ«rhequr gjithmonĂ« teksti fals qĂ«, pĂ«r shkak se tĂ« tjerĂ«t e besojnĂ« apo pĂ«r shkak se shfrytĂ«zohet politikisht, ndikon nĂ« histori. FalĂ« DhuratĂ«s sĂ« Konstantinit, tĂ« paktĂ«n deri nĂ« vitet PesĂ«qind, ideja qĂ« zotĂ«rimet e pĂ«rkohshĂ«m tĂ« PerĂ«ndimit i janĂ« dhuruar PapĂ«s nga Perandori shkakton rezultatet e mĂ«dhenj qĂ« i dimĂ«â€

“E dashuroj aromĂ«n e bojĂ«s sĂ« librave nĂ« mĂ«ngjes”

“Mungesa Ă«shtĂ« pĂ«r dashurinĂ«, ashtu si era Ă«shtĂ« pĂ«r zjarrin: shuan flakĂ«t e vogla, por ndez tĂ« mĂ«dhatĂ«â€

“Monstrat ekzistojnĂ« sepse janĂ« pjesĂ« e njĂ« plani hyjnor, dhe tiparet e tmerrshme tĂ« atyre monstrave, zbulojnĂ« fuqinĂ« e krijuesit”

“Nuk e kuptoj dot pĂ«r se duhen 80 milionĂ« njerĂ«z online, kur, ajo qĂ« ata bĂ«jnĂ« nĂ« fund, Ă«shtĂ« qĂ« t’u flasin fantazmave nĂ« periferi.”

“Den Braun Ă«shtĂ« njĂ« personazh nga “LavjerrĂ«si i Fukoit”. UnĂ« e kam krijuar. Ai ndan me personazhet e mi magjepsjen pĂ«r botĂ«n e komploteve tĂ« MasonĂ«ve, JezuitĂ«ve. Rolin e KalorĂ«sve TempullarĂ«. Sekretin hermetik. Parimin qĂ« gjithçka Ă«shtĂ« e ndĂ«rlidhur. Madje dyshoj qĂ« Den Braun tĂ« ekzistojĂ« vĂ«rtetĂ«.”

“AsgjĂ« nuk i jep njĂ« njeriu tĂ« frikĂ«suar mĂ« shumĂ« kurajĂ«, se sa frika e njĂ« tjetri”

“CfarĂ« Ă«shtĂ« dashuria? Nuk ka asgjĂ« nĂ« botĂ«, as njeri, as Djall, asgjĂ« tjetĂ«r, qĂ« ta konsideroj aq tĂ« dyshimtĂ« sa dashuria, sepse ajo penetron nĂ« shpirt mĂ« shumĂ« se cdo gjĂ« tjetĂ«r.

Nuk ekziston asgjĂ« qĂ« ta mbushĂ« dhe lidhĂ« kaq shumĂ« zemrĂ«n, sa dashuria. KĂ«shtu qĂ«, nĂ«se nuk i keni ato armĂ« qĂ« e nĂ«nshtrojnĂ« atĂ«, shpirti zhytet pĂ«rmes dashurisĂ«, nĂ« njĂ« humnerĂ« tĂ« paanĂ«â€

“UnĂ« besoj se, ajo qĂ« ne bĂ«hemi, varet shumĂ« nga ajo qĂ« etĂ«rit tanĂ« na mĂ«sojnĂ«, nĂ« momente tĂ« cuditshĂ«m, atĂ«herĂ« kur nuk po pĂ«rpiqen fare tĂ« na mĂ«sojnĂ« dicka. Ne formohemi prej copĂ«zave tĂ« vogla tĂ« urtĂ«sisĂ«â€. / KultPlus.com

↗

“MeloditĂ« e Mesdheut” nĂ« skenĂ«n antike tĂ« Amfiteatrit tĂ« DurrĂ«sit

✇KultPlus
By: Kult Plus

NjĂ« mbrĂ«mje magjike pritet tĂ« jetĂ« ajo e 5 gushtit, kur nĂ« Amfiteatrin Antik tĂ« DurrĂ«sit do tĂ« zhvillohet koncerti “MeloditĂ« e Mesdheut”.

Sopranoja e mirënjohur, Inva Mula, prezantoi në rrjetet sociale, këtë aktivitet si një udhëtim muzikor i ndjeshëm dhe i fuqishëm, që vjen në një skenë historike.

Koncerti ka nĂ« program kĂ«ngĂ«t e meloditĂ« mĂ« tĂ« bukura tĂ« pellgut tĂ« Mesdheut. Koncerti “MeloditĂ« e Mesdheut” do tĂ« sjellin nĂ« skenĂ«n e lashtĂ«, duon Ekland & Redi Hasa, si dhe Korin e FĂ«mijĂ«ve “Okarina”  tĂ« cilĂ«t vijnĂ« nga Prishtina e qĂ« do t’i japin kĂ«saj performance njĂ« atmosferĂ« magjike. Edhe krybashkiakja e DurrĂ«sit, Emiriana Sako, ftoi tĂ« mos e humbisni kĂ«tĂ« event tĂ« veçantĂ« qĂ« bashkon artin, kulturĂ«n dhe emocionin.

Sopranoja Inva Mula vjen me këtë koncert pas MIK Fest në Korçë, ku u zhvillua edicioni i tij i tetë./atsh/KultPlus.com

↗

Doli nga shtypi libri pĂ«r fĂ«mijĂ« “NĂ« sytĂ« e Ardit” i autores Xhevrije Kurteshi-Nimani

✇KultPlus
By: Kult Plus

SĂ« fundmi ka dalĂ« nga shtypi libri mĂ« i ri me poezi pĂ«r fĂ«mijĂ«, “NË SYTË E ARDIT”, i autores Xhevrije Kurteshi-Nimani. Ky Ă«shtĂ« njĂ« botim i veçantĂ«, qĂ« pĂ«rmbledh 120 poezi tĂ« ndara pĂ«r dy grupmosha: pĂ«r fĂ«mijĂ«t dhe pĂ«r tĂ« rriturit, me tematikĂ« tĂ« gjerĂ« qĂ« prek dashurinĂ« pĂ«r fĂ«mijĂ«t, kujtimet nga vendlindja dhe jeta nĂ« mĂ«rgim.

Libri është titulluar dhe kushtuar syve të birit të saj, Ardianit, duke sjellë emocione të ndjera përmes vargut poetik. Sipas redaktorit të librit, Hysen Ibrahimi, autorja ka shënuar një rritje të dukshme në stilin dhe nivelin artistik të poezisë së saj, krahasuar me botimet e mëparshme.

Poetja përmes fjalës së saj sjell përjetime të thella shpirtërore që lidhen me vendlindjen, familjen, fëmijët dhe simbolet kombëtare. Poezitë për fëmijë, me ndjeshmëri dhe gjuhë të thjeshtë, kanë ngjashmëri me stilin e poetit të njohur Rifat Kukaj.

NdĂ«r poezitĂ« mĂ« tĂ« veçanta janĂ« “NĂ« sytĂ« e Ardit” dhe “Abetarja jonĂ«â€, ku autorja shpreh dashurinĂ« e pastĂ«r tĂ« nĂ«nĂ«s pĂ«r fĂ«mijĂ«n dhe krenarinĂ« pĂ«r gjuhĂ«n dhe shkronjat shqipe, sidomos nĂ« kontekstin e jetĂ«s nĂ« mĂ«rgim.

Ky libër është një dhuratë e çmuar për lexuesit e vegjël dhe për ata që ruajnë dashurinë për poezinë dhe gjuhën amtare, kudo që ndodhen në botë./KultPlus.com

↗

Loro Boriçi, pionieri i futbollit modern në Shqipëri

✇KultPlus
By: Kult Plus

Më 4 gusht 1922, lindi futbollisti i shquar i kombëtares, Loro Boriçi.

NĂ« qytetin e lindjes, ShkodĂ«r, ndoqi Kolegjin Saverian. Shtatlarti prej 1,87 m debutoi nĂ« futboll nĂ« moshĂ«n 14-vjeçare, me fanellĂ«n e ekipit tĂ« vendlindjes, “VllaznisĂ«â€ kundĂ«r ekipit tĂ« “Dragoit” tĂ« qytetit tĂ« Pogradecit. NĂ« vitin 1939 shpalosi dimensionin e njĂ« sulmuesi tĂ« pandalshĂ«m, duke u bĂ«rĂ« njĂ« ndĂ«r futbollistĂ«t mĂ« tĂ« njohur dhe mĂ« tĂ« dashur pĂ«r publikun shqiptar, kur shĂ«noi 3 gola nĂ« vetĂ«m 4 minuta nĂ« ndeshjen kundĂ«r “Spartakut” tĂ« TiranĂ«s.

Më pas nisi edhe një aventurë përtej Adriatikut, ku luajti për dy vite në Serinë A, me ekipin e Lazio-s.

“Ylli nĂ« ngjitje” do tĂ« kthehej sĂ«rish nĂ« fushĂ«n e gjelbĂ«r shqiptare, ku si lojtar i kombĂ«tares ngadhĂ«njeu me arritjen mĂ« tĂ« madhe tĂ« kohĂ«s, fitoren e KupĂ«s sĂ« Ballkanit, mĂ« 1946.

Gjatë 20 viteve të karrierës, Boriçi do të luante për Partizanin, Vllazninë dhe Spartakun e Tiranës. Sulmuesi veteran do të tërhiqej nga fusha për të marrë përsipër rolin e trajnerit. Boriçi drejtoi kombëtaren e Shqipërisë, Spartakun e Tiranës, Partizanin, Lokomotivën e Durrësit dhe për disa vite edhe kombëtaren e Republikës Popullore të Kinës./atsh/KultPlus.com

↗

Ti do vish

✇KultPlus
By: Kult Plus

Poezi nga Fatos Arapi

Ti do vish, e dashur, si s’do vish?
Kur e di se une ty te pres
duke ndjer’ frymemarrjen e vet mbremjes
duke ndjer’ frymemarrjen e vet pritjes
duke ndjer’ frymemarrjen e vetmise
Ti do vish, e dashur, si s’do vish?
Kur e di qe une po te mundnja,
rreth vetvetes rruzullin do vertitnja
si nje portokall’ ne doren time-
te rrjedhe koha shpejt




e ti te vish
./ KultPlus.com

↗

Muzeu Historik KombĂ«tar nĂ« kantier restaurimi pĂ«r t’u rikthyer si institucion bashkĂ«kohor

✇KultPlus
By: Kult Plus

Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit bëri të ditur se po punohet për ta rikthyer Muzeun Historik Kombëtar në një institucion dinjitoz dhe bashkëkohor, të denjë për të ruajtur dhe treguar historinë kombëtare.

Muzeu Historik Kombëtar, pas një kohe të gjatë sfidash dhe dëmtimesh, përfshirë tërmetin e 2019-tës është në fazë restaurimi, rikonstruksioni dhe muzealizimi. Kjo është ndërhyrja më e rëndësishme e këtij institucioni simbol, në kuadër të programit EU4Culture, nën drejtimin e UNOPS, me mbështetjen e Bashkimit Evropian dhe MEKI.

Ministria e Ekonomisë, Kulturës dhe Inovacionit bëri të ditur se, aktualisht në fazën e parë, punimet përfshijnë: paketim dhe evakuim të artefakteve, konsolidim dhe përforcim strukturor, rinovim të fasadave dhe izolimin e çatisë, instalimin e sistemit të monitorimit CAM, restaurimin e fasadës me teknologji moderne (fibra karboni dhe xhaketim kolonash).

NdĂ«rkohĂ«, MEKI Ă«shtĂ« nĂ« proces buxhetimi pĂ«r fazĂ«n e dytĂ« pĂ«r tĂ« garantuar vijimin e kĂ«tij transformimi rrĂ«njĂ«sor, qĂ« do tĂ« pĂ«rfshijĂ«: shtesa nĂ«ntokĂ«sore me laboratorĂ« e hapĂ«sira teknike; fasadĂ«n e brendshme “Oculus” prej xhami dhe mbulesĂ«n ikonike; sisteme moderne MEP, mbrojtje nga zjarri, muzeologji bashkĂ«kohore dhe mobilim tĂ«rĂ«sor./atsh/KultPlus.com

↗

Bota magjike e Andersenit

✇KultPlus
By: Kult Plus

Kur fjalët dështojnë, flet muzika.

Me histori tërheqëse, që kanë mbushur me lumturi zemrat e miliona fëmijëve në mbarë botën, Hans Christian Andersen mbahet mend si autori i përrallave më krijuese dhe më të lexuara. Edhe pse Anderseni ishte romancier, poet, dramaturg dhe eseist, përrallat u shndërruan në identitetin dhe kontributin e tij më të madh në letërsinë botërore.

Ndryshe nga autorët e tjerë të përrallave, shkrimtari dhe poeti i jashtëzakonshëm danez dallohet për mesazhet me përmbajtje humane, realiste, si dhe për optimizmin e tregimeve të tij. Njerëzor dhe realist, shkrimtari përcolli shpresën dhe na la mesazhe pozitive. Supozohet rëndom se përrallat janë histori që burojnë nga tradita popullore, përçuar ndër breza nga tregimtarët. Edhe pse është e vërtetë që shumica e përrallave janë të rrënjosura në folklorin oral, në një shkallë më të madhe ose më të vogël, në të vërtetë shumë nga historitë më të njohura na vijnë nga burime letrare.

VetĂ« jeta e Hans Christian Andersenit ngjasonte me njĂ« pĂ«rrallĂ«, sepse ai lindi biri i njĂ« kĂ«pucari tĂ« varfĂ«r dhe vdiq njĂ« njeri i pasur dhe i famshĂ«m, i famshĂ«m nĂ« tĂ« gjithĂ« botĂ«n, i afĂ«rt i mbretĂ«rve dhe mbretĂ«reshave. Bota e mrekullueshme pĂ«rrallore e Hans Christian Andersen frymĂ«zoi vepra tĂ« tilla si opera magjike e DvoÏ€ĂĄk “Rusalka”, apo  “Le Rossignol” i Stravinskit etj. Muzika mund tĂ« komunikojĂ« ndjenjat dhe atmosferĂ«n mĂ« drejtpĂ«rdrejt sesa fjalĂ«t, ajo Ă«shtĂ« nĂ« gjendje ta bĂ«jĂ« pranverĂ«n joreale nĂ« jetĂ« – shoqĂ«ruesin natyral tĂ« imagjinatĂ«s dhe fantazisĂ«. Mitet dhe pĂ«rrallat popullore kanĂ« tĂ«rhequr gjithmonĂ« kompozitorĂ«, veçanĂ«risht kompozitorĂ«t romantikĂ« nĂ« epokĂ«n romantike, por pĂ«rrallat e Andersenit kanĂ« pasur njĂ« joshje tĂ« veçantĂ« pĂ«r muzikantĂ«t, gjĂ« e cila vijon edhe nĂ« ditĂ«t e sotme.

Të paktën 80 kompozitorë janë frymëzuar prej tij, mes tyre shumë mjeshtra, madje edhe kompozitorët e ditëve të sotme gjejnë frymëzim në këto përralla. Ato nuk janë as të thjeshta dhe as fëminore, muzika ka jetuar brenda tyre, qysh nga fillimi.

Anderseni asnjëherë nuk pati si qëllim, që përrallat të ishin vetëm për fëmijët. Madje, edhe kur ato mbështeteshin në motive tradicionale, ai arriti të jepte krijime të sofistikuara letrare. Me përzierjen e sharmit dhe aventurës magjike, por edhe të ndjenjës së pakëndshme të thellësive të errëta, padrejtësisë, patosit dhe tragjedisë së mundshme, një vetëdije se edhe përfundimet e lumtura kanë një çmim dhe rrallëherë janë absolute.

Suksesi në rritje i Andersenit dhe udhëtimet jashtë vendit, e sollën gjithnjë e më shumë në kontakt me figurat kryesore artistike evropiane, jo vetëm me ato të letërsisë si Dikens dhe Brownings, por me kompozitorë të mëdhenj, mes tyre Shuman, Liszt, Mendelson, madje edhe Wagner. Ai ishte një nga admiruesit më të hershëm të Wagnerit, duke e vënë në ballë të shijes muzikore.

Ne i detyrohemi shkrimtarit disa autobiografi, njĂ« korrespondencĂ« voluminoze dhe njĂ« “Ditar” tĂ« mrekullueshĂ«m. NdĂ«rmjet 1832 dhe 1842, ai botoi nĂ« broshura tregimet e para tĂ« shkurtra tĂ« mrekullueshme: “PĂ«rralla pĂ«r fĂ«mijĂ«â€ (1835), tĂ« cilat nuk i adresoheshin vetĂ«m audiencĂ«s fĂ«minore. Suksesi e inkurajoi tĂ« vazhdonte tĂ« botonte; “Tregime tĂ« reja” (1843-1848) dhe “Tregime dhe histori tĂ« reja” (1858-1872). Anderseni shkroi 164 pĂ«rralla, tĂ« kredhura nĂ« romantizĂ«m dhe duke kombinuar mrekullinĂ« dhe ironinĂ«. Larg imitimit tĂ« paraardhĂ«sve tĂ« tij nĂ« zhanrin e pĂ«rrallĂ«s (Perrault, Galland dhe Hoffmann, Brothers Grimm), stili i tij spikat pĂ«r pĂ«rdorimin mjeshtĂ«ror dhe tĂ« ekuilibruar tĂ« gjuhĂ«s sĂ« pĂ«rditshme, idiomave dhe shprehjeve popullore, arrin tĂ« shpreh mrekullisht, nĂ« njĂ« gjuhĂ« shumĂ« tĂ« thjeshtĂ«, emocionet mĂ« delikate dhe idetĂ« mĂ« tĂ« mira, duke kaluar pa vĂ«shtirĂ«si nga poezia nĂ« ironi, nga farsa nĂ« tragjike. Anderseni u frymĂ«zua nga histori tradicionale skandinave, gjermane dhe greke, nga kohĂ«t e lashta deri nĂ« MesjetĂ«.

NĂ« mĂ«nyrĂ« mjeshtĂ«rore, ai thuri materiale dhe ndikime tĂ« ndryshme pĂ«r tĂ« krijuar pĂ«rrallat qĂ« ne njohim sot. PĂ«rrallat prezantojnĂ« mbretĂ«r dhe mbretĂ«resha tĂ« vĂ«rtetĂ« ose legjendarĂ«; kafshĂ«, bimĂ«, krijesa magjike (sirena dhe zana), madje edhe objekte. NdĂ«r pĂ«rrallat mĂ« tĂ« famshme citojmĂ« “Rosaku i shĂ«mtuar”, “MbretĂ«resha e dĂ«borĂ«s”, “Rrobat e reja tĂ« perandorit”, “Mjellmat e egra dhe sirena e vogĂ«l”, “ShitĂ«sja e shkrepseve”, “Princesha dhe bizelet”, “Ushtari i kallajit” dhe “Sirena e vogĂ«l” etj. ShumĂ« nga pĂ«rrallat u bĂ«nĂ« drama, filma ose shfaqje muzikore, madje frymĂ«zuan fotografi tĂ« animuara tĂ« njohura si Arieli. I pĂ«lqenin shumĂ« udhĂ«timet dhe udhĂ«toi shumĂ«, mbi tĂ« gjitha nĂ« Gjermani pĂ«r tĂ« vizituar miqtĂ« Friederike dhe Friedrich Anton Serre. Kur Anderseni vdiq nĂ« moshĂ«n 70-vjeçare, mĂ« 4 gusht 1875, nĂ« Kopenhagen, tashmĂ« njihej ndĂ«rkombĂ«tarisht. Deri pak kohĂ« mĂ« parĂ«, shtĂ«pia ku ai kishte lindur ishte njĂ« vend pelegrinazhi pĂ«r fansat.

MĂ« 30 qershor 2021, nĂ« vendlindjen e tij, Odense u hap njĂ« muze: “H.C. Andersen House”, nĂ« gjuhĂ«n daneze, “H.C. Andersen Hus”. Anderseni nuk e mendoi kurrĂ« veten vetĂ«m si tregimtar pĂ«r fĂ«mijĂ«t. Ishte e rĂ«ndĂ«sishme pĂ«r tĂ«, qĂ« elementĂ«t sociokritikĂ« ose satirikĂ« tĂ« pĂ«rrallave, tĂ« cilat ai me vetĂ«dije i pĂ«rfshiu pĂ«r lexuesit e rritur, u theksuan po aq sa fantastikja dhe imagjinarja. Muzeu ka “hapĂ«sirĂ«n kushtuar fĂ«mijĂ«ve”, pĂ«rfshirĂ« atelien me emrin “Ville Vau”, ku fĂ«mijĂ«t mund tĂ« jenĂ« krijues dhe tĂ« marrin pjesĂ« nĂ« krijimtari. Para vdekjes, Andersen ishte shkrimtar i njohur dhe u konsiderua si thesar kombĂ«tar nga qeveria daneze, madje i akordohej edhe njĂ« pagĂ«. NĂ« kopshtin “Rosenborg”, Kopenhagen, nĂ« nder tĂ« shkrimtarit legjendar ngrihet statuja e tij. / Konica.al / KultPlus.com

↗

‘Ne nuk erdhĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« botĂ« pĂ«r t’u frikĂ«suar nga e ardhmja, kemi ardhur pĂ«r t’a krijuar atë’

✇KultPlus
By: Kult Plus

Thënie nga Barack Obama

‘’Ndryshimi nuk vjen nĂ«se presim dikĂ« ose njĂ« kohĂ« tĂ« duhur. Ne jemi ata tĂ« cilĂ«t i presim.’

‘’AsgjĂ« qĂ« Ă«shtĂ« e vlefshme nĂ« jetĂ« nuk Ă«shtĂ« e lehtë’’.

‘’Ne nuk erdhĂ«m nĂ« kĂ«tĂ« botĂ« pĂ«r t’u frikĂ«suar nga e ardhmja. Kemi ardhur pĂ«r t’a krijuar atë’’.

‘’PĂ«rparimi vjen nĂ« mĂ«nyrĂ« periodike. Nuk Ă«shtĂ« gjithmonĂ« njĂ« vijĂ« e drejtĂ«. Nuk Ă«shtĂ« gjithmonĂ« rrugĂ« e lehtë’’

‘’CinikĂ«t mund tĂ« jenĂ« zĂ«rat mĂ« tĂ« lartĂ«, por ju premtoj, se ata pĂ«rmbushin mĂ« sĂ« paku’’.

‘’NjĂ« zĂ« mund tĂ« ndryshojĂ« njĂ« dhomĂ« tĂ« tĂ«rë’’.

‘’Ne nuk e shohim tĂ« ardhmen si diçka qĂ« e kemi nĂ«n kontroll, por si diçka tĂ« cilĂ«n mund t’a krijojmĂ« me pĂ«rpjekje tĂ« pĂ«rbashkĂ«ta dhe kolektive”.

‘’Ne duhet tĂ« ndryshojmĂ« idenĂ« e pĂ«rsosmĂ«risĂ«. Jo shumĂ« njerĂ«z kalojnĂ« kohĂ« duke  u pĂ«rpjekur tĂ« jenĂ« tĂ« pĂ«rsosur’’.

‘’NĂ«se punoni shumĂ« dhe kryeni pĂ«rgjegjĂ«sitĂ« tuaja, ju mund tĂ« vazhdoni pĂ«rpara, pavarĂ«sisht se prej nga vini, si dukeni ose çfarĂ« doni”.

‘’LĂ«nia e shenjĂ«s nĂ« botĂ« Ă«shtĂ« e vĂ«shtirĂ«. NĂ«se do tĂ« ishte e lehtĂ«, tĂ« gjithĂ« do t’a bĂ«nin kĂ«tĂ«. Por nuk Ă«shtĂ«. Merr durim, angazhim dhe vjen me shumĂ« dĂ«shtime pĂ«rgjatĂ« rrugĂ«s.’/KultPlus.com

↗

150 vite nga vdekja e gjeniut të përrallave për fëmijë, Hans Christian Andersen

✇KultPlus
By: Kult Plus

Hans Kristian Andersen (2 Prill 1805-4 Gusht 1875), i quajtur H.C. Andersen në Danimarkë, ishte një autor danez. Edhe pse ishte shkrimtar i disa dramave, kujtimeve udhëtimesh, romaneve dhe poezive, ai mbahet mend më së shumti për përrallat e tij.

PĂ«rrallat e Andersenit, tĂ« pĂ«rbĂ«ra nga 156 tregime tĂ« ndara nĂ« nĂ«ntĂ« vĂ«llime dhe tĂ« pĂ«rkthyera nĂ« mĂ« shumĂ« se 125 gjuhĂ« nĂ« mbarĂ« botĂ«n, janĂ« ngulitur kulturalisht nĂ« ndĂ«rgjegjen kolektive tĂ« perĂ«ndimit, lehtĂ«sisht tĂ« kuptueshme nga fĂ«mijĂ«t, por duke prezantuar mĂ«sime tĂ« virtyteve dhe qĂ«ndrueshmĂ«risĂ« pĂ«rballĂ« fatkeqĂ«sisĂ« edhe pĂ«r lexuesit e pjekur. NdĂ«r pĂ«rrallat e tij mĂ« tĂ« famshme: “Rrobat e reja tĂ« Perandorit”, “Sirena e VogĂ«l”, “Bilbili”, “Ushtari i Tinit tĂ« QĂ«ndrueshĂ«m”, “KĂ«pucĂ«t e Kuqe”, “Princesha dhe Bizelet”, “MbretĂ«resha e BorĂ«s”,”Rosaku i ShĂ«mtuar “,”ShitĂ«sja e VogĂ«l e ShkrepsĂ«ve” dhe “GishtĂ«za”. HistoritĂ« e tij kanĂ« frymĂ«zuar balete, drama dhe filma tĂ« animuar dhe filma aksion drejt pĂ«r sĂ« drejti. NjĂ« nga bulevardet mĂ« tĂ« gjĂ«rĂ« dhe mĂ« tĂ« populluar tĂ« KopenhagĂ«s,rreth skajit nĂ« sheshin e bashkisĂ« sĂ« qytetit ku ndodhet statuja prej bronzi (me pĂ«rmasa mĂ« tĂ« mĂ«dha se pĂ«rmasat reale), e Andersenit, bulevard i cili quhet “Bulevardi H. C. Andersens”.

Në shqip për përkthimin e librit Përrallat e Andersenit kanë kontribuar disa përkthyes të njohur, si Pirro Misha,Bedri Dedja, Vandush Vinçani,Dritan Thomollari dhe Stathi Kostari.

Hans u rrit si njĂ« djalĂ« jo tĂ«rheqĂ«s dhe qĂ«ndroi nĂ« kĂ«tĂ« mĂ«nyrĂ« nĂ« moshĂ« madhore. Ai pranoi se kjo frymĂ«zoi historinĂ« e tij pĂ«r “Rosakun e VogĂ«t tĂ« ShĂ«mtuar”, pasi qĂ« nga shikimi i parĂ« rosa ishte ‘e shĂ«mtuar’ dhe e dĂ«buar, megjithatĂ«, ndĂ«rsa koha kalonte bukuria e brendshme e mendjes sĂ« tij dhe shkrimet e tij frymĂ«zuan shumĂ« tĂ« rritur dhe fĂ«mijĂ« nĂ« audiencĂ«n e tij .

Ai ndërroi jetë më 4 gusht 1875. /KultPlus.com

↗

Sot feston ditëlindjen Barack Obama, presidenti i 44 i ShBA-ve dhe nobelisti për Paqe

✇KultPlus
By: Kult Plus


Sot feston ditĂ«lindjen presidenti i 44-tĂ« i Shteteve tĂ« Bashkuara tĂ« AmerikĂ«s dhe laureati i Çmimit Nobel pĂ«r Paqe, Barack Obama, njĂ«ri prej figurave mĂ« tĂ« ndritura dhe mĂ« tĂ« rĂ«ndĂ«sishme tĂ« politikĂ«s botĂ«rore moderne.

Barack Hussein Obama II u lind më 4 gusht të vitit 1961 në Honolulu, Hawai. Jetësimi i tij do të shënonte rrugën e tij të shkëlqyeshme dhe të paharrueshme në politikë, duke i dhënë shpresë dhe frymëmarrje shumëkujt, veçanërisht rinisë me ëndrra dhe synime të mëdha.

Shërbimi i tij në Shtëpinë e Bardhë ishte një periudhë e ndritur e njohur për lidhjen e fuqishme me popullin dhe sjelljen e ndryshimeve progresive. Zgjedhja e tij si president i SHBA-ve në vitin 2008 ishte një moment shumë emocionues për shumë njerëz, veçanërisht për minoritetet etnike, duke u bërë simbol i shpresës për një botë të ndryshme dhe më të barabartë.

NĂ« vitin 2009, nĂ« kohĂ«n e parashtrimit tĂ« tij si president, Obama mori Çmimin Nobel pĂ«r Paqe, njĂ« nderim i jashtĂ«zakonshĂ«m pĂ«r pĂ«rpjekjet e tij nĂ« diplomaci dhe tĂ« drejtĂ«n e njerĂ«zve, duke u pĂ«rkushtuar pĂ«r zgjidhjen e konflikteve dhe promovimin e paqes nĂ« nivel ndĂ«rkombĂ«tar.

Ndërkohë, gjatë mandatit të tij si president, Obama udhëhoqi vendin përmes kohërave të turbullta, duke përballuar sfida të mëdha si kriza ekonomike globale dhe sfidat e sigurisë ndërkombëtare. Ai promovoi reforma të rëndësishme shoqërore, duke synuar të përmirësojë sistemin shëndetësore, të adresonte ndryshimet klimatike dhe të luftonte për barazi të mëtejshme në shoqëri.

Pas mbarimit të mandatit të tij të parë, Obama u rizgjodh në vitin 2012 dhe vazhdoi të udhëhiqte me përkushtim dhe përgjegjësi deri në fundin e mandatit të dytë në vitin 2017. Edhe pas largimit nga Shtëpia e Bardhë, ai ka vazhduar të angazhohet në fusha të ndryshme, duke promovuar vlerat e tij për paqe, dialog, dhe bashkëpunim ndërkombëtar.

Sot, kur Barack Obama feston ditëlindjen e tij të 62, admiruesit dhe miqtë e tij shprehen me dashuri dhe respekt për ndikimin që ai ka lënë në botë. Të shumtë janë ata që ndiejnë se ai ka shtrirë një dorë drejt ndryshimeve pozitive dhe ka shërbyer si frymëzim për brezat e ardhshëm që ikin pas ëndrrave të tyre. / KultPlus.com

↗

Zuckerberg ndan vizionin për AI: Superinteligjenca duhet të jetë në dispozicion të të gjithëve!

✇KultPlus
By: Kult Plus

Drejtori ekzekutiv i Meta-s, Mark Zuckerberg ka një vizion: superinteligjenca duhet të jetë në dispozicion të të gjithëve.

Ndërkohë, falë IA, Microsofti hyri në klubin e kompanive me vlerë mbi 4 bilionë dollarë në bursë.

Mark Zuckerbergu Ă«shtĂ« i bindur se bota do tĂ« jetĂ« “shumĂ« ndryshe” brenda pak vitesh. “Jam i emocionuar tĂ« krijoj njĂ« superinteligjencĂ« personale pĂ«r tĂ« gjithĂ« nĂ« planet”, tha themeluesi dhe Drejtori ekzekutiv i Meta Group-it nĂ« mes tĂ« javĂ«s (30.07.2025), pas prezantimit tĂ« rezultateve tĂ« fundit tremujore.

Zuckerbergu: superinteligjenca pranë

Meta i referohet “superinteligjencĂ«s” si inteligjencĂ« artificiale (IA) qĂ« kapĂ«rcen inteligjencĂ«n njerĂ«zore nĂ« çdo aspekt. Ky variant i IA Ă«shtĂ« i aftĂ« tĂ« kryejĂ« detyra komplekse pa ndĂ«rhyrjen e njeriut.

Kemi parë shenjat e para të sistemeve të inteligjencës artificiale që vetëpërmirësohen, tha Zuckerbergu. Prandaj, superinteligjenca po afrohet edhe më shumë, megjithëse zhvillimi i saj do të kërkojë ende kohë.

Kompania mëmë e Facebook-ut tani planifikon të investojë më shumë në qendrat e të dhënave të IA. Pritet të investohen të paktën 66 miliardë dollarë, 2 miliardë dollarë më shumë se sa ishte planifikuar fillimisht. Kufiri i synuar mbetet i pandryshuar në 72 miliardë dollarë.

Kompania mëmë e Facebook-ut po rritet

Meta po përfiton nga bumi në sektorin e reklamave, i cili i ka mundësuar kompanisë të shënojë rezultate tremujore të papritura të mira. Në tremujorin e dytë, grupi amerikan rriti të ardhurat e tij me 22% në 47.52 miliardë dollarë dhe fitimin e tij neto me 36% në 18.34 miliardë dollarë.

Për tremujorin aktual, Drejtoresha Financiare Susan Li njoftoi të ardhura midis 47.5 miliardave dhe 50.5 miliarda dollarëve. Konsensusi i tregut deri tani ishte vetëm 46 miliardë dollarë.

Aksionet e Meta-s dhe Microsoft-s arrijnë nivele rekord

Shifrat për tremujorin e kaluar gjithashtu tejkaluan pritjet e analistëve. Aksionet e Meta-s u rritën me më shumë se 12% në Bursën e Frankfurtit. Aksioni pritet të arrijë një rekord të ri dhe një kapitalizim tregu prej 2 bilionë dollarësh kur Nasdaq të hapet pasdite.

Aksionet e Microsoft-it janë gjithashtu shumë të kërkuara, me një rritje prej rreth 9%. Nëse aksioni vazhdon vrullin gjatë tregtimit të rregullt në Shtetet e Bashkuara, ai do të arrijë një nivel të paparë. Microsoft-i do të hynte në klubin ekskluziv të kompanive me vlerë mbi 4 bilionë dollarë, nga të cilat aktualisht bën pjesë vetëm gjigandi amerikan i çipave Nvidia, me një kapitalizim tregu mbi 4 bilionë dollarë.

Kapitalizimi i tregut tĂ« Microsoft pritet tĂ« rritet me tĂ« paktĂ«n 300 miliardĂ« dollarĂ«, sipas analistit Jochen Stanzl tĂ« ndĂ«rmjetĂ«sit CMC Markets. “Kjo Ă«shtĂ« afĂ«rsisht e barabartĂ« me tĂ« gjithĂ« kapitalizimin e tregut tĂ« kompanisĂ« mĂ« tĂ« madhe tĂ« softuerĂ«ve nĂ« EvropĂ«, SAP.”

Microsoft-i publikon shifra të larta

Ashtu si Meta, edhe Microsoft i publikoi rezultatet tremujore të mërkurën në mbrëmje. Dhe ashtu si Meta, Microsofti po përfiton jashtëzakonisht shumë nga tendenca aktuale në inteligjencën artificiale. Pritjet e tregut ishin sigurisht të larta para se të publikoheshin rezultatet tremujore, por Microsofti ia doli mbanë.

TĂ« ardhurat nga departamenti i Microsoft Cloud u rritĂ«n me njĂ« shifĂ«r mbi mesataren, prej 25% nĂ« 46.7 miliardĂ« dollarĂ«. NĂ« tĂ« njĂ«jtĂ«n kohĂ«, tĂ« ardhurat e grupit u rritĂ«n me 18% nĂ« 76.4 miliardĂ« dollarĂ«, dhe fitimi neto u rrit me 22% nĂ« 27.2 miliardĂ« dollarĂ«. “Rezultatet tremujore tregojnĂ« qartĂ« depĂ«rtimin e thellĂ« tĂ« IA nĂ« ekonomi, si dhe dinamikĂ«n qĂ« rezulton”, pohon me bindje analisti Stanzl.

Microsoft zbulon për herë të parë të ardhurat e platformës cloud

Pas viteve të sekretit, Microsofti zbuloi gjithashtu të ardhurat e platformës së saj cloud Azure gjatë prezantimit të rezultateve tremujore. Sipas këtyre shifrave, ajo gjeneroi në vitin fiskal 2024/2025 të përfunduar së fundmi të ardhura prej mbi 75 miliardë dollarësh, një rritje prej 34%.

Kjo konfirmon supozimin se Microsoft është ofruesi i dytë më i madh i shërbimeve në cloud pas Amazon-ës. Deri tani, grupi kishte raportuar vetëm shifra rritjeje, por jo të ardhura absolute./KultPlus.com

↗

NASA dhe SpaceX dërgojnë 4 astronautë në hapësirë

✇KultPlus
By: Kult Plus

Një mision i përbashkët ndërkombëtar Hapësinor nga NASA dhe Kompania Space X e Elon Musk dërgoi këtë të shtunë të 2 gushtit 4 astronautë në Stacionin ndërkombëtar të Hapësirës për vetëm 15 orë pas nisjes nga Florida, duke shënuar kështu një nga fluturimet më të shpejta amerikane në Historinë e udhëtimeve hapësinore.

Raketa Falcon 9 u nis nga Qendra HapĂ«sinore Kennedy mĂ« 1 gusht, duke transportuar katĂ«r astronautĂ« nĂ« kapsulĂ«n “Crew Dragon Endeavour”, pjesĂ« e misionit tĂ« quajtur Crew-11.

Ekuipazhi i këtij misioni përbëhej nga dy astronautë të NASA-s, Zena Cardman dhe Mike Fincke, astronauti japonez Kimiya Yui nga agjencia JAXA dhe kozmonauti rus Oleg Platonov nga Roscosmos. Ata u ankoruan në stacionin hapësinor në orët e para të mëngjesit të së shtunës , duke u bashkuar me shtatë anëtarët e tjerë të ekuipazhit që ndodhen aktualisht në bord, dhe duke rritur përkohësisht numrin e astronautëve në Stacionin Ndërkombëtar të Hapësirës  në 11 astronautë.

Fluturimi i suksesshëm prej vetëm 15 orësh shënon një moment të rëndësishëm për bashkëpunimin ndërkombëtar në hapësirë, veçanërisht në një periudhë të tensionuar globale. Megjithatë, ky nuk është rekordi më i shpejtë ndonjëherë Rusia e mban ende rekordin botëror për një fluturim prej vetëm 3 orësh drejt Stacionit Ndërkombëtar të Hapësirës me kapsulën Soyuz.

Kjo ishte hera e pestë që kapsula Crew Dragon Endeavour u përdor në një mision të tillë. Astronautët do të qëndrojnë rreth gjashtë muaj në stacion, ku do të zëvendësojnë një pjesë të ekuipazhit të mëparshëm dhe do të punojnë në eksperimente shkencore dhe mirëmbajtje të stacionit.

Misioni Crew-11 jo vetëm që tregon efikasitetin dhe përparimin teknologjik të SpaceX, por gjithashtu thekson rëndësinë e bashkëpunimit ndërkombëtar në eksplorimin hapësinor. Ndërsa astronautët e rinj nisin punën në bord të ISS, komuniteti shkencor ndërkombëtar pret me interes zbulimet dhe rezultatet që ky ekip do të sjellë në muajt në vijim./KultPlus.

↗

’N’ty mendoj kur agon drita, bylbyli mallshĂ«m kndon‘

✇KultPlus
By: Kult Plus


Poezi nga Gjergj Fishta

Atdheut

N’ty mendoj kur agon drita,
Kur bylbyli mallshëm kndon
N’ty mendoj kur soset dita
Terri botën kur e mblon.

Veç se ty tĂ« shoh un n’andĂ«rr,
Veç se ty çuet t’kam n’mendim
NdĂ«r t’vĂ«shtira ti m’je qandĂ«rr,
PĂ«r ty leht m’vjen çdo ndĂ«shkim.

Tjera brigje, fusha, zalle,
Unë kam pa larg tue ba shtek,
E përgjova tjera valle
N’tjera lule syu m’u rrek.

Por nji fushë ma blerët nuk shtrohet,
Por nji mal ma bukur s’rri.
Ma i kulluem nji lum s’dikohet,
Moj Shqypni porsi i ke ti.

N’ty ma i bukur lulzon prilli,
Jan ma t’kandshme stin e mot,
N’ty bylbyli pa le Dielli
Kndon ma ambĂ«l t’Madhit Zot.

Pa ty lules s’mi vje era,
Pa ty pema frut nuk m’bjen:
Mue pa ty s’mĂ« del prandvera.
Pa ty Dielli nuk m’shkĂ«lxen.

Dersa t’mundem me ligjrue,
E sa gjall me frymë un jam
Kurr Shqypni s’kam me t’harrue
Edhe n’vorr me t’pĂ«rmend kam./KultPlus.com

↗

Kopshti i piktorit francez, Claude Monet, tërheq vizitorë nga e gjithë bota

✇KultPlus
By: Kult Plus

Kopshti plot gjallĂ«ri qĂ« frymĂ«zoi serinĂ« ikonike “ZambakĂ« uji” tĂ« piktorit impresionist francez, Claude Monet, vazhdon tĂ« magjepsĂ« vizitorĂ« nga e gjithĂ« bota, raporton Anadolu.

Monet (1840-1926) u zhvendos në fshatin Giverny në lle de France në prill të vitit 1883, ku bleu një shtëpi në vitin 1890 dhe krijoi Pellgun e famshëm të Zambakëve të Ujit.

Pikturat e krijuara midis viteve 1914 dhe 1917, bazuar në triadën e ngjyrave blu-jeshile-rozë, janë ndër pikturat më të famshme të impresionizmit.

Monet e shndĂ«rroi pemishten origjinale me fruta nĂ« njĂ« kopsht lulesh tĂ« lulĂ«zuar duke pĂ«rdorur fara tĂ« mbledhura nga e gjithĂ« Franca dhe Evropa. MĂ« vonĂ«, ai e zgjeroi territorin pĂ«r tĂ« pĂ«rfshirĂ« njĂ« “kopsht uji”, tĂ« frymĂ«zuar nga zambakĂ«t e ujit qĂ« pa nĂ« Panairin BotĂ«ror tĂ« Parisit nĂ« vitin 1889.

I ndikuar nga admirimi i tij për kulturën japoneze, ai krijoi një pellg me një urë të gjelbër me hark që përzihej pa probleme me peizazhin. Edhe pse fillimisht nuk kishte plane për të pikturuar zambakët, Monet përfundimisht krijoi gati 300 vepra arti të përqendruara në to.

NdĂ«r pikturat e tij tĂ« tjera tĂ« famshme janĂ« “PĂ«rshtypje: Lindja e diellit dhe “Fusha me lulekuqe”. ShumĂ« nga veprat e tij janĂ« tĂ« vendosura nĂ« muzetĂ« Marmottan Monet dhe Orsay tĂ« Parisit.

Shtëpia e Monet përfshinte tri studio dhe ndahej me dy fëmijët e tij nga martesa e tij e parë, gruan e tij të dytë Alice dhe gjashtë fëmijët e saj. Pas vdekjes së Monet në vitin 1926 në moshën 86-vjeçare, shtëpia u degradua për gati 50 vjet.

Trashëgimtari i tij i fundit ia dhuroi pronën Akademisë Franceze të Arteve të Bukura. Një restaurim i madh filloi në vitin 1976 dhe zgjati katër vjet, i udhëhequr nga dëshmitë e atyre që e kishin njohur pronën. Shtëpia dhe kopshtet u rihapën për publikun në vitin 1980 dhe tani janë të hapura shtatë muaj të çdo viti.

Në vitin 2024, vendi theu rekorde pjesëmarrjeje, duke tërhequr 770 mijë vizitorë, 52 për qind nga jashtë vendit dhe 48 për qind nga brenda Francës.

Sot, 12 kopshtarë mirëmbajnë terrenin, duke planifikuar lulëzime sezonale për të ruajtur harmoninë vizuale të vendit. Rreth 80 për qind e luleve rriten në serra aty pranë. Kopshti është i ndarë në dy seksione kryesore nga një shteg qendror, me vizitorët që shpesh presin në radhë për foto pranë pellgut të famshëm të zambakëve.

Brenda shtĂ«pisĂ«, turistĂ«t mund tĂ« eksplorojnĂ« dhoma tĂ« dekoruara me shkĂ«lqim, duke pĂ«rfshirĂ« njĂ« dhomĂ« ngrĂ«nieje tĂ« verdhĂ« dhe njĂ« kuzhinĂ« me pllaka blu dhe tĂ« bardha – dy nga hapĂ«sirat mĂ« tĂ« fotografuara. NĂ« atĂ« kohĂ«, kuzhina kishte ujĂ« tĂ« rrjedhshĂ«m tĂ« nxehtĂ« dhe tĂ« ftohtĂ«, njĂ« gjĂ« e rrallĂ« nĂ« shtĂ«pitĂ« e asaj epoke.

Monet është varrosur në Giverny, në përputhje me dëshirën e tij.

Gati 100 vjet pas vdekjes sĂ« tij, trashĂ«gimia artistike e Monet jeton pĂ«rmes kopshtit tĂ« tij tĂ« lulĂ«zuar – njĂ« kanavacĂ« e gjallĂ« dhe njĂ« homazh i qĂ«ndrueshĂ«m pĂ«r vizionin e tij./KultPlus.com

↗

Jorge Luis Borges dhe historia e perandorit qĂ« dogji librat pĂ«r t’u bĂ«rĂ« “i pavdekshĂ«m”

✇KultPlus
By: Kult Plus

MĂ« 1950, Jorge Luis Borges botoi njĂ« tekst nĂ« tĂ« cilin pĂ«rshkruante se si perandori kinez Qin Shi Huang e ndaloi me ligj pĂ«rmendjen e vdekjes. Kjo ishte mĂ«nyra e shkrimtarit pĂ«r t’iu kundĂ«rvĂ«nĂ« presidentit fuqiplotĂ« argjentinas, Juan Peron.

MĂ« 22 tetor tĂ« vitit 1950, njĂ« vit pas miratimit tĂ« KushtetutĂ«s sĂ« re nĂ« Parlamentin argjentinas, qĂ« nuk i vinte mĂ« limite rizgjedhjes sĂ« Presidentit, duke i dhĂ«nĂ« kĂ«shtu gjeneralit Peron njĂ« pavdekshmĂ«ri simbolike, Jorge Luis Borges botoi nĂ« gazetĂ«n “La NaciĂłn” njĂ« tekst tĂ« shkurtĂ«r qĂ« sot Ă«shtĂ« kthyer nĂ« njĂ« klasik tĂ« letĂ«rsisĂ«, “Muri i madh dhe librat”.

QĂ«llimi i tij, na thotĂ« Borges, ishte thjesht e vetĂ«m tĂ« bĂ«nte ndonjĂ« reflektim mbi perandorin kinez Qin Shi Huang (qĂ« Borges e quan, sipas nomenklaturĂ«s sĂ« lashtĂ«, Shih Huang Ti), qĂ« nĂ« fillim tĂ« shekullit tĂ« tretĂ« para Krishtit, “ndaloi tĂ« pĂ«rmendej vdekja dhe kĂ«rkoi eliksirin e pavdekĂ«sisĂ«â€. Qin Shi Huang mori famĂ« sepse urdhĂ«roi ndĂ«rtimin e njĂ« muri tĂ« madh dhe dogji tĂ« gjithĂ« librat pĂ«rpara tij. NĂ« rreth tre faqe tĂ« admirueshme, Borges pĂ«rmend disa aspekte thelbĂ«sore tĂ« atij personazhi misterioz, megjithatĂ« fluturon mbi shumĂ« veçanti tĂ« tjera, si dy sipĂ«rmarrjet kolosale qĂ« i dhanĂ« famĂ«.

Gjatë mbretërimit të tij, Qin Shi Huang, së bashku me ministrin Li Si, kërkoi të zbatonte një plan reformash ekonomike dhe politike, me qëllim bashkimin e një shteti të madh të fragmentarizuar dhe të korrigjonte praktikat administrative korruptive të qeverisë paraardhëse, duke e transformuar nga një vend feudal në një shtet federativ. Këto masa i dhanë admirimin e brezave të ardhshëm dhe Tom Ambrose, në studimin e tij të zellshëm mbi origjinën e tiranive, e quan Qin Shi Huangit si themeluesin e shtetit të parë me polici në historinë botërore.

Stephen Haw, autor i “Beijing: A Concise History” ngre hipotezĂ«n se ambicia pĂ«r pushtet e Qin Shi Huang e kishte burimin nga njĂ« traumĂ« tĂ« pĂ«suar gjatĂ« adoleshencĂ«s. Pas vdekjes sĂ« tĂ« atit, mbretit Zhuangxiang tĂ« Qin, kundĂ«rshtarĂ«t e monarkut tĂ« ri, qĂ« nĂ« atĂ« kohĂ« ishte vetĂ«m 13-vjeç, hapĂ«n fjalĂ« sikur ai nuk ishte fĂ«mija legjitim i mbretit, por i njĂ« tregtari, Lu Buwei, dashnor i bashkĂ«shortes sĂ« mbretit. NĂ« njĂ« shoqĂ«ri qĂ«, pĂ«r shkak tĂ« influencĂ«s sĂ« etikĂ«s konfuciane, i konsideronte tregtarĂ«t si pjesa mĂ« e neveritshme e shtresave sociale, njĂ« akuzĂ« e tillĂ« ishte shumĂ« e turpshme.

Pasi ndenji nĂ«n tutelĂ«n e njĂ« regjenti tĂ« gjykatĂ«s sĂ« provincĂ«s sĂ« largĂ«t Zhao, gjĂ«ja e parĂ« qĂ« Qin Shi Huang bĂ«ri kur mori fronin, ishte pushtimi i provincĂ«s ku e kishin mbajtur peng dhe ekzekutimi i guvernatorĂ«ve tĂ« tij. Qin Shi Huang vendosi tĂ« marrĂ« titullin Perandor i ParĂ«, nĂ« mĂ«nyrĂ« qĂ« historia e KinĂ«s tĂ« fillonte me tĂ«. NjĂ« shekull mĂ« vonĂ«, pas vdekjes sĂ« perandorit tĂ« pavdekshĂ«m, poeti i njohur Jia Yi shkroi se Qin Shi Huang “nuk kishte mĂ«shirĂ« pĂ«r askĂ«nd” dhe “veprimet e tij politike i bĂ«nte nĂ« funksion tĂ« drejtĂ«sisĂ«â€. “TĂ« marrĂ«sh pushtetin”, shkroi Jia Yi, â€œĂ«shtĂ« shumĂ« ndryshe nga ruajtja e tij”.

Sipas historianëve Gregory Veeck dhe Clifton Pannell, pasioni më i madh i perandorit ishte inxhinieria: edhe sot në gjithë Kinën mund të shihen rrënojat e kanaleve dhe rrugët e këmbësorëve të ndërtuara me urdhër të Qin Shi Huang. Ndërsa kultura i interesonte shumë pak.

Ministri i tij, Li Si, e kishte paralajmëruar për rrezikun që i kanosej nga poetët dhe filozofët, të cilët duke u bazuar në tekstet e ruajtura në bibliotekat e vendit, do ta krahasonin qeverinë e tij me ato paraardhëse duke ia zvogëluar madhështinë. Për të shmangur një çnderim të tillë, Li Si i këshilloi të urdhëronte shkatërrimin e gjithë librave që ishin shkruar para ardhjes së tij në pushtet, duke ruajtur vetëm disa tekste burokratike mbi teknologjinë, e duke vënë teknokratë në krye të institucioneve kulturore.

Borges thekson se shkatërrimi nuk ishte një hiçgjë: në atë kohë, kultura kineze, mes qindra emrave të mëdhenj, kishte edhe atë të Perandorit të Verdhë, të Zhuang Zi, të Konfucit dhe Lao Zi.

Duke ndjekur gjithmonĂ« kĂ«shillat e ministrit tĂ« tij, Qin Shi Huang mori kontrollin e shkollĂ«s konfuciane, duke urdhĂ«ruar qĂ« 460 filozofĂ«t e saj tĂ« varroseshin tĂ« gjallĂ« sĂ« bashku me librat e tyre. Kur nĂ« shekullin XX, pas Revolucionit Kulturor, njĂ« opozitar kĂ«rkoi tĂ« krahasonte Mao Cedunin me Qin Shi Huan, Mao u indinjuar thellĂ«: “Ai varrosi tĂ« gjallĂ« 460 intelektualĂ«, ne varrosĂ«m 46,000!”

Njëzetë e katër shekuj pas vdekjes së tij, hija ambicioze e Qin Shi Huang nuk është zhdukur plotësisht nga bota jonë përsëritëse./KultPlus.com

↗

Edicioni i pestë i RLIOF kulmon me Gala Mbrëmjen Rame Lahaj & Friends, nën përcjelljen e Orkestrës Simfonike të RTSH-së

✇KultPlus
By: Kult Plus

Vjollca Duraku

Nën qiell të hapur, publiku i Prishtinës mbrëmë pati rastin të përjetoj çaste të paharrueshme në mbrëmjen GALA të festivalit Rame Lahaj International Opera Festival, përmes zërit kristal të solistëve Nino Machaidze, Drio Russo dhe nikoqirit Ramë Lahaj. Ky koncert i cili shënoi përmbylljen e edicionit të pestë të festivalit RLIOF erdh në bashkëpunim me Orkestrën e Radio Televizionit Shqiptar, nën drejtimin e dirigjentit Roberto Rizzi Brignoli.

“Ëndrra pa kufi, Opera pa Mure” ka qenĂ« motoja e kĂ«tij edicioni, qĂ« vjen si thirrje pĂ«r tĂ« ndjekur Ă«ndrrat dhe pĂ«r t’i tejkaluar sfidat. Brenda 10 ditĂ«sh sheshet e PrishtinĂ«s u shndĂ«rruan nĂ« teatro operistikĂ«, ku adhuruesit e muzikĂ«s klasike patĂ«n mundĂ«si tĂ« shijojnĂ« madhĂ«shtinĂ« e veprave mĂ« tĂ« njohura vendore dhe botĂ«rore nga artistĂ« tĂ« shquar tĂ« skenave prestigjioze.

MbrĂ«mja e shumĂ«pritur GALA filloi me interpretimin e “Overture”-I vespri siciliani tĂ« Giuseppe Verdit nga Orkestra Simfonike e RTSH, e cila pĂ«rmes tingujve tĂ« veçantĂ« tĂ« ftonte nĂ« pĂ«rgatitje dhe pĂ«rqendrim pĂ«r pjesĂ«n ku solistĂ«t do tĂ« shkriheshin sĂ« bashku me shpirtin e tyre, duke jehuar nĂ« çdo cep si notĂ« e tingull. GjatĂ« kĂ«saj kohe, tĂ« gjithĂ« ata qĂ« ende nuk kishin zĂ«nĂ« ulĂ«set e tyre, iu dha mundĂ«sia qĂ« tĂ« rehatoheshin pĂ«rfundimisht, dhe tĂ« shijonin koncertin plotĂ« mrekulli.

SkenĂ«s sĂ« improvizuar me shkĂ«lqim fishekzjarrĂ«sh iu shtua ndriçimi kur instrumenistĂ«ve iu bashkangjit edhe sopranoja Nino Machaidze me veprĂ«n “Odieu! Que do bioux”- Faust nga Charles Gounod. Kjo vepĂ«r nxirrte nĂ« pah zĂ«rin e kumbues tĂ« solistes qĂ« pĂ«rhapej si dritĂ« nĂ« tĂ«rĂ« hapĂ«sirĂ«n e sheshit “SkĂ«nderbeu”, ku tĂ« ulur gjendeshin mijĂ«ra shikues. Timbri i saj i ngrohtĂ« tĂ« ftonte nĂ« njĂ« pĂ«rjetim tĂ« ndjerĂ« duke prekur thellĂ« shpirtin njerĂ«zor.

Dinamika e koncertit ndryshoi kur nĂ« skenĂ« u shfaq bass-i Dario Russo me veprĂ«n “Madamina, il catalogo e questo”- Don Giovani nga mĂ« i zĂ«shmi kompozitor i muzikĂ«s klasike Wolfgang Amadeus Mozart. Me njĂ« zĂ« qĂ« peshonte rĂ«ndĂ«, si metal i çmuar, tokĂ«zonte atĂ« prani hyjnore tĂ« njĂ« kompozimi brilant tĂ« realizuar shekuj mĂ« parĂ«. NjĂ« kontroll i kujdesshĂ«m i teknikĂ«s vokale, i mundĂ«sonte atij njĂ« interpretim tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m edhe pĂ«rkundĂ«r ngritjeve dhe uljeve tĂ« tonit qĂ« shpĂ«rndahej lehtĂ«sisht brenda hapĂ«sirĂ«s sĂ« pĂ«rcaktuar pĂ«r njĂ« koncert tĂ« tillĂ«.

NdĂ«rkaq emocioni i nikoqirit tĂ« mbrĂ«mjes, RamĂ« Lahaj, me veprĂ«n “Questa o quella” i dha natĂ«s njĂ« Ă«mbĂ«lsi qĂ« pushtoi skenĂ«n nĂ« tĂ«rĂ«si. TĂ« kĂ«nduarit e tij plotĂ« jetĂ«, u jepte jetĂ« Ă«ndĂ«rrave tĂ« shumĂ« artistĂ«ve tĂ« rinj qĂ« me sy plotĂ« Ă«ndje ndiqnin performancĂ«n e tenorit qĂ« e ka jetuar Ă«ndĂ«rrĂ«n e tij nĂ« skena tĂ« ndryshme botĂ«rore. “Besame mucho” erdh si njĂ« himn me elegancĂ« tĂ« theksuar qĂ« prekte lehtĂ«sisht zemrat e publikut.

Veprat “Shiu i verĂ«s”, “O moj bukuroshe”, “Po mĂ« shkon si zog n’hava” dhanĂ« njĂ« shkarkim energjik gĂ«zimi dhe nostaligje pĂ«r kĂ«to perla tĂ« cilat ndĂ«r vite kanĂ« qenĂ« pjesĂ« e pandashme e shpirtit tĂ« popullit. KĂ«nga e preferuar e tenorit Lahaj, “Bishtalecat palĂ«-palĂ«â€, e cila vazhdon tĂ« jehojĂ« gjithandej nga shkel kĂ«mba e solistit shĂ«noi kulmin e edicionit tĂ« pestĂ« tĂ« RLIOF, edicion ky qĂ« u nderua nga njĂ« emision i pullave postare pĂ«r tenorin Lahaj- si njĂ« nga zĂ«rat mĂ« tĂ« dalluar tĂ« operĂ«s moderne ndĂ«rkombĂ«tare.

Ramë Lahaj tha se ndihet i privilegjuar për këtë moment sipas tij të veçantë, duke theksuar se  përpjekjet e tij ndër vite kanë qenë të përqendruara në promovimin e imazhit të Kosovës përmes muzikës.

“Ndjej privilegj, janĂ« kĂ«to momente qĂ« realisht mĂ« frymĂ«zojnĂ«, mĂ« inspirojnĂ«, mĂ« japin pĂ«rgjegjĂ«si pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« atĂ« qĂ« kam provuar tĂ« bĂ«j viteve fundit, duke menduar qĂ« po kontribuoj tĂ« promovojĂ« imazhin e KosovĂ«s duke sjellĂ« kĂ«ngĂ«n shqipe nĂ«pĂ«r katĂ«r kontinente e globin nĂ« botĂ« pesĂ« vjetĂ«t e fundit. ËshtĂ« moment inspirimi sepse unĂ« sapo kam ardhur nga sezoni i fundit operistik
”, ka thĂ«nĂ« Lahaj.

PjesĂ« e koncertit ishte edhe vepra “Moj e bukura more” e interpretuar me mallĂ«ngjim nga arbĂ«reshja 83- vjeçare Angela Dell Aquila, dhe publiku i cili ishte thellĂ«sish i prekur nga kjo performancĂ«. Kurse “PĂ«r ty atdhe” qĂ« u soll nga Dario Russo ishte njĂ« moment tejet i veçantĂ« po ashtu. Vepra “Lippen Schweigen”- Die lusige Witwe nga Franz Lehar dha njĂ« skenĂ« jashtĂ«zakonisht tĂ« bukur romace tĂ« luajtur mrekullisht nga RamĂ« Lahaj dhe sopranoja Nino Machaidze.

Veprat tjera qĂ« u interpretuan nĂ« kĂ«tĂ« mbrĂ«mje plotĂ« magji ishin: “Mesicku na nebi hlubokem”- Rusalka- Antonin Dvorak, “La calunnia  e un venticello”- ll barbiere di Siviglia- Giochino Rossini, “Recondita amonia”-Tosca- Giamo Puccini, “Pleurez! Pleurez mes yeux!- Le Cid- Jules Massenet, “Di due figli
 Abbietta zingara”- ll Trovatore- Guiseppe Verdi, “Quanto amore ed io spietata”- L’elisir d’amore- Gaetano Dinozetti, “Fandango”- Dona Francisquita”- Amadeo Vives, “Les filles de Cadix”- Leo Delibes.

Pjesë e mbrëmjes ishte edhe ish-kapiteni i kombëtares shqiptare të futbollit Lorik Cana, i cili ka shpalosur një material promovues për Dokumentarët e realizuar për Arbëreshët.

“KĂ«tĂ« vit, duke qenĂ« pĂ«rvjetori i pestĂ« doja tĂ« bashkoheshim me RamĂ«n nĂ« njĂ« projekt qĂ« po e bĂ«j me fondacionin Lorik Cana. ËshtĂ« fjala pĂ«r botĂ«n arbĂ«reshe. Bota nĂ« mes tĂ« dy arbĂ«rive: ArbĂ«risĂ« Italiane dhe ArbĂ«risĂ« Shqiptare. Pas tĂ« gjithĂ« kĂ«tyre DokumentarĂ«ve qĂ« janĂ« bĂ«rĂ« nĂ« TiranĂ«, Milano, Cyrih, New York e pyeta RamĂ«n nĂ«se do tĂ« kem mundĂ«si qĂ« tĂ« sjell njĂ« shije arbĂ«reshe nĂ« kĂ«tĂ« mbrĂ«mje madhĂ«shtore. Me shumĂ« kĂ«naqĂ«si pranoi. DokumentarĂ«t do tĂ« dalin tani. KanĂ« bĂ«rĂ« njĂ« rrugĂ«tim tĂ« jashtĂ«zakonshĂ«m”, ka thĂ«nĂ« Cana.

Pas koncertit plot ndjesi të bukura, solistja Nino Machaidze në një prononcim për media ka thënë se interpretimi në mbrëmjen Gala të RLIOF ka qenë një përvojë e mrekullueshme.

“Absolutisht Ă«shtĂ« e mahnitshme energjia qĂ« ndjemĂ« qĂ« nga minuta e parĂ« qĂ« mbĂ«rritĂ«m kĂ«tu, pĂ«r tĂ« qenĂ« pjesĂ« e provave dhe gjithçkaje nĂ« tĂ« gjithĂ« ekipin e kĂ«tij Festivali. Ata janĂ« tĂ« gjithĂ« kaq tĂ« mrekullueshĂ«m dhe e bĂ«jnĂ« kĂ«tĂ« punĂ« me shumĂ« dashuri. Dhe rezultati Ă«shtĂ« ky, sepse kur bĂ«n diçka me dashuri dhe me zemĂ«r rezulton nĂ« diçka nĂ« njĂ« nivel tĂ« lartĂ«. Ishte njĂ« energji e mrekullueshme, dhe njĂ« kĂ«naqĂ«si e madhe tĂ« kĂ«ndoja kĂ«tu”, ka thĂ«nĂ« sopranoja, duke e theksuar edhe miqĂ«sinĂ« me tenorin Lahaj dhe rendĂ«sin qĂ« ka ky aspekt pĂ«r tĂ« dhuruar njĂ« koncert fantastik.

“Para sĂ« gjithash ne jemi miq dhe, siç e dini, kur miqĂ«sia ekziston, ndodhin gjithmonĂ« gjĂ«ra magjike. Ishte e mrekullueshme pĂ«r mua tĂ« performoja herĂ«n e parĂ« sĂ« bashku nĂ« kĂ«tĂ« skenĂ«â€, ka thĂ«nĂ« ajo.

NdĂ«rkaq, solisti Dario Russo i cili para njĂ« viti kishte realizuar njĂ« master class nĂ« KosovĂ«, tha se gjatĂ« tĂ«rĂ« procesit pĂ«r realizimin e kĂ«tij koncerti Ă«shtĂ« ndier “si nĂ« shtĂ«pi”.

“Dhe u ndjeva vĂ«rtet si nĂ« shtĂ«pi dhe ndjeva njĂ« energji tĂ« jashtĂ«zakonshme qĂ« nuk di si ta shpjegoj me fjalĂ«, por Ă«shtĂ« diçka qĂ« e percepton nĂ« nivelin e lĂ«kurĂ«s dhe Ă«shtĂ« diçka qĂ« mĂ« emocionoi vĂ«rtet dhe mĂ« pĂ«lqen shumĂ«. Kjo pĂ«rvojĂ« e pĂ«rjetuar nĂ« PrishtinĂ« Ă«shtĂ« diçka qĂ« nuk ka çmim”, ka thĂ«nĂ« Russo.

Dirigjenti Roberto Rizzi Brignoli tha se ndihej shumë i lumur që kishte arritur të realizonte këtë eksperiencë të veçantë para publikut në sheshin e Prishtinës.

“Koncerti ishte shumĂ«, shumĂ« emocionues, plot dashuri, me tĂ« vĂ«rtetĂ« plot emocione kur e shikon kĂ«tĂ«, ky Ă«shtĂ« njĂ« shesh plot me njerĂ«z, Ă«shtĂ« njĂ« moment vĂ«rtet i mrekullueshĂ«m. Reagimi i publikut ishte shumĂ« i bukur, shumĂ« i fuqishĂ«m dhe shumĂ« i rĂ«ndĂ«sishĂ«m pĂ«r ne. UnĂ« jam shumĂ« i lumtur sepse orkestra e RTSH-sĂ« ishte e mrekullueshme dhe programi ishte shumĂ« interesant sepse ne i ndryshuam kĂ«ngĂ«t nga opera nĂ« opereta. Ne bĂ«mĂ« gjithçka pĂ«r kĂ«tĂ« koncert”, ka pĂ«rfunduar dirigjenti Brignoli.

Me Gala MbrĂ«mjen Rame Lahaj & Friends ka pĂ«rfunduar edhe edicioni i pestĂ« i festivalit Rame Lahaj Internationa Opera Festival, i cili kĂ«tĂ« vit Ă«shtĂ« realizuar me moton “Ëndrra pa kufi, Opera pa Mure” nga data 23 korrik deri mĂ« 2 gusht 2025./ KultPlus.com

↗

Leskovik, Rama ndan pamje nga perëndimi i diellit

✇KultPlus
By: Kult Plus

Leskoviku vitet e fundit është kthyer në destinacionin e preferuar të turistëve vendas e të huaj.

NĂ« kuadĂ«r tĂ« rubrikĂ«s “ShqipĂ«ria e bukur”, kryeministri Edi Rama ndau sot pamje nga perĂ«ndimi i diellit nĂ« Leskovik.

Segmenti i ri rrugor ErsekĂ« – Leskovik ka sjellĂ« edhe rritjen e numrit tĂ« turistĂ«ve, ku pĂ«rmes tij ofrohet njĂ« udhĂ«tim magjepsĂ«s pĂ«rmes natyrĂ«s sĂ« pazbuluar tĂ« njĂ« tjetĂ«r zone tĂ« mrekullueshme tĂ« ShqipĂ«risĂ«.

Qyteti i Leskovikut ka qenë një qendër e lashtë. Këtë e vërtetojnë gjetjet arkeologjike, kultet, dhe një dokumentacion i pasur nga periudha më të hershme, sidomos në Mesjetë. Edhe defterët osmane e përmendin Leskovikun me fshatrat përreth shumë të populluar.

Leskoviku veçohet për relievin malor e kodrinor, me pyje, florë dhe faunë të pasur, me burime ujërash minerale-kurative e vreshtari të begata.

Gjithashtu, Leskoviku është një nga krahinat më të njohura të juglindjes së vendit për trashëgiminë kulturore, për vreshtarinë, llixhat e Sarandoporit, kishën e Cerskës, Postenanin e shumë atraksione të tjera të kërkuara nga turistët vendas e të huaj./atsh/KultPlus.com

↗

‘Djalli vishet me Prada 2’, pse ‘jemi çmendur’ pas njĂ« filmi qĂ« s’ka dalĂ« ende

✇KultPlus
By: Kult Plus

“Djalli vishet me Prada 2” nuk ka dalĂ« ende, madje as produksioni s’ka pĂ«rfunduar, por tashmĂ« Ă«shtĂ« hit.  Skenat e xhirimeve nĂ« rrugĂ«t e Manhatanit tregojnĂ« sesi policĂ«t pĂ«rpiqen tĂ« mbajnĂ« turmĂ«n pas  barrikadave. ËshtĂ« reklamĂ« falas qĂ« shpĂ«rndahet nĂ« rrjetet sociale dhe gjendet nĂ«n velin e bekimit të  filmit tĂ« parĂ« qĂ« doli nĂ« vitin 2006 nĂ« njĂ« premierĂ« nĂ« Festivalin e Filmit nĂ« Venecia dhe fitoi dy çmime Oskar nĂ« vitin pasardhĂ«s. Filmi i dytĂ« do tĂ« dalĂ« 20 vite mĂ« vonĂ«, mĂ« 1 maj 2026.

Sigurisht do të jetë një ngjarje e madhe, është tashmë. Rikthehen yjet, Meryl  Streep, Stanley Tucci, Anne Hathaway dhe Emily Blunt. Padurimi është kaq i madh sa edhe filmi i parë u ngjit menjëherë në krye të top dhjetëshes së Disney Plus. Më 30 qershor, kur doli një video e shkurtër e këpucës së famshme të kuqe me një sfurk djalli në takë, mijëra njerëz e ripanë filmin (madje disa e dinë përmendësh).

KĂ«tĂ« herĂ« janĂ« dy kĂ«pucĂ« qĂ« rrotullohen ndĂ«rsa nĂ« sfond dĂ«gjohet: “Gabbana, me njĂ« ‘b’ apo dy?”,  “Refuzoj tĂ« ndihem fajtore. Kam veshur Valentino” dhe mĂ« pas “TĂ« gjithĂ« duan tĂ« jenĂ« si ne”, duke iu referuar revistĂ«s sĂ« filmit, “Runway” qĂ« Ă«shtĂ« njĂ« analogji pĂ«r “Vogue America” ndĂ«rsa kryereedaktorja mizore Miranda Priestly mishĂ«ron Anna Wintour: njĂ« grua prej çeliku, me flokĂ«t e shkurtĂ«r të    pangatĂ«rrueshĂ«m dhe syzet e errĂ«ta.

VetĂ«m ajo video 22 sekondĂ«she ka mjaftuar qĂ« tĂ« shkaktojĂ« njĂ« çmenduri tĂ« vĂ«rtetĂ«: shkrepje paparacĂ«sh nga sheshxhirimi, postera tĂ« rremĂ«, video me InteligjencĂ« Artificiale tĂ« Meryl Streep me veshje Chanel qĂ« s’do tĂ« jenĂ« nĂ« film. NĂ« tĂ« vĂ«rtteĂ«, ajo shfaqet me njĂ« kostum tĂ« kaltĂ«r tĂ« lehtĂ« dhe njĂ« çantĂ« nĂ«n krahĂ«. Ose njĂ« veshje me ngjyrĂ« tĂ« lehtĂ« pjepri, lejla dhe kafe qĂ« tingĂ«llon çuditshĂ«m, por çdo grua do tĂ« donte tĂ« dukej si ajo nĂ« moshĂ«n 76-vjeçare.

Por pse njerĂ«zit e adhurojnĂ« “Djalli vishet me Prada?” Ndoshta kasti, tĂ« cilit tanimĂ« i bashkohet edhe Sir Kenneth Branagh. Ndoshta sepse filmi nuk Ă«shtĂ« vetĂ«m pĂ«r modĂ«n, por edhe pĂ«r pushtetin. Historia zhvillohet nĂ« redaksinĂ« e njĂ« reviste tĂ« pushtetshme dhe me ndikim, me njĂ« kryeredaktore tirane, tĂ« padurueshme, brilante qĂ« flet me zĂ« tĂ« lehtĂ« por thotĂ« gjithnjĂ« fjalĂ«n e fundit duke i tmerruar tĂ« gjithĂ«. 

ËshtĂ« pĂ«r fuqinĂ« e njĂ« reviste, dinamika me pushtetet e tjera dhe problemet e  brendshme tĂ« pushtetit  brenda çdo ambienti pune. Mizoria, kurthet, miqtĂ« e gĂ«njeshtĂ«rt, pesha e njĂ« pune qĂ« s’ështĂ« vetĂ«m e tillĂ«. ShumĂ« njerĂ«z gjetĂ«n veten dhe jo vetĂ«m adhuruesit e modĂ«s apo ata qĂ« punojnĂ« nĂ« kĂ«tĂ« industri. 20 vite mĂ« vonĂ«, gjithçka ka ndryshuar.

Vitet e moshës së protagonisteve janë shtuar dhe bota ka ndryshuar edhe më shumë. Sistemi i modës nuk është më i dikurshmi. Shtëpitë e modës kanë ndryshuar udhëheqësit. Tarifat kanë hyrë në lojë. Komunikimi ka ndryshuar kaq shpejt dhe komandohet nga rrjetet sociale saqë një foto e thjeshtë e shpërndarë në Facebook a Instagram mund të tejkalojë një fushatë të tërë marketingu.

Vetë Wintour nuk është më kryeredaktorja e Vogue America. Ajo mbetet shefe globale e përmbajtes në Condé Nast ndaj është ende perandoresha e kësaj perandorie. Në fund, gjërat nuk ndryshojnë kurrë vërtet, të paktën jo në lojën e pushtetit. Sigurisht, kjo shkon përtej modës./KultPlus.com

❌